Dr hab. Zbigniew M. Karaczun CZY I JAK ADAPTOWAĆ SIĘ DO ZMIAN KLIMATU W POLSCE

Transkrypt

1 Dr hab. Zbigniew M. Karaczun CZY I JAK ADAPTOWAĆ SIĘ DO ZMIAN KLIMATU W POLSCE

2 ZAKRES Co to jest adaptacja Problemy z adaptacją Czy należy adaptować się do zmian klimatu? W jaki sposób adaptować się do zmian klimatu w Polsce?

3 ADAPTACJA Dostosowanie systemów naturalnych lub stworzonych przez człowieka do obecnych, lub spodziewanych czynników klimatycznych lub efektów zmian klimatu, w taki sposób, aby minimalizować negatywne skutki i wykorzystywać te zmiany, które będą pozytywne IPCC 2001

4 ADAPTACJA POWINNA W SZCZEGÓLNOŚCI: minimalizować negatywne skutki zmian klimatu poprzez ograniczanie narażenia na czynniki ryzyka lub zmniejszanie wrażliwości systemów narażonych na oddziaływanie, włączać w działanie wszystkie grupy interesu, zarówno instytucje rządowe, jak i bussines oraz organizacje pozarządowe i obywatelskie, wykorzystywać wiele rodzajów działań, zarówno zapobiegawczych, jak i reaktywnych, planowanych i samodzielnych, publicznych i prywatnych. Center for European Policy Studies, 2008

5 ADAPTACJA Kierunki i sposób rozwoju gospodarczego Nadmierna emisja gazów cieplarnianych ADAPTACJA Negatywne skutki zmian klimatu

6 PROBLEMY Z ADAPTACJĄ Czy klimat się zmienia? Adaptacja czy redukcja? Decyzję podejmujemy dziś (i dziś też PŁACIMY), a prognozujemy skutki za lat Koszty i korzyści publiczne (społeczne) i prywatne W których sektorach działać i w jaki sposób?

7 CZY NALEŻY ADAPTOWAĆ SIĘ DO ZMIAN KLIMATU?

8 GLOBALNA EMISJA GHG lata mld ton CO 2eq /rok CO 2 ze spalania paliw kopalnych i innych źródeł CH 4 z rolnictwa, odpadów i produkcji energii CO 2 z wylesień, rozkładu biomasy i torfu N 2 0 z rolnictwa i innych źródeł F- gazy przemy -słowe Wg IPCC 2007

9 ZMIANY KONCENTRACJI CO 2 W ATMOSFERZE W LATACH ORAZ PROGNOZA ZMIAN CO2 (ppm) Rok IPCC 2007

10 EKSTREMA POGODOWE JAKO KATASTROFY NATURALNE W LATACH

11 POLSKA 2009 ROK

12 POLSKA Wzrost ilości tornad European Severe Weather Database Wzrost ilości katastrof spowodowanych przez wiatr Główny Urząd Nadzoru Budowlanego

13 POLSKA Do lat 90. susze co 5 lat, obecnie co dwa lata Zmiana gęstości deszczy Zmiana struktury upraw Nowe szkodniki Ploniarka zbożówka i Omacnica prosowianka Szrotówek kasztanowcowiaczek

14 JAK ADAPTOWAĆ SIĘ DO ZMIAN KLIMATU W POLSCE?

15 KLUCZOWE PROBLEMY Ochrona klimatu (adaptacja) nie jest tematem dyskusji pomija się zagrożenia Bardzo niski poziom wiedzy dotyczący potencjalnych skutków zmian Niski poziom na ogół odpowiedzialności polityków oraz niski poziom zainteresowania społeczeństwa Brak zrozumienia i przygotowania administracji publicznej Mentalność lepiej dostać odszkodowanie niż podjąć działania adaptacyjne

16 KLUCZOWE OBSZARY SEKTORY Gospodarka wodna Gospodarka komunalna Budownictwo Rolnictwo Turystyka Ubezpieczenia Ochrona zdrowia i ratownictwo Edukacja

17 KLUCZOWE OBSZARY REGIONY Wybrzeże Bałtyku Wielkopolska Obszary górskie Gminy na terenach zalewowych Metropolie

18 KLUCZOWE OBSZARY ZAGADNIENIA Ochrona życia i zdrowia ludzi System zapobiegania katastrofom i szybkiego (oraz skutecznego) reagowania w razie ich wystąpienia Woda pitna Zapobieganie powodziom i suszom Ochrona wybrzeża morskiego Zapewnienie trwałości produkcji rolnej Infrastruktura komunalna Duża rola planowania przestrzennego

19 JAK TO ROBIĆ Badania naukowe i ekspertyzy diagnoza zagrożeń oszacowanie ryzyka i środków zapobiegania określenie sektorów i regionów określenie celów i priorytetów przygotowanie harmonogramu działań identyfikacja niezbędnych zmian w prawie identyfikacja kosztów i źródeł finansowania Obligatoryjne (np. jako element Planów OŚ) Krajowa strategia adaptacji Regionalne strategie adaptacji

20 JAK TO ROBIĆ Dobrowolne programy i strategie sektorowe programy i strategie lokalne (gminy) Finansowanie ze środków publicznych tylko wtedy gdy: działania zaplanowane w ramach strategii działania przynoszą korzyści ogólnospołeczne Ubezpieczenia jako ważny instrument system ubezpieczeń wzajemnych w niektórych przypadkach ubezpieczenia obowiązkowe

21 KOSZTY Brak danych brak badań w tym zakresie Prawdopodobnie bardzo wysokie, bo ilość prac jest znaczna Ale zaniechanie działań spowoduje jeszcze większe straty przykład wybrzeża Bałtyku 6 mld US$ - koszt działań adaptacyjnych 30 mld US$ - koszty zniszczeń przy braku działań

22 KOSZTY Środki można pozyskać ze sprzedaży części nadwyżki redukcji emisji GHG na rynku międzynarodowym (w tzw. okresie Kioto), ze sprzedaży części uprawnień do emisji (po wejściu w życie systemu aukcyjnego), z opłat za emisję GHG (dla sektorów poza systemem ETS).

23 ROLA SPOŁECZEŃSTWA Edukacja i podnoszenie świadomości Pobudzanie do tworzenia lokalnych programów adaptacji i struktur reagowania na zagrożenia Uczestniczenie w tworzeniu i wdrażaniu działań wynikających w planów adaptacji Nadzorowanie działania władz Bez aktywności społecznej działania adaptacyjne w Polsce

24 PODSUMOWANIE Adaptacja jest ważna, ale nie może zastąpić redukcji emisji GHG W Polsce są duże potrzeby adaptacyjne Niezbędne jest rozpoczęcie prac w tym zakresie Skuteczna adaptacja wymaga wspólnego działania różnych grup społecznych Adaptacja będzie kosztowna, ale tańsza niż straty. Są potencjalne źródła niezbędnych funduszy.

25 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki Sekretariat Koalicji Klimatycznej ul. Mazowiecka 11/ Warszawa tel