WĘGLE AKTYWNE DOTOWANE AZOTEM Z N-POLIMERÓW I KOMPOZYCJI PAKOWO-POLIMEROWYCH
|
|
- Justyna Kowalik
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) JACEK MACHNIKOWSKI, BARTOSZ GRZYB HELENA MACHNIKOWSKA Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, ul. Gdańska 7/9, Wrocław WĘGLE AKTYWNE DOTOWANE AZOTEM Z N-POLIMERÓW I KOMPOZYCJI PAKOWO-POLIMEROWYCH W procesie aktywacji ditlenkiem węgla i parą wodną produktów karbonizacji poliakrylonitrylu (PAN), utlenionej formy poliwinylopirydyny i mieszaniny paku węglowego (CTP) z PAN w stosunku 60:40 otrzymano węgle aktywne, zawierające od 2,4 do 8,0% azotu podstawionego za atomy węgla w warstwach grafenowych. Na podstawie izoterm adsorpcji N 2 w 77 K określono rozwój porowatości przy 50% ubytku masy, a stosując analizę elementarną, miareczkowanie kwasowo-zasadowe i oznaczenia ph w punkcie równowagowym (ph PZC ), scharakteryzowano właściwości powierzchniowe. Otrzymane węgle wykazują wyraźnie zasadowe właściwości, ph PZC zmienia się od 9,8 do 11,2 i koreluje z liczbą centrów zasadowych w zakresie 0,95 1,56. Nie stwierdzono bezpośredniej zależności między zawartością azotu w próbce a zasadowością powierzchni. Przeciwnie, nieco bardziej rozwiniętej porowatości i wyraźnie wyższej zawartości azotu w produktach aktywacji CO 2 nie towarzyszy zwiększenie ilości centrów zasadowych. Najbardziej zasadowe właściwości wykazuje węgiel aktywny z PVPox o największej powierzchni właściwej S BET ( m 2 /g) i umiarkowanej zawartości azotu (2,4 4,3%). SŁOWA KLUCZOWE: węgiel aktywny, dotowanie azotem, N-polimery, piroliza, właściwości kwasowo-zasadowe WPROWADZENIE Postęp w zastosowaniu węgli aktywnych w dziedzinie adsorpcji, katalizy czy elektrochemii wiąże się ostatnio głównie z kształtowaniem chemicznych właściwości powierzchni tych materiałów [1-3]. Metodą najczęściej stosowaną w tym ce-lu jest wprowadzanie heteroatomów, które mogą być podstawione za atomy węgla w strukturze warstw grafenowych lub występować w formie grup funkcyjnych na krawędzi warstw. Stosunkowo najlepiej są poznane ugrupowania tlenu i ich wpływ na właściwości kwasowe powierzchni węgla aktywnego [4]. Dla szeregu zastosowań korzystny jest jednak zasadowy charakter powierzchni. Dotyczy to między innymi procesów usuwania SO 2 [5] i NO x [6] z gazów odlotowych, reakcji odchlorowania [7] czy też wykorzystania materiałów porowatych w kondensatorach podwójnej warstwy elektrycznej [8]. Jedną z metod generowania centrów zasadowych na powierzchni węgla aktywnego jest wprowadzanie azotu. W literaturze
2 Węgle aktywne dotowane azotem z n-polimerów i kompozycji pakowo-polimerowych 41 opisywane są dwie podstawowe metody otrzymywania materiałów porowatych wzbogaconych w azot. Pierwsza polega na traktowaniu typowego węgla aktywnego amoniakiem lub mieszaniną amoniakalno-powietrzną w podwyższonej temperaturze [9]. Drugą metodą jest piroliza w fazie skondensowanej odpowiednich związków lub mieszanin zawierających azot, a następnie aktywacja fizyczna [10, 11]. Ze względu na wysoką temperaturę procesu produkty aktywacji zawierają w tym przypadku tylko termicznie stabilne formy azotu podstawionego za atomy węgla w pierścieniu. Wyróżnia się azot pirydynowy, pirydonowy, pirolowy, czwartorzędowy i pirydynowy utleniony (pyridine N-oxide) [12], a poszczególne formy różnią się polarnością, siłą centrów zasadowych, a także ładunkiem i właściwościami elektrono-donorowymi i akceptorowymi. We wcześniejszych badaniach [11] porowate materiały węglowe o zdecydowanie zasadowym charakterze powierzchni otrzymano na drodze pirolizy N-polimerów i kompozycji pak węglowy/n-polimer. Stosując aktywację parą wodną, obserwowano jednak zdecydowanie uprzywilejowane usuwanie azotu w procesie zgazowania. Ponieważ w pracy Kapteina i współpracowników [13] wykazano znaczący wpływ czynnika zgazowującego (O 2 i CO 2 ) na zawartość azotu, interesujące wydawało się sprawdzenie, jak na strukturę porowatą i charakter chemiczny powierzchni węgli aktywnych wpłynie zastosowanie jako czynnika aktywującego ditlenku węgla zamiast pary wodnej. 1. CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA 1.1. Surowce do aktywacji Materiałami wyjściowymi stosowanymi w pracy były poliakrylonitryl (PAN), utleniona forma poli(4-winylopirydyny) usieciowanej 25% mas. diwinylobenzenu (PVPox) oraz mieszanina paku węglowego (CTP) z poliakrylonitrylem w stosunku masowym 60:40. Polimery w postaci proszku syntezowano w skali laboratoryjnej z odpowiednich monomerów (Aldrich). Pak o temperaturze mięknienia 99,6 C został otrzymany z oczyszczonej smoły koksowniczej z koksowni Makoszowy. W tabeli 1 podano pozostałości po koksowaniu i skład elementarny surowców wyjściowych. TABELA 1. Charakterystyka surowców wyjściowych Surowiec LK Skład elementarny, % mas. % mas. C H N S O różn PAN PVP PVPox CTP CTP/PAN 44,1 9,1 59,5 47,0 54,9 (45,8 * ) 66,35 83,43 79,38 92,50 5,60 6,87 5,11 4,81 25,63 9,06 7,71 0,85 10,76 * 0,35 0,00 0,00 0,34 2,07 0,64 7,80 1,50 * wartości obliczone na podstawie wyników analizy składników mieszaniny przy założeniu addytywności
3 42 J. Machnikowski, B. Grzyb, H. Machnikowska Wybór poliakrylonitrylu, jako nośnika azotu, jest uzasadniony wysoką zawartością N w tym polimerze (~26%) oraz wysoką wydajnością stałej pozostałości po pirolizie. Zaletą poliwinylopirydyny jest występowanie azotu w pierścieniu aromatycznym, co powinno zapewnić jego termiczną stabilność. Aby ograniczyć depolimeryzację podczas pirolizy, zastosowano utlenianie PVP powietrzem w 300 C przez 1 h. Taka obróbka spowodowała wzrost wydajności stałej pozostałości pirolizy polimeru z ok. 9 do prawie 60% przy obniżeniu zawartości azotu z 9,1 do 7,7% [14]. Zastosowanie do otrzymywania materiałów porowatych wzbogaconych w azot mieszaniny CTP/PAN jest uzasadnione wysoką ceną polimeru i dużymi stratami azotu podczas karbonizacji surowców organicznych o wysokiej koncentracji tego pierwiastka. Pak węglowy jest bardzo dobrym komponentem takiej mieszanki jako tani i praktycznie bezpopiołowy surowiec, umożliwiający przeprowadzenie procesu mieszania w fazie ciekłej. Jak wykazano [11], węgle aktywne o zadowalającej porowatości można otrzymać z kompozycji zawierającej nawet 75% mas. paku. W obecnej pracy kompozycję CTP/PAN w stosunku masowym 60:40 przygotowano przez rozpuszczenie/dyspersję sproszkowanego polimeru o uziarnieniu poniżej 60 μm w płynnym paku w temperaturze 250 C przy intensywnym mieszaniu przez 0,5 h. Homogeniczność przygotowanej w ten sposób kompozycji potwierdzono badaniami mikroskopowymi w świetle spolaryzowanym produktu karbonizacji Otrzymywanie węgli aktywnych Proces otrzymywania węgli aktywnych obejmował pirolizę surowca organicznego w pionowej retorcie w temperaturze 520 C przez 2 h, dalszą karbonizację rozdrobnionego półkoksu w piecu rurowym w 850 C przez 1 h oraz aktywację parą wodną w 800 C lub CO 2 w 850 C. Aktywację prowadzono do ubytku masy 50%, stosując termowagę własnej konstrukcji. Naważka próbki o uziarnieniu 0,08 0,3 mm wynosiła 4 5 g. Otrzymany węgiel aktywny przechowywano w eksykatorze w temperaturze pokojowej. Analizy wykonano dla próbek kondycjonowanych przez kilka tygodni w tych warunkach Charakterystyka produktów aktywacji Rozwój porowatości w zakresie mikro- i mezoporów określono na podstawie izoterm adsorpcji azotu w 77 K otrzymanych na automatycznym analizatorze powierzchni NOVA 2200 firmy Quantachrome. Przed analizą próbki odgazowywano przez noc w temperaturze 300 C. Wyznaczono następujące parametry struktury porowatej: objętość całkowitą V T, powierzchnię właściwą S BET, objętość mikroporów V DR, średni wymiar mikroporów L 0 [15] oraz dystrybucję rozmiarów mikroi mezoporów (równanie Kelvina). Skład elementarny (CHNS) oznaczono za pomocą analizatora Vario E1, zawartość tlenu obliczono z różnicy.
4 Węgle aktywne dotowane azotem z n-polimerów i kompozycji pakowo-polimerowych 43 Charakterystyka właściwości powierzchniowych produktów aktywacji obejmowała oznaczenie całkowitej zawartość grup kwasowych i zasadowych metodą miareczkową Boehma oraz równowagowej wartości ph zawiesiny węgla aktywnego w wodzie ph PZC (ph of point of zero charge). W przypadku grup kwasowych i zasadowych zawiesinę 0,5 g węgla aktywnego w 50 cm 3 0,1 M roztworu wodorotlenku sodu lub kwasu solnego wytrząsano przez 48 h i po przesączeniu oznaczano nadmiar kwasu/zasady, miareczkując odpowiednio roztworem NaOH i HCl. W celu oznaczenia ph PZC 0,5 g próbki wytrząsano w 10 cm 3 wody destylowanej wolnej od CO 2 do osiągnięcia stanu równowagi. Końcowe ph zawiesiny przyjmowano jako ph PZC. 2. WYNIKI BADAŃ 2.1. Bilans azotu Podczas obróbki termicznej i termiczno-utleniającej stosowanej w procesie otrzymywania węgli aktywnych część atomów azotu jest stopniowo eliminowana ze struktury materiału. Wyniki analizy elementarnej (tab. 2) wskazują, że w warunkach ogrzewania PAN i PVPox w atmosferze obojętnej w zakresie temperatur do 850 C azot jest stosunkowo stabilny. Znacznie większe ubytki występują podczas aktywacji do uzyskania ubytku masy na poziomie 50%. Dla wszystkich badanych materiałów aktywacja parą wodną prowadziła do węgli aktywnych o wyraźnie niższej zawartości azotu. Biorąc pod uwagę niższą temperaturę i kilkakrotnie krótsze czasy reakcji podczas aktywacji parą wodną (800 C, od 50 min dla PAN do 2 h dla PVPox) niż podczas aktywacji CO 2 (850 C, od 6 h dla PAN do 11 h CTP/PAN), nie ulega wątpliwości, że decyduje o tym mechanizm zgazowania materiału. TABELA 2. Bilans azotu Surowiec Polimer Piroliza 520 C Karbonizacja 850 C Aktywacja H 2 O Aktywacja CO 2 % mas. % mas. (C/N) at % mas. (C/N) at % mas. (C/N) at % mas. (C/N) at PAN PVPox CTP/PAN 25,63 7,71 10,76 19,41 6,91 8,98 4,2 14,1 10,8 16,62 5,69 8,95 5,6 18,3 11,4 6,75 2,42 3,26 15,0 44,4 32,6 7,96 4,26 5,42 12,8 24,5 19,4 W przypadku obu czynników zgazowujących zawartość azotu w węglach aktywnych ma ścisły związek ze składem elementarnym surowców wyjściowych. Z PAN otrzymuje się węgle aktywne o bardzo wysokim udziale azotu, jeden atom N przypada na 13 (aktywacja (CO 2 ) lub 15 (aktywacja H 2 O) atomów C. Dla kompozycji 60% paku i 40% PAN proporcje te wynoszą odpowiednio 1/19 lub 1/33. Najmniej wzbogacony w azot węgiel aktywny otrzymuje się z PVPox, jeden atom N przypada na 25 lub 44 atomy C.
5 44 J. Machnikowski, B. Grzyb, H. Machnikowska 2.2. Struktura porowata węgli aktywnych Izotermy adsorpcji N 2 w 77 K otrzymanych węgli aktywnych przedstawiono na rysunku 1, a w tabeli 3 podano parametry struktury porowatej obliczone na podstawie izoterm. 400 Adsorpcja N 2 ( STP) PAN-H 2 O PAN-CO 2 PVPox-H 2 O PVPox-CO 2 CTP/PAN-H 2 0 CTP/PAN-CO 2 0 0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 p/p 0 Rys. 1. Izotermy adsorpcji N 2 w 77 K na węglach aktywnych otrzymanych z N-polimerów i mieszaniny pakowo-polimerowej TABELA 3. Parametry struktury porowatej węgli aktywnych Węgiel aktywny S BET m 2 /g V T V DR L 0 nm V DR /V T Rozkład objętości porów < 2 nm 2 5 nm > 5 nm PAN-H 2 O PAN-CO 2 PVPox-H 2 O PVPox-CO 2 CTP/PAN-H 2 O CTP/PAN-CO ,340 0,436 0,518 0,561 0,378 0,345 0,305 0,332 0,405 0,444 0,295 0,246 1,10 1,01 1,33 1, ,10 0,897 0,761 0,782 0,791 0,780 0,713 0,317 0,363 0,430 0,476 0,319 0,282 0,019 0,044 0,054 0,052 0,042 0,081 0,004 0,100 0,182 0,225 0,017 0,022 Badania potwierdzają wcześniejsze wyniki [11], że materiały porowate otrzymane z PVPox charakteryzują się dobrym, a otrzymane z PAN umiarkowanym rozwinięciem struktury mikroporowatej. Zmieszanie PAN z pakiem w stosunku 40:60 nie powoduje znaczącego ograniczenia zdolności do rozwijania porowatości podczas aktywacji. Porównanie objętości porów V T i V DR oraz powierzchni właściwej S BET węgli aktywnych otrzymanych z danego surowca sugeruje, że nieco lepsze rozwinięcie struktury porowatej osiąga się przy zastosowaniu CO 2 niż pary wodnej. Odstęp-
6 Węgle aktywne dotowane azotem z n-polimerów i kompozycji pakowo-polimerowych 45 stwo od tej tendencji w przypadku CTP/PAN można tłumaczyć bardzo niską reaktywnością tego surowca wobec CO 2, po 11-godzinnej aktywacji uzyskany nieco niższy (48,8%) w porównaniu z innymi materiałami stopień aktywacji Właściwości powierzchniowe Wyniki badań właściwości powierzchniowych, zamieszczone w tabeli 4, wskazują na wyraźnie zasadowy charakter otrzymanych węgli aktywnych. Zawartość centrów zasadowych zmienia się w zakresie 0,95 1,56 i bardzo dobrze koreluje ze zmierzoną wartością ph PZC, która mieści się w przedziale 9,8 11,2. Niezależnie od rodzaju surowca i metody aktywacji badane materiały wykazują zbliżoną zawartość grup kwasowych, ok. 0,5. TABELA 4. Właściwości powierzchniowe węgli aktywnych Surowiec PAN PVPox CTP/PAN Centra kwasowe Centra zasadowe ph PZC A-H 2 O 0,47 0,26 0,53 A-CO 2 0,46 0,50 0,49 A-H 2 O 1,47 1,43 1,21 A-CO 2 1,31 1,56 0,95 A-H 2 O 11,0 10,7 10,7 A-CO 2 10,7 11,2 9,8 Nie stwierdzono występowania ogólnej zależności między zawartością azotu w materiale a zasadowością powierzchni. Najsilniejsze właściwości zasadowe wykazuje węgiel aktywny z PVPox o największej powierzchni właściwej S BET ( m 2 /g) i umiarkowanej zawartości azotu (2,4 4,3%), nieco słabsze węgiel aktywny z PAN, który zawiera 6,8 8,0% azotu, lecz S BET wynosi tylko m 2 /g. Jeśli chodzi o wpływ czynnika aktywującego, odmienne tendencje obserwuje się dla węgli aktywnych otrzymanych z PAN niż z PVPox. W pierwszym przypadku znacząco wyższej zawartości azotu w materiałach aktywowanych CO 2 odpowiadają niższe wartości centrów zasadowych i ph PZC. Przeprowadzone badania nie pozwalają na pełne wyjaśnienie złożonych zależności między składem i budową surowca organicznego a charakterem chemicznym powierzchni węgla aktywnego otrzymanego przy zastosowaniu różnych czynników aktywujących. Odmienne tendencje obserwowane w pracy przy zastosowaniu ditlenku węgla i pary wodnej można tłumaczyć specyfiką natury stosowanych surow- ców organicznych. Ich konsekwencją są istotne, z punktu widzenia mechanizmu i kinetyki zgazowania, różnice w strukturze produktów karbonizacji. WNIOSKI
7 46 J. Machnikowski, B. Grzyb, H. Machnikowska Stosując aktywację ditlenkiem węgla i parą wodną produktów karbonizacji poliakrylonitrylu, utlenionej poliwinylopirydyny i mieszaniny paku węglowego z PAN, otrzymano węgle aktywne wzbogacone w azot, wykazujące wyraźnie zasadowe właściwości: ph PZC w zakresie 9,8 11,2 i koncentrację centrów zasadowych w zakresie 0,95 1,56. Aktywacja CO 2 pozwala zachować w strukturze produktu aktywacji więcej azotu niż aktywacja parą wodną, co jednak nie przekłada się na bardziej zasadowy charakter powierzchni. Zasadowość powierzchni jest złożoną funkcją fizycznej i chemicznej budowy węgla aktywnego, oprócz zawartości i form azotu znaczący wpływ ma wielkość powierzchni. Najbardziej zasadowe właściwości wykazuje węgiel aktywny otrzymany z PVPox w procesie aktywacji CO 2 o największej powierzchni właściwej S BET = 1300 m 2 /g i umiarkowanej zawartości azotu 4,3%. LITERATURA [1] Radovic L.R., Moreno-Castilla C., Rivera-Utrilla J., Carbon materials as adsorbents in aqueous solutions, Chemistry and Physics of Carbon, v. 27, s , Marcel Dekker, New York [2] Radovic L.R., Rodriguez-Reinoso F., Carbon materials in catalysis, Chemistry and Physics of Carbon, v. 25, s , Marcel Dekker, New York [3] Biniak S., Świątkowski A., Pakuła M., Electrochemical studies of phenomena at active carbonelectrolyte solution interfaces, Chemistry and Physics of Carbon, v. 27, s , Marcel Dekker, New York [4] Figueiredo J.L., Pereira M.F.R., Freitas M.M.A., Orfao J.J.M., Modification of the surface chemistry of activated carbons, Carbon 1999, 37, [5] Raymundo-Piñero E., Cazorla-Amoros D., Linares-Solano A., The role of different nitrogen functional groups on the removal of SO 2 from flue gases by N-doped activated carbon powders and fibres, Carbon 2003, 41, [6] Huang M-C., Teng H., Nitrogen-containing carbons from phenol-fomaldehyde resins and their catalytic activity in NO reduction with NH 3, Carbon 2003, 41, [7] Sotowa C., Watanabe Y., Yatsunami S., Korai Y., Mochida I., Catalytic dechlorination of 1, 2-dichloroethane into vinyl chloride over polyacrylonitrile-based active carbon fiber, Appl. Catal. A 1999, 180, [8] Lota G., Grzyb B., Machnikowska H., Machnikowski J., Frackowiak E., Effect of nitrogen in carbon electrode on the supercapacitor performance, Chem. Phys. Lett. 2005, 404, [9] Jansen R.J.J., Van Bekkum H., Amination and ammoxidation of activated carbons, Carbon 1994, 32, [10] Raymundo-Piñero E., Cazorla-Amoros D., Linares-Solano A., Find J., Wild U., Schlögl R., Structural characterization of N-containing activated carbon fibers prepared from a lowsoftening point petroleum pitch and melamine resin, Carbon 2002, 40, [11] Machnikowski J., Grzyb B., Machnikowska H., Weber J.V., Surface chemistry of porous carbons from N-polymers and their blends with pitch, Microporous and Mesoporous Materials 2005, 82, [12] Pels J.R., Kaptein F., Moulijn J.A., Zhu Q., Thomas K.M., Evolution of nitrogen functionalities in carbonaceous materials during pyrolysis, Carbon 1995, 33, [13] Kaptein F., Moulijn J.A., Matzner S., Boehm H.P., The development of nitrogen functionality in model chars during gasification in CO 2 and O 2, Carbon 1999, 37, [14] Grzyb B., Machnikowski J., Weber J.V., Mechanism of co-pyrolysis of coal-tar pitch with polyvinylpyridine, J. Anal. Appl. Pyrolysis 2004, 72,
8 Węgle aktywne dotowane azotem z n-polimerów i kompozycji pakowo-polimerowych 47 [15] Stoeckli F., Daguerre E., Guillot A., The development of micropore volume and widths during physical activation of various precursors, Carbon 1999, 37, NITROGEN ENRICHED ACTIVATED CARBONS FROM N-POLYMERS AND PITCH-POLYMER BLENDS Activated carbons having from 2.4 to 8.0 wt.% of nitrogen substituted for carbon in graphene layer were prepared by steam and CO 2 activation of chars derived from polyacrylonitrile (PAN), oxidized form of polyvinylpyridine (PVPox) and the blend of coal-tar pitch (CTP) with PAN at 60:40 weight ratio. Porosity development at 50 wt.% burn-off was monitored using N 2 adsorption at 77 K and the surface chemistry was characterized by elemental analysis, ph of the point zero charge ph PZC and acid/base titration. The series of carbons shows clearly basic surface properties, ph PZC varies from 9.8 to 11.2 and is well matched with the number of basic sites being between 0.95 to There is no straight correlation between nitrogen content in the bulk of carbon and surface basicity. Conversely, a slightly more developed porosity and distinctly larger proportion of nitrogen retained in the structure of CO 2 activated carbons is not reflected in the basicity enhancement. The highest basicity of PVPox-derived carbon is associated with the superior surface area (S BET = m 2 /g) and a moderate N content ( wt.%). KEYWORDS: activated carbon, nitrogen substitution, N-polymers, pyrolysis, acid/base properties
MATERIAŁY POROWATE WZBOGACONE W AZOT OTRZYMANE NA DRODZE AMONIZACJI WĘGLI AKTYWOWANYCH WODOROTLENKIEM POTASU
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) MAGDALEA KRÓL, JACEK MACHIKWSKI Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Zakład Materiałów Polimerowych i Węglowych ul. Gdańska 7/9, 50-344 Wrocław
Bardziej szczegółowoWPŁYW NATURY PREKURSORA NA TEKSTURĘ POROWATĄ I MORFOLOGIĘ ZIAREN PRODUKTÓW AKTYWACJI WODOROTLENKIEM POTASU
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) KRZYSZTOF KIERZEK, GRAŻYNA GRYGLEWICZ, JACEK MACHNIKOWSKI Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, ul. Gdańska 7/9, 50-344 Wrocław WPŁYW NATURY
Bardziej szczegółowoAKTYWACJA ALKALIAMI - MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) KRZYSZTOF KIERZEK, MAGDALENA KRÓL, HELENA MACHNIKOWSKA GRAŻYNA GRYGLEWICZ, JACEK MACHNIKOWSKI Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Zakład
Bardziej szczegółowoWPŁYW CHARAKTERU CHEMICZNEGO POWIERZCHNI WĘGLA AKTYWNEGO NA ADSORPCJĘ FENOLI Z WODY
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (26) EWA LORENC-GRABOWSKA, GRAŻYNA GRYGLEWICZ Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny ul. Gdańska 7/9, 5-344 Wrocław WPŁYW CHARAKTERU CHEMICZNEGO POWIERZCHNI
Bardziej szczegółowoPREPARATYKA WĘGLA AKTYWNEGO ZAWIERAJĄCEGO AZOT W WARUNKACH PODWYŻSZONEGO CIŚNIENIA
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) JACEK PRZEPIÓRSKI Politechnika Szczecińska, Instytut Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska, ul. Pułaskiego 10, 70-322 Szczecin
Bardziej szczegółowoADSORPCJA WYBRANYCH ZANIECZYSZCZEŃ WODY I POWIETRZA NA WĘGLU AKTYWNYM WZBOGACONYM W AZOT
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) ANTONI W. MORAWSKI, JANUSZ ZIEBRO, JACEK PRZEPIÓRSKI Politechnika Szczecińska, Instytut Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska,
Bardziej szczegółowoWPŁYW CHEMIZMU POWIERZCHNI WĘGLA NA ADSORPCJĘ SO 2
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) SYLWESTER FURMANIAK, ARTUR P. TERZYK, PIOTR A. GAUDEN GRZEGORZ S. SZYMAŃSKI, GERHARD RYCHLICKI Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra
Bardziej szczegółowoFIZYKOCHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI NIEMODYFIKOWANYCH I CHEMICZNIE MODYFIKOWANYCH WĘGLI AKTYWNYCH NA PRZYKŁADZIE WĘGLA WG-12
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) MARTA REPELEWICZ, JERZY CHOMA Akademia Świętokrzyska, Instytut Chemii ul. Chęcińska 5, 25-020 Kielce FIZYKOCHEMICZNE WŁAŚCIWOŚCI NIEMODYFIKOWANYCH
Bardziej szczegółowoBADANIA POROWATOŚCI MATERIAŁÓW WĘGLOWYCH MODYFIKOWANYCH NA DRODZE CHEMICZNEJ
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) PIOTR A. GAUDEN, ARTUR P. TERZYK, GERHARD RYCHLICKI SYLWESTER FURMANIAK Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra Chemii Materiałów,
Bardziej szczegółowoWPŁYW STRUKTURY POROWATEJ NA POJEMNOŚĆ BUTANOWĄ WĘGLI AKTYWNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (26) GRAŻYNA GRYGLEWICZ Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Zakład Materiałów Polimerowych i Węglowych ul. Gdańska 7/9, 5-344 Wrocław MARIA ZIN,
Bardziej szczegółowoWęgle aktywne ze stałej pozostałości po szybkiej pirolizie biomasy
Inżynieria i Ochrona Środowiska 213, t. 16, nr 2, s. 25-215 Ewa LORENC-GRABOWSKA*, Piotr RUTKOWSKI Politechnika Wrocławska, Zakład Materiałów Polimerowych i Węglowych ul. Gdańska 7/8, 5-344 Wrocław *e-mail:
Bardziej szczegółowoBADANIA FIZYKOCHEMICZNE SFERYCZNYCH MATERIAŁÓW WĘGLOWYCH PREPAROWANYCH NA BAZIE ŻYWIC JONOWYMIENNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) MAREK WIŚNIEWSKI, GERHARD RYCHLICKI, AGNIESZKA PACHOLCZYK PIOTR A. GAUDEN, ARTUR P. TERZYK Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra
Bardziej szczegółowoWPŁYW UTLENIANIA WĘGLA KOKSUJĄCEGO NA POROWATOŚĆ I MORFOLOGIĘ ZIAREN PRODUKTÓW AKTYWACJI WODOROTLENKIEM POTASU
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) HELENA MACHNIKOWSKA, ANNA STABKOWICZ, KRZYSZTOF KIERZEK JACEK MACHNIKOWSKI Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny, Zakład Materiałów Polimerowych
Bardziej szczegółowoProjekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
TEMAT I WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH. STOPNIE UTLENIENIA. WIĄZANIA CHEMICZNE. WZORY SUMARYCZNE I STRUKTURALNE. TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWA INTERPRETACJA WZORÓW I RÓWNAŃ CHEMICZNYCH
Bardziej szczegółowoAutoreferat pracy doktorskiej. Badania porowatości krystalicznych materiałów mikroporowatych z zastosowaniem termodesorpcji węglowodorów
KINGA MLEKODAJ Autoreferat pracy doktorskiej Badania porowatości krystalicznych materiałów mikroporowatych z zastosowaniem termodesorpcji węglowodorów Praca wykonana na Wydziale Chemii Uniwersytety Jagiellońskiego
Bardziej szczegółowoPolitechnika Wrocławska. Procesy Chemiczne. Ćw. W3 Adsorpcja z roztworów na węglu aktywnym. Kinetyka procesu. Opracowane przez: Ewa Lorenc-Grabowska
Politechnika Wrocławska Procesy Chemiczne Ćw. W3 Adsorpcja z roztworów na węglu aktywnym. Kinetyka procesu pracowane przez: Ewa Lorenc-Grabowska Wrocław 2011 PRCESY CEMICZNE I. ADSRPCJA Adsorpcją określany
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD
OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej
Bardziej szczegółowoCHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowo... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Aspirynę czyli kwas acetylosalicylowy można otrzymać w reakcji kwasu salicylowego z bezwodnikiem kwasu etanowego (octowego). a. Zapisz równanie reakcji, o której mowa w informacji wstępnej
Bardziej szczegółowoNatura powierzchni węgla aktywnego utlenianego w fazie gazowej
Zeszyty Naukowe nr 689 Akademii Ekonomicznej w Krakowie 2005 Katedra Chemii i Kinetyki Procesów Natura powierzchni węgla aktywnego utlenianego w fazie gazowej 1. Wprowadzenie Znanych jest wiele sposobów
Bardziej szczegółowoCHEMIA ANALIZA I MONITORING ŚRODOWISKA. Usuwanie barwników z wody metodą adsorpcji na węglu aktywnym. Ćw. 7
ANALIZA I MNITRING ŚRDWISKA CEMIA ANALIZA I MNITRING ŚRDWISKA Usuwanie barwników z wody metodą adsorpcji na węglu aktywnym Ćw. 7 pracowane przez: Ewa Lorenc-Grabowska Wrocław 2017 1. WSTĘP Barwniki są
Bardziej szczegółowo2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?
1. Oblicz, ilu moli HCl należy użyć, aby poniższe związki przeprowadzić w sole: a) 0,2 mola KOH b) 3 mole NH 3 H 2O c) 0,2 mola Ca(OH) 2 d) 0,5 mola Al(OH) 3 2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu
Bardziej szczegółowoADSORPCJA BŁĘKITU METYLENOWEGO I JODU NA WYBRANYCH WĘGLACH AKTYWNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) ZYGMUNT DĘBOWSKI, EWA OKONIEWSKA Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska ul. Brzeźnicka 60a, 42-200 Częstochowa ADSORPCJA
Bardziej szczegółowoVI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014
VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:
Bardziej szczegółowoXIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań
XIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Średnich Etap II rozwiązania zadań UWAGI OGÓLNE: Za błędy w obliczeniu masy molowej -50% pkt. Za duże błędy rachunkowe -50 % pkt. Jeśli zadanie składało się z kilku
Bardziej szczegółowo- dr, Maria Leżańska, Wydział Chemii Gagarina 7, p.221, 0566114752, miriam@chem.uni.torun.pl -
- dr, Maria Leżańska, Wydział Chemii Gagarina 7, p.221, 0566114752, miriam@chem.uni.torun.pl - - ur. 24. 10. 1971 w Toruniu, - edu i dośw. zawodowe Wykształcenie 1986-1990 IV Liceum Ogólnokształcące w
Bardziej szczegółowoPore structure of activated carbons from waste polymers
Inżynieria i Ochrona Środowiska 2013, t. 16, nr 3, s. 353-359 Leszek CZEPIRSKI 1, Jakub SZCZUROWSKI 1, Mieczysław BAŁYS 1 Wiesława CIESIŃSKA 2, Grzegorz MAKOMASKI 2, Janusz ZIELIŃSKI 2 1 AGH-University
Bardziej szczegółowoZagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych
Zagadnienia do pracy klasowej: Kinetyka, równowaga, termochemia, chemia roztworów wodnych 1. Równanie kinetyczne, szybkość reakcji, rząd i cząsteczkowość reakcji. Zmiana szybkości reakcji na skutek zmiany
Bardziej szczegółowoCel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem
Hospitacja diagnozująca Źródła informacji chemicznej Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem Opracowała: mgr Lilla Zmuda Matyja Arkusz Hospitacji Diagnozującej nr
Bardziej szczegółowoStruktura porowata i chemia powierzchni węgli aktywnych modyfikowanych kwasami nieorganicznymi
OCHRONA ŚRODOWISKA Vol. 31 2009 Nr 3 Marta Repelewicz, Katarzyna Jedynak, Jerzy Choma Struktura porowata i chemia powierzchni węgli aktywnych modyfikowanych kwasami nieorganicznymi Jednym z najważniejszych
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
Bardziej szczegółowoProcesy Chemiczne Część węglowa
Politechnika Wrocławska Procesy Chemiczne Część węglowa Ćw. W1 Aktywacja fizyczna materiałów węglowych Opracowane przez: Dr inż. Ewa Lorenc-Grabowska Dr inż. Krzysztof Kierzek Wrocław 2011 I. WĘGLE AKTYWNE
Bardziej szczegółowoTLENEK WAPNIA JAKO KATALIZATOR W PROCESIE PIROLIZY OSADÓW ŚCIEKOWYCH
Proceedings of ECOpole Vol. 1, No. 1/2 2007 Tomasz BEDYK 1, Lech NOWICKI 1, Paweł STOLAREK 1 i Stanisław LEDAKOWICZ 1 TLENEK WAPNIA JAKO KATALIZATOR W PROCESIE PIROLIZY OSADÓW ŚCIEKOWYCH CaO AS A CATALYST
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowoa) jeżeli przedstawiona reakcja jest reakcją egzotermiczną, to jej prawidłowy przebieg jest przedstawiony na wykresie za pomocą linii...
1. Spośród podanych reakcji wybierz reakcję egzoenergetyczną: a) Redukcja tlenku miedzi (II) wodorem b) Otrzymywanie tlenu przez rozkład chloranu (V) potasu c) Otrzymywanie wapna palonego w procesie prażenia
Bardziej szczegółowo10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria
10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm
Bardziej szczegółowoWPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH
WOJCIECH WIELEBA WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH THE INFLUENCE OF FRICTION PROCESS FOR CHANGE OF MICROHARDNESS OF SURFACE LAYER IN POLYMERIC MATERIALS
Bardziej szczegółowoWNIOSEK REKRUTACYJNY NA ZAJĘCIA KÓŁKO OLIMPIJSKIE Z CHEMII - poziom PG
WNIOSEK REKRUTACYJNY NA ZAJĘCIA KÓŁKO OLIMPIJSKIE Z CHEMII - poziom PG Imię i nazwisko: Klasa i szkoła*: Adres e-mail: Nr telefonu: Czy uczeń jest już uczestnikiem projektu Zdolni z Pomorza - Uniwersytet
Bardziej szczegółowoADSORPCJA SUBSTANCJI POWIERZCHNIOWO CZYNNYCH Z ROZTWORÓW WODNYCH NA PYLISTYCH WĘGLACH AKTYWNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) DAGMARA KOWALCZYK Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska ul. Brzeźnicka 60a, 42-200 Częstochowa ADSORPCJA SUBSTANCJI
Bardziej szczegółowoRepetytorium z wybranych zagadnień z chemii
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie
Bardziej szczegółowoObliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks
Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą
Bardziej szczegółowoMETODY PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO POMIARU STOSUNKÓW IZOTOPOWYCH PIERWIASTKÓW LEKKICH. Spektrometry IRMS akceptują tylko próbki w postaci gazowej!
METODY PRZYGOTOWANIA PRÓBEK DO POMIARU STOSUNKÓW IZOTOPOWYCH PIERWIASTKÓW LEKKICH Spektrometry IRMS akceptują tylko próbki w postaci gazowej! Stąd konieczność opracowania metod przeprowadzania próbek innych
Bardziej szczegółowoWNIOSEK REKRUTACYJNY NA ZAJĘCIA KÓŁKO OLIMPIJSKIE Z CHEMII - poziom PG
WNIOSEK REKRUTACYJNY NA ZAJĘCIA KÓŁKO OLIMPIJSKIE Z CHEMII - poziom PG Imię i nazwisko: Klasa i szkoła*: Adres e-mail: Nr telefonu: Czy uczeń jest już uczestnikiem projektu? (odp. otoczyć kółkiem) Ocena
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoGranulowany węgiel aktywny z łupin orzechów kokosowych: BT bitumiczny AT - antracytowy 999-DL06
Granulowany węgiel aktywny z łupin orzechów kokosowych: BT bitumiczny AT - antracytowy 999-DL06 Granulowany Węgiel Aktywny GAC (GAC - ang. Granular Activated Carbon) jest wysoce wydajnym medium filtracyjnym.
Bardziej szczegółowoKonkurs Chemiczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych rok szkolny 2013/2014
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Konkurs Chemiczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych rok szkolny 2013/2014 Imię i nazwisko uczestnika Szkoła Klasa Nauczyciel Imię
Bardziej szczegółowoPrzemysłowe laboratorium technologii. ropy naftowej i węgla II. TCCO17004l
Technologia chemiczna Przemysłowe laboratorium technologii ropy naftowej i węgla II TCCO17004l Ćwiczenie nr IV Opracowane: dr inż. Ewa Lorenc-Grabowska Wrocław 2012 1 Spis treści I. Wstęp 3 1.1. Metoda
Bardziej szczegółowoX Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10
Bardziej szczegółowoZad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.
Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO
Bardziej szczegółowoUsuwanie fenolu na węglach aktywnych otrzymanych z paku antracenowego
Inżynieria i Ochrona Środowiska 213, t. 16, nr 3, s. 33-312 Ewa LORENC-GRABOWSKA*, Kamila TORCHAŁA, Jacek MACHNIKOWSKI Politechnika Wrocławska, Wydział Chemiczny Zakład Materiałów Polimerowych i Węglowych
Bardziej szczegółowoWYTWARZANIE WĘGLI AKTYWNYCH
Przemysłowe laboratorium technologii ropy naftowej i węgla WYTWARZANIE WĘGLI AKTYWNYCH I. WSTĘP Węgle aktywne Termin węgiel aktywny oznacza materiał węglowy o silnie rozwiniętej powierzchni właściwej i
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 11/13
PL 68196 Y1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 123233 (22) Data zgłoszenia: 24.11.2011 (19) PL (11) 68196 (13) Y1
Bardziej szczegółowo1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne
1. PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE 5 1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1.1. Wyraź w gramach masę: a. jednego atomu żelaza, b. jednej cząsteczki kwasu siarkowego. Odp. 9,3 10 23 g; 1,6 10 22
Bardziej szczegółowoCEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego
16 SOLE KWASU WĘGLOWEGO CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego Zakres obowiązującego materiału Węgiel i pierwiastki 14 grupy układu okresowego, ich związki
Bardziej szczegółowoXV Wojewódzki Konkurs z Chemii
XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018
Bardziej szczegółowoWęgle aktywne z tworzywa mocznikowo-formaldehydowego: synteza i badanie właściwości adsorpcyjnych
Inżynieria i Ochrona Środowiska 2016, 19(2), 195-204 p-issn 1505-3695 Engineering and Protection of Environment e-issn 2391-7253 is.pcz.pl/124/index/czasopismo_inzynieria_i_ochrona_rodowiska.html DOI:
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
Bardziej szczegółowo1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru
1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków
Bardziej szczegółowoPL B1. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL BUP 14/15
PL 224117 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 224117 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 406648 (51) Int.Cl. H01G 9/022 (2006.01) H01G 9/145 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoAdsorpcja wybranych jonów metali ciężkich na biowęglu pochodzącym z komunalnych osadów ściekowych
Adsorpcja wybranych jonów metali ciężkich na biowęglu pochodzącym z komunalnych osadów ściekowych mgr Ewelina Ślęzak Opiekun pomocniczy: dr Joanna Poluszyńska Opiekun: prof. dr hab. inż. Piotr Wieczorek
Bardziej szczegółowoI. KATALITYCZNE PROCESY CHEMICZNE...
SPIS TRECI I. KATALITYCZNE PROCESY CHEMICZNE... 9 1. KONWERSJA METANU Z PAR WODN... 9 1.1. Cz teoretyczna... 9 1.1.1. Równowaga reakcji konwersji metanu... 9 1.1.2. Skład gazu w stanie równowagi...10 1.1.3.
Bardziej szczegółowoSTABILNOŚĆ TERMICZNA TWORZYW SZTUCZNYCH
KATERA TELGII PLIMERÓW IŻYIERIA PLIMERÓW LABRATRIUM: STABILŚĆ TERMIZA TWRZYW SZTUZY pracował: dr inż. T. Łazarewicz 1 1. WPRWAZEIE TERETYZE Temperatura w której rozpoczyna się rozkład związków stanowi
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII 2013/2014
Uczeń klasy I: WYMAGANIA EDUKACYJNE Z CHEMII 2013/2014 -rozróżnia i nazywa podstawowy sprzęt laboratoryjny -wie co to jest pierwiastek, a co to jest związek chemiczny -wyszukuje w układzie okresowym nazwy
Bardziej szczegółowoTEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II
TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp 11
Technologia chemiczna organiczna : wybrane zagadnienia / pod red. ElŜbiety Kociołek-Balawejder ; aut. poszczególnych rozdz. Agnieszka Ciechanowska [et al.]. Wrocław, 2013 Spis treści Wstęp 11 1. Węgle
Bardziej szczegółowoInstrukcja dla uczestnika
II edycja Konkursu Chemicznego Chemik dla uczniów szkół gimnazjalnych rok szkolny 2016/2017 Instrukcja dla uczestnika I etap Konkursu (etap szkolny) 1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy, który otrzymałeś
Bardziej szczegółowo1. Przedmiot chemii Orbital, typy orbitali Związki wodoru z innym pierwiastkami
1. Przedmiot chemii Orbital, typy orbitali Związki wodoru z innym pierwiastkami 2. Stechiometria. Prawa stechiometrii Roztwory buforowe Węglowce - budowa elektronowa. Ogólna charakterystyka 3. Mikro- i
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoCENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE. ... nowe możliwości. ... new opportunities
CENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE... nowe możliwości... new opportunities GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA fluidalnym przy ciśnieniu maksymalnym 5 MPa, z zastosowaniem różnych
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoZn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...
Zadanie: 1 Spaliny wydostające się z rur wydechowych samochodów zawierają znaczne ilości tlenku węgla(ii) i tlenku azotu(ii). Gazy te są bardzo toksyczne i dlatego w aktualnie produkowanych samochodach
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
Bardziej szczegółowoAdsorpcja pary wodnej na modyfikowanych węglach aktywnych
BIULETYN WAT VOL. LVIII, NR 3, 2009 Adsorpcja pary wodnej na modyfikowanych węglach aktywnych JERZY KLINIK 1, JERZY CHOMA, MIETEK JARONIEC 2 1 Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Energetyki i Paliw, 30-059
Bardziej szczegółowoPowstawanie żelazianu(vi) sodu przebiega zgodnie z równaniem: Ponieważ termiczny rozkład kwasu borowego(iii) zachodzi zgodnie z równaniem:
Zad. 1 Ponieważ reakcja jest egzoenergetyczna (ujemne ciepło reakcji) to wzrost temperatury spowoduje przesunięcie równowagi w lewo, zatem mieszanina przyjmie intensywniejszą barwę. Układ będzie przeciwdziałał
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA WRAZ Z PUNKTACJĄ Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po
Bardziej szczegółowoWprowadzenie 1. Substancje powierzchniowo czynne Wykazują tendencję do gromadzenia się na granicy faz Nie przechodzą do fazy gazowej
Wprowadzenie 1 Substancje hydrofilowe w roztworach wodnych: Nie wykazują tendencji do gromadzenia się na granicy faz Ich cząsteczki są homogenicznie rozmieszczone w całej objętości roztworu Nie wykazują
Bardziej szczegółowoOferta handlowa. Witamy. Prezentujemy firmę zajmującą się między innymi dostarczaniem dla naszych klientów sit molekularnych.
Oferta handlowa Witamy Prezentujemy firmę zajmującą się między innymi dostarczaniem dla naszych klientów sit molekularnych. Naszym głównym celem jest dostarczenie klientom najwyższej jakości produkt w
Bardziej szczegółowo2.1. Charakterystyka badanego sorbentu oraz ekstrahentów
BADANIA PROCESU SORPCJI JONÓW ZŁOTA(III), PLATYNY(IV) I PALLADU(II) Z ROZTWORÓW CHLORKOWYCH ORAZ MIESZANINY JONÓW NA SORBENCIE DOWEX OPTIPORE L493 IMPREGNOWANYM CYANEXEM 31 Grzegorz Wójcik, Zbigniew Hubicki,
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015 KOD UCZNIA Etap: Data: Czas pracy: rejonowy 26 stycznia 2015 r. 90 minut Informacje dla ucznia
Bardziej szczegółowoCz. I Stechiometria - Zadania do samodzielnego wykonania
Cz. I Stechiometria - Zadania do samodzielnego wykonania A. Ustalenie wzoru rzeczywistego związku chemicznego na podstawie składu procentowego. Zadanie i metoda rozwiązania Ustal wzór rzeczywisty związku
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Bardziej szczegółowoOFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
Bardziej szczegółowoFotochromowe kopolimery metakrylanu butylu zawierające pochodne 4-amino-N-(4-metylopirymidyn-2-ilo)benzenosulfonamidu i sposób ich otrzymywania
PL 224153 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 224153 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 411794 (22) Data zgłoszenia: 31.03.2015 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoLista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Bardziej szczegółowoMateriały i tworzywa pochodzenia naturalnego
Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego 1. Przyporządkuj opisom odpowiadające im pojęcia. Wpisz litery (A I) w odpowiednie kratki. 3 p. A. hydraty D. wapno palone G. próchnica B. zaprawa wapienna
Bardziej szczegółowoZa poprawną metodę Za poprawne obliczenia wraz z podaniem zmiany ph
Zadanie 1 ( pkt.) Zmieszano 80 cm roztworu CHCH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm oraz 70 cm roztworu CHCK o stężeniu 0,5 mol/dm. bliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph roztworu po wprowadzeniu
Bardziej szczegółowoWodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
Bardziej szczegółowoVII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015
II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019
Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia
Bardziej szczegółowoOznaczanie zawartości grup tlenowych na powierzchni nanomateriałów węglowych metodą Boehma
Oznaczanie zawartości grup tlenowych na powierzchni nanomateriałów węglowych metodą Boehma 1. Cel dwiczenia Instrukcję do ćwiczenia opracował mgr Maciej Fronczak Celem dwiczenia jest zapoznanie się z metodą
Bardziej szczegółowoimię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja
Zadanie 1 (2 pkt.) Zmieszano 80 cm 3 roztworu CH3COOH o stężeniu 5% wag. i gęstości 1,006 g/cm 3 oraz 70 cm 3 roztworu CH3COOK o stężeniu 0,5 mol/dm 3. Obliczyć ph powstałego roztworu. Jak zmieni się ph
Bardziej szczegółowoRównowagi jonowe - ph roztworu
Równowagi jonowe - ph roztworu Kwasy, zasady i sole nazywa się elektrolitami, ponieważ przewodzą prąd elektryczny, zarówno w wodnych roztworach, jak i w stanie stopionym (sole). Nie wszystkie wodne roztwory
Bardziej szczegółowoX / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Nadtlenek litu (Li 2 O 2 ) jest ciałem stałym, występującym w temperaturze pokojowej w postaci białych kryształów. Stosowany jest w oczyszczaczach powietrza, gdzie ważna jest waga użytego
Bardziej szczegółowoZastosowanie materiałów perowskitowych wykonanych metodą reakcji w fazie stałej do wytwarzania membran separujących tlen z powietrza
Zastosowanie materiałów perowskitowych wykonanych metodą reakcji w fazie stałej do wytwarzania membran separujących tlen z powietrza Magdalena Gromada, Janusz Świder Instytut Energetyki, Oddział Ceramiki
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY,,ROK PRZED MATURĄ
KONKURS CHEMICZNY,,ROK PRZED MATURĄ ROK SZKOLNY 2007/2008 ETAP SZKOLNY Numer kodowy Suma punktów: Podpisy Komisji: 1.... 2.... 3.... Informacje dla ucznia: 1. Arkusz zawiera 12 zadań. 2. Pisemnych odpowiedzi
Bardziej szczegółowoI KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO XV Konkurs Chemii Organicznej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1 (9 pkt) Ciekłą mieszaninę,
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria
ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji
Bardziej szczegółowoPiroliza odpadowych poliolefin
Politechnika Śląska Wydział Chemiczny Katedra Chemii, Technologii Nieorganicznej i Paliw Minimalizacja odpadów Technologia chemiczna Dąbrowa Górnicza sem. VI Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Piroliza
Bardziej szczegółowofenol ninhydryna difenyloamina kwas octowy Określ ph amin: n-butyloamina dietyloamina difenyloamina anilina N,N-dimetyloanilina
REAKCJE PROBÓWKOWE 5. Aminy, aminokwasy, białka imię i nazwisko data nr str. Rubryki oznaczone po prawej stronie ciemnym prostokątem należy wypełniać przed zajęciami. W reakcjach obowiązują wzory strukturalne
Bardziej szczegółowo