Kastracja prosiąt: kiedy należy ją wykonać?

Transkrypt

1 .pl Kastracja prosiąt: kiedy należy ją wykonać? Autor: Martyna Lewosińska Data: 2 stycznia / 15

2 .pl Postęp genetyki pozwala nam obecnie uzyskać nawet 30 prosiąt odsadzonych od lochy w ciągu roku. W związku z tym obsługa chlewni ma coraz więcej obowiązków. To od ich wiedzy, poświęconego czasu oraz staranności prac wykonywanych przy prosiętach, w dużej mierze zależą wyniki ich odchowu. Precyzja jest bardzo ważna, szczególnie podczas pierwszych zabiegów jakim poddawane są młode. Jedną z czynności wokół której rodzi się wiele pytań jest kastracja. Hodowcy i obsługa chlewni najczęściej zadają sobie to najbardziej podstawowe. Kastracja prosiąt kiedy ją wykonać? Głównym powodem dyskusji nad tym zabiegiem jest termin jego wykonywania. Prawo polskie i unijne pozwala na to, by kastracja przeprowadzana do 7. dnia życia mogła odbywać się bez znieczulenia. Wygląda na to, że podczas kastracji w tym terminie nie musimy obawiać się naruszania w jakikolwiek sposób przepisów. Ważne jest, by robili to tylko doświadczeni pracownicy chlewni. Wprawa w wykonywaniu tego zabiegu jest bardzo ważna. Brak praktyki może skończyć się infekcją a w konsekwencji powikłaniami prowadzącymi do chorób a nawet upadków. W praktyce zabiegi do 7. dnia życia wykonują sami hodowcy lub wyznaczeni do tego pracownicy. Prawo polskie i unijne pozwala na to, by kastracja przeprowadzana do 7. dnia życia mogła odbywać się bez znieczulenia. Przede wszystkim u nas kastrację przeprowadzano w 2-3 dniu życia. Nie robił tego weterynarz, tylko nasz doświadczony pracownik dyplomowany zootechnik. Jedynie w przypadku nieobecności tego pracownika, zostawał wzywany weterynarz. Koszt kastracji jednej sztuki wynosił ok. 7 zł, dlatego też rzadko dopuszczaliśmy do sytuacji, gdy to weterynarz musiał wykonać zabieg mówi pani Dorota K., była 26-letnia zootechnik, w jednej z dużych ferm trzody chlewnej na Dolnym Śląsku (pow. wrocławski). Powodem, dla którego hodowcy wolą przeprowadzić zabieg przy pomocy zaufanego pracownika, jest oszczędność. Jednak oszczędzanie na takich elementach chowu nie zawsze przynosi wymierne oszczędności. Czy konieczny jest weterynarz? Przy braku doświadczonych pracowników warto skorzystać z pomocy specjalisty, czyli lekarza weterynarii. Musimy pamiętać, że jego obecność jest konieczna podczas kastracji wykonywanej po 7. dniu życia. Powód to wymagane przez prawo podanie znieczulenia, a to może zrobić tylko osoba 2 / 15

3 .pl uprawniona, czyli właśnie lekarz weterynarii. W naszej spółdzielni kastrację wykonuje tylko i wyłącznie weterynarz. Nikt inny nie jest uprawniony do wykonywania tego zabiegu. Wykonujemy ją do 7 dnia życia. Koszt kastracji jednej sztuki zależy od ilości kastrowanych prosiąt, jednak kształtuje się on w okolicy 2 zł mówi pan Tadeusz Matlak, prezes Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w Wojsławiu. Kastracja świń to standard w hodowli przemysłowej. My kastrujemy z reguły jakoś około tygodnia po urodzeniu i wtedy jest też przycinany ogonek. Zdarza się, że samemu ale to wyjątkowe sytuacje jak weterynarza nie ma. Zwykle jednak robi to weterynarz mówi pan Bartosz Kokot, hodowca z Wielkopolski (pow. krotoszyński). Zgodnie z zasadami wzajemnej zgodności wszystkie zabiegi, które nie są zabiegami zootechnicznymi, mogą wykonywać tylko osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje zgodnie z prawem polskim są to lekarze i technicy weterynarii. Powinni pamiętać o tym szczególnie ci hodowcy, którzy starają się o zwierzęce dopłaty unijne. Kastracja stwarza też problemy natury moralnej. Brak znieczulenia = łamanie praw zwierząt? 3 / 15

4 .pl Część społeczeństwa, w szczególności organizacje broniące praw zwierząt sprzeciwiają się takiej interpretacji przepisów. Dlaczego? Brak znieczulenia przy kastracji do 7 dnia życia narusza Ustawę o Ochronie Praw Zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 r., a w szczególności art. 12 ust. 2 stanowiący, że warunki chowu lub hodowli zwierząt nie mogą powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień oraz art. 27 ust. 3 stanowiący, że zabiegi powodujące ból wykonuje się w znieczuleniu ogólnym albo miejscowym, z wyjątkiem tych zabiegów, które według zasad sztuki weterynaryjnej wykonuje się bez znieczulenia. 4 / 15

5 .pl Prawo polskie i unijne pozwala na to, by kastracja przeprowadzana do 7. dnia życia mogła odbywać się bez znieczulenia. Międzynarodowy Ruch na Rzecz Zwierząt Viva! w postaci Prezesa Fundacji, p. Cezarego Wyszyńskiego wystąpił w 2014 r. do Prokuratury Generalnej z wnioskiem o przebadanie zgodności wyżej wymieniowej instrukcji GIW z ustawą o ochronie praw zwierząt. Odpowiedź była następująca: [ ] problem dokonywania zabiegów kastracji [ ] bez znieczulenia u świń do 7. dnia życia, to przede wszystkim problem niewłaściwego stosowania obowiązującego prawa. Wydaje się, że ujawnienie takich przypadków winno każdorazowo prowadzić do wszechstronnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności czynu, w kontekście art. 35 ust. 1 ustawie o ochronie zwierząt. Natomiast ewentualna ingerencja w obowiązujące unormowania, czy to w trybie legislacyjnym, czy to w trybie złożenia wniosku Prokuratora Generalnego do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie tych unormowań, obecnie nie wydaje się konieczna. 5 / 15

6 .pl 6 / 15

7 .pl 7 / 15

8 .pl 8 / 15

9 .pl Instrukcja GLW. Czy klasyczna kastracja to jedyna metoda? Kastrację fizyczną wykonuje się metodą krwawą, czyli skalpelem oraz metodami bezkrwawymi. Urządzeniami do wykonania kastracji bezkrwawej są: kleszcze, emaskulator, elstrator, Z czego kleszcze i emaskulator miażdżą naczynia krwionośne i nasieniowody, natomiast elastrator służy do zakładania na worek mosznowy specjalnych gumowych krążków. Koszt każdego z tych urządzeń to kilkadziesiąt złotych. Najczęściej osoby przeprowadzające kastrację po prostu wyciskają i wyrywają jądra prosiakom, ponieważ znieczulenie generuje dodatkowe koszty. Plusami tego rodzaju kastracji są niewątpliwie: niższy koszt (jeśli wykonuje się ją do 7. dnia życia prosięcia), skuteczne zapobieganie pojawieniu się w tłuszczu i mięsie wieprzowym tzw. zapachu knura oraz pozbycie się nadmiernej agresywności. Kastracja prosiąt: według PIGCAS średni wiek prosiąt kastrowanych w Polsce do 12 dni. 9 / 15

10 .pl Do minusów można zaliczyć sprzeciw społeczny wobec tego zabiegu i możliwość naginania prawa, które mówi o konieczności znieczulenia zwierząt po ukończeniu przez nie tygodnia. Jako że znieczulenie podnosi koszty kastracji. Sugerować to może raport PIGCAS wg którego w Polsce średni wiek prosięcia w dniu kastracji to 12 dni. Zgodnie z ustaleniami prac specjalnej grupy roboczej ds. kastracji Komisji Europejskiej, stosowanie chirurgicznej kastracji świń powinno zaprzestać się wraz z końcem 2017 r. W związku z tym stworzono alternatywę dla budzącej tak wiele kontrowersji kastracji fizycznej, a mianowicie kastrację chemiczną. Do tego celu stosuje się specjalne szczepionki immunologiczne zawierające analog czynnika uwalniającego gonadotropiny skoniugowany z proteiną. Pierwszą dawkę tego preparatu stosuje się w 8 10 tygodniu życia prosiąt, a drugą dawkę aplikuje się na 1 1,5 miesiąca przed ubojem. Nie ma okresu karencji, ze względu na to, że szczepionka ma działanie immunologiczne. Przede wszystkim u nas kastrację przeprowadzano w 2 3 dniu życia. Nie robił tego weterynarz, tylko nasz doświadczony pracownik dyplomowany zootechnik. Dorota K., była 26-letnia zootechnik, w jednej z dużych ferm trzody chlewnej na Dolnym Śląsku (pow. wrocławski) Preparat ten wstrzykuje się w szyję za małżowiną uszną. Skutkiem podania szczepionki jest zmniejszenie wytwarzania hormonów płciowych oraz poprawienie metabolizmu wątrobowego skatoli. Koszt jednej dawki to ok. 8 zł, a więc koszt kastracji jednego osobnika wynosi ok. 16 zł. Minusem tej metody jest wyższa cena i to, że knur zachowuje swój pierwotny instynkt. Pomimo tego, że jest on znacznie osłabiony może powodować u osobników kastrowanych metodą chemiczną zachowania agresywne oraz seksualne, a to rzutuje na resztę stada i może stwarzać mimo wszystko problemy dla hodowcy. Plusem jest to, że metoda ta z całą ogranicza ból świń związany z tradycyjną kastracją oraz powoduje wzrost żerności i współczynnika wykorzystania u knurów. Kastracja naprawdę potrzebna? Z punktu widzenia konsumenta, tak. Mięso kastratów jest bardziej kruche od mięsa knurów. Mięso wieprzowe od samców niekastrowanych dodatkowo w tłuszczu zawiera więcej elementów włóknistych (ich ilość rośnie wraz z wiekiem osobnika). Powoduje to zmniejszenie topliwości takiego starego tłuszczu i podczas smażenia, pieczenia czy też gotowania (czyli jakiejkolwiek obróbki termicznej wieprzowiny) zaczyna uwalniać się brzydki zapach. Kilka razy trafiłam na wieprzowinę, która pochodziła z niewykastrowanego osobnika. To od razu można wyczuć, kiedy tylko zaczyna się przyrządzać takie mięso dodaje pani Dorota. 10 / 15

11 .pl Główny lekarz weterynarii wyjaśnia przepisy regulujące kastrację do 7 dnia życia. Przyczyną są wcześniej wymieniane androstenon i skatol. Jednak niektóre kraje jak Hiszpania i Portugalia nie stosują tak powszechnie kastracji. Również w Wielkiej Brytanii stosowana jest ona bardzo rzadko. W sprzedaży trafia się raz na jakiś czas mięso od niekastrowanego samca. Może to być mięso z importu, mięso pochodzące od osobnika nieumiejętnie wykastrowanego lub mięso tzw. wnętra. Czym jest i dlaczego tak się dzieje? Wnętrostwo to brak zstępowania jąder do moszny. Są to dosyć rzadkie przypadki, jednak zdarzają się. Ja ostatni taki przypadek miałem chyba z 5 lat temu dodaje pan Bartosz. Główną przyczyną są zaburzenia w procesie zamykania się wyrostka pochwowego otrzewnej po zstąpieniu jąder z jamy brzusznej do moszny. Tworzy się wtedy przepuklina pępkowa lub mosznowa. Takie przypadki zazwyczaj dotykają osobników linii mieszańcowych. Nie są to często przypadki, jednak zdarzają się dodaje prezes RSP w Wojsławiu. 11 / 15

12 .pl Czym jest wnętrostwo? Jak postępować z takimi osobnikami? Są dwa rozwiązania. Pierwszym jest operacja. Z tego co pamiętam jest to koszt ok. 50 zł. Nie zawsze opłaca się operować przepuklaka. Wszystko zależy od tego jak kształtują się ceny trzody chlewnej na rynku. Jeśli cena jest dobra, warto zainwestować w operację. Koszty się zwrócą, a my mamy możliwość sprzedania tucznika po dobrej cenie. Jednak kiedy ceny nie wyglądają dobrze, nie inwestujemy w operowanie takiego osobnika. Izolujemy go od reszty stada i szukamy kupca. Nie jest ciężko znaleźć chętnego na zakup przepuklaka jednak musi to być bardzo młody osobnik. Wtedy wieprzowina aż tak nie śmierdzi. Osobnik, który nie osiągnął jeszcze dojrzałości płciowej, nie wydziela tyle substancji wpływających potem na knurzy zapach mięsa. Są kraje, które nie kastrują knurków tylko sprzedają jest, kiedy ich masa osiąga kg tłumaczy pan Tadeusz. 12 / 15

13 .pl 13 / 15

14 .pl Zakładom przetwórstwa mięsnego bardzo ciężko jest pozbyć się knurzego aromatu z niekastrowanej wieprzowiny. Dlatego kastracja prosiąt jest ważna. W związku ze zbliżającą się nieuchronnie perspektywą wycofania możliwości kastracji fizycznej warto zastanowić się nad jej alternatywami. Być może kastracja chemiczna jest dobrą opcją. Należy się nad tym dokładnie zastanowić i skalkulować. Czy wybrać szczepionkę immunologiczną celem wyeliminowania knurzego zapachu z mięsa czy może warto pójść w ślad za innymi krajami i zakończyć tucz świń przy niższej masie, kiedy to nie osiągną jeszcze dojrzałości płciowej? Bardzo ważnym aspektem nowego sposobu kastracji knurów jest ograniczenie bólu zwierzętom poprzez odejście od tradycyjnej, dzisiaj jeszcze rutynowej, chirurgicznej kastracji świń uważa prof. Zygmunt Pejsak z Zakładu Chorób Świń Państwowego Instytutu Weterynaryjnego Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach. Przeczytaj również: 1. Prosięta a odpowiednie warunki na porodówce 14 / 15

15 Powered by TCPDF ( 2. Prosięta: porodówka i pierwsze zabiegi 3. Anemia u prosiąt: jakie niesie ze sobą zagrożenia? 15 / 15