Rozmawiamy z Natalią Pawlak, Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Kożuchowie

Transkrypt

1 Komisja Nadzoru Finansowego o bankowości spółdzielczej Badanie audytowe - czasu zostało niewiele! Sukces z Bankiem Spółdzielczym - bank dobrych aniołów str. 9 str. 18 str. 32 Magazyn Grupy BPS str. 6 Sukces nie ma płci Rozmawiamy z Natalią Pawlak, Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Kożuchowie ISSN Nr 4/2013 KWIECIEŃ

2

3 Zapraszamy do lektury nowego Magazynu BWS! Oddajemy w Państwa ręce kwietniowy numer Magazynu Bank Wspólnych Sił. Wyjątkowy, bo zaprojektowany w nowej szacie graficznej, w której treści mają więcej przestrzeni, a strony są bardziej przejrzyste. Zmiany postanowiliśmy wprowadzić także do niektórych działów. Informacje o wydarzeniach w Bankach Spółdzielczych z Grupy BPS znajdą Państwo w dziale Nasze Banki. Sprawy ważne dla całej Grupy w rubryce Nasza Grupa. Nie zmienił się dział Sukces z Bankiem Spółdzielczym, w którym przedstawiamy przedsiębiorców zadowolonych klientów Banków Spółdzielczych i Banku BPS. Ponieważ nie samą pracą człowiek żyje, w nowym dziale Bankowiec po pracy postaramy się pokazać, czym zajmują się bankowcy, kiedy nie pochłaniają ich zawodowe obowiązki. O czym myślą i jakie wartości cenią, zapytamy w rubryce Kwestionariusz. Wierzymy, że zaproponowane przez nas zmiany przyniosą Państwu wiele przyjemności z lektury i wyjdą naszemu Magazynowi na dobre. Zapraszamy do współpracy przy tworzeniu pisma. Skrzynka owa bws@bankbps.pl czeka na Państwa uwagi, pytania, a także propozycje tematów, o których warto napisać. Redakcja Spis treści: TEMAT NUMERU 4 9 Bank jest kobietą Klienci są zadowoleni z banków spółdzielczych ROZMOWA BWS 6 Sukces nie ma płci AKTUALNOŚCI NASZE BANKI Nowy sezon kolarzy z SK bank Team GBS Radków wspiera lokalnych sportowców Otwarcie nowego Oddziału Vistula Banku Nowa placówka i wózek dla trojaczków Stypendia dla najzdolniejszych Malarstwo Kazimierza Wilka w Galerii KBS Roztańczony, rozbiegany PBS Najbliżej ludzi kolejni marzyciele z prezentami Internetowi lubią banki spółdzielcze Zmiany w składzie Zarządu Banku BPS S.A. Komisja wyraziła zgodę Grzybowska już w Grupie BPS Banki Spółdzielcze z Grupy BPS zmienią zwyczaje budowlane V Forum w Brukseli Bankowość spółdzielcza ważna dla Europy SPÓŁDZIELCZOŚĆ NA ŚWIECIE 42 Nordycki sukces i mroźna Pohjola SZKOLENIA 43 Program dla aktywnych po pięćdziesiątce NASZA GRUPA Bezpieczne kredyty szansą dla firm Badania audytowe ze wsparciem znanego partnera To jest pionierskie przedsięwzięcie Leasing operacyjny samochodów Korzystajmy z Uzdrowisk Polskich Zysk, który nic nie kosztuje ROZWÓJ 45 Jak inteligencja emocjonalna przekłada się na sukces KULTURA BIZNESU 47 Spotkania nieformalne, czyli biznes po godzinach GOSPODARKA 29 Stopy procentowe BANKOWIEC PO PRACY 48 Najlepszy sposób na wypoczynek PRAWO 31 Zagraniczne pełnomocnictwo spadkowe KWESTIONARIUSZ 49 Helena Banaśkiewicz SUKCES Z BANKIEM SPÓŁDZIELCZYM 32 Bank dobrych aniołów MEDIA O NAS 50 Media o nas 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 3

4 TEMAT NUMERU Bank jest kobietą Większość osób zatrudnionych w bankach to kobiety, które najczęściej zajmują niższe stanowiska niż mężczyźni. W bankach spółdzielczych jest inaczej. Statystyczny pracownik polskiego banku jest kobietą z wyższym wykształceniem, w wieku około 37 lat i pracuje w banku od ośmiu lat tak można podsumować badanie przeprowadzone przez Związek Banków Polskich na reprezentatywnej grupie banków komercyjnych. Mężczyźni jak wynika z opracowania to zaledwie 1/4 wszystkich zatrudnionych w bankach. Powyższe zestawienie choć zostało przeprowadzone na koniec września 2006 roku, niewiele straciło na aktualności. A co gorsza, im wyższe stanowisko, tym kobiet szczególnie w bankach komercyjnych mniej. Męski ład korporacyjny Potwierdza to analiza prof. Moniki Marcinkowskiej z Zakładu Finansów i Rachunkowości Banków Wydziału Ekonomiczno- Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego pt. Realizacja zasad ładu korporacyjnego przez polskie banki. Wśród najczęściej niestosowanych przez banki zasad autorka wymienia m.in. zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w wykonywaniu funkcji zarządu i nadzoru. Banki najczęściej podkreślają, że płeć nie jest kryterium uwzględnianym przy wyborze członków zarządu i rady nadzorczej, lecz kompetencje kandydatów. WZA i rada nadzorcza kierują się zasadą, by w organach spółki były osoby o najwyższych kompetencjach, kreatywne, posiadające odpowiednie doświadczenie zawodowe i wykształcenie. Inne czynniki, w tym płeć osoby, nie stanowią wyznacznika w powyższym zakresie pisze prof. Marcinkowska. Unia wybiera krawaty Problem ten dotyka nie tylko Polski, lecz widoczny jest w całej Europie. Z danych Komisji Europejskiej wynika bowiem, że w sektorze bankowym w 2010 roku w Unii Europejskiej wszystkie stanowiska prezesów banków centralnych zajmowali mężczyźni. Tylko w Szwecji i Finlandii udział kobiet jest większy niż 30%. Trzy główne europejskie instytucje finansowe Europejski Bank Centralny, Europejski Bank Inwestycyjny i Europejski Fundusz Inwestycyjny mają mężczyzn na czele. W zarządzie Europejskiego Banku Centralnego udział kobiet wynosi zaledwie 5%, w zarządzie Europejskiego Banku Inwestycyjnego 15%, a wśród dyrektorów Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego 14%. Czy kobiety rzeczywiście są tak złymi menedżerkami? Bundesbank, na który powołuje się Financial Times, pisząc o analizie kierowniczych zespołów niemieckich banków z lat , stwierdził, że kobiety są mniej doświadczone od swoich kolegów, jeżeli chodzi o podejmowanie ryzykownych decyzji, a ich obecność może wpłynąć na zdolność podejmowania decyzji i powodować konflikty w zespole! Z kolei z badań wśród osób zarządzających finansami na stanowiskach kierowniczych przeprowadzonych dwa lata temu przez specjalistów z firmy Deloitte dowiadujemy się zupełnie odmiennych rzeczy. Kobiety wg Deloitte charakteryzują się wysoką etyką zawodową, organizują dobrze pracę sobie i zespołowi, dobrze motywują ludzi, z którymi pracują, dążą do perfekcji, rozwijają się i kształcą. Stereotyp goni stereotyp Stereotypowe postrzeganie płci przekłada się niekorzystnie na sytuację pań. Ubiegłoroczny raport polskiego pełnomocnika rządu ds. równego traktowania potwierdza, że największe różnice pomiędzy zarobkami kobiet i mężczyzn wystąpiły w grupie osób z wykształceniem wyższym ekonomicznym, czyli m.in. w sektorze bankowym. Mężczyźni mający takie wykształcenie zarabiali średnio 6 tys. zł i było to o 43% więcej, niż wynosiła pensja kobiet. Niesprawiedliwe wynagradzanie pracowników na tych samych stanowiskach i o porównywalnych kwalifikacjach jest efektem stereotypów płci, które tkwią głęboko w świadomości społecznej. Jest to wynik segregacji zawodowej na rynku pracy, niedoszacowania kompetencji i umiejętności kobiet oraz dyskryminacji bezpośredniej. Ponadto mężczyźni postrzegani są jako pracownicy bardziej dyspozycyjni, predysponowani do stanowisk menedżerskich, zdecydowani i szybciej podejmujący trudne decyzje. Z kolei kobieta w oczach pracodawcy to pracownik podwyższonego ryzyka. Ze względu na przypisywaną jej rolę opiekuńczą kobieta jawi się głównie jako odpowiedzialna za wychowanie i opiekę nad dziećmi oraz innymi osobami zależnymi w rodzinie. Dlatego postrzegana jest jako mniej dyspozycyjna i mniej angażująca się w pracę piszą autorzy raportu przygotowanego dla Agnieszki Kozłowskiej-Rajewicz, Pełnomocnika Rządu do spraw Równego Traktowania. Stanowiska według płci - Kobiety nie zajmują wysokich stanowisk i to nie tylko w sektorze bankowym, bo w kluczowym momencie, w okolicach 30. roku życia, często wypadają z rynku pracy wyjaśnia Aleksandra Niżyńska, Ekspertka z Obserwatorium Równości Płci Instytutu Spraw Publicznych. Co z tego, że mają ambicje, żeby zajmować bardziej eksponowane stanowiska, skoro nie mają możliwości, by te cele realizować. To kobiety muszą zajmować się dziećmi, martwią się, z kim je zostawić. W tym samym czasie panowie zwiększają swoje kwalifikacje, wyjeżdżając na kolejne szkolenia. 4 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

5 TEMAT NUMERU Zgromadzenie Prezesów z Grupy BPS w Hotelu Ossa. W Bankach Spółdzielczych Grupy BPS prezesami jest 157 kobiet i 207 mężczyzn. Czy zmiana prawa i wprowadzenie kwotowego podziału stanowisk w zarządach czy radach nadzorczych firm może to zmienić? Jeśli skończy się tylko na zaleceniach, w praktyce niewiele się zmieni, ale jeśli firmy z tego tytułu będą mogły otrzymać np. ulgi podatkowe, z pewnością więcej kobiet pojawi się wśród kadry menedżerskiej dodaje Niżyńska. Sceptyczna wobec parytetów jest natomiast Grażyna Spytek- -Bandurska, Ekspert Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan. Przede wszystkim należy doceniać kompetencje pracownika. Już dziś zdarzają się sytuacje, że kobiety są lepiej przygotowane do pracy i zajmują różne ważne stanowiska. Parytety oczywiście ułatwiają ich wejście na rynek pracy, ale nie rozwiązują problemu. A przepisy prawa już dziś zakazują dyskryminacji także ze względu na płeć. Spółdzielczy parytet Zupełnie inaczej niż w bankach komercyjnych sytuacja wygląda w bankach spółdzielczych. Instytut Nowoczesnego Biznesu, który od siedmiu lat prowadzi analizę zmian na kierowniczych stanowiskach w sektorze banków spółdzielczych, podsumował, że większość nowo powołanych od czerwca 2006 roku prezesów BS to kobiety. Z ostatnich danych Departamentu Bankowości Spółdzielczej Banku BPS S.A. wynika, że na 1240 członków zarządu banków spółdzielczych aż 753 to kobiety. Natomiast 157 pań to prezesi tychże banków. W tej kategorii panów jest niewiele więcej, bo zaledwie 207. Tym, co łączy obie grupy, jest wiek. Średnio panowie prezesi i panie prezes mają ok lat. W sektorze banków komercyjnych zarobki są na wysokim poziomie, dlatego tam chętnie pracy szukają mężczyźni. W bankach spółdzielczych, które działają zazwyczaj w małych miejscowościach, pensje są najwyżej na poziomie średniej krajowej, a pracy jest dużo. Mężczyzn małe firmy nie interesują i to także pozytywny aspekt sytuacji, bo z braku przewagi mężczyzn rośnie możliwość awansu kobiet. Mężczyźni wybierają duże korporacje, gdzie mają szansę zdobyć lepszą pozycję, większą władzę. Gdy kobietom stworzy się warunki pracy, zapewni przedszkole, szkolenia w odpowiednich godzinach, zaplanowane z odpowiednim wyprzedzeniem, to również one będą zajmować wysokie stanowiska menedżerskie podsumowuje Aleksandra Niżyńska. Krzysztof Olszewski Dziennikarz 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 5

6 ROZMOWA BWS Sukces nie ma płci W niektórych bankach spółdzielczych pracuje zaledwie kilku mężczyzn na kilkadziesiąt kobiet. W zarządach także przeważają kobiety. Jednak 60% prezesów banków spółdzielczych to mężczyźni. O znaczeniu płci w bankowości spółdzielczej opowiada Natalia Pawlak, Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Kożuchowie, gdzie wśród 55 zatrudnionych osób jest tylko pięciu mężczyzn. Natalia Pawlak Prezes Zarządu Banku Spółdzielczego w Kożuchowie Jest Pani feministką? Nie jestem i nie sądzę, żeby feminizm był potrzebny. Potrzebne są sprawiedliwość i rozsądek. I nie lubię, kiedy się odmienia stanowiska: ministra, prezeska to dla mnie forma niedopuszczalna. Kobiety i mężczyźni prezesi banków spółdzielczych to ponad 350 osób. Tworzą się podziały ze względu na płeć? Nie ma takiej sytuacji. Rada Zrzeszenia wymaga od wszystkich tyle samo i stosownie do wielkości banku. Jak ktoś ma coś do powiedzenia, to mówi i jest słuchany. Nie ma podziałów, bo nigdy nikt nie robił statystyki, czy bankiem skuteczniej kieruje kobieta, czy mężczyzna. W przeszłości zarówno kobiety, jak i mężczyźni pokazywali, że potrafią być skuteczni i osiągać sukcesy. Prezes w banku ma realizować cele. Jeśli tak się dzieje, wszystko jest w porządku. Czy zawsze tak było? Kiedyś w bankach spółdzielczych pracowały głównie kobiety, meżczyźni to były pojedyncze przypadki. Przed wojną środowisko było mieszane. Wielu mężczyzn pracowało w okienkach na pocztach i w bankach. Teraz jest więcej kobiet. Ale pewnie ma Pan jakieś dane statystyczne na ten temat? Natalia Pawlak z bankowością spółdzielczą związana jest od 1978 roku. Prezes Zarządu w Banku Spółdzielczym w Kożuchowie od 1990 roku. Ma wykształcenie wyższe rolnicze i ekonomiczne. Na stanowiskach prezesów w Grupie BPS jest 157 kobiet i 207 mężczyzn. W zarządach banków jest znaczna przewaga kobiet 753 kobiety i 487 mężczyzn. No proszę! Więc prezesów mężczyzn jest już więcej! Kiedyś tak nie było. A jeśli chodzi o zarządy, to także w naszym Banku na dwie kobiety w zarządzie jest jeden mężczyzna. Kiedy 35 lat temu rozpoczęłam pracę, w tym Banku pracował jeden mężczyzna. Był Zastępcą Dyrektora, ale przenieśliśmy go stanowisko niżej. Miał tylko siedem klas szkoły powszechnej, a czasy się zmieniły i powołaliśmy kogoś po studiach. Bank zajmował się głównie rolnictwem. Ja skończyłam ekonomikę rolnictwa i ludzi z takim wykształceniem potrzebowaliśmy. Później zatrudniłam mężczyznę na stanowisku dyrektora jednego z oddziałów. Sądzi Pani, że brakuje mężczyzn w bankach? W naszym Banku pracuje pięciu mężczyzn i 50 kobiet. Wiceprezes, informatyk, analityk i dwóch panów za ladą. Chętnie zatrudniam mężczyzn na tzw. ladę, czyli do bezpośredniej obsługi klientów. Tak się jakoś porobiło, że mężczyzna jest dobrze widziany w tym miejscu. Mężczyzna za ladą wydaje się wiarygodny, kompetentny i poważny i dzięki temu obsługa kasowa jest tak postrzegana. 6 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

7 ROZMOWA BWS... JEST WIELE AMBITNYCH KOBIET, KTÓRE CHCĄ ROBIĆ KARIERĘ I CZĘSTO WYGRYWAJĄ RYWALI- ZACJĘ Z MĘŻCZYZNAMI. ALE PODSTAWĄ STABIL- NEJ DZIAŁALNOŚCI BANKU SĄ KOBIETY, KTÓRE STARAJĄ SIĘ BYĆ DOBRE W TYM, CO JUŻ ROBIĄ Prezes jednego z banków spółdzielczych stwierdził, że woli zatrudniać kobiety, bo są pracowite, odpowiedzialne i po prostu lepsze w takiej pracy. Ale bardziej koncepcyjnie pracują mężczyźni. Panowie często sami przychodzą z propozycjami usprawnień i zmian. Są bardziej kreatywni, samodzielni i sami starają się rozwiązywać problemy. Częściej też do zarządu wysyłają wnioski. Jeśli jadę do dużego miasta, to wolę jechać z mężczyzną. Kobiety potrafią prowadzić auto, ale w razie awarii, konieczności zmiany koła czy w sytuacji, kiedy trzeba wycofać z ciasnego parkingu, jechać w zatłoczonym mieście, to mężczyźni radzą sobie lepiej. Są też bardziej dyspozycyjni, a czasami trzeba po godzinach zostać w banku, bo jest dużo spraw na wczoraj. Mężczyźni łatwo się podporządkowują? Ci, z którymi pracuję, są oddani pracy. Łatwiej im zostać po godzinach, kiedy jest taka potrzeba. Tylko to trzeba ustalić już na początku. Pracownicy muszą wiedzieć, że bank czasami potrzebuje ich dyspozycyjności. Wtedy zgadzają się zostać trochę dłużej. I tu staram się być sprawiedliwa. Mogą sobie to potem odebrać, np. wyjść, żeby coś załatwić w godzinach pracy. Zdarza się też, że ktoś zaśpi. Ale jeśli pracownik ma zamiar pracować tylko od-do, to nie jest to pracownik dla mnie. Czasami coś się dzieje, np. z komputerem, wtedy dzwonię do informatyka i on przyjeżdża, choć to już wieczór. No i tu z kobietami jest różnie. Młoda mama nie może, bo dziecko odebrała z przedszkola, ma obowiązki w domu. W tej kategorii wygrywają mężczyźni. Jakie atuty są po stronie kobiet? Oczywiście jest wiele ambitnych kobiet, które chcą robić karierę i często wygrywają rywalizację z mężczyznami. Ale podstawą stabilnej działalności banku są kobiety, które starają się być dobre w tym, co już robią. Są zdecydowanie lepsze od mężczyzn, jeśli chodzi o konsekwencję w pracy i o bezpieczeństwo banku. Często obejmują stanowiska, gdzie mają określoną pracę do wykonania i wykonują ją przez lata, bez skarg. Nie ma z nimi problemów. Są sumienne, odpowiedzialne i cierpliwe. Rozumieją sytuację i zgadzają się pracować za mniejsze wynagrodzenie niż mężczyźni i nie udają też, że są lepsze, niż są. Bywa, że kobieta zatrudnia się w banku na określonym stanowisku i po latach odchodzi na emeryturę, niemal nie awansując. Kobiety są też mniej skorumpowane. To widać zwłaszcza w polityce. A w banku przez te lata zdarzały się różne sytuacje i wszyscy odchodzili z kwitkiem, powtarzając, że nic tu inaczej niż oficjalnie załatwić się nie da. Więc sytuacja kobiet w banku jest dobra? Ale kiedyś nasz Bank z powodu kobiet nie był w dobrej sytuacji. Postawiłam na młodość i w 2010 roku miałam problem kadrowy, bo w pewnym momencie niemal 10% personelu było na urlopach macierzyńskich, jakość obsługi się pogorszyła, bo nie było komu pracować. Dlatego wyrównanie obowiązków macierzyńsko-tacierzyńskich to bardzo dobry pomysł. Może zmniejszy się strach przed zatrudnianiem młodych kobiet. Teraz mamy inny problem, załoga mi się starzeje... Dlaczego jest mniej mężczyzn w bankach spółdzielczych niż w komercyjnych? Tu jest dużo pracy biurowej: papierki, analizy, sprawdzanie, obsługa klientów. Codzienna rutyna i monotonia w połączeniu z niewielką szansą na szybki awans przeraża mężczyzn. To praca dla cierpliwych, a mężczyźni zazwyczaj są ambitni, chcą coś zmieniać, chcą się rozwijać. Jeśli nie mają tej możliwości, szukają innej pracy, najczęściej w korporacji z rozbudowaną strukturą. Do tego zarobki w bankach spółdzielczych nie są duże, to jest prowincja. Sięgamy średniej krajowej, dla mężczyzn to za mało. Biorąc pod uwagę deficyt mężczyzn w bankach spółdzielczych, jeśli kandydaci kobieta i mężczyzna ubiegający się o to samo stanowisko wykażą się podobnymi cechami, zadecyduje płeć? Mimo wszystko staram się nie zwracać uwagi na płeć pracownika, bo sukces nie ma płci. Szukam ludzi ambitnych i takich, którzy starają się sami rozwiązywać problemy, zamiast je tworzyć. Nie ukrywam, że cenię ludzi za inteligencję i za pasję. Pasja rozwija, jeśli ktoś ma pasję, czy to jest bieganie, czy historia średniowiecza, to wiadomo, że jest ambitny. Zwracam jeszcze uwagę na znajomość języków obcych. Ale przyznam 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 7

8 ROZMOWA BWS Fakty: W Bankach Spółdzielczych Grupy BPS na koniec marca 2013 roku, w Zarządach zasiada 1240 osób w tym 753 kobiety i 487 mężczyzn. się, że dzisiaj wybrałabym mężczyznę, ze względu na ten deficyt i z powodów, o których już Panu powiedziałam. Poza tym w małym banku trzeba też myśleć praktycznie. Mężczyzna zazwyczaj ma więcej siły i przydaje się, kiedy trzeba przestawić biurko, przenieść komputer czy wymienić żarówkę. Jak Pani uważa, kto jest bardziej pewnym kredytobiorcą kobieta czy mężczyzna? Niestety kobiety są bardziej podatne na zakupy i rozrzutność. Szybciej poddajemy się nowym trendom i zakupoholizmowi. Mogę się tu narazić feministkom, ale ja to wiem z doświadczenia. W tym miejscu najbardziej pasuje hasło słaba płeć. Więcej ryzykownych działań obserwuję właśnie u kobiet. Kiedyś mieliśmy kredyciki oddłużeniowe, czyli konsolidacyjne. To był sposób na zdobycie dodatkowych pieniędzy, ok tys. zł, bez zaświadczenia. Wnioski o kredyty przeważnie składały kobiety. I w wielu wypadkach było wiadomo, że nie myślą o konsekwencjach i o przyszłości. Po kredyt oddłużający przyszła pani, którą znałam, chciała szybko kilka tysięcy złotych. Przyniosła do mnie segregator pełen umów kredytowych, mówiąc, że chce to wszystko połączyć w jedną ratę. Miała 15 umów łącznie na prawie 0,5 mln zł. Samotna matka, której mąż nie płacił alimentów. Zarabiała 1200 zł miesięcznie. Kiedy łatwo dostaje się kredyt, a potem następny i następny, można mieć złudzenie, że jakoś to będzie. I kobiety temu złudzeniu często ulegają. Kobiety i mężczyźni w Zrzeszeniu raczej współpracują czy rywalizują? Według mojej wiedzy nie ma problemu z płcią w bankowości spółdzielczej w ogóle. Może w bankowości korporacyjnej, gdzie robi się kariery i jest tam dużo ambitnych kobiet. W zarobkach także nie ma różnic. Pracownikom, bez względu na płeć, płacimy pensję zależną od zajmowanego stanowiska i stażu pracy. Czy nie stanie się tak, że to mężczyźni będą decydować, choćby w sprawach karier? Ale w żadnym wypadku! Zresztą o jakiej karierze mówimy, kiedy nasz Bank zatrudnia kilkadziesiąt osób. Oczywiście ktoś, kto pracuje, szkoli się i czasami błyśnie dobrym pomysłem, może się spodziewać za kilkanaście lat awansu, choćby na stanowisko dyrektora. Żeby zostać prezesem, trzeba mieć osobowość, a nie płeć. Odpowiednią osobę rada nadzorcza w banku znajdzie przez te lata. Niedawno, w jednym z oddziałów banku spółdzielczego, rada wybrała kobietę na stanowisko prezesa, bo jako dyrektor miała świetne wyniki. Ale bywa, że mężczyzni czują się lepsi i ważniejsi tylko dlatego, że są mężczyznami. Można to odczuć na różnych spotkaniach, także na Zgromadzeniu Prezesów. W dużych bankach zazwyczaj prezesami są mężczyzni i to jakoś utwierdza ich w przekonaniu, że bardziej się nadają. Tak postanowiły rady tych banków. Nie wiem, kogo wybierze Rada Banku Spółdzielczego w Kożuchowie, kiedy ja niebawem odejdę na emeryturę. Ma Pani następcę? Oczywiście, że mam. Kadra rezerwowa powinna być w każdej firmie, ale decyzję podejmuje Rada. Kto to? Mężczyzna. Igor Morye Dziennikarz 8 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

9 TEMAT NUMERU Klienci są zadowoleni z banków spółdzielczych Rozmowa z Dariuszem Twardowskim, Dyrektorem Departamentu Bankowości Spółdzielczej i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych Komisji Nadzoru Finansowego. (Część pierwsza.) Trwają dyskusje nad ustawą o prawie spółdzielczym. Jakie rozwiązania, z punktu widzenia KNF, należy uwzględnić w tworzonych przepisach? Mówiąc o zmianach w przepisach regulujących działalność banków spółdzielczych, przede wszystkim należy mieć na uwadze te modyfikacje, których wprowadzenie po prostu wynika z prac nad dyrektywą CRD IV i towarzyszącym jej rozporządzeniem CRR. Część z tych regulacji wejdzie wprost do porządku prawnego w Polsce (dotyczy to rozporządzenia), inne wymagać będą specjalnej implementacji, a jeszcze inne wprowadzać będą takie rozwiązania, w przypadku których nie jest konieczne dokonywanie zmian w polskim systemie prawa, ale brak odpowiadających im regulacji może spowodować niekorzystną dla naszych banków sytuację. Na przykład? Choćby kwestia przewidzianej w dyrektywie definicji funduszy własnych, w świetle której fundusz udziałowy spółdzielczych instytucji kredytowych nie będzie mógł być uznawany za składnik podstawowych funduszy własnych. Przepisy tej dyrektywy, z uwagi na ochronę praw nabytych, przewidują okres przejściowy, w trakcie którego fundusze ulegałyby pomniejszaniu o odpowiednią część funduszu udziałowego. Sposób podejścia do takiej normy może być dwojaki, można stosownie do ww. definicji zaakceptować fakt powolnego wyłączania funduszu udziałowego z rachunku funduszy, można jednak nadać temu funduszowi takie cechy, by nadal mógł być traktowany jako stały element kapitału spółdzielni. To powinno być zapisane w ustawie o spółdzielczości? Kluczowe dla banków spółdzielczych jest to, czy normy prawa powinny być procedowane w trakcie dyskusji nad prawem spółdzielczym, czy może raczej winny być przedmiotem odrębnej regulacji dedykowanej wyłącznie bankom spółdzielczym. Mając na uwadze historię kolejnych prób zmierzających do zmiany prawa spółdzielczego, rozwiązaniem bezpieczniejszym byłoby moim zdaniem uregulowanie działalności banków spółdzielczych w odrębnym akcie prawnym. W trakcie prac Międzyzrzeszeniowego Zespołu ds. Zmian Regulacji przedstawiciele sektora także przyjęli, iż rozwiązania dotyczące banków spółdzielczych, w tym np. definicja funduszu udziałowego, powinny się znajdować w ustawie o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, która jako lex specialis odnosiłaby się wyłącznie do działalności banków. Na jakie wsparcie i w jakich obszarach mogą liczyć banki spółdzielcze ze strony KNF, gdy będą tworzyły System Ochrony Instytucjonalnej? System Ochrony Instytucjonalnej jest tylko rodzajem umowy zrzeszenia. Mamy zatem do czynienia z dobrowolną umową podmiotów wchodzących w skład pewnej grupy banków, w ramach której przyjmowane są rozwiązania służące poprawie bezpieczeństwa działalności jej uczestników. Zarówno według zapisów funkcjonującej obecnie dyrektywy CRD z 2006 roku, jak i przygotowywanej CRD IV, przyjęcie tego rodzaju umowy wiąże się dla uczestników z wieloma korzyściami. Skorzystanie z nich możliwe jest wówczas, gdy uprawniony do tego organ nadzoru potwierdzi, że spełnione są, ściśle określone w przepisach, warunki uznania umowy za działającą w ramach zasad Systemu Ochrony Instytucjonalnej. Decyzja o jego utworzeniu oraz ostatecznym kształcie należy do banków spółdzielczych. Nie jest w pełni dobrowolna, w tym sensie, że jej nieprzyjęcie powodować będzie konieczność funkcjonowania banków spółdzielczych na takich samych zasadach jak inne banki, a więc jak banki komercyjne. Ale rodzi to określone konsekwencje Z punktu widzenia banków spółdzielczych, w szczególności takich, których fundusze własne są niższe od równowartości 5 mln euro, kluczową sprawą jest sposób traktowania środków lokowanych w bankach zrzeszających. Nieprzyjęcie zasad IPS może dla nich oznaczać trudności w wypełnieniu norm płynności wprowadzanych przepisami dyrektywy CRD IV. W takim przypadku będzie miało miejsce wyłączenie z rachunku aktywów płynnych lokat międzybankowych. Decyzja o budowie Systemu Ochrony Instytucjonalnej oznacza konieczność określenia zasad współpracy w ramach zrzeszenia. Chodzi przy tym nie tylko o zasady współpracy banku spółdzielczego z bankiem zrzeszającym, ale także o zasady współdziałania w ramach systemu poszczególnych banków spółdzielczych. Wynika to z konieczności ustanowienia zasad wzajemnego gwarantowania płynności i wypłacalności. Decyzje takie, dotycząc strategii biznesowej grupy, nie mogą być podejmowane przez podmioty zewnętrzne, co dotyczy także KNF. W tej sytuacji wsparcie, jakie może zaoferować KNF, to przede wszystkim konsultacja, która ma na celu osiągnięcie zgodności rozwiązań przyjmowanych przez banki z wymaganiami wynikającymi z przepisów prawa, tak aby była możliwa szybka akceptacja takiej umowy przez KNF. Dlatego KNF pozostaje w ścisłym kontakcie z przedstawicielami sektora, dyskutując koncepcje i propozycje przygo- 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 9

10 TEMAT NUMERU Dariusz Twardowski, Dyrektor Departamentu Bankowości Spółdzielczej i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych w KNF towane przez Międzyzrzeszeniowy Zespół ds. Zmian Regulacji powołany przy KZBS, w którym pracują przedstawiciele banków spółdzielczych z obu zrzeszeń, reprezentanci banków zrzeszających, Komitetu Obrony Polskich Banków Spółdzielczych i związków rewizyjnych. Czy KNF zdaje sobie sprawę, że ma znaczący wpływ na wizerunek sektora, wypowiadając się o bankach spółdzielczych? Historia nadzoru bankowego sięga okresu transformacji ustrojowej, zatem działa on już wystarczająco długo, by mieć świadomość wpływu na różnorodne aspekty działalności banków. Jednak podkreślenia wymaga fakt, że celem nadzoru sprawowanego przez KNF nie jest kreowanie wizerunku nadzorowanych podmiotów. Mamy oczywiście świadomość, że publikowane przez nas informacje oraz raporty, zwłaszcza te dotyczące sytuacji sektora, są przedmiotem analizy nie tylko banków, lecz także całego rynku finansowego. Publikowane przez nadzór dane są jednak agregowane, a materiały koncentrują się na faktach, a więc rzeczywistych, obiektywnie występujących zjawiskach gospodarczych. Prezentujemy je w sposób odpowiednio wyważony. Wizerunek banków spółdzielczych tworzą przede wszystkim one same. Obserwując różnorodne publikacje, jakie w ostatnim czasie pojawiały się w mediach, można nabrać wątpliwości, czy same banki spółdzielcze mają świadomość wpływu ich zachowań czy działań na własny wizerunek. A jak KNF ocenia wizerunek banków spółdzielczych? Chciałbym podkreślić, że to, co za chwilę powiem, to ocena wizerunku, a nie banków jako takich. Jeśli zaś mowa o wizerunku, to wydaje się, że problem ten należy postrzegać w sposób dwojaki można mówić o wizerunku poszczególnych, konkretnych banków działających w lokalnych społecznościach oraz o wizerunku bankowości spółdzielczej. O ile chodzi o wizerunek banków spółdzielczych wśród ich klientów, to w naszej ocenie jest on pozytywny. Klienci, którzy zetknęli się z działalnością banków spółdzielczych, są według naszej wiedzy zadowoleni z oferowanych im usług. Potwierdzają to wyniki badań poziomu satysfakcji klientów. Klienci banków spółdzielczych, jak sądzę, w szczególności cenią sobie możliwość bezpośredniego, osobistego kontaktu i podmiotowy sposób podejścia do nich. Przekłada się to na coraz szerszą współpracę także z małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Skala działalności i prosta struktura, geograficzna bliskość centrali banku spółdzielczego czyni z nich rodzaj lokalnych instytucji private banking. Dotyczy to także współpracy z lokalnymi samorządami. Pewnie za chwilę pojawi się jakieś ale w tym pięknym obrazie Problemem, przed jakim stoją banki spółdzielcze, o ile nadal będą chciały się rozwijać, jest promocja i możliwość dotarcia do osób oraz podmiotów, które dotychczas z nimi nie miały okazji współpracy. Chodzi o możliwości rozwoju banków spółdzielczych w najbliższych latach. W tym przedsięwzięciu może decydować wizerunek bankowości spółdzielczej jako całości. Aby stworzyć pozytywny i atrakcyjny z perspektywy klientów obraz, przede wszystkim warto zadbać o to, by jak najszerszy krąg potencjalnych klientów miał świadomość istnienia banków spółdzielczych. Wbrew pozorom wiedza o nich nie jest powszechna. Wpływ na taką sytuację może mieć też fakt funkcjonowania w Polsce także innych spółdzielczych instytucji finansowych, co może dezorientować klientów. Wydaje się, że zarówno same banki, jak i organizacje je zrzeszające są w tym względzie niewystarczająco aktywne. Biorąc pod uwagę choćby liczbę placówek, trudno, żeby potencjalny klient nie zauważył banków spółdzielczych Pomimo gęstej sieci placówek, atrakcyjnej oferty, interesującej, długoletniej historii i tradycji, w wielu wypadkach klienci po prostu banków spółdzielczych nie dostrzegają lub nie biorą pod uwagę możliwości skorzystania z ich oferty. Warto więc zadbać o to, aby potencjalni klienci mieli świadomość istnienia sektora bankowości spółdzielczej, a także zakresu świadczonych przez banki spółdzielcze usług. Istotne jest, żeby wiedzieli, że bank spółdzielczy, niezależnie od formy, w jakiej prowadzi swoją działalność, jest bankiem, ze wszystkimi konsekwencjami wynikającymi z prawa do używania w swej nazwie wyrazu bank. 10 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

11 TEMAT NUMERU Warto zadbać, aby potencjalni klienci mieli świadomość postępu technologicznego, jaki dokonał się i nadal dokonuje w sektorze banków spółdzielczych. Przede wszystkim jednak niezbędne jest wykorzystanie tego, co może być podstawową siłą banków spółdzielczych. Jak dotąd bowiem banki spółdzielcze nie umieją wykorzystać faktu posiadania przez sektor jednej trzeciej placówek całego systemu bankowego. Z punktu widzenia dostępu klienta do usług bankowych, każdy oddział czy punkt kasowy dowolnego banku spółdzielczego powinien być postrzegany jako element spójnej i dobrze rozpoznawalnej sieci. Wyprzedzając uwagi, jakie na tym tle mogą powstawać, należy zastrzec, że nie oznacza to rezygnacji z podmiotowości poszczególnych banków. W jakim kierunku sektor banków spółdzielczych powinien się zmieniać? O tym, w jaki sposób banki spółdzielcze będą mogły się rozwijać w przyszłości, moim zdaniem decydować będą: oferta, a więc zdolność do zaoferowania takich samych jak inne banki usług i produktów, oraz zdolność kierowania się w swojej działalności zasadami rzetelności i partnerskiego traktowania klienta. Z uwagi na bliskość banków spółdzielczych i ich klientów, mają one szanse przekonać swoich klientów o kierowaniu się w swojej działalności odpowiednimi standardami działania. Zdolność budowania dobrych, partnerskich relacji z klientami jest wprawdzie niezależna od wielkości banku, jednak w przypadku mniejszych instytucji jest to łatwiejsze. A jakie niebezpieczeństwa dla rozwoju sektora Pan widzi? Banki spółdzielcze mogą napotkać trudności w procesie dostosowywania oferty do potrzeb coraz bardziej wymagającego klienta. Nowe technologie są zazwyczaj kosztowne, często ich wprowadzanie w stosunkowo niewielkich organizacjach jest po prostu nieracjonalne. Świadomość tego legła u podstaw budowy struktur organizacyjnych skupiających banki spółdzielcze we wszystkich tych krajach, w których prowadzą, z sukcesem, swoją działalność. Wspólne działanie i właściwie zorganizowana współpraca są podstawą sukcesów wiodących organizacji spółdzielczych w Europie i na świecie. Tylko pozornie największymi beneficjantami takiego sposobu działania są najmniejsze banki. Wizerunek banków spółdzielczych ma istotne znaczenie dla ich rozwoju w równym stopniu dla indywidualnego, jak i generalnego obrazu bankowości spółdzielczej. W tym zaś przypadku sytuacja przypomina górską wycieczkę. O tempie marszu decyduje nie najsilniejszy, ale najsłabszy z wędrowców. Zdolność do zaspokojenia oczekiwań klientów przez najmniejsze z banków może decydować o wizerunku całego sektora baków spółdzielczych. Pamiętać należy, że klienci banków mogą swoje doświadczenia ze współpracy z bankami zarówno te dobre, jak i te złe uogólniać i rozciągać na cały sektor. O skuteczności działań każdego (nawet najbardziej zaawansowanego organizacyjnie i technologicznie) banku w znacznym stopniu decydować więc mogą nie jego oferta i pozycja konkurencyjna, ale wizerunek sektora banków spółdzielczych jako całości. Można odnieść wrażenie, że niektóre banki spółdzielcze są wręcz zainteresowane maskowaniem swojego rodowodu i swoich korzeni, co w przypadku instytucji spółdzielczych, których działalność rozpoczynała się pod hasłem:,,własną pracą i pomocą, a siłami zjednoczonymi, budzi zdziwienie. Może unikają skojarzeń historycznych, aby podkreślić nowoczesność? Banki spółdzielcze obchodzą dziś jubileusze set- (i więcej) lecia, jednocześnie zdają się skrywać swój charakter i pochodzenie oraz związki z innymi podobnymi sobie bankami. Warto, by w tym miejscu postawić pytanie o sens prowadzonych, czasem kosztownych kampanii wizerunkowych, w sytuacji gdy niewiele jest banków gotowych działać pod wspólnym znakiem. Skutek tego jest taki, że w opinii wielu klientów rynku usług finansowych jedynymi instytucjami o rodzimym rodowodzie i kapitale, o wieloletniej tradycji, sięgającej czasów aktywności Franciszka Stefczyka są Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe, pomimo ich istnienia na rynku od niespełna 20 lat. Warto być może zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt polityki wizerunkowej banków spółdzielczych. Stosują nic niemówiące, abstrakcyjne i niedające się z niczym powiązać znaki handlowe. Takie banki, pośród licznych podmiotów działających w obszarze usług finansowych, w tym także podmiotów określanych jako parabanki, stają się w odbiorze publicznym całkowicie nierozpoznawalne. Stosunkowo często klienci zwracają się do nadzoru z pytaniem o status (w tym o kwestię objęcia ich gwarancjami BFG) podmiotów o egzotycznie brzmiących, niespotykanych wcześniej nazwach. Więc po co banki to robią? O ile dobrze odczytuję ich intencje, banki działające w ten sposób, obok dystansowania się od innych, mogą czynić to także w celu poprawy komfortu niektórych klientów. Odpowiada im ich sposób działania i oferta, ale wobec innych swoich kontrahentów nie są skłonni potwierdzić tego faktu. Gdyby tak było a zjawisko takie jest nieobce bankom spółdzielczym działającym w innych krajach należałoby się zastanowić, czy przyjęty sposób postępowania banków jest właściwy. Wydaje się bowiem, że w dzisiejszych czasach klienci w coraz większym stopniu kierować się będą przede wszystkim oceną warunków oferty, którą, korzystając z możliwości sieci informatycznych, w stosunkowo łatwy sposób mogą zweryfikować. Coraz mniejsza jest dziś grupa klientów przywiązanych do konkretnych banków bez względu na wszystko. Skoro zaś tak, to metodą na pozyskanie i utrzymanie klienta jest korzystna, przyjazna i wysokiej jakości oferta, nie zaś kamuflaż i skrywanie własnego rodowodu. Właściwą alternatywą wydaje się raczej dbałość o kreowanie pozytywnego wizerunku opartego na wieloletniej tradycji i nowoczesności oferty, możliwej do zaoferowania przez banki spółdzielcze. Skorzystałby na tym cały sektor. Druga część rozmowy z Dariuszem Twardowskim w następnym Magazynie BWS (5/2013) Jan Osiecki Dzienikarz, socjolog 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 11

12 AKTUALNOŚCI Internetowi lubią banki spółdzielcze Firma Gemius przeprowadziła badania użytkowników kont internetowych i sprawdziła, z jakich produktów finansowych i usług poszczególnych banków korzystają Polacy. Aż 8% użytkowników chętnie korzysta z usług banków spółdzielczych, jednak najczęściej wybieranym bankiem jest PKO BP. Z jego usług korzysta 23% internautów. W czołówce znalazły się także: Pekao S.A. (13%), ING Bank Śląski (12%), mbank (10%), BZ WBK (9%). Posiadacze kont oszczędnościowych wybierają najczęściej ING Bank Śląski, a kupujący na raty Credit Agricole. Zmiany w składzie Zarządu Banku BPS S.A. 26 marca br. Rada Nadzorcza Banku BPS S.A. odwołała Piotra Pokropka ze stanowiska Wiceprezesa Zarządu i powołała do Zarządu Banku Zdzisława Kupczyka. Zdzisław Kupczyk pełnił funkcję Prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Warcie, w Banku BPS pracuje od początku jego istnienia, czyli od 2002 roku. Wcześniej związany był z Gospodarczym Bankiem Południowo-Zachodnim, który w wyniku połączenia banków regionalnych zrzeszających banki spółdzielcze zmienił nazwę na Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Przed rozpoczęciem kariery w bankowości piastował różne stanowiska w administracji państwowej i gospodarczej. Zdzisław Kupczyk objął stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku BPS S.A. 27 marca br. Komisja wyraziła zgodę Komisja Nadzoru Finansowego podczas 178. posiedzenia, które odbyło się 26 marca br. jednogłośną decyzją wyraziła zgodę na powołanie Andrzeja Kołatkowskiego na Członka Zarządu Banku BPS S.A. Grzybowska już w Grupie BPS U zbiegu ulic Grzybowskiej, i Przyokopowej, vis-à-vis Muzeum Powstania Warszawskiego, wyrósł nowoczesny biurowiec o sieddmiu kondygnacjach naziemnych oraz trzech podziemnych, powierzchni netto ,1m 2 w tym 8315,4 m 2 powierzchni użytkowej biurowej. 27 marca br., po podpisaniu umowy ze spółką G 81 UDM Sp. z o.o. S.K.A., właścicielem budynku została BPS Grzybowska 81 Sp. z o.o., wchodząca w skład grupy kapitałowej Banku BPS. Budynek biurowy będzie wykorzystywany na potrzeby Centrali Banku oraz spółek wchodzących w skład grupy kapitałowej Banku BPS. Umowę podpisują (od prawej): Andrzej Kołatkowski, Wiceprezes Zarządu Banku BPS S.A., Piotr Szynalski, Prezes Zarządu BPS Grzybowska 81 Sp. z o.o., Marcin Wilczyński, Członek Zarządu BPS Grzybowska 81 Sp. z o.o. 12 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

13 AKTUALNOŚCI Banki Spółdzielcze z Grupy BPS zmienią zwyczaje budowlane Bank BPS S.A. zawarł umowę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o współpracy przy współfinansowaniu przedsięwzięć w ramach programu priorytetowego Efektywne wykorzystanie energii. Część 3. Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych. Budowa domów energooszczędnych to nie tylko moda czy chęć oszczędzenia pieniędzy na ogrzewaniu. Dom o podwyższonych standardach energetycznych czy dom pasywny znacząco zmiejsza emisję CO 2 i zagrożenie dla środowiska, ale też niedługo stanie się koniecznością. Do budowy domów energooszczędnych zmusi nas Unia Europejska, gdyż zgodnie z dyrektywami europejskimi od 2020 roku wszystkie nowo budowane domy w Polsce będą musiały spełniać wyższe normy ekologiczne. Chcemy pobudzić sektor budownictwa do myślenia o energooszczędnych budynkach. Chcemy też uświadomić wszystkim, że po roku 2020 ciężko będzie sprzedać dom, niespełniający unijnych standardów oszczędności mówiła Małgorzata Skucha, Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, otwierając uroczyste spotkanie, na którym Krzysztof Kokot, Wiceprezes Zarządu Banku BPS S.A., i przedstawiciele sześciu innych banków podpisali umowę o współpracy przy obsłudze nowego rządowego programu wsparcia energooszczędnego budownictwa mieszkaniowego. Jak budować, to energooszczędnie To pierwszy ogólnopolski program dla budujących budynki mieszkalne o niskim zużyciu energii i aktualnie jedyne rządowe wsparcie budownictwa mieszkaniowego. Program Efektywne wykorzystanie energii zapewnia dopłaty do spłaty kapitału kredytów na domy i mieszkania energooszczędne i skierowany jest do osób fizycznych, budujących domy jednorodzinne lub kupujących domy czy mieszkania w budynkach wielorodzinnych od deweloperów. W budżecie zagospodarowano na dopłaty 300 mln zł na lata Deweloperzy nie otrzymają dofinasowania. Suma dofinansowania zależna jest od ustalonej oszczędności energetycznej i może wynosić od do zł brutto, bez względu na powierzchnię lokalu. Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich, stwierdził, że program przyniesie efekty długoterminowe nie tylko przez obniżenie emisji, lecz także dzięki pobudzeniu rozwoju rynku zielonych technologii. Program jest bardzo efektywny kosztowo, współpraca NFOŚiGW z bankami oznacza bowiem znaczne zmniejszenie zaangażowania administracji publicznej oraz dzielenie z bankami ryzyka i obciążeń finansowych. Należy też pamiętać, że sprawdzona tu formuła współpracy z bankami może być później zastosowana w przyszłych programach wspierających rozwój efektywności energetycznej na większą skalę mówił K. Pietraszkiewicz. Dofinansowanie z Banków Spółdzielczych Banki oczekują dużego zainteresowania nowym kredytem. Według informacji ZBP i NFOŚiGW od kilkunastu tygodni dynamicznie wzrasta zainteresowanie Polaków tym programem. Banki kredytujące będą starały się zachęcić do skorzystania z oferty kredytu mieszkaniowego z dopłatą NFOŚiGW poprzez zastosowanie prostych procedur oceny wniosku kredytowego oraz atrakcyjnych dla klienta parametrów cenowych. Dofinansowania będą udzielały Bank BPS S.A. i Banki Spółdzielcze w ramach określonego limitu środków, w przyznanych kredytach na budowę domów energooszczędnych z dotacją do częściowej spłaty kapitału kredytu. Limitem dysponuje w Banku Departament Współpracy Instytucjonalnej. Kredyt z dotacją na budowę domów energooszczędnych to już drugi produkt, przy którym współpracujemy z Funduszem. Od 2010 roku z kredytu z dotacją na zakup kolektorów słonecznych skorzystało blisko 23 tys. klientów Grupy BPS. Przyznanoponad 322 mln zł, z czego kwota dotacji wyniosła ponad 145 mln zł. Grupa BPS posiada ponad 60% udziału w rynku tych produktów. Nasi klienci są otwarci na innowacyjne i ekologiczne rozwiązania, cieszymy się na dalszą wspólną pracę powiedział Krzysztof Kokot, Wiceprezes Zarządu Banku BPS S.A., po podpisaniu umowy. Doświadczenie banków pokazuje, że finansowanie tego typu przedsięwzięć obciążone jest niższym ryzykiem. Klienci myślący ekologicznie to zazwyczaj bezpieczniejsi klienci. Dodatkowo, oceniając sytuację kredytową klienta, banki mogą uwzględnić to, że zastosowanie energooszczędnych technologii zmniejszy koszty eksploatacyjne domu, zwiększając zdolność kredytową. Można przypuszczać, że Banki Spółdzielcze, które przystąpią do programu, mają szansę zostać liderami na tym rynku. Igor Morye Dziennikarz 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 13

14 AKTUALNOŚCI Bankowość spółdzielcza ważna dla Europy. V Forum w Brukseli o finansowaniu MŚP przez banki spółdzielcze Rozwój gospodarki, któremu mogą pomóc banki spółdzielcze, apele o pragmatyzm we wdrażaniu nowych regulacji ostrożnościowych, docenienie roli różnorodności w systemie finansowym Europy to tylko kilka spraw, poruszanych w Brukseli podczas V Forum poświęconego finansowaniu sektora małych i średnich przedsiębiorstw przez banki spółdzielcze. Konferencja, która odbyła się 8 marca br., współorganizowana była przez EESC (European Economic nad Social Comittee, czyli Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny), EACB (Europejskie Stowarzyszenie Banków Spółdzielczych), CIBP oraz UEAPME (European Association of Craft, Small and Medium-sized Enterprises, czyli Europejskie Stowarzyszenie Rzemiosła oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw). Zachować różnorodność Jak zwrócił uwagę Olivier Guersent, Szef Gabinetu Komisarza Barniera z Komisji Europejskiej, być może apogeum kryzysu jest jeszcze przed nami. W swoim wystąpieniu podkreślił pozytywną rolę sektora małych i średnich przedsiębiorstw, stwierdzając m.in., że są one potrzebne Europie do walki z bezrobociem, utrzymania rozwoju i zwiększania innowacyjności. Cele te nie mogą być osiągane poprzez wydatki publiczne, ponieważ tych środków będzie coraz mniej. Olivier Guersent skomentował również wymogi kapitałowe CRD IV i płynnościowe, mówiąc o konieczności objęcia banków spółdzielczych zwiększonymi wymogami. Jednocześnie zasygnalizował jednak, że być może niektóre rozwiązania Komitetu Bazylejskiego idą zbyt daleko i ich rygorystyczne wdrożenie mogłoby przynieść szkody gospodarce. W dalszej części wypowiedzi Guersent omówił koncepcje nowego systemu nadzoru europejskiego. Podkreślił, że należy zachować różnorodność systemu bankowego w Europie, również pod względem wielkości banków i ich formy organizacyjnej, włączając w to spółdzielczość. Decentralizacja jest ważna Kolejnym prelegentem był Bernard Huberdeau, Sekretarz Generalny CIBP, który podkreślił bliskość relacji pomiędzy bankiem spółdzielczym a klientem z uwagi na ograniczone terytorium działania i finansowanie rzeczywistych potrzeb lokalnej gospodarki. Z kolei Gunilla Almgren, Prezes UEAPME, wskazywała, jak ważna jest decentralizacja finansowania, którą mogą zapewnić banki spółdzielcze i inne banki lokalne, w tym komunalne. Jak przekonywała, banki te służą rozwojowi gospodarczemu i realnej gospodarce. Sporo miejsca poświęciła omówieniu kwestii ograniczonych możliwości finansowania gospodarki ze środków publicznych oraz potrzebie rozwiązań zawartych w nowych regulacjach kapitałowych i płynnościach dla poprawy bezpieczeństwa systemu bankowego. Zdaniem Pani Prezes pomoc dla firm z sektora MŚP powinna następować raczej poprzez gwarancje (na przykład ze środków funduszu spójności i innych programów), a nie poprzez dofinansowanie projektów, które zakłócając konkurencję, powodują, że realizowane są projekty, które mogą być nierentowne. Pragmatyka, nie doktryna O tym, że banki spółdzielcze pozostają kluczowymi partnerami dla MŚP, przekonywał Jean Naslin, reprezentant stałego przedstawicielstwa BPCE do UE. Podkreślał również, że wszystkie regulacje powinny być skalibrowane adekwatnie do skali działania i podejmowanych ryzyk. Przypominał, że w bankach spółdzielczych nie chodzi o zysk za wszelką cenę, ale optymalizację wartości dla członków i lokalnej społeczności. W ten sposób banki spółdzielcze służą zrówno ważnemu rozwojowi, przede wszystkim poprzez realizację celów długoterminowych. Jego zdaniem w sytuacji kryzysu trzeba działać bardziej pragmatycznie, a mniej doktrynersko. Wnioski, pytania, problemy Szerokie spektrum zagadnień pojawiło się podczas dyskusji panelowych. W największym skrócie główne wnioski można streścić w następujący sposób: Banki spółdzielcze generują mniejsze ryzyko systemowe, ale w czasie kryzysu wiele małych banków miało również kłopoty, dlatego dla wspólnego dobra trzeba podwyższyć ich poziom bezpieczeństwa. Należy umożliwić bankom spółdzielczym finansowanie transgraniczne firm z sektora MŚP. To ważne przede wszystkim dla krajów strefy euro. MŚP zależą w dużej mierze od zewnętrznego finansowania. Są kraje europejskie, gdzie zadłużenie firm z sektora MŚP jest bardzo wysokie. Za ograniczenie ryzyka nie powinni płacić podatnicy. Specyfika banków spółdzielczych wynika z ich historii. Ponad 100 lat temu banki komercyjne nie finansowały obszaru, który dziś nazywamy MŚP. Dlatego mali przedsiębiorcy musieli się zorganizować. W ten sposób powstały banki spółdzielcze, początkowo o charakterze samopomocowym. Nadal są one bliżej firm i lepiej je rozumieją. Mogą być nawet konkurencyjne cenowo, bo maksymalizacja zysku nie jest ich głównym celem. 14 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

15 AKTUALNOŚCI Fakty: Banki spółdzielcze generują mniejsze ryzyko systemowe, ale w czasie kryzysu wiele małych banków miało również kłopoty, dlatego dla wspólnego dobra trzeba podwyższyć ich poziom bezpieczeństwa. V Europejskie Forum Banków Spółdzielczych i MŚP poświęcone było przede wszystkim europejskim instrumentom finansowym i roli banków spółdzielczych we wspieraniu wzrostu sektora MŚP Banki spółdzielcze powinny działać w sieci krajowej. Potrzebne są usługi o charakterze ogólnokrajowym, dlatego powinien działać bank drugiego poziomu (second level bank zrzeszający). Instytucje lokalne mają też swoje wady. Potrzebny jest system powiązanych instytucji, niekoniecznie działających jako typowa grupa bankowa. Zwykle banki spółdzielcze mają dużą samodzielność. Ale potrzebny jest parasol instytucja zrzeszająca. Ważne są wewnętrzne schematy gwarancyjne i przeciwdziałanie wewnętrznej konkurencji w sektorze. Banki lokalne działają podobnie jak lokalny samorząd. Występują znaczne różnice między krajami. Niebezpieczne są powiązania polityczne instytucji finansowych na poziomie lokalnym i krajowym. Zbyt dużo regulacji zabija inicjatywę. Podczas dyskusji pojawiły się również pytania o to, co trzeba zrobić, aby wdrożenie Bazylei III nie obróciło się przeciwko sektorowi MŚP? Jak zneutralizować negatywny wpływ Bazylei III w porównaniu z Bazyleą II na finansowanie MŚP? Istotny głos w panelu padł ze strony przedstawiciela przedsiębiorców, który stwierdził, że finansowanie sektora MŚP jest złe. Regularne są odmowy kredytowania na poziomie tys. euro, a ponadto występują problemy z zabezpieczeniem (collateral). Powyższa skrótowa relacja prezentuje tylko wybrane wątki dyskusji, ale moim zdaniem dobrze oddaje atmosferę konferencji. Zatroskanie o rozwój gospodarki, któremu mogą pomóc banki spółdzielcze, apele o pragmatyzm we wdrażaniu nowych regulacji ostrożnościowych, docenienie roli różnorodności w systemie finansowym Europy, gdzie jest miejsce dla spółdzielczości. Ale jednocześnie podkreślenie, że banki spółdzielcze, zachowując lokalną niezależność, powinny działać w strukturach krajow ych, wspomagane przez banki zrzeszające, zarówno dla ograniczenia ryzyka, jak i lepszej oferty produktowej. Józef Myrczek Prezes Zarządu SILESIA Bank w Katowicach Škoda dla bankowca Bank BPS S.A. podpisał umowę o współpracy z firmą Carsed Sp.j., autoryzowanym dealerem i partnerem serwisowym samochodów marki Škoda. Dzięki tej umowie Banki Spółdzielcze zrzeszone w Grupie BPS, spółki zależne Banku BPS oraz Bank BPS będą mogły na atrakcyjnych warunkach kupić auta tej marki. Carsed proponuje zakup modeli Škody Citigo, Fabia, Romster, Practik z rabatem minimalnym od 10%, a modeli Rapid, Octavia, Yeti, Superb z rabatem minimalnym od 12%. Dealer ma także ofertę dla pracowników Banku BPS S.A., spółek zależnych oraz banków zrzeszonych. Kupując nową Škodę Citigo, Fabia, Romster, Practik, można otrzymać rabat minimalny od 5% albo rabat od 7% jeśli wybierze się Škodę Rapid, Octavię, Yeti czy Superb. Można otrzymać także ewentualne dodatki i promocje. Rabat jest uzależniony od modelu i ceny zakupu (rabaty liczone są od cen katalogowych). Pracownik chcący kupić samochód z rabatem powinien przedstawić w salonie firmy Carsed zaświadczenie o zatrudnieniu w Banku Spółdzielczym, Banku BPS S.A. lub w spółce zależnej. W przypadku zainteresowania ofertą prosimy o kontakt z przedstawicielami firmy Carsed Sp.j. Panem Piotrem Bartnickim, piotr.bartnicki@carsed.pl, tel , kom , lub Panem Wojciechem Dejerem, wojciech.dejer@carsed.pl, tel , kom Firma realizuje sprzedaż na terenie całego kraju. 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 15

16 NASZA GRUPA Bezpieczne kredyty szansą dla firm Rozmowa z Darią Oleszczuk, Dyrektorem Departamentu Współpracy Instytucjonalnej w Banku BPS S.A. Program gwarancji de minimis Banku Gospodarstwa Krajowego, zgodnie z zapowiedziami Ministra Rostowskiego, ma być nowym instrumentem przeciwdziałania spowolnieniu gospodarczemu. W jaki sposób wpisuje się w rolę banków spółdzielczych jako stabilizatorów gospodarki? Program gwarancji de minimis jest odpowiedzią rządu na spowolnienie gospodarcze. W ramach tego programu mikro, mali i średni przedsiębiorcy uzyskują gwarancje na zabezpieczenie spłaty kredytu przeznaczonego na finansowanie działalności bieżącej. Jest to pierwszy program rządu, w którym ryzyko związane z udzielonymi gwarancjami de minimis przejął Skarb Państwa. Pozostaje on także bezprecedensowym programem w okresie transformacji polskiej gospodarki po roku Spowolnienie gospodarcze przyczyniło się w istotny sposób do pogorszenia sytuacji na rynku kredytów dla firm. Dzięki gwarancjom przedsiębiorcy będący klientami Banku BPS S.A. i zrzeszonych Banków Spółdzielczych uzyskają dostęp do szybszego i bezpiecznego kredytowania. Oczekuje się, że przełoży się to na poprawę sytuacji tych firm, co ustabilizuje gospodarkę, a w konsekwencji przyczyni się do wzrostu PKB. Wygląda na to, że de minimis to produkt w sam raz dla banków spółdzielczych wspierających lokalną przedsiębiorczość. Zgodnie z umową zawartą z BGK z kredytów zabezpieczonych gwarancją de minimis mogą korzystać mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. To bardzo liczna grupa klientów banków spółdzielczych. Można więc powiedzieć, że jest to rzeczywiście program dla naszych banków i do tego bardzo korzystny dla przedsiębiorców. Program zapewnia dostęp do finansowania kredytem również przedsiębiorców z krótką historią kredytową lub niemających wystarczających zabezpieczeń. Dzięki gwarancji de minimis nie zachodzi też konieczność obciążania własnego majątku. Nie ma też opłat za rozpatrzenie wniosku o udzielenie gwarancji. Przedsiębiorca oszczędza czas i nerwy, bo biurokrację ograniczono do minimum, a wszystkie formalności załatwiane są bezpośrednio w banku kredytującym. Przedsiębiorca nie składa żadnych dodatkowych dokumentów i obowiązków sprawozdawczych poza wnioskiem o udzielenie gwarancji wraz z informacją dotyczącą pomocy publicznej. Przedsiębiorcy powinni być zadowoleni. Jednak jaki mają w tym interes banki spółdzielcze? Instrument de minimis, ze względu na bardzo atrakcyjne opłaty prowizyjne, został stworzony przede wszystkim z myślą o korzyściach dla klientów. Pierwszy rok jest darmowy, a w kolejnym stawka prowizji wynosi 0,5%. To znacznie mniej od stawek rynkowych. Natomiast korzyści dla banku to przede wszystkim zerowa waga ryzyka dla ekspozycji kredytowych objętych gwarancją de minimis. Bank kredytujący nie musi uwzględniać gwarantowanej części ekspozycji kredytowej przy wyliczeniu wymogu kapitałowego. Nie musi również tworzyć rezerw celowych na gwarantowaną część kredytu. Może samodzielnie podejmować decyzje o zabezpieczeniu kredytu. Samą operację przy tej usłudze cechuje niższa pracochłonność i co bardzo ważne bank szybko odzyskuje należności. W ciągu zaledwie 15 dni roboczych. Przede wszystkim jednak kredyty de minimis mają pobudzić gospodarkę w regionach, gdzie działają nasze banki, a to przecież bezpośrednio przekłada się na korzyści dla banków. Czy kredyty obrotowe z gwarancją de minimis będą dostępne w każdym Banku Spółdzielczym z Grupy BPS? Umowa z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, zawarta przez Bank BPS S.A., umożliwia udzielanie kredytów z gwarancją de minimis przez zrzeszone Banki Spółdzielcze. Nie ma więc żadnych przeszkód, aby banki te mogły udzielać kredytów z podobnym rodzajem zabezpieczenia. Jedynym ograniczeniem może być limit dystrybuowanych gwarancji. Co ma zrobić Bank Spółdzielczy z Grupy BPS, żeby mieć w swojej ofercie kredyt obrotowy z gwarancją de minimis? Bank Spółdzielczy może się stać stroną Umowy nr 2/PLD/2013 zawartej pomiędzy BGK a Bankiem BPS S.A. Warunkiem jest podpisanie Porozumienia o współpracy pomiędzy Bankiem BPS S.A. a Bankiem Spółdzielczym. Wzór Porozumienia, przyjęty Uchwałą Zarządu Banku BPS S.A., został przekazany do wszystkich Banków Spółdzielczych wraz z pismem przewodnim w dniu 15 marca br. Kiedy planowane są szkolenia dla pracowników dotyczące de minimis? Zaplanowaliśmy już przeprowadzenie szkoleń w zakresie udzielania kredytów z gwarancją de minimis. Szkolenia będą prowadzone z pomocą pracowników Banku Gospodarstwa Krajowego sukcesywnie, we wszystkich Oddziałach Regionalnych. Będą w nich uczestniczyć zarówno pracownicy Banków Spół- 16 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

17 NASZA GRUPA Daria Oleszczuk, Dyrektor Departamentu Współpracy Instytucjonalnej w Banku BPS S.A. dzielczych, jak i Oddziałów Banku. Do tej pory zostali przeszkoleni pracownicy banków kredytujących w Oddziale Regionalnym w Olsztynie, Wrocławiu i Lublinie. Ale zapewniam, że szkolenia odbędą się we wszystkich regionach do końca kwietnia. Czy kredyty de minimis nie spowodują wzrostu liczby kredytów zagrożonych? Banki kredytujące są zobowiązane przepisami prawa bankowego do badania zdolności kredytowej podmiotów ubiegających się o kredyt. Dotyczy to również MŚP ubiegających się o kredyty z pomocą de minimis; zdolność kredytowa będzie sprawdzana w każdym przypadku. Należy podkreślić, że gwarancja może stanowić maksymalnie do 60% kwoty kredytu; pozostałe 40% ryzyka ponosi bank kredytujący, więc obawy o to, że kredyty bedą udzielane bez należytej staranności, co może spowodować wzrost liczby kredytów zagrożonych, nie są uzasadnione. Czy bank spółdzielczy sam weryfikuje klienta i przyznaje kredyt? Istotą gwarancji udzielanych w trybie portfelowym jest fakt, że BGK gwarantuje portfel kredytów do wysokości limitu określonego w Umowie zawartej z Bankiem BPS S.A. Decyzje co do objęcia gwarancją de minimis poszczególnych, jednostkowych transakcji kredytowych są podejmowane na szczeblu banku kredytującego po dokonaniu oceny zdolności kredytowej. Kredyty te będą udzielane zgodnie ze standardowymi procedurami banków kredytujących. Taki tryb upraszcza i skraca czas podejmowania decyzji o objęciu danego kredytu gwarancją. Czy możemy już ocenić, w jakich bankach/regionach istnieje największe zainteresowanie tym produktem? Sądzę, że za wcześnie na dokonywanie takiej oceny. Jesteśmy w trakcie szkoleń. Pierwszego podsumowania będzie można dokonać w maju br. Czy uda się wykorzystać całą pulę limitu przyznaną przez BGK na gwarancje? Sądzę, że tak, i mam cichą nadzieję, że zwrócimy się o zwiększenie przyznanego limitu. Departament Współpracy Instytucjonalnej zachęca Banki Spółdzielcze Grupy BPS do oferowania kredytów de minimis? Przygotowaliśmy materiały reklamowe dla Banków Spółdzielczych, organizujemy szkolenia, ale mamy także niespodziankę w postaci Konkursu Sprzedażowego. O szczegółach nie chcę jeszcze mówić, jednak zapewniam, że naprawdę warto udzielać gwarancji de minimis. Redakcja Od kwietnia działa strona Banku BPS S.A. poświęcona kredytom de minimis. Na stronie przedsiębiorcy znajdą formularz kontaktowy oraz wszystkie potrzebne informacje. Na stronie można także znaleźć najbliższą placówkę Banku Spółdzielczego z Grupy BPS, udzielającą kredytów de minimis. Strona o de minimis w internecie 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 17

18 NASZA GRUPA Badania audytowe ze wsparciem znanego partnera Ustawodawca w art. 10 ustawy Prawo bankowe zwalnia banki spółdzielcze z obowiązku tworzenia komórek audytu, jednocześnie dając uprawnienie kontrolowania ich przez bank zrzeszający na zasadach określonych w umowie zrzeszenia. Jednak raz na pięć lat każdy z banków należących do zrzeszenia musi zlecić zewnętrznej firmie przeprowadzenie tak zwanego audytu audytu. Czasu zostało już niewiele, bo raporty z tych badań muszą być gotowe przed 31 grudnia br. Do Departamentu Audytu w Banku BPS S.A. dzwoni coraz więcej Prezesów Banków Spółdzielczych z Grupy BPS, z pytaniami o Rekomendację H (dotyczącą systemu kontroli wewnętrznej w bankach) i związany z nią obowiązek wykonania badań audytowych. Prezesi chcą wiedzieć, czy banki spółdzielcze, które nie mają własnych komórek audytu i które przekazały zadania wykonania audytu bankowi zrzeszającemu, muszą teraz same poddać się badaniu zwanemu potocznie audytem audytu. Audyt co pięć lat W czerwcu 2012 roku Komisja Nadzoru Finansowego ostatecznie zdecydowała, że każdy bank spółdzielczy musi zostać poddany niezależnemu audytowi. W Rekomendacji H KNF nr 16 znajduje się zapis mówiący, że działanie komórki audytu wewnętrznego powinno podlegać regularnej ocenie zewnętrznej, nie rzadziej jednak niż co pięć lat. A to oznacza, że banki spółdzielcze, które podpisały umowę z bankiem zrzeszającym, muszą zlecić teraz niezależnej firmie przeprowadzenie badania, jak były wykonywane audyty prowadzone przez Bank BPS S.A. tłumaczy Robert Jesiołowski, Dyrektor Departamentu Audytu w Banku BPS. Rozumiem postępowanie KNF, bo wypełniając obowiązki zrzeszeniowe w zakresie przeprowadzania audytów, tak naprawdę tylko oddelegowujemy zespół ludzi do wykonania badania zleconego przez prezesa danego banku. W zależności od decyzji badamy np. kredyty, poszczególne ryzyka, adekwatność kapitałową, poszczególne procesy bądź też wiele innych obszarów. przez sam bank. Ocenie muszą być poddane same kontrole wykonywane przez pracowników Departamentu Audytu i inne aspekty związane z funkcjonującym systemem kontroli. Nadzorca oczekuje, że sprawdzony zostanie proces związany z wykonywaniem kontroli wewnętrznej w banku. Niezależny audytor oceni też, czy liczba zaplanowanych dni kontroli jest wystarczająca dla konkretnego banku spółdzielczego. Bank BPS S.A., chcąc pomóc bankom zrzeszonym w wykonaniu zapisów Rekomendacji H, zorganizował przetarg na wykonanie wymaganego przez KNF audytu audytu. Przez kilka miesięcy prowadził trudne negocjacje z firmami, a zainteresowanie tą współpracą było bardzo duże. Wybierając ofertę, poza ceną za usługę kierowaliśmy się przede wszystkim doświadczeniem firm i zapleczem umożliwiającym sprawne przeprowadzenie badania oraz gwarancją, że zastosowana metodologia badań nie będzie kwestionowana przez nadzorcę podkreśla Dyrektor Jesiołowski. Najlepsze oferty przedstawiły nam dwie międzynarodowe firmy: PwC i KPMG. Po negocjacjach, za zgodą naszego Zarządu, wybraliśmy PwC. Banki zrzeszone w Grupie BPS mogą więc skorzystać z oferty PwC, jednakże każdy bank może też wybrać dowolną instytucję do przeprowadzenia audytu. Należy pamiętać, że za system kontroli w banku spółdzielczym odpowiada prezes banku (mimo że zadania audytowe wykonują audytorzy z BPS), a każdy bank powinien mieć opracowany i zatwierdzony wieloletni plan kontroli. Nie można też zapominać o zaleceniach pokontrolnych i analizie sposobu realizacji tych zaleceń. Według obowiązujących regulacji KNF przynajmniej raz w roku na posiedzeniu zarządu powinny być omawiane sprawy oceniające działalność komórki audytu. Audytor musi mieć gwarancje Powstaje obowiązek poinformowania rady nadzorczej banku o działalności komórki audytu wewnętrznego oraz regulacji dotyczących kontroli wewnętrznej, opracowanej i zatwierdzonej 18 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ

19 NASZA GRUPA KNF sprawdzi sprawdzanie KNF z pewnością nie tylko sprawdzi, czy audyt audytu został wykonany, ale także oceni jego jakość. Może to zrobić na kilka sposobów, np. wyśle do wszystkich banków spółdzielczych ankiety z pytaniem, czy został przeprowadzony audyt, i zażąda przesłania jego kopii wraz z odpowiedzią. Może też sprawdzić podczas analizy BION albo po prostu poprosi bank zrzeszający, aby przedstawił raporty od wszystkich banków wchodzących w skład Zrzeszenia. Pracownicy zespołu przeprowadzającego audyt muszą posiadać stosowne uprawnienia, inaczej raport z takiego badania może zostać uznany przez KNF za niespełniający ich kryteriów. Jeśli audyt nie będzie spełniał wymogów, może zostać wydane zalecenie powtórnego przeprowadzenia badania, a bank poniesie kolejne koszty. Jak wygląda badanie przeprowadzone przez PwC? W pierwszej kolejności zostanie sprawdzony Departament Audytu w Banku BPS, gdzie kontrolerzy sprawdzą, jaką metodologią Departament przeprowadza badania audytowe w bankach zrzeszonych. Na podstawie wyników z tej kontroli, kontrolerzy zbiorą informacje, które pomogą przeprowadzić audyt w bankach należących do Grupy. Małe i średnie banki spółdzielcze o wielkości do 200 mln sumy bilansowej mogą skorzystać z samooceny z niezależną walidacją. Zaletą tej formy badań jest przeprowadzenie audytu za pomocą ankiety, która w większości przypadków może pozwolić na zrealizowanie całości prac bez konieczności wizyty w audytowanym banku. Jednak duże banki będą musiały poddać się ocenie pełnej. Jan Osiecki Dzienikarz, socjolog To jest pionierskie przedsięwzięcie Z Adamem Wnękiem, Dyrektorem w Zespole Zapewnienia Jakości Procesów i Systemów PwC, rozmawia Jan Osiecki PwC przygotowało dla Banków Spółdzielczych w Grupie BPS ofertę przeprowadzenia tak zwanego audytu audytu, czyli niezależnej oceny funkcjonowania audytu wewnętrznego. Dlaczego liczycie, że to akurat Wasza oferta zostanie wybrana? Dlatego, że jesteśmy liderami na rynku, gdy chodzi o tego typu usługi. W ciągu ostatnich pięciu lat zrealizowaliśmy siedem tego typu zleceń dla największych banków w Polsce. W przypadku kilku kolejnych kluczowych podmiotów jesteśmy na etapie podpisywania umów. Czy to dużo? Gdyby wziąć pod uwagę dziesięć największych instytucji finansowych w Polsce to w tym zakresie obsłużyliśmy połowę. Natomiast czy siedem badań to dużo? Tak, bo trzeba pamiętać, że tak zwane audyty audytu dotychczas nie były w Polsce obowiązkowe. Na własny użytek wykonywały je największe banki. Zazwyczaj robiły to, żeby ocenić sytuację ich spółki córki w Polsce, albo określić, jak wypada audyt spółki zależnej na tle innych podmiotów z grupy. Mogę powiedzieć, bez fałszywej skromności, że jesteśmy firmą z największym doświadczeniem w tego typu przedsięwzięciach na rynku polskich instytucji finansowych. A teraz, kiedy, na skutek decyzji KNF, cały sektor bankowy musi się zmierzyć z tego typu badaniem nasze dotychczasowe doświadczenie w pracy z największymi instytucjami daje nam świetny punkt wyjścia. Jak będzie wyglądało badanie przygotowane dla banków spółdzielczych? To jest pionierskie przedsięwzięcie. Aktywnie uczestnicząc w konsultacjach z regulatorem, zdaliśmy sobie sprawę, że nawet regulator nie miał do końca skrystalizowanej koncepcji, jak podejść do zrzeszeń. Sprawdzaliśmy, jak tego typu działania wykonuje się w krajach, w których kwitnie bankowość spółdzielcza, np. w Holandii czy we Francji. Jednak nie ma w tym względzie prostej analogii. Tam robi się jeden audyt dla całej grupy banków. W Polsce regulator uznał, że każdy bank z grupy będzie musiał mieć swój własny raport. W jakim celu? Na podstawie tego badania KNF zapewne chce wyrobić sobie wnioski z poszczególnych raportów do przemyśleń na temat dalszego definiowania roli banku zrzeszającego jako instytucji wspierającej nadzór prowadzącej audyt wewnętrzny. Warto zwrócić uwagę na fakt, że regulator dał do zrozumienia bankom, że dużo łatwiej będzie mu wyciągać wnioski dotyczące czy to całego zrzeszenia, czy poszczególnych banków, jeśli oceny będą płynęły ze spójnego źródła, mającego tę samą metodologię. A więc zachęca banki należące do zrzeszeń, żeby audyt audytu robiły w jednolity sposób, bo to ułatwi nadzorowi pracę. Zatem warto, by wszystkie, lub przynajmniej większość banków w grupie, wybrały tę samą firmę do przeprowadzenia audytu audytu. Czym trzeba się kierować, wybierając taką firmę? W Rekomendacji H jest powiedziane, że ocena musi być zgodna z międzynarodowymi standardami bądź innymi rozpoznawalnymi standardami. 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ 19

20 NASZA GRUPA Adam Wnęk, Dyrektor w Zespole Zapewnienia Jakości Procesów i Systemów PwC Co to znaczy? Zgodnie z tą decyzją zespół realizujący takie badanie, aby móc wydać opinię o zgodności funkcjonowania instytucji i przeprowadzanego w niej audytu ze standardami międzynarodowymi, musi posiadać w swoim gronie osoby mające certyfikat CIA, czyli Certified Internal Auditor. Inaczej ocena wystawiona przez zespół będzie uznana za nieważną. Sam posiadam tę kwalifikację, a ludzie z mojego zespołu albo ją już mają, albo są w trakcie jej zdobywania. Mamy zatem jako firma nie tylko doświadczenie, ale także kompetencje merytoryczne. Jaką metodę badania audytu audytów proponujecie dla banków spółdzielczych? Nie ma jednego sposobu, w jaki audyt musi być przeprowadzony. Jak wielokrotnie podkreślał sam regulator, nadrzędna powinna być tu zasada proporcjonalności. Grupa BPS to cała gama podmiotów o różnej wielkości i specyfice. W grupie są zrzeszone duże banki, które pod względem skali i zaawansowania mogą konkurować z bankami komercyjnymi, ale także małe banki, które mają wielkość oddziału banku komercyjnego. Dlatego trzeba dostosować podejście do badanego podmiotu i uzależniać je od potrzeb i możliwości dotyczących oceny. To, o co prosi regulator, to ocena względem międzynarodowych standardów audytu wewnętrznego. Na co regulator będzie zwracał uwagę? Jest to badanie bardzo przekrojowe. Nie będzie to tylko spojrzenie na audyt wewnętrzny, ale także badanie kontekstu, w jakim on funkcjonuje. Audyt wewnętrzny stanowi jeden z filarów dobrego systemu kontroli wewnętrznej w organizacji. Dlatego musimy sprawdzić, jak on działa. Nie tylko, jak jest wykonywany od strony technicznej, ale także, jak z pracy audytorów korzysta rada nadzorcza, zarząd, zrzeszenie, czy nawet audyt zewnętrzny. Sprawdzamy, jak audyt wewnętrzny wspiera realizację strategii poszczególnych banków, na ile audyt jest niezależny i jakim poważaniem zarządu oraz rady nadzorczej się cieszy. Sprawdzamy również metodologie audytu oraz fakt, jak wyglądają kompetencje zespołu, który go przeprowadza. W końcu przypatrujemy się nie tylko, jak realizowane są audyty, ale jak wykonywane są zalecenia poaudytowe, jak wygląda komunikacja na linii rada nadzorcza zarząd. Dlatego żeby wyrobić sobie zdanie o tym, jak wygląda dialog na poziomie tych ciał, spotykamy się zarówno z zarządem, jak i radą nadzorczą. Jak długo trwa taka kontrola? To zależy. Tę pracę można wykonać na dwa sposoby. Wszystko zależy od wielkości banku, w którym będzie wykonywany audyt audytu. A jak można go wykonywać? Z jednej strony standardy dopuszczają wykonanie pracy w trybie pełnym. To znaczy przygotowanie pełnego indywidualnego raportu. W takim wypadku zespół weryfikujący wykonuje badanie w bardzo szczegółowym zakresie, kontrolując dokumentację, rozmawiając z pracownikami i audytorami. Tego rodzaju pełna ocena zajmuje sześć osiem, maksymalnie dziesięć tygodni dla danego podmiotu. Istnieje też badanie uproszczone dla mniejszych podmiotów. Jest to tak zwana samoocena z walidacją, czyli weryfikacją wyników. Takie podejście można zastosować w większości banków należących do Grupy BPS. 20 4/2013 / BANK WSPÓLNYCH SIŁ