Rynek Produktów Ekologicznych

Transkrypt

1 SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH Rynek Produktów Ekologicznych dr Mariusz Maciejczak

2 Rynek Produktów w Ekologicznych WYKŁAD 1 SPECYFIKA SYSTEMU ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO SYSTEM ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO W POLSCE

3 Systemy rolnicze System spójny zbór elementów i zachodzących między nimi relacji. Rolnictwo tradycyjne Rolnictwo oparte o KDPR Rolnictwo zrównoważone Rolnictwo integrowane Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo biodynamiczne Rolnictwo oparte na biotechnologii Rolnictwo precyzyjne Rolnictwo alternatywne (np. EM) inne

4 Wymiary rolnictwa w UE ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE ROLNICTWO WIELOFUNKCYJNE Ekonomicznie żywotne Społecznie odpowiedzialne Dbające o ochronę przyrody Produkujące żywność odpowiedniej jakości Dostarczające surowców nieżynościowych Dbające o ochronę obszarów wiejskich z ich kulturą, krajobrazem, itp.

5 Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne to system. Nie ma jednej - powszechnej definicji rolnictwa ekologicznego. Rolnictwo ekologiczne definiowane jest poprzez kryteria, czyli dozwolone środki i sposoby produkcji. Takie podejście przejęły i skodyfikowały regulacje prawne dotyczące ekologicznej produkcji żywności w Unii Europejskiej, w USA i innych krajach.

6 Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne jest całościowym systemem gospodarowania, wspierającym różnorodność biologiczną, cykle ekologiczne i biologiczną aktywność gleby. Uwzględnia również fakt, że regionalne uwarunkowania wymagają tworzenia systemów lokalnych. Rolnictwo ekologiczne gwarantuje, że w produkcji nie stosowano substancji agrochemicznych, nie może jednak zagwarantować całkowitego braku pozostałości środków chemicznych ze względu na globalne zanieczyszczenie środowiska. FAO i WHO, Ottawa 1997

7 Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne jest zbiorem różnych szczegółowych koncepcji gospodarowania rolniczego, zgodnych z wymogami gleby, roślin i zwierząt, a jego nadrzędnym celem jest produkcja żywności wysokiej jakości, przy równoczesnym zachowaniu w jak największym stopniu równowagi biologicznej w środowisku przyrodniczym Międzynarodowa Federacja Rolnictwa Ekologicznego, IFOAM

8 Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne to całościowy sposób gospodarowania, którego zasady zostały ujęte w Rozporządzeniu Rady EWG 2092/91 [834/2007] w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych z późniejszymi zmianami. Unia Europejska

9 Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne jest systemem produkcyjnym, który eliminuje stosowanie syntetycznych komponentów nawozów, pestycydów, regulatorów wzrostu oraz dodatków paszowych. W celu maksymalnego zwiększenia możliwości produkcyjnych w systemie rolnictwa ekologicznego zaleca się tradycyjne techniki upraw roli takie jak: stosowanie płodozmianów, resztek pożniwnych, obornika, roślin motylkowych, zielonych nawozów, materii organicznej pochodzącej głownie z gospodarstwa w celu utrzymania żyzności gleb i dostarczenia roślinom niezbędnych substancji pokarmowych, a także biologicznej ochrony roślin. USDA

10 Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne to sposób gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej w obrębie gospodarstwa, oparty na środkach pochodzenia biologicznego i mineralnego. Podstawowa zasada rolnictwa ekologicznego to odrzucenie środków chemii rolnej, weterynaryjnej i spożywczej. EKOLAND

11 Rolnictwo ekologiczne Rolnictwo ekologiczne można zdefiniować jako wyższą sztukę gospodarowania, która stawia producentowi wysokie wymagania, ale również dostarcza, poza zadowoleniem z osiągnięć ekonomicznych, satysfakcję etyczną i intelektualną. Rolnictwo ekologiczne jest formą najbardziej wydajnego gospodarowania, uwzględniają nie tylko koszty produkcji w gospodarstwie, ale i koszty społeczne i przyrodnicze. Uczy też dobrej organizacji pracy i aktywizuje ludność wsi. Rolnictwo ekologiczne jest najbardziej optymalna formą gospodarowania. Wymaga jednak większego nakładu pracy i stałego pogłębiania wiedzy. Prof. Mieczysław Górny, SGGW

12 Rolnictwo ekologiczne Pojęcie "rolnictwo ekologiczne" w zależności od przyjmowanego zakresu, dotyczy bądź to rolnictwa o ściśle określonej technologii produkcji, bądź też wykracza poza tak wąskie ujęcie i obejmuje dodatkowo inne zagadnienia: społeczne, ekonomiczne, energetyczne, jakościowo-żywnościowe czy wreszcie szeroko rozumiane relacje między rolnictwem a środowiskiem. Prof. Henryk Runowski, SGGW

13 Rolnictwo ekologiczne Międzynarodowa Federacja Rolnictwa Ekologicznego IFOAM (ang. International Federation of Organic Agriculure Movements) na kongresie w Adelajdzie w za podstawowe zasady rolnictwa ekologicznego przyjęła: zdrowotność, ekologię, sprawiedliwość troskliwość. Jednocześnie podkreślając, że te fundamentalne zasady należy traktować jako całość, jako zespół norm etycznych inspirujących do działania.

14 Rolnictwo ekologiczne - ZDROWOTNOŚĆ Zasada zdrowotności mówi, że rolnictwo ekologiczne ma na celu potęgowanie zdrowotności gleby, roślin, zwierząt, człowieka i Ziemi, jako elementów niepodzielnej jedności. Zdrowie każdej jednostki oraz społeczności nie może być oddzielone od zdrowia ekosystemów zdrowa gleba wydaje zdrowe płody, które są pokarmem zdrowych zwierząt i ludzi. Zdrowie oznacza kompleksowość i integralność żyjących systemów.

15 Rolnictwo ekologiczne - EKOLOGIA Zasada ekologii podkreśla, że rolnictwo ekologiczne funkcjonuje na wzór systemów ekologicznych, mając na uwadze obieg materii i przepływ energii w przyrodzie; wpisuje się w te procesy i pomaga je podtrzymywać. Zasada ekologii umiejscawia rolnictwo ekologiczne wśród żyjących systemów ekologicznych. Stanowi, że produkcja powinna uwzględniać ekologiczne procesy i recykling.

16 Rolnictwo ekologiczne - SPRAWIEDLIWOŚĆ Zasada sprawiedliwości odnosi się do faktu, iż rolnictwo ekologiczne jest kształtowane w oparciu o relacje, które gwarantują godne życie ludzi we wspólnym środowisku. Sprawiedliwość charakteryzowana jest przez równość, szacunek, godność i służebność wobec świata, w środowisku, w którym żyjemy wespół z innymi ludźmi i innymi istotami żyjącymi. Ta zasada akcentuje, że ludzie działający w rolnictwie ekologicznym powinni budować sprawiedliwe relacje międzyludzkie na wszystkich poziomach i dla wszystkich rolników, robotników, przetwórców, dystrybutorów, handlowców, i konsumentów.

17 Rolnictwo ekologiczne - TROSKLIWOŚĆ Zasada troskliwości wskazuje, że rolnictwo ekologiczne jest prowadzone przezornie, w poczuciu odpowiedzialności za zdrowie i dobrostan współczesnych i przyszłych pokoleń oraz za równowagę przyrodniczą w środowisku. Rolnictwo ekologiczne jest żywym i dynamicznym systemem, dostosowanym do wewnętrznych i zewnętrznych potrzeb i warunków. Rolnicy ekologiczni mogą zwiększać efektywność i podnosić wydajność, ale nie może to zagrażać zdrowiu i szeroko rozumianej równowadze.

18 Rolnictwo ekologiczne w Polsce Prekursorzy idei gospodarowania w zgodzie z przyrodą na ziemiach polskich: gen. Dezydery Chłapowski, Rudolf Steiner, Julian Osetek i inni Powstaje Stowarzyszenie Producentów Żywności Metodami Ekologicznymi EKOLAND. Jednym z założycieli jest prof. Mieczysław Górny z SGGW EKOLAND zostaje członkiem IFOAM pierwsze 27 gospodarstw ekologicznych w Polsce zostaje atestowane na zgodność z Kryteriami EKOLAND Pierwsza Ustawa o Rolnictwie Ekologicznym Ustawa o Rolnictwie Ekologicznym (kompetencyjna) wprowadzająca do polskiego systemu prawnego Rozporządzenie Rady 2092/ Pierwsza ogólnopolska kampania promocyjna żywności ekologicznej.

19 Liczba gospodarstw prowadzonych metodami ekologicznymi w latach (lata 2006 i 2007 dane szacunkowe)

20 Rolnictwo ekologiczne w Polsce w 2005 r [ha] łączna powierzchnia użytków rolnych uprawianych metodami ekologicznymi, liczba gospodarstw prowadzących produkcję metodami ekologicznymi ( z certyfikatem i w okresie przestawiania łącznie) liczba gospodarstw z certyfikatem 23 [ha] Średnia powierzchnia gospodarstwa 99 liczba przetwórni ekologicznych

21 Struktura upraw ekologicznych w Polsce uprawy warzywnicze 5% uprawy jagodowe i sady 9% 1999 uprawy warzywnicze 2% uprawy jagodowe i sady 6% 2003 uprawy rolnicze 51% łąki i pastwiska 15% uprawy rolnicze 71% łąki i pastwiska 41% uprawy warzywnicze 1% uprawy jagodowe i sady 5% 2004 uprawy jagodowe uprawy i sady warzywnicze 7% 1% 2006 łąki i pastwiska 47% uprawy rolnicze 47% łąki i pastwiska 37% uprawy rolnicze 55%

22