29 stycznia 1923 r. 19 listopada 2011 r.

Transkrypt

1 29 stycznia 1923 r. 19 listopada 2011 r.

2 (...) bowiem w ciągu mojego całego archeologicznego życia zawodowego, gdy los skierował mnie w odległy od Brzeszcz region Polski, byłem związany z inną, równie ciekawą problematyką naukową. Dopiero, gdy znalazłem się na emeryturze, i to jeszcze nie w jej początkowym okresie, zostałem ponownie zawrócony do Brzeszcz. Było to w roku 2002, gdy otrzymałem zaproszenie od ówczesnej dyrektor Ośrodka Kultury Teresy Jankowskiej w 62 rocznicę aresztowań przez hitlerowców brzeszczańskiej inteligencji i studentów polskich, do których wtedy jako absolwent gimnazjum oświęcimskiego również się zaliczałem. Ten wieczór brzeszczańskich wspomnień zapoczątkował moje stałe kontakty z Stowarzyszeniem BRZOST, które dodatkowo rozszerzyły się, gdy w 2003 r., ówczesna burmistrz Beata Szydło zaprosiła mnie do Kapituły najbardziej prestiżowej nagrody Burmistrza Brzeszcz jaką są utworzone wtedy Oskardy (...) powiedział prof. dr hab. Kazimierz Bielenin w rozmowie z Barbarą Wąsik o książce Dwa dzwony kościoła św. Otylii w Brzeszczach. Legenda czy rzeczywistość Nasza Wspólnota 2007r. Okolicznością, jaka zapoczątkowało aktywną współpracę prof. dr hab. Kazimierza Bielenina z mieszkańcami, instytucjami i organizacjami w Gminie Brzeszcze był wieczór wspomnień zorganizowany w 62 rocznicę internowania 30 brzeszczan w ramach akcji hitlerowskiej skierowanej przeciw inteligencji polskiej. 24 kwietnia 2002 r. do siedziby Stowarzyszenia BRZOST przybył prof. dr hab. Kazimierz Bielenin świadek tamtych wydarzeń.

3 27 stycznia 2003 r. spotkanie profesora Kazimierza Bielenina z mieszkańcami Brzeszcz. Tego dnia, wielu brzeszczan, po raz pierwszy usłyszało o krakowskim archeologu. o Jego badaniach archeologicznych, o ich znaczeniu na skalę europejską. Profesor opowiadał o pierwszych pracach wykopaliskowych, o spotkaniu z prof. Mieczysławem Radwanem, o pracach badawczych nad rekonstrukcją pieca starożytnego i procesu dymarskiego. Mówił także o swoich pasjach. Profesor był znakomitym mówcą o ciepłym spokojnym głosie. Spotkaniu towarzyszyła wystawa HEFAJSTOSY prof. dr hab. KAZIMIERZA BIELENINA opracowana pod okiem Profesora, który gościł nas na Mieszczańskiej w Krakowie, i przekazał materiały, dokumenty, zdjęcia. Pasje rzeźba w drewnie Hefajstosa boga ognia- malarstwo

4 Jeszcze w tym samym roku, 29 września 2003 w siedzibie Stowarzyszenia BRZOST, odbył się wieczór wspomnień WRZESIEŃ 1939 ROKU I OKRES OKUPACJI HITLEROWSKIEJ W GMINIE BRZESZCZE. Wśród zaproszonych gości m.in. Stanisławy Morończyk, Zdzisławy Chowańcowej, dra Tadeusza Smreczyńskiego był również Profesor. Wówczas, z inicjatywy, Profesora zrodził się pomysł opracowania ankiety Wojenne losy mieszkańców Gminy Brzeszcze. Wielu mieszkańców odpowiedziało na pytania zawarte w ankiecie m.in. jak zapamiętałeś 1 września, jak wyglądało życie codzienne w czasie okupacji itp. Na podstawie zebranych odpowiedzi jest opracowywana publikacja, której wydanie przez Stowarzyszenie BRZOST jest zaplanowane w 2014 r. w 75 rocznice wybuchu II wojny światowej. (...) przeszłość umyka, ludzie odchodzą, a z nimi odchodzi historia. Jeżeli my tej historii nie uchwycimy, to ona odejdzie wraz z ludźmi, którzy już odeszli (...) -powiedział Profesor

5 W 2003 r. otrzymaliśmy zaproszenie od Profesora na DYMARKI ŚWIĘTOKRZYSKIE do Nowej Słupi Przewodnikiem był Profesor, który objaśniał, tłumaczył proces otrzymywania żelaza, ale także oprowadził po muzeum, które tworzył, i w którym na czas prac archeologicznych mieszkał. tu była moja kwatera mówił

6 Czerwiec 2005, Kielce obchody 50 lecia badań w Górach Świętokrzyskich. 14 listopada 2005 w siedzibie Stowarzyszenia BRZOST wykład Profesora 50 LAT BADAŃ NAD STAROŻYTNYM HUTNICTWEM ŻELAZA W GÓRACH ŚWIETOKRZYSKICH , któremu towarzyszyła wystawa wypożyczona z Muzeum Archeologicznego w Krakowie pod tym samym tytułem. W tym dniu Jubileuszowe Medale z rąk Profesora otrzymali: Urząd Gminy w Brzeszczach, Parafia św. Urbana, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stanisława Staszica, Ośrodek Kultury i Stowarzyszenie na rzecz Gminy Brzeszcze BRZOST. Folder wydany przez Stowarzyszenie BRZOST nazwisko prof. K. Bielenina jest wybite na awersie Medalu Okolicznościowego, wydanego z okazji 50-lecia badań nad starożytnym hutnictwem żelaza w Górach Świętokrzyskich

7 ŚREDNIOWIECZNY DZWON Historia poszukiwania i odnalezienia jednego z dwóch średniowiecznych dzwonów z legendarnego kościoła św. Otyli w Brzeszczach Kościół św. Birgid w Wiesbaden Bierstadt Profesor na dworcu kolejowym w Brzeszczach Kościół św. Urbana w Brzeszczach

8 Legenda o polu przy kościółku, była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Niejeden dziadek opowiadał swoim wnukom o kościółku św. Otylii. przy gościńcu XV wieczny, drewniany kościół miał dwa dzwony. W czasie najazdu szwedzkiego w XVI wieku brzeszczanie w obawie przed rabunkiem zdjęli dzwony i zakopali je w ziemi. Później zawiesili na dzwonnicy w środku wsi. Dzwony te, przed 1800 rokiem, zostały oddane do kościoła w Górze w zamian za pastwisko ŁĘŻNIK Dlaczego? Otóż, kiedy w XVII wieku wylała rzeka Wisła, będąca granicą miedzy Brzeszczami i Górą, koryto rzeki zmieniło swój bieg, pozostawiając po stronie Brzeszcz część łąk wcześniej znajdujących się w granicach Góry. Brzeszczanie, głównie utrzymujący się z rolnictwa potrzebowali łąk do wypasu bydła. Z tego powodu Oddali dzwony za łąki I w ten oto sposób dwa średniowieczne dzwony zawisły na wieży kościelnej w Górze. Tam były aż do stycznia 1942 r., kiedy to zostały zarekwirowane na cele wojenne. Na tym kończyła się wiedza na temat ich dalszego losu. Przez pół wieku nikt nie wiedział o ich dalszych losach. W 2004 r. Profesor zainteresował się brzeszczańską legendą (...) W międzyczasie sięgnąłem do leżącej na półce od lat pięćdziesiątych kroniki mojego stryja księdza Bielenina i poznałem szczegółowo Jego przekaz o legendarnym kościele św. Otylii i dzwonach przeniesionych w formie zastawu za łężnik do kaplicy św. Barbary w Górze. Był to początek mojego bliższego zainteresowania się legendą i tematem brzeszczańskim. Nie będąc historykiem od czasów średniowiecza, nie widziałem zajęcia dla siebie na tym odcinku. Natomiast jako archeolog miałem dobry punkt zaczepienia w samym istniejącym, wskazywanym przez tradycję polu. Na początek wystarczały wiążące się z nim konkretne zabytki jakim były owe dwa dzwony i kaplica św. Barbary.(...) mówił w wywiadzie

9 W 2004 r. już od 63 lat dzwonów nie było w Górze. Profesor rozpoczął poszukiwania od spotkań z emerytowanym proboszczem kościoła św. Barbary w Górze, poznawał historię kaplicy św. Barbary zapoznawał się z pracami historyków śląskich,, szukał w Archiwum Archidiecezjalnym w Katowicach, Archiwum Akt Nowych w Warszawie. W Archiwum Państwowym w Katowicach znalazł PROTOKÓŁ z dnia 31 stycznia 1942 r. zdjęcia dzwonów z kaplicy w Górze. Ten dokument pozwolił Mu na poznanie czasu, warunków i okoliczności rekwizycji wojennej, a także co wyjątkowo ważne, brzeszczańskiego pochodzenia owych dzwonów Wyniki tych poszukiwań dodały nowych impulsów do działania. W Archiwum w Miedźnej znalazł mały kwit poświadczający, że w dniu 31 stycznia 1942 r. przewiezione zostały do składnicy w Pszczynie dwa dzwony z kaplicy w Górze, o łącznej wadze 270 kg. Tam również odnalazł Profesor LIST ks. OKRENTA do konserwatora we Wrocławiu, w którym ks. Okrent w Arkuszu Meldunkowym wpisał LITERĘ C pomimo uwagi zgłaszający nie wypełnia. Ten pozornie mały szczegół dawał odrobinę nadziei i wskazywał na celowość dalszych poszukiwań. DLACZEGO? Otóż na mocy niemieckiego zarządzenia z 15 marca 1940 r. rekwirowane dzwony, kwalifikowano na podstawie ich oceny historycznej i zabytkowej do czterech grup A B C D. Z grupy A przeznaczano do bezpośredniego przetopienia, B do chwilowego składowania, C do dłuższego pozostawienia w składnicy, D pozostawiano na miejscu. Po znalezieniu informacji o złożeniu dzwonów na składnicy w Pszczynie Profesor rozpoczął badania w archiwach niemieckich.

10 Korespondencyjnie Profesor biegle władał językiem niemieckim - rozpoczął serię pytań do Volkermuseum w Hamburgu, skąd Jego sprawę przekazano do Helsmuseum w południowo- zachodniej dzielnicy Hamburga, stąd z kolei skierowano Jego list do Archiwum Miasta Hamburga. Tutaj po raz pierwszy Profesor dowiedział się o Niemieckim Archiwum Dzwonów w Muzeum Narodowym w Norymberdze. 28 września 2005 r., ówczesny naczelny konserwator dr Pese, przesłał Profesorowi, wykonaną w Hamburgu kopię kart ewidencji obydwóch zarekwirowanych w Górze dzwonów oraz wiadomość o miejscu znajdowania się dzwonu większego o sygnaturze C. Karty ewidencji dwóch dzwonów, pochodzące z Archiwum Dzwonów w Norymberdze Odpowiedź otrzymana z Archiwum Dzwonów w Norymberdze

11 Wiadomość, że jeden z dzwonów z kościoła św. Otylii przetrwał wojnę i znajduje się w Wiesbaden w Hesji, spowodowała, że (...) Wówczas uświadomiłem sobie, że z tą chwilą rozpoczyna się następny rozdział tej przedziwnej historii. Stało się dla mnie jasne, ze dopóki dzwony były niewiadomą dopóty ich poszukiwanie i związane z tym starania mogły być moją prywatną sprawą, zainteresowaniem czy pasją. Nie wchodziłem w nikogo zakres potencjalnych interesów. Natomiast z chwilą ustalenia istnienia dzwonu jego miejsca i użytkownika sprawa przyjęła inną postać. Do mojej pasji badacza doszedł element podświadomego działania by obiekt odzyskać dla Brzeszcz i nadać mu dodatkową misję. Od tej chwili należało działać wspólnie (...) powstało takie nieformalne, wspólne porozumienie z księdzem Kazimierzem Kulpą, proboszczem parafii p.w. św. Urbana, Teresą Jankowską, burmistrz Brzeszcze i Barbarą Wąsik, prezes Stowarzyszenia BRZOST. Odtąd działaliśmy razem dla pozyskania zrozumienia i poparcia dla naszej idei powrotu dzwonu do parafii Brzeszcze. Mając już konkretną informację o naszym dzwonie nie wiedzieliśmy jeszcze jak się sprawy potoczą, z czym spotkamy się w Wiesbaden(...)- mówił w wywiadzie Profesor 11września2006 r.- list Profesora do Wiesbaden, w którym obszernie wyjaśnił księdzu proboszczowi Mateuszowi Struthowi historię i cały stan sprawy dotyczący znajdującego się w jego kościele dzwonu C. Ks. Struth zapoznał z treścią listu swoją Radę Parafialną i Zarządzającą oraz miejscowe władze. Przekazał list do swojej Kurii Biskupiej w Diecezji Limburg, a stamtąd przeszło do władz urzędowych państwa niemieckiego. W międzyczasie, dzięki staraniom parafialnego grona, Arcybiskup Katowic przekazał sprawę powrotu dzwonu do Diecezji Bielsko Żywieckiej, która delegowała do kontynuacji starań proboszcza kościoła św. Urbana w Brzeszczach, informując o tym Biskupa Limburga. Niemiecka strona prawna, przychylając się do pozytywnego załatwienia, wskazała formułę międzyparafialnej umowy dwustronnej, w której parafia św. Birgid w Wiesbaden przekaże parafii św. Urbana dzwon w formule podnajmu na czas nieokreślony.

12 4 6 października 2006 r. ks. proboszcz Kazimierz Kulpa, burmistrz Brzeszcz Teresa Jankowska, członek Rady Parafialnej Piotr Stawowy i ks. wikariusz Aleksander Smarduch przebywali w Wiesbaden gdzie spotkali się z Radą Parafialną i Radą Zarządzającą kościoła św. Birgid, przedstawicielami lokalnych mediów. Została podpisana umowa międzyparafialna dotycząca powrotu do Brzeszcz dzwonu C. W grudniu 2007 r. nastąpiło zatwierdzenie podpisanej umowy przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Niemieckiej Republiki Federalnej. 22 kwietnia 2008 r. dzwon powrócił do kościoła p.w. św. Urbana w Brzeszczach. 1 maja 2008 wzruszająca chwila powitanie średniowiecznego dzwonu przez Profesora

13 25 maja 2008 r. msza św. na powitanie średniowiecznego dzwonu w kościele św. Urbana (...) nie kryłem wzruszenia, gdy przed rozpoczęciem mszy świętej, w której uczestniczyła także 12 osobowa delegacja gminy kościoła św. Birgid z Wiesbaden-Bierstadt, słuchałem pełnych wzajemnej życzliwości przemówień w języku polskim i niemieckim, nagradzanych burzą oklasków. Natomiast, gdy w czasie mszy świętej zabrzmiała pieśń Chwała na wysokości Bogu i odezwał się zawieszony na specjalnej konstrukcji w kościele przybyły po 300 latach DZWON C, a jego mocny dźwięk towarzyszył pieśni dziękczynnej do jej zakończenia, nie ma co ukrywać i z mego oka popłynęła łza wdzięczności za niezbadane postanowienie Boże.(...) POEZJA 12 wierszy Na powitanie dzwonu

14 W 2008 r. została wydana książka, DWA DZWONY KOŚCIOŁA ŚW. OTYLII W BRZESZCZACH. LEGENDA CZY RZECZYWISTOŚĆ, autorstwa profesora Kazimierza Bielenina. Główny skład dzwonów w Hamburgu cmentarzysko dzwonów, jedno z najbardziej wymownych zdjęć zawartych w książce autorstwa Kazimierza Bielenina Profesor ukazał historię brzeszczańskich dzwonów od św. Otylii na tle tragicznego losu dzwonów kościelnych w czasie II wojny światowej. Czytelnik poznaje mało znany rozdział historii europejskiej i uświadamia sobie wielkość strat dziedzictwa kulturowego poniesionego tylko w tym jednym zakresie.

15 Profesor dzielił się aktualnym stanem wiedzy n.t. historii dzwonów z legendarnego kościółka św. Otylii. 27 listopada 2005 r. salki katechetyczne I wykład prof. K. Bielenina pt. Legenda czy rzeczywistość. Rok później 26 listopada 2006 r. salki katechetyczne II wykład Profesora Legenda czy rzeczywistość Profesor prezentował korespondencję, karty ewidencyjne dwóch z rabowanych dzwonów i przekazał najważniejszą wiadomość, która nadeszła z Archiwum Dzwonów w Norymberdze o miejscu znajdowania się dzwonu większego o sygnaturze C

16 HONOROWY OBYWATEL GMINY BRZESZCZE Marzec 2007 r. Walne Zebranie Stowarzyszenia BRZOST przyjęło wniosek o nadanie prof. dr hab. Kazimierzowi Bieleninowi tytułu Honorowego Obywatela Gminy Brzeszcze Czerwiec 2007 r. złożenie wniosku wraz z uzasadnieniem do przewodniczącego Rady Miejskiej w Brzeszczach 8 listopada 2007 r. uroczysta Nadzwyczajna Sesja Rady Miejskiej w Brzeszczach Profesor, z uwagi na stan zdrowia, nie może w niej uczestniczyć Prof. dr hab. KAZIMIERZ BIELENIN historyk sztuki z wykształcenia archeolog z zawodu i zamiłowania miłośnik miejsca urodzenia człowiek dzięki, któremu średniowieczna brzeszczańska legenda stała się rzeczywistością Strona tytułowa prezentacji przedstawionej na sesji 8 listopada 2007 r. List Profesora z 3 listopada 2007 r.

17 UZASADNIENIE WNIOSKU O NADANIE TYTUŁU HONOROWEGO OBYWATELA GMINY BRZESZCZE DLA PROF.DR HAB.KAZIMIERZA BIELENINA Życie zawodowe i naukowe związał z pracami na terenie Gór Świętokrzyskich Współtwórca Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. M. Radwana w Nowej Słupi Pomysłodawca dorocznej imprezy popularno naukowej Dymarki Świętokrzyskie Autor książek, kilkudziesięciu publikacji i artykułów naukowych Współorganizator międzynarodowych wystaw i sympozjów naukowych Archeolog o międzynarodowej sławie Honorowy Obywatel Nowej Słupi Odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski Uhonorowany przez Międzynarodowe Centrum Biograficzne w Cambridge Tytułem Międzynarodowego Człowieka Roku Nauki

18 Miłośnik swego miejsca urodzenia i wychowania Brzeszczanin z urodzenia Zaangażowany w odkrywanie i poznawanie dziedzictwa kulturowego Gminy Brzeszcze Swoją aktywność, umiejętności i wiedzę poświęcił w trwający trzy lata proces poszukiwania dzwonów z legendarnego, średniowiecznego kościółka św. Otylii, zakończony odnalezieniem jednego z nich w kościele św. Birgid w Wiesbaden-Bierstadt Inspirator umieszczenia historii kopca mogilnego na Piaskach w książce Kopce w krajobrazie kulturowym Polski Darczyńca kilkudziesięciu książek i wydawnictw albumowych dla biblioteki Stowarzyszenia BRZOST Autorytet dla wielu mieszkańców Gminy Brzeszcze Pozytywny przykład Człowieka, który swoją sławę zawdzięcza wytężonej i systematycznej pracy

19 30 września 2008 r. Sesja Rady Miejskiej w Brzeszczach prof. dr hab. Kazimierz Bielenin osobiście odebrał Tytuł Honorowego Obywatela Gminy Brzeszcze. Wygłosił wykład w oparciu o prezentację Prof. dr hab. Kazimierz Bielenin - Spojrzenie wstecz na działalność archeologiczną.

20 15 października 2008 r. ŚLADAMI MARII BOBRZECKIEJ W KRAKOWIE Profesor zaangażował się również w upamiętnienie bohaterskiej działalności Marii Bobrzeckiej w okresie okupacji niemieckiej. W 2008 r. Stowarzyszenie BRZOST wystąpiło z wnioskiem do przewodniczącego Rady Miejskiej w Brzeszczach o nadanie jednej z ulic miasta imienia Marii Bobrzeckiej. Z inicjatywy Grażyny Lachendro przy udziale Profesora Bielenina pamięć o Marii Bobrzeckiej została przekazana uczniom Powiatowego Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących nr 6 w Brzeszczach, w trakcie wycieczki śladami Marii Bobrzeckiej w Krakowie. Profesor był z nami na ulicy imienia Marii Bobrzeckiej, przy Jej grobie na Cmentarzu Rakowickim i w Muzeum Farmacji na ul. Floriańskiej w Krakowie.

21 Profesor przy krzyżu przydrożnym na Piaskach 14 lipca 2009 r. prace wykopaliskowe, zainicjowane przez Profesora Bielenina na polu przy kościółku Wpis do Kroniki stowarzyszenia BRZOST Wystawa Bolesław Skalski- redaktor naczelny Gazety Górniczej Siedziba BRZOSTU, 2005

22 12 września 2009 r. z inicjatywy prof. Kazimierza Bielenina zostało upamiętnione brzozowym krzyżem miejsce na Łężniku gdzie 2 września 1939 r. zginęło 11 polskich żołnierzy w walce z okupantem. Żołnierze zostali pochowani n 5 września 1939 r. na Cmentarzu Komunalnym w Brzeszczach 5 września 2011 r. na Łężniku

23

24 19 listopada 2011 r. zmarł PROFESOR KAZIMIERZ BIELENIN 25 listopada 2011 r. ostatnie pożegnanie PROFESORA na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie W Brzeszczach żegnał PROFESORA dźwięk dzwonu MICHAŁA ARCHANIOŁA

25 PROF. DR.HAB. KAZIMIERZ BIELENIN historyk sztuki z wykształcenia archeolog z zawodu i zamiłowania miłośnik miejsca urodzenia człowiek dzięki, któremu średniowieczna brzeszczańska legenda stała się rzeczywistością Opracowanie: Barbara Wąsik prezes Stowarzyszenia BRZOST Cytaty pochodzą z rozmowy przeprowadzonej przez Barbarę Wąsik z prof. Kazimierzem Bieleninem na temat książki Dwa dzwony z kościoła św. Otylli w Brzeszczach. Legenda czy rzeczywistość, opublikowanej w Naszej Wspólnocie w 2007 r.