PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA W ZARZECZU ROK SZKOLNY 2014/2015

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁA PODSTAWOWA W ZARZECZU ROK SZKOLNY 2014/2015 1

2 SPIS TREŚCI 1. Założenia Szkolnego Programu Profilaktyki...s.2 2. Podstawa Programowa a program profilaktyczny...s.2 3. Cele programu profilaktycznego...s.3 4. Treści SPP...s.3 5. Szkolny Program Profilaktyczny...s Przewidywane osiągnięcia uczniów...s.7 7. Sposoby realizacji...s.7 8.Ewaluacja...s.7 9. Przykładowe tematy zajęć profilaktycznych...s.8 2

3 1. Założenia Szkolnego Programu Profilaktycznego Szkolny Program Profilaktyczny został opracowany na potrzeby Szkoły Podstawowej w Zarzeczu po rozpoznaniu środowiska szkolnego. Analiza wskazała, że SPP powinien obejmować w szczególności działania i środki stosowane w celu zapobiegania agresji, przemocy, a w szczególności następującym zachowaniom: - używaniu wulgaryzmów i braku kultury osobistej szczególnie w relacjach uczeńuczeń, - kłopotom w nauce i niskiej frekwencji na lekcjach, - przypadkom agresji w różnych formach(dokuczanie, zmuszanie do czegoś, wyśmiewanie, zamykanie w toalecie, itp.) -uzależnieniom (mimo że obecnie nie ma przypadków sięgania przez uczniów po papierosy,alkohol,narkotyki). W SPP przedstawiono także działania mające na celu zapobieganie takim zachowaniom problemowym jak brak kultury osobistej, brak zainteresowania nauką. Działania realizowane w ramach SPP dotyczą także osób odpowiedzialnych za uczniów tj. rodziców, opiekunów i nauczycieli szkoły. 2. Podstawa programowa a program profilaktyczny 1. Rozporządzenie MEN i Sportu z r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. Nr 51/2002r., poz.458) Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: -Szkolny zestaw programów nauczania, który obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego. -Program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. -Program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki tworzą wspólną całość. 2. Rozporządzenie MEN i Sportu z r. zmieniająca rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. Nr 10/220r.,poz.96) - Ust. 2 otrzymuje brzmienie: Program wychowawczy szkoły i program profilaktyki, o których mowa w ust. 1 pkt.1, uchwala Rada Pedagogiczna po zasięgnięciu opinii Rady Rodziców i Samorządu Uczniowskiego. 3

4 3.CELE SPP 1. Ochrona uczniów przed zagrożeniami. 2. Reagowanie na pojawiające się zagrożenia. 3. Pomoc w rozwijaniu zdolności do samokontroli, samoobserwacji. 4. Osłabienie czynników ryzyka przez dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań ryzykownych. 4. TREŚCI SPP 1. Umiejętność radzenia sobie z własną i cudzą agresją 2. Sposób bronienia się (odmawiania) przed namowami do używania, próbowania środków uzależniających. 3. Osiąganie celów życiowych i zainteresowanie nauką. 4. Modelowanie pozytywnych wzorców zachowań. 4

5 Czynniki ryzyka Przemoc i agresja Nacisk kolegów. Uległość wobec grupy. Niskie poczucie własnej wartości. 5.SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Cele zadania Sposoby realizacji Odpowiedzialni Zwiększenie świadomości, że uczeń może skutecznie poradzić sobie z sytuacjami nacisku przemocy, agresji). Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją. Zwiększenie poczucia własnej wartości i poszanowanie tożsamości własnej i rówieśników. Zwiększenie umiejętności radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniami. Wdrażanie zasad właściwego korzystania z Internetu,telewizji. Nauczyć jak rozpoznać naciski ze strony kolegów. Rozwijać umiejętności radzenia sobie w sytuacji przemocy. Dostarczyć uczniom wiedzę na temat sposobów radzenia sobie z emocjami, stresem i zagrożeniem. Integrować zespoły klasowe. Zwiększyć samoocenę u uczniów. Promować wzorce osobowościowe. Zachęcać do udziału w kołach zainteresowań zajęciach SKS, akcjach charytatywnych. Zajęcia wychowawcze na temat radzenia sobie w sytuacjach trudnych., rozmowy z pedagogiem, psychologiem, konsultacje w PPP, kierowanie do specjalistów Zajęcia wychowawcze integrujące zespoły klasowe, wycieczki integracyjne, imprezy klasowe i szkolne Nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności.(pochwała przed klasą, właściwa ocena z zachowania pochwała przed rodzicami, pochwała na apelu, przywileje, itp.). Karanie uczniów stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa innych. Rozmowy ind. z uczniem Rozmowy w obecności Dyrektora Rozmowa z rodzicami Zwiększenie czujności nauczycieli w czasie dyżurów na korytarzu, boisku szkolnym. Wychowawcy, pedagog, psycholog, PPP Wychowawcy, pedagog, psycholog N-le przedm. Narkomania, alkohol, palenie Moda na branie, palenie i picie. Brak umiejętności zachowań asertywnych. Łatwość dostępu do środków psychoaktywnych. Zapobieganie uzależnieniom. Zmniejszenie motywacji do picia, palenia, brania w celu osiągania pożądanych stanów emocjonalnych. Zapobiegania ryzykownym zachowaniom Dostarczyć uczniom i rodzicom wiedzę na temat konsekwencji brania, picia, palenia. Wzmacniać w uczniach umiejętność odmawiania. Utrudniać młodzieży dostęp do środków Lekcje wych. nt. uzależnień i asertywności. Gazetki informacyjne w klasach.. Spektakle Obserwacja uczniów podczas przerw, lekcji, zajęć pozalekcyjnych, dyskotek szkolnych. Nie dopuszczać do przebywania na terenie szkoły osób Pedagog, psycholog N-le bibliotekarze Wychowawcy Pielęgniarka szkolna Pełnomocnik ds. Rozwiąz. Pr. Alkoholowych, pedagog, psycholog N-l wych. do ż.w rodzinie, 5

6 psychoaktywnych. Podnieść poziom uświadomienia. Gromadzenie i udostępnianie materiałów nt. profilaktyki uzależnień. obcych. Pogadanki, zajęcia warsztatowe, konkursy Lekcje wych. do życia w rodzinie. Słabe wyniki w nauce Lenistwo. Niska samoocena uczniów. Poziom absencji. Problemy rozwoju. Brak celów życiowych. Wagary. Osiąganie lepszych wyników nauce. Zwiększenie motywacji do nauki. Zwiększenie zdolności i motywacji do osiągania i stanowienia celu.. Upowszechnić aktywizujące metody nauczania. Aktywizować uczniów. Prowadzić kółka zainteresowań, umożliwić zdobycie nowych umiejętności wg potrzeb młodzieży. Prezentować osiągnięcia uczniów Ograniczyć rozmiary absencji. Rozpoznać problemy rozwojowe uczniów. Stosowanie metod aktywizujących. Informacja dla uczniów i rodziców o zajęciach pozalekcyjnych, czasie trwania, terminie spotkań. Zajęcia w świetlicy środowiskowej, rajdy, wycieczki Programy edukacyjne Nagradzanie uczniów za rzeczywiste osiągnięcia i umiejętności. Elementy motywacji w systemie oceniania. Konkursy przedmiotowe, czytelnicze i sportowe, Nagrody na koniec roku szkolnego. Nagrody dyrektora, Monitorowanie absencji uczniów. Procedury postępowania z uczniem wagarującym, Współpraca z PPP, Rejestr uczniów z opinią PPP i monitorowanie realizacji zaleceń. Dyrektor n-l świetlicy Opiekunowie kół zainteresowań N-le przedm. Wychowawcy klas, pedagog szkolny, psycholog Ubóstwo, bezrobocie Brak umiejętności radzenia sobie z trudami życia. Brak celów życiowych. Znieczulica społeczna. Ukazanie alternatywnych sposobów organizowania życia. Postrzeganie ubóstwa, zwiększenie wrażliwości na biedę, Uwrażliwienie na drugiego człowieka. Dostarczyć wiedzę na temat alternatywnych sposobów organizowania życia. Pomoc materialna i socjalna uczniom najuboższym, kolonie, zimowiska, zakup odzieży, książek, bezpłatne obiady, Nauczyć aktywności w Zajęcia pozalekcyjne, współpraca z MOPSem, zajęcia w świetlicy środowiskowej.akcje: Góra grosza, I ty możesz zostać św. Mikołajem. Wolontariat, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy Wychowawcy, pedagog, psycholog Dyrektor biblioteka, opiekun SU 6

7 pomaganiu ubogim i starszym. Środowisko Negatywne wzorce w mediach. Niski poziom kultury osobistej. Brak dyscypliny Uczenie krytycznego stosunku do mediów. Podniesienie kultury osobistej uczniów. Szacunek dla norm poprawnego zachowania. Wskazać zagrożenia i pozytywną rolę środków masowego przekazu. Respektować normy poprawnego zachowania. Zwiększyć częstotliwość kontaktu z domem ucznia sprawiającego kłopoty wychowawcze. Lekcje j. polskiego, informatyki, wych. do życia w rodzinie. Lekcje savoir-vivre, Wewnątrzszkolne ocenianianie egzekwowanie ustalonych norm zachowania, system kar i nagród, Pedagogizacja rodziców: pogadanki,wywiadówki N-le przedm. Wychowawcy wg. potrzeb, pedagog, psycholog, Dyrektor 7

8 6. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W wyniku działań profilaktycznych uczeń potrafi: -Być kulturalny, uprzejmy, tolerancyjny wobec innych - Radzić sobie w sytuacji przemocy, stresu i zagrożenia, - Być asertywnym, - Zna konsekwencje zażywania narkotyków, palenia, picia i wpływu używek na własne zdrowie, - Prowadzić zdrowy styl życia, - Ocenić swoje możliwości i szanse na dalsze kształcenie. 7. SPOSOBY REALIZACJI Treści SPP w większości realizuje się na godzinach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach. Można je realizować podczas szkolnego festynu, zajęć pozalekcyjnych, na wycieczkach i zajęciach terenowych. Nauczyciel sam decyduje o metodzie służącej do realizacji celu, przeważnie będą to zajęcia warsztatowe, pogadanki, dyskusje, burze mózgów. Formą realizacji będą też gazetki informacyjne, plakaty, ulotki informacyjne, wystawy i projekty. 8. EWALUACJA Ocenie poddawane są następujące elementy: - Realizacja programów profilaktycznych 8

9 - Realizacja zaleceń zawartych w opiniach PPP - Realizacja tematyki profilaktyki zawartych w planach pracy wychowawców klas - Pedagogizacja rodziców uczniów na spotkaniach z wychowawcami klas - Występowanie czynników, rodzajów i przyczyn zachowań ryzykownych - Występowanie czynników chroniących: więź z rodzicami, opieka dorosłych, zainteresowanie nauką i własnym rozwojem, aktywność, ciekawość poznawcza, praktyki religijne, zakorzenienie w tradycji społeczności i szacunek dla jej norm, konstruktywna grupa rówieśnicza, autorytety. Oceny efektów realizacji SPP, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez zainteresowane podmioty, dokonuje się w trakcie posiedzeń RP podsumowujących pracę w pierwszym i drugim semestrze roku szkolnego. Podstawa do formułowania ocen będą narzędzia stosowane w ramach wewnątrzszkolnego mierzenia jakości pracy szkoły, czyli sprawozdania, analizy, dane statystyczne, obserwacje, hospitacje, zapisy w dokumentacji, badania ankietowe, opinie, wnioski, zgłoszone innowacje i projekty działań, programy, scenariusze, wykresy. 9. Przykładowe tematy zajęć profilaktycznych Budowanie więzi międzyludzkich Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Wzmacnianie więzi koleżeńskiej i grupowej. 2. Nie jestem sam. a) Akceptacja - czy za wszelką cenę? b) precz ze stereotypami. 3. Cechy prawdziwej przyjaźni. 4. Ja i grupa - moje miejsce w klasie. 5. Budowanie prawidłowych relacji z rodzicami. 6. Nasze zachowanie - analiza norm grupowych. 7. Tworzenie klimatu zaufania i życzliwości. - Przyjaźń, stosunki międzyosobowe i ich znaczenie. W: Lekcje wychowawcze. Z. 1, scenariusz 1, str. 1 - Co decyduje o moim miejscu w rodzinie? W: Lekcje wychowawcze. Z. 1, scenariusz 12, str Poznajemy przyczyny konfliktów w rodzinie. W: Lekcje wychowawcze. Z. 1, 9

10 scenariusz 14, str Świderska I.: Komunikacja interpersonalna. "Biblioteka w Szkole" 2002 nr 1 s Skubis A.: Przyjaźń - cóż za przygoda! "Biblioteka w Szkole" 2003 nr 2 s Kukołowicz T.: Rodzina wychowuje, Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej Stalowa Wola Stryczniewicz B.: Spotkania w klasie szkolnej. Propozycje scenariuszy godzin wychowawczych dla uczniów gimnazjum (i nie tylko!). Oficyna Wydawnicza, Kraków 2001, str (Przyjaźń). Autorytet i wartości w moim życiu. Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Rola osoby znaczącej w moim życiu. 2. Dlaczego szukamy autorytetów? 3. Czy ja mogę być autorytetem? 4. Zagubienie wartości. 5. Wartości - kształtowanie charakteru. 6. Być czy mieć - dwie postawy wobec życia. - Dudzikowa M.: Autorytet nauczyciela w opinii uczniów. "Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze 1995 nr 8 s Czas autorytetów czy szamanów. Rozmowa z prof. dr hab. Edmund Wnuk - Lipiński. "Problemy Opiekuńczo -Wychowawcze" 1995 nr 8 s Stryczniewicz B.: Spotkania w klasie szkolnej. Propozycje scenariuszy godzin wychowawczych dla uczniów gimnazjum (i nie tylko!). Oficyna Wydawnicza " Impuls", Kraków 2001, s (Być i mieć - dwie postawy wobec życia).- jw. s (Poznajemy siebie).- Bodenko s Zastępstwo bez problemów s. 96 Uzależnienia. Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Przyczyny uzależnień (środki uzależniające + media). 2. Skutki "brania" (zmian zachowań w sferze szkoły, rodziny, prawnej, psychicznej, 10

11 fizycznej, emocjonalnej). 3. Co zamiast? (przyczyny i alternatywa). 4. Co grozi palaczowi? 5. SOS dla uzależnionego od Za i przeciw mediom. - Araszczuk Z.: Narkomania, czyli rzecz o smutku młodości. Scenariusz spotkania z młodzieżą. Biblioteka w szkole 2001 nr 5 s Program Edukacji Antytytoniowej dla uczniów szkół licealnych. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa Zajączkowski K.: Dziękuję, nie piję, nie palę, nie biorę. RUBIKON, Kraków- red. Wald I.: Alkohol oraz związane z nim problemy społeczne i zdrowotne. PWN, Warszawa Po tej stronie granicy. Zapis stanów świadomości o polskich narkomanach... Wydawnicza Radia i Telewizji, Warszawa Moneta Malewska M.: Narkotyki w szkole i w domu. Zagrożenia. Tow. Wydawnicza i Liter. Warszawa Abstynencja. Trzeźwość. Profilaktyka wychowawcza. PZWS, Warszawa Maxwell R.: Dziecko Alkohol. Narkotyki. GWP, Gdańsk Dimoff T., Carper S.: Jak rozpoznać czy dziecko sięga po narkotyki. ELMA BOOKS, Warszawa Cekiera Cz.: Ryzyko uzależnień. Tow. Nauk. KUL, Lublin Profilaktyka uzależnień. Program edukacyjny. MEN, Warszawa Stryczniewicz B.: Spotkania w klasie szkolnej. Propozycje scenariuszy godzin wychowawczych dla uczniów gimnazjum (i nie tylko!). Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2001,s (Nałogi i zapobieganie nałogom) - Jęrzejewski M.: Subkultury medialne. "Problemy opiekuńczo - wychowawcze" 2002 nr 2 s WIDEOKASETY: - Alkohol. Droga donikąd. - Alkohol i narkotyki. Pomyśl, zanim będzie za późno. - Epitafium dla narkomana. - Alkoholizm. - Narkomania. - Nikotyna. Legalny narkotyk. Odpowiedzialność (min. wagary, stosunek do nauki, kradzieże). 11

12 Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Odpowiedzialność karna nieletnich (poszanowanie cudzej własności, fałszerstwo dokumentów, wandalizm, rozboje). 2. Nauka - formą realizowania siebie. 3. Czy jestem człowiekiem odpowiedzialnym? (Odpowiedzialność za siebie i innych). 4. W jaki sposób uczymy się odpowiedzialności? 5. Plusy i minusy wagarów. 6. Kształtowanie postawy patriotycznej (czym jest patriotyzm? kto to jest patriota? wzorce osobowe). - Stryczniewicz B.: Spotkania w klasie szkolnej. Propozycje scenariuszy godzin wychowawczych dla uczniów gimnazjum (i nie tylko!). OFICYNA Wydawnicza "Impuls", Kraków 2001, s (Wolność i odpowiedzialność) - Turniak E. B.: Jak zapobiegać wagarom? "Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze" 2002 nr 1 s Tyburska A.: Odpowiedzialność karna nieletnich a rodzaj stosowanych środków prawnych. "Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze" 1999 nr 6 s Tyburska A.: Nieletni sprawcy czynów karalnych. "Problemy Opiekuńczo - Wychowawcze" 1999 nr 10 s Wychowawca 2002 nr 4 Przemoc Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Uczymy się rozumieć uczucia własne i innych. 2. Przyczyny i skutki agresji. 3. Jak zmniejszyć agresję? 4. Przemoc w naszej klasie i szkole. 5. Różne formy przemocy. 6. Przemocy - stop! - Pospiszyl I.: Razem przemocy. "Żak", Warszawa red. Hołyst B.: Przemoc w życiu codziennym. Ag. Wydawnicza CB Warszawa Herman J. L.: Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. GWP, Gdańsk

13 - Asertywność - sposób na agresję. Scenariusz zajęć. W: Biblioteka w szkole 2001 nr 10 s Milczarek A.: ABC wiedzy o zjawisku agresji i przemocy. Poradnik Wychowawcy G 3.1 s Węgrzynowska J.: Jak przeciwdziałać przemocy w klasie. Poradnik Wychowawcy G 3.2 s "Wychowawca" 2003 nr 3 - Stryczniewicz B.: Spotkania w klasie szkolnej. Propozycje scenariuszy godzin wychowawczych dla uczniów gimnazjum (i nie tylko!). Oficyna Wydawnicza "Impuls" 2001, s (Przemoc i nietolerancja). Wzmacnianie cech osobowościowych i społecznych Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Jak mnie widzą? 2. Budowanie pozytywnej samooceny. 3. Tradycje rodzinne, szkolne, państwowe. - Wykorzystaj moc swoich myśli. W: Lekcje wychowawcze. Z. 1, scenariusz 6, str Kim jestem, jaką mam osobowość? W: Lekcje wychowawcze. Z. 1, scenariusz 4, str. 24 Radzenie sobie w sytuacjach trudnych, umiejętność świadomego wyboru Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Jak pokonać strach i uzyskać wewnętrzną harmonię? 2. Konflikty - sposoby rozwiązywania. 3. Doceńmy siebie - hierarchia wartości i poczucie własnej wartości. 4. Jak radzić sobie ze stresem? 5. Akcentowanie swoich silnych stron i dostrzeganie ograniczeń. 6. Mam prawo odmówić - sztuka odmawiania. - Jak pokonać strach i uzyskać wewnętrzną harmonię? W: Lekcje wychowawcze. Z. 1, scenariusz 7, str

14 - Jak zjednać sobie ludzi do realizacji własnych celów? W: Lekcje wychowawcze. Z. 1, scenariusz 8, str Podnosimy komfort życia przez wybaczanie. W: Lekcje wychowawcze Z. 1, scenariusz 9, str Gaś R.: Pomoc psychologiczna młodzieży, WSiP, Warszawa 1995, str. 77, - Bodenko s. 129, 44 Promocja zdrowego stylu życia Przykładowe tematy lekcji do realizacji 1. Odpowiedzialność za zdrowie własne i innych (AIDS, higiena, ubiór, odżywianie, nałogi). 2. W zdrowym ciele - zdrowy duch. 3. Czas wolny - różne formy aktywności (możliwość realizowania swoich zainteresowań). - Wideokaseta: AIDS - jak go można uniknąć. - Kościół a AIDS - Rogowska-Szadkowska: Sposoby zmniejszania ryzyka zakażenia i postępowanie po kontakcie z wirusem HIV, "Ottonianum", Warszawa Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV, Opieki nad Żyjącymi z HIV i chorymi na AIDS na lata , ELMA BOOKS, Warszawa