Dobrostan ciężarnych i noworodków leczonych z powodu toksoplazmozy w ciąży
|
|
- Katarzyna Mikołajczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ROZDZIAŁ II ZDROWIE I DOBROSTAN 3/2014 DOBROSTAN I RODZINA Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Department of Obstetrics Medical University of Gdansk *Katedra Mikrobiologii Politechniki Gdańskiej Gdansk University of Technology Chemical Faculty, Department of Microbiology DARIUSZ LAUTENBACH, BLANKA MALCZEWSKA, KRZYSZTOF PREIS, LUCYNA HOLEC-GĄSIOR*, KATARZYNA KRYNIEWSKA, KAROLINA KOZUBOWSKA, KAROLINA RACHOŃ Dobrostan ciężarnych i noworodków leczonych z powodu toksoplazmozy w ciąży Wellness of pregnant women and newborn with prenatal infection Toxoplasma gondii Toksoplazmoza jest chorobą pasożytniczą wywołaną przez wewnątrzkomórkowego pierwotniaka Toxoplasma gondii. Występuje powszechnie u człowieka oraz zwierząt stałocieplnych. Według danych WHO szacuje się, że około 1/3 populacji ma dodatnie odczyny serologiczne w kierunku T. gondii. Ryzyko zakażenia waha się w szerokich granicach w zależności od klimatu, zwyczajów sanitarnożywieniowych i warunków socjoekonomicznych [5]. W Polsce odsetek seropozytywnych dorosłych wynosi ok. 60% [1]. Według badań przeprowadzonych w Łodzi w latach , wśród 4916 kobiet u 41,3% stwierdzono swoiste przeciwciała przeciwko T. gondii [5]. Pierwotniak po raz pierwszy został opisany przez Nicole i Manceaux u północnoafrykańskiego gryzonia Ctenodactylus gondii w 1908 r., pełny cykl życiowy został ustalony jednak dopiero w 1969 roku. Żywicielem ostatecznym są koty oraz niektóre kotowate (Felidae), natomiast żywicielem pośrednim wszystkie ptaki oraz ssaki (łącznie z człowiekiem). Główna droga zakażenia toksoplazmozą to spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa zawierającego postacie bradyzoitów w cystach lub tachyzoitów w pseudocystach. Wrotami inwazji jest wówczas jama ustna (zakażenie per os). Zarażenie jest ponadto możliwe poprzez spożycie pokarmu zanieczyszczonego kałem, moczem lub innymi wydalinami zwierząt chorych. W takim wypadku do organizmu dostają się postacie sporozoitów w sporocystach.
2 20 ZDROWIE I DOBROSTAN 3/2014 Dobrostan i rodzina Uwalnianie postaci inwazyjnych następuje prawdopodobnie w jelicie cienkim, gdzie pasożyt przedostaje się do komórek żernych siateczki lub śródbłonka i monocytów, a następnie przenosi się do węzłów chłonnych, mięśni poprzecznie prążkowanych oraz gładkich, mięśnia sercowego, ośrodkowego układu nerwowego, rdzenia kręgowego, gałki ocznej i innych narządów [2]. Poza drogą pokarmową do zarażenia może dojść również przez łożysko taka droga transmisji dotyczy płodów zarażonych podczas czynnej pierwotnej inwazji w trakcie ciąży (droga wertykalna). W literaturze opisano również sporadyczne przypadki zarażeń poprzez transfuzję krwi, bądź tez przeszczep narządów od dawców seropozytywnych do seronegatywnych [3]. Tabela I Zalecenia dotyczące strategii zapobiegania toksoplazmozie [1], [2] Zalecenia dotyczące strategii zapobiegania toksoplazmozie Należy unikać spożywania surowego, niedogotowanego mięsa Po kontakcie z surowym mięsem należy umyć detergentem bardzo dokładnie wszystkie naczynia, które miały z nim kontakt Do wszelkich prac ogrodowych należy pamiętać o zakładaniu gumowych rękawic ochronnych Owoce i warzywa należy dokładnie umyć, oczyścić i obrać przed spożyciem Jeśli w domu jest kot, należy unikać sprzątania kuwety, lub wykonywać tę czynność w gumowych rękawicach, kot powinien być trzymany w domu i nie karmiony surowym mięsem Należy chronić żywność przed owadami W obrębie jednego gatunku T. gondii występuje polimorfizm DNA. Wytwarzanie przez pierwotniaka różnych izoenzymów pozwala na wyróżnienie trzech różnych szczepów charakteryzujących się inną zjadliwością. Szczepy I i II są patogenne dla ludzi i mogą powodować zakażenia wrodzone, przy czym szczep II jest najczęściej izolowany u ludzi chorych na AIDS. Szczep III jest natomiast patogenny głównie dla zwierząt. Tabela II Objawy kliniczne w zależności od okresu zarażenia kobiety pasożytem T. gondii [3], [9] Objawy kliniczne w zależności od okresu zarażenia kobiety pasożytem T. gondii Trymestr Procent zarażonych ciąży noworodków Objawy kliniczne I 17 Poronienie, poród przedwczesny II 25 Zwapnienia śródczaszkowe, niedorozwój umysłowy, uszkodzenia gałki ocznej III 65 Postać lekka, w 85% bezobjawowa Na obraz kliniczny toksoplazmozy składa się kilka czynników do których należą między innymi sprawność układu immunologicznego gospodarza, droga zarażenia, intensywność inwazji, zjadliwość szczepów oraz zdolność do regeneracji zainfekowanej tkanki [4]. U człowieka ze sprawnie funkcjonującym układem odpornościo-
3 Dariusz Lautenbach, Blanka Malczewska, Krzysztof Preis, Lucyna Holec-Gąsior, Katarzyna Kryniewska, Karolina Kozubowska, Karolina Rachoń Dobrostan ciężarnych i noworodków leczonych z powodu toksoplazmozy w ciąży wym, toksoplazmoza przebiega najczęściej bezobjawowo. Jedynie u kilku do kilkunastu procent przypadków można zaobserwować objawy kliniczna takie jak: powiększenie węzłów chłonnych, objawy grypopodobne, czy wysypka skórna występujące po 5-18 dniowej inkubacji. W piśmiennictwie można znaleźć również doniesienia dotyczące zapalenia opon mózgowo rdzeniowych u ciężarnych spowodowane pierwotnym zakażeniem T. gondii [2]. Toksoplazmoza może mieć jednak bardzo ciężki przebieg u płodów. Obraz kliniczny zależy w dużym stopniu od okresu zarażenia płodu podczas ciąży [3]. Ryzyko transmisji dopłodowej wzrasta w zależności od okresu ciąży, w którym doszło do serokonwersji. Natomiast odsetek płodów ze stwierdzonymi objawami toksoplazmozy wrodzonej maleje wraz ze wzrostem wieku ciążowego [2]. Udowodniono, iż zakażenie kobiety w okresie prekoncepcyjnym nie stanowi zagrożenia dla płodu. Bardzo ważnym czynnikiem jest, więc stwierdzenie kiedy nastąpiło zakażenie ciężarnej. Tabela III. Ryzyko zarażenia płodu w zależności od wieku ciążowego, w którym nastąpiła serokonwersja [3] Ryzyko zarażenia płodu w zależności od wieku ciążowego, w którym nastąpiła serokonwersja Czas trwania ciąży Ryzyko akażenia płodu Ryzyko rozwoju objawów klinicznych Podstawą współczesnej diagnostyki toksoplazmozy są badania serologiczne, które polegają na wykryciu w surowicy lub płynach ustrojowych osób zarażonych pasożytem specyficznych przeciwciał anty T. gondii klasy IgG, IgM, a także w niektórych przypadkach IgA [3]. Podstawową rolę w obronie przed zarażeniem T. gondii odgrywa odpowiedź komórkowa. Tym niemniej jednak ocena odpowiedzi humoralnej odgrywa główną rolę diagnostyczną [1]. Immunoglobuliny pojawiają się w następującej kolejności IgM, IgE, IgA oraz IgG. Jako pierwsze w odpowiedzi na inwazję pasożyta pojawiają się przeciwciała klasy IgM. Osiągają one najwyższy poziom w pierwszych tygodniach po zarażeniu, po czym ich liczba maleje (utrzymują się przez około 4-6 miesięcy). Z tego powodu przeciwciała tej klasy uznawane są za wskaźnik początku choroby. Przeciwciała klasy IgA charakteryzują się podobną dynamiką, co przeciwciała klasy IgM, jednak mogą utrzymywać się w organizmie nawet przez 9 miesięcy. Najsilniejszą odpowiedź na zakażenia wykazują immunoglobuliny IgG, które pojawiają się w organizmie jako ostatnie. Między 2, a 3 miesiącem przeciwciała te osiągają najwyższy poziom, który utrzymuje się przez kilka 21
4 ZDROWIE I DOBROSTAN 3/2014 Dobrostan i rodzina miesięcy, po czym w ciągu dwóch lat stopniowo się obniża. W niskich mianach obecne są do końca życia [3]. Tabela IV Przydatność badań laboratoryjnych podczas rozpoznawania toksoplazmozy u matek i noworodków [1] Klasa przeciwciał swoistych Kobiety ciężarne Noworodek Metody pośrednie Metody bezpośrednie IgG IgG awidność IgM IgA PCR (-) identyfikuje kobietę z grupy ryzyka, konieczna profilaktyka i testy w kolejnych trymestrach Wysoka wyklucza infekcję nabytą w ciągu ostatnich 3-4 miesięcy, niska może utrzymywać się miesiącami, niediagnostyczna (+) mogą utrzymywać się bardzo długo, same nie są wyznacznikiem pierwotnego zarażenia (-) wykluczają infekcję u kobiety ciężarnej w I i II trymestrze ciąży (+) mogą utrzymywać się bardzo długo (+) z płynu owodniowego potwierdzają zarażenie płodu (-) nie wyklucza (+) bez obecności IgM infekcja przewlekła bez ryzyka dla płodu (+) przeciwciała matczyne mogą być obecne do 12 miesiąca życia, immunoblotting IgG różnicuje przeciwciała matczyne i własne, obecność >12 miesiąca - rozpoznanie Rosnąca w czasie obserwacji dziecka może przemawiać za rozpoznaniem (+) z krwi obwodowej potwierdzają rozpoznanie (-) nie wykluczają rozpoznania (+) z krwi obwodowej potwierdzają rozpoznanie (+) z krwi, moczu, płynu mózgowo rdzeniowego potwierdza rozpoznanie 22 MATERIAŁ I METODA Badanie, objęto 39 pacjentek hospitalizowanych w Klinice Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w latach Analizie retrospektywnej poddano dokumentację medyczną badanej grupy. Każda z kobiet w trakcie hospitalizacji przeszła amniopunkcję diagnostyczną celem analizy DNA toskoplazmozy metodą PCR, ponadto wykonane zostały badania serologiczne, morfologia krwi obwodowej oraz USG. Wszystkie pacjentki zostały zaproszone na wizytę kontrolną, która odbyła się w 2013 r. W jej trakcie oceniona został poporodowa dokumentacja medyczna kobiet oraz ich dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem wyników badań serologicznych i konsultacji okulistycznych oraz dokonana została ocena rozwoju umysłowego i fizycznego dzieci narażonych w życiu płodowym na toksoplazmozę.
5 Dariusz Lautenbach, Blanka Malczewska, Krzysztof Preis, Lucyna Holec-Gąsior, Katarzyna Kryniewska, Karolina Kozubowska, Karolina Rachoń Dobrostan ciężarnych i noworodków leczonych z powodu toksoplazmozy w ciąży Obliczenia wykonano w programie Excel stosując odpowiednie funkcje arkuszowe z grupy funkcji statystycznych. Wykres I Struktura zamieszkania badanych ciężarnych WYNIKI Średni wiek pacjentek poddanych badaniu wyniósł 27.9 lat. 29,1% pacjentek pochodziło z miast powyżej 100 tys. mieszkańców, 25% z miast od 30 do 100 tys. mieszkańców, 4,2% z miast poniżej 30 tys. mieszkańców, natomiast 41,7% badanych mieszkało na wsi. U wszystkich pacjentek w trakcie trwania ciąży oznaczono poziom immunoglobulin odpornościowych, a otrzymane wyniki wskazywały na zakażenie pierwotniakiem T. gondii. Średnio ciężarne trafiały do ośrodka w 17 tygodniu ciąży. Rozpoznanie i leczenie w każdym przypadku zostało wdrażane wcześniej w lecznictwie ambulatoryjnym przez lekarz prowadzących ciążę, a choroba przebiegała bezobjawowo. Kobiety w trakcie hospitalizacji otrzymywały preparat Rovamycin (Spiramycyna) celem zapobieżenia przeniesienia zakażenia na płód. Wszystkie ciężarne miały również pobrany płyn owodniowy celem oznaczenia DNA toksoplazmy metodą PCR. Wszystkie otrzymane wyniki były ujemne. Każda pacjentka miała ponadto wykonane badanie USG, w którym w ani jednym przypadku nie stwierdzono nieprawidłowości. Wśród przebadanych ciężarnych odnotowano jeden przypadek ciąży bliźniaczej, co stanowiło 2,6%. Nie zanotowano wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Każde z dzieci osiągnęło masę urodzeniową odpowiednią do tygodnia w którym nastąpił poród. Średnia waga urodzeniowa noworodków matek zakażonych toksoplazmozą wyniosła 3517,3 g. 93,3% noworodków osiągnęło prawidłową masę urodzeniową 23
6 24 ZDROWIE I DOBROSTAN 3/2014 Dobrostan i rodzina ( g.), 6,7% dzieci ważyło ponad 4000 g., nie odnotowano ani jednego przypadku hipotrofii. Stosunek płci męskiej do żeńskiej wyniósł 1,33:1. Po porodzie nie stwierdzono u dzieci żadnych nieprawidłowości. Wszystkim nowo narodzonym pobrano krew do badań laboratoryjnych, celem oznaczenie poziomu immunoglobulin odpornościowych. Nie stwierdzono zakażenia toksoplazmozą w ani jednym wypadku. Przy wypisie położnice otrzymały zalecenie ponownego oznaczenia stężenia IgM oraz IgG oraz zgłoszenia się z dziećmi na konsultację okulistyczną w warunkach ambulatoryjnych. U dzieci kobiet, które zastosowały się do zaleceń, badania laboratoryjne potwierdziły brak zakażenia pierwotniakiem. Nie wykryto również powikłań okulistycznych. Żadna z matek nie zgłaszała opóźnienia w rozwoju umysłowym, bądź też fizycznym swojego dziecka. DYSKUSJA Zakażenie toksoplazmozą jest zakażeniem, któremu można skutecznie zapobiegać, przestrzegając przez ciężarne nawyków higienicznych oraz dietetycznych. Jeśli jednak już doszło do zakażenia niezwykle istotna jest jak najszybsza identyfikacja serologiczna, aby zapobiec niekorzystnym następstwom dla płodu [6]. W 2010 r. w Instytucie Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi zostało wykonane badanie kwestionariuszowe obejmujące 310 osób wśród których pokaźną grupę stanowili Położnicy i Ginekolodzy, Położne oraz kobiety ciężarne. Ankieta dotyczyła stanu wiedzy na temat zakażenia toksoplazmozą w trakcie ciąży. Badanie ukazało, że w żadnej z wyżej wymienionych grup stan wiedzy na temat pierwotniaka nie jest dostateczny. Ważnym elementem jest więc większy nacisk na propagowanie profilaktyki pierwotnej oraz wprowadzenie kursów doskonalących dla personelu medycznego [5]. W Polsce obecnie nie prowadzi się badań przesiewowych u kobiet w czasie ciąży w kierunku zarażenia T. gondii. Testy serologiczne są jedynie zalecane w kolejnych trymestrach ciąży. Według rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 23 września 2010 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzieleniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem, diagnostyka serologiczna w kierunku zakażenia toksoplazmozą powinna być przeprowadzona do. 10 tygodnia ciąży [7]. Wykonanie tego badania jest szczególnie istotne z uwagi na fakt, iż zakażenie toksoplazmozą jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet ciężarnych. Po pierwsze należy potwierdzić lub wykluczyć zakażenia pasożytem. Jeżeli zakażenie zostanie wykluczone, powinnością lekarza jest poinformowanie ciężarnej o konieczności ponownych badań z częstotliwością co ok. 3 miesiące oraz pouczenie pacjentki o przestrzeganiu zaleceń higienicznych oraz dietetycznych. Jeśli natomiast zostanie ono potwierdzone, trzeba koniecznie precyzyjnie określić w jakiej fazie choroby znajduje się pacjentka. Przyjmuje się, że kobiety ciężarne zainfekowane toksoplazmozą przed ciążą i posiadające przeciwciała odpornościowe klasy IgG w mianie nie wyższym niż 300 IU/ml są zdolne do obrony płodu przez zakażeniem pierwotniakiem [3]. Jeżeli badania
7 Dariusz Lautenbach, Blanka Malczewska, Krzysztof Preis, Lucyna Holec-Gąsior, Katarzyna Kryniewska, Karolina Kozubowska, Karolina Rachoń Dobrostan ciężarnych i noworodków leczonych z powodu toksoplazmozy w ciąży wykażą toksoplazmozę wczesną należy jak najszybciej rozpocząć leczenie farmakologiczne. Lekiem pierwszego wyboru w leczeniu toksoplazmozy ciężarnych jest spiramycyna (Rovamycine) antybiotyk z grupy makrolidów. Stosuje się ją od momentu rozpoznania zakażenia T. gondii, aż do rozwiązania. Lek ten wykazuje duże powinowactwo z tkankami łożyska, osiągając w nim do pięciu razy większe stężenie niż w surowicy krwi i może być stosowany w ciąży w przypadku zdecydowanej konieczności [10]. Przy stosowaniu preparatu należy pamiętać, iż może być on przyczyną objawów niepożądanych szczególnie ze strony przewodu pokarmowego i skóry. Obraz kliniczny wrodzonej toksoplazmozy jest bardzo zróżnicowany. Najczęstszym typem inwazji jest inwazja bezobjawowa. Znacznie rzadziej występuje Triada Sabina Pinkertona (wodogłowie lub małogłowie, zapalenie siatkówki i naczyniówki, zwapnienia śródmózgowe), opóźnienie rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka. Wśród innych objawów wymienić można małopłytkowość, hipotrofię oraz powiększenie wątroby i śledziony [2]. Wieloośrodkowe badanie kliniczne przeprowadzone w poradniach S szpitali Uniwersyteckich we Francji, Belgii, Danii i Finlandii wykazało, iż 10% noworodków matek leczonych Spiramycyną miało następstwa toksoplazmozy wrodzonej [6]. Podobne wyniki zamieszczone są również w podręczniku Położnictwo i Ginekologia pod redakcją Grzegorza H. Bręborowicza..Według literatury u matek nieleczonych z powodu toksoplazmozy odsetek ten wynosił 28%. W badaniu przeprowadzonym przez nasz ośrodek nie odnotowaliśmy natomiast ani jednego takiego przypadku, co pozostaje w sprzeczności z dostępną literaturą. Prawdopodobnie ma to związek z dość szybkim postawieniem rozpoznania i wdrożeniem leczenia u kobiet poddanych przez nas badaniu. WNIOSKI Leczenie Spiromycyną znacząco wpływa na spadek występowania toksoplazmozy wrodzonej u dzieci matek seropozytywnych. Badania serologiczne w kierunku toksoplazmozy powinny być przeprowadzone jak najszybciej po rozpoznaniu ciąży. Niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na zmniejszenie częstości występowania toksoplazmozy wrodzonej jest jak najszybsze rozpoczęcie leczenia po postawieniu odpowiedniej diagnozy. Należy dołożyć wszelkich starań, aby zarówno personel medyczny, jak i kobiety ciężarne miały świadomość zagrożeń z jakimi wiąże się zakażenie pierwotniakiem T. gondii. PIŚMIENNICTWO 1. Bręborowicz H. G.: Położnictwo i Ginekologia tom I. Wydawnictwo lekarskie PZWL, wydanie I. [2] 25
8 26 ZDROWIE I DOBROSTAN 3/2014 Dobrostan i rodzina 2. Charakterystyka produktu leczniczego: Rovamycine; Ministerstwo zdrowia, Departament Polityki lekowej i farmacji. [10] 3. Cozon G. J. I wsp.: Estimation of avidity of immunoglobulin G for routine diagnosis of chronic Toxoplasma gondii infection in pregnant women. Eur. J. Clin. Microbiol. Infect. Dis. 1998; 17: [9] 4. Foulon W.: Wpływ leczenia toksoplazmozy w czasie ciąży na ryzyko zarażenia płodu oraz występowania skutków wrodzonej toksoplazmozy w wieku 12 miesięcy wieloośrodkowe badanie kliniczne. Medycyna Praktyczna [6] 5. Holec Gąsior L.: Antygeny rekombinantowe Toxoplasma gondii jako narzędzie w diagnistyce toksoplazmozy, Gdańsk 2007 r. Rozprawa Doktorska Wydział Chemiczny [4] 6. Holec Gąsior L.: Badanie epidemiologiczne populacji kobiet gminy Przodkowo w kierunku toksoplazmozy. Przegląd epidemiologiczny 2009; 63: [8] 7. Holec Gąsior L. I wsp. - Prawidłowe rozpoznanie toksoplazmozy u kobiet ciężarnych ważność badań diagnostycznych oraz nowe możliwości. Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 4, [3] 8. Niezgoda A., Dobrzańska A.: Toksoplazmoza wrodzona rozpoznawanie i leczenie. Przewodnik lekarza 44 [1] 9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 września 2010 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem. Dziennik Ustaw nr 187. [7] 10. Ziemba J. I wsp.: Ocena stanu wiedzy dotyczącej toksoplazmozy wśród ciężarnych, położnych, studentów medycyny i lekarzy położników. Medycyna pracy 2010; 61(3): [5] STRESZCZENIE Według szacunków WHO około 1/3 populacji świata jest zakażona pierwotniakiem T. gondii. W przypadku osób zdrowych z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym infekcja przebiega zazwyczaj bezobjawowo. Toksoplazmoza stanowi, jednak poważne zagrożenie dla kobiet ciężarnych, gdyż znacząco zwiększa ryzyko poronienia lub wystąpienia wad wrodzonych u dziecka. Badania przeprowadzone na dużej populacji kobiet w Polsce pokazują, iż problem ten może dotyczyć nawet 41% przyszłych matek. W niniejszej pracy analizie poddano przebieg ciąży oraz porodu nosicielek toksoplazmozy poddanych leczeniu przeciwpierwotniakowym oraz losy ich dzieci. Badania prowadzone były w Klinice Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w latach Praca wykazuje, iż wczesne rozpoczęcie leczenia znacząco wpływa na spadek występowania toksoplazmozy wrodzonej.
9 Dariusz Lautenbach, Blanka Malczewska, Krzysztof Preis, Lucyna Holec-Gąsior, Katarzyna Kryniewska, Karolina Kozubowska, Karolina Rachoń Dobrostan ciężarnych i noworodków leczonych z powodu toksoplazmozy w ciąży ABSTRACT According to World Health Organization 1/3 of world population is infected by T. gondii. For patients with well-functioning immune system infection is asymptomatic. Toxoplasmosis is real danger for pregnant women because significantly increase a risk of miscarriage or congenital defects. A study of a large population of women in Poland show that this problem can affect even 41% of expectant mothers. In this article we analyzed pregnancy and childbirth future mothers infected by T. gondii and treated antiprotozoal. The research was conducted at the Department of Obstetrics, Medical University of Gdansk in The work shows that early treatment significantly decrease a chance of congenital toxoplasmosis. Artykuł zawiera znaki ze spacjami (19422 znaki ze spacjami cm 2 grafiki) 27
Dobrostan pacjentek leczonych spiramycyną z powodu toksoplazmozy w ciąży
ROZDZIAŁ XVII DOBROSTAN I SPOŁECZEŃSTWO 1 Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Department of Obstetrics Medical University of Gdansk 2 Katedra Mikrobiologii Politechniki Gdańskiej Gdansk
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoJakich chorób infekcyjnych u ciężarnych obawia się położnik? - przegląd całkowicie subiektywny
Jakich chorób infekcyjnych u ciężarnych obawia się położnik? - przegląd całkowicie subiektywny Piotr Węgrzyn Klinika Położnictwa i Perinatologii Szpital Pediatryczny Warszawski Uniwersytet Medyczny Cytomegalowirus
Bardziej szczegółowoToksoplazmoza u ciężarnych - diagnostyka
Toksoplazmoza u ciężarnych - diagnostyka NZOZ Poradnia Specjalistyczna Gemini lek. med. Alfred Rajczyk ŻYCHLIN, 18 LUTY 2017 R. Definicja toksoplazmozy Toksoplazmoza jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoAkademia wiedzy Synevo zaprasza na szkolenie online
Akademia wiedzy Synevo zaprasza na szkolenie online 1 Szkolenie online organizowane we współpracy z: Laboratoryjne rozpoznawanie toksoplazmozy: schematy diagnostyczne i interpretacja wyników badań Dr hab.
Bardziej szczegółowoProfilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży
- Profilaktyka konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu Rhesus (Rh) Informacje dla kobiet w ciąży 2 Spis treści Historia profilaktyki konfliktu serologicznego w zakresie antygenu D z układu
Bardziej szczegółowoPAKIET BADAŃ DLA PLANUJĄCYCH CIĄŻĘ %W PAKIECIE BADAŃ W PAKIECIE TANIEJ Wersja 1
PAKIET BADAŃ DLA PLANUJĄCYCH CIĄŻĘ 19 BADAŃ W PAKIECIE %W PAKIECIE TANIEJ 2018 Wersja 1 CZY WIESZ, ŻE: Badania ujęte w tym pakiecie podzielić można na dwie grupy. Wyniki badań z pierwszej grupy informują
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowoDiagnostyka zakażeń EBV
Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne
Bardziej szczegółowoPan Krzysztof Zakrzewski Dyrektor Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Ochota ul. Szczęśliwicka Warszawa
Warszawa, 15 czerwca 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.1.2016 Pan Krzysztof Zakrzewski Dyrektor Samodzielnego Zespołu Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Ochota ul. Szczęśliwicka
Bardziej szczegółowoPani Beata Zofia Leszczyńska Orpea Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Prosta Warszawa
Warszawa, 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI.9612.3.9.2018 Pani Beata Zofia Leszczyńska Orpea Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Prosta 69 00-838 Warszawa WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie
Bardziej szczegółowoNA ZAKAŻENIE HBV i HCV
NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor
Bardziej szczegółowoGminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014
wersja robocza Gminny Program Opieki nad Kobietą w Ciąży 2011-2014 Pomysłodawcy: Komisja Zdrowia, Opieki Społecznej i Profilaktyki Rady Gminy Izabelin Autor: Anita Mamczur 1 I. Opis problemu zdrowotnego
Bardziej szczegółowoPan Edward Dąbrowski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Borowiu ul. Garwolińska Borowie
Warszawa, 30 listopada 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-S.9612.3.3.2015 Pan Edward Dąbrowski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Borowiu ul. Garwolińska 9 08-412 Borowie W Y S T Ą P I E N I
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu położnictwa
Pytania z zakresu położnictwa - 2017 1. Proszę omówić zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminowe u kobiet ciężarnych i karmiących piersią ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia profilaktyki jodowej.
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 6
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoWarszawa, ' i r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Warszawa, ' i - 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI.9612.3.6.2018 Pani Krystyna Rusiniak Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej - Miejskiego Ośrodka Zdrowia w Zielonce ul. Mickiewicza
Bardziej szczegółowoListerioza. Teresa Kłapeć
Listerioza Teresa Kłapeć Listerioza Jest to choroba zakaźna ludzi i zwierząt (zoonoza), wielopostaciowa, wykryta po raz pierwszy u człowieka w 1939 roku w Danii. Czynnikiem etiologicznym objawów chorobowych
Bardziej szczegółowoPani Katarzyna Wyszogrodzka-Jagiełło Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Akacjowa 2A Siennica
Warszawa, 14 listopada 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.16.2016 Pani Katarzyna Wyszogrodzka-Jagiełło Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. Akacjowa 2A 05-332 Siennica W Y S T Ą P I
Bardziej szczegółowoPan Artur Skóra Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Kościuszki Węgrów
Warszawa, 29 stycznia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-S.9612.3.4.2014 Pan Artur Skóra Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Kościuszki 15 07-100 Węgrów W Y S T Ą P I E N I E P
Bardziej szczegółowoPan Arkadiusz Stępniewski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pniewach Pniewy 2A Pniewy
Warszawa, 14 sierpnia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-R.9612.3.3.2015 Pan Arkadiusz Stępniewski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Pniewach Pniewy 2A 05-652 Pniewy W Y S T Ą P I E N I E P
Bardziej szczegółowoWirus HPV przyczyny, objawy i leczenie
Wirus HPV przyczyny, objawy i leczenie Spis treści: 1. 2. 3. 4. 5. Informacje ogólne Przyczyny Objawy Leczenie Rodzaje HPV Informacje ogólne Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV Human Papilloma Virus) stanowi
Bardziej szczegółowoMaria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
Bardziej szczegółowoPan Apoloniusz Wręczycki Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Wolanowie ul. Opoczyńska Wolanów
Warszawa, 0^- S C i/ p ( J J Q 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-N/I.9612.3.7.2018 Pan Apoloniusz Wręczycki Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Wolanowie ul. Opoczyńska 23 26-625
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie
ZAKAŻENIA UOGÓLNIONE I MIEJSCOWE ORAZ CHOROBY ZAKAŹNE W CIĄŻY I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii AM w Warszawie ZAKAŻENIA najczęstsza przyczyna powikłań w ciąży, porodzie i połogu w 70% przyczyna
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoTy i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub
Ty i Twoje dziecko Wirusowe zapalenie wątroby typub Jeżeli chorujesz na wirusowe zapalenie wątroby typu B i jesteś w ciąży, planujesz ciążę, właśnie urodziłaś, albo masz już dzieci, ta ulotka dostarczy
Bardziej szczegółowoPani Elżbieta Główka ul. Władysława Reymonta 12/ Radzymin
Warszawa, 29 września 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-C.9612.3.1.2016 Pani Elżbieta Główka ul. Władysława Reymonta 12/125 05-250 Radzymin W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Na podstawie art. 111
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 11 do Zarządzenia Nr 41/2009 Prezesa NFZ z dnia 15 września 2009 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4, D80.5,
Bardziej szczegółowoWojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A. Dr n. med. Jacek Klakočar
GORĄCZKA KRWOTOCZNA E B O L A Dr n. med. Jacek Klakočar Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu Gorączka krwotoczna Ebola (inaczej: choroba wywołana przez wirusa Ebola [Ebola
Bardziej szczegółowoOpieka laboratoryjna nad przyszłą mamą
Opieka laboratoryjna nad przyszłą mamą Diagnostyka laboratoryjna u kobiet ciężarnych wykonywana jest w celu wykrycia stanów potencjalnie patologicznych w fizjologicznej badania profilaktyczne, oraz w diagnostyce
Bardziej szczegółowoStandardy prowadzenia ciąży
Standardy prowadzenia ciąży Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Korekta: Joanna Fiuk, Olga Strzelec Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Iwona Łytkowska
Bardziej szczegółowoKwestionariusz wiedzy dla pracowników programów i placówek narkotykowych
Inicjatywa EMCDDA na rzecz redukcji szkód Zwiększanie testowania na obecność wirusa zapalenia wątroby (WZW) typu C oraz skierowań do leczenia wśród iniekcyjnych użytkowników narkotyków w programach i placówkach
Bardziej szczegółowoNazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI
Załącznik nr 12 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE PIERWOTNYCH NIEDOBORÓW ODPORNOŚCI U DZIECI ICD 10 D80 w tym D80.0, D80.1, D80.3, D80.4,
Bardziej szczegółowoAIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune
AIDS AIDS jest nabytym zespołem upośledzenia odporności, którego skrót (AIDS) wywodzi się od pierwszych liter nazwy angielskiej: (A)cquired (I)mmune (D)eficiency (S)yndrome. Przyczyny zakażenia AIDS Czynnikiem
Bardziej szczegółowoPani Lena Krajewska MEDICON Sp. z o.o. ul. Gagarina Radom
Warszawa, 14 kwietnia 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-R.9612.3.5.2015 Pani Lena Krajewska MEDICON Sp. z o.o. ul. Gagarina 1 26-600 Radom W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Na podstawie art. 111
Bardziej szczegółowoAnita Olejek. Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu
Anita Olejek Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej w Bytomiu - patologia, w której na skutek niezgodności w zakresie antygenów krwinek czerwonych pomiędzy ciężarną
Bardziej szczegółowoW Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E
Warszawa, 31 sierpnia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-S.9612.3.2.2015 Pani Urszula Szyszło Dyrektor Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Siedlcach
Bardziej szczegółowoPani Ewa Ryszka Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Idzikowskiego 7b Sulejówek
Warszawa, G c u a u o l2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WZ-VI.9612.3.3.2018 Pani Ewa Ryszka Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej ul. Idzikowskiego 7b 05-070 Sulejówek WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
Bardziej szczegółowoZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ
ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ Lek. med. Jacek Krajewski Praktyka Lekarza Rodzinnego Jacek Krajewski Seminarium Nowe perspektywy w leczeniu HCV znaczenie diagnostyki
Bardziej szczegółowoPan Jacek Białobłocki Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Mławie ul. Anny Dobrskiej Mława
Warszawa, 22 maja 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-C.9612.3.1.2015 Pan Jacek Białobłocki Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Mławie ul. Anny Dobrskiej 1 06-500 Mława W Y S T Ą
Bardziej szczegółowoCelem Tygodnia Szczepień w Polsce jest podkreślanie roli szczepień powszechnych i indywidualnych poprzez:
W dniach 22-26 kwietnia obchodzimy, już po raz IX, Europejski Tydzień Szczepień. Jest to inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), realizowana i koordynowana na poziomie lokalnym przez poszczególne
Bardziej szczegółowou Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych
1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5
Bardziej szczegółowoProblemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit. Maria Kłopocka Bydgoszcz
Problemy płodności i ciąży w nieswoistych zapalnych chorobach jelit Maria Kłopocka Bydgoszcz Płodność Przebieg ciąży i poród Bezpieczeństwo leczenia w okresie ciąży i karmienia Sytuacje szczególne Edukacja
Bardziej szczegółowoPan Robert Gajda ul. Piotra Skargi 23/ Pułtusk
Warszawa, 21 sierpnia 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.7.2017 Pan Robert Gajda ul. Piotra Skargi 23/29 06-100 Pułtusk W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Na podstawie art. 111 ust. 1 ustawy
Bardziej szczegółowoPani Lidia Grochowska Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej MEDYK ul. Sienkiewicza Pionki
Warszawa, 30 maja 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-R.9612.3.1.2016 Pani Lidia Grochowska Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej MEDYK ul. Sienkiewicza 4 26-670 Pionki W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O
Bardziej szczegółowoPowiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Wieruszowie
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Wieruszowie Hcv HCV to wirus zapalenia wątroby typu C EPIDEMIOLOGIA Wg danych Państwowego Zakładu Higieny i Instytutu Hematologii i Transfuzjologii, uznawanych
Bardziej szczegółowoZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA
Załącznik nr 2 ZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA Termin badania (wiek) Badania (testy) przesiewowe oraz świadczenia
Bardziej szczegółowoREDAKCJA DOMINIK SIEROŃ MIESZKO NORBERT OPIŁKA AUTORZY ILONA PIECZONKA-RUSZKOWSKA JACEK ZECKEI PEDIATRIA WYDANIE II
REDAKCJA DOMINIK SIEROŃ MIESZKO NORBERT OPIŁKA AUTORZY ILONA PIECZONKA-RUSZKOWSKA JACEK ZECKEI PEDIATRIA WYDANIE II PEDIATRIA Redakcja Dominik Sieroń, Mieszko Norbert Opiłka Autorzy Ilona Pieczonka-Ruszkowska,
Bardziej szczegółowoBabeszjoza. Anna Kloc
Babeszjoza Anna Kloc Babeszjoza Babeszjoza jest to choroba wywoływana przez pierwotniaki należące do Babesia spp. Patogeny te są bezwzględnie przenoszone przez kleszcze z gatunku: Ixodes ricinus - najważniejszy
Bardziej szczegółowoDiagnostyka toksoplazmozy u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka stan obecny i nowe możliwości
Dorota Drapała, Lucyna Holec-Gąsior Katedra Mikrobiologii, Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej u kobiety ciężarnej, płodu i noworodka stan obecny i nowe możliwości Diagnosis of toxoplasmosis in a
Bardziej szczegółowo01.10 Międzynarodowy Dzień Walki z WZW typu C
01.10 Międzynarodowy Dzień Walki z WZW typu C Problem HCV - epidemiologia Wirusowe zapalenie wątroby typu C zostało uznane przez Światową Organizację Zdrowia za jedno z największych światowych zagrożeń
Bardziej szczegółowoW Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E
Warszawa, 5 lutego 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-R.9612.3.4.2014 Pan Jerzy Sokołowski Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Specjalistyczna Poradnia Medycyny Rodzinnej Śródmieście 3 Sp. z o.o. ul. Struga
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowooksoplazmoza wrodzona a działania profilaktyczne pierwszego rzędu
P R A C A O R Y G I N A L N A Katarzyna D. Kwiecień, Anna Zielińska Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej w Gdańsku Pomorskie Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku T oksoplazmoza wrodzona a
Bardziej szczegółowoWykłady ul. Medyków 14, sala CSK B. godz. 08.00-11.45 (5h) Lp. Data wykładu Temat wykładu
Wykłady z przedmiotu Opieka specjalistyczna w położnictwie, neonatologii i ginekologii dla studentów I-go roku studiów II stopnia stacjonarnych Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM w Katowicach roku akad. 2014/2015
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 5 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program badań prenatalnych
Program badań prenatalnych 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU BADAŃ PRENATALNYCH, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego W ostatnich latach wzrasta systematycznie średni wiek
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoPani Mirosława Marciniak Przychodnia Medyczna VENA Marciniak spółka jawna ul. Kilińskiego Mordy
Warszawa, 30 maja 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.4.2017 Pani Mirosława Marciniak Przychodnia Medyczna VENA Marciniak spółka jawna ul. Kilińskiego 9 08-140 Mordy W Y S T Ą P I E N I E P O K O
Bardziej szczegółowodr hab. n. med. Czesław Żaba Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
dr hab. n. med. Czesław Żaba Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Poznań, dnia 09.09.2015 r. Ocena rozprawy doktorskiej lek. med. Doroty
Bardziej szczegółowoPROCEDURA POSTĘPOWANIA POEKSPOZYCYJNEGO W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA NARAŻENIA ZAWODOWEGO NA MATERIAŁ ZAKAŹNY
PROCEDURA POSTĘPOWANIA POEKSPOZYCYJNEGO W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA NARAŻENIA ZAWODOWEGO NA MATERIAŁ ZAKAŹNY 1. CEL Celem procedury jest określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia u pracownika ekspozycji
Bardziej szczegółowoPan Marek Durlik Dyrektor Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ul. Wołoska Warszawa
Warszawa, 28 stycznia 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.8.2015 Pan Marek Durlik Dyrektor Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ul. Wołoska 137 02-507 Warszawa W Y S T
Bardziej szczegółowoDarmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży
Darmowe badania w kierunku HCV dla Pań w ciąży Szanowna Pani, Do listopada 2014r. kobiety ciężarne mają możliwość bezpłatnego przebadania się w kierunku zakażenia wirusem zapalenia wątroby C (HCV). Stanowią
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiP Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoRola położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą, położnicą z cukrzycą Leokadia Jędrzejewska Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego Kraków 20 21 maja 2011r. Grażyna
Bardziej szczegółowoPani Wanda Ekielska Dom Narodzin Świętej Rodziny ul. Polna 28A Łomianki
Warszawa, 15 stycznia 2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WK-II.9612.3.8.2014 Pani Wanda Ekielska Dom Narodzin Świętej Rodziny ul. Polna 28A 05-092 Łomianki W Y S T Ą P I E N I E P O K O N T R O L N E Na podstawie
Bardziej szczegółowoCo robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG
Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG -Czym jest HIV? -HIV jest wirusem. Jego nazwa pochodzi od: H human I immunodeficiency ludzki upośledzenia odporności V virus wirus -To czym
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI
KWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI DO UMOWY nr PL sporządzonej dnia na usługę kwalifikacji i preparatyki oraz przechowywania Materiału biologicznego Kwestionariusz dla Matki (Wypełnia Matka wg swojej aktualnie
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Bardziej szczegółowoUniversitäts-Frauenklinik Essen. Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia
Universitäts-Frauenklinik Essen Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia Szanowni Państwo, Drodzy Rodzice, Nasze Centrum medycyny prenatalnej oferuje Państwu pełne spektrum
Bardziej szczegółowoV LECZNICTWO STACJONARNE
V LECZNICTWO STACJONARNE V LECZNICTWO STACJONARNE W 2004 r. na terenie województwa lubelskiego funkcjonowało 35 szpitali ogólnych, 3 szpitale psychiatryczne, 1 sanatorium przeciwgruźlicze oraz jeden zakład
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 195/2013 z dnia 16 września 2013 r. w sprawie zasadności wydawania zgody na refundację produktu leczniczego Daraprim
Bardziej szczegółowoPOŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów I ROKU Kierunku: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie
POŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA dla studentów I ROKU Kierunku: Położnictwo - studia I stopnia licencjackie semestry II, rok akad. 2013-2014 SYMBOL ZAJĘCIA PRAKTYCZNE LICZBA GODZIN Z1 Przygotowanie kobiety
Bardziej szczegółowoBADANIA SEROLOGICZNE PRZEPROWADZONE W KIERUNKU TOKSOPLAZMOZY W PRACOWNI DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ CMUJ W ROKU 2005
MED. DOŚW. MIKROBIOL., 2010, 62: 171-179 Grażyna Pityńska-Kumik, Maria Rewicka, Piotr B. Heczko BADANIA SEROLOGICZNE PRZEPROWADZONE W KIERUNKU TOKSOPLAZMOZY W PRACOWNI DIAGNOSTYKI MIKROBIOLOGICZNEJ CMUJ
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Bardziej szczegółowoPOLIOMYELITIS. (choroba Heinego Medina, nagminne porażenie dziecięce, porażenie rogów przednich rdzenia, polio)
W latach 50. na chorobę Heinego-Medina chorowało w Europie i USA jedno na 5000 dzieci. Po wdrożeniu w Polsce masowych szczepień przeciw poliomyelitis, już w 1960 roku zarejestrowano mniej zachorowań. W
Bardziej szczegółowoPROFIALKTYKA GRYPY W GMINIE CZAPLINEK W LATACH
PROFIALKTYKA GRYPY W GMINIE CZAPLINEK W LATACH 2010-2016 CO WARTO WIEDZIEĆ O GRYPIE Każdego roku na całym świecie zaraża się 5-10% populacji osób dorosłych i 20-30%dzieci Wirusy grypy ludzkiej łatwiej
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży Picie alkoholu prof. dr hab. Marcin Wojnar mgr Marek Fudała, Krzysztof Brzózka Katedra i Klinika Psychiatryczna, Warszawski Uniwersytet Medyczny Państwowa Agencja Rozwiązywania
Bardziej szczegółowoWarszawa, 28 stycznia 2019 MDP JKO. Pani Joanna Pietrusiewicz Prezes Fundacji Rodzić po Ludzku
Warszawa, 28 stycznia 2019 MDP.077.2.2019.JKO Pani Joanna Pietrusiewicz Prezes Fundacji Rodzić po Ludzku fundacja@rodzicpoludzku.pl Szanowna Pani Prezes W odpowiedzi na pismo z dnia 8 stycznia br., znak:
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoHIV nie śpi. W dzisiejszych czasach o wirusie mówi się mniej niż kiedyś, lecz to wcale nie znaczy, że problem zniknął wręcz przeciwnie.
HIV nie śpi W dzisiejszych czasach o wirusie mówi się mniej niż kiedyś, lecz to wcale nie znaczy, że problem zniknął wręcz przeciwnie. Paulina Karska kl. 2GB -1- Strona 1 z 8 Spis treści : 1. Wstęp- ogólnie
Bardziej szczegółowoKrajowa Rada do spraw Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
1. t V.L R ^ VM Warszawie :BA! Warszawa, 29 marca 2013 roku 1 5. 2013 rdz, J ( f $ Szanowna Pani dr n. med. Grażyna Rogala - Pawelczyk Prezes Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych Naczelna Izba Pielęgniarek
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:
Bardziej szczegółowoChronimy Ciebie i Twoje dziecko
Chronimy Ciebie i Twoje dziecko Badania krwi podczas Twojej pierwszej wizyty przedporodowej Polish (Protecting you and your baby) Niniejsza ulotka opisuje badania krwi, które są zazwyczaj oferowane i zalecane
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoNIFTY TM Nieinwazyjny, Genetyczny Test Prenataly określający ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau
NIFTY TM Nieinwazyjny, Genetyczny Test Prenataly określający ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edwardsa i Patau Nieinwazyjne badania prenatalne, polegające na ocenia parametrów biochemicznych, takie jak
Bardziej szczegółowoMateriał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez:
2 Materiał edukacyjny Cukrzyca ciążowa Przewodnik dla ciężarnej został przygotowany przez: Prof. dr hab. med. Katarzyna Cypryk Klinika Diabetologii i Chorób Przemiany Materii Uniwersytet Medyczny w Łodzi,
Bardziej szczegółowoKWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI
KWESTIONARIUSZ MEDYCZNY DLA MATKI DO UMOWY nr sporządzonej dnia na usługę kwalifikacji, preparatyki i przechowywanie Materiału biologicznego Kwestionariusz dla Matki (Wypełnia Matka wg swojej aktualnie
Bardziej szczegółowoPrzewodnik po zakażeniach
Przewodnik po zakażeniach wrodzonych Cytomegalia Toksoplazmoza Różyczka O przewodniku Niniejsza publikacja zawiera aktualne informacje o diagnostyce, leczeniu i zapobieganiu zakażeniom ludzkim wirusem
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE DLA LEKARZY I FARMACEUTÓW
PROGRAM ZAPOBIEGANIA CIĄŻY WYTYCZNE DLA LEKARZY I FARMACEUTÓW Almirall Sp. z o.o. ul. Pileckiego 63 02-781 Warszawa Tel. +48 22 330 02 57 TCT/12/2011/WDF Rozwiązania z myślą o Tobie Rozwiązania z myślą
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr XVI/153/2016 Rady Miejskiej w Policach z dnia 23 lutego 2016 r.
UCHWAŁA Nr XVI/153/2016 Rady Miejskiej w Policach z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie realizacji w 2016 roku przez gminę Police programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dzieci zamieszkałych na
Bardziej szczegółowoGRYPA. Jak zapobiec zakażeniom grypy? m. st. Warszawie. Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl GRYPA Jak zapobiec
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr IV/18/2015 Rady Miejskiej w Policach z dnia 27 stycznia 2015 r.
UCHWAŁA Nr IV/18/2015 Rady Miejskiej w Policach z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie realizacji w 2015 roku przez gminę Police programu profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dzieci zamieszkałych na
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoLista rzeczy, które należy sprawdzić przepisując Isoderm ( ) (Kursywą przedstawione są informacje dotyczące wyłącznie kobiet)
Broszura dokumentacyjna z wykazem czynności kontrolnych opracowana na podstawie zaleceń Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych dla produktu leczniczego Isoderm
Bardziej szczegółowo