Względne zmiany wiekowe pola magnetycznego Ziemi ( ) wzdłuż profilu Zgorzelec-Wiżajny

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Względne zmiany wiekowe pola magnetycznego Ziemi ( ) wzdłuż profilu Zgorzelec-Wiżajny"

Łucja Zakrzewska
7 lat temu
Przeglądów:

1 Względe zmiay wiekwe pla magetyczeg Ziemi ( ) wzdłuż prfilu Zgrzelec-Wiżajy Grzegrz Bjdys, Teresa Grabwska, ANNA WOJAS, Bgusław Suchń, Józef Marchewka, Zdzisława Medń Wydział Gelgii, Gefizyki i Ochry Śrdwiska Katedra Gefizyki IV Krakwska Kferecja Młdych Uczych, wrześia 2009

2 Pla prezetacji 1. Pczątki pmiarów ziemskieg pla magetyczeg. 2. Piierska praca Prf. Staisława Małszewskieg. 3. Lkalizacja prfilu Zgrzelec-Wiżajy a tle główych jedstek getekticzych Eurpy. 4. Pmiary pla magetyczeg Ziemi w puktach wiekwych. 5. Metdyka bliczaia lkalych względych zmia wiekwych pla magetyczeg. 6. Pwiązaie wyików badań z budwą gelgiczą Plski. 7. Pdsumwaie i literatura.

3 Histria badań magetyczych 1634 H. Gellibrad Kiec XVII w. J. Heweliusz 1901 rejestracje D, H, Z Stacja Magetycza w Krakwie Obserwatrium Magetycze w Świdrze 1930 Zjazd Uii Gedezyj-Gefizyczej w Sztkhlmie (S. Kaliwski) Mapa zmia wiekwych pla magetyczeg bszaru Plski 1932 Stacja Magetycz-Meterlgicza a Helu 1932 Stacja Magetycza w Jawie k. Lwwa 1936 E. Stez, T. Olczak - mapy izpr D, H i Z ( ) S. Małszewski - pmiary pla magetyczeg w 43 puktach wiekwych 1957 A. Uhrywski, A. Żółtwski, W. Krzemiński, E. Welker - pmiary D, H, T w 20-stu puktach 1965 Cetrale Obserwatrium Gefizycze w Belsku

Prf. Staisław Małszewski (1921-2000) Badaia ad wiekwymi zmiaami pla magetyczeg Ziemi 1954 1965 pmiary pla magetyczeg w 43 puktach wiekwych 1965 O zmiaach

4 Prf. Staisław Małszewski ( ) Badaia ad wiekwymi zmiaami pla magetyczeg Ziemi pmiary pla magetyczeg w 43 puktach wiekwych 1965 O zmiaach wiekwych atężeia ziemskieg pla magetyczeg a ziemiach Plski raz ich zależści d współrzędych gegraficzych i budwy gelgiczej 1966 prfil Zgrzelec Wiżajy, 167 puktów c 4 km.

5 Lkalizacja puktów wiekwych a prfilu Z-W strefa Teisseyre-Trquista zasięg strefy fałdwań waryscyjskich pukty wiekwe kmpleks kwarcytwy graitidy rapakivi masywy artzytwe kmpleks metamrficz-magmwy metamrficze strefy fałdwań masywy graitidwe

6 Fragmet mapy amalii magetyczych T (2007)

7 Mapa amalii magetyczych Z (Karaczu et al. 1978) G e r m a y KOSZALIN SZCZECIN POZNAŃ 5 4 P ZIELONA GÓRA WROCŁAW TORUŃ GDAŃSK ŁÓDŹ OLSZTYN WARSZAWA Belsk KIELCE R u s s i a RADOM BIAŁYSTOK LUBLIN B e l a r u s T KATOWICE KRAKÓW TARNOBRZEG RZESZÓW km S l v a k i a

8 Pmiary pla magetyczeg Ziemi w puktach wiekwych a prfilu Zgrzelec-Wiżajy 1966 r. pczątek serii pmiarwych (S. Małszewski) puktów pmiarwych, magetmetry prtwe PMP-6 i PMP puktów wiekwych, pmiary magetmetrem prtwym firmy Scitrex Przyrządy psiadają czułść 0,1 T T, τ = T pm,, ( τ + τ ) T Belsk, τ 60 1 gdzie: τ - mmet pmiaru wyraży w czasie GMT, τ - pprawka czaswa związaa z różicą długści gegraficzej między puktem pmiarwym a Belskiem.

Zmiay względych wartści pla magetyczeg Ziemi w latach 1966-2005 1 zmiay w czasie względych wartści pla w

9 Zmiay względych wartści pla magetyczeg Ziemi w latach zmiay w czasie względych wartści pla w klejych puktach prfilu, 2 liiwa aprksymacja zmia. W ( t) = b t + a b miara względych zmia pla magetyczeg [T/rk]

Zmiay pla magetyczeg Ziemi w Cetralym Obserwatrium Gefizyczym w Belsku (1966-2005) Wykres średich

10 Zmiay pla magetyczeg Ziemi w Cetralym Obserwatrium Gefizyczym w Belsku ( ) Wykres średich rczych wartści średie rcze Wykres przyrstów średich rczych wartści przyrsty średich rczych przedziały czaswe

11 Zmiay względych wartści pla magetyczeg Ziemi w latach zmiay w czasie względych wartści pla w klejych puktach prfilu, 2 liiwa aprksymacja zmia dcikami. W ( t) = b t + a b miara względych zmia pla magetyczeg [T/rk]

12 Względe zmiay czaswe pla magetyczeg Ziemi 1 względe zmiay czaswe b w T/rk, 2 krzywa 6 0 aprksymująca względe zmiay czaswe, 3 graice jedstek gelgiczych. b ( T ) [ T rk] = δ /

13 Pdsumwaie 1. Względe zmiay wiekwe pla magetyczeg Ziemi są zróżicwae w czasie i przestrzei. 2. Największa dyamika względych zmia pla magetyczeg bserwwaa jest w bszarze prekambryjskiej platfrmy wschdi-eurpejskiej. Najsłabszymi zmiaami pla charakteryzuje sięśrdkwa część prfilu w brębie strefy szwu traseurpejskieg, a w szczególści w głębkim baseie plskim. W bszarze fałdwań waryscyjskich występuje słaba dyamika względych zmia pla magetyczeg. 3. W latach w bszarze kratu wschdieurpejskieg (półcwschdia część prfilu) wzrst względych zmia pla magetyczeg był wliejszy w prówaiu d pzstałych części prfilu. Szczególe spwlieie wzrstu pla magetyczeg (średi 2 T/rk) astąpił w przedziale czaswym W statim pięcileciu badań ( ) a platfrmie wschdieurpejskiej bserwuje się szybszy wzrst pla ( k T/rk) w prówaiu z pzstałą częścią prfilu. 5. W celu lepszeg rzpzaia charakteru względych zmia wiekwych pla magetyczeg badaia zaczęt przeprwadzać w kreślych, dpwiedi dbraych przedziałach czaswych.

14 Literatura Bjdys G., Grabwska T., Szybiński M., Zmiay wiekwe pla magetyczeg Ziemi wzdłuż prfilu Zgrzelec-Wiżajy, Gelgia, t. 27, Zeszyt 2-4, Bjdys G., Grabwska T., Marchewka J., Suchń B., 2006 Aaliza względych zmia wiekwych pla magetyczeg Ziemi ( ) wzdłuż prfilu Zgrzelec-Wiżajy, Kwartalik AGH, Gelgia 32, 4, Bjdys G., Grabwska T., 2007 Space-time aalysis f the relative lcal secular variatis f the gemagetic field ( ) alg the Zgrzelec-Wiżajy prfile, Acta Gephysica, vl. 55,. 2, pp Grabwska T., Bjdys G., Aalysis f gemagetic field alg seismic prfile P4 f the Iteratial Prject POLONAISE 97, Tectphysics 383, Karaczu K., Karaczu M., Bilińska M., Uhrywski A., 1978 Magetic map f Plad; amalies f vertical cmpet Z f the gemagetic field, 1: , Wyd. PIG, Warszawa. Małszewski S., O zmiaach wiekwych atężeia ziemskieg pla magetyczeg a ziemiach plskich raz ich zależści d współrzędych gegraficzych i budwy gelgiczej, Zeszyty Naukwe AGH, Rzprawy 44, Kraków. Małszewski S., Jakwski J., O secular variatis f the gemagetic field alg a prfile acrss the Teisseyre-Trquist Ze, Acta Gephysica Plica, vl. XLV, N. 1,

15 Dziękuję bardz za uwagę!

Podobne dokumenty

Spis map Mapy przedstawiające przybliżone zasięgi stacji publicznej i komercyjnej radiofonii i telewizji: 1. Polskie Radio Program I 2.

Spis map Mapy przedstawiające przybliżone zasięgi stacji publicznej i komercyjnej radiofonii i telewizji: 1. Polskie Radio Program I 2. Polskie Radio Program II 3. Polskie Radio Program III 4. Polskie