Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata

Transkrypt

1 AZYMUT MENADŻERSKIE BIURO ASOCJACYJNE Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata Jerzy Kwintkiewicz marzec 2010 Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko Planu Gospodarki Odpadami gminy Ryglice na: różnorodnośd biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne. AZYMUT MBA str. 1

2 Zleceniodawca Gmina Ryglice ul. Rynek Ryglice Wykonawca AZYMUT Menadżerskie Biuro Asocjacyjne Nr ewid. 787/03 UG Krzykosy Książ Wielkopolski skrytka pocztowa 19 tel./fax: azymut@ppp-dotacje.pl Autor mgr inż. Jerzy Kwintkiewicz Bronisław 1 kom: AZYMUT MBA str. 2

3 Spis treści 1. GŁÓWNE CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ORAZ JEGO POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ZAKRES I CEL OPRACOWANIA PODSTAWA PRAWNA INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY OCENA ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA NA ŚRODOWISKO OCENA SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA WYNIKAJĄCYCH Z USTALEŃ GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA ORAZ PRZYJĘTYCH DZIAŁAŃ W TREŚCI TEGO DOKUMENTU: W zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza W zakresie zaopatrzenia w wodę, ochrony zasobów wodnych oraz emisji zanieczyszczeń do wód lub do ziemi W zakresie zagrożenia odpadami i zanieczyszczenia gleby lub ziemi W zakresie emitowania hałasu i pól elektromagnetycznych W zakresie występowania poważnych awarii W zakresie wykorzystywania zasobów środowiska i niekorzystnego przekształcania terenu OCENA SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA, NA CAŁOŚĆ ELEMENTÓW ŚRODOWISKA W ICH WZAJEMNYM POWIĄZANIU OCENA ZAGROŻEŃ DLA ŚRODOWISKA, KTÓRE MOGĄ POWSTAWAĆ NA TERENIE GMINY LUB NA INNYCH TERENACH, Z UWZGLĘDNIENIEM WPŁYWU NA ZDROWIE LUDZI OCENA SKUTKÓW DLA ISTNIEJĄCYCH FORM OCHRONY PRZYRODY, OBSZARÓW CHRONIONYCH LUB ZMIAN W KRAJOBRAZIE Ocena przewidywanego oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru natura OCENA W ZAKRESIE ZGODNOŚCI Z PRZEPISAMI PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA OCENA W ZAKRESIE ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH ORAZ METODY ZASTOSOWANEJ PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY OCENA SKUTKÓW ODDZIAŁYWANIA PROGRAMU NA ISTNIEJĄCE FORMY OCHRONY PRZYRODY, CHRONIONE OBSZARY I ZMIANY W KRAJOBRAZIE MONITORING REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM AZYMUT MBA str. 3

4 7. SPIS TABEL SPIS RYSUNKÓW AZYMUT MBA str. 4

5 1. Główne cele Programu Ochrony Środowiska oraz jego powiązania z innymi dokumentami 1.1. Zakres i cel opracowania Ustawa Prawo ochrony środowiska stawia wymagania zarówno w odniesieniu do polityki ekologicznej państwa, jak i programów ochrony środowiska przygotowywanych dla potrzeb województw, powiatów i gmin. Koncepcja aktualizowanego "Programu ochrony środowiska dla gminy Ryglice" przewiduje sformułowanie: celów ekologicznych, priorytetów ekologicznych, rodzaju i harmonogramu działań proekologicznych, środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Celem Programu Ochrony Środowiska jest dążenie do ochrony środowiska lokalnego gminy poprzez określenie kierunków działań, wytyczenie celów i konkretnych zadań do realizacji przedsięwzięć związanych z tą ochroną Podstawa prawna Zgodnie z zapisem ustawy - Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z 2008 Dz. U. nr 25 poz. 150, ze zm.) zarząd województwa, powiatu i gminy w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony środowiska, które następnie są uchwalane przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy (art. 17, art. 18). Programy te sporządzane, podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata, powinny określać cele i priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno ekonomiczne i środki finansowe (art. 14). Program Ochrony Środowiska dla gminy Ryglice zawiera odnośniki do dokumentów nadrzędnych. W związku z powyższym w aktualizowanym gminnym Programie uwzględnia się zapisy Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Tarnowskiego przyjętego UCHWAŁĄ Nr X/99/2004 RADY POWIATU TARNOWSKIEGO z dnia 17 lutego 2004 r. w sprawie uchwalenia "Programu Ochrony Środowiska Powiatu Tarnowskiego na lata " wraz z "Planem Gospodarki Odpadami w Powiecie Tarnowskim". AZYMUT MBA str. 5

6 Kształtowanie środowiska i gospodarowanie zasobami zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju musi być realizowane w samym środowisku w związku z dynamiką procesów w nim zachodzących i w związku z okolicznościami wpływającymi na te procesy. W sporządzonym opracowaniu uwzględniono wymagania obowiązujących przepisów prawnych dotyczących zagadnień ochrony środowiska. Podstawę prawną Aktualizacji Programu stanowią ustawy (wymienione niżej) oraz akty wykonawcze do tych ustaw: USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z 2008r. Dz. U. Nr 25, poz. 150 ze zm.), USTAWA z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199 poz. 1227), USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 Nr 92, poz. 880 ze zm.), USTAWA z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity z 2005, Dz. U. Nr 236, poz ze zm.), USTAWA z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity z 2005, Dz. U. Nr 239, poz ze zm.), USTAWA z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity z 2006, Dz. U. Nr 123, poz. 858 ze zm.), USTAWA z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity z 2005, Dz. U. Nr 45, poz. 435 ze zm.), USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity z 2005, Dz. U. Nr 228, poz ze zm.), USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity z 2007, Dz. U. Nr 39, poz. 251 ze zm.), USTAWA z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. z 2001 Nr 63, poz. 638 ze zm.), USTAWA z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców z zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej (tekst jednolity z 2007, Dz. U. Nr 90, poz. 607 ze zm.), USTAWA z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (tekst jednolity z 2004, Dz. U. Nr 3 poz. 2 ze zm.), USTAWA z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity z 2004, Dz. U. Nr 121, poz ze zm.), AZYMUT MBA str. 6

7 USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity z 2006, Dz. U. Nr 156, poz ze zm.), USTAWA z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (tekst jednolity z 1999, Dz. U. Nr 66, poz. 750 ze zm.), USTAWA z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2007 Nr 147, poz. 1033), USTAWA z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jednolity z 2007, Dz. U. Nr 44, poz. 287 ze zm.), USTAWA z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 Nr 80, poz. 717 ze zm.), USTAWA z dnia 21 sierpień 1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jednolity z 2003, Dz. U. Nr 106, poz ze zm.) Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy Przystępując do opracowania niniejszego rozdziału należy stwierdzić, że metodyka sporządzania prognozy ocen oddziaływania projektów i planów w Polsce utrudniona jest poprzez: brak w pełni obiektywnych metod prognozowania zmian w środowisku i związaną z tym ich niepewność, brak uniwersalnych i w pełni obiektywnych miar i metod waloryzacji poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego. Sporządzanie niniejszej oceny polega na wskazaniu możliwych, potencjalnych oddziaływań środowiskowych związanych z brakiem realizacji Programu. Przy ocenie oddziaływania pod uwagę wzięto m.in.: istniejące polityki i strategie w zakresie ochrony środowiska, analizę materiałów i informacji dotyczących stanu środowiska gminy, w tym m. in. sprawozdania z realizacji Programu Ochrony Środowiska uchwalonego Uchwałą nr 131 Rady Miejskiej W Ryglicach, obowiązujące przepisy prawne, uwarunkowania przyrodnicze gminy Ryglice. Ponadto ocenę sporządzono w oparciu o dostępne materiały źródłowe: Strategię Rozwoju Województwa Małopolskiego" na lata przyjętą przez Zarząd Województwa 30 stycznia 2006 r. AZYMUT MBA str. 7

8 Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata ", zatwierdzony przez Sejmik Marszałkowski 29 sierpnia 2005 r. Lokalny Plan Rozwoju gminy Ryglice na lata zatwierdzony uchwałą Gminy Ryglice 11 czerwca 2004 r., a także o wymieniony w pkt. 1.3 niniejszego opracowania Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Tarnowskiego przyjęty Uchwałą Nr X/99/2004 Rady Powiatu Tarnowskiego z dnia 17 lutego 2004 r. 2. Ocena oddziaływania Programu Ochrony Środowiska na środowisko 2.1. Ocena skutków dla środowiska wynikających z ustaleń gminnego programu ochrony środowiska na lata z perspektywą na lata oraz przyjętych działań w treści tego dokumentu: W zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza Generalne ustalenia gminnego programu ochrony środowiska rozstrzygają o przyjęciu następujących działań w okresie do 2013 r. ograniczaniu komunikacyjnych zanieczyszczeń powietrza poprzez systematyczną poprawę jakości dróg (a w ślad za tym zmniejszenie wydzielania toksycznych składników spalin przez pojazdy samochodowe), promowaniu odnawialnych źródeł energii (Program ograniczenia niskiej emisji poprzez wykorzystanie próżniowych kolektorów słonecznych dla potrzeb wytwarzania ciepłej wody użytkowej w gminie Ryglice), wspieraniu modernizacji technik spalania i przechodzeniu na techniki ekologiczne bezpieczniejsze dla czystości powietrza i ochrony klimatu o znaczący udział trocin odpadów z rzemiosła drzewnego do ogrzewania gospodarstw domowych; przy spalaniu trocin jako produktu roślinnego /biomasy/ powstaje CO 2 wcześniej asymilowany przez roślinę z atmosfery, wskutek czego bilans CO 2 nie zostaje zakłócony, o spalanie drewna obniża również niską emisję w porównaniu ze spalaniem węgla kamiennego, co obrazują poniższe rysunki: dla tlenków azotu: AZYMUT MBA str. 8

9 Rysunek 1. Porównanie emisji NOX dla drewna i węgla kamiennego dla dwutlenku siarki: Rysunek 2. Porównanie emisji SO 2 dla drewna i węgla kamiennego AZYMUT MBA str. 9

10 dla pyłów: Rysunek 3. Porównanie emisji pyłu dla drewna i węgla kamiennego termomodernizację obiektów (zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną, z równoczesną poprawą źródeł ciepła, tożsamą z ograniczeniem niskiej emisji) rozbudowę sieci gazowej węglowodory zawarte w gazie charakteryzują się niższą emisją CO 2 niż węglowodory zawarte w węglu kamiennym i pochodnych ropy naftowej: AZYMUT MBA str. 10

11 Rysunek 4. Porównanie emisji CO 2 dla gazu, węgla kamiennego i ropy naftowej W TAKIM UJĘCIU PROGRAM NIE MOŻE WPŁYNĄĆ NA POGORSZENIE STANU ZANIECZYSZCZENIA PO- WIETRZA ANI OBSZARU GMINY, ANI JEJ OTOCZENIA W zakresie zaopatrzenia w wodę, ochrony zasobów wodnych oraz emisji zanieczyszczeń do wód lub do ziemi Zadania przyjęte do wykonania w treści Gminnego Programu Ochrony Środowiska na okres lat oraz w perspektywie lat obejmują: W zakresie zaopatrzenia w wodę: Planowana jest budowa wodociągu i pobieranie wody ze stacji w Lubaszowej (gm. Tuchów) oraz z Tarnowa. Stan realizacji rozbudowy sieci wodociągowej: zadanie I wodociąg Ryglice, Bistuszowa, Uniszowa Decyzja celu publicznego BPPG.X.7331/23/07 z dn Na inwestycję nie zostało do tej pory wydane pozwolenie na budowę. Dokumentacja jest złożona w Starostwie Powiatowym w Tarnowie. Dokumentacja została złożona roku. zadanie II wodociąg Zalasowa Decyzja celu publicznego BPPG.X.7331/63/07 z dn Na inwestycję nie zostało do tej pory wydane pozwolenie na budowę. Dokumentacja jest złożona w Starostwie Powiatowym w Tarnowie. AZYMUT MBA str. 11

12 Dokumentacja została złożona roku. W zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniem: W przypadku gminy Ryglice, która jest zlokalizowana w sąsiedztwie dużych oczyszczalni w Tuchowie i w Tarnowie nastąpiła korekta celów inwestycyjnych na: 1. Budowę i rozbudowę sieci kanalizacyjnej stanowiących działania długo- i średniookresowe do 2015 r. 2. Wyposażenie aglomeracji poniżej 2000 RLM (równoważna liczba mieszkańców aglomeracji) w systemy kanalizacji zbiorczej stanowiącego działania długo - i średniookresowe do 2015 r. 3. Przyłączenie sieci kanalizacyjnej do oczyszczalni w Tuchowie i w Tarnowie i w konsekwencji: a. Likwidację oczyszczalni ścieków w Ryglicach i Zalasowej (wraz z produkcją odpadów w postaci martwych osadów biologiczno chemicznych). b. Utworzenie w sieci kanalizacyjnej kontrolowanych punktów zlewni ścieków pochodzących z oddalonych od sieci zbiorników bezodpływowych; ścieki z tych zbiorników do punktów zlewni będą dowożone beczkowozami; system obejmie wszystkie zbiorniki bezodpływowe na zasadzie umów preferencyjnych, przy czym preferencja obejmie cenę tak wywożonych ścieków równą cenie ścieków odprowadzanych kolektorem sanitarnym różnicę pokryje Gmina z refundacji Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Powyższe rozwiązania systemowe gwarantują wysoki stopień ujęcia i odprowadzenia ścieków, szacowany na 95%, co spowoduje równie wysoki wzrost czystości wód powierzchniowych oraz głębinowych na terenie gminy Ryglice. REASUMUJĄC ZAPISY PROGRAMU, WYKLUCZAJĄ MOŻLIWOŚĆ WZROSTU ZAGROŻENIA WÓD I ZIE- MI, POWODOWANEGO ODPROWADZANIEM ŚCIEKÓW, PRZECIWNIE ICH REALIZACJA POWINNA SPO- WODOWAĆ UZYSKANIE OCZEKIWANYCH STANDARDÓW ILOŚCI I JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH OBSZARU W zakresie zagrożenia odpadami i zanieczyszczenia gleby lub ziemi Problem zagrożenia odpadami i zanieczyszczenia gleby lub ziemi został opracowany i przedstawiony w Planie Gospodarki Odpadami dla gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata Plan ten jest integralną częścią Programu Ochrony Środowiska dla gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata AZYMUT MBA str. 12

13 W zakresie emitowania hałasu i pól elektromagnetycznych Program Ochrony Środowiska dla Gminy Ryglice, nie zawiera specyfikacji działań i zadań zmierzających do ograniczenia uciążliwości występującego w obszarze gminy ponadnormatywnego hałasu komunikacyjnego, ani też działań i zadań zabezpieczających mieszkańców gminy przed promieniowaniem elektromagnetycznym. Jednakże należy wziąć pod uwagę następujące działania Gminy: w sferze hałasu komunikacyjnego: Stopniowa, sukcesywna poprawa stanu dróg powiatowych (łączna długość sieci dróg powiatowych na terenie gminy wynosi 64,836 km) i gminnych (ich łączna długość wynosi 106 km) na terenie gminy Ryglice wpłynie pozytywnie na zmniejszenie hałasu komunikacyjnego pochodzącego od pojazdów mechanicznych. Podstawowym środkiem transportu publicznego w gminie jest autobus. Linie autobusowe obsługiwane są przez Przedsiębiorstwo PKS w Tarnowie i prywatnych przewoźników. Ośrodek gminny w Ryglicach obsługiwany jest przez ponad 40 autobusów w ciągu doby, z wyjątkiem godzin nocnych. Gmina Ryglice nie posiada komunikacji kolejowej. Hałas komunikacyjny mieści się w granicach normy: w porze dziennej 65 db (A) nie stwierdzono przekroczeń poziomu natężenia hałasu, w porze nocnej 40 db (A) występuje sporadycznie jako hałas samochodowy lub lotniczy. w sferze pól elektromagnetycznych: Niestety całość dostępnych środków technicznych, ograniczających to zagrożenie pozostaje w praktyce poza zasięgiem prawnych i rzeczowych możliwości Gminy. Tworzenie w treści miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego stref wolnych od zabudowy towarzyszących przesyłowym liniom energetycznym jest (do czasu skablowania tych linii), jedynym skutecznym środkiem zabezpieczającym środowisko, przed elektromagnetycznym promieniowaniem. To samo dotyczy stacji przekaźnikowych sieci radiowo telewizyjnych i sieci telefonii komórkowej. Natomiast sieci łączności krótkofalowej wykorzystywanej przez służby publiczne, przedsiębiorstwa i osoby prywatne jest poza zasięgiem wpływu Gminy. AZYMUT MBA str. 13

14 W zakresie występowania poważnych awarii Na obszarze gminy Ryglice nie występują obiekty, zaliczane do zakładów dużego lub zwiększonego ryzyka (art. 248 Prawa ochrony środowiska). Toteż Program z braku potrzeby nie określa ewentualnych niezbędnych działań zapobiegawczych. Jednak i w tym zakresie niezbędne są wsparcia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. W ich treści mogą bowiem następować przesądzenia o dopuszczeniu lub zaniechaniu sytuowania w obszarze gminy obiektów lub instalacji mogących szkodliwie oddziaływać na środowisko a tym samym zaliczanych do obiektów dużego lub podwyższonego ryzyka. Jak dotąd, ryzyko wystąpienia poważnej awarii w rozumieniu prawa ochrony środowiska: Występuje w wyniku powodzi. Dla takich przypadków istniejący Program przewiduje działania opisane w pkt W POWYŻSZYM ZAKRESIE DZIAŁANIA PROGRAMU SĄ NAKIERUNKOWANE NA MINIMALIZACJĘ SKUTKÓW DZIAŁANIA SIŁ NATURY. Może wystąpić wyłącznie w wyniku transportu tranzytowego przez obszar gminy substancji lub materiałów niebezpiecznych. Zdarzenia takie pozostają poza sferą Programu. Ale i w tym zakresie, ujęcie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, zamierzeń dotyczących modernizacji gminnego systemu drogowego (ulicznego), prowadząc do polepszenia parametrów technicznych istniejących dróg (ulic), a tym samym zwiększenia ich przepustowości, zmierzałoby w kierunku, zabezpieczającym gminę przed negatywnymi skutkami tego typu zdarzeń W zakresie wykorzystywania zasobów środowiska i niekorzystnego przekształcania terenu W tym zakresie działania i zadania sformułowane przez Gminny Program Ochrony Środowiska na lata z perspektywą na lata obejmują: W zakresie ochrony gleb: ochronę gleb wyższych klas bonitacyjnych i zmeliorowanych, wprowadzanie upraw wieloletnich, wapnowanie gleb celem korekty ich ph, racjonalne stosowanie nawozów, likwidację i rekultywację dzikich wysypisk odpadów, AZYMUT MBA str. 14

15 W zakresie ochrony zasobów przyrody: zapobieganie fragmentacji siedlisk przyrodniczych, wykonywanie czynności wynikających z programów ochrony gatunków zagrożonych wyginięciem, wdrażanie systemu korytarzy ekologicznych łączących obszary Natura 2000, ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej w treści miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, poprawę stanu cennych ekosystemów, głównie dolin i siedlisk obszarów wodnobłotnych i leśnych, wymianę informacji dotyczącej różnorodności biologicznej, opracowanie i wdrożenie programu ochrony terenów zadrzewień i zieleni ze szczególnym uwzględnieniem zadrzewień śródpolnych i przydrożnych, tworzenie warunków dla naturalnej retencji wód. W zakresie ochrony zasobów leśnych: racjonalne użytkowanie zasobów leśnych i rozwijanie wielofunkcyjnej gospodarki leśnej, ochronę i zwiększanie zasobów leśnych poprzez ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. TE TREŚCI PROGRAMU, KTÓRYCH SŁABOŚCIĄ JEST ICH ZBYTNIE UOGÓLNIENIE, OKREŚLAJĄ JEDNAK W ZADAWALAJĄCEJ WIELKOŚCI, ZAKRES DZIAŁAŃ I ZADAŃ W PRZEDMIOCIE OCHRONY ZASOBÓW ŚRODOWISKA GMINY I JEJ KRAJOBRAZU, UMOŻLIWIAJĄC PONADTO W CZĘŚCI NIE TYLKO ICH OCHRONĘ ALE I WZBOGACANIE Ocena skutków realizacji ustaleń gminnego programu ochrony środowiska, na całość elementów środowiska w ich wzajemnym powiązaniu Zasadniczymi celami polityki gminy Ryglice, istotnymi z punktu widzenia potrzeb ochrony środowiska i zbieżnymi z treścią Programów rozwoju lokalnego powiatu tarnowskiego jak i gminy Ryglice są: kształtowanie związków gminy z jej otoczeniem, równoważenie rozwoju przestrzennego, rozwój infrastruktury, modernizacja i restrukturyzacja zabudowy, kreowanie wysokiej jakości środowiska i ochrony dziedzictwa kulturowego, AZYMUT MBA str. 15

16 wzbogacanie zasobów przyrodniczych gminy i zapewnianie warunków ochrony i kształtowania środowiska, planowanie przestrzenne i realizacja bieżącej i przyszłej polityki przestrzennej. Jedynym skutecznym czynnikiem zapewniającym funkcjonowanie zasady zrównoważonego rozwoju, a więc rozwoju harmonijnie łączącego te cele, jest ład przestrzenny. Wiadomym jest, iż zachowanie równowagi poszczególnych elementów środowiska, a tam gdzie to możliwe przywracanie im naturalnej zdolności samoregulowania (samooczyszczania), jest uzależnione od działań osadzonych w trzech dziedzinach gospodarki gminy: w dziedzinie gospodarki przestrzennej, w dziedzinie gospodarki komunalnej, w rolnictwie. Właściwe funkcjonowanie tych dziedzin gwarantuje mieszkańcom bytowanie w zdrowym, środowisku. Co więcej, gwarantuje likwidację zagrożeń dla środowiska, powodowanych przez gminę. Europejska Karta Planowania Przestrzennego określa, iż planowanie to jest narzędziem polityki społecznej, kulturalnej i ekologicznej, której celem jest zaspokojenie potrzeb społeczeństwa. Wg tej karty nadrzędnym celem planowania przestrzennego, jest potrzeba lepszego wykorzystania przestrzeni do rozmieszczania działalności człowieka, ochrony środowiska i poprawy jakości życia. Treści te są więc zbieżne z wdrażanymi przez gminę Ryglice celami polityki społeczno gospodarczej i przestrzennej samorządu. Przewodnim celem pierwszej z nich jest doprowadzenie do harmonijnego, wszechstronnego i trwałego rozwoju, zapewniającego podniesienie poziomu cywilizacyjnego i poziomu warunków życia oraz zaspokojenie bieżących potrzeb mieszkańców, a także następnych pokoleń dla osiągnięcia trwałego stopnia akceptacji społecznej. Przewodnim celem drugiej jest wprowadzenie ładu przestrzennego, rozwinięcie systemu przestrzeni publicznych, zahamowanie niekorzystnych tendencji i warunków przestrzennych dla realizacji strategii rozwoju społeczno gospodarczego gminy. W sferze ochrony i kształtowania środowiska przywrócenie jego wartości, utrzymanie i rozszerzenie ochrony zasobów przyrody i walorów przyrodniczo kulturowych oraz krajoznawczo rekreacyjnych. Realizacja całości obu polityk jest niemożliwa bez funkcjonowania podstawowego narzędzia ich wdrażania, tzn. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy, tj. dokumentu posiadającego status prawa miejscowego. AZYMUT MBA str. 16

17 Toteż Program Ochrony Środowiska Gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata formułując niezbędny zakres działań i zadań do wykonania przez gminę, uzależnia możliwość ich realizacji, od treści zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Istniejący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie obejmują całego obszaru gminy. Brak planu zagospodarowania, stwarza nie tylko podstawowe zagrożenie, ale wręcz barierę dla wdrażania zarówno strategii rozwoju gminy w warunkach zrównoważonego rozwoju, jak i polityki społeczno gospodarczej samorządu, w tym polityki ekologicznej, a tym samym programu ochrony środowiska. Natomiast realizacja projektu ochrony środowiska, w zakresie określonym dla lat z perspektywą na lata , zapewnia zachowanie i wzbogacenie, a w części przywrócenie naturalnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych obszaru gminy Ryglice Ocena zagrożeń dla środowiska, które mogą powstawać na terenie gminy lub na innych terenach, z uwzględnieniem wpływu na zdrowie ludzi Program ochrony środowiska gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata rozstrzyga o: zaopatrzeniu w wodę całości siedlisk ludzkich stałych i czasowych, jak i obiektów oraz terenów publicznych, nieomal w 100%, z gminnej sieci wodociągowej, odprowadzeniu ścieków z obszarów zabudowanych gminy, do gminnej sieci kanalizacyjnej sanitarnej, stosowaniu dla celów grzewczych w jak najszerszym, dostępnym zakresie niskoemisyjnych nośników energii, konieczności skutecznego unieszkodliwiania całości masy gminnych odpadów komunalnych, zakazie zabudowywania terenów uznanych za zalewowe, ochronie i powiększaniu terenów leśnych, ochronie i rewaloryzacji cennych przyrodniczo i krajobrazowo terenów gminy, m.in. z przeznaczeniem rekreacyjno - turystycznym. AZYMUT MBA str. 17

18 TE JAK I POZOSTAŁE ZAPISY, BĘDĄCE KONSEKWENCJAMI PRZEZNACZENIA (FUNKCJI) OBSZARU OBJĘ- TEGO OPRACOWANIEM, NIE WYWOŁUJĄ ISTOTNYCH ZAGROŻEŃ DLA ŚRODOWISKA, A TYM SAMYM DLA ZDROWIA LUDZI. PRZECIWNIE PROWADZĄ WPROST DO POPRAWY STANU ŚRODOWISKA W TYM TYCH JEGO ELEMENTÓW, KTÓRE ZOSTAŁY W ZNACZNYM STOPNIU ZDEGRADOWANE, A TAKŻE DO WYELIMI- NOWANIA ZAGROŻEŃ DLA ZDROWIA I ŻYCIA LUDZKIEGO Ocena skutków dla istniejących form ochrony przyrody, obszarów chronionych lub zmian w krajobrazie W obszarze objętym Programem Ochrony Środowiska gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata znajdują się: Park Krajobrazowy Pasma Branki, Obszar Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego, 7 pomników przyrody, 5 zadrzewionych cmentarzy z okresu I wojny światowej w Kowalowej, Zalasowej, Ryglicach, Bistuszowej i Lubczy, siedliska rzadkich, a także zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt: graniczące z gminą lub rozpoczynające się na terenie gminy: Biała Tarnowska PLH Ostoja w Paśmie Brzanki PLH oddalone, lecz pod wpływem wód powierzchniowych płynących z terenu gminy: Dolny Dunajec PLH lasy (2883 ha), wody powierzchniowe patrz rozdział POŚ. Rozstrzygnięcia Programu odnoszące się do całości tych obszarów, obiektów i gatunków fauny i flory, obejmują : ochronę i odtwarzanie lokalnych korytarzy ekologicznych, racjonalną gospodarkę terenami leśnymi, opartą o obowiązujące plany urządzania lasów, zachowanie cennych przyrodniczo (nie chronionych prawnie) obszarów, promocję i realizację programów leśno rolno wodno środowiskowych, a także całość działań i zadań, o których mowa w rozdziale 4. Program przyjmuje, że efekty jego zapisów i rozstrzygnięć zapewniają całkowitą ochronę AZYMUT MBA str. 18

19 cennym przyrodniczo lub krajobrazowo obszarom gminy oraz gminnym obszarom i obiektom objętym ochroną prawną. Program nie zawiera propozycji działań, które byłyby sprzeczne lub zagrażające siedliskom przyrodniczym lub krajobrazowym tych obszarów jak i funkcji obszarów objętych ochroną prawną. Zapisy te, zapewniają także wymaganą ochronę gminnym terenom zieleni urządzonej. W sumie Program, zapewnia ochronę przyrodniczą lub krajobrazową obszarów chronionych i chronionych form przyrody, a także gminnej zieleni zorganizowanej, w proporcjach właściwych do przewidywanego zagospodarowania gminnych terenów. Gwarancją skuteczności rozstrzygnięć Programu będzie wprowadzenie ich do treści miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego patrz rozdział Ocena przewidywanego oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000 Program wpływa pozytywnie na sąsiadujący z gminą obszary Natura 2000 (patrz pkt. 3): Dolny Dunajec PLH Biała Tarnowska PLH Ostoja w Paśmie Brzanki PLH Ocena w zakresie zgodności z przepisami prawa ochrony środowiska Gminny Program Ochrony Środowiska na lata z perspektywą na lata , nie zawiera zapisów, które byłyby sprzeczne z przepisami ustawy Prawo ochrony środowiska lub z pozostałymi przepisami (ustawy o odpadach, prawa wodnego, prawa geologicznego, ustawy o ochronie przyrody itp., jak również z wdrożoną w toku sporządzania programu, ustawą z dnia roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko - Dz. U. nr 199 poz.1227). Reasumując, całość programu ochrony środowiska dla gminy Ryglice, mimo występujących uogólnień jego treści, należy ocenić pozytywnie z punktu widzenia zarówno jego zawartości, jak i spodziewanej realizacji w aspekcie potrzeb wynikających z obecnego i oczekiwanego stanu środowiska gminy i jej otoczenia. Jego realizacja nie spowoduje oddziaływań na środowisko, które mogłyby być uznane jako oddziaływania znaczące (w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe), pogarszające stan środowiska. AZYMUT MBA str. 19

20 Program umożliwi natomiast likwidację ujemnych, znacznych zmian w gminnym środowisku, wywołanych na tym obszarze wieloletnią, intensywną antropopresją 1. Pozwoli także na zachowanie cennych krajobrazowo terenów oraz wzbogacenie chronionych siedlisk przyrodniczych, a także skuteczną ochronę zagrożonych wyginięciem gatunków flory i fauny Ocena w zakresie rozwiązań alternatywnych oraz metody zastosowanej przy sporządzaniu prognozy Charakter tego dokumentu i jego rzeczowa zawartość, z natury rzeczy wykluczają możliwość wprowadzania (proponowania), rozwiązań alternatywnych. Alternatywy takie były rozważane i proponowane np. propozycja budowy kolejnych, małych oczyszczalni ścieków dla miejscowości Bistuszowa i Joniny. W zestawieniu z rozstrzygnięciami zarówno gminnego Programu Ochrony Środowiska jak i np. Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, alternatywa taka nie wytrzymuje krytyki sytuuje bowiem na wodach powierzchniowych gminy, dodatkowe punkty zrzutu ścieków, na domiar złego oddziałujące pośrednio na obszar Natura 2000 Dolny Dunajec i Biała Tarnowska. Stąd też ani Program, ani towarzysząca mu niniejsza prognoza, nie zawierają z braku realnych potrzeb i możliwości - propozycji rozwiązań alternatywnych. Program Ochrony Środowiska dla gminy Ryglice na lata z perspektywą na lata pozostaje w swej treści zgodny, z kierunkami działań i przedsięwzięciami, określonymi w treści obowiązujących - Wojewódzkiego i Powiatowego Programu Ochrony Środowiska. Prognozę sporządzono zarówno w oparciu o prace terenowe, jak i uzyskane wyniki badań stanu środowiska obszaru i regionu (monitoring), a także materiały archiwalne, dokumenty i literaturę. 1 ogół działań człowieka (zarówno planowych i przypadkowych) mających wpływ na środowisko przyrodnicze AZYMUT MBA str. 20