SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY RODZINIE W ZABRZU W 2006 ROKU ZAŁOŻENIA NA 2007 ROK

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI MIEJSKIEGO OŚRODKA POMOCY RODZINIE W ZABRZU W 2006 ROKU ZAŁOŻENIA NA 2007 ROK

2 2

3 W 2006 roku wdrożono ostatni etap reformy świadczeń rodzinnych w ramach zmiany systemu zabezpieczenia społecznego w Polsce. Świadczeniami rodzinnymi przyznawanymi w nowej formule objęto kolejną grupę świadczeniobiorców. Od 1 września 2006 roku o świadczenia rodzinne w nowej formule mogły ubiegać się osoby zatrudnione w zakładach pracy zatrudniający ponad 20 pracowników ( była to ostatnia grupa przewidziana do włączenia w nowy system ). Zadaniem Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Zabrzu było zorganizowanie wypłacania świadczeń rodzinnych dla tej nowej grupy świadczeniobiorców. Ustawodawca dodał do katalogu świadczeń jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka ( tzw. becikowe ). Uprawnienia do świadczeń posiadają, rodziny, których dochód na osobę wynosi nie więcej niż 504 zł miesięcznie, a w przypadku kiedy rodzina wychowuje dziecko niepełnosprawne 583 zł. W katalog świadczeń rodzinnych weszły: Zasiłki rodzinne wraz z dodatkami z tytułu; - urodzenia dziecka, -opieki nad dzieckiem w czasie urlopu wychowawczego, -samotnego wychowywania dziecka do lat 7 po upływie możliwości pobierania zasiłku dla bezrobotnych ( jako prawo nabyte, w katalogu świadczeń już nie występuje ), -samotnego wychowywania dziecka, -rozpoczęcia roku szkolnego, -kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, -podjęcia nauki przez dziecko poza miejscem zamieszkania. Świadczenia opiekuńcze; -zasiłek pielęgnacyjny, -świadczenie pielęgnacyjne z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym. Składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne. Składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób nie uprawnionych do ubezpieczenia z innego tytułu, a pobierające świadczenie pielęgnacyjne lub dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i upływu okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych. 3

4 Ponadto MOPR wypłacał świadczenia i realizował postępowania przewidziane ustawą o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych i zaliczce alimentacyjnej. W ramach przepisów w/ w ustawy realizowano: Przyznawanie i wypłatę zaliczki alimentacyjnej, Postępowanie wobec dłużników alimentacyjnych. Przyznanie uprawnień dla nowych świadczeniobiorców oraz odnowienie świadczeń rodzinnych na tzw. nowy okres zasiłkowy po raz kolejny niesłychanie spiętrzył i utrudnił pracę Ośrodka w okresie od czerwca do listopada 2006 roku. Dział Świadczeń Rodzinnych wymagał w tym okresie uzupełnienia kadrowego o nowych pracowników. Opanowanie procedur pozwoliło w 2006 roku na realizacje zadania bez angażowania pracowników innych działów MOPR. Świadczenia zostały wypłacone w przewidzianym prawem terminie tj. do 31 października 2006 roku.. Przy obsłudze świadczeń rodzinnych i zaliczek alimentacyjnych w okresie od czerwca do listopada 2006 roku pracowało: 40 pracowników MOPR ( Działu Świadczeń Rodzinnych ), 1-4 stażystów. Od sierpnia do połowy października praca przebiegała w systemie dwuzmianowym oraz dodatkowo w soboty i niedziele. W 2006 roku przyjęto wnioski o przyznanie świadczeń rodzinnych i zaliczki alimentacyjnej. Uprawnienia do świadczeń rodzinnych przyznano 9323 rodzinom, a do zaliczki alimentacyjnej Ogółem w 2006 roku Dział Świadczeń Rodzinnych MOPR Zabrze przeprowadził postępowania w sprawie przyznania świadczeń rodzinnych, zaliczek alimentacyjnych i wobec dłużników alimentacyjnych ( świadczenia rodzinne, 1707 zaliczki alimentacyjne, 1200 dłużnicy alimentacyjni). Świadczenia przyznano rodzinom dla dzieci ( w 2005 roku opiekunów i dzieci ). 4

5 Struktura świadczeń rodzinnych w 2006 roku w zestawieniu z 2005 roku przedstawiała się następująco: ŚWIADCZENIA RODZINNE: Rodzaj świadczenia Liczba uprawnionych opiekunów w 2005 Liczba uprawnionych opiekunów w 2006 Liczba dzieci z przyznanymi świadczeniami Liczba dzieci z przyznanymi świadczeniami roku roku w 2005 roku w 2006 roku Zasiłek rodzinny Dod. z tyt. urodzenia dziecka Dod. z tyt. opieki w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Dod. z tyt. kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego Dodatek na dojazd do szkoły Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego Dodatek z tytułu samotnego wychowywania Dodatek z tyt. podjęcia nauki poza miejscem zamieszkania Dodatek z tyt. samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej Zaliczka alimentacyjna ŚWIADCZENIA OPIEKUŃCZE: Rodzaj świadczenia Liczba uprawnionych rodzin w 2005 roku Liczba uprawnionych rodzin w 2006 roku Liczba osób w rodzinach uprawnionych do świadczeń opiekuńczych Liczba osób w rodzinach uprawnionych do świadczeń opiekuńczych w roku roku Zasiłek pielęgnacyjny Świadczenia pielęgnacyjne Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu w ramach ustawy o pomocy społecznej świadczy pomoc osobom i rodzinom w trudnej sytuacji życiowej, której nie są w stanie przezwyciężyć wykorzystując swoje środki możliwości i uprawnienia. Pomocą ośrodka objęte były, w szczególności osoby i rodziny dotknięte: ubóstwem, 5

6 sieroctwem, bezdomnością, bezrobociem, niepełnosprawnością, długotrwałą lub ciężką chorobą, przemocą w rodzinie, potrzebą ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, uzależnieniami, trudnościami w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego, brakiem umiejętności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu placówek opiekuńczo wychowawczych. Wymienione wyżej dysfunkcje wraz ze spełnieniem warunku posiadania przez rodzinę dochodu poniżej progu interwencji socjalnej, określonego przez przepis ustawy o pomocy społecznej ( 477 zł dla osoby samotnej, 351 zł dla osoby w rodzinie ), uprawniały osoby i rodziny do uzyskania świadczeń materialnych. Praca socjalna, interwencja kryzysowa oraz poradnictwo psychologiczne i pedagogiczne świadczone były niezależnie od wysokości dochodu rodziny. Ośrodek w swych działaniach wykorzystuje środki i formy pomocy przewidziane ustawą o pomocy społecznej tj: zasiłki pieniężne, zasiłki w naturze, świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, ośrodki wsparcia, mieszkania chronione i adaptacyjne, domy pomocy społecznej, Zespół Interwencji Kryzysowej, świetlice środowiskowe, organizowanie finansowania działań rehabilitacyjnych dla niepełnosprawnych, pracę socjalną. 6

7 Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie wykorzystując w/w oraz inne formy pomocy realizuje komplementarne programy nastawione na przeciwdziałanie marginalizacji społecznej oraz readaptację i usamodzielnienie. Są to uchwalone przez Radę Miejską w Zabrzu : Miejski Program Przeciwdziałania i Wychodzenia z Bezdomności, oraz Miejski Program Opieki nad Dzieckiem i Rodziną, W 2006 roku dokonano zmian organizacyjnych w strukturze MOPR. Przekształcono Zespół ds. Opieki nad Dzieckiem i Rodziną powiększając jego stan kadrowy oraz przypisując nowe zadania z zakresu rodzinnej opieki zastępczej. Utworzono Dział Organizacyjny łączący zadania kancelarii, kadr i zespołu prawnego. Utworzono również Zespół Świetlic Środowiskowych obejmujący specjalistyczne placówki wsparcia dziennego funkcjonujące w ramach MOPR. Podjęto i realizowano prace nad nową uchwałą w sprawie Miejskiego Programu Pomocy Rodzinie i Dziecku na Rzecz Integracji Społecznej. Program został przedstawiony w lutym 2007 roku Komisji Polityki Społecznej. Kontynuowana była realizacja autorskich projektów w ramach Dzielnicowych Punktów Pomocy Społecznej, są to min. : Projekty Ulica na rzecz dzieci, których głównym środowiskiem życia jest ulica, Projekt na rzecz społeczności romskiej, Projekt Grupy Wsparcia dla Rodzin z Dzieckiem Niepełnosprawnym, Program Pomocy Osobom Bezdomnym Wróć z nami, Program Nie jestem sam realizowany we współpracy ze Stowarzyszeniem Żyj i Daj Żyć, Program edukacyjny dla rodzin osób chorych na schizofrenię. Ponadto pracownicy włączają się w realizację wielu akcji na rzecz dzieci, osób niepełnosprawnych i bezdomnych. Ośrodek współpracuje stale z licznymi instytucjami, służbami i organizacjami. Nasi stali współpracownicy to : Policja realizacja programu Niebieskich kart we współpracy z Zespołem Interwencji Kryzysowej, Zespole ds. kwalifikowania dzieci i młodzieży do placówek opiekuńczo wychowawczych i rodzin zastępczych oraz wielu innych sprawach. W wspólnej pracy 7

8 biorą udział zarówno funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji jak i poszczególnych komisariatów, Straż Miejska- w sprawach interwencyjnych, przy realizacji Miejskiego Programu Przeciwdziałania i Wychodzenia z Bezdomności, w programie Wróć z nami ; min. poprzez wspólny udział w wieczornych patrolach w miejscach przebywania osób bezdomnych, i innych codziennych sprawach, Kuratorzy Sądu Rejonowego w Zabrzu ds. nieletnich w pracach Zespołu ds. kwalifikacji dzieci i młodzieży do placówek opiekuńczo-wychowawczych i rodzin zastepczych, przy realizacji postanowień o nadzorze kuratorskim, organizacji zajęć wychowawczych w ośrodkach kuratorskich i bieżącej pracy socjalnej w rodzinach dysfunkcyjnych, Ośrodek Profilaktyki i Leczenia Uzależnień- we wsparciu i rehabilitacji osób uzależnionych, Klub Abstynenta Nowe Życie - prowadzenie dzielnicowych punktów Klubu, wsparcie, readaptacja osób uzależnionych i bezdomnych, Stowarzyszenie Żyj i daj żyć - wsparcie i readaptacja społeczna osób uzależnionych ich rodzin oraz rodzin osób uzależnionych, Stowarzyszenie im. św. Brata Alberta: Schronisko, Przytulisko, Klub Albertyński -realizacja Miejskiego Programu Przeciwdziałania i Wychodzenia z Bezdomności poprzez prowadzenie Schroniska i Przytuliska, pomoc rzeczową i pracę readaptacyjną z bezdomnymi osobami i rodzinami, współpraca w udzieleniu schronienia i wspieraniu osób dotkniętych przemocą domową, praca formacyjna z rodzinami mającymi trudności opiekuńczo- wychowawcze i prowadzenia gospodarstwa domowego, prowadzenie świetlicy środowiskowej, grup samopomocowych dla bezrobotnych, pomoc w samoobsłudze dla osób i rodzin ubogich, Stowarzyszenie Civitas Christiana min. wypożyczalnia podręczników, zabrzańskie szkoły podstawowe i gimnazja organizacja dożywiania dzieci i młodzieży, organizacja świetlic środowiskowych, realizacja programu asystentów romskich i inne, pedagodzy szkolni- sprawy opiekuńczo- wychowawcze dzieci i młodzieży, Stowarzyszenie Misericordia - praca przy uzupełnianiu edukacji dorosłych, Zabrzańskie Stowarzyszenie Romów - praca na rzecz integracji społeczności romskiej oraz podniesienia jej statusu społecznego poprzez działania edukacyjne, kulturalne i inne, 8

9 Caritas Diecezji Gliwickiej- organizacja żywienia dla osób i rodzin potrzebujących, pomoc materialna dla osób i rodzin, organizacja wypoczynku letniego dzieci i młodzieży i inne, Chrześcijańska Służba Społeczna organizacja pomocy materialnej dla dzieci i młodzieży z placówek opiekuńczo-wychowawczych, Stowarzyszenie Dom Aniołów Stróżów w Katowicach- szkolenie pracowników, realizacja programu Streetworker, Forum Organizacji Pozarządowych Działających na Rzecz Niepełnosprawnych i ich Rodzin- przy organizacji pomocy dla niepełnosprawnych, Pełnomocnik Prezydenta Miasta na Rzecz Osób Niepełnosprawnych, Towarzystwo Psychoprofilaktyczne w Warszawie- szkolenie pracowników, superwizja, Federacja na Rzecz Integracji Społecznej opracowanie i wydanie poradnika dla pracowników pomocy społecznej, współorganizacja konferencji dla środowiska zawodowego. Ośrodek współpracuje jeszcze z innymi podmiotami przy działaniach mających charakter akcyjny lub okresowy. Stałymi współpracownikami są poszczególne komórki Urzędu Miejskiego w Zabrzu, z Wydziałem Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej na czele. MOPR jak w poprzednich latach wykorzystywał również pracę wolontariuszy. W 2006 roku pracowało ich w ośrodku 20; w Dzielnicowych Punktach Pomocy Społecznej, świetlicach środowiskowych, środowiskowym domu samopomocy. Przepracowali oni łącznie 3640 godziny (9296 w 2005 roku ). Miejski Ośrodek prowadził również praktyki dla studentów szkół policealnych oraz uczelni wyższych dla kierunków praca socjalna, pedagogika, psychologia, politologia. W 2006 roku praktyki takie odbyło 48 osoby na łączną liczbę 3640 godzin (3549 w 2005 roku ). Przez okres 2006 roku w MOPR odbyło staż 58 osób i przepracowali oni godziny. Merytoryczna działalność Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Zabrzu realizowana była w 8 Dzielnicowych Punktach Pomocy Społecznej, 6 specjalistycznych placówkach opiekuńczo wychowawczych wsparcia dziennego ( świetlicach środowiskowych, klubie młodzieżowym ), Zespole Interwencji Kryzysowej, Zespole ds. Opieki nad Dzieckiem i Rodziną, Domu Noclegowym, Środowiskowym Domu Samopomocy, 2 mieszkaniach chronionych, mieszkaniu adaptacyjnym, w pracy konsultanta ds. uzależnień i działu organizacyjno - prawnego. 9

10 W nadzorze MOPR pozostają Centrum Wsparcia Kryzysowego Dzieci i Młodzieży, Dom Dziecka. Merytoryczną działalność MOPR realizuje 177 pracowników, z czego 150 (specjalistów pracy z rodziną, pracowników socjalnych, psychologów, pedagogów, wychowawców, terapeutów zajęciowych, konsultantów, prawników) pracuje codziennie bezpośrednio z klientami Ośrodka. Ogółem Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu w 2006 roku zatrudniał na 247,75 etatach 263 osoby. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu w 2006 roku w ramach zadań określonych przepisami ustawy o pomocy społecznej udzielił pomocy 7533 rodzinom. W rodzinach tych żyło osoby ( w 2005 roku 7110 rodzin i osób ). W tabeli nr 1 przedstawiamy charakterystykę rodzin, które w 2006 roku skorzystały z pomocy ze względu na występujące w tych rodzinach dysfunkcje oraz porównujemy z charakterystyką z 2005 roku. Tabela nr 1. Główne powody przyznania pomocy, liczba rodzin objętych pomocą i osób w tych rodzinach w 2005 roku i 2006 roku 10

11 2005 rok 2006 rok Powód trudnej sytuacji życiowej Liczba rodzin Liczba osób w Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach rodzinach Ubóstwo Sieroctwo Bezdomność Potrzeba ochrony macierzyństwa Bezrobocie Niepełnosprawność Długotrwała choroba Bezradność w sprawach opiekuńczych Rodziny niepełne Rodziny wielodzietne Przemoc w rodzinie Alkoholizm Narkomania Trudności po opuszczeniu zakładu karnego Brak umiejętności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu placówki opiek.- wychowawczej Trudności w integracji uchodźcy Zdarzenie losowe Sytuacja kryzysowa Liczby w kolumnach nie sumują się gdyż w rodzinach zwykle występuje więcej niż jedna dysfunkcja. Tabela nr 2. Liczba wszczętych postępowań i wydanych decyzji administracyjnych w 2005 roku i 2006 roku. 2005rok 2006 rok Ilość wszczętych postępowań Ilość wydanych decyzji Liczba rodzin korzystających z pomocy wyłącznie w formie pracy socjalnej Tabela nr 3. Liczba odwołań w 2005 i 2006 roku rok 2006 rok Liczba odwołań Liczba uchylonych decyzji Odwołania nie zakończone 8 17 Procentowy udział uchylonych decyzji do wniesionych odwołań 35% 37% 11

12 Procentowy udział uchylonych decyzji do wszystkich decyzji wydanych przez MOPR 0,04% 0,05% Tabela nr 4. Nowi i usamodzielnieni klienci MOPR w 2005 i w 2006 roku rok 2006 rok Liczba rodzin, nowych klientów MOPR Liczba usamodzielnionych rodzin : usamodzielnionych w wyniku intensywnej pracy pracownika socjalnego. Tabela nr 5. Osoby skierowane do DPS w 2006 roku. Miejsca statutowe Liczba osób Liczba osób oczekujących umieszczonych DPS ul. Brysza DPS ul. Jaskółcza DPS ul. Cisowa DPS ul. Matejki Dodatkowo w dps poza Zabrzem umieszczono 17 jego mieszkańców. Tabela nr 6. Dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych i sprzętu ortopedycznego. Liczba osób ubiegających się o dofinansowanie do 2005 rok 2006 rok turnusów rehabilitacyjnych Przyznane dofinansowania Liczba wniosków dot. dofinansowania do sprzętu ortopedycznego Przyznane dofinansowanie Tabela nr 7. Dożywianie dzieci w szkołach rok 2006 rok Liczba dożywianych dzieci Tabela nr 8. Usługi opiekuńcze rok 2006 rok Liczba osób objętych usługami opiekuńczymi w tym: Podstawowymi Specjalistycznymi Specjalistycznymi dla osób zaburzonych

13 Tabela nr 9. Zestawienie danych dotyczących działalności Zespołu Interwencji kryzysowej. Przyczyny zgłoszeń do ZIK 2005 rok 2006 rok Przemoc domowa Kryzysy rodzinne i małżeńskie Uzależnienia Problemy wychowawcze Zaniedbania opiekuńcze Przemoc seksualna 6 15 Zaburzenia psychiczne 8 24 Problemy emocjonalne Problemy natury prawnej Sprawy mieszkaniowe - - Bezdomność - - Inne sytuacje kryzysowe - 13 Liczba wystawionych niebieskich kart Liczba uczestników grupy wsparcia dla kobiet, ofiar przemocy Liczba uczestników grupy wsparcia dla dzieci i młodzieży - - Terapia rodzinna systemowa 15 - Terapia sprawców przemocy 8 - Ogółem liczba klientów 736 rodzin 627 rodzin ( 1883 osoby ) Ogółem liczba porad i interwencji Tabela nr 10. Rodzinna opieka zastępcza 2005 rok 2006 rok Liczba rodzin zastępczych Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych Rodziny zastępcze spokrewnione Rodziny zastępcze niespokrewnione Zawodowe wielodzietne rodziny zastepcze 1 2 Pogotowia rodzinne 5 3 Nowo zawiązane rodziny zastępcze Pozyskane rodziny zastępcze 0 1 Przeprowadzone adopcje 3 6 Usamodzielnienia i kontynuacje nauki Liczba mieszkańców mieszkań chronionych 8 9 Tabela nr 11. Zespół Kwalifikujący Dzieci i Młodzież do Placówek Opiekuńczo-Wychowawczych rok 2006 rok Skierowania do Centrum Wsparcia Kryzysowego Skierowania do Domu Dziecka w Zabrzu 5 5 Skierowania do placówek poza Zabrzem - - Skierowania dla dzieci spoza Zabrza

14 Ogółem rozpatrywanych spraw Tabela nr 12. Zestawienie rodzajów świadczeń, zadania zlecone. Forma pomocy Liczba osób którym przyznano decyzją Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach świadczenie Razem Zasiłki stałe W tym : dla osoby samotnej dla osoby pozostającej w rodzinie Zasiłki celowe na pokrycie wydatków powstałych w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej Specjalistyczne usługi opiekuńcze Tabela nr 13. Zestawienie rodzajów świadczeń, zadania własne. Forma pomocy Liczba osób którym przyznano decyzją Liczba rodzin Liczba osób w rodzinach świadczenie 2005 r r r r r r. Razem Zasiłki okresowe ogółem W tym przyznane z powodu: bezrobocia Długotrwałej choroby Niepełnosprawności Możliwość utrzymania świadczeń z innego systemu zabezpieczenia społecznego Schronienie Posiłki ogółem W tym dla dzieci i młodzieży w okresie nauki w szkole Ubranie Usługi opiekuńcze W tym specjalistyczne usługi opiekuńcze Pomoc finansowa na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne w publicznych zakładach opieki zdrowotnej W tym dla bezdomnych

15 Zasiłki celowe na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego Sprawienie pogrzebu Inne zasiłki celowe i w naturze ogółem W tym zasiłki specjalne celowe Pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie ogółem W tym w naturze Jednorazowy zasiłek celowy Pożyczka nieoprocentowana Poradnictwo specjalistyczne w szczególności prawne i psychologiczne Dofinansowanie do kosztu pobytu w DPS Praca socjalna Zespół Interwencji Kryzysowej w 2006 roku. Zespół Interwencji Kryzysowej swoim działaniem obejmuje obszar całego miasta Zabrze. Z oferty korzystały zarówno osoby będące klientami MOPR, objęte wsparciem finansowym, jaki i osoby, które nie korzystały ze świadczeń pomocy społecznej. Łączna liczba klientów to 627. Liczba osób w rodzinach tych klientów to Udzielono 2102 porad Do Zespołu zgłaszali się klienci będący w sytuacjach kryzysowych, spowodowanych różnymi czynnikami. Wyodrębniono kilka grup sytuacji kryzysowych. Najbardziej liczebną grupę stanowią klienci z problemem przemocy w rodzinie Pomocy udzielono osobom doświadczającym przemocy, świadkom przemocy. Z klientami stosującymi przemoc przeprowadzano rozmowy interwencyjne oraz proponowano pomoc terapeutyczną i udział w zajęciach korekcyjno- edukacyjnych. Inne sytuacje kryzysowe to: - kryzysy małżeńskie i rodzinne Kryzysy te są najczęściej wynikiem zaburzonych relacji, braku umiejętności rozwiązywania konfliktów, dorastania dzieci, zdrady, nieumiejętnego wyrażania uczuć bądź precyzowania oczekiwań. Kryzysy rodzinne mogą być też wywoływane przez zdarzenia losowe takie jak: poważna choroba, okres żałoby, utrata pracy. Z terapii rodzinnej skorzystało 48 rodzin. 15

16 - problemy emocjonalne i zaburzenia psychiczne- 58 osób. Zgłoszenia obejmowały osoby, które dotychczas nie leczyły się psychiatrycznie lub takie, które przerwały to leczenie. Z pomocy korzystały głównie osoby spokrewnione i wspólnie zamieszkujące z chorym. Koncentrowano się na motywowaniu do leczenia oraz udzielano wsparcia rodzinom i informowano o placówkach leczniczych. Problemy emocjonalne wymagały długoterminowej pracy terapeutycznej bądź skierowania do placówki prowadzącej grupy terapeutyczne np. dla osób z zaburzeniami jedzenia. - zaniedbania opiekuńcze 58. Zgłaszane sytuacje dotyczyły zaniedbań w sferze higieny, niedożywienia, porzucenia i pozostawienia dzieci bez opieki. - problemy wychowawcze- 49. Problemy zgłaszane były przez rodziców, pedagogów szkolnych i obejmowały agresywne zachowania uczniów, ucieczki z domów, kradzieże, trudności w relacjach rówieśniczych. Udzielano porad, konsultacji, organizowano mediacje. -przemoc seksualna- 15. Z pomocy korzystały dzieci, młodzież, dorosłe ofiary nadużyć seksualnych. Pomocy i wsparcia udzielano także rodzicom dzieci wykorzystanych seksualnie. -alkoholizm i inne uzależnienia- 32. Zgłaszały się osoby uzależnione oraz członkowie rodzin z problemem alkoholowym. Nasze działania koncentrowały się na motywowaniu do podjęcia leczenia w Ośrodku Profilaktyki i Leczenia Uzależnień. Z klientami wspóluzależnionymi pracowano nad sytuacją kryzysową, edukowano na temat mechanizmów uzależnienia i współuzależnienia oraz przedstawiano możliwości leczenia i terapii. - inne sytuacje kryzysowe- 13. do zespołu zgłaszały się lub telefonowały osoby z powodu konfliktów międzysąsiedzkich, problemów finansowych, zadłużeń bankowych, spraw mieszkaniowych i urzędowych. W znaczącej części kryzysów, którymi zajmowali się pracownicy ZIK, oprócz pomocy psychologicznej niezbędne było uruchomienie procedur prawnych, pomoc w pisaniu pism sądowych, udzielanie porad w zakresie przysługujących klientom praw. W miesiącach październik- grudzień pomocy prawnej udzielał prawnik. Z pomocy prawnika skorzystało 80 osób. 16

17 Pomoc, z jakiej mogą korzystać klienci udzielana jest w formie porad, konsultacji w siedzibie zespołu oraz telefonicznie, długoterminowej pomocy psychologicznej, terapii małżeńskiej i rodzinnej, interwencji w miejscu zamieszkania klientów, i w instytucjach w sprawie klientów. Pracownicy zespołu współpracują z zabrzańską policją. Uczestniczą w realizacji programu Niebieskie Karty. Nawiązują kontakt z rodzinami, w których miejsce miała interwencja w związku z aktami przemocy oraz została wypełniona prośba o pomoc. W ramach programu prowadzone są działania interwencyjne obejmujące osoby poszkodowane i sprawców przemocy. Raz w miesiącu odbywają się spotkania pracowników ZIK oraz koordynatorów z policji. Na spotkaniach roboczych omawiane są interwencje, tworzone plany pomocy, ustalane dalsze wspólne działania i współpraca. W okresie styczeń- grudzień 2006 skierowano do ZIK 121 próśb osób poszkodowanych. W Komendzie Miejskiej Policji odbyły się 4 spotkania edukacyjne dla wszystkich zabrzańskich policjantów z patroli interwencyjnych oraz dzielnicowych z zakresu procedury Niebieskich Kart oraz współpracy policji i pomocy społecznej w działaniach na rzecz rodzin dotkniętych przemocą domową. Poza policją współpracujemy z innymi instytucjami. Są to: Straż Miejska Kuratorzy zawodowi dla nieletnich i dorosłych oraz kuratorzy społeczni Pedagodzy szkolni Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Ośrodek Profilaktyki i Leczenia Uzależnień Centrum Wsparcia Kryzysowego Dzieci i Młodzieży Schronisko im. Brata Alberta dla kobiet i dzieci Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych W roku 2006 odbyły się dwie edycje grupy psychoedukacyjnej dla kobiet doświadczających przemocy. Spotkania odbywały się raz w tygodniu i trwały 3 godziny. Uczestniczyło w nich 25 kobiet. Odbyło się 28 spotkań. Omawiane były tematy dotyczące charakterystyki zjawiska przemocy, przemocy seksualnej, problemów związanych z nadużywaniem alkoholu, problemów dzieci uwikłanych w przemoc rodzinną, rozwiązań prawnych. 17

18 W pierwszych tygodniach roku 2006 zaangażowaliśmy się w niesienie pomocy osobom poszkodowanym w tragedii budowlanej w Katowicach. Odwiedzaliśmy ofiary w zabrzańskich szpitalach, udzielaliśmy wsparcia, nawiązywaliśmy kontakt z ich rodzinami w różnych rejonach kraju. Pomocą objęliśmy także mieszkańców Zabrza, których także dotknęła ta tragedia. Z naszych usług skorzystało 9 rodzin. Nawiązaliśmy kontakt z Aresztem Śledczym w Zabrzu i podpisaliśmy porozumienie dotyczące współpracy na rzecz osób przebywających w areszcie i skazanych na karę pobawienia wolności za znęcanie się nad rodziną i osób chcących pracować nad problemem stosowania agresji. Przeprowadzono 12 spotkań z 10 osadzonymi. Działania korekcyjnoedukacyjne były prowadzone w oparciu o stworzony przez pracowników ZIK program zawierający elementy wykładów i warsztatów. Na program ten uzyskaliśmy finansowanie ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach konkursu grantowego. Zespół Interwencji Kryzysowej tworzy 6 osób: 4 psychologów, pedagog i politolog. W celu doskonalenia swojej pracy oraz wymiany doświadczeń pracownicy uczestniczą spotkaniach przedstawicieli śląskich Ośrodków Interwencji Kryzysowej, które odbywają się w OIKu w Katowicach. Ponadto uczestniczymy w konferencjach dotyczących problematyki przemocy a także w szkoleniach podnoszących nasze umiejętności w pracy z rodzinami i osobami w kryzysie. Miejski Program Przeciwdziałania i Wychodzenia z Bezdomności. W 2006 r. realizowane były programy skierowane do z osób bezdomnych Wróć z nami i Nie jestem sam Cele projektu Wróć z nami : - dotarcie do osób bezdomnych nie korzystających z pomocy instytucjonalnej, - stworzenie osobom bezdomnym warunków powrotu do społeczeństwa, - ograniczenie zjawiska bezdomności na terenie Zabrza. Program zakłada udzielenie pomocy doraźnej osobom bezdomnym / wydawanie posiłków, wydawanie ciepłej odzieży, udzielanie pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia / oraz pomocy trwałej / zapewnienia schronienia, umożliwienie podjęcia leczenia odwykowego, umożliwienie powrotu osobie bezdomnej do gminy macierzystej Dzięki systematycznym kontaktom z bezdomnymi z dworca, wysypiska śmieci i zsypów pracownicy realizujący projekt zdobyli ich zaufanie i są odbierani jako osoby niosące pomoc i wsparcie. Otwiera to 18

19 szansę dla osób nie akceptujących swojej bezdomności na zmianę stylu życia i w konsekwencji powrotu do społeczeństwa. Tabela przebiegu realizacji Programu Wróć z Nami rok 2006 Wyjazdy ( z posiłkami włącznie ) 54 W okresie od 01 stycznia 2006 r. do 04 marca 2006 r. 31 W okresie od 06 listopada 2006 r. do 31 grudnia 2006 r. 23 Liczba osób bezdomnych, objętych wsparciem Ośrodka w ramach programu 68 W tym liczba bezdomnych kobiet korzystających z wsparcia Ośrodka w ramach 3 Programu Liczba wydanych porcji żywności podczas realizacji Programu 1546 Liczba porad i rozmów przeprowadzonych z beneficjentami zadania 290 Liczba osób, które podczas realizacji Programu pobrały ciepłą odzież 24 Średnia liczba osób korzystających z pomocy podczas spotkań przed budynkiem 28 dworca PKP Liczba osób, którym podczas trwania akcji zapewniono schronienie w stosownych 21 placówkach Liczba osób, które w trakcie realizacji Programu skorzystały z leczenia odwykowego 6 Liczba osób, które w trakcie zadania skorzystały z pomocy medycznej 5 Liczba osób nie będących mieszkańcami Zabrza 7 Liczba osób, nie będących mieszkańcami Zabrza, którym umożliwiono powrót do 6 gminy ostatniego miejsca zameldowania Ilość przeprowadzonych rozmów i udzielonych porad osobom bezdomnym 43 Celem projektu Nie jestem Sam jest wywołanie pozytywnej zmiany w życiu mieszkańców Domu Noclegowego, prowadzącej do poprawy ich funkcjonowania, a w konsekwencji do usamodzielnienia i powrotu do życia poza Domem Noclegowym. W tym celu w 2006 roku powstała grupa samopomocowa, w której uczestniczyli bezdomni z Domu Noclegowego. Osoby zostały wytypowane spośród mieszkańców na podstawie przeprowadzonych rozmów indywidualnych w pierwszej połowie 2006 roku. Zajęcia grupy odbywały się na terenie Centrum Organizacji Pozarządowych w Zabrzu. W ich trakcie poruszane były tematy związane z aktualną sytuacją życiową mieszkańców. W realizacji projektu Nie jestem sam 2006 wzięło udział 9 bezdomnych mężczyzn, mieszkańców Domu Noclegowego, którzy ostatni stały meldunek posiadają na terenie gminy Zabrze. Największym zainteresowaniem cieszyły się spotkania terenowe w Multikinie, lekcja muzealna oraz wszystkie spotkaniach w COP. Rezultaty : 19

20 Projekt przez okres jego realizacji był monitorowany. W czasie ostatnich zajęć beneficjenci przeprowadzili jego ocenę. Własną analizę przeprowadzili też organizatorzy. Na tej podstawie stwierdzono, że zakładane cele zostały osiągnięte, ponieważ: - członkowie grupy stwierdzili, że spotkania w małej grupie były dobrą formą przyswajania wiedzy, - zajęcia z wykorzystaniem środków audio-wizualnych oraz terenowe beneficjenci ocenili jako najbardziej atrakcyjne i interesujące, - wszyscy ankietowali uznali, że dobór tematów zajęć był trafny, - chęć kontynuowania wspólnych spotkań w przyszłości zgłosiło 9 uczestników zajęć Osoby, które były zaangażowane w przygotowanie i realizację zadania uznały, że to przedsięwzięcie powinno być kontynuowane i stać się stałą propozycją pomocową dla osób bezdomnych. Wszyscy byli zgodni, że istnieje konieczność doskonalenia jego merytorycznej części.. W celu zapewnienia możliwości cyklicznej realizacji projektu istnieje konieczność zapewnienia środków finansowych. Program Nie Jestem Sam powinien stać się jednym z elementów wchodzących w skład systemu pomocy osobom bez dachu nad głową. Dom Noclegowy w 2006 roku. Dom Noclegowy jest placówką wchodzącą w skład Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Zabrzu. Dysponuje 32 miejscami noclegowymi dla osób zdolnych do samoobsługi i posiadających ostatni stały meldunek na terenie gminy. Natomiast w okresie zimowym schronienia udziela się nawet 42 osobom, po zmianie przeznaczenia części pomieszczeń placówki. Stan początkowy na dzień r. Wynosił 36 osób. Przez cały rok 2006 placówka zapewniła schronienie 155 osobom, w tym 36 osobom (21 osób z gminy Zabrze, 15 osób z innych gmin) udzielono pomocy w postaci jednorazowego noclegu z wyżywieniem, które następnie zostały skierowane do miejsca ich stałego zameldowania. W 2006 roku MOPR decyzją administracyjną przyznał schronienie 119 osobom. Pobyt w Domu Noclegowym jest odpłatny w przypadku osób posiadających miesięczny dochód, który przekracza kwotę kryterium dochodowego z ustawy o pomocy społecznej. Natomiast pozostali mieszkańcy nie ponoszą żadnych kosztów związanych z pobytem w placówce. Osoby przebywające w placówce mają zapewnione dwa posiłki dziennie, środki higieny osobistej, odzież stosowną do poru roku i inną pomoc. Bezdomni zgłaszający się do Domu Noclegowego w Zabrzu traktowani są indywidualnie. Poza schronieniem 20

21 i zaspokojeniem podstawowych potrzeb życiowych mają zagwarantowaną pomoc: -psychologiczną, -prawną, -socjalną. Inne działania podejmowane w Domu Noclegowym ul. Trocera 63: w okresie letnim przeprowadzono remont pomieszczeń (w jego realizację zaangażowali się sami mieszkańcy Domu Noclegowego, którzy pomalowali wszystkie pomieszczenia) odbyło się 8 spotkań mieszkańców Domu Noclegowego z pracownikami placówki i pracownikami socjalnymi (min. wyłaniano kandydatów na lokatorów mieszkania chronionego) pomoc i aktywne uczestnictwo w realizacji Programu Nie Jestem Sam 2006, zorganizowano spotkanie służb pomocowo-prewencyjnych w celu koordynacji działań w odniesieniu do osób bezdomnych w okresie zimy realizacja projektu Wróć z Nami (przygotowywanie i wydawanie posiłków, rozmowy z osobami bezdomnymi, pomoc w czynnościach diagnostycznych) Inne w działania na rzecz osób bezdomnych w 2006 roku: praca socjalna i korekcyjna z mieszkańcami Domu Noclegowego, kierowanie i opiniowanie przyszłych mieszkańców Przytuliska im. Św. Brata Alberta zgodnie z przyjętą etapowością wychodzenia z bezdomności na podstawie przeprowadzonych z nimi rozmów oraz stopniem realizacji uzgodnionego planu pracy (również tych osób, które nie były mieszkańcami Domu Noclegowego), podejmowanie działań zmierzających do powstania kolejnego mieszkania chronionego oraz ogrzewalni na terenie Zabrza, uczestniczenie w spotkaniach w Przytulisku dotyczących problematyki bezdomności, zorganizowanie i prowadzenie wraz z kierownikiem Domu Noclegowego spotkań z mieszkańcami tej placówki, współdziałanie i pomoc pracownikom socjalnym MOPR w zakresie udzielania wsparcia osobom bezdomnym, przeprowadzanie wywiadów z tymi osobami bezdomnymi, które są z poza gminy Zabrze, 21

22 współpraca z organizacjami pozarządowymi, informowanie środków masowego przekazu o prowadzonych działaniach na rzecz osób bezdomnych w Zabrzu, zorganizowanie z kierownikiem Domu Noclegowego spotkania służb pomocowoprewencyjnych w celu koordynacji działań w odniesieniu do osób bezdomnych w okresie zimy. Mieszkanie Chronione dla wychodzących z bezdomności w 2006 roku. Mieszkanie chronione przy ul. Na Piaskach 7/4 składa się z dwóch pokoi i kuchni. W mieszkaniu chronionym w roku 2006 w przebywało trzech bezdomnych mężczyzn. Prowadzona była z nimi stała praca socjalna nastawiona głownie na pomoc w rozwiązywaniu problemów dnia codziennego dot. wspólnego funkcjonowania w mieszkaniu: sprzątania, dbania o zaopatrzenie, porozumiewania się w konfliktach, które się pojawiały w relacjach mieszkańców. W listopadzie jeden z mieszkańców opuścił mieszkanie z powodu złamania regulaminu. Mimo otrzymania dużego wsparcia w pracy nad trzeźwością złamał nakaz utrzymywania abstynencji. Jeden z mieszkańców jest osoba niepełnosprawną i to rodzi różne problemy. Pracownicy pomagają mieszkańcom znaleźć pracę, mieszkanie, załatwiać sprawy urzędowe. Praca uliczna w roku Praca uliczna z dziećmi realizowana na terenie Zabrza przez ostatnie 5 lat miała 3 podstawowe formy : 1. Typowa praca uliczna ( streetworking ), mająca charakter interwencyjny i polegająca na systematycznych wizytach pracowników socjalnych w miejscach gdzie grupy dzieci zajmowały się narkotyzowaniem, drobnymi kradzieżami, żebraniem i innymi formami zarobkowania. 2. Prowadzeniem świetlicy dla Dzieci Ulicy, do której przychodziły one po szkole, ale i także podczas zajęć szkolnych, gdzie proponowane były różnorodne zajęcia. 22

23 3. Pedagogika uliczna polegająca na organizowaniu zajęć dla dzieci w miejscu ich zamieszkania, a także obejmująca wyjścia poza dzielnicę w małych kilkuosobowych grupach. Z doświadczenia w pracy z dziećmi ulicy na terenie Zabrza wynika, że sam streetworking nie pozwala na diametralne zmiany w sytuacji podopiecznych. Jest to wprawdzie forma najszybszego dotarcia do dziecka w sytuacji kryzysowej, kiedy znalazło się ono na ulicy i daje szansę zabezpieczenia dziecku podstawowych potrzeb bytowych, jednak bez odpowiedniej pracy z rodziną dziecka i należytego wsparcia ze strony innych instytucji związanych z rodziną nie można osiągnąć pożądanych efektów. W okresie prowadzenia streetworkingu grupa pracowników tut. Ośrodka nie zawsze potrafiła podjąć współpracę z innymi służbami związanymi z podopiecznym, brak było też osoby, która na co dzień mogłaby takie działania koordynować. Pracownicy bardzo często nie podejmowali współpracy z innymi instytucjami z obawy przed pogorszeniem lub utratą dobrego kontaktu z dzieckiem. Ten sam problem dotyczył pracy z rodzicami dziecka. Stopień demoralizacji dzieci, a także ich wiek nie pozwalał na włączanie ich do świetlic środowiskowych. Pracownicy opierali działania bardzo często na własnym autorytecie i dobrym kontakcie z dzieckiem, co pozwalało na budowanie więzi i zaufania, ale okazywało się nie wystarczające do poprawy sytuacji dziecka. Obecnie w miejscach gdzie kiedyś funkcjonowały grupy dzieci narkotyzujących się, prostytuujących lub zarobkujących ( Dworzec PKP, centra handlowe ) przebywają nieliczne dzieci, których celem są gry komputerowe. Większość dotychczasowych bywalców tych miejsc przebywa obecnie w ośrodkach szkolno-wychowawczych, zakładach poprawczych czy zakładach karnych. Grupa ta w 2006 roku liczyła ok. 15 dzieci i streetworkingu. objęta była pomocą w formie Od 3 lat prowadzony jest rodzaj pracy z dziećmi w ich miejscu zamieszkania nazywany pedagogiką ulicy. Kierowany jest do dzieci młodszych, w wieku 8-13 lat pochodzących z biednych rodzin, zagrożonych demoralizacją, uzależnieniami i przestępczością i polega na systematycznych wyjściach poza dzielnicę, a także organizowaniu zajęć w miejscu zamieszkania. Pracownicy MOPR realizowali zajęcia w ramach pedagogiki ulicy w dzielnicy Zandka. Ta forma pracy spotyka się z dużą aktywnością dzieci, ich spontanicznością i satysfakcją. Na każde niemal wyjście jest wielu chętnych. Obecnie pedagogikę ulicy prowadzą pracownicy przede wszystkim w dzielnicy zamieszkałej 23

24 głównie przez społeczność romską. W różnych formach pedagogiki ulicy uczestniczyło w 2006 roku 51 dzieci. Dotychczas praca ta ogranicza się do pracy z dziećmi. Praca uliczna w Zabrzu powinna rozwijać się i przekształcać w programy pracy środowiskowej z dziećmi w miejscach ich pobytu, tak jak ma to miejsce w przypadku dzielnicy romskiej. Zdaniem pracowników ulicznych, należy rozwijać ten kierunek pracy i stworzyć grupę pedagogów ulicznych ( 4-5 osób, w tym 2 wolontariuszy i koordynator zespołu), którzy realizowaliby określone konkretne programy adresowane do dzieci. Celem takiego mini zespołu powinna być także praca z rodzinami dzieci, które posiadają często problemy wychowawcze, materialne i problemy uzależnień. Poza pedagogiką ulicy warto zdaniem pracowników kontynuować streetworkinkg. Ten rodzaj pracy powinien mieć charakter doraźny i polegać na regularnych wizytach w miejscach przebywania Dzieci Ulicy. Praca ta powinna być prowadzona w krótkim czasie jej celem powinno być zdiagnozowanie sytuacji dziecka, a następnie przekazanie sprawy do pracy przez szersze grono ( streetworker, pracownik socjalny, kurator, pedagog ), które powinno pracować także z rodziną. Sprawozdanie z pracy Zespołu ds. Opieki nad Dzieckiem i Rodziną MOPR w Zabrzu w 2006 roku. 1. Liczba rodzin zastępczych w 2006 roku Rodziny zastępcze spokrewnione w 2006 roku Rodziny zastępcze niespokrewnione w 2006 roku Zawodowe wielodzietne rodziny zastępcze Pogotowia rodzinne Nowo zawiązane rodziny zastępcze w 2006r Liczba dzieci umieszczonych w ROZ pierwszy raz w Ilość dzieci zgłoszonych do Ośrodka Adopcyjno - Opiekuńczego i oczekujących na przysposobienie Ilość przeprowadzonych adopcji w Dzieci w rodzinach zastępczych 1. Liczba dzieci pozostających pod opieką rodzin zastępczych na dzień r ogółem

25 w tym: a) rodzin zastępcze spokrewnione b) rodzin zastępcze niespokrewnione 110 w tym: pogotowia rodzinne - 12 rodziny zawodowe wielodzietne Liczba dzieci, które po raz pierwszy zostały umieszczone w rodzinie zastępczej w ciągu roku 2006 ogółem 69 w tym: a) w rodzinach niespokrewnionych - 34, z czego: - w pogotowiach rodzinnych 13 - w zawodowych rodzinach wielodzietnych - 3 b) w rodzinach spokrewnionych Liczba dzieci których oboje rodziców nie żyje 7 4. Liczba dzieci posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności na dzień r - 40 w tym: a) rodziny zastępcze spokrewnione - 22 b) rodziny zastępcze niespokrewnione Liczba dzieci, które w ciągu roku 2006 opuściły rodziny zastępcze ogółem - 20 w tym: - powróciły do rodziny naturalnej umieszczone w innej rodzinie zastępczej przekazane do adopcji umieszczone w placówce opiekuńczo wychowawczej umieszczone w domu pomocy społecznej - 1 Usamodzielnienia i kontynuacje nauki 1. Liczba dzieci, które ukończyły 18 rok życia w ciągu 2006r ogółem - 44 w tym: - pozostające nadal w rodzinie - 38 z czego nadal kontynuujących naukę opuściły rodzinę zastępczą 6, z czego założyły własne gospodarstwo domowe Liczba osób kontynuujących naukę Liczba mieszkańców mieszkań chronionych 25

26 a) w ciągu całego roku sprawozdawczego 9 osób ( 5 chłopców i 4 dziewczyny ) b) stan na dzień r 5 osób ( 3 chłopaków i 2 dziewczyny ) Rodziny biologiczne 1. Ilość spotkań na terenie ośrodka w 2006r- (udostępnianie przystosowanych do spotkań pomieszczeń i służenie pomocą przez pracowników MOPR, gdy podczas spotkania lub po nim każdy z członków spotkania chciała porozmawiać, skonsultować problem) ok Ilość zawartych umów powierzenia w ciągu 2006r (za zgodą rodziny naturalnej) 2 Dodatkowe dane statystyczne z roku 2006: 1. Liczba klientów objętych intensywną pracą socjalną -164 rodziny (rodziny zastępcze + kontynuacje) - 25 rodzin naturalnych, których dzieci umieszczone są w rodzinach zastępczych 2.. Liczba postępowań i wydanych decyzji: 701 postępowań, 1528 decyzji. Charakterystyka ogólna Głównym obszarem pracy zespołu jest rodzina. Kolejnym obszarem jest środowisko społeczne w którym żyje dana rodzina a więc kontakty ze szkołami, kuratorami zawodowymi i społecznymi, z ośrodkami zdrowia.. Zespół ds. opieki nad dzieckiem i rodziną obejmuje pracą wszystkie rodziny zastępcze zamieszkujące na terenie miasta Zabrza oraz osoby kontynuujące naukę i usamodzielniające się. Wśród rodzin zastępczych nie ma takich, które nie miałyby żadnego źródła dochodu, ale 93 środowiska korzystają z dodatkowych form pomocy, jak zasiłki. celowe i okresowe. Klienci to osoby i rodziny zamieszkałe zarówno w budynkach tzw. nowego budownictwa w mieszkaniach o dużym komforcie jak również w mieszkaniach w starym budownictwie bez wygód. Niektóre rodziny zastępcze posiadają komfortowe warunki lokalowe o dużym metrażu, gdzie dzieci mają własny pokój lub kącik do odrabiania zadań domowych i do zabawy. Bywają również rodziny zastępcze, których sytuacja mieszkaniowa nie jest dobra. Rodziny zastępcze spokrewnione borykają się najczęściej z następującymi trudnościami: - problemy opiekuńczo-wychowawcze ( szczególnie dot. dzieci w wieku adolescencji ), - konflikty rodzinne, - nadużywanie alkoholu, - przemoc w rodzinie, 26

27 - zaniedbania opiekuńcze, - trudności wynikające z różnicy pokoleń, - wspólne zamieszkiwanie rodziców naturalnych z rodziną zastępczą. Wśród rodzin zastępczych niespokrewnionych są takie które: -ukończyły różne szkolenia, mają doświadczenie i samoświadomość swoich ograniczeń, są też chętne do dzielenia się swoimi doświadczeniami będziemy wykorzystywać ich potencjał w pracy z innymi rodzinami zastępczymi i w pracy z grupą; -są chętne do współpracy, do wymiany doświadczeń, ale popełniają nieświadomie dużo błędów w pracy z dziećmi nie widzą dlaczego coś nie wychodzi. Będziemy wspólnie znajdować przyczyny błędów i zastanawiać się nad możliwością korekty takiego zachowania w rodzinie; -nie szukają wsparcia, pomocy w rozwiązywaniu problemów, ponieważ uważają, że nie mają żadnych problemów, albo kiedy o tym powiedzą wtedy dadzą wyraz swojej bezradności. Boją się oceny. Będziemy pracować z tymi rodzinami nad otwartością, pokazaniem jak ważne jest zgłaszanie trudności, mówienie o nich. Uświadomienie im, że tylko takie działanie pozwala na szybką reakcję i zwiększa możliwości rozwiązania problemów. Podział obowiązków w trakcie realizacji programu: Zadania Zespołu 1. Obsługa administracyjno-finansowa. 2. Praca środowiskowa. 3. Współpraca w MOPR oraz z innymi instytucjami w celu diagnozy środowiska dziecka zagrożonego umieszczeniem w rodzinnej opiece zastępczej oraz placówkach. Plany: 1. Uporządkowanie i usystematyzowanie procedur prawnych związanych z przyznawaniem pomocy. 2. Przeznaczenie większej ilości czasu na pracę środowiskową. W związku z tym planujemy objęcie pomocą środowiskową do 5 systemów rodzinnych przez każdego pracownika socjalnego zespołu (rodzina zastępcza + dziecko + rodzina naturalna). Objęcie tych rodzin 27

28 intensywną pracą środowiskową ma na celu umożliwienie powrotu dzieci do rodzin naturalnych. 3. Zorganizowanie szkolenia dla kandydatów na rodziców zastępczych, poprzedzonego kampanią medialną, której celem będzie pozyskanie kandydatów na rodziców zastępczych. 4. Rozwinięcie współpracy z CWKDiM i Domem Dziecka w Zabrzu w celu usprawnienia sposobu rekrutacji kandydatów na mieszkania chronione. Najlepszym środowiskiem dla dziecka jest dom rodzinny i opieka jego rodziców naturalnych. Jednak co roku, jak pokazują statystyki, spora liczba dzieci jest umieszczanych poza rodziną. W 2006r w Zabrzu ogólna liczba dzieci pozbawionych swojego naturalnego środowiska osiągnęła liczbę 691. Jeżeli jednak zostały wyczerpane wszystkie możliwości i formy pomocy zarówno rodzinie naturalnej jak i dziecku, zadaniem MOPR po wydaniu przez sąd zarządzeń opiekuńczych jest zapewnienie dziecku jak najlepszych warunków do rozwoju i funkcjonowania, jakie daje niewątpliwie rodzina zastępcza. W takiej sytuacji niezmiernie istotne jest podejmowanie poniższych działań, których kolejność nie jest przypadkowa i często rozstrzyga o przyszłości dziecka: Poza sytuacjami interwencyjnymi i koniecznością nagłego umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej czy placówce, złożenie wniosku do sądu o wydanie zarządzeń opiekuńczych powinno być poprzedzone następującymi działaniami : 1. Wykorzystaniem wszystkich możliwości pomocy dziecku i rodzinie. 2. Poinformowaniem rodziny naturalnej o fakcie zaniedbywania przez nich dziecka i zamiarze kierowania wniosku do sądu. 3. Zaplanowaniem pracy z rodziną przed i po złożeniu wniosku. 4. Znalezieniem kandydatów na rodziców zastępczych dla konkretnego dziecka-czasem wymaga to odpowiednio długiego czasu aby taką rodzinę znaleźć 5. Zapoznaniem rodziny naturalnej z jej prawami po ewentualnym umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej. 6. Rozmową z dzieckiem i rodzicami w celu uzyskania ich zgody na czasowy pobyt dziecka poza rodziną. 7. Zapoznaniem rodziny naturalnej i dziecka z kandydatami i uzyskanie wzajemnej akceptacji 8. Jeżeli rodzina ma nadzór kuratora kontakt z nim i wspólne ustalanie planu pracy z rodziną 28

29 9. Wystąpieniem do sądu z wnioskiem o wydanie zarządzeń wraz z pełnym uzasadnieniem konieczności pobytu dziecka poza rodziną i podanie kandydatów na rodziców zastępczych Powyższe działania powodują, że umieszczenia dzieci poza rodziną naturalną nie są kwestią przypadku, ale: chronią dziecko przed umieszczeniem w placówce, dają możliwość zaakceptowania przez rodziców naturalnych sytuacji, w której się znaleźli, stwarzają możliwość trafnego doboru rodziny zastępczej dla konkretnego dziecka, dają możliwość koordynacji decyzji i działań różnych instytucji oraz służb na rzecz dzieci, skutkują ograniczoną ilością umieszczeń dzieci poza rodziną naturalną a ich zaplanowany charakter zmniejsza i tak traumatyczne przeżycia dziecka. Na każdym przedstawionym etapie i podejmowanych działaniach pomocowych, podstawą jest praca z rodziną naturalną bez której uczestnictwa, akceptacji, chęci współpracy i zmiany, cały system opieki nad dzieckiem jest nie efektywny. Zmiana powinna zmierzać więc ku utrzymaniu rodziny i jej reintegracji, co służy rozwojowi dziecka. Aby taki system mógł funkcjonować niezwykle istotną sprawą jest fakt, iż pracownicy socjalni powinni pracować z rodziną naturalną dziecka na różnych poziomach: w celu poprawienia funkcjonowania, dla utrzymania więzi między dzieckiem a rodzicami, dla reintegracji dziecka z jego rodziną naturalną, w celu wspierania rodziny po powrocie dziecka, aby nie doszło do ponownego rozdzielenia. Umieszczanie dziecka poza rodziną, powinno oznaczać jedynie podejmowanie wszelkich działań przez pracowników różnych instytucji na rzecz powrotu dziecka do swojej rodziny naturalnej. Trwałe umieszczenie dziecka poza rodziną powinno być sytuacją wyjątkową. W Zabrzu ilość nowych umieszczeń dzieci w rodzinach zastępczych w 2006r wyniosła 69, natomiast ilość powrotu dzieci do rodzin naturalnych wyniosła 7. Zespół Kwalifikujący Dzieci i Młodzież do Placówek i Rodzin Zastępczych przy Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Zabrzu. Zespół zajmuje się sprawami dotyczącymi dzieci i młodzieży i sprawy te można podzielić na trzy kategorie: 29

30 1. Postanowienia sądu o umieszczeniu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, 2. Postanowienia o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej, 3. Długotrwały kryzys rodziny w wyniku, którego może zajść konieczność umieszczenia dzieci poza rodziną naturalną Celem spotkań Zespołu jest: - analiza sytuacji rodzinnej, szkolnej i środowiskowej dziecka w celu ustalenia ewentualnych przyczyn pojawiających się problemów oraz próba szukania jak najbardziej trafnych rozwiązań i możliwości wyjścia z kryzysu, - spojrzenie na pojawiające się problemy z perspektywy różnych instytucji i osób je reprezentujących - zaprezentowanie szerokiego spektrum ewentualnej pomocy dla dziecka i rodziny ze strony różnych instytucji, - ustalenie dalszego planu pracy z dzieckiem i rodziną z określeniem osoby odpowiedzialnej za prowadzenie takiej pracy, - umożliwienie zaangażowania w pracę z rodziną osób reprezentujących różne instytucje oraz maksymalne wykorzystanie przedstawianych na bieżąco pomysłów i propozycji, - wydawanie skierowań do CWKDiM oraz Domu Dziecka, -analiza zasadności dalszego pobytu dzieci w placówkach na terenie naszego miasta, - analizowanie korespondencji przychodzącej z innych powiatów w sprawie umieszczeń dzieci i młodzieży w placówkach na terenie naszego miasta W dalszych planach pracy Zespołu jest również kwalifikacja kandydatów na rodziców zastępczych po szkoleniach prowadzonych w MOPR oraz analizowanie ich potencjałów i możliwości w stosunku do potrzeb tutejszego Ośrodka. Mieszkania chronione dla wychowanków rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo wychowawczych. Obecnie pod opieką tut. Ośrodka znajdują się 2 mieszkania chronione dla wychowanków opuszczających rodziny zastępcze oraz wychowanków opuszczających placówki wychowawcze. W 2006 r. z mieszkań chronionych dla wychowanków opuszczających 30