E-Podlaskie kierunki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego

Transkrypt

1 E-Podlaskie kierunki rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego Województwa Podlaskiego Seminarium konsultacyjne projektu e-edukacja dr hab. prof. UwB Janina Uszyńska-Jarmoc Białystok, 15 marzec 2011 r.

2 Część I. Własne doświadczenia: od nauczania - przez uczenie się - do metauczenia się

3 [ ] wiedzę można zdobywać na wiele sposobów, jednak dopiero osiąganie jej na własną rękę zapewnia uczącemu się prawdziwy sukces [ ] Jerome Bruner, 2006 W szkole spędzałem tysiące godzin ucząc się matematyki. Tysiące godzin poświęcałem na poznawanie języka i literatury [...] Potem zadałem sobie pytanie: ile godzin poświęciłem na naukę o tym, jak funkcjonuje moja pamięć? Ile na poznanie sposobu, w jaki działają moje oczy? Ile czasu uczyłem się, jak się uczyć? Ile o tym jak pracuje mój mózg? Ile godzin zaznajamiałem się z właściwościami myśli i tym, jak wpływają na ciało? A odpowiedź zawsze była taka sama: zero, zero, zero... Innymi słowy, właściwie wcale mnie nie nauczono, jak używać głowy Tony Buzan, za: Dryden, Vos, 2000, s

4 Czym jest edukacja? L. Witkowski (2000, s ) - edukacja jako klucz poszerzający obszar możliwych, przyszłych karier życiowych jednostki oraz sytuacji umożliwiających eksperymentowanie ról i poszerzanie potencjału społecznych interakcji. Z. Kwieciński (1999, s. 51) - edukacja jako całość warunków, procesów i czynności sprzyjających rozwojowi człowieka, tak, aby mógł sprostać złożonym wyzwaniom współczesnego świata.

5 Cel edukacji - rozwój człowieka Procesy dojrzewania Procesy uczenia się (nauczania) Rozwój człowieka

6 Uczenie się polega na: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego świadomym i nieuświadomionym zbieraniu doświadczeń poznawczych, społecznych i praktycznych; w sytuacjach zaplanowanych i niezaplanowanych; ich opracowywaniu (rekonstruowaniu i zdekonstruowaniu) i na ich podstawie konstruowaniu wiedzy o sobie samym i o świecie. Doświadczenia są źródłem wiedzy, umiejętności, postaw, systemu wartości.

7 Jak uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności? Uczenie się Doświadczenie Przekaz społeczny Refleksja

8 Jak uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności? Doświadczenie Własne działania na przedmiotach Osobiste kontakty z innymi ludźmi Obserwacja działań innych ludzi Przekaz społeczny Wiedza przekazana przez innych ludzi Wiedza pochodząca ze źródeł pisanych Wiedza z Internetu i innych mediów Refleksja Samoocena i wgląd Oceny i opinie pochodzące od ludzi Oceny i opinie dotyczące ludzi Własne teorie

9 Wiedza pewna jest równie szkodliwa, jak brak wiedzy w ogóle (konstruktywizm poznawczy lub społeczny) Piaget, Wygotski, Bruner

10 wiedza jest czasowo zdeterminowana, rozwojowa, kulturowo i społecznie uwarunkowana; wiedza istnieje zależnie od tego, kto wie ; wiedza jest kategorią subiektywną; wiedza jest konstrukcją zbudowaną przez podmiot poznający, ale jest ona także konstruowana społecznie; wiedza nie składa się wyłącznie z faktów, zasad i teorii wyprowadzonych z obserwacji zjawisk i zdarzeń; wiedza to także zdolność wykorzystywania informacji w racjonalny sposób; wiedza to także uczucia i interpretacje; w organizacji procesu zdobywania wiedzy akcentuje się bardziej pojęcie rozumienie niż wyjaśnianie ; każdy uczeń tworzy swoją osobistą, nową wiedzę w indywidualny sposób.

11 Dlaczego warto promować metauczenie się uczniów? Gospodarka oparta na wiedzy Społeczeństwo ludzi uczących się przez całe życie POTRZEBY MOŻLIWOŚCI Badania (Pillow, 2008; Bee, 2000; Ligęza, 2004); Badania własne (2007; 2010); Kompetencje uczenia się Motywacja wewnętrzna Poczucie kompetencji WYNIKI ZADANIA, CELE Cztery filary edukacji Kompetencje kluczowe (umiejętność uczenia się)

12 Podstawowe dylematy: 1) Kategoria nauczanie czy kategoria uczenie się? zatem: behawioryzm czy konstruktywizm? 2) Kategoria nauczanie czy kategoria uczenie się? a konieczność LLL (Life Long Learning)

13 Podstawowe dylematy, cd. 3) Kategoria nauczanie czy kategoria uczenie się? a cztery filary edukacji: uczyć się, aby wiedzieć, uczyć się, aby działać, uczyć się aby żyć wspólnie uczyć się, aby być.

14 Szerokie ujęcie kategorii: uczenie się człowieka Uczenie się jako cel wyznacznik treści (uczyć się, jak się uczyć) Uczenie się jako strategia poznania - wyznacznik metod Uczenie się jako narzędzie poznania wyznacznik typów uczenia się

15 Poziom I. Odkrywanie sensu uczenia się Poziom II. Rozumienie wartości (sensu) własnego uczenia się Poziom III. Ustalenie własnych celów uczenia się STRATEGIE Poziom I. Odkrywanie możliwych sposobów uczenia się Poziom II. Doświadczanie i rozumienie własnych sposobów uczenia się Poziom III. Świadome wykorzystywanie własnych strategii uczenia się CELE Uczenie się DLA uczenia się UCZENIE SIĘ, JAK SIĘ UCZYĆ (metauczenie się) WYNIKI PROGRAM Poziom I. Odkrywanie złożoności wiedzy o uczeniu się, jak się uczyć Poziom II. Rozumienie własnych zasobów związanych z uczeniem się Poziom III. Wiedza o uczeniu się, jak się uczę

16 Rola nauczyciela w procesie uczenia się ucznia Stworzenie uczniom pola aktywności indywidualnej i/lub społecznej do: zdobywania doświadczeń umożliwiających samodzielne, autonomiczne i odpowiedzialne uczenie się, poznawania sensu i odkrywania dróg własnego uczenia się - w grupie rówieśniczej, rodzinie, społeczności lokalnej, instytucjach oświatowych - metauczenia się.

17 Część II. E - EDUKACJA E - PODLASKIE

18 Cel główny w obszarze E-Edukacja Podstawowym celem jest upowszechnienie wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji województwa podlaskiego. w edukacji województwa podlaskiego? (czy można edukować województwo?). Jaki jest cel upowszechnienia wykorzystania technologii IT? utrwalanie stanu obecnego (tylko upowszechnić technologie? poszerzyć repertuar technik NAUCZANIA? biżuteria edukacyjna ) czy dokonanie głębokiej zmiany w edukacji (UCZENIE SIĘ I METAUCZENIE SIĘ)? (40% uczniów w szkole funkcjonuje poniżej własnych możliwości stąd: uczenie się a inteligencje wielorakie).

19 Komu ma służyć realizacja celu: upowszechnienie wykorzystania technologii TIK? Nauczyciel: strategia łatwiej strategia wygodniej. Uczeń: strategia inaczej strategia szybciej strategia więcej strategia na wyższym poziomie strategia oryginalnie.

20 Kto ma korzystać z upowszechnienia TIK? Analiza priorytetów nauczyciele czy uczniowie? 1) Kształcenie i doskonalenie nauczycieli w zakresie ich przygotowania do pracy na platformach edukacyjnych. nauczyciele czy uczniowie? 2) Technologie informacyjno-komunikacyjne w tym technologie E-Learningowe mogą stanowić znaczące uzupełnienie i rozszerzenie tradycyjnej edukacji. nauczyciele czy uczniowie? 1) Zwiększenie podaży treści edukacyjnych; przygotowanie odpowiednich treści i tym samym umożliwienie wszystkim uczniom szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych oraz studentom uczelni wyższych dostępu do komputerów z Internetem, jako narzędzia wspomagającego w edukacji.

21 Kto ma korzystać z upowszechnienia TIK? Cd. analiza priorytetów Nauczyciele czy uczniowie? 3) tradycyjnie rozumiany system edukacji, jako wieloetapowa szkoła i uczelnie, nie jest w stanie sam sprostać wymaganiom stawianym obywatelom, społecznościom i państwu przez gospodarkę opartą na wiedzy. Nauczyciele czy uczniowie? 4) Rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej w placówkach edukacyjnych w tym, przepustowości łącz do Internetu oraz budowa dostępu do infrastruktury edukacyjnej i Internetu drogą radiową (WiFi) w placówkach edukacyjnych, uczniom, studentom, pracownikom edukacji. Pozwoli to na rozszerzenie wykorzystania urządzeń przenośnych w dostępie do treści edukacyjnych w czasie zajęć i przerw w zajęciach oraz w zajęciach pozalekcyjnych.

22 Kto ma korzystać z upowszechnienia TIK? Cd. analiza priorytetów nauczyciele czy uczniowie? 5) Wdrażanie elektronicznych dzienników, indeksów, elektronicznych legitymacji, elektronicznej rejestracji kandydatów. Upowszechnienie elektronicznej komunikacji uczeń-szkoła, student-uczelnia, szkoła-rodzice. W miarę możliwości zastępowanie technologii papierowej technologią informatyczną wszędzie tam, gdzie to jest możliwe technicznie, uzasadnione organizacyjnie i zgodne z obowiązującym prawem. Zatem: Czy chodzi bardziej o usprawnienie organizacyjnej strony procesu nauczania czy raczej umożliwienie uczenia się uczniom jak (a nie czego) mogą uczyć się przez całe życie?

23 ANALIZA SWOT ZAGROŻENIA Niechęć do zmian Należy liczyć się z oporem wśród nauczycieli do zmian dotychczas przyjętych sposobów prowadzenia zajęć. Nowe technologie wymagają zwłaszcza w pierwszym etapie przygotowania zajęć większych nakładów pracy oraz przemyślania i często zmiany dotychczasowych doświadczeń edukacyjnych. Przygotowanie materiałów edukacyjnych wymaga, więc, często dużych nakładów pracy, które przynoszą korzyści w dłuższej perspektywie.

24 Dziękuję za uwagę