LEAR LEAR PREMIERA. Projekcje video: MARTA NAWROT. Obsada:

Transkrypt

1

2 NA MOTYWACH TRAGEDII KRÓL WILIAMA SHAKESPEARE'A Reżyseria i opracowanie muzyczne: JĘDRZEJ PIASKOWSKI Dramaturgia: MICHAŁ PABIAN Scenografia i kostiumy: JUSTYNA ELMINOWSKA Opracowanie dźwięku: KAMIL KĘSKA Reżyseria świateł: PAULINA GÓRAL Projekcje video: MARTA NAWROT Asystentki scenografa: ZOFIA JAKUBOWSKA, MARTYNA KARPETA (Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu) Inspicjent, asystent reżysera: JÓZEF PIECHOWIAK Obsada: ALEKSANDER MACHALICA - Lear PAWEŁ HADYŃSKI - Lear ll, Johann Sebastian Bach ANTONINA CHOROSZY - Błazen MATEUSZ ŁAWRYNOWICZ - Kordelia DOROTA ABBE - Regana GABRIELA FRYCZ - Goneryla TADEUSZ DRZEWIECKI - Gloster ANDRZEJ NIEMYT - Kent SZYMON MYSŁAKOWSKI - Edgar/Szalony Tomek, Król Francji NIKODEM KASPROWICZ - Edmund WALDEMAR SZCZEPANIAK - Książę Burgundii/Szalony Tomek 1992 FILIP FRĄTCZAK - Książę Kornwalii ILDEFONS STACHOWIAK - Książę Albanii Premiera: 9 KWIETNIA DUŻA SCENA Kolejne spektakle: 10, 12, 13, 14 KWIETNIA Apodyktyczny i totalitarny Lear, król, władca absolutny i kolonizator, w obliczu zbliżającej się śmierci rozdaje swoim dzieciom wszystko, co jeszcze posiada, ślepo licząc, że w ten sposób uda mu się zachować chociaż tytuł oraz przynależne władcy przywileje. Odrzucony przez rodzinę, odarty z mienia i godności, popada jednak stopniowo w coraz większy obłęd. Czy przyszłość będzie w stanie powiedzieć o przeszłości, że zrozumiała swoje szaleństwo, uznała swoje winy? Idąc za adnotacją autora przekładu, Józefa Paszkowskiego, twórcy spektaklu przenieśli jego akcję do XXXII wieku n.e. Lear staje się dzięki temu zabiegowi fantastycznym i abstrakcyjnym studium dzisiejszej sytuacji Europy i Polski z perspektywy przyszłości. W tym kontekście Lear, rozumiany zarówno jako postać, jak i wciąż odtwarzany tekst kultury, staje się figurą powrotu do (pamięci) przeszłości.

3 Mamy do czynienia z umiarkowanym kryzysem gospodarczym, poważnym kryzysem politycznym, dramatycznym kryzysem cywilizacyjnym i być może śmiertelnym kryzysem duchowym. Wiemy, że Europa niemal zawsze była w stanie kryzysu, a już na pewno często kryzys taki myśliciele najrozmaitszych proweniencji ogłaszali lub wieszczyli, czasami słusznie. Różnica między nieustającym poczuciem zagrożenia kryzysem a sytuacją obecną polega na tym, że Europa zachowywała zawsze zdolność do autorefleksji, a zatem do samokrytyki, która miała charakter twórczy, więc kolejne kryzysy były przezwyciężane. Obecnie Europa zdolność tę zatraciła. Bez nieustannej autokrytyki niemożliwe są ani zmiana, ani rozwój, ani stabilizacja. Dotychczasowej Europy po prostu nie ma. Dlaczego Europy, a nie świata? Po części dlatego, że nie wierzę w naszą umiejętność zrozumienia przemian zachodzących w odległych i obcych kulturowo krajach, po części dlatego, że dotknął je (z wyjątkiem Stanów Zjednoczonych, o ile są "europejskie") kryzys gospodarczy, który ogarnął cały świat, ale nie inne formy kryzysu, a w każdym razie niewiele umiemy na ten temat powiedzieć. Dlaczego Europa? Także dlatego, że tutaj mieszkam, tu patrzę i słyszę, tu widzę i czuję, i o moją duchową ojczyznę troszczę się w szczególności. Dlaczego Europa? Bo trudno nam sobie wyobrazić przyszłość świata bez Europy, może nie w roli przywódczyni, ale w roli dostarczyciela podstawowych norm i standardów, obowiązujących nas samych i następne pokolenia. Europa jest naszą formą egzystencji i innej nie mamy. To nie jest kwestia wyboru, to jest fakt. Dlatego nie wiemy, co czynić, kiedy Europa ucieka, zanika, słabnie do granic ostatecznych. Marcin Król, Europa w obliczu końca (fragment)

4 Adaptacja jest w centrum dzieł Szekspira i jego trwałej obecności w kulturze: Szekspir adaptował teksty źródłowe, a teraz jego "adaptacje" są adaptowane w wielu kontekstach kulturowych. Daniel Fischlin, Mark Fortier Od kilku dekad badacze przekonują, że adaptacja ma pierwszorzędne znaczenie w rozwoju zjawisk kulturowych i teorii krytycznych. Adaptatorzy z pozycji poślednich poprawiaczy urastają do rangi pełnoprawnych twórców, a ich utwory pełnowartościowych dzieł. Najnowsze publikacje poświęcone adaptacji wskazują na jej związek z kształtowaniem trendów kulturowych, a także budowaniem tożsamości narodowej czy świadomości politycznej. Niniejsza antologia stanowi reakcję na rozkwit adaptacji w teorii literatury i sztuki, w studiach szekspirowskich, a także we współczesnym teatrze. Odzwierciedla wzrost jej znaczenia jako narzędzia do tworzenia kultury, a także jako sposobu refleksji nad jej zmianami. Wybrane wariacje na temat Króla Leara oraz Troilusa i Kresydy pochodzące z odmiennych kręgów kulturowych odzwierciedlają również wzrastające zainteresowanie przeróbkami dramatów Szekspira w globalnych i lokalnych kontekstach. I wreszcie, wybrane sztuki ilustrują najnowsze tendencje dramatopisarskie rozwój nowych strategii pisania utworów scenicznych oraz przemiany w postrzeganiu związków między dramatem a teatrem. Jak zauważają szekspirolodzy Daniel Fischlin i Mark Fortier, adaptację obok parodii i przekładu uznano w ostatnich dekadach za jedną z podstawowych form kulturowych. Jej popularność wzrosła do tego stopnia, że zachwiała (post)romantycznym przywiązaniem do oryginalności wtórnych dzieł nikt już nie postrzega jako wtórnych; co więcej, stały się one ważnym tematem dla badaczy i szerokiej publiczności. (...) Aneta Mancewicz, Adaptacja jako synergia (fragment)

5