Uwagi metodologiczne dotyczące wypełniania ankiety dla systemu płatności

Transkrypt

1 Uwagi metodologiczne dotyczące wypełniania ankiety dla systemu płatności Ankieta dla systemu płatności (dalej "ankieta") dotyczy zarówno tych systemów, które powstaną po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami (dalej "ustawy") 1, czyli w dniu 1 stycznia 2002 r., jak również tych, które w tym dniu już funkcjonują. Celem ankiety jest analiza i ocena zasad funkcjonowania systemu, a także określenie stopnia ryzyka systemowego generowanego przez system. Ankieta ma także usprawnić procedury licencyjne wynikające z ustawy poprzez wskazanie podmiotom, które będą prowadzić systemy płatności lub prowadzącym takie systemy w dniu wejścia w życie ustawy, jakie informacje są najistotniejsze do dokonania przez Narodowy Bank Polski oceny systemu. Ankieta każdorazowo powinna zostać wypełniona przez podmioty, które będą prowadzić systemy lub prowadzące systemy w dniu wejścia w życie ustawy w następujących przypadkach: 1) ubiegania się o wydanie zgody Prezesa NBP na prowadzenie systemu płatności - dotyczy podmiotów, które będą prowadzić systemy - art.- 16 ust. 1 ustawy, 2) przekazywania dokumentów, o których mowa w art. 27 ust. 2 ustawy - dotyczy podmiotów prowadzących systemy w dniu wejścia w życie ustawy, 3) ubiegania się o wydanie zgody na wprowadzenie zmian w zasadach funkcjonowania systemu - dotyczy podmiotu prowadzącego system, niezależnie od tego, czy system rozpoczął funkcjonowanie przed, czy po wejściu w życie ustawy - art. 16 ust. 3 ustawy, 4) zwrócenia się Narodowego Banku Polskiego do podmiotu prowadzącego system o wypełnienie takiej ankiety - dotyczy podmiotu prowadzącego system, niezależnie od tego, czy system rozpoczął funkcjonowanie przed, czy po wejściu w życie ustawy - art.- 18 ust. 2 ustawy. Ankieta składa się z zagadnień, zgrupowanych w trzynastu zakresach tematycznych. Poniżej w sposób szczegółowy opisany został sposób wypełniania ankiety oraz zakres danych, które powinny się znaleźć w odpowiednich punktach ankiety. 1 Dz. U. Nr 123, poz

2 Ad. I. Ogólne informacje o systemie We wszystkich przypadkach, gdy ankieta będzie wypełniana przez podmioty prowadzące systemy (a nie ubiegające się dopiero o wydanie zgody na prowadzenie systemu płatności), proszę dodatkowo podać, od którego roku system funkcjonuje i czy cały czas jest prowadzony przez ten sam podmiot, a jeśli nie, to jakie podmioty wcześniej go prowadziły. Ad. II. Prawne podstawy funkcjonowania systemu płatności Jeżeli regulacje wewnętrzne są ogólnie dostępne, proszę podać, gdzie można się z nimi zapoznać i czy są one w posiadaniu każdego uczestnika systemu. Ad. III. Kryteria uczestnictwa Ad. 1. Proszę podać, czym się kierowano, ustalając te kryteria. Czy istnieją oddzielne kryteria dostępu oraz uczestnictwa w systemie dla podmiotów z siedzibą za granicą oraz dla uczestników pośrednich? Czy przy przyjmowaniu danego podmiotu jako uczestnika systemu są brane pod uwagę takie warunki, jak właściwa kondycja finansowa, spełnienie przez uczestnika warunków technicznych, inne? Ad. 2. Dla jakich podmiotów został przewidziany dostęp do tych regulacji (np. dla podmiotów zainteresowanych uczestnictwem w systemie; tych, które mają uzasadniony interes prawny)? Jeżeli kryteria dostępu i warunki uczestnictwa w systemie nie są jawne i ogólnie dostępne, proszę podać zakres dostępu do tych regulacji. Ad. 3. Proszę podać, z jakim wyprzedzeniem uczestnicy systemu płatności są informowani o planowanych zmianach warunków uczestnictwa lub wykluczenia z systemu? Ad. 4. Proszę wymienić rodzaje sankcji i wskazać, jak często miało miejsce ich stosowanie (w razie wypełniania ankiety przez podmiot już prowadzący system płatności). Ad. IV. Uczestnicy Proszę wskazać, czy system - poprzez wewnętrzne regulacje - ma zagwarantowane posiadanie informacji o wszystkich uczestnikach pośrednich systemu. Jeżeli nie, informacje wymagane w tym punkcie i dotyczące uczestników pośrednich proszę podać tylko w zakresie wiedzy posiadanej na ten temat przez podmiot prowadzący system. 2

3 Ad. V. Zasady odpowiedzialności W ramach informacji zamieszczanych tym punkcie proszę określić zakres wzajemnej odpowiedzialności wymienionych podmiotów, a także wskazać podstawy prawne, w tym także umowy i inne dokumenty, które określają zakres tej odpowiedzialności. W szczególności, jeśli w systemie funkcjonuje pośrednik rozliczeniowy, proszę określić zasady odpowiedzialności tego pośrednika w stosunku do uczestników systemu i odwrotnie. Ponadto proszę wskazać, jakiego rodzaju prawne powiązania występują pomiędzy uczestnikami systemu (np. czy podpisują oni jedną i tę samą umowę, czy też każdy uczestnik podpisuje osobną umowę z każdym innym).. Ad. VI. Zasady funkcjonowania systemu płatności W ramach informacji zamieszczanych w punktach 1-5 proszę wskazać, w której, spośród regulacji wewnętrznych dotyczących funkcjonowania systemu płatności, dane zasady funkcjonowania systemu płatności zostały usankcjonowane. Ad. 1. Określając dni funkcjonowania systemu, proszę także wskazać, w które dni system nie funkcjonuje (soboty, niedziele, inne określone datą dni). Określając godziny składania zleceń płatniczych, proszę wskazać ramy czasowe dla poszczególnych rodzajów zleceń oraz określić godziny, w jakich dany system wymienia dane z systemami zewnętrznymi, w szczególności w jakich godzinach odbywają się w systemie sesje rozliczeniowe. Jeżeli z określonych informacji lub usług związanych z systemem uczestnicy mogą korzystać ograniczoną liczbę razy w ciągu dnia, proszę wskazać, ile razy. Jeżeli określone informacje uczestnicy mogą uzyskiwać tylko w określony przez system sposób i formę (np. poczty elektronicznej, telefonu itd.), proszę te informacje również zamieścić. Ad. 2. W tym punkcie proszę określić, z jakiego tytułu poszczególne zlecenia są wystawiane i przez jakie kategorie uczestników. Ad. 3. Proszę opisać dane wymagane w tym punkcie ankiety, o ile istnieją one w ramach systemu. W ramach informacji zamieszczanych w 7 i 8 tiret proszę wpisać, czy w ramach systemu funkcjonują fundusze gwarancyjne lub inne rozwiązania mające na celu pozyskiwanie środków na wypadek niewypłacalności uczestnika (uczestników) systemu. Ad. 4. Proszę wskazać i opisać przyjęte rozwiązania w zakresie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, przykładowo: 3

4 - w zakresie zarządzania ryzykiem kredytowym - warunki uczestnictwa oparte o standing finansowy, limity obrotów, wzajemne umowy uczestników zabezpieczające rozrachunek w przypadku upadłości, - w zakresie zarządzania ryzykiem płynności - dostęp do otwartych linii kredytowych, zarządzanie limitami, np. dla wysyłającego, odbierającego, zabezpieczającymi terminowy rozrachunek, tworzenie/wykorzystywanie funduszy zabezpieczających rozrachunek poprzez mechanizm opłat za usługi. Czy w zakresie sposobu zarządzania ryzykiem, zwłaszcza kredytowym, system współpracuje z instytucjami zewnętrznymi. Ad. VIII. Zabezpieczenia Ad. 3. W ramach informacji podawanych w tym punkcie należy także wskazać czas, przez jaki zlecenia rozrachunku są archiwizowane oraz na jakiej podstawie prawnej. Ad. X. Dostępność i wydajność systemu Odpowiedzi na pytania zawarte w tym punkcie nie muszą być udzielane przez podmioty, które dopiero będą prowadziły systemy płatności (tzn. ubiegające się o zgodę na prowadzenie systemu płatności). Ad. 1. Dostępność systemu powinna być mierzona z uwzględnieniem wyłącznie jego głównego komponentu (np. serwera głównego, a nie ubocznych, np. serwerów telekomunikacyjnych). Ad. XI. Współpraca z innymi systemami Opisując współpracę z innymi systemami, proszę uwzględnić nie tylko systemy krajowe, lecz także zagraniczne oraz międzynarodowe, a jeżeli system współpracuje z takimi systemami, należy wskazać, z jakimi. Proszę podać, czy istnieją powiązania umowne systemu płatności z innymi systemami. Podmioty, które dopiero będą prowadziły systemy płatności (tzn. ubiegające się o zgodę na prowadzenie systemu płatności), powinny określić, z jakimi systemami planują obecnie rozpoczęcie współpracy. Ad. XIII. Liczba i wartość płatności Podając liczbę realizowanych płatności i wartość obrotów w ujęciu miesięcznym, rocznym i dziennym, proszę podawać wartości średnie, natomiast jeśli chodzi o liczbę realizowanych 4

5 płatności i wartość obrotów w najbardziej obciążonych dniach operacyjnych, proszę wybrać najbardziej obciążone trzy dni operacyjne z ostatniego roku funkcjonowania systemu płatności. Punktu tego nie wypełniają podmioty, które ubiegają się o zgodę na prowadzenie systemu płatności. 5