Lista kryteriów definiujących życie na poziomie strukturalnym
|
|
- Łukasz Chmiel
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Spis treści 1 Wstęp 2 Lista kryteriów definiujących życie na poziomie strukturalnym 3 Teoria komórkowa 4 Podstawowe cechy wspólne komórek 5 Główne wydarzenia w rozwoju wiedzy na temat biologii komórki Wstęp Na zdjęciu: prekambryjskije stromatolity, które powstały w wyniku osadzania się komórek prokariotycznych i wysalania ich solami mineralnymi i są dowodem, że w erze prekambryjskiej (od 4,6 mld lat do 542 mln lat temu) istniały już komórki. Biologia komórki to dział biologii zajmujący się badaniem komórek, które są podstawowymi jednostkami funkcjonalnymi organizmów żywych, zdolnymi do samodzielnego przeprowadzania wszystkich procesów życiowych. W odróżnieniu od całych komórek, żadna z ich poszczególnych części składowych nie jest zdolna do samodzielnego życia. Wiedza o budowie i funkcjonowaniu komórki jest fundamentalna w naukach biologicznych. W szczególności dziedzina ta obejmuje zagadnienia związane z budową komórki, jej funkcją, fizjologią, cyklem życiowym, podziałami oraz śmiercią. Komórki mogą różnić się między sobą poziomem złożoności swojej budowy, jednakże każda z nich dysponuje wszystkimi składnikami zarówno chemicznymi jak i fizycznymi, które niezbędne są do wzrostu i podziału, a więc niezbędne są do życia. Komórki różnych organizmów wykazują znaczne różnice, zarówno morfologiczne jak i biochemiczne. Mogą one stanowić samodzielny organizm jednokomórkowy (jedna komórka spełnia wszystkie czynności życiowe) lub być elementem składowym organizmu wielokomórkowego (poszczególne komórki przystosowane do określonych czynności). Budowy komórkowej nie mają wirusy (cząsteczki organiczne zbudowane z białek i kwasów nukleinowych) i w związku z tym nie wykazują oznak życia poza komórkami żywicieli (i zgodnie z obecnymi poglądami systematycznymi nie są klasyfikowane, jako organizmy żywe).
2 W sensie termodynamicznym komórka jest układem otwartym, który może wymieniać z otoczeniem zarówno materię jak i energię. Z drugiej zaś strony jest homeostatem, gdyż potrafi utrzymać równowagę funkcjonalną (homeostazę) nawet w mało sprzyjających warunkach. Komórki (a faktycznie pozostałości komórek) zostały zaobserwowane po raz pierwszy w 1665 roku przez Roberta Hooke a ( , angielski przyrodnik), dzięki zastosowaniu prymitywnego mikroskopu, który sam udoskonalił. Wprowadził on pojęcie komórka, opisując podobną do plastra pszczelego strukturę korka z dębu korkowego i innych tkanek roślinnych. To co zaobserwował było jednak ścianami komórkowymi martwych komórek (a nie samymi komórkami). Ciekawostka: nie wiadomo jak naprawdę wyglądał Robert Hooke z powodu konfliktu jaki zaistniał pomiędzy nim, a Isaakiem Newtonem. Newton, gdy został prezesem Towarzystwa Królewskiego, zniszczył jedyny jego portret oraz większość instrumentów, które Hooke wynalazł i wykonał. Mimo dużej rozmaitości znanych nam organizmów żywych (bakterii, roślin czy zwierząt) ich niezwykłe podobieństwo na poziomie komórkowym jest świadectwem jedności świata żywego. Dostarcza nam to dowodu świadczącego o wspólnym pochodzeniu żyjących na Ziemi organizmów. Według jednej z teorii pochodzenia życia na Ziemi pierwsze komórki powstały ponad 4 mld lat temu najprawdopodobniej w wyniku połączenia się ze sobą związków organicznych. Zanim jednak do tego doszło musiały powstać podobne agregaty, które nie wykazywały w ogóle (proteinoidy) albo wykazywały tylko niektóre cechy istot żywych (protobionty). Uważa się, że tzw. prakomórki (pierwsze twory z możliwością samopowielania), pojawiły się około 4 miliardy lat temu w okresie archaiku (najstarszy eon w dziejach Ziemi). Z drugiej strony teoria panspermii (mniej popularna koncepcja powstania życia na Ziemi) zakłada, że komórki zostały przyniesione z pyłem kosmicznym z innej planety w postaci przetrwalników prokariontów. Mimo że sposób powstania pierwszych komórek nie jest jednoznacznie ustalony, pewnym jest, że pierwsze komórki były komórkami bezjądrowców (Procaryota). Wiek najstarszych skamieniałości takich komórek datuje się na 3,1-3,4 miliarda lat. Nieznana jest także dokładna droga ewolucji procesów wewnątrzkomórkowych. Nie wiadomo, czy pierwsze było dziedziczenie, czy metabolizm, jednakże z pewnością te procesy były przejściem między materią nieożywioną, a życiem. Lista kryteriów definiujących życie na poziomie strukturalnym
3 Komórkowa struktura korka (R. Hooke. "Micrographia", 1664) rozmnażanie, wzrost (zwiększanie ilości komórek danego organizmu, na skutek podziałów mitotycznych i zwiększanie się ich rozmiarów lub tylko zwiększanie się rozmiarów), metabolizm (całokształt reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energii zachodzących w żywych komórkach, stanowiący podstawę wszelkich zjawisk biologicznych), budowa komórkowa (z rybosomami i innymi organellami), materiał genetyczny przechowywany w postaci kwasów nukleinowych oraz występowanie białek i kwasów nukleinowych. Główne cechy organizmów żywych odróżniające je od organizmów martwych to: przemiana materii i energii (metabolizm w każdej komórce) oraz zdolność rozmnażania (nie wszystkich np. komórki nerwowe i czerwone krwinki nie wykazują zdolności podziału). Najbardziej widocznym przejawem życia jest ruch (lecz nie jest cechą wszystkich komórek). Ameba porusza się ruchem pełzakowatym wypuszczając protoplazmy w postaci nibynóżek, za którymi podąża pozostała protoplazma (ruch w postaci przelewania się ). U organizmów złożonych komórki specjalizują się czynnościowo wykonują określone, zazwyczaj nieliczne funkcje. Przykładem mogą być komórki mięśniowe, które specjalizują się w zmianie swojej długości w czasie skurczu i rozkurczu lub komórki nerwowe przewodzące impulsy. Komórki mogą przyjmować różne kształty, np. kuliste (zawieszone w krwi czy limfie), owalne, sześcienne, wrzecionowate lub gwieździste itp. Ich wielkość waha się od około 4 mikrometrów do kilku centymetrów (niektóre komórki mięśni szkieletowych) Teoria komórkowa U właściwych podstaw rozwoju biologii komórki leży powstanie teorii komórkowej. Stanowi ona najszersze i najbardziej podstawowe uogólnienie w naukach biologicznych. W swej obecnej postaci teoria ta stwierdza, że wszystkie istoty żywe zbudowane są z komórek i ich wytworów. Podstaw do tej teorii dostarczyły liczne badania rozpoczęte z początkiem XIX wieku (Mirbel, 1802; Oken, 1805; Lamarck, 1809; Dutrochet, 1824; Turpin, 1826), a rozwinięte później przez botanika Schleidena
4 (1838) i zoologa Schwanna (1839), którzy dopiero teorię komórkową ostatecznie sformułowali. Teoria komórkowa zaważyła na badaniach podejmowanych we wszystkich dziedzinach nauk biologicznych. Jej bezpośrednią konsekwencją było stwierdzenie, że każda komórka powstaje przez podział innej komórki. W roku 1839, kiedy to dwóch niemieckich naukowców: botanik Matthias Schleiden oraz zoolog Teodor Schwann wykazali, że wszystkie organizmy żywe zbudowane są z komórek, została ogłoszona teoria komórkowa. 1. Komórka (cellula) to jednostka podstawowa organizmów żywych, zdolna do samoregulacji (powracania do stanu równowagi homeostazy), rozmnażania, funkcjonowania oraz rozwoju. Komórka jest najprostsza strukturalną i funkcjonalną jednostką życia. Nie ma mniejszych jednostek, które są żywe (!) 2. Komórki organizmów żywych mają podobną budowę, skład chemiczny i procesy życiowe. Ślady życia pochodzą od pierwszych istniejących komórek, dlatego też komórki wszystkich gatunków są podobne pod względem składu chemicznego i mechanizmów. 3. Komórki posiadają materiał genetyczny, który dziedziczony jest w kolejnych pokoleniach. Komórki pochodzą (powstają) jedynie z innych żywych komórek. Tam gdzie powstaje komórka, musi istnieć komórka poprzednia (doktryna komórkowa Rudolfa Virchowa). A zatem, komórki nie powstają spontanicznie z materii nieożywionej. Według Weissmana (1880) istotną konsekwencją tego stwierdzenia jest to że wszystkie żywe komórki wywodzą się od przodków, którzy żyli w zamierzchłych czasach. 4. W organizmach wielokomórkowych komórki tworzą tkanki (textum), które budują narządy (organum) i ich układy powiązane substancją międzykomórkową (extracellular matrix) oraz nerwowymi i funkcjonalnymi powiązaniami. Równocześnie dokonano dalszych odkryć o bardziej ogólnym znaczeniu biologicznym; Brown (1831) wykazał, że jądro jest podstawowym i stałym składnikiem komórki, a Wagner (1832) odkrył jąderko. Badacze zaczęli poświęcać uwagę opisowi zawartości komórki, nazwanej protoplazmą. Zaczął następować niezwykle szybki rozwój wiedzy o komórce szczególną uwagę przyciągały zmiany zachodzące w jądrze podczas każdego podziału komórki (zjawiska amitozy podziału bezpośredniego, oraz podziału pośredniego zostały odkryte u zwierząt przez Flemminga). Schleicher (1878) nazwał podział pośredni kariokinezą, zaś Flemming (1880) mitozą. Waldeyer (1890) uznał, że podstawowym procesem w mitozie jest powstawanie włókienek jądrowych nazwanych chomosomami i ich równomierne rozdzielenie pomiędzy jądra komórek potomnych. Altmann i Benda odkryli zapłodnienie jaja oraz zlewanie się dwóch przedjąder mitochondriów i struktury siateczkowej (Golgi). Zwracano coraz większą uwagę na komórkę jako na podstawową jednostkę życia. W 1892 roku Hertwing wydał rozprawę pt. "Die Zelle und das Gewebe" (Komórka i tkanka), w której podjął próbę ogólnej syntezy zjawisk biologicznych, opartą na właściwościach komórki, jej strukturze i funkcji. Autor uznał, że rozwiązania problemów biologicznych należy szukać w procesach komórkowych. W ten oto sposób przyczynił się do wydzielania cytologii jako odrębnej gałęzi nauk biologicznych. Podstawowe cechy wspólne komórek
5 Schematyczna ilustracja błony komórkowej komórki zwierzęcej. 1. Utrzymywanie zawartości razem (w odseparowaniu od środowiska zewnętrznego), gromadzenie materiałów i magazynowanie energii, wymiana składników z otoczeniem w sposób kontrolowany. Tutaj: błona komórkowa (cytolemma, plasmolemma) jako selektywna bariera. 2. Zdolność przekształcania energii w formę nadającą się do życia reakcje chemiczne, dzięki którym jedna energia przekształca się w drugą są takie same we wszystkich komórkach (zwykle związek ATP Adenozynotrifosforan). 3. Zdolność sterowania swoimi czynnościami oraz zdolność determinacji budowy i funkcji swoich struktur (niezbędna informacja zawarta jest w DNA kwasie deoksyrybonukleinowym; kwas rybonukeinowy RNA odpowiedzialny za kodowanie białek). 4. Zdolność do powielania się informacja zawarta w DNA musi być zreprodukowana i przekazana do dwóch komórek potomnych (replikacja proces endoenergetyczny, w którym podwójna nić DNA podwójna helisa ulega skopiowaniu). Teoria komórkowa zaważyła na badaniach podejmowanych we wszystkich dziedzinach nauk biologicznych. Jej bezpośrednią konsekwencją było stwierdzenie, że każda komórka powstaje przez podział innej komórki. Znacznie później postęp biochemii umożliwił wykazanie istnienia podstawowego podobieństwa składu chemicznego i aktywności metabolicznej wszystkich komórek. Zaczęto też traktować funkcje całego organizmu jako sumaryczny wynik aktywności i współdziałania jednostek, jakimi są komórki. Główne wydarzenia w rozwoju wiedzy na temat biologii komórki
6 Fragment struktury DNA. Plik:Dollyscotland (crop).jpg Owca Dolly w Royal Museum of Scotland. (XVII wiek) Francesco Redi odrzuca abiogenezę (hipotezę zakładająca powstawanie organizmów żywych z materii nieożywionej). Udowadnia, że robaki obserwowane w gnijącym mięsie nie powstają samoistnie. Redi zamykał kawałki mięsa w klatkach z gęstej drucianej siatki uniemożliwiając muchom złożenie jaj. (1665) Robert Hook obserwuje komórkę korka dębu. Posługując się ulepszonym przez siebie mikroskopem, oglądał przekroje korka z dębu korkowego (podłużny i poprzeczny); to co widział nie było samymi komórkami, lecz ścianami komórkowymi martwych komórek (celuloza wysycona suberyną). Obraz przypominał mu przylegające do siebie klasztorne cele, w których mieszkają mnisi, stąd wzięła się nazwa komórki (ang. cells) (1674) Antonie van Leeuwenhoek opisuje pierwotniaki i odkrywa bakterie. Pierwszy mikroskop został wykonany przez niego około roku Obserwował pod mikroskopem (powiększającym maksymalnie 270x) naczynia włosowate, krwinki czerwone, bakterie, plankton stawowy i jako pierwszy człowiek opisał ludzki plemnik (który jako pierwszy zobaczył student holenderski Jan Ham). Opisał różne rodzaje bakterii i pierwotniaków oraz określił ich wielkość Czyli jednokomórkowe organizmy eukariotyczne; jednokomórkowce lub zespoły komórek o budowie prokariotycznej. (1831) Robert Brown opisuje jądro komórkowe. Organellum znajdujące się w każdej komórce eukariotycznej. (1839) Matthias Jacob Schleiden i Theodor Schwann proponują teorię komórkową. (1855) Rudolf Virchow stwierdza, że nowe komórki powstają z już istniejących.
7 (1857) Albert von Kolliker opisuje mitochondria. Organellum komórki eukariotycznej, w którym zachodzą procesy będące głównym źródłem energii w postaci ATP dla komórki. (1868) Miescher wyizolował z komórek wydzieliny ropnej substancję bogatą w fosfor, którą nazwał nukleiną. W 1871 Kossel wyodrębnił ten sam związek z komórek grasicy thymus i wykazał jego kwasowy charakter, nazwał go więc kwasem tymonukleinowym (grasicowym). Potem kwas tymonukleinowy nazwano kwasem dezoksyrybonukleinowym DNA. (1879) Flemming opisuje zachowanie chromosomów w trakcie mitozy. (1883) Stwierdzenie, że komórki rozrodcze są haploidalne. Mają tylko po jednym chromosomie homologicznym z każdej pary, tj. zawierająca połowę diploidalnej liczby chromosomów. (1898) Camillo Golgi opisuje aparat Golgiego. (1926) Theodor Svedberg konstruuje ultrawirówkę. Wirówka jest zdolna do osiągania kilkudziesięciu tysięcy i więcej obrotów na minutę. W biologii molekularnej wirowanie frakcjonujące służy do rozdzielania poszczególnych organelli komórkowych, DNA, błon komórkowych zależnie od preparatu i celu separacji. (1939) skontruowanie pierwszego mikroskopu transmisyjnego. (1941) Coons zastosowuje przeciwciał znakowanych fluorescencyjne do detekcji antygenów. (1952) Gey i wsp. uzyskuje stabilną linię komórek ludzkich. (1953) Crick, Wilkins i Watson określają strukturę DNA. Ich model podwójnej spirali ma dwa włókna DNA. Ta struktura pokazywała, że informacja genetyczna istnieje w sekwencji nukleotydów na każdym włóknie DNA i sugerowała łatwą metodę dla duplikacji: jeśli włókna są oddzielone nowe włókna mogą być zrekonstruowane na podstawie sekwencji starych włókien. (1955) Eagle określa warunki hodowli dla komórek zwierzęcych. (1957) Wyizolowanie kwasu nukleinowego. (1965) Wyprodukowanie mikroskopu skaningowego. (1981) Wyprodukowanie transgenicznych myszy i muszek owocowych. Ze zmienionym kodem genetycznym. (1998) Sklonowanie myszy z dojrzałych komórek somatycznych. (2000) Określono genom DNA człowieka. materiał genetyczny zawarty w podstawowym zespole chromosomów.
Wprowadzenie do biologii molekularnej.
Wprowadzenie do biologii molekularnej. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Biologia molekularna zajmuje się badaniem biologicznych
Bardziej szczegółowoTematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2
Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2 Nr lekcji Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową PSO, wymagania edukacyjne i podstawa programowa
Bardziej szczegółowoBudowa i rodzaje tkanek zwierzęcych
Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych 1.WskaŜ prawidłową kolejność ukazującą stopniowe komplikowanie się budowy organizmów. A. komórka tkanka organizm narząd B. organizm narząd komórka tkanka C. komórka
Bardziej szczegółowoPodziały komórkowe cz. I
Podziały komórkowe cz. I Tam gdzie powstaje komórka, musi istnieć komórka poprzednia, tak samo jak zwierzęta mogą powstawać tylko ze zwierząt, a rośliny z roślin. Ta doktryna niesie głębokie przesłanie
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe
Bardziej szczegółowoInterfaza to niemal 90% cyklu komórkowego. Dzieli się na 3 fazy: G1, S i G2.
W wyniku podziału komórki powstaje komórka potomna, która ma o połowę mniej DNA od komórki macierzystej i jest o połowę mniejsza. Aby komórka potomna była zdolna do kolejnego podziału musi osiągnąć rozmiary
Bardziej szczegółowoPodział komórkowy u bakterii
Mitoza Podział komórkowy u bakterii Najprostszy i najszybszy podział komórkowy występuje u bakterii, które nie mają jądra komórkowego, lecz jedynie pojedynczy chromosom tzw. chromosom bakteryjny. Podczas
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA KOMÓRKI - KARIOKINEZY
BIOLOGIA KOMÓRKI - KARIOKINEZY M A Ł G O R Z A T A Ś L I W I Ń S K A 60 µm 1. KOMÓRKI SĄ ZBYT MAŁE, BY OBSERWOWAĆ JE BEZ POWIĘKSZENIA Wymiary komórek podaje się w mikrometrach (µm): 1 µm = 10-6 m; 1000
Bardziej szczegółowoZaliczenie kursu: egzamin
PODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI Wykłady - 30 godzin Zaliczenie kursu: egzamin materiał podany na wykładach B. Alberts i wsp. - Podstawy biologii komórki, PWN 2005 red. B Alberts et al. - Molecular biology of
Bardziej szczegółowoZagrożenia i ochrona przyrody
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Zagrożenia i ochrona przyrody wskazuje zagrożenia atmosfery powstałe w wyniku działalności człowieka, omawia wpływ zanieczyszczeń atmosfery
Bardziej szczegółowoPOZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM
DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM W STOPNIU LEKKIM DZIAŁ I, II i III: RÓŻNORODNOŚĆ ŻYCIA Uczeń umie wymienić niektóre czynności żywego organizmu. Uczeń wie, co to jest komórka. Uczeń umie wymienić niektóre czynności
Bardziej szczegółowoPOZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V
POZIOMY WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII KLASA V Program PULS ŻYCIA autor: Anna Zdziennicka Podręcznik do biologii opracowany przez: Joanna Stawarz i Marian Sęktas NA ŚRÓDROCZNĄ OCENĘ KLASYFIKACYJNĄ ocena
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoG C C A T C A T C C T T A C C
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr III Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoPlan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły branżowej I stopnia Autorki: Beata Jakubik, Renata Szymańska
Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu biologia dla klasy I szkoły branżowej I stopnia Autorki: Beata Jakubik, Renata Szymańska Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena
Bardziej szczegółowoFizjologia nauka o czynności żywego organizmu
nauka o czynności żywego organizmu Stanowi zbiór praw, jakim podlega cały organizm oraz poszczególne jego układy, narządy, tkanki i komórki prawa rządzące żywym organizmem są wykrywane doświadczalnie określają
Bardziej szczegółowoTEST Z CYTOLOGII GRUPA II
TEST Z CYTOLOGII GRUPA II Zad. 1 (4p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. a/ podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce, b/ nazwij elementy oznaczone cyframi 2 i 5 oraz określ
Bardziej szczegółowoJak powstają nowe gatunki. Katarzyna Gontek
Jak powstają nowe gatunki Katarzyna Gontek Powstawanie gatunków (specjacja) to proces biologiczny, w wyniku którego powstają nowe gatunki organizmów. Zachodzi na skutek wytworzenia się bariery rozrodczej
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA KOMÓRKI - KURS DLA BIOCHEMIKÓW
BIOLOGIA KOMÓRKI - KURS DLA BIOCHEMIKÓW 30 godzin wykładów 60 godzin ćwiczeń DR HAB. MARTA MICHALIK PROF. DR HAB. ZBIGNIEW BIOLOGI KOMÓRKI kurs dla biochemików WBT-BCH336 Egzamin: test (wykłady 30h) Zaliczenie
Bardziej szczegółowoI. Biologia- nauka o życiu. Budowa komórki.
I. Biologia- nauka o życiu. Budowa komórki. Zaznacz prawidłową definicję komórki. A. jednostka budulcowa tylko bakterii i pierwotniaków B. podstawowa jednostka budulcowa i funkcjonalna wszystkich organizmów
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN klasa II ORGANELLA KOMÓRKOWE, MITOZA, MEJOZA
SPRAWDZIAN klasa II ORGANELLA KOMÓRKOWE, MITOZA, MEJOZA 1. Najwięcej Aparatów Golgiego będzie w komórkach: Mięśnia Trzustki Serca Mózgu 2. Podaj 3 cechy transportu aktywnego... 3. Czym się różni dyfuzja
Bardziej szczegółowoRóżnorodność życia na Ziemi
Różnorodność życia na Ziemi dr Joanna Piątkowska-Małecka Cechy istoty żywej Autoreplikacja zdolność do reprodukcji (samoodtwarzania) Autoregulacja zdolność do podtrzymywania wewnętrznych reakcji chemicznych
Bardziej szczegółowoInformacje dotyczące pracy kontrolnej
Informacje dotyczące pracy kontrolnej Słuchacze, którzy z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpili do pracy kontrolnej lub otrzymali z niej ocenę negatywną zobowiązani są do dnia 06 grudnia 2015 r.
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI. Egzamin sprawdzający wiedzę z materiału podanego na wykładach.
BT621 - PODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI WYKŁADY - 30 GODZIN; ĆWICZENIA 15 GODZIN 4 ECTS ZALICZENIE KURSU: ZDANIE EGZAMINU KOŃCOWEGO (ocena) Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest ZALICZENIE ĆWICZEŃ zasady zaliczenia
Bardziej szczegółowoHistoria informacji genetycznej. Jak ewolucja tworzy nową informację (z ma ą dygresją).
Historia informacji genetycznej. Jak ewolucja tworzy nową informację (z ma ą dygresją). Czym jest życie? metabolizm + informacja (replikacja) 2 Cząsteczki organiczne mog y powstać w atmosferze pierwotnej
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko...kl...
Gimnazjum nr 4 im. Ojca Świętego Jana Pawła II we Wrocławiu SPRAWDZIAN GENETYKA GR. A Imię i nazwisko...kl.... 1. Nauka o regułach i mechanizmach dziedziczenia to: (0-1pkt) a) cytologia b) biochemia c)
Bardziej szczegółowoCYKL KOMÓRKOWY I PODZIAŁY KOMÓRKOWE
CYKL KOMÓRKOWY I PODZIAŁY KOMÓRKOWE 1. Cykl komórkowy. Każda komórka powstaje z już istniejącej komórki. Nowe komórki powstają więc z podziału innych, tzw. komórek macierzystych. Po powstaniu komórki rosną,
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I PÓŁROCZE wskazuje biologię jako określa przedmiot naukę o
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Biologia (klasa piąta)
Przedmiot: Biologia (klasa piąta) Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy piątej szkoły
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii w kl. V
Wymagania edukacyjne z biologii w kl. V Dział /tematyka Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca (1) (1+2) (1+2+3) (1+2+3+4) (1+2+3+4+5) I Biologia
Bardziej szczegółowoTemat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości.
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII DLA KLASY I GIMNAZJUM Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości. Cele: Utrwalenie pojęć związanych z budową komórki;
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena
Bardziej szczegółowoGeny i działania na nich
Metody bioinformatyki Geny i działania na nich prof. dr hab. Jan Mulawka Trzy królestwa w biologii Prokaryota organizmy, których komórki nie zawierają jądra, np. bakterie Eukaryota - organizmy, których
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 4
Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Cytologia i genetyka Cytology and Genetics Kod Punktacja ECTS* 4 Koordynator prof. dr hab. Zbigniew Miszalski Zespół dydaktyczny dr
Bardziej szczegółowoDział I Powitanie biologii
Wymagania podstawowe Uczeń: Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Dział I Powitanie biologii wymienia nazwy dziedzin biologii, wskazuje ważne etapy w rozwoju biologii jako nauki. określa podstawowe zasady prowadzenia
Bardziej szczegółowoI. Genetyka. Dział programu Lp. Temat konieczny podstawowy rozszerzający
I. Genetyka 1. Czym jest genetyka? wymienia cechy gatunkowe i indywidualne podanych organizmów wyjaśnia, że jego podobieństwo do rodziców jest wynikiem dziedziczenia cech definiuje pojęcia genetyka oraz
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia.
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia. 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach
Bardziej szczegółowoI BIOLOGIA JAKO NAUKA
I BIOLOGIA JAKO NAUKA Zadanie. Rozwiąż krzyżówkę, a następnie odczytaj i wyjaśnij hasło. 0. Bada skład chemiczny organizmów i zachodzące w nich reakcje.. Zajmuje się procesami dziedziczenia.. Przedmiotem
Bardziej szczegółowoSpis treści CYKL KOMÓRKOWY
Spis treści 1 CYKL KOMÓRKOWY 1.1 Faza M 1.2 Faza G1 (część interfazy) 1.3 Faza S (część interfazy) 1.4 Faza G2 (część interfazy) 1.5 Faza G0 2 MITOZA (podział pośredni) 2.1 Profaza 2.2 Metafaza 2.3 Anafaza
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe: Nauczanie biologii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych
Studia podyplomowe: Nauczanie biologii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych Głównym celem studiów podyplomowych Nauczanie biologii w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych jest przekazanie słuchaczom
Bardziej szczegółowoOpis efektów uczenia się dla kierunku studiów
Załącznik nr 1 do Uchwały nr 116/2018-2019 Senatu UP w Lublinie z dnia 28 czerwca 2019 r. Opis efektów uczenia się dla kierunku studiów Nazwa kierunku studiów: Biotechnologia Poziom : studia pierwszego
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako naukę
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Informacja, struktura i metabolizm.
Podstawy biologii Informacja, struktura i metabolizm. Informacje Kontakt: Paweł Golik Instytut Genetyki i Biotechnologii, Pawińskiego 5A pgolik@igib.uw.edu.pl Informacje, materiały: http://www.igib.uw.edu.pl/
Bardziej szczegółowo6. Z pięciowęglowego cukru prostego, zasady azotowej i reszty kwasu fosforowego, jest zbudowany A. nukleotyd. B. aminokwas. C. enzym. D. wielocukier.
ID Testu: F5679R8 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Na indywidualne cechy danego osobnika ma (maja) wpływ A. wyłacznie czynniki środowiskowe. B. czynniki środowiskowe i materiał genetyczny. C. wyłacznie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Uczeń: wskazuje biologię jako naukę
Bardziej szczegółowoPODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI
PODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI (Bt323) Encyklopedia PWN: BIOLOGIA gr. bíos Ŝycie ; lógos słowo, nauka śycie: zjawisko biologiczne złoŝone i wielowymiarowe, którego nie moŝna opisać za pomocą jednej prostej
Bardziej szczegółowoPOWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data
POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,
Bardziej szczegółowoDział 1: Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii klasa VA szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o
Bardziej szczegółowoDział 1: Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii klasa VC szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o
Bardziej szczegółowoDział 1: Biologia jako nauka
Wymagania edukacyjne z biologii klasa VB szkoły podstawowej Liczba godzin tygodniowo 1 Nauczyciel: Piotr Nerkowski Dział 1: Biologia jako nauka Ocena dopuszczająca uczeń: wskazuje biologię jako naukę o
Bardziej szczegółowoPamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA. A C C G T G C C A A T C G A...
1. Zadanie (0 2 p. ) Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry. ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, gamety, komórki budujące
Bardziej szczegółowoBUDOWA I FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI
Zadanie 1 (1 pkt). Uzasadnij, za pomocą jednego argumentu, że: lizosomy są grabarzami obumarłych składników cytoplazmy lub całych komórek. Zadanie 2 (2 pkt.). Schemat przedstawia budowę komórki eukariotycznej.
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy I gimnazjum oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Bardziej szczegółowoTemat: systematyczny podział organizmów. Ile gatunków organizmów żyje na Ziemi? W 1995r., z polecenia ONZ oszacowano, że na Ziemi żyje około 14
Temat: systematyczny podział organizmów. Ile gatunków organizmów żyje na Ziemi? W 1995r., z polecenia ONZ oszacowano, że na Ziemi żyje około 14 milionów gatunków organizmów żywych. Inne źródła podają,
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII TEMAT LEKCJI: Cytologia powtórzenie wiadomości KLASA:. NAUCZYCIEL PROWADZĄCY... DATA:... GODZ.... HASŁO PROGRAMOWE: Prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoSzczegółowy harmonogram ćwiczeń Biologia medyczna w Zakładzie Biologii w roku akademickim 2017/2018 Analityka Medyczna I rok
Szczegółowy harmonogram ćwiczeń Biologia medyczna w Zakładzie Biologii w roku akademickim 2017/2018 Analityka Medyczna I rok Przedmiot Wykłady Ćwiczenia Poniedziałek 8.00 10.15 grupa V Wtorek 11.00 13.15
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe dziedzin
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16. KLASA III Gimnazjum. Imię:... Nazwisko:... Data:...
BIOLOGIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA III Gimnazjum Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Ponumeruj poziomy organizacji materiału genetycznego, rozpoczynając od poziomu najniższego: - chromatyna -
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe
Bardziej szczegółowoMikrosatelitarne sekwencje DNA
Mikrosatelitarne sekwencje DNA Małgorzata Pałucka Wykorzystanie sekwencji mikrosatelitarnych w jądrowym DNA drzew leśnych do udowodnienia pochodzenia materiału dowodowego w postępowaniu sądowym 27.09.2012
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA DLA KASY V. Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
BIOLOGIA DLA KASY V 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe dziedzin biologii Uczeń: określa przedmiot badań biologii jako nauki opisuje wskazane
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności
Bardziej szczegółowoMożliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii
Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Technologia rekombinowanego DNA jest podstawą uzyskiwania genetycznie zmodyfikowanych organizmów 2. Medycyna i ochrona zdrowia
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej w roku szkolnym 2018/2019 oparte są na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej / 1. Biologia
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka Uczeń: wskazuje
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej 1. Biologia jako nauka wskazuje biologię jako naukę o organizmach
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako nauka wskazuje
Bardziej szczegółowoI PÓŁROCZE. Poziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej obowiązujące w SP 340, oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej I PÓŁROCZE I. Biologia jako nauka 1.
Bardziej szczegółowoPoziom wymagań. ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca
I. Biologia jako nauka Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej. Rok szkolny 2018/2019 Nauczyciel prowadzący
Bardziej szczegółowoUczeń: określa przedmiot badań biologii jako nauki opisuje wskazane cechy organizmów wyjaśnia, czym zajmuje się wskazana dziedzina biologii
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej- rok szkolny 2018/2019 I. Biologia jako nauka 1. Biologia jako
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z biologii dla klasy III AD. 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17
Rozkład materiału z biologii dla klasy III AD zakres rozszerzony LO 7 godz / tyg rok szkolny 2016/17 Biologia na czasie 2 zakres rozszerzony nr dopuszczenia 564/2/2012 Biologia na czasie 3 zakres rozszerzony
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Podstawy biologii molekularnej
Podstawy biologii Podstawy biologii molekularnej Trochę historii - XX wiek Początek - wejście teorii Mendla do dyskursu naukowego Lata 40. - DNA jest nośnikiem genów Lata 50. - wiemy jak wygląda DNA (Franklin,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z BIOLOGII w klasie 5 Szkoły Podstawowej WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE
Bardziej szczegółowoKonkurs szkolny Mistrz genetyki etap II
onkurs szkolny istrz genetyki etap II 1.W D pewnego pierwotniaka tymina stanowi 28 % wszystkich zasad azotowych. blicz i zapisz, jaka jest zawartość procentowa każdej z pozostałych zasad w D tego pierwotniaka.
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY
nr zad. max ilość punktów 1. 3 2. 5 KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY prawidłowe odpowiedzi punktacja uwagi A. Królestwo: bakterie B. Brak jadra komórkowego / obecność substancji jądrowej
Bardziej szczegółowoBiologia klasa V. Wymagania do działów na poszczególne oceny
Biologia klasa V Wymagania do działów na poszczególne oceny Dział 1. Biologia nauka o życiu Wymagania konieczne Wymagania podstawowe (ocena dopuszczająca) (ocena dostateczna) wskazuje biologię jako naukę
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Strukturalne podstawy biologii komórki Rok akademicki: 2030/2031 Kod: EIB-2-206-BN-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Inżynieria
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowoDNA musi współdziałać z białkami!
DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji
Bardziej szczegółowoPraca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr V
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr V Poniższa praca składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej
Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 5 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.
Podstawy biologii Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Materiał genetyczny Materiałem genetycznym są kwasy nukleinowe Materiałem genetycznym organizmów komórkowych jest kwas deoksyrybonukleinowy
Bardziej szczegółowo