Wykłady. WYDZIAŁ PRAWA UwB STUDIA STACJONARNE EUROPEISTYKA I STOPNIA ROK AKAD. 2008/2009

Transkrypt

1 WYDZIAŁ PRAWA UwB STUDIA STACJONARNE EUROPEISTYKA I STOPNIA ROK AKAD. 008/009 Przedmiot: OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA Punkty ECTS: 5 W RADZIE EUROPY I UNII EUROPEJSKIEJ Wykładowca: dr Iwona Wrońska Prowadzący ćwiczenia: dr Iwona Wrońska Semestr(numer semestru): IV (LETNI) Liczba godzin: 60 Wykład:30 Ćwiczenia:30 Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi: Prawo europejskie podstawy prawne i instytucjonalne funkcjonowania Unii Europejskiej. Treści programowe Wykłady 1. Zagadnienia wstępne. Liczba godzin a) Geneza rozwoju pojęcie praw człowieka b) Pojęcie międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka c) Pojęcie praw człowieka w prawie międzynarodowym d) Źródła ochrony praw człowieka e) Pojęcie generacji praw człowieka. Systemy ochrony praw człowieka. a) System europejski b) System afrykański c) System amerykański d) Środki międzynarodowej kontroli praw człowieka 3. Charakterystyka Rady Europy. a) Geneza powstania RE b) Państwa członkowskie RE c) Warunki członkostwa w RE d) Statut RE e) Organy statutowe RE i instytucje mające udział w ochronie praw człowieka f) Dorobek traktatowy RE g) Współpraca RE z UE

2 . Charakterystyka Europejskiej Konwencji o Ochronie praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950r. a) Geneza powstania EKPC b) Specyfika EKPC ( konstytucja praw człowieka RE i kontynentu europejskiego) c) Zakres podmiotowy EKPC d) Zakres przedmiotowy EKPC na podstawie orzecznictwa ETPC 5. Działalność EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU PRAW CZŁOWIEKA. a) Geneza powstania ETPC b) Zasady wykonywania jurysdykcji przez ETPC c) Skład ETPC d) Zasady kierowania skarg do ETPC e) Orzeczenia ETPC f) Ogólna charakterystyka specyfiki działania ETPC g) Inne środki kontroli wykonywane w ramach RE (np. Konwencja o zakazie tortur i innego nieludzkiego lub poniŝającego traktowania lub karania) 6. Geneza rozwoju ochrony praw człowieka w UE. a) Historia rozwoju ochrony praw człowieka w UE b) Powstanie terminu obywatelstwo europejskie c) Źródła prawa UE chroniące prawa człowieka d) Podział ochrony praw człowieka: droga sądowa (ETS, SI) i droga pozasądowa (PE, RPO) 7. Charakterystyka Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej a) Zakres podmiotowy i przedmiotowy Karty b) Obowiązywanie Karty w Polsce 8. Skargi bezpośrednie wnoszone przez jednostki przed sądy wspólnotowe a) skarga o stwierdzenie niewaŝności aktu wspólnotowego WE b) skarga na bezczynność instytucji WE c) skarga odszkodowawcza przeciwko WE 9. Formalne wymogi i warunki oraz podstawy skargi bezpośredniej

3 10. Zakres praw i obowiązków jednostek w ramach postępowania o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. 11. Działalność PE i RPO w zakresie ochrony praw człowieka w UE. Ćwiczenia 1. Zagadnienia wstępne Liczba godzin Pojęcie praw człowieka w prawie międzynarodowym charakterystyka elementów definicji praw człowieka Źródła ochrony praw człowieka Pojęcie generacji praw człowieka. Systemy ochrony praw człowieka System europejski System afrykański System amerykański 3. Charakterystyka Rady Europy Państwa członkowskie RE Charakterystyka struktury RE. Warunki członkostwa w RE Statut RE Organy statutowe RE. Charakterystyka Europejskiej Konwencji o Ochronie praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950r. Zakres podmiotowy EKPC Zakres przedmiotowy EKPC na podstawie orzecznictwa ETPC 5. Działalność ETPC Przykłady orzeczeń ETPC Sporządzanie projektu skargi do ETPC 6. Geneza rozwoju ochrony praw człowieka w UE Historia rozwoju ochrony praw człowieka w UE Podział ochrony praw człowieka w UE: droga sądowa (ETS, SI) i droga pozasądowa (PE, RPO) wprowadzenie pojęcia droga sądowa i droga pozasądowa. Europejski Trybunał Sprawiedliwości i Sąd I Instancji - historia powstania

4 - zasady powoływania składu i kadencja - funkcje Rzecznik Praw Obywatelskich i działalność Parlamentu Europejskiego - historia powstania - zasady powoływania składu i kadencja - funkcje 7. Charakterystyka Karty Praw Podstawowych Zakres podmiotowy Kart Zakres przedmiotowy Karty Obowiązywanie Karty w Polsce 8. Skargi bezpośrednie wnoszone przez jednostki przed sądy wspólnotowe (sporządzanie projektów skarg) Skarga o stwierdzenie niewaŝności aktu wspólnotowego WE Skarga na bezczynność instytucji WE Skarga odszkodowawcza przeciwko WE 9. Zakres praw i obowiązków jednostek w ramach postępowania o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. 10. Procedura postępowania przed RPO i PE w zakresie ochrony praw jednostki (sporządzanie projektów petycji i skarg) Omówienie specyfiki petycji do PE i ich skutków prawnych. Omówienie specyfiki skargi do RPO i jej skutków prawnych. Porównanie petycji do PE i skargi do RPO pod względem: Podmiotu uprawnionego do złoŝenia Zakresu przedmiotowego Sposobu rozstrzygania petycji i skargi Skutków prawnych, które wywołuje petycja i skarga Ocena skuteczności skargi i petycji w zakresie ochrony praw człowieka 11. Kolokwium ZałoŜenia i cele przedmiotu ZałoŜeniem przedmiotu jest charakterystyka porównawcza dwóch międzynarodowych systemów ochrony praw człowieka funkcjonujących jednocześnie na kontynencie europejskim. Zakłada się

5 charakterystykę strukturalną międzynarodowych organizacji rządowych: Rady Europy i Unii Europejskiej przede wszystkim pod kątem skuteczności środków prawnych w zakresie gwarancji standardów demokratycznych w ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Celem przedmiotu jest teoretyczne i praktyczne zapoznanie studentów z moŝliwościami występowania na forum organizacji międzynarodowych Rady Europy i Unii Europejskiej w zakresie ochrony praw jednostki. Zajęcia wprowadzają umiejętność wnoszenia i formułowania skarg indywidualnych przed organy międzynarodowe w aspekcie przestrzegania praw i wolności człowieka. Ponadto przedmiot przybliŝa współczesną problematykę międzynarodowej ochrony praw człowieka przede wszystkim poprzez szeroką analizę umów międzynarodowych, jak i związane z nimi orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, równieŝ w nawiązaniu do praktyki polskiej judykatury. Metody dydaktyczne WYKŁAD - metoda podająca ĆWICZENIA - metoda poszukująca (przedstawienie problemu i praca studentów nad jego rozwiązań), praca w grupach (podział studentów na grupy i wytyczenie zadań do wykonania), metody aktywne. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura podstawowa: K.Scheuring, Ochrona praw jednostek w postępowaniach przed sądami wspólnotowymi, Warszawa 007. G.Michałowska, Ochrona praw człowieka w Radzie Europy i w Unii Europejskiej, Warszawa 007. Literatura uzupełniająca: B.Gronowska, T.Jasudowicz, M.Balcerzak, M.Lubiszewski, R.Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 005. M.A.Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej, Kraków 00 Ochrona praw człowieka w świecie, (red.) L.Wiśniewski. Bydgoszcz Poznań 000. Formy i warunki zaliczenia przedmiotu Zaliczenie ćwiczeń test zamknięty jednokrotnego wyboru Zaliczenie egzaminu - test zamknięty jednokrotnego wyboru