RECENZJE RECENZJE RECENZJE RECENZJE

Transkrypt

1 RECENZJE RECENZJE RECENZJE RECENZJE Przemysław Kledzik, Postępowanie administracyjne w sprawie skarg i wniosków, PRESSCOM, Wrocław 2012, ss płyta CD. W piśmiennictwie poświęconym procedurom administracyjnym, uregulowanym w ustawie z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (K.p.a.), najczęściej uwagę przykuwają zagadnienia związane z najpowszechniejszą formą działania organów administracji publicznej, określających prawa i obowiązki adresatów swych działań decyzją administracyjną. Bogata jest literatura związana z tzw. jurysdykcyjnym postępowaniem administracyjnym najszerzej uregulowanym w kodeksie. Rzadziej nauka prawa kieruje swe zainteresowanie ku innym, na pozór tylko mniej atrakcyjnym, obszarom K.p.a. Praca dra Przemysława Kledzika poświęcona jest problematyce uregulowanej przepisami Działu VIII, tj. administracyjnemu postępowaniu w sprawach skarg i wniosków, z tych względów, jak i z uwagi na samą jej treść, wymaga dostrzeżenia. Dział ten obejmuje stosunkowo dużą część przepisów kodeksu, bo aż blisko 40 artykułów (art K.p.a.). Autor traktuje opisywaną przez siebie konstrukcję jako szczególny rodzaj instytucjonalnej kontroli społecznej nad podmiotami władzy publicznej, ewoluujący wobec podejmowanych przez prawodawcę nowelizacji przepisów, wyrażając przy tym pogląd, że skargi i wnioski są popularnym w społeczeństwie środkiem prawnym, nakierowanym na weryfikację działalności organów państwowych oraz podległych im pracowników i jednostek, która, co do zasady, nie podlega zaskarżeniu w ramach odrębnych procedur określonych prawem. Z założenia, praca kierowana jest przede wszystkim do praktyków, pracowników terenowych organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorial- 138

2 nego. Lektura książki przekonuje jednak, że krąg jej odbiorców może być znacznie szerszy. W szczególności może stanowić źródło wiedzy dla studentów studiów prawniczych i administracyjnych, chcących w przystępny sposób przyswoić sobie zasadnicze reguły postępowania w sprawach skarg i wniosków. Pracę podzielono na 7 rozdziałów: Podstawy regulacji oraz charakterystyka postępowania w sprawie skarg i wniosków, Definicja i przedmiot skargi, Tryb wszczęcia i tok postępowania skargowego, Treść zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi, Postępowanie skargowe a ogólne postępowanie administracyjne i postępowania odrębne, Tryb załatwiania wniosków, Pozostałe instytucje procesowe związane z instytucją skarg i wniosków. W opracowaniu znalazło się także krótkie podsumowanie, 14 wzorów pism, wykaz cytowanych aktów prawnych oraz wykorzystanego dorobku judykatury, przy czym odrębnie w załącznikach przytoczono także fragmenty kilkunastu wybranych orzeczeń sądowoadministracyjnych. Pracę uzupełnia bibliografia oraz wyciąg przepisów z K.p.a. oraz rozporządzenia Rady Ministrów z 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków, dołączono doń także płytę CD z wzorami pism. Systematyka pracy zapewnia o komunikatywności jej treści. Konstrukcja pracy odpowiada założeniom wyjściowym, koresponduje z kręgiem adresatów, do których w pierwszym rzędzie praca jest adresowana. Pierwszy rozdział ma charakter ogólny i wprowadzający, pozwala czytelnikowi osadzić konstrukcję skarg, wniosków, a także petycji w systemie prawa. Punktem wyjścia jest regulacja zawarta w art. 63 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, dającemu każdemu prawo do składania skarg, wniosków i petycji w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Autor poddaje analizie pojęcia każdego, władzy publicznej, petycji, przystępnie oświetlając systematykę Kodeksu i pozycjonując na tym tle prze- 139

3 pisy Działu VIII Skargi i wnioski. Ciekawie sygnalizuje kwestię petycji, pod pojęciem której rozumie wniosek obejmujący podjęcie przez organ władzy publicznej pożądanego działania, którego podmiot składający petycję miałby być beneficjentem. Rozwijając w kolejnych rozdziałach poszczególne kwestie P. Kledzik szczegółowo roztrząsa zakres przedmiotowy i podmiotowy postępowania skargowego, koncentrując uwagą na samym pojęciu skargi. W tym miejscu wykorzystując dorobek nauki procesu administracyjnego oraz judykatury przywołuje zaczerpnięte z nich przykłady rozumienia istoty skargi. Obszerniej potraktowano zagadnienia związane z uruchomieniem postępowania skargowego, ustaleniem organu właściwego do załatwienia skargi, formą przekazania skargi wedle właściwości. Zauważono prima facie drobną korektę art. 229 pkt 2 K.p.a. w zakresie wskazania organu właściwego do załatwienia skargi, gdy jej przedmiotem jest działalność organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Obecnie K.p.a. wskazuje w tym aspekcie właściwość wojewody lub organu wyższego stopnia. O ile zgodzić trzeba się z P. Kledzikiem, że organami uprawnionymi do rozpatrywania skarg w tym aspekcie podmiotowym nie są samorządowe kolegia odwoławcze, to trudno z kolei aprobować wywód, wedle którego właściwym do rozpoznania skargi byłby zarówno wojewoda, jak i organ wyższego stopnia (s. 48). Sądzę, że właściwość wojewody do rozpatrzenia skargi będzie wyłączona w tych przypadkach, gdy z uwagi na jej treść i przepisy prawa materialnego, uprawnionym do rozpatrzenia skargi będzie właśnie ów organ wyższego stopnia. Dla przykładu, gdy przedmiotem skargi będzie działalność np. powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, właściwym do rozpoznania skargi będzie nie wojewoda, a wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, skoro według art. 83 ust. 2 ustawy z r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 243 z 2010 r., poz ze zm.) jest on organem wyższego stopnia w stosunku do powiatowego in- 140

4 spektora nadzoru budowlanego. Autor wyraża przy tym pogląd, że postępowanie skargowe nie jest objęte obowiązkiem prowadzenia tzw. metryki sprawy, wynikającej z treści art. 66a K.p.a., choć nie wyklucza, aby w praktyce stosowano takie rozwiązanie. Wyczerpująco oświetlono zagadnienie terminu na załatwienie skargi, jak i samej treści zawiadomienia o sposobie jej załatwienia. Ważne miejsce w pracy P. Kledzika zajęła kwestia zbiegu postępowania skargowego z ogólnym postępowaniem administracyjnym czy sądowoadministracyjnym, wyjaśniono tu sposób zachowania się organów rozpatrujących skargę w sytuacji, gdy np. skarga powinna zostać potraktowana jako określone przepisami podanie, mające wyraźną konotację w przepisach Działu I lub II K.p.a. Postępowanie wnioskowe zostało scharakteryzowane całościowo w rozdziale 6 pracy, ostatni rozdział pracy poświęcono zaś szczególnym regułom, gdy chodzi o przyjmowanie i rozpatrywanie skarg i wniosków przekazywanych przez media i organizacje społeczne. Tam też przybliżono zagadnienie nadzoru i kontroli nad przyjmowaniem skarg i wniosków, a także kwestie stosowania określonych przepisów K.p.a. w zakresie postępowania skargowego i wnioskowego. Zwrócono uwagę na drobną korektę w treści art K.p.a., w wyniku nowelizacji kodeksu ustawą z r. sprecyzowano, że okresowa ocena przyjmowania i załatwiania skarg i wniosków będzie przeprowadzana nie rzadziej niż 2 lata. Całość wywodów wieńczy podsumowanie, w 16 punktach zwięźle Autor podsumowuje swoje rozważania, co sprawia, że zachowana zostaje niezbędna przejrzystość i komunikatywność, gdy pamiętać o tym, dla jakich odbiorców w pierwszej kolejności jest przeznaczona recenzowana książka. Pracę śmiało polecać można osobom, które zajmują się w różnych organach administrujących, organizacjach społecznych i innych podmiotach przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków. Jej zaletą jest właśnie dobry język pracy, poprawne wyważenie gdy chodzi o ilustrację rozważań orzeczeniami sądowymi i poglądami doktrynalnymi. Autor trafnie unika nadmiernego przeintelektualizowania, tam jednak gdzie trzeba czytelnik znajdzie odniesienia do wyjaśnień 141

5 nowych konstrukcji procesowych (np. gdy idzie o formę przekazania podania i skargi, posłużenie się podpisem elektronicznym w kontakcie z administracja publiczną). Z obowiązku recenzorskiego dostrzec należy drobne potknięcia ( przerobienie nazwiska Duniewska na Łuniewska, pominięcie wśród podstaw wznowieniowych dyspozycji art. 145b K.p.a. czy niezbyt fortunne posłużenie się terminem zarząd samorządu województwa ), które w żadnym razie nie osłabiają, ogólnie pozytywnej oceny pracy P. Kledzika. dr hab. Robert Sawuła 142