Przypomnienie niektórych stwierdzeń i zadań zawartych w Kierunkach : Jerzy Błochowiak BS "PA-CO-BANK" PABIANICE

Transkrypt

1 Ocena realizacji kierunków działania i zasad współpracy sektora bankowości spółdzielczej na lata przyjętych 27 marca 2006r. na wspólnym posiedzeniu Prezydium KZBS i Sekcji Banków Spółdzielczych ZBP. Jerzy Błochowiak

2 Przypomnienie niektórych stwierdzeń i zadań zawartych w Kierunkach :

3 Przedmiotem szczególnej troski o przyszłość winny być działania całego sektora na rzecz: poprawy konkurencyjności działania banków spółdzielczych, jako podstawowych instytucji finansowych społeczności lokalnych, przyspieszenia procesu standaryzacji procedur i opracowania nowych produktów i usług bankowych, które byłyby dostępne dla klientów we wszystkich bankach spółdzielczych, standaryzacji systemów informatycznych, która pozwoli na poprawę sprawności działania, rozszerzania oferty produktów i usług stwarzających szanse na pozyskiwanie nowych grup klientów, doskonalenie narzędzi niezbędnych do oceny i zarządzania ryzykami bankowymi

4 Zadania stojące przed sektorem bankowości spółdzielczej zostały podzielone na następujące grupy: Zadania realizowane przez poszczególne banki spółdzielcze i banki zrzeszające, Zadania dla banków zrzeszających, Zadania, do wspólnego realizowania przez banki zrzeszające, Zadania wymagające współdziałania sektora bankowości spółdzielczej z instytucjami zewnętrznymi.

5 Współpraca sektora banków spółdzielczych Przesłanki współpracy Osiągnięcie priorytetowych celów jakimi są utrzymanie i wzrost udziału sektora bankowości spółdzielczej w rynku usług finansowych oraz generowanie stabilnych dochodów, wymagać będzie od banków spółdzielczych i zrzeszających poszukiwania nowych źródeł dochodów, rekompensujących spadek marży operacyjnej oraz konieczność poniesienia dodatkowych nakładów na dostosowanie banków do wymogów NUK. Realizacja tych celów wymagać będzie szczególnej aktywności banków zrzeszających i banków spółdzielczych.

6 Współpraca ogólnosektorowa powinna dotyczyć: marketingu, informacji i edukacji klientów, wprowadzania nowych rozwiązań technologicznych, standaryzacji i ujednolicenia systemów IT, inicjatyw dot. zmiany przepisów i wprowadzania nowych regulacji, wystandaryzowania procedur i produktów, kanałów dystrybucji.

7 Współdziałanie zrzeszeń Dotychczasowy zakres współpracy pomiędzy zrzeszeniami koncentrujący się głównie na reprezentowaniu bankowości spółdzielczej przed regulatorami wymaga jej poszerzenia o wspólne działanie na rzecz poprawy efektywności poprzez unowocześnienie technologii i usprawnienia organizacyjne. W celu realizacji zadań określonych w Kierunkach niezbędne jest zawarcie umowy o współdziałaniu banków zrzeszających i powołanie Rady Konsultacyjnej zgodnie z art. 24 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych i ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających z dnia r.

8 Monitorowanie realizacji zapisów programu Do realizacji celów ujętych w programie proponuje się następujące zadania: Przygotowanie corocznie (do końca marca) przez banki zrzeszające na podstawie danych własnych oraz banków spółdzielczych planowanej na koniec każdego roku: - wysokości sumy bilansowej, - wysokości sumy depozytów i wysokości sumy kredytów, - wysokości zysku brutto i netto. Sporządzenie zbiorczych planów w/w wielkości dla całego sektora. Monitorowanie realizacji planów na podstawie sprawozdawczości półrocznej.

9 Przyjęcie i wdrożenie programu współpracy i współdziałania Przyjęcie Kierunków przez Zarządy, Rady Zrzeszenia i Rady Nadzorcze Banków Zrzeszających. Opracowanie projektu umowy o współdziałaniu oraz projektu przedsięwzięć realizowanych wspólnie w poszczególnych latach. Podjęcie przez Rady Zrzeszenia uchwał w sprawie: współdziałania całego sektora w zakresie realizacji przedsięwzięć o znaczeniu strategicznym, powołania Rady Konsultacyjnej, przyjęcia wzoru umowy o współdziałaniu, planu wspólnych przedsięwzięć na najbliższy rok.

10 Kilka dodatkowych celów określonych zostało w Uchwale Programowej XVI Wolnego Zgromadzenia KZBS dotyczących strategii działań Związku do 2010 roku z dnia 29 kwietnia 2006r.

11 Dla Banków Spółdzielczych jest to między innymi: wzrost wartości funduszy własnych banków, powiększenie bazy nowoczesnych środków operacyjnych i produktowych, budowa szczególnych relacji z samorządami lokalnymi oraz MSP jako klientami strategicznymi.

12 Dla Banków Zrzeszających jest to między innymi: doskonalenie roli apeksowego partnera dla Banków Spółdzielczych w ramach grupy zrzeszeniowej, opracowanie i pomoc we wdrożeniu w Bankach Spółdzielczych nowych produktów bankowych i parabankowych, powołanie międzyzrzeszeniowego funduszu sekurytyzacyjnego, zajmującego się odzyskiwaniem należności zagrożonych, zakładanie centrów obsługi typu back office działających na rzecz zrzeszonych banków spółdzielczych

13 Wspólnie, Banki Spółdzielcze i Zrzeszające winny swoją uwagę skupić na: Opracowaniu wspólnej polityki gospodarczej dotyczącej współpracy z firmami finansowymi (usługi parabankowe), Współpracy z branżowymi organizacjami samorządowymi (KZBS, Sekcja Banków Spółdzielczych ZBP), Analizie i wyborze optymalnych rozwiązań dotyczących operacyjnych systemów informatycznych, Budowie zespołów zarządzających ryzykami kredytowym i operacyjnym, w oparciu o wspólne akceptowane zasady do przekształcania w przyszłości we wspólne centrum analityczne,

14 Utworzeniu wspólnego centrum badań i analiz rynkowych i marketingowych, Zawarciu porozumienia w sprawie standaryzacji wspólnych produktów bankowych i parabankowych (współpraca ponad zrzeszeniowa), Tworzeniu i realizowaniu strategii marketingowych dla budowy wspólnego wizerunku rynkowego, wsparcia sprzedaży usług bankowych i parabankowych przez sektor bankowości spółdzielczej wartości i tradycji, Odejściu od praktyki konkurencji międzyzrzeszeniowej i budowę mechanizmów solidarnościowych zmniejszających poziom ryzyka operacyjnego i kredytowego.

15 Ponadto jako zasadniczy strategicznie cel działania Związku do 2010 roku uznano zwiększenie do 15% udziału sektora bankowości spółdzielczej w krajowym rynku bankowym. Uchwała stwierdza także, że wezwanie do współpracy pomiędzy zrzeszeniami jest wezwaniem do ich konsolidacji w dwa zrzeszania jako docelowego modelu funkcjonowania spółdzielczości bankowej w Polsce.

16 Z przykrością należy stwierdzić, że większość zadań zapisanych w Kierunkach i Uchwale Programowej KZBS nie jest realizowana,, a do jakości wykonywania innych zadań (np( np. funkcjonowania Rady Konsultacyjnej) można mieć uwagi i zastrzeżenia. Stwierdzenie powyższe nie odnosi się w pełni do wyników banków spółdzielczych i zrzeszających, których rozwój choć nie tak dynamiczny jak zakładano, daje się zauważyć.

17 Pozycja Banków Spółdzielczych na rynku finansowym (wg. stanu na 30 czerwca 2007) Liczba banków spółdzielczych 584 Liczba placówek co stanowi 30,6 % ogółu placówek bankowych w kraju Aktywa 6,3 % aktywów sektora bankowego Liczba pracowników osób co stanowi 18 % pracowników sektora bankowego Kredyty udzielone przez BS stanowiły 7,2 % ogółu kredytów sektora bankowego Depozyty BS stanowiły 8,7 % ogółu depozytów sektora bankowego Odsetek kredytów zagrożonych BS wynosił 3,7 % Wynik finansowy netto BS wyniósł 179,1 mln zł co stanowi 4,9 % wyniku całego sektora bankowego

18

19

20 Na przestrzeni lat na ogół korzystnie kształtują się wskaźniki efektywności banków spółdzielczych za wyjątkiem wskaźnika kosztów operacyjnych przy czym i w tym zakresie obserwujemy w I kwartale 2007 r. korzystne zmiany.

21 Sektor banków spółdzielczych posiada wiele atutów. W mojej ocenie do najważniejszych należą: dobry wizerunek banku będący wynikiem aktywnego udziału i zaangażowania w działalności lokalnego środowiska znajomość rynku lokalnego kwalifikacja pracowników w zakresie obsługi klienta szybkość obsługi i szybkość podejmowania decyzji kredytowych

22 Jaki jest stopień realizacji zadań określonych w Kierunkach? W dalszym ciągu wskaźniki efektywności BS, odbiegają od wyników banków komercyjnych, a ich relacje silnie skorelowane są ze stopami NBP. Ostatnie podwyżki stóp procentowych niewątpliwie poprawią wyniki finansowe i wskaźniki efektywności naszego sektora, ale nie może to być główne źródło postępu. Kolejną szansą rozwoju sektora będzie skierowanie w najbliższych latach na tereny tradycyjnie obsługiwane przez BS-y kwoty około 53 mld. euro(6-8 mld. euro rocznie) w ramach NPR na lata

23 Można i należy wykorzystać wszystkie korzystne okoliczności do podjęcia realnych działań zmierzających, do kontrolowanej realizacji zadań określonych w Kierunkach i dokonania przekształceń w funkcjonowaniu zrzeszeń. Trudno jest dziś ocenić stopień realizacji zadań określonych w Kierunkach, ponieważ nie ma oprzyrządowania dla ich wykonania. Nie ma planu ich realizacji t.j. określenia: kto, co, jak i kiedy zobowiązany jest wykonać. Stawiając pytanie: na ile po upływie półtora roku realizacja Kierunków przyczyniła się do wyników osiągniętych przez sektor BS nasuwa się inne pytanie a zarazem i odpowiedz: jaki jest wpływ rządu na rozwój naszej gospodarki? Jako współautor Kierunków czuje się współodpowiedzialny za ich wartość merytoryczną. Za szczególnie ważny uważam Rozdz. III zatytułowany: Współpraca sektora banków spółdzielczych i ustalenia dotyczące współdziałania trzech zrzeszeń zawarte w pkt. 3 tego rozdziału a odnoszące się do funkcjonowania Rady Konsultacyjnej.

24 W Kierunkach stwierdza się, że: umowa o współdziałaniu banków zrzeszających powinna określać w szczególności: kompetencje Rady Konsultacyjnej, tryb jej działania, sposób powoływania zespołów problemowych, formy konsultacji i akceptacji planów współpracy, sposób egzekwowania wykonania przyjętych działań i zakres sankcji stosowanych w przypadku ich nieprzestrzegania, zasady ponoszenia nakładów na wspólne przedsięwzięcie, zakres zagadnień, których rozwiązanie obejmować będzie umowa o współpracy.

25 Od pierwszego posiedzenia Rady Konsultacyjnej minęło dokładnie 16 m-cy. Do dziś nie zawarto Umowy o współdziałaniu banków zrzeszających a kompetencje, organizacja i tryb działania Rady pozostały jedynie papierowym zapisem w Regulaminie działania Rady Konsultacyjnej. W rozdziale Regulaminu dot. kompetencji Rady zawarte są stwierdzenia odnoszące się do: - podejmowania działań, - analizy Kierunków rozwoju sektora, - prezentowania potrzeb i problemów sektora, - przedkładania do rozważenia, - szerokiego propagowania, - inspirowania.

26 W rozdziale Regulaminu dot. trybu działania Rady stwierdza się, że decyzje Rady mają formę uchwał, a jej posiedzenia powinny odbywać się nie rzadziej niż co kwartał. Pierwsze posiedzenie Rady odbyło się 10 maja 2006r. Kolejne miały miejsce w dniach: 27 września i 28 listopada 2006r. oraz ostatnie 7 lutego 2007r. Poza przyjęciem regulaminu działania Rady Konsultacyjnej nie podjęto w.g. mojej wiedzy innych decyzji w formie uchwał, ograniczając się jedynie do dyskusji nad aktualnymi problemami sektora bankowego. Rada do tej pory nie zajmowała się wdrożeniem do realizacji zadań wynikających z Kierunków działania i zasad współpracy sektora bankowości spółdzielczej na lata (wyjątkiem było ustalenie wspólnych działań marketingowych).

27 Wydawać się mogło, że to Rada Konsultacyjna zobowiązana była przygotować niezbędne oprzyrządowanie do realizacji Kierunków. Rada nie może być jedynie klubem dyskusyjnym, musi stać się faktycznym integratorem sektora banków spółdzielczych. Rada Konsultacyjna w przeciwieństwie do Rady Zrzeszenia nie jest organem opiniotwórczo-doradczym, ale ma pewne uprawnienia stanowiące, a nawet kontrolne. Wynikają one z treści art.. 24 Ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających. Działania Rady powinny polegać na przyjęciu wspólnej polityki finansowej banków zrzeszających, ujednoliceniu usług bankowych oraz systemów informatycznych, realizowaniu wspólnych przedsięwzięć gospodarczych oraz innych wzajemnie uzgodnionych działań. Rada ma ustawowy instrument pozwalający na wyegzekwowanie wykonywania jej uchwał

28 Jaka konsolidacja sektora? Pogląd tych którzy uważają, że konsolidacja sektora bankowości spółdzielczej powinna zmierzać do utworzenia dwóch zrzeszeń jako docelowego modelu funkcjonowania spółdzielczości bankowej w Polsce uważam za błędny. W mojej ocenie należy rozpocząć dyskusje nad wyborem jednego z dwóch wariantów:

29 I-go w którym nadal funkcjonują trzy Zrzeszenia i Rada Konsultacyjna wykorzystująca w pełni swoje uprawnienia, zbliżona organizacyjnie do holdingu bankowego i obudowana spółkami specjalistycznymi działającymi na rzecz całego sektora. II-ego w którym z inspiracji Rady Konsultacyjnej, KZBS, ZBP rozpoczyna się trudny, ale konieczny proces konsolidacji trzech zrzeszeń i wypracowanie odpowiedniego modelu organizacyjnego nowej struktury zrzeszeniowej zakładającego funkcjonowanie jednego zrzeszenia z obudowanym i silnym strategicznym centrum krajowym oraz 4-6 centrami regionalnymi respektującymi autonomię banków spółdzielczych.

30 Wybór jednego z tych dwóch wariantów wymaga utworzenia holdingu bankowego, który w zależności od potrzeb banków spółdzielczych mógłby rozwijać strukturę niezbędnych podmiotów zależnych (banków, towarzystw, i spółek specjalistycznych) zapewniających kompleksowości oferty produktowej i uslugowej skierowanej do klientów grupy i banków zrzeszonych. W sytuacji przeprowadzania konsolidacji trzech zrzeszeń i utworzenia jednego banku zrzeszającego, należy rozważyć możliwości wykorzystania dwóch licencji (likwidowanych dwóch banków zrzeszających) na utworzenie banków specjalistycznych np. banku hipotecznego i banku inwestycyjnego.

31

32 Konkluzje: Warto korzystać a zarazem unikać doświadczeń innych. Przejście z liczby 16 do 2 banków zrzeszających zabrało Niemcom prawie 30 lat, ale z dwóch do jednego banku centralnego już tylko niecałe 6 lat. Gdyby to tempo przenieść na nasz grunt oznaczałoby, że powoli i u nas powinna kończyć się faza istnienia trzech banków zrzeszających. Możemy skrócić proces i ograniczyć koszty konsolidacji podejmując prace nad utworzeniem jednego a nie dwóch zrzeszeń mającego w moim odczuciu o wiele większe możliwości poprawy efektywności działania sektora bankowości spółdzielczej i bardziej dynamicznego jego rozwoju niż ma to miejsce obecnie.

33 Rozpoczynającjąc dyskusje i ewentualne prace związane z konsolidacją zrzeszeń, należy rozważyć także możliwość i korzyści przeprowadzenia konsolidacji finansowej w ramach nowo tworzonego zrzeszenia. Dokonując wyboru I lub II wariantu należy pamiętać, że zarząd banku zrzeszającego powinien być obligatoryjnie rozliczany z dwóch obszarów: komercyjnego t.j. zysków i rozwoju spółki, oraz w szerszym niż dziś zakresie zrzeszeniowego.

34 Naturalnym celem banku zrzeszającego jako spółki akcyjnej powinno być osiągnięcie zysku. Pełniąc natomiast funkcje apeksowe bank zrzeszający powinien posiadać ofertę uzupełniającą wobec oczekiwań klientów obsługiwanych przez banki zrzeszone. Kardynalną zasadą musi być ich niekonkurencyjność wobec BS-ów, a więc większa aktywność komercyjna poza zakresem działania jednostek zrzeszonych. Nowo utworzony bank zrzeszający wykonując funkcje apeksowe powinien tworzyć efekty synergii dla całej grupy i rozwijać strukturę holdingową. Powinien być instytucją nowoczesną, elastyczną, efektywną i szybko dostosowująca się do nowych wyzwań oraz szans rozwojowych.

35 Należy rozważyć na ile zamierzenia sektora banków spółdzielczych w zakresie wzmocnienia rodzimego kapitału można, bądź należy wiązać z podjęciem współdziałania z innymi bankami o przewadze polskiego kapitału np. Bankiem Ochrony środowiska. Finansowanie ochrony środowiska oraz sektora rolno-spożywczego powoduje, że współpraca banków operujących na tych obszarach jawi się naturalną koleją rzeczy. Istotnym czynnikiem łączącym powinna być absorpcja unijnych i krajowych środków przewidzianych w NPR na lata oraz przeciwstawienie się konkurencji ze strony BGŻ S.A. kontrolowanego w pełni przez Rabobank. Końcowym efektem konsolidacji i tworzenia nowej struktury organizacyjnej powinno być upublicznienie niektórych jego spółek specjalistycznych, a w dalszej perspektywie także samego banku zrzeszającego.

36 Prezentując powyższą ocenę i zawarte w niej propozycje mam świadomość, że mogą one być w wielu punktach kontrowersyjne i zbyt ogólne. Biorąc jednak pod uwagę ważność tych zagadnień i ich znaczenie dla dalszego rozwoju sektora banków spóldzielczych, uważam że potrzebne są poglębione studia w tym zakresie i dokonanie oceny możliwości realizacji tych projektów. W zwiazku z powyższym zgłaszam wniosek aby Rada Konsultacyjna zleciła opracowanie studium wykonalności tych założeń.

37 Dziękuję za uwagę