Województwo Pomorskie

Transkrypt

1 Wydział Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku Województwo Pomorskie OCENA STANU I SKUTECZNOŚCI POMOCY SPOŁECZNEJ 2012 rok. GDAŃSK, LISTOPAD 2013 r.

2

3

4 OCENA STANU I SKUTECZNOŚCI POMOCY SPOŁECZNEJ WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO ZA ROK 2012 (zawierająca również parametry z roku 2011 i I półrocza 2013) Liczba środowisk objętych świadczeniami pomocy społecznej w województwie pomorskim w 2012 roku liczyła rodzin skupiających osób. W stosunku do roku 2011 nastąpił znaczący spadek zarówno liczby rodzin objętych pomocą (o 3.976) jak i liczby osób w nich funkcjonujących (o ). Ma to zapewne związek z przejściem części rodzin z systemu pomocy społecznej do systemu pieczy zastępczej. Analizując strukturę środowisk korzystających ze świadczeń pomocy społecznej stwierdzamy, że mieszkańcy wsi w 2012 roku stanowili 46% ogólnej liczby gospodarstw domowych objętych pomocą ( o 2% więcej niż w 2011 r.) przy wskaźniku wojewódzkim ludności wiejskiej wynoszącym 35%. Udział gospodarstw domowych objętych pomocą społeczną w 2012 roku w ogólnej liczbie gospodarstw województwa wynosił 10,0%. Rok wcześniej kształtował się na poziomie 10,7%. Na mapie ukazującej udział gospodarstw domowych objętych pomocą społeczną w układzie powiatowym (tzw. mapa biedy Załącznik Nr 1) zauważamy, iż kumulacja powiatów o najwyższym udziale gospodarstw domowych objętych pomocą społeczną ukształtowała się w zachodniej części naszego województwa - tzw. ściana zachodnia. Na pozostałym obszarze naszego regionu tylko powiat kwidzyński wykazuje najwyższy poziom tego wskaźnika. Zakres pomocy powiązany jest najczęściej ze skalą bezrobocia występującego w poszczególnych powiatach, chociaż od zasady tej występują odstępstwa tak jak to tradycyjnie ma miejsce w przypadku powiatów: Nowy Dwór Gdański, Malbork, Sztum. Posiadają one stosunkowo wysokie bezrobocie 1

5 natomiast wskaźniki pomocowe nie osiągają najwyższych wartości. Wszystkie te relacje ukazane zostały w Załączniku Nr 3. Wśród rodzin objętych pomocą społeczną niezmiennie od wielu lat dominują rodziny z dziećmi. W 2012 r. grupa ta stanowiła 43,2%. W ramach tej populacji najwięcej było rodzin z jednym lub dwojgiem dzieci obrazują to wykresy i tabela przestawione w Załączniku Nr 12, 13 i 14. Z analizy sprawozdań wynika, iż zadania z zakresu pomocy społecznej, wyznaczone stosownymi przepisami zostały w 2012 r. wykonane przez jednostki samorządu w proporcjach jakie umożliwiały środki finansowe, którymi dysponowała na ten cel administracja rządowa i samorządowa wszystkich szczebli. Prawidłowości, które zarysowały się podczas realizacji tych zadań przedstawiają się w sposób następujący: Nadal dominują zasiłki pieniężne, jednak relacje i tendencje w poszczególnych formach świadczeń są zróżnicowane. W przypadku zasiłków stałych nastąpił kolejny wzrost liczby osób korzystających. W 2012 r. do świadczeń tych zakwalifikowano osób co spowodowało wzrost w porównaniu do roku 2011 o 4,7%, a w porównaniu do roku 2010 aż o 10,2 %. W zasiłkach okresowych wystąpiła natomiast tendencja odwrotna liczba korzystających (wynosząca osób) spadła w stosunku do roku poprzedniego o 0,2 %, a w stosunku do roku 2010 spadek ten wyniósł aż 10,3%. Zasiłki celowe przyznano osobom, to jest o 3,5% mniej w porównaniu do roku poprzedniego, a w stosunku do roku 2010 o 6,6%. Szczegółowe informacje zbiorcze dotyczące województwa przedstawiono w załącznikach Nr 5 i 9. Dane liczbowe o osobach korzystających z pomocy w naturze przestawiamy w załączniku Nr 5. Zapotrzebowanie na te formy wsparcia waha 2

6 się od kilku do kilkunastu tysięcy świadczeń i od kilku lat systematycznie się zmniejsza, z wyjątkiem schronienia, które ma niewielką tendencję wzrostową. W 2012 roku nastąpił wzrost liczby osób korzystających z usług opiekuńczych specjalistycznych finansowanych ze środków rządowych w stosunku do roku poprzedniego o 93 i w efekcie liczba ta wyniosła 979 osób w całym województwie i świadczy o coraz większych potrzebach w tym zakresie. Niezmiennie utrzymuje się bardzo niepokojąca tendencja spadku liczby osób, które korzystają usług opiekuńczych finansowanych przez gminy. W 2012 r. tą formą wsparcia objętych zostało osób czyli o 119 osób mniej niż w roku poprzednim (w ujęciu procentowym o 2,1%). Konieczna jest zatem pogłębiona analiza tego procesu i podjęcie odpowiednich działań przez jednostki samorządowe zmierzające do zmiany tej niekorzystnej sytuacji. Środowiskowe domy samopomocy. Budowanie sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi wymaga od pomocy środowiskowej rozwoju istniejących i powstawania nowych ośrodków wsparcia dziennego Środowiskowych Domów Samopomocy i Klubów Samopomocy. Proces ich powstawania rozpoczął się od czasu uchwalenia w roku 1994 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, która, zgodnie z art. 9, uruchomiła tworzenie sieci oparcia społecznego, jako zadania zarówno dla sektora ochrony zdrowia jak i pomocy społecznej. 3

7 Obecnie w województwie pomorskim funkcjonuje 61 środowiskowych domów samopomocy, w tym 2 powiatowe, dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Są one rozmieszczone w prawie wszystkich powiatach, z wyjątkiem nowodworskiego (mimo wielokrotnych prób aktywizacji podejmowanych przez tutejszy Wydział). Uczestnicy środowiskowych domów samopomocy nie muszą zrywać kontaktu z bliskimi, często działania ośrodków są motorem aktywizującym środowiska lokalne przyczyniając się do wprowadzania w praktykę idei integracji społecznej oraz przyczyniają się do łamania stereotypów dotyczących osób z zaburzeniami psychicznymi. Praktyka udowadnia, że środowiskowe domy samopomocy sprawdzają się jako ważny element systemu wsparcia ograniczającego wykluczenie społeczne. Dostrzega się dalsze zainteresowanie powstawaniem klubów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, jako kolejnego elementu sieci wsparcia, który wzmocni wsparcie w środowisku oraz pozwoli na lepsze wykorzystanie bazy jak i specjalistów. Obecnie funkcjonuje w województwie pomorskim jedenaście klubów samopomocy dla ok. 170 osób. W ramach świadczonych usług przez ŚDS i KS realizowane są indywidualne i grupowe treningi życia codziennego polegające na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności społecznych, obecnie podejmowane są coraz częściej działania przygotowujące do powrotu na rynek pracy osób z zaburzeniami, co pozwoli na uniknięcie konieczności częstych hospitalizacji jak i ograniczy konieczność pobytu w domach pomocy społecznej lub odsunie ją w czasie. W budżecie wojewody w roku 2013 na działalność ośrodków wsparcia przeznaczono zł dla 59 domów (1580 osób) i 11 klubów samopomocy (ok. 170 osób). 4

8 Z rezerwy celowej MPiPS pozyskaliśmy zł na remonty w celu dochodzenia do standardów i powstanie 72 nowych miejsc w tym dwóch nowych domów. Do 31 grudnia 2014 r. wszystkie środowiskowe domy samopomocy powinny osiągnąć standardy, które zostały określone w rozporządzeniu w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Standardy lokalowe są realizowane ze środków finansowych pozyskiwanych z rezerwy celowej MPiPS. Kwoty, które otrzymujemy w ramach rezerwy nie wystarczają na zaspokojenie wszystkich potrzeb związanych z tym procesem. Ponadto osiągnięcie merytorycznego standardu, czyli działań finansowanych z budżetu wojewody związanego m.in. z zatrudnieniem odpowiedniej liczby wykwalifikowanych pracowników i wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy ze struktur ośrodków pomocy społecznej, w tych placówkach wymagało podniesienia kwoty miesięcznej przypadającej na jednego uczestnika środowiskowego domu samopomocy. Proces dochodzenia do uzyskania standardów w środowiskowych domach samopomocy województwa pomorskiego jest sukcesywnie realizowany, ale istnieje zagrożenie jego nie osiągnięcia. W związku z zwiększającą się w województwie pomorskim, liczbą osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych konieczne jest powstawanie kolejnych ŚDS-ów. Ośrodki wsparcia będą ważnym elementem koniecznym w budowaniu systemu wynikającego z zintegrowanego modelu psychiatrii środowiskowej, czyli zintegrowanej opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi w ich środowisku domowym, pracy/nauki, uwzględniającej współdziałanie wszystkich partnerów instytucjonalnych z zakresu ochrony zdrowia, pomocy społecznej, edukacji i instytucji rynku pracy zgodnie z Narodowym Programem Ochrony Zdrowia Psychicznego. 5

9 Problemy dotyczące osób bezdomnych. W lutym 2013 zrealizowano pierwsze ogólnopolskie liczenie osób bezdomnych. W województwie pomorskim w placówkach przebywało osób bezdomnych, w tym 297 kobiet z 110 dziećmi, zaś poza nimi 856 osób, w tym 138 kobiet i 5 dzieci. Łącznie ustalono, że było nie mniej niż osób bezdomnych. Natomiast w dniach 6/7 grudnia 2013 roku po raz siódmy przeprowadzane jest badanie socjodemograficzne: Portret zbiorowości osób bezdomnych w województwie pomorskim, który pokaże aktualne problemy osób biorących udział w badaniu i zweryfikuje skalę zjawiska bezdomności instytucjonalnej, a także pozainstytucjonalnej. Badanie skoncentruje się na problemie starzejącej się populacji osób bezdomnych, które wymagają coraz częściej leczenia i rehabilitacji. Przy ograniczonym dostępie do placówek ochrony zdrowia powoduje to przedłużenie ich pobytu w różnych ośrodkach wsparcia. Obecnie w naszym województwie funkcjonuje 41 placówek dla osób bezdomnych dysponujących 2092 miejscami stałymi z możliwością uruchomienia ponad 200 dostawek, z czego 5 dysponuje miejscami pobytu dla osób pod wpływem alkoholu, aby zaspokoić wszystkie potrzeby. W tworzeniu skutecznego systemu wsparcia osobom bezdomnym należy pamiętać, że problem bezdomności wymaga ścisłej współpracy pomocy społecznej, mieszkalnictwa, służby zdrowia, instytucji rynku pracy, edukacji oraz wymiaru sprawiedliwości. W ramach projektu systemowego-1.18 Tworzenie i rozwijanie standardów jakości usług pomocy i integracji społecznej Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności jest liderem krajowym zadania 4 Opracowanie modelu Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności, którego celem jest podniesienie skuteczności sytemu rozwiązywania i łagodzenia skutków problemu bezdomności. Efekty w postaci modelowych, wystandaryzowanych 6

10 usług skierowanych do osób bezdomnych np. standard poszczególnych placówek od ogrzewalni, przez noclegownię, schronisko, dom wspólnotowy, po mieszkanie wspierane, standard pracy socjalnej, standard streetworkingu, standard aktywizacji zawodowej, już w przyszłym roku zaowocuje zmianami legislacyjnymi wprowadzającymi w/w standardy. Wspieranie rodziny i piecza zastępcza. Wejście w życie z dniem 1 stycznia 2012 roku ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 135, z późn. zm.) to ważne wydarzenie z zakresu opieki nad dzieckiem i rodziną. Zadania z tego zakresu zostały wyprowadzone z ustawy o pomocy społecznej i są zadaniami z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Skoncentrowanie pracy z rodziną w jednej ustawie, zakłada większe wsparcie rodziny w wychowaniu niż dotychczas i przeniesienie punktu ciężkości w pracy z dzieckiem do wsparcia rodziny. Zasadniczo ustawa zakłada działania zmierzające do nieumieszczania dziecka w placówce opiekuńczowychowawczej, traktując to, jako ostateczność. Jest również odpowiedzią na potrzeby rodzin zastępczych zawodowych i placówek rodzinnych przez to, że rodziny zyskały prawo do urlopu, prawo do korzystania z rodzin pomocowych w sytuacji np., gdy będą uczestniczyły w szkoleniach czy wyjazdach na wakacje. Wsparcie rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka, jak wynikało z założeń do ustawy, miało być udzielane poza powiatowym centrum pomocy rodzinie, dodatkowo przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej instytucję powoływaną na poziomie powiatu do wsparcia merytorycznego udzielanego m.in. przez koordynatora pieczy zastępczej. Jednak w ostatecznym kształcie ustawy, powiaty mają możliwość wyznaczenia na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, powiatowego centrum pomocy rodzinnie, w którym tworzy się zespół do spraw pieczy zastępczej. W celu 7

11 realizacji założeń ustawy oraz w celu motywowania gmin do działań racjonalizujących wydatki publiczne - gmina ponosi zobowiązania finansowe za wszystkie dzieci z jej terenu. Jest odpowiedzialna za organizowanie, prowadzenie i nadzór nad placówkami wsparcia dziennego (dotychczas nadzór sprawował wojewoda). Jak wynikało z założeń do ustawy miała również prowadzić rodziny zastępcze spokrewnione, jednak ostatecznie zostało to nadal zadaniem powiatu. Gminy od 1 stycznia 2015 roku będą obligatoryjnie powoływały asystenta rodziny, aktualnie jest to zadanie fakultatywne. Gmina może zapewnić wsparcie rodzinom ze swojego terenu, przez rodziny wspierające, które sama pozyskuje i szkoli. Pracę z rodziną organizuje gmina lub podmiot któremu gmina zleciła realizację tego zadania. Podmiotem wyznaczonym przez gminę do pracy z rodziną może być ośrodek pomocy społecznej, w którym można utworzyć zespół do spraw asysty rodzinnej. Wojewoda poza nadzorem nad placówkami opiekuńczo -wychowawczymi, wydawaniem i cofaniem zezwoleń, prowadzeniem rejestrów, monitoruje zadania samorządu gminnego, powiatowego i województwa w zakresie realizacji zadań ustawy, co jest nowym zadaniem. W zakresie standardu opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych nastąpiło odejście od prowadzenia placówek 30 osobowych, na rzecz placówek do 14 miejsc, co ma obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku. Od 1 stycznia 2020 roku w placówkach nie będą mogły przebywać dzieci poniżej 10 roku życia, a w okresie od 1 stycznia 2015 roku do 31 grudnia 2019 roku mogą przebywać dzieci powyżej 7 roku życia. Do typów placówek opiekuńczo-wychowawczych funkcjonujących na podstawie ustawy o pomocy społecznej - czyli socjalizacyjnego, interwencyjnego i rodzinnego został dodany typ specjalistyczno-terapeutyczny. Dzieci mniejsze mają trafiać do form rodzinnych, a starsze sprawiające problemy do placówek. Najwięcej kontrowersji budziło wyprowadzenie po dwóch latach od dnia wejścia w życie ustawy, z placówek i ośrodków Karty Nauczyciela, ponieważ odbiera 8

12 wychowawcom prawa już nabyte, tj. prawo do pracy z dzieckiem w wymiarze obowiązkowym 26 godzin, w odróżnieniu od innych wychowawców, którzy obowiązkowej pracy mają do 40 godzin. Najtrudniejszą zmianą wynikającą z ustawy była likwidacja ośrodków adopcyjno-opiekuńczych prowadzonych przez powiaty. Zadanie prowadzenia Ośrodka Adopcyjnego zajmującego się wyłącznie adopcją zostało przypisane samorządowi województwa. Pozostałe zadania wykonywane dotychczas przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze w zakresie wsparcia rodzin zastępczych zostały przypisane organizatorowi rodzinnej pieczy zastępczej. Skierowanie zadań do gmin w zakresie pracy z rodziną na rzecz utrzymania dziecka w rodzinie, jest nowym odpowiedzialnym zadaniem. Wdrażanie nowych zadań wymaga czasu, wymiany doświadczeń i szkoleń. Trudno też realizować nowe zadania bez zwiększenia zatrudnienia. Najbliższy czas będzie okresem wytężonej, zintensyfikowanej pracy wszystkich jednostek wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Od możliwości realizacji zadań w zakresie ustawy o wspieraniu rodziny przez te jednostki będzie zależało powodzenie założeń przyjętych ww. ustawą. Problemy dotyczące przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Na podstawie dostępnych źródeł określających skalę zjawiska przemocy (m.in. Badania różnych aspektów sytuacji osób doświadczających przemocy w województwie pomorskim r.) można stwierdzić, że sytuacja w województwie pomorskim jest zbliżona do krajowej. Najczęściej doświadczano przemocy psychicznej, z kolei śladowe wartości przybrało zjawisko przemocy seksualnej. Liczba interwencji policyjnych w przypadku przemocy domowej na przestrzeni ostatniej dekady podlegała fluktuacjom ich liczba w ostatnich latach jest wyraźnie wyższa. 9

13 Wzrosła także liczba wszczętych procedur Niebieskiej Karty oraz, co niepokojące, liczba osób doświadczających przemocy wśród osób małoletnich. Zauważalny jest również wzrost liczby mężczyzn doświadczających przemocy, choć nadal w znacznej części są to kobiety. Mamy zatem do czynienia z powolnym odwracaniem stereotypów odwołujących się do roli płci w aktach przemocy. Ujawnione w ramach badań właściwości zjawiska pokazują ponadto, że najczęściej stosowana jest przemoc werbalna (obrażanie/znieważanie) oraz fizyczna. Dość powszechna jest także przemoc ekonomiczna. Od 2006 roku funkcjonuje Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, który obecnie jest nowelizowany w celu uwzględnienia obecnych warunków i problemów. W tym roku opracowany został Wojewódzki Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata , którego głównym celem jest ograniczenie skali tego zjawiska na naszym terenie. W dniu 10 czerwca 2010 r. przyjęto ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw. Zmiany te mają zapewnić skuteczniejszą pomoc osobom doznającym przemocy, ułatwić przeprowadzenie izolacji osób stosujących przemoc, przyspieszyć rozwój działań profilaktycznych zapobiegających przemocy. Nałożyła ona między innymi na samorządy gminne obowiązek: - opracowania i realizację gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar (tylko 4 gminy jeszcze ich nie posiadają) - tworzenia zespołów interdyscyplinarnych ( ZI) i wg potrzeb grup roboczych (GR) - wszystkie 123 samorządy powołały ZI, ale niektóre z dużym opóźnieniem. Nadal utrzymuje się tendencja do nierównomiernego prowadzenia działań z tego zakresu w regionie w związku z późnym tworzeniem ZI, ograniczonym dostępem do specjalistów ( tylko 69 gmin posiada poradnictwo specjalistyczne), niewystarczającym dostępem do bazy pomocowej, poradni specjalistycznych, 10

14 terapii małżeńskiej, terapii systemowej rodzin, niewystarczającym zaangażowaniem władz samorządowych (tyko 43 gminy deklarują istnienie koalicji lokalnej). Zaś samorząd powiatowy, poza programem przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar, który to na koniec czerwca 2013r. posiadało 16 powiatów, zobowiązany jest do zapewnienia osobom doznającym przemocy miejsc w ośrodkach wsparcia i ośrodkach interwencji kryzysowej. Wszystkie szczeble samorządów zgłaszają brak środków finansowych na nowe zadania oraz konieczność systematycznych szkoleń interdyscyplinarnych dla pracowników instytucji zajmujących się problemem: pomocy społecznej, oświaty, służby zdrowia, resortu sprawiedliwości oraz Kościołów i innych organizacji pozarządowych, by móc udzielać profesjonalnego wsparcia rodzinie jak najszybciej i skutecznie. Zadania szkoleniowe realizuje samorząd wojewódzki. Województwo pomorskie dysponuje następującą infrastrukturą instytucji pomocowych: 48 punktów konsultacyjnych (przybyło 10), 2 gminne ośrodki wsparcia, 15 ośrodków interwencji kryzysowej, w których zwiększa się liczba miejsc całodobowego pobytu, 2 niebieskie pokoje dla sprawców oraz 2 specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie: w Gdyni i Rusocinie. Programy korekcyjno-edukacyjne realizują powiaty: kartuski, tczewski, ziemski gdański, wejherowski, miasta Sopot, Gdynia i Gdańsk. Łącznie w I połowie 2013 roku we wszystkich programach korekcyjno - edukacyjnych wzięło już udział 106 osób, z czego 12 skazanych przez sąd za czyny związane ze stosowaniem przemocy w rodzinie. W ubiegłym roku udział w tych programach brało łącznie 179 osób. Dwa Specjalistyczne Ośrodki Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w pierwszym półroczu 2013 roku udzieliły wieloprofilowej pomocy blisko 300 osobom, w tym prawie 200 kobiet, 70 dzieci. Jest to liczba duża porównując ją do całego roku ubiegłego w którym 11

15 łącznie wsparcie uzyskało 450 osób w tym 260 kobiet, 57 mężczyzn i 133 dzieci. Dane wskazują na wzrost liczby wszczętych w tym roku procedur NK w stosunku do ubiegłego roku z do 2159 w połowie 2013 roku. Wzrasta też liczba interwencji w stosunku do osób stosujących przemoc z 452 w 2011 roku do 911 w ubiegłym roku. Nie potwierdziły się obawy o nadużywanie art. 12a ustawy, który pozwala w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka, w związku z przemocą w rodzinie, pracownikowi socjalnemu wraz z policjantem, pracownikiem ochrony zdrowia odebrać dziecko z rodziny i umieścić je u innej nie zamieszkującej wspólnie osoby najbliższej, w rodzinie zastępczej lub placówce całodobowej (w całym województwie odebrano 41 dzieci w ramach interwencji - dane na koniec 2012 roku). Podsumowując działania w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie wymagają one zarówno zmian legislacyjnych np. doprecyzowania procedury NK, jak i znalezienia ścieżki finansowego i merytorycznego wsparcia ZI i GR. Ważnym hamulcem są nadal silnie funkcjonujące stereotypy przyzwalające na stosowanie przemocy tj. niski poziom świadomości społecznej i wiedzy o przejawach przemocy, wysoki poziom tolerancji dla zjawiska przemocy i wynikająca stąd bierność, a co za tym idzie oczekiwanie od instytucji, że rozwiążą same te problemy bez osobistego zaangażowania obywateli. Domy pomocy społecznej. W 2012 r. w województwie pomorskim funkcjonowały 44 domy pomocy społecznej, dysponujące łącznie miejscami (wg stanu na dzień 31 października 2013 r. liczba miejsc uległa zwiększeniu do 4.249). Analiza średnich kosztów utrzymania mieszkańców ponadgminnych domów pomocy społecznej wykazuje, iż w 2012 r. nastąpił wzrost tego parametru 12

16 o 156,94 zł., co stanowi 6,29% w porównaniu z rokiem poprzednim (w 2013 r. w stosunku do 2012 r. wzrost ten wyniósł średnio 148,86 zł. i 5,56%). Z przekazanych przez ośrodki pomocy społecznej informacji dotyczących wysokości środków przekazywanych na dofinansowanie pobytu swoich mieszkańców w domach pomocy społecznej (tabela poniżej) wynika, iż ogólna kwota w skali województwa w 2012 r. tylko nieznacznie wzrosła w porównaniu do roku 2011 r.(o 0,3 mln. zł.). Wysokość dofinansowania kosztów pobytu mieszkańców w domach pomocy społecznej przez gminy województwa pomorskiego (w milionach zł.) w latach Województwo LATA POMORSKIE 1,8 2,7 5,9 9,7 12,9 23,1 33,8 40,2 40,5 Źródło: Dane pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego, Departament Statystyki Finansów Budżet jednostek samorządu terytorialnego w latach (lata ) oraz sprawozdania MPiPS-03 z Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, Wydział Polityki Społecznej (lata ). Przeprowadzona analiza wykorzystania miejsc w domach pomocy społecznej w 2012 roku wykazała, iż na koniec 2012 r. w ponadgminnych domach pomocy społecznej na miejsc przebywało łącznie osób, z czego osób skierowanych na podstawie decyzji wydanych po dniu 1 stycznia 2004 r., czyli na nowych zasadach, co stanowi 46,12 % ogółu mieszkańców (załącznik nr 7). Ponadto, w domach pomocy społecznej o zasięgu gminnym, na koniec 2012 r. przebywało 221 mieszkańców na 225 miejsc. Zestawienie ukazane w załączniku nr 7 zawiera dane dotyczące odpłatności za pobyt osób skierowanych na nowych zasadach i ukazuje wspomniany już udział gmin w dofinansowaniu pobytu swoich mieszkańców 13

17 w domach pomocy społecznej. Jak widać w wierszu 4, tylko 47 osób w 2012 r. (na osób), samodzielnie lub przy pomocy bliskich, było w stanie ponieść koszty swojego pobytu w ponadgminnych domach pomocy społecznej (co stanowi 2,7% ogółu) i nie wymagało wsparcia ze strony gminy. Sytuacja ta pozostaje na stałym poziomie od 2004 r. i obrazuje, iż udział w dofinansowaniu pobytu osób umieszczanych w domach pomocy społecznej w większości nadal spoczywa po stronie gmin kierujących. Informacje dotyczące mieszkańców gminnych domów pomocy społecznej, analogiczne jak w ponadgminnych domach pomocy społecznej, w ujęciu wojewódzkim, zbierane są dopiero od roku 2010 (załącznik nr 8), jednakże i w tych domach widoczne jest, iż udział gminy w dofinansowaniu kosztu pobytu jest dominujący. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorych lub osobom w podeszłym wieku. W rejestrze Wojewody Pomorskiego dotyczącym działalności gospodarczej lub statutowej w zakresie prowadzenia placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorych lub osobom w podeszłym wieku, na koniec 2012 r. znajdowało się 30 placówek dysponujących łącznie 932 miejscami. Obecnie w rejestrze Wojewody figuruje już 40 placówek zapewniających całodobową opiekę z miejscami. Poniższa tabela przedstawia liczbę tych placówek, od momentu wprowadzenia obowiązku posiadania zezwolenia wojewody, do chwili obecnej. 14

18 Lata Ogółem: z tego prowadzone w ramach działalności: statutowej gospodarczej liczba placówek liczba miejsc liczba placówek liczba miejsc liczba placówek liczba miejsc * * wg stanu na dzień 25 października 2013 r. Analiza przedstawionego poniżej położenia obecnie funkcjonujących placówek zapewniających całodobową opiekę na terenie województwa pomorskiego wykazuje, iż większość z nich położona jest w okolicach Trójmiasta, natomiast w zachodniej części województwa pomorskiego nie ma żadnej placówki całodobowej opieki (m. in. powiat słupski i bytowski). L.p. Powiat Liczba placówek Liczba miejsc Gdańsk Gdynia Słupsk Sopot

19 5. Bytowski Chojnicki Człuchowski Gdański Kartuski Kościerski Kwidzyński Lęborski Malborski Nowodworski Pucki Słupski Starogardzki Sztumski Tczewski Wejherowski Z uwagi na funkcjonowanie w naszym województwie placówek zapewniających całodobową opiekę, bez wymaganego zezwolenia Wojewody Pomorskiego, przed udostępnieniem zainteresowanym adresów konkretnych placówek, należy upewnić się bezpośrednio w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku (tel ) lub na stronie Urzędu w BIP w dziale Rejestry ( czy konkretna placówka widnieje w prowadzonym przez Wojewodę Pomorskiego rejestrze placówek zapewniających całodobową opiekę. Po raz kolejny przypominamy, iż gminy nie mogą kierować i ponosić odpłatności za osoby przebywające w placówkach zapewniających całodobową opiekę. Pobyt osób w takich placówkach odbywa się na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej pomiędzy osobami korzystającymi, a prowadzącym działalność, a odpłatność za ww. usługę w całości pokrywają zainteresowani i ich bliscy. 16

20 Kadra pomocy społecznej Przeciętny rejon pracownika socjalnego w województwie pomorskim na koniec 2012 r. wyniósł osób, a w I półroczu 2013 r. wzrósł do liczby osób. Analizując zamieszczony poniżej wykres, ukazujący wielkość tego wskaźnika na przestrzeni ostatnich kilku lat, dostrzegamy pojawienie się niebezpiecznego zjawiska: otóż kiedy do roku 2010 średni rejon pracownika socjalnego w naszym województwie systematycznie się obniżał, to począwszy od roku 2011 znowu zaczął się powiększać i coraz bardziej oddala się od normy ustawowej wynoszącej mieszkańców. Jest to bardzo niepokojący proces, wymagający od władz samorządowych większości gmin analizy i podjęcia określonych działań (zatrudnienia odpowiedniej liczby pracowników socjalnych) zmierzających do zmiany tej niekorzystnej sytuacji. W 2012 roku 53 gminy osiągnęły docelowy rejon pracownika socjalnego (a dalszych 9 było bardzo blisko tej normy), ale już w I półroczu 2013 roku liczba ta spadła do 49. Dwadzieścia gmin na koniec 2012 r. 17

21 ( a w I połowie 2013 r. nawet dwadzieścia cztery) ciągle jeszcze wykazywało rejony powyżej 3 tysięcy. Bardzo niepokojącym faktem jest występowanie rejonów, w których norma ustawowa przekroczona jest dwukrotnie (w 2012 r, było ich 5, a w I półroczu 2013 r. 7). Szczegółowa informacja dotycząca tej kwestii zawarta została w załączniku Nr 11. Współpraca z organizacjami pozarządowymi w realizacji zadań pomocy społecznej. Udział organizacji pozarządowych i realizowanych przez nie licznych przedsięwzięć odgrywa w sferze polityki społecznej istotną rolę - szczególnie w obecnej sytuacji, kiedy stoimy w obliczu niekorzystnych zmian demograficznych, mierzymy się z problemami niewystarczającej spójności społecznej, nierównego i niewystarczającego dostępu do dóbr i usług społecznych. Na wiele z tych wyzwań ani państwo, ani samorządy nie posiadają wystarczających zasobów i narzędzi. Niezbędna zatem okazuje się wzmożona obywatelska aktywność, która stanowi integralną część aktywności wspólnot lokalnych. Fakt ten zaczynają dobrze rozumieć poszczególne instytucje samorządowe naszego regionu, zlecając podmiotom niepublicznym coraz więcej zadań. Ilustruje to materiał zawarty w Ocenie zasobów pomocy społecznej za rok 2012 dla województwa pomorskiego sporządzonej przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Gdańsku ( Tabela Współpraca z organizacjami pozarządowymi ). Również administracja rządowa od wielu lat wspiera III sektor. W ramach corocznie ogłaszanych przez Wojewodę Pomorskiego otwartych konkursów ofert na zadania z zakresu pomocy społecznej dofinansowywane są liczne przedsięwzięcia dotyczące ważnych kwestii społecznych. Jednak ze względu na ograniczenia budżetowe, będące skutkiem kryzysu ekonomicznego, łączna kwota środków finansowych przeznaczonych z budżetu 18

22 Wojewody na wsparcie organizacji pozarządowych pozostaje od roku 2010 na niezmiennym poziomie 600 tys. zł. Ukazuje to tabela zamieszczona w załączniku Nr 10. Jest to kwota, która nie zaspakaja wszystkich potrzeb, oczekiwań jakie kierują podmioty niepubliczne z terenu naszego województwa, ale dla bardzo wielu z nich udzielone rządowe dofinansowanie staje się swoistą rekomendacją do otrzymania dalszego wsparcia od instytucji samorządowych lub sponsorów. Wojewoda kontynuuje również tradycję wyróżniania najlepszych inicjatyw podejmowanych przez organizacje pozarządowe naszego województwa działających w sferze pomocy społecznej przyznając corocznie Nagrodę Bursztynowego Mieczyka. W grudniu br. odbędzie się kolejna, już XIX Gala tej Nagrody. Polityka senioralna. Od lat europejskie i krajowe prognozy oraz opracowania demograficzne potwierdzają większą dynamikę przyrostu ludzi starszych niż przyrostu ludności ogółem. Proces starzenia się przebiega w województwie pomorskim mniej dynamicznie niż w całym kraju, ale postępuje. Prognozowane są zmiany w strukturze wieku ludności oraz wzrost liczebności populacji w wieku 60 lat i więcej. Przewiduje się, że liczebność tej grupy wiekowej w województwie pomorskim wyniesie w 2015 r. 484,4 tys., zaś w ,1 tys. Zmianom będą ulegały także proporcje między osobami w trzecim i w czwartym wieku. Na przykład, w 2020 r. osoby w wieku 75 i lat i więcej będą stanowiły 26% populacji 60+, a w roku 2035 aż 42%. Wychodząc tym wyzwaniom naprzeciw rok 2012 został ustanowiony Europejskim Rokiem Aktywnego Starzenia się i Solidarności Integracyjnej dlatego w tym roku przyjęto Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata (Program ASOS). 19

23 Program ASOS był pierwszym ogólnopolskim programem przygotowanym na taką skalę, dedykowanym osobom starszym oraz współpracy międzypokoleniowej. W trakcie jego realizacji w dniu 16 sierpnia 2012 r. utworzono Departament Polityki Senioralnej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Dwie edycje konkursu ASOS spełniły swoją najważniejszą rolę: zwróciły uwagę na problemy osób starszych w szerszej perspektywie polityki społecznej, wskazały na konieczność podjęcia działań w tym obszarze, a także dały impuls do działania wielu organizacjom. Ilość przesłanych ofert, a było ich 3200, jest dowodem na to, że potrzeby i oczekiwania w zakresie pomocy osobom starszym w Polsce są ogromne i warto działać w obszarze aktywności. Wiele organizacji z naszego województwa brało udział w konkursie i uzyskało wsparcie. Realizacja Programu ASOS pozwoliła na stworzenie podstaw dla polityki senioralnej w Polsce, polityki dotyczącej osób starszych oraz dla osób starszych. Na potrzeby niniejszego dokumentu przyjmuje się, że osoba starsza (zamiennie stosowane senior), to osoba, która ukończyła 60 rok życia. Takie założenie wynika z konieczności opracowania działań skierowanych do osób nie tylko nieaktywnych zawodowo, ale działań, które będą wspierać wydłużenie aktywności zawodowej i przygotowywać do aktywnego starzenia się. Obecnie są w przygotowaniu Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata (ZDPS). Na potrzeby niniejszego dokumentu polityka senioralna rozumiana jest szeroko jako ogół działań, w okresie całego życia człowieka, prowadzących do zapewnienia warunków dla wydłużenia aktywności, zarówno zawodowej, jak i społecznej oraz dla samodzielnego, zdrowego, bezpiecznego i niezależnego życia osób starszych. ZDPS, choć mają charakter ramowy, to jednocześnie stanowią konkretny zestaw koniecznych działań w obszarze polityki senioralnej w Polsce, który jest kierowany do szerokiego grona odbiorców. Po pierwsze, do społeczeństwa, które ze względu na swoje kompetencje i potencjał stanowi kluczowy element 20

24 w procesie budowania i rozwoju polityki aktywnego i zdrowego starzenia się. Po drugie, do władz publicznych wszystkich szczebli, sektora prywatnego oraz pozarządowego i partnerów społecznych, których działania pozwolą na odpowiednie zagospodarowanie aktywów wynikających z wydłużania życia. Tak zdefiniowani adresaci działań, w obszarze polityki senioralnej oraz ich ścisła wzajemna współpraca, będzie stanowiła o skuteczności realizacji polityki senioralnej. Sejm we wrześniu 2013 roku przyjął nowelizację ustawy o samorządzie gminnym wprowadzającą art. 5 c dotyczący zasad powoływania gminnych rad seniorów. Pozwoli to na zwiększenie udziału osób starszych i ich organizacji w procesach decyzyjnych bezpośrednio ich dotyczących w środowisku lokalnym. W naszym województwie ten proces rozpoczął się już w 2007 r. Obecnie rady seniorów funkcjonują w kilku gminach: Gdańsku, Gdyni, Chojnicach, Kościerzynie i powiatowa w Tczewie. * * * Podsumowanie i kierunki działań Rok 2012 i połowa 2013 to okres dalszych zmagań z negatywnymi skutkami kryzysu ekonomicznego i wzmożonych wysiłków zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb w realizacji gwarantowanych świadczeń. To także czas wdrażania ważnych zmian legislacyjnych, w tym szczególnie związanych z wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, które znacząco wpływają na zakres działań związanych z szeroko rozumianą polityką społeczną. Dlatego w najbliższym czasie istotne będą następujące cele i kierunki: 21

25 Dalsze aktywne wdrażanie zadań wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej na wszystkich szczeblach samorządu terytorialnego, a w szczególności na poziomie samorządu gminnego w zakresie pracy z rodziną na rzecz utrzymania dziecka w rodzinie (rozwój asystentury, powstawanie rodzin wspierających). Rozwój kadry pomocy społecznej, w tym wzmożenie wysiłków w celu osiągnięcia przez wszystkie gminy wymaganej ustawowo normy dotyczącej wielkości rejonu pracownika socjalnego. Intensyfikacja działań i współpraca wszystkich służb w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w tym również podjęcie szerokich działań profilaktycznych mających na celu zmianę funkcjonujących w świadomości społecznej stereotypów dotyczących przemocy w rodzinie. Dążyć należy również do dalszego rozwoju infrastruktury pomocowej i wzrostu kompetencji kadr funkcjonujących w tej sferze (uczestnictwo w międzysektorowych szkoleniach). Poszerzanie sieci oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi o kolejne Środowiskowe Domy Samopomocy szczególnie na terenach pozbawionych takich placówek (powiat nowodworski), ale też o kolejne Kluby Samopomocy, Centra Wsparcia Środowiskowego opartych na międzysektorowej współpracy. W przypadku istniejących placówek intensyfikacja działań zmierzających do osiągnięcia wymaganych ustawowo standardów. Wspieranie rozwiązań służących przeciwdziałaniu i wychodzeniu z bezdomności, w tym przygotowanie się do wdrożenia gminnych 22

26 standardów wychodzenia z bezdomności wypracowanych w ramach projektu systemowego, a które zostaną obligatoryjnie wprowadzone w ramach najbliższych zmian legislacyjnych. Realizacja na poziomie lokalnym założeń polityki senioralnej tak istotnej w warunkach starzejącego się społeczeństwa polskiego, w tym szczególnie konieczność tworzenia w poszczególnych gminach rad seniorów. Opracowali: * * * Tekst: Małgorzata Szady, Ewa Szczypior, Jolanta Mazurkiewicz, Joanna Szoła Załączniki: Małgorzata Szady, Jolanta Mazurkiewicz Gdańsk, listopad 2013 r. 23

27

28 Załącznik Nr 2 UDZIAŁ GOSPODARSTW DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ (pomoc w gminie i powiecie) rok GOSP. DOMOWE udział % Lp. Lp. NAZWA ogółem objęte gosp.dom. gmin JEDNOSTKI pomocą objętych społ. pom. społ. 1. I. M.POW. GDAŃSK ,4 2. II. M.POW. GDYNIA ,7 3. III. M.POW. SŁUPSK ,2 4. IV. M.POW. SOPOT ,8 V. POWIAT BYTOWSKI MOPS BYTÓW , MGOPS MIASTKO , GOPS BORZYTUCHOM , GOPS CZARNA DĄBRÓWKA , GOPS KOŁCZYGŁOWY , GOPS LIPNICA , GOPS PARCHOWO , GOPS STUDZIENICE , GOPS TRZEBIELINO , GOPS TUCHOMIE ,5 razem powiat bytowski - pomoc w gminach ,1 razem powiat bytowski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat bytowski ,2 VI. POWIAT CHOJNICKI MOPS CHOJNICE , MGOPS BRUSY , MGOPS CZERSK , GOPS CHOJNICE , GOPS KONARZYNY ,9 razem powiat chojnicki - pomoc w gminach ,6 razem powiat chojnicki - pomoc w powiecie ,0 razem powiat chojnicki ,6 VII. POWIAT CZŁUCHOWSKI MOPS CZŁUCHÓW , MGOPS CZARNE , MGOPS DEBRZNO , GOPS CZŁUCHÓW , GOPS KOCZAŁA , GOPS PRZECHLEWO , GOPS RZECZENICA ,0 razem powiat człuchowski - pomoc w gminach ,9 razem powiat człuchowski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat człuchowski ,9 VIII. POWIAT GDAŃSKI MOPS PRUSZCZ GD , GOPS CEDRY WIELKIE , GOPS KOLBUDY , GOPS PRUSZCZ GDAŃSKI , GOPS PRZYWIDZ ,2

29 Załącznik Nr GOPS PSZCZÓŁKI , GOPS SUCHY DĄB , GOPS TRĄBKI WIELKIE ,4 razem powiat gdański - pomoc w gminach ,3 razem powiat gdański - pomoc w powiatach ,0 razem powiat gdański ,3 IX. POWIAT KARTUZY GOPS CHMIELNO , GOPS KARTUZY , GOPS PRZODKOWO , GOPS SIERAKOWICE , GOPS SOMONINO , GOPS STĘŻYCA , GOPS SULĘCZYNO , GOPS ŻUKOWO ,1 razem powiat kartuski - pomoc w gminach ,4 razem powiat kartuski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat kartuski ,4 X. POWIAT KOŚCIERSKI MOPS KOŚCIERZYNA , GOPS DZIEMIANY , GOPS KARSIN , GOPS KOŚCIERZYNA , GOPS LINIEWO , GOPS LIPUSZ , GOPS NOWA KARCZMA , GOPS STARA KISZEWA ,9 razem powiat kościerski - pomoc w gminach ,6 razem powiat kościerski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat kościerski ,6 XI. POWIAT KWIDZYŃSKI MOPS KWIDZYN , MGOPS PRABUTY , GOPS GARDEJA , GOPS KWIDZYN , GOPS RYJEWO , GOPS SADLINKI ,0 razem powiat kwidzyński - pomoc w gminach ,3 razem powiat kwidzyński - pomoc w powiecie ,0 razem powiat kwidzyński ,4 XII. POWIAT LĘBORSKI MOPS LĘBORK , MOPS ŁEBA , GOPS CEWICE , GOPS NOWA WIEŚ LĘBORSKA , GOPS WICKO ,8 razem powiat lęborski - pomoc w gminach ,4 razem powiat lęborski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat lęborski ,5

30 Załącznik Nr 2 XIII. POWIAT MALBORSKI MOPS MALBORK , MOPS NOWY STAW , GOPS LICHNOWY , GOPS MALBORK , GOPS MIŁORADZ , GOPS STARE POLE ,2 razem powiat malborski - pomoc w gminach ,2 razem powiat malborski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat malborski ,2 XIV. POWIAT NOWODWORSKI MOPS KRYNICA MORSKA , MGOPS NOWY DWÓR GDAŃSKI , GOPS OSTASZEWO , GOPS STEGNA , GOPS SZTUTOWO ,3 razem powiat nowodworski - pomoc w gminach ,6 razem powiat nowodworski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat nowodworski ,6 XV. POWIAT PUCKI MOPS HEL , MOPS JASTARNIA , MOPS PUCK , MOPS WŁADYSŁAWOWO , GOPS KOSAKOWO , GOPS KROKOWA , GOPS PUCK ,5 razem powiat pucki - pomoc w gminach ,1 razem powiat pucki - pomoc w powiecie ,0 razem powiat pucki ,2 XVI. POWIAT SŁUPSKI MOPS USTKA , MGOPS KĘPICE , GOPS DAMNICA , GOPS DĘBNICA KASZUBSKA , GOPS GŁÓWCZYCE , GOPS KOBYLNICA , GOPS POTĘGOWO , GOPS SŁUPSK , GOPS SMOŁDZINO , GOPS USTKA ,9 razem powiat słupski - pomoc w gminach ,8 razem powiat słupski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat słupski ,9 XVII. POWIAT STAROGARDZKI MOPS CZARNA WODA , MOPS SKÓRCZ , MOPS STAROGARD GD , GOPS BOBOWO , GOPS KALISKA , GOPS LUBICHOWO , GOPS OSIECZNA ,9

31 Załącznik Nr GOPS OSIEK , GOPS SKARSZEWY , GOPS SKÓRCZ , GOPS SMĘTOWO , GOPS STAROGARD GD , GOPS ZBLEWO ,9 razem powiat starogardzki - pomoc w gminach ,5 razem powiat starogardzki - pomoc w powiecie ,0 razem powiat starogardzki ,5 XVIII. POWIAT SZTUMSKI MOPS DZIERZGOŃ , MGOPS SZTUM , GOPS MIKOŁAJKI POMORSKIE , GOPS STARY DZIERZGOŃ , GOPS STARY TARG ,3 razem powiat sztumski - pomoc w gminach ,0 razem powiat sztumski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat sztumski ,0 XIX POWIAT TCZEWSKI MOPS PELPLIN ,9 2. MOPS TCZEW , MGOPS GNIEW , GOPS MORZESZCZYN , GOPS SUBKOWY , GOPS TCZEW ,1 razem powiat tczewski - pomoc w gminach ,9 razem powiat tczewski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat tczewski ,0 XX POWIAT WEJHEROWSKI MOPS REDA , MOPS RUMIA , MOPS WEJHEROWO , GOPS CHOCZEWO , GOPS GNIEWINO , GOPS LINIA , GOPS LUZINO , GOPS ŁĘCZYCE , GOPS SZEMUD , GOPS WEJHEROWO ,3 razem powiat wejherowski - pomoc w gminach ,3 razem powiat wejherowski - pomoc w powiecie ,0 razem powiat wejherowski ,3 Ogółem województwo - pomoc w gminach ,0 Ogółem województwo - pomoc w powiatach ,0 Ogółem województwo ,0

32 m. Sopot m. Gdańsk m. Gdynia p. Gdańsk p. Kartuzy m. Słupsk p. Tczew p. Puck p. Kościerzyna p. Wejherowo p. Kwidzyn p. Chojnice p. Starogard Gd. p. Lębork p. Słupsk p. Bytów p. Człuchów p. Malbork p. Sztum p. Nowy Dwór Gd. 35,0 ( % ) Wpływ bezrobocia na pomoc społeczną. Województwo pomorskie rok Załącznik Nr 3 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 stopa bezrobocia (%) udział gosp.domowych objętych pomocą (%)

33 Załącznik Nr 4 Bezrobocie w województwie pomorskim w latach (stan na koniec roku) Rok Stopa bezrobocia ( % ) wojew. pomorskie kraj ,0 11, ,2 12, ,5 12, ,4 13,4 Lp. Powiat Stopa bezrobocia ( % ) Bytów 22,6 22,7 22,7 23,6 2. Chojnice 18,5 19,2 20,2 20,0 3. Człuchów 23,6 23,8 23,0 23,8 4. Gdańsk 7,3 7,8 7,4 9,0 5. Kartuzy 9,7 11,1 10,5 10,9 6. Kościerzyna 16,5 16,3 15,4 15,6 7. Kwidzyn 13,4 12,5 17,3 19,9 8. Lębork 18,5 19,1 19,5 21,4 9. Malbork 22,1 22,2 24,4 25,1 10. Nowy Dwór Gd. 25,7 27,9 29,5 30,9 11. Puck 12,2 12,4 14,1 15,4 12. Słupsk 21,4 22,2 22,1 22,8 13. Starogard Gd. 19,7 19,1 20,1 20,9 14. Sztum 23,8 22,3 25,0 27,3 15. Tczew 14,2 13,8 13,4 13,7 16. Wejherowo 13,8 15,1 15,1 16,4 17. m. Gdańsk 4,9 5,4 5,4 6,3 18. m. Gdynia 5,3 5,4 5,5 6,5 19. m. Słupsk 10,6 11,7 11,5 12,0 20. m. Sopot 3,6 3,7 4,0 4,6

34 Załącznik Nr 5 Ś w i a d c z e n i a p o m o c y s p o ł e c z n e j u d z i e l o n e w w o j e w ó d z t w i e p o m o r s k i m ( w p o s z c z e g ó l n y c h l a t a c h ) Liczba osób Rodzaj świadczenia Zasiłek stały Zasiłek okresowy Usługi specjalistyczne Składka na ubezpieczenie zdrowotne Schronienie Posiłek (ogółem) dożywianie dzieci szkolnych Ubrania Usługi opiekuńcze Zasiłek celowy Praca socjalna (rodziny) Liczba gospodarstw Gospodarstwa domowe objęte pomocą Odsetek gospodarstw objętych pomocą ,4% 10,8 10,7 10,0

35 Załącznik Nr 6 P o m o c i n s t y t u c j o n a l n a i r o d z i n n a w w o j e w ó d z t w i e p o m o r s k i m ** l.p. Rodzaj placówki liczba Rok DOMY POMOCY SPOŁECZNEJ (powiaty) domów miejsc PLACÓWKI OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZE (pl. socjalizacyjne i interwencyjne) (powiaty) (bez rodzinnych domów dziecka) PLACÓWKI WIELOFUNKCYJNE ( pl. socjalizacyjne + interwencyjne+ gr. usamodzielnienia - nie ujęte wyżej) (powiaty) (bez placówek wsparcia dziennego) RODZINNE DOMY DZIECKA placówek * miejsc placówek * miejsc domów * miejsc OGNISKA WYCHOWAWCZE (powiaty) (z placówkami wsparcia dziennego istniejącymi w placówkach wielofunkcyjnych) ognisk * miejsc DZIECI W RODZINACH ZASTĘPCZYCH dzieci * 7. OŚRODKI ADOPCYJNO-OPIEKUŃCZE ośrodków * 8. ŚRODOWISKOWE DOMY SAMOPOMOCY (gminy + 2 powiaty) domów miejsc SCHRONISKA I NOCLEGOWNIE DLA BEZDOMNYCH ośrodków miejsc PLACÓWKI ZAPEWNIAJĄCE CAŁODOBOWĄ OPIEKĘ OSOBOM NIEPEŁNOSPRAWNYM, PRZEWLEKLE CHORYM, W PODESZŁYM WIEKU placówek miejsc *od 1 stycznia 2012 r. działania te zostały wyprowadzone ze sfery pomocy społecznej i funkcjonują w formie jednostek wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej ** wg stanu na koniec roku

36 Załącznik Nr 7. Liczba mieszkańców ponadgminnych domów pomocy społecznej w woj. pomorskim w latach , z podziałem na osoby skierowane przed dniem 1 stycznia 2004 r. (wg starych zasad) i po tym dniu (wg nowych zasad), z uwzględnieniem osób wnoszących opłatę za pobyt. Wyszczególnienie stan mieszkańców ogółem wg stanu na dzień 31 grudnia danego roku z tego: skierowani na podstawie decyzji wydanej przed dniem 1 stycznia 2004 r. (wg starych zasad) skierowani na podstawie decyzji wydanej po dniu 1 stycznia 2004 r. (wg nowych zasad) z tego: wnoszący opłatę za pobyt bez dopłaty gminy w tym opłata wnoszona przez: mieszkańca członków rodziny mieszkańca i członków rodziny wnoszący opłatę za pobyt z dopłatą gminy w tym opłata wnoszona przez: mieszkańca członków rodziny mieszkańca i członków rodziny pełna odpłatność gminy Źródło: Roczne sprawozdania z działalności ponadgminnych domów pomocy społecznej finansowanych w części lub całości w ramach Części 85 Budżet wojewody, Dział 852 Pomoc społeczna, Rozdział Domy pomocy społecznej (Pomorski Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej w Gdańsku).

37 Załącznik nr 8 Liczba mieszkańców gminnych domów pomocy społecznej w woj. pomorskim w latach z uwzględnieniem osób wnoszących opłatę za pobyt. Wyszczególnienie stan mieszkańców ogółem wg stanu na dzień 31 grudnia danego roku z tego: skierowani na podstawie decyzji wydanej przed dniem 1 stycznia 2004 r. (wg starych zasad) skierowani na podstawie decyzji wydanej po dniu 1 stycznia 2004 r. (wg nowych zasad) z tego: wnoszący opłatę za pobyt bez dopłaty gminy w tym opłata wnoszona przez: mieszkańca członków rodziny mieszkańca i członków rodziny. wnoszący opłatę za pobyt z dopłatą gminy w tym opłata wnoszona przez: mieszkańca członków rodziny mieszkańca i członków rodziny pełna odpłatność gminy Źródło: Roczne sprawozdania z działalności gminnych domów pomocy społecznej za lata (Pomorski Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej w Gdańsku).