Program konferencji Forum Debaty Publicznej Gospodarka Konkurencyjnej Polski 21 marca 2013 roku

Transkrypt

1

2 Spis treści Program konferencji... 3 Pytania do dyskusji:... 4 Andrzej Blikle, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych, Firmy rodzinne w gospodarce Polski i świata... 5 Bożena Damasiewicz, Dyrektor Fundacji Pomyśl o przyszłości, Dlaczego Polska nie wygrywa w gospodarczych mistrzostwach świata? Federacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Jakie reformy są potrzebne dla wzmocnienia konkurencyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw? Cezary Kaźmierczak, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Jak zwiększyć konkurencyjność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw? Marek Orłowski, Prezes Zarządu, Polski Związek Przemysłu Oświetleniowego, Bariery i ograniczenia rozwoju polskich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw na przykładzie polskiego przemysłu oświetleniowego Sergiusz Sawin, Partner, Innovatika, W poszukiwaniu tajemniczych mistrzów polskiej przedsiębiorczości Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, Główna Ekonomistka PKPP Lewiatan, MŚP zdolność do konkurowania na rynku globalnym Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach, Rekomendacje II Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw Stowarzyszenie Niepokonani 2012, Wstępne postulaty Fundacja Firmy Rodzinne, Przedsiębiorczość jak wychować następne pokolenie?... 69

3 Program konferencji Forum Debaty Publicznej Gospodarka Konkurencyjnej Polski 21 marca 2013 roku Temat: Miejsce: Konkurencyjność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw Sala Kolumnowa Pałacu Prezydenckiego Program: godz Otwarcie: Olgierd Dziekoński, Sekretarz Stanu KPRP przywitanie uczestników, zapowiedź przemówienia Prezydenta RP godz Wystąpienie Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Referaty i prezentacje wprowadzające do debaty: godz MŚP zdolność do konkurowania na rynku globalnym Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, Główna Ekonomistka, PKPP Lewiatan (5 min.) godz Jak zwiększyć konkurencyjność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw? Cezary Kaźmierczak, Prezes Zarządu, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców (5 min.) godz Rekomendacje rozwoju wsparcia przedsiębiorczości z wykorzystaniem funduszy UE Bożena Lublińska-Kasprzak, Prezes Zarządu, PARP (5 min.) godz Firmy rodzinne w gospodarce Polski i świata Jarosław Chołodecki, Wiceprezes Zarządu, Stowarzyszenie Inicjatywa Firm Rodzinnych (5 min.) godz godz. 13:15 godz Dyskusja gości przy stole (po 3 min.) Dyskusja z udziałem gości na sali (po 2 min.) Zakończenie spotkania 3

4 Pytania do dyskusji: 1. Czy krajowe MSP posiadają potencjał do konkurowania w globalnej gospodarce? 2. Jakie reformy są potrzebne dla wzmocnienia konkurencyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw? 3. Jak budować kulturę współpracy aby zwiększyć konkurencyjność przedsiębiorstw? Obrady Forum są nagrywane i sporządzany jest z nich stenogram. Są one również transmitowane na żywo poprzez stronę internetową 4

5 Andrzej Blikle, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inicjatywa Firm Rodzinnych Firmy rodzinne w gospodarce Polski i świata 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 Bożena Damasiewicz, Dyrektor Fundacji Pomyśl o przyszłości Dlaczego Polska nie wygrywa w gospodarczych mistrzostwach świata? Sukces polskich firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw na rynku globalnym zależy od pozycji polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej. W dobie globalizacji, kiedy suwerenność państwa mierzy się siłą gospodarki, powinniśmy odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego Polska nie wygrywa w gospodarczych mistrzostwach świata? Zacznijmy od tego, że miarą znaczenia państwa na świecie i zamożności jego obywateli jest wartość Produktu Krajowego Brutto, przeliczona na jednego mieszkańca. Im wyższy PKB, tym wyższe średnie zarobki, a tym samym wyższy jest poziom dobrobytu w danym kraju. Zestawienie wartości polskiego PKB na tle innych krajów pokazuje, że Polska zdecydowanie odstaje od czołówki europejskiego peletonu. Choć w ciągu ostatnich lat Polska znalazła się w nielicznym gronie europejskich państw, które osiągały wzrost gospodarczy, to jednak w latach wzrost polskiego PKB nastąpił zaledwie o 1.1% 16

17 W świetle tych mało optymistycznych danych należy zadać sobie pytanie z czego wynika tak niska efektywność polskiej gospodarki. Być może wyczerpały się już źródła dotychczasowego wzrostu gospodarczego? Kiedy po 1989 roku Polska budowała swój wolny rynek, tylko nieliczni znawcy reguł ekonomii z dystansem podchodzili do powszechnej w kraju euforii, towarzyszącej prawdziwemu szturmowi zachodnich inwestorów na polski rynek. Sceptycy ostrzegali, że te same zagraniczne przedsiębiorstwa, w razie potrzeby przeniosą swoje fabryki (będące w istocie montowniami na kołkach ) gdzie indziej. Dziś ponosimy konsekwencje tych decyzji. W praktyce na tle innych krajów europejskich Polska pod względem rozwoju gospodarczego oddala się od czołówki Unii Europejskiej, czego dowodzą poniższe dane statystyczne. Modelowy przykład to fabryka Fiata w Tychach. Produkowane na Śląsku Fiaty Panda były wysyłane z Polski na eksport, ale z powodu kryzysu ekonomicznego we Włoszech koncern zdecydował się przenieść produkcję do własnego kraju, aby wspomóc rodzimą gospodarkę. Ta sytuacja dowodzi, że budowanie eksportu w oparciu o zagraniczne koncerny nie daje poczucia gospodarczej stabilności i nie buduje stałych tendencji wzrostowych w rozwoju polskiej gospodarki. Dziś w czasie kryzysu zagraniczne korporacje zaczynają likwidować w naszym kraju swoje interesy, a my możemy liczyć tylko na siebie, a dokładnie na rodzime przedsiębiorstwa. 17

18 Oczywiście w sytuacji dużego bezrobocia należy docenić rolę zachodnich inwestorów, którzy nie tylko tworzą w naszym kraju miejsca pracy ale także wnoszą do swoich zakładów w Polsce nowe technologie, kształcenie pracowników czym oczywiście przyczyniają się do wzrostu gospodarczego naszego kraju. Trzeba doceniać rolę inwestorów zagranicznych w Polsce, zwłaszcza tych, którzy produkowane w naszym kraju towary wysyłają na eksport. Jednocześnie jednak musimy pamiętać o tym, że wszystko to funkcjonuje tylko wówczas, kiedy nasze polskie pensje są niższe niż wynagrodzenia obywateli ich rodzimych krajów i nie ma w tych państwach kryzysu. Tu dotykamy kolejnej kwestii. W międzynarodowym podziale pracy zagraniczne inwestorzy tworzą w Polsce tańsze nisko specjalistyczne miejsca pracy: w zakładach produkcyjnych, przy taśmach montażowych, w sieciach dyskontowych dla kasjerów i sprzedawców. Podobnie jest w sektorze bankowym i handlowym. Wracając do czynników dotychczasowego wzrostu gospodarczego ostatnich lat, to trudno nie wspomnieć o roli polskich emigrantów zarobkowych, którzy zarabiane za granicą pieniądze wydawali w kraju. Rzadko jednak inwestowali je we własny biznes. Przeznaczali je głównie na konsumpcję, co stanowiło czynnik napędzający gospodarkę, ale w sposób nietrwały. Kryzys ekonomiczny, który dotknął Europę, sprawia, że tamtejsze rynki pracy stają się coraz mniej dostępne dla obcokrajowców. Dziś wielu naszych rodaków wraca do Polski zasilając rzesze bezrobotnych. Niestabilnym czynnikiem wzrostu okazały się także unijne dotacje, które co prawda podniosły nasza stopę życiową (zrealizowano wiele inwestycji związanych z infrastrukturą), ale w ogólnym rozrachunku polska gospodarka wcale nie zyskała na konkurencyjności, ani tym bardziej na innowacyjności. Unijne dotacje zaburzają naturalny proces rozwoju debiutujących na rynku przedsiębiorców, którzy zamiast obserwować rynek, konkurować i radzić sobie, uczą się ubiegać o dotacje, by często po ich wykorzystaniu wyrejestrować firmę. W normalnych warunkach przedsiębiorca uczy się liczyć każdy grosz i buduje firmę przy bardzo ograniczonych środkach finansowych. Ta umiejętność i nawyk liczenia każdego grosza, analiza efektywności zainwestowania każdej złotówki, jest 18

19 jedną z najważniejszych lekcji, które wyciąga przedsiębiorca z pierwszego okresu działalności w biznesie. Unijne dotacje nie wpłynęły tez ożywczo na rozwój innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Uzyskiwane przez polskie firmy granty w znakomitej większości przeznaczane są na zakup gotowych, zachodnich technologii. W praktyce więc tylko korzystają z najnowszych rozwiązań, stając się ich konsumentami. W ten sposób nie tylko uzależniają się od know how wielkich koncernów, ale w istocie napędzają rozwój gospodarek krajów zamożnych. Tymczasem warunkiem rozwoju innowacyjności jest inwestowanie we własne wynalazki i wdrożenia nowych rozwiązań do produkcji. Tylko wówczas przedsiębiorstwa mogą zdobywać przewagę konkurencyjną, oferować swoje produkty drożej nie tylko we własnym kraju, ale i za granicą. Za nowatorskie, nieznane wcześniej rozwiązani klienci są w stanie więcej zapłacić, co powoduje, że bogaci się zarówno firma, jak i krajowa gospodarka. W istocie więc Polska nadal pozostaje wielkim rynkiem zbytu dla zamożnych państw Unii Europejskiej. Należy przy tym podkreślić, że podczas budowy wspólnego unijnego obszaru gospodarczego nie stworzono mechanizmów, które dawałyby małym lokalnym firmom z mniejszych krajów szanse na konkurowanie z firmami globalnymi, wywodzącymi się na ogól z Niemiec Francji i Danii. Skoro dotychczasowa strategia budowania wzrostu gospodarczego przestaje być skuteczna. Pytanie, co zrobić, aby odwrócić te niekorzystne tendencje? Przede wszystkim oprzeć rozwój gospodarczy o stały fundament, jakim są firmy rodzinne. Wymaga to jednak przyjęcia i realizacji innej niż dotychczas strategii rozwoju kraju. To oznacza, że konieczne jest wspieranie procesu budowy silnych polskich spółek, które zaczną skutecznie zdobywać globalne rynki. Warto odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego właśnie rodzime firmy o zasięgu globalnym są tak ważne dla gospodarki naszego kraju? Podstawową przesłanką do ekspansji międzynarodowej jest uzyskiwanie efektu skali. Jeśli oferowany towar sprzedaje się tylko na jednym rynku, to koszty produkcji w dużej mierze stanowią cenę produktu, który staje się w ten sposób 19

20 niekonkurencyjny. Te niekorzystne proporcje może zmienić tylko ciągłe poszerzanie rynku zbytu. Z kolei zdobycie większego udziału w rynku danego kraju pociąga za sobą mniejsze koszty transportu, logistyki czy marketingu. Wchodzenie na rynki zagraniczne to także warunek konieczny do tego, aby utrzymać i rozwijać stworzone miejsca pracy w Polsce. Firmy globalne działają w sferze tzw. biznesu pierwotnego. Ten typ biznesu sprawia, że pieniądze napływają do państwowej wspólnoty ekonomicznej. Wytwarzane produkty i usługi sprzedawane są na zewnątrz, poza kraj. To z kolei powoduje napływ pieniędzy do danej wspólnoty ekonomicznej i tworzy przestrzeń do powstawania firm o zasięgu lokalnym, czyli firm z tzw. biznesu wtórnego. Nowe, lokalne firmy w regionie mogą powstawać i funkcjonować tylko wówczas, gdy pieniądze już są we wspólnocie. Ten typ biznesu przez pewien czas obraca nimi w jej obrębie (w kraju czy też regionie), a następnie kapitał odpływa do innej ekonomicznej wspólnoty. Firmy lokalne, z biznesu wtórnego są także dostawcami i kooperantami dla firm z biznesu pierwotnego. Stąd też firmy z biznesu pierwotnego generują powstawanie miejsc pracy w firmach z grupy biznesu wtórnego. Przyjęcie takiego właśnie kierunku rozwoju przedsiębiorczości może spowodować, że rodzime firmy mają szansę rozwinąć się w firmy globalne. Z danych statystycznych wynika, że o rozwoju danego kraju decyduje ilość firm rodzimych o zasięgu międzynarodowym, które mają decydujący wpływ na to, że pieniądze napływają do danego państwa, co z kolei przekłada się na poziom życia jego mieszkańców. Na pierwszym wykresie (z lewej) porównano liczbę firm rodzimych o międzynarodowym zasięgu oraz średnie wynagrodzenie w danym kraju. W państwach gdzie liczba takich firm jest niewielka, zarobki są niskie. Natomiast w krajach, gdzie funkcjonuje wiele firm rodzimych o międzynarodowym zasięgu, zarobki są wysokie. Zależności tej nie widzimy jednak, gdy porównamy średnie zarobki w danym kraju z ogólną liczbą firm w danym państwie (wykres z prawej). 20

21 Posiadanie firm globalnych ma nie tylko swój wymiar ekonomiczny, ale także narodowy. Globalizacja nie oznacza dziś wyłącznie siły wolnego rynku w wymiarze międzynarodowym. Obecny kryzys w Unii Europejskiej pokazuje, że coraz częściej dochodzi do konfliktu między globalizacją a polityką utrzymania ekonomicznej suwerenności. Dlaczego? Bo globalne korporacje skutecznie wykorzystują swoją kapitałową przewagę do niszczenia lokalnej konkurencji i poszerzania swoich rynków zbytu. Zachodnie korporacje przy silnym wsparciu własnych krajów bezwzględnie bronią swoich pozycji. Tocząc nieustanne batalie o rynki zbytu stosują ocierającą się o dumping politykę cenową, wykorzystując swoją wielokrotną przewagę kapitałową, która pozostaje w rażącej dysproporcji do polskich firm. Bo kapitał tylko w ekonomicznej teorii nie ma narodowości. W praktyce, na rynku globalnym, staje się ważnym narzędziem budowania siły i międzynarodowej pozycji gospodarczej poszczególnych krajów. My Polacy nie zbudujemy własnego modelu kapitalizmu bez własnego kapitału. To przecież firmy rodzime, przeważnie małe lub średnie, oparte w całości na rodzimym kapitale, są mocniej związane ze swoim miejscem pochodzenia, zamieszkania i nawet wtedy, gdy już się rozwiną w duże przedsiębiorstwa i utworzą nowe fabryki za granicą, pozostawiają swoje centra w kraju. To właśnie firmy rodzime najmocniej zapewniają długotrwały wzrost gospodarczy każdego państwa. 21

22 Jeśli międzynarodowe firmy inwestują za granicą, to należy mieć świadomość tego, że prawie zawsze pozostawiają we własnym kraju, w centralnej siedziby firmy działy badań i rozwoju, marketingu czy finansów. Także kadra zarządzająca wysokiego szczebla pozostaje w centrali korporacji. W ten sposób zagraniczni pracownicy sprzedają swoją pracę za granicę, a do ich rodzimego kraju napływają pieniądze tworząc bogactwo. Posiadając jak najwięcej własnych firm globalnych, Polska z powodzeniem korzystałaby z tego mechanizmu. Można policzyć, że jeśli na przykład zagraniczny klient kupi towar wyprodukowany za granicą przez polską firmę globalną, to od 5 do 25 proc. ceny tego produktu trafia do naszego kraju w postaci tzw. kosztów korporacyjnych (know how, koszty zarządzania, marketingu, centrum logistycznego). Dlatego też znacznie korzystniejsze dla naszej gospodarki jest preferowanie firm rodzimych o zasięgu międzynarodowym. Tylko wtedy mamy szansę na tworzenie w naszym kraju drogich, wysokospecjalistyczne miejsca pracy i eksportu polskiej myśli technicznej, która stanowi siłę gospodarki każdego kraju. Liderami w eksporcie tak naprawdę są kraje, które oferują produkty wysoko przetworzone. Polskie firmy mają ogromny potencjał. Mamy dziesiątki przykładów na wysoki poziom naszej myśli naukowej i technologii. To, że w wielu dziedzinach możemy walczyć o rynki świadczy przykład FAKRO producenta okien dachowych. W niespełna 20 lat polska firma zdobyła 14 proc. światowego rynku okien dachowych. Takim wynikiem nie może się poszczycić prawdopodobnie żadna Polska firma i mało która w Europie. Nadszedł czas, aby nie tylko przyciągać zagraniczne inwestycje do Polski, ale także wspierać ekspansję polskich firm na zagraniczne rynki. Musimy mieć świadomość tego, że tylko firmy rodzime o zasięgu międzynarodowym są gwarantem trwałego rozwoju gospodarczego państwa i zamożności jego obywateli. Jeżeli się uda, wtedy w kraju powstaną setki tysięcy dobrze płatnych miejsc pracy, tu będą centrale globalnych polskich firm, tutaj będą płacone podatki, tutaj będzie rozwój na miarę XXI wieku. Wszystkich zainteresowanych tym tematem zapraszamy na stronę 22

23 Federacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw Jakie reformy są potrzebne dla wzmocnienia konkurencyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw? 23

24 24

25 25

26 26

27 Cezary Kaźmierczak, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców Jak zwiększyć konkurencyjność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw? Wg zgodnej oceny instytucji międzynarodowych warunki do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce nie są najlepsze: Bank Światowy 55 miejsce Heritage Foundation: 57 miejsce i 26 w Europie Najgorzej oceniane są następujące obszary: Prawo inwestycyjne 161 miejsce (na 185 badanych krajów) [Bank Światowy] System podatkowy 114 miejsce [Bank Światowy] Rozstrzyganie sporów sądowych 84 miejsce [Bank Światowy] Szczegóły znajdują się w naszym corocznym Raporcie zainteresowanych zapraszam do zapoznania się na naszych stronach internetowych: Warunki_prowadzenia_firm_w_Polsce_2013.pdf PERCEPCJA PRZEDSIĘBIORCÓW Sektor MSP w Polsce to: około firm zatrudniających do 250 pracowników Stanowi to 99,8% wszystkich firm działających w Polsce Sektor MSP zatrudnia ¾ Polaków Wytwarza 67% PKB 27

28 Tak przeszkody w prowadzeniu działalności postrzegają przedsiębiorcy: Prof. Dominika Maison na zlecenie ZPP na reprezentatywnej grupie przedsiębiorców sektora MSP 2011, 2012, 2013 RZĄDOWE RECEPTY Rządowe recepty były, są i będą nieskuteczne ponieważ zajmują się wyłącznie objawami a nie przyczynami problemów Zamiast obniżyć pozapłacowe koszty pracy, które są główną przyczyną bezrobocia rząd chce dopłacać przedsiębiorcom, żeby mogli je pokryć! Rząd twierdzi, że główną problemem MSP jest brak dostępu do kapitału i w tym celu uruchamia specjalny fundusz, chyba nie wiedząc, że 70-81% firm sektora MSP nie korzysta i nie chce korzystać z zewnętrznego finansowania Różne programy dotacji na innowacje nie przynoszą żadnych efektów, a stały się pomysłem na życie i wyciąganie pieniędzy podatnika, dla licznego grona ekspertów i organizacji. Innowacyjny produkt nie potrzebuje dotacji! Potrzebuje inwestora i jeśli jest on rzeczywiście innowacyjny, to go znajdzie. Sektor MSP nie potrzebuje dotacji i przywilejów. Sektor MSP potrzebuje dobrego otoczenia prawno-instytucjonalnego i wolności gospodarczej. 28

29 TRZEBA USUNĄĆ PRZYCZYNY, A NIE OBJAWY Rozstrzyganie sporów sądowych Jedną z głównych przyczyn manii regulowania wszystkiego i tworzenia skrajnie szczegółowych ustaw jest fakt, że nikt przy zdrowych zmysłach nie liczy na rozstrzygnięcie sporu przez Sąd. Konstytucja niby nam gwarantuje szybie rozstrzyganie sporów sądowych, ale jest to zupełna fikcja. Jeśli ktoś chce na serio naprawiać Rzeczpospolitą musi zacząć od przywrócenia sprawności sądów. Z punktu widzenia przedsiębiorców kluczowym jest: podzielenie sądownictwa na małe i duże sprawy gospodarcze (i rozstrzyganie tych pierwszych w 2-3 tygodnie na podstawie prostej procedury), wprowadzenie zasady trail czyli proces dzień po dniu do zakończenia przerzucenie ciężaru dowodów na strony postępowania odejście od zasady ustalania prawdy materialnej na rzecz rozstrzygnięcia sporu Tylko tą drogą jesteśmy w stanie ograniczyć regulacyjny amok. Ustawy powinny regulować ogólne zasady, a spory - szybko i sprawnie - powinny rozstrzygać sądy. Przy każdym projekcie regulacji nad którym pracowaliśmy rozbijaliśmy się o ten problem. Zmiany w procesie legislacji Prawa nie mogą tworzyć tylko prawnicy z wielkich kancelarii prawnych i wielkich instytucji rządowych, dla których jedyną rzeczywistością jaka znają jest kilkusetosobowa firma czy instytucja. Każde prawo musi być poddawane testom ogniowym w warunkach firmy kilkuosobowej (firmy do 9 pracowników, to 96% firm w Polsce) Wprowadzenie zasady, że każda ustawa dotycząca działalności gospodarczej jest wprowadzana na czas określony (np. na 3 lata) i potem ewentualnie przedłużana na kolejne okresy Wprowadzenie zasady, że zmian w projekcie ustawy może dokonywać tylko ten kto ją zgłosił (np. rząd lub Prezydent) w formie autopoprawki, a 29

30 posłowie mogą jedynie przyjąć lub odrzucić integralny projekt ustawy w całości. Wiele ustaw wychodzi z Parlamentu w zupełnie innym kształcie niż zostały zgłoszone, często wbrew intencjom projektodawców. Różnego rodzaju wrzutki w ostatniej chwili bardzo często wypaczają ustawy i powodują liczne problemy. I nie chodzi tu bynajmniej o sprawy typu lub czasopisma tylko o zwykłą nieznajomość problemu. Przywrócenie wolności gospodarczej EU + 0 Polska powinna zdobyć się na wielki wysiłek legislacyjny, podobny do tego, jaki miał miejsce w tzw. Sejmie Kontraktowym podobną misją i determinacją Obecnego prawa gospodarczego naprawić się nie da. Ustawa o VAT była od początku nowelizowana już kilkaset razy (!), o podatku dochodowym ponad 100! Często próby ich poprawiania prowadzą do pogorszenia sytuacji. Trzeba od nowa stworzyć proste, spójne prawo gospodarcze oparte o zasadę EU+O (czyli nic więcej ponad wymagania UE). Dotyczy to przede wszystkim: Przegląd i eliminacja aktów prawnych oraz przepisów - UE+0 Ustawy o działalności gospodarczej Ustawy podatkowej Ustawy VAT Prawa budowlanego i Ustawy o inwestycjach infrastrukturalnych (koncentracja prawa w tych dwóch aktach prawnych dla mniejszych i dużych inwestycji) Poza pozapłacownymi kosztami pracy, wysokość opodatkowania jest dla nas drugorzędna. Ważniejsze jest, żeby podatki spełniały cechy dobrego podatku, czyli były proste, tanie w poborze i nie do uniknięcia. Należy zdecydowanie obniżyć pozapłacowe koszty pracy- główną przyczynę bezrobocia - a ubytki z tego tytułu w budżecie państwa uzupełnić z podatków konsumpcyjnych 30

31 Skoro udało nam się z Polski wyprowadzić Armię Czerwoną, to możemy i tego dokonać. Dużo łatwiejsze i zależy tylko od nas. POLSKA MA KNOW HOW Polska 1988: Kompletny upadek gospodarczy Szalejąca inflacja, brak kapitału Nie było Internetu, komputerów, kredytów, banków, infrastruktury, telefonów, powierzchni biurowych klasy A Nie było funduszy europejskich Nie było ŻADNYCH rządowych programów wsparcia, walki z bezrobociem, stref ekonomicznych, programów wspierania innowacyjności itd. Wystarczyła wolność gospodarcza, wprowadzona ustawą Wilczka i polscy przedsiębiorcy stworzyli 6 milionów miejsc pracy i zrealizowali polski cud gospodarczy. Gospodarka w XXI wieku jest tym samym czym była w XIX wieku to prawo podaży i popytu Polska ma know how trzeba z niego skorzystać! 31

32 Marek Orłowski, Prezes Zarządu, Polski Związek Przemysłu Oświetleniowego Bariery i ograniczenia rozwoju polskich mikro, małych i średnich przedsiębiorstw na przykładzie polskiego przemysłu oświetleniowego Polski przemysł oświetleniowy to branża, która może być obrazem stanu i perspektyw rozwoju polskiego przemysłu mikro, małych i średnich firm. Ze względu na swój charakter, genezę powstania jak i pozycję na rynku może być doskonałym odbyciem sytuacji sektora MSP w Polsce. Na podstawie analizy procesów zachodzących w polskim przemyśle oświetleniowym można wysunąć ogólne wnioski dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce. Na temat roli i znaczenia małych średnich dla gospodarki Polski powiedzą na pewno wiele inni utytułowani uczestnicy spotkania w dniu 21 marca 2013 r, ja chciałbym się skupić na paru problemach, które wydają się fundamentalne dla rozwoju polskich firm sektora MSP, w tym polskich firm oświetleniowych. 1. Zmiana podejścia do polskich mikro, małych i średnich firm. Rozpatrywanie barier i ograniczeń rozwoju polskich małych i średnich firm należy rozpocząć od problemu nastawienia czynników rządowych do tego sektora. Mimo, że jest to sektor tak istotny dla gospodarki jest bardzo trudny do współpracy z uwagi na rozdrobnienie, rozproszenie kapitału i możliwości wspólnego działania czy też wywieranie nacisku. Mikro, małe i średnie firmy nie są sponsorami wydarzeń medialnych, nie prowadzą dużych kampanii promocyjnych, nie lansują się w mediach nie organizują lub sponsorują dużych konferencji i ewentów. Z tego powodu nie są spostrzegane jako partner na którego tle można się pokazać, z którym warto rozmawiać. Trzeba także skończyć z lansowaniem wielkich korporacji jako jedynego miejsca robienia kariery. Trzeba pokazać i nauczyć młodzież, że można się spełnić pracując w małej firmie lub zakładając własna. 32

33 2. Konkurencyjność polskich małych i średnich firm w aspekcie wprowadzania nowych regulacji prawnych Unii Europejskiej W ostatnich latach zmieniło się kompletnie tradycyjne pojęcie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez wprowadzenie do gry rynkowej wyrafinowanych narzędzi prawnych do których nie są przygotowane zwłaszcza polskie małe i średnie przedsiębiorstwa. Nie posiadają one w tym zakresie doświadczenia jak i możliwości, w tym finansowych. Całkowicie pozbawione są również wsparcia ze strony instytucji rządowych. Silne lobby firm globalnych przygotowuje i propaguje rozwiązania prawne, które mają za zadanie oczyścić rynek z miejscowej konkurencji lub całkowicie go podporządkować. Typowym przykładem takiego działania jest lansowana współpraca państw Unii Europejskiej w zakresie patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz umowa międzynarodowa powołująca jednolity sąd patentowy. Efektem praktycznym jest wymuszanie skrajnie niekorzystnych umów licencyjnych. Przykład takiego działania prowadzonego przez jedną z firm globalnych branży oświetleniowej został ujawniony w ostatnich okresie w prasie. W firmach pojawia się przedstawiciel firmy globalnej, który jednoznacznie stwierdza, że jeżeli zarząd firmy nie podpisze umowy licencyjnej to będzie musiał to uczynić zaraz po przystąpieniu Polski do współpracy w ramach patentu europejskiego o jednolitym skutku oraz przystąpieniu do umowy międzynarodowej powołującej jednolity sąd patentowy. W przeciwnym wypadku firmy czekają bardzo kosztowne procesy. Proponowane umowy licencyjne są skrajnie niekorzystne dla kontrahentów, nakładają na nich np. obowiązek płacenia 5% opłaty od ceny zbytu całkowitego wyrobu podczas gdy koszt elementu będący przedmiotem roszczeń wynosi zaledwie 1-2% wartości tego wyrobu. Umowy nakładają na polskie firmy obowiązek konsultowana wszystkich nowych rozwiązań oraz ujawniania rynków z bytu i wielkości produkcji. 33

34 Czy zamiast popierania rozwiązań prawnych sankcjonujących obecność w polskim życiu gospodarczym patentów, które nigdy nie miałyby w Polsce zdolności patentowej np. że koło jest okrągłe a samochód składa się z silnika, nadwozia i czterech kół, nie należałoby pomyśleć o powszechnym i nieograniczonym dostępie do rozwiązań które są motorem rozwoju techniki i cywilizacji? Brak możliwości przeciwdziałania lobbingowi firm globalnych na rzecz wprowadzania konkretnych rozwiązań można łatwo prześledzić na przykładzie dyrektywy wycofującej z użycia z rynku Unii Europejskiej tradycyjne żarówki jako źródła światła. Nie wdając się w szczegóły warto przypomnieć, że pominięto takie ważne aspekty jak konieczność zbierania świetlówek i ich utylizację ze względu na obecność rtęci, której ilości określono jako nie zagrażające środowisku. Nie chciałbym abym był wzięty jako przeciwnik gospodarki niskoemisyjnej i efektywnej energetycznie, wskazuję jedynie na pewne mechanizmy które stały się niepokojącymi praktykami. Przedstawiciele małych i średnich firm, przy podejmowaniu tak ważnych decyzji są pomijani. Na gruncie międzynarodowym obecność ich przedstawicieli we wszelkiego rodzaju stowarzyszeniach jest ograniczona ze względu na bariery finansowe. Dotyczy to zarówno wysokość składek jak i koszty związane z wyjazdami ekspertów. Kontakty z przedstawicielami resortów, które również zaangażowane są w proces legislacyjny jest znikomy żeby nie powiedzieć żaden. 3. Konkurencyjność polskich małych i średnich firm w aspekcie globalnych procesów na rynku polskim Wzrost konkurencyjności polskich przedsiębiorstw to przede wszystkim konieczność wprowadzania nowych technologii, korzystania z osiągnięć techniki, wprowadzanie nowych energooszczędnych rozwiązań. 34

35 Przykładem zmian w tym kierunku może być polski przemysł oświetleniowy. Na właśnie zakończonych 13 marca w Warszawie 21 Międzynarodowych Targach ŚWIATŁO 2013 można było znaleźć setki małych firm, które wchodzą w nowe energooszczędne technologie oświetleniowe i systemy oszczędności energii. Wiele z tych rozwiązań powstaje we współpracy z pracownikami naukowymi polskich uczelni. Co jest niezbędne do wsparcia tego procesu; a) Uaktywnienie UOKIKu i innych organów rządowych do przeciwdziałania nieprawnym i bardzo szkodliwym praktykom firm globalnych mających na celu podporządkowanie sobie polskich firm produkcyjnych jak np. podpisywanie umów licencyjnych omówionych w pkt. 1. b) Bezwzględne egzekwowanie zakazu stosowania klauzur niedozwolonych w umowach pomiędzy firmami dużymi, globalnym a małymi i średnimi firmami polskimi poprzez stworzenie systemu stałego monitorowania tego zjawiska przez urzędy do tego powołane. c) Stworzenie mechanizmów umożliwiających współpracę małych firm z uczelniami i instytutami państwowymi na zasadzie konsultacji oraz możliwości wykonywania pojedynczych testów lub pomiarów na etapie prototypów czy koncepcji, że względu na to, że badania kompleksowe są zbyt kosztowne. d) Traktowanie małych i średnich polskich firm na równi z firmami globalnymi we wszelkiego rodzaju zamówieniach i przetargach e) Potraktowanie modernizacji obiektów rządowych i samorządowych jako wzorcowych przy realizacji dyrektywy europejskiej w sprawie efektywności energetycznej i odejścia od kryterium najniższej ceny f) Prowadzenie rzeczywistej kampanii na rzecz produktów produkowanych w Polsce. 35

36 g) Zapraszanie do konsultacji nowych rozwiązań prawnych przedstawicieli MSP h) Zapraszanie przedstawicieli MSP do wszelkiego rodzaju debat i dyskusji i) Domaganie się ze strony uczestników strony rządowej aby udział w debatach organizowanych przez prywatne media na ważne tematy gospodarcze był bezpłatny i brali w nim udział również przedstawiciele polskich małych i średnich firm j) Udział przedstawicieli resortów (niekoniecznie ministrów) we wszelkiego rodzajów targach i wystawach w celu bezpośredniego kontaktu z polskimi producentami, poznania ich możliwości i problemów oraz nabycia wiedzy i informacji o branży. 4. Problemy małych i średnich firm związane z dominacja wielkich sieci handlowych na polskim rynku. Supremacja wielkich sieci handlowych na polskim rynku detalicznym jest faktem i nie wydaje się możliwym zmiana w tym zakresie. Możliwym jest jednak zmiana nieuczciwych praktyk monopolistycznych znajdujących swoje odbicie w treści umów handlowych odległe terminy płatności, obciążanie dostawcy kosztami działań promocyjnych, bonusy roczne, kary za każde nawet niezawinione naruszenie warunków umowy włącznie ze zwrotem towarów do dostawcy w każdym dowolnie wybranym terminie, obciążanie dostawcy kosztami własnych błędów logistycznych itp. Problemy te poruszane były wielokrotnie. W 2009 roku rząd podjął decyzję o utworzeniu międzyresortowego zespołu do zbadania tego problemu. Mamy już 2013 rok, nie udało się chociaż w części wyeliminować niedozwolonych praktyk. 36

37 Nawet najlepsza polityka rządu nie odniesie skutku jeżeli nie będzie kontroli rynku. Kontrola artykułów wprowadzonych na rynek w sieciach handlowych jeżeli chodzi o urządzenia techniczne jest dalece niewystarczająca. Kto ma to robić jeżeli powołane do tego urzędy bezradnie rozkładają ręce mówiąc o niedoskonałości przepisów i braku środków i ograniczonych możliwościach kontroli. Odnosi się wrażenie, że działania podejmowane są przeważnie tylko wtedy gdy sprawa ma charakter medialny. 5. Stabilność prawa i jasność przepisów Nie domagamy się dodatkowych przepisów ani specjalnych praw dla małych i średnich przedsiębiorstw jednak niejasność przepisów podatkowych, brak precyzyjnych wykładni i duża dowolność w interpretacji prawa podatkowego jest przyczyną kłopotów małych przedsiębiorstw i ich likwidacji. Małe i średnie przedsiębiorstwa nie dysponują plejadą radców prawnych, nie korzystają z usług światowych kancelarii prawnych stąd są bardzo narażone na konsekwencje związane z wszelkimi zmiany przepisów i ich interpretacjami, są też stałym miejscem kontroli organów podatkowych. 37

38 Sergiusz Sawin, Partner, Innovatika W poszukiwaniu tajemniczych mistrzów polskiej przedsiębiorczości W wielu debatach publicznych poświęconych innowacjom często pojawiają się pytania o to, kiedy Polska doczeka się swojego Skype a czy Nokii; kiedy urządzenia produkowane gdzieś nad Wisłą lub w odległej fabryce zarządzanej przez polskiego właściciela staną się globalnym standardem i obiektem westchnień mas konsumentów na wszystkich kontynentach. Zbudowanie polskiej marki o sile i zasięgu Apple a czy Google a wciąż wydaje się być równie odległym marzeniem, jak zwycięstwo reprezentacji naszego kraju w mistrzostwach świata w piłce nożnej. Takie bezowocne oczekiwanie na polską Nokię z jednej strony pogłębia frustrację różnego rodzaju środowisk administracyjno-biznesowych, z drugiej wydaje się być paraliżujące dla liderów polskiego biznesu, którzy mogą hamować swoje ambicje strategiczne w obawie przed presją głodnej sukcesu opinii publicznej lub zwykłą porażką. Podobnie jak w sporcie rzadko mamy okazję świętować sukces w globalnej dyscyplinie, ale zdarzają nam się przedsiębiorcy wybitni działający i wygrywający w niszowych branżach o niskim poziomie świadomości w opinii publicznej, która często nie zna lub nie zauważa ich osiągnięć. Takie małe i średnie przedsiębiorstwa, określane przez Hermanna Simona mianem Tajemniczych Mistrzów, mogą stać się w przyszłości wizytówką i siłą napędową polskiej gospodarki. Co cechuje tajemniczego mistrza? Przede wszystkim absolutne mistrzostwo w jednej, wąsko zdefiniowanej specjalności na którą jest globalny popyt, jak np. ogrodzenia elektryczne, pochłaniacze gazów, aparatura pomiarowa, wnętrza kabin samolotów pasażerskich. W Polsce wymienić można m.in. Fakro, Kopex czy Atlas. Mistrzostwo przejawia się w ciągłym dążeniu do ulepszania oferowanych produktów, pogłębiania istniejącej wiedzy i przeznaczaniu znacznych środków na prace badawczo-rozwojowe w obszarach, w których się konkuruje. Przyjmuje się, że na każdego pracownika takiej firmy przypada średnio 30 patentów, w porównaniu z przeciętną wartością pięciu patentów na pracownika w typowej korporacji. Po drugie: tajemniczych mistrzów cechuje długofalowe myślenie strategiczne, stabilne przywództwo, często przechodzące z pokolenia na pokolenie, a także pragnienie działania bez zbytniego rozgłosu. 38

39 Warto zadać sobie więc pytanie, jak poprowadzić polską przedsiębiorczość w stronę globalnych specjalizacji. Jakie mechanizmy i narzędzia wsparcia będą najbardziej skuteczne? Obraz polskich MŚP, jaki wyłania się z różnego rodzaju badań prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, instytucje otoczenia biznesu i agencje rozwoju przedsiębiorczości, nie napawa optymizmem. Brak długoterminowej wizji rozwoju, niska skłonność do podejmowania ryzyka, brak chęci do inwestowania w prace badawczo-rozwojowe, czy w badania potrzeb klientów, niewielkie zainteresowanie ochroną swoich praw własności intelektualnej to typowe cechy polskiego małego lub średniego przedsiębiorstwa i jednocześnie bariery ograniczające potencjał rozwoju innowacji. Z drugiej strony elastyczność w działaniu, szybkie reagowanie na zmieniające się warunki rynkowe i potrzeby klientów oraz legendarna wręcz zdolność do kombinowania w pozytywnym sensie tego słowa, a więc umiejętność podjęcia niestandardowego działania w razie nagłej potrzeby to zalety, na których można budować globalną pozycję i skutecznie konkurować z innymi graczami, nawet tymi globalnymi o wieloletniej tradycji, czego skutecznie dowodzi Drutex, Barlinek czy chociażby Solaris. Wysokie wykorzystanie funduszy unijnych na działania proinnowacyjne przy jednoczesnym braku wielu sukcesów w postaci przełomowych innowacji jest również dowodem, że polscy przedsiębiorcy działając ad hoc doskonale radzą sobie z pisaniem wniosków i pozyskiwaniem dofinansowania w kolejnych konkursach, a jednocześnie nie mają długofalowej wizji rozwoju, która umożliwiłaby im konsekwentne dążenie do wyznaczonego celu. W świetle wymienionych wyżej wad i zalet polskich MŚP działania rządu w najbliższej perspektywie programowania na lata powinny skupić się na tych mechanizmach wsparcia, które zniwelują typowe wady polskiej przedsiębiorczości i wzmocnią te cechy, które predestynują nas do bycia liderami wielu branż na arenie europejskiej i na rynku globalnym. Są to: dostarczenie małym i średnim przedsiębiorstwom narzędzi i wsparcia w procesie tworzenia długofalowej strategii rozwoju modelu biznesu z naciskiem na specjalizację i internacjonalizację, 39

40 dofinansowanie badań rynku i badań potrzeb klientów na rynkach międzynarodowych, które umożliwią rozpoznanie ważnych i niezaspokojonych potrzeb wybranych grup odbiorców i w rezultacie, pomogą opracować rozwiązania, które na te potrzeby odpowiedzą i umożliwią ekspansję lokalnych przedsiębiorstw na nowe rynki, włączenie małych i średnich przedsiębiorstw w prace badawczo-rozwojowe, których rezultaty mogą zostać w przyszłości zakupione przez administrację publiczną, Wsparcie komercjalizacji rezultatów prac badawczo-rozwojowych na rynkach zagranicznych, zdefiniowanie ważnych długofalowych wyzwań społeczno-gospodarczych i zaangażowanie MŚP w wypracowywanie rozwiązań, które na te wyzwania odpowiedzą przy wykorzystaniu mechanizmów innowacyjnych zamówień publicznych i zamówień przedkomercyjnych. Tego typu programy wsparcia oferowane szeroko w krajach takich jak USA (Small Business Innovation Research), czy w Wielkiej Brytanii (Small Business Research Initiative) skutkują znaczną liczbą wdrożonych innowacji i umożliwiają ich uczestnikom budowanie trwałej przewagi konkurencyjnej na podstawie uzyskanych praw własności intelektualnej. Innym instrumentem wsparcia, propagowanym przez Komisję Europejską są przedkomercyjne zamówienia publiczne (PCP), wyłączone z ustawy Prawo Zamówień Publicznych, które umożliwiają równoległe włączenie kilku niezależnych podmiotów z grupy MŚP w proces tworzenia innowacyjnych rozwiązań odpowiadających na ważne wyzwania społeczne zgłoszone przez publicznego zamawiającego. Doświadczenia Holandii, pioniera PCP w Europie pokazują, że uczestnicy takiego procesu, pozyskujący dofinansowanie na prace B+R i uzyskujący pełne prawa do rezultatów tych prac, mogą skutecznie komercjalizować wypracowane rozwiązania w całej Europie. Symulacja pilotażowego wdrożenia PCP w Polsce przeprowadzona z udziałem Ministerstwa Gospodarki, Budownictwa i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju jednoznacznie wykazała, że tego typu podejście ma szansę na sukces, a zapotrzebowanie 40

41 publicznych zamawiających na innowacyjne produkty będące rezultatem takiego procesu może być bardzo duże. Oferując MŚP możliwość dofinansowania prac badawczo-rozwojowych w wyznaczonych kierunkach strategicznych istotnych z punktu widzenia strategii Państwa i jednocześnie pozostawiając w ich rękach pełną możliwość komercjalizacji uzyskanych rezultatów zrealizujemy kilka istotnych celów: pomożemy małym i średnim przedsiębiorstwom budować kapitał intelektualny, który w dzisiejszych czasach jest trwalszym aktywem niż dodatkowe środki na koncie pozyskane w ramach programu pożyczkowego, ulgi podatkowej czy jednorazowej dotacji na rozwój budujemy podstawy do rozwoju prawdziwych tajemniczych mistrzów zdolnych do konkurowania w ramach swoich specjalności z globalnymi graczami na wszystkich kontynentach, wzmacniamy konkurencyjność polskiej gospodarki w wyznaczonych długofalowych obszarach strategicznego rozwoju. 41

42 Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, Główna Ekonomistka PKPP Lewiatan MŚP zdolność do konkurowania na rynku globalnym 42

43 43

44 44

45 45

46 46

47 47

48 48

49 49

50 50

51 51

52 52

53 53

54 Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach Rekomendacje II Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw Podczas debat oraz paneli towarzyszących obu Kongresom zostały wypracowane wnioski zebrane w postaci Rekomendacji. Stanowią one swoistego rodzaju drogowskaz dla tworzenia lepszych warunków rozwoju największego sektora gospodarki i zniwelowania barier uniemożliwiających wejście MŚP na zagraniczne rynki. Zaproponowane rekomendacje zostały ujęte w grupach problemowych według schematu: diagnoza stanu obecnego, rekomendacje i adresaci. Mamy nadzieję, że wskazane ( ) rekomendacje i postulaty stanowić będą drogowskaz dla administracji rządowej i publicznej oraz firm sektora MSP, których realizacja przyczyni się do poprawy polskiej gospodarki oraz rozszerzy współpracę z zagranicą, zwłaszcza w czasach kryzysu. Bardzo duże zainteresowanie Kongresem oraz wciąż rosnąca potrzeba dialogu i integracji środowisk gospodarczych utwierdzają nas w przekonaniu, że Europejski Kongres Małych i Średnich Przedsiębiorstw stanowi ważną platformę wymiany opinii i doświadczeń. Dlatego z tego miejsca już pragnę Państwa zaprosić na kolejną edycję Kongresu, która odbędzie się września 2013 r. Tadeusz Donocik, Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego. WYBRANE REKOMENDACJE : UCHWAŁA II EUROPEJSKIEGO KONGRESU MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW: II Europejski Kongres Małych i Średnich Przedsiębiorstw zwraca się z apelem do Sejmu o uchwalenie ustawy o samorządzie gospodarczym, opracowanym przez 5 organizacji: Business Centre Club, Krajową Izbę Gospodarczą, Naczelną Radę Zrzeszeń Handlu i Usług, Polską Radę Biznesu i Związek Rzemiosła Polskiego. Oficjalna i publiczna prezentacja projektu nastąpiła 8 marca 2010 r. Projekt został przekazany 9 kwietnia 2010 r. marszałkowi Sejmu RP oraz przewodniczącemu sejmowej Komisji Gospodarki. 11 czerwca 2010 r. odbyło się spotkanie z prezydium sejmowej Komisji Gospodarki w sprawie prezentacji projektu ustawy o powszechnym samorządzie gospodarczym. W spotkaniu uczestniczyli 54

55 przedstawiciele organizacji pracodawców, które wspólnie opracowały projekt. Szef Komisji Gospodarki zapowiedział przeprowadzenie konsultacji projektu z klubami parlamentarnymi. Od tego czasu zaległa cisza. Samorząd jest nieodzownym elementem państwa obywatelskiego i dialogu społecznego. Szczególną rolę odgrywa w dobie spowolnienia gospodarczego, z którym mamy dzisiaj do czynienia w Polsce, w zakresie doradzania rządowi podejmowania i przeprowadzania działań zaradczych. Jako podmiot prawa publicznego wyręcza władzę publiczną w wielu obszarach, które w Polsce wymagają pilnej naprawy - choćby wymiar sprawiedliwości i system samorządowych mediacji oraz sądów arbitrażowych. Szczegółowe funkcje samorządu zostały zaprezentowane w w/w projekcie ustawy. Generalnie, samorząd gospodarczy w przedstawionym Sejmowi ujęciu nie jest organizacją przymusową z obowiązującymi składkami. Zrzeszeni przedsiębiorcy są uczestnikami samorządu na wzór samorządu terytorialnego z możliwością dobrowolnego wykorzystania swoich praw. Projekt ustawy nosi wszelkie znamiona ducha partnerstwa publiczno prywatnego, korzyściami, których doświadczyły już państwa Europy. Jako członek Unii Europejskiej Polska musi dołączyć do beneficjentów funkcjonowania samorządu gospodarczego jak najszybciej. Kongres zwraca się do Sejmu RP o niezwłoczne uchwalenie ustawy o samorządzie gospodarczym. NOWOCZESNE ZARZĄDZANIE W MŚP Diagnoza stanu obecnego: W Polsce nadal istnieją jeszcze białe plamy dostępu do internetu, co stanowi dla firm, szczególnie tych z sektora MŚP, ograniczenie w dostępie do nowoczesnych rozwiązań i barierę w stosowaniu narzędzi informatycznych wspomagających zarządzanie, rozwój i wzrost konkurencyjności. Brak jest także przejrzystych rozwiązań administracyjnych zachęcających, ułatwiających i upowszechniających stosowanie e-podpisu i zawieranie umów na odległość. ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE Udostępnienie przedsiębiorcom aktualnej, wiarygodnej i bezpłatnej informacji tworzonej na potrzeby różnych instytucji publicznych a dotyczących zjawisk gospodarczych i ich interpretacji dla celów 55

56 zarządzania strategicznego. Utworzenie systemu statystyki lokalnej, sprzężonego z systemem statystyki GUSowskiej. Dostęp do tego typu informacji pozwoli w szczególności mikro i małym firmom wytyczyć kierunki, strategię działania, oraz pomoże im dostosować swoją działalności do antycypowanej sytuacji gospodarczej. Potrzeba skoncentrowania pomocy finansowej Unii Europejskiej w przyszłej perspektywie w latach na precyzyjnie określonych celach gospodarczych wynikających z rzeczywistych i najważniejszych problemów polskich firm. Skierowanie roli instrumentów pomocy publicznej na zachęcanie przedsiębiorców do rozwoju swojego potencjału poprzez ich komplementarność i celowość. Koncentrowanie pomocy na wsparcie działań prorozwojowych. Uzupełnienie instrumentów wsparcia bezpośredniego o doradztwo umożliwiające wzmocnienie organizacyjne. Potrzeba koncentracji polityki i programów finansowych wokół aktualnych wyzwań, stojących przed przedsiębiorcami, takich jak: zmiany klimatyczne, ograniczony dostęp do zasobów naturalnych. Pozwoli to przedsiębiorcom przygotować się do tych zmian i dzięki temu kształtować swoją pozycję konkurencyjną na tworzących się rynkach globalnych. To jest właśnie idea strategii Europa 2020, która została przyjęta przez państwa członkowskie. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE INFORMATYCZNE WSPOMAGAJĄCE ZARZĄDZANIE, ROZWÓJ I WZROST KONKURENCYJNOŚCI MŚP Diagnoza stanu obecnego: W Polsce nadal istnieją jeszcze białe plamy dostępu do internetu, co stanowi dla firm, szczególnie tych z sektora MŚP ograniczenie w dostępie do nowoczesnych rozwiązań i barierę w stosowaniu narzędzi informatycznych wspomagających zarządzanie, rozwój i wzrost konkurencyjności. Brak jest także przejrzystych rozwiązań administracyjnych zachęcających, ułatwiających i powszechniających stosowanie e-podpisu i zawieranie umów na odległość. 56

57 Dalsza likwidacja barier infrastrukturalnych związanych z powszechnym dostępem do szerokopasmowego internetu, zainicjowana i realizowana jako projekt administracji rządowej o zasięgu ogólnopolskim. Celem projektu powinno być zapewnienie dostępu do szybkiego internetu również w tych rejonach (tzw. białe plamy ), gdzie przedsiębiorcom prowadzącym działalność komercyjną nie opłaca się tworzyć infrastruktury teleinformatycznej/teletechnicznej z uwagi na zbyt wysokie koszty. Wprowadzenie powszechnego i standardowego na poziomie kraju rozwiązania z zakresu identyfikacji i autoryzacji (e-podpis) w obszarze administracji państwowej (e-administracja), które pozwoli m.in. na zawieranie umów na odległość, zwiększając tym samym możliwości rozwoju gospodarczego oraz zmniejszy koszty i czas związany z obiegiem dokumentów papierowych. Obszar e-administracji i potencjalnych, możliwych do wdrożenia udogodnień w tym zakresie mikro i małych firm powinien być traktowany jako nadrzędny i priorytetowy z uwagi na jego istotny wpływ na gospodarkę. INNOWACJE TWORZĄ SIĘ W MŚP ODCZAROWAĆ DOLINĘ KRZEMOWĄ CZY SUKCES DOLINY KRZEMOWEJ JEST MOŻLIWY DO POWTÓRZENIA W POLSCE? Diagnoza stanu obecnego: Polska jest krajem przyjaznym i stwarza możliwości do inwestowania w projekty innowacyjne. Posiadamy kluczowe kompetencje - liderzy innowacji, dostęp do nowych technologii. Do słabych stron należy słaba współpraca pomiędzy nauką i biznesem oraz brak modelowych rozwiązań komercjalizowania nowych technologii. Sieciowanie przedsiębiorstw jako kluczowa europejska inicjatywa umożliwiająca nawiązywanie stałej i efektywnej współpracy pomiędzy biznesem, nauką i ich otoczeniem. Dobrze zorganizowane klastry tworzą środowisko sprzyjające rozwijaniu nowych technologii, komercjalizacji badań. Co więcej klastry są dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw sposobem na konkurowanie z dużymi przedsiębiorstwami oraz z korporacjami. 57

58 Potrzeba tworzenia własnych indywidualnych rozwiązań sprzyjających rozwojowi innowacyjności, uwzględniających lokalną tradycję i uwarunkowania kulturowe. Konieczność ciągłego monitorowania efektywności tych rozwiązań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa przeinwestowania. Pobudzanie współpracy pomiędzy najważniejszymi ośrodkami akademickimi w kraju oraz wzmacnianie uczelni posiadających największy potencjał w implantowaniu podobnych do Doliny Krzemowej inicjatyw. Stworzenie specjalnego, proinnowacyjnego funduszu finansującego tego typu przedsięwzięcia i w sposób aktywny biorącego na siebie podwyższone ryzyko niepowodzenia inwestycji. TRANSFER TECHNOLOGII DO BIZNESU Diagnoza stanu obecnego: W relacjach nauka biznes nie został wypracowany uniwersalny model transferu nowej technologii do gospodarki. Brakuje pomysłów na efektywne finansowanie takich rozwiązań ze środków publicznych, a także właściwego uregulowania kwestii własności majątkowej do opatentowanego urządzenia. Funkcjonuje niska świadomość przedsiębiorców o możliwościach patentowych. Stworzenie ramowego modelu transferu technologii do biznesu. Model powinien pokazywać korzyści wynikające dla biznesu z inwestowania w prowadzenie badań naukowych. Wypracowany model wzmocni relacje, będzie stymulował współpracę pomiędzy nauką i biznesem. Ważnym elementem modelu będzie stworzenie biznes planu dla wdrożenia i komercjalizacji pomysłu. Premiowanie w systemach finansowania badań ze środków publicznych wdrażania nowych rozwiązań, rozwijanych samodzielnie lub we współpracy z jednostkami naukowymi. Odejście od finansowania zakupu gotowych pudełkowych rozwiązań., które często w krajach wysokorozwiniętych technologii są uważane jako przestarzałe. 58

59 Szerokie rozumienie innowacji, nie tylko jako nowe procesy technologiczne, czy innowacyjne produkty. W myśleniu o innowacjach uwzględnienie aspektu społecznego i organizacyjnego, co niesie ze sobą większy potencjał rozwojowy. Tworzenie sieci powiązań i współpraca międzynarodowa w obszarze innowacyjnym w celu zwiększenia potencjału bardziej skutecznego konkurowania z gospodarką azjatycką czy amerykańską. Wsparcie systemów otwartych innowacji poprzez rozwój rozwiązań telekomunikacyjnych. Finansowanie programów, przybliżających świat nauki do realiów gospodarki, poprzez staże naukowców w firmach, czy zachęcających naukowców do zakładania własnych firm samodzielnie lub we współpracy z bardziej doświadczonymi przedsiębiorcami. Stworzenie na poziomie europejskim sieci coachów wspierających naukowców i przedsiębiorców w budowaniu relacji i nawiązywaniu współpracy w celu wspólnego prac badawczych i rozwojowych. Systemowe wsparcie dla przedsiębiorców zainteresowanych wdrażaniem i komercjalizacją rozwiązań innowacyjnych, poprzez stosowanie stałych narzędzi, jak np. ulgi, zwolnienia podatkowe, preferencje. Upowszechnianie modelu, w którym przedsiębiorca jest inicjatorem rozwoju i innowacji, a także czynnie uczestniczy w pracach badawczych prowadzonych przez sektor nauki. Konieczność weryfikacji systemu patentowego, w którym bardziej chronione powinny być interesy przedsiębiorców w osiąganiu przyszłych dochodów ze sprzedaży samodzielnie rozwijanych innowacji. W chwili obecnej większość wynalazków patentowanych jest przez sektor nauki. Przede wszystkim dlatego, że punktowane jest zgłaszanie patentów. W żaden sposób w systemie rankingowania nie uwzględnia się sukcesów komercjalizacyjnych zgłaszanych do ochrony wynalazków. Jednocześnie nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, żeby uczelnie sprzedawały prawa do wypracowanych technologii. Tymczasem bardzo niewielki jest odsetek komercjalizowania patentów zgłaszanych do Urzędu Patentowego RP. 59