John BOIK GIEŁDOWE GIGANTY

Transkrypt

1

2 John BOIK GIEŁDOWE GIGANTY Warszawa 2013

3 Tytuł oryginału Monster Stocks. How They Set Up, Run Up, Top and Make You Money Przełożyła Antonina Kozłowska ATOMINIUM, Biuro Tłumaczeń Specjalistycznych Redakcja i korekta Jolanta Chrostowska-Sufa Łamanie Violet Design Projekt graficzny okładki Studio Kozak Zdjęcie wykorzystane na okładce istockphoto.com/adijr Copyright 2008 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. Copyright for the Polish edition by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2010 Copyright for the Polish edition by Wolters Kluwer SA, 2013 All rights reserved. Wydanie II ISBN Wydane przez: Wolters Kluwer SA Dział Praw Autorskich Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel , fax ksiazki@wolterskluwer.pl księgarnia internetowa

4 Dla Giny i Danielli

5

6 Spis treści Przedmowa 11 Wprowadzenie 13 Rozdział 1 Pojawiają się Yahoo!, Jabil i inni Rozkwit nowych gigantów wiosną 1997 r. 25 Wielkie marzenia 25 Musimy zacząć od spojrzenia wstecz 26 Przyspieszenie akcji kolejnych spółek z segmentu nowych technologii 36 Dołączają inni 38 Gdy zabraknie paliwa 42 Rozdział 2 AOL, Schwab i inni wznoszą się na internetowej fali Giganty internetowe budzą się do życia pod koniec 1998 r. 44 Ważne uwagi na temat trendów wzrostowych 46 Bank Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych pomaga wzmocnić trend wzrostowy 47 Nowe giganty budzą się do życia 48 Masz wiadomość 50 Internetowe biura maklerskie zrywają się do lotu 53

7 8 GIEŁDOWE GIGANTY Więcej gigantów 55 Yahoo! raz jeszcze 56 A co z Nokią? 58 Rozdział 3 Broadcom wkracza na giełdę wraz z innymi spółkami technologicznymi Bal gigantów na koniec wieku 61 Czy zapalą się światła? 61 Kolejna wielka tendencja wzrostowa 65 Właściwy sposób budowania piramidy 67 Inne giganty 69 Formacja punktu kulminacyjnego 71 Zawołajmy: Yahoo! raz jeszcze 74 Szansa stulecia 76 Rozdział 4 Klasyczne zakończenie balu Giganty wchodzą na szczyt i spadają na dno 77 Co się wydarzyło? 77 Strategie unikania strat 82 Rozdział 5 Poważna bessa prowadzi do powstania kilku dużych gigantów Bezcenne lekcje, jakich udziela nam giełda 83 Nie w naszym pokoleniu 83 Kilka jasnych punktów 84 Gotówka jest królem 87 Czy to już koniec? 89 Rozdział 6 Chińskie spółki internetowe i inne nowe giganty Z nowej hossy wyrastają nowi zwycięzcy 91 Czy tym razem to dzieje się naprawdę? 91 Nowi liderzy 93

8 SPIS TREŚCI 9 Badanie siły rynku 96 Chiński ruch w internecie 98 Wielu gigantów 100 Rozdział 7 TASER ogłusza, a Apple zaprzecza prawom grawitacji 2004 rok wyzwań i kilku gigantów 106 Czas na ipowrót 107 Ropa, metale i inne surowce 110 Zadziwiająca wspinaczka kursu akcji TASER 112 Rozdział 8 Google i Hansen. Poszukiwanie gigantów Burzliwe lata oferują kilka nowych możliwości zysku 116 Gigantyczna energia 119 Jeszcze jeden kęs jabłka 125 Jak to robią zawodowcy 127 Mocny jak stal 129 A co teraz? 131 Podsumowanie 139 Dodatek 157 Bibliografia 201 Indeks 203

9

10 Przedmowa Wystarczy kilka akcji gigantów (o ile będziemy właściwie nimi obracać), żeby znacznie poprawić naszą sytuację finansową. Trzeba jednak pamiętać, że nawet jeśli sprzedamy takie akcje i zarobimy na tym sporą sumę pieniędzy, nie da nam to gwarancji, że taka operacja ponownie się powiedzie o ile nie zrozumiemy dokładnie, co zrobiliśmy właściwie. W rzeczywistości to, co najprawdopodobniej przydarza się większości szczęśliwców, czyli przypadkowy zakup akcji gigantów i wynikający z tego sukces, może ostatecznie na dłuższą metę przynieść więcej strat niż korzyści. Dlaczego? Ponieważ poczucie triumfu może do tego stopnia podbudować nasze ego, że staniemy się nieostrożni, co jest pierwszym krokiem do przyszłej klęski. To dlatego niniejsza książka jest tak ważna wskazuje bowiem, jakie działania należy podjąć, aby odnaleźć przyszłe akcje giganty i odpowiednio nimi obracać w każdym kolejnym cyklu giełdowym. Mogę zaświadczyć, że efektywne korzystanie z akcji gigantów jest jednym z najtrudniejszych wyzwań, jakie możemy podjąć. W trakcie operacji kupna- -sprzedaży akcji gigantów popełnimy wiele błędów. Przyznam również, że mimo iż byłem w posiadaniu niektórych z akcji gigantów wymienionych w tej książce, tylko kilka z nich przyniosło mi oczekiwane zyski. Przekonałem się jednocześnie, że zdobyte doświadczenie i wnioski wyciągnięte z wcześniej popełnionych błędów mogą pomóc nam przezwyciężyć nasze słabości, uzmysławiając, jak należy dysponować takimi akcjami w przyszłości, aby zmienić nasze życie pod względem finansowym. Doświadczenie to jeden z kluczy do sukcesu na giełdzie papierów wartościowych, lecz tylko wówczas, gdy pozbędziemy się złych przyzwyczajeń rynkowych i przystąpimy do wprowadzania w życie wszystkich zasad przedstawionych w tej książce. Każdy popełniony błąd może nas drogo kosztować zajmowanie się akcjami gigantami stanowi jedyny w swoim rodzaju sprawdzian naszej dyscypliny emocjonalnej. Jeden z moich znajomych jest byłym pilotem myśliwca i instruktorem lotniczym w jednostkach specjalnych

11 12 GIEŁDOWE GIGANTY marynarki wojennej. Wspomniał kiedyś w rozmowie ze mną, że presja odczuwana przez posiadacza portfolio skoncentrowanego na zaledwie kilku typach akcji i obarczonego wysokim ryzykiem jest bardziej stresująca niż pilotowanie odrzutowca podczas walki powietrznej! Ze względu na to musimy zrozumieć zasady, jakie miały zastosowanie do wszystkich akcji gigantów w przeszłości, a następnie przestrzegać ich bez wyjątku. Czy w to wierzycie, czy nie, istnieje na świecie grupka wybrańców, którzy z poświęceniem uczą się zasad rządzących giełdą i którzy przestudiowali każdy szczegół dotyczący akcji dominujących na rynku w przeszłości. Nie powinno więc być dla nikogo zaskoczeniem, że ta grupka osób stale, w każdym kolejnym cyklu rynkowym, znajduje się w posiadaniu najlepszych akcji. W niniejszej książce przedstawiono wszystkie zasady pozwalające zidentyfikować kolejne nadchodzące superakcje. Moje badania nad walorami osiągającymi najlepsze wyniki w historii były bardzo pomocne przy wyszukiwaniu akcji, które okazywały się strzałem w dziesiątkę w kilku ostatnich cyklach rynkowych. Gdybym nie prowadził badań nad najlepszymi akcjami gigantami z przeszłości, nie miałbym pojęcia o tym, czego powinienem szukać na obecnym rynku. Książka Giełdowe giganty przedstawia najważniejsze narzędzia potrzebne do rozpoznania walorów, które lada moment staną się gigantami, oraz prezentuje zasady ich stosowania na giełdzie. Zawiera wskazówki niezbędne do funkcjonowania w świecie giełdowych gigantów oraz przedstawia najistotniejsze cechy wyróżniające potencjalne akcje giganty. Nie ma potrzeby ponownie odkrywać najprostszych wynalazków. Bardziej opłaca się czerpać wiedzę z analizy wykresów kursów niektórych najlepszych akcji z przeszłości. Na giełdzie możemy zdobyć fortunę tylko wtedy, gdy wyciągniemy wnioski z wcześniej popełnionych błędów, jakie mogą się przydarzyć każdemu, a następnie zastosujemy się do sprawdzonych zasad, które pozwolą nam uniknąć popełnienia pospolitych błędów w przyszłości. Jest bardzo prawdopodobne, że bez pełnego zrozumienia informacji zawartych w tej książce oraz jej przesłania nie poradzimy sobie na rynku, zajmując się rosnącymi akcjami. A gdy wreszcie uzmysłowimy sobie, jakie cechy charakteryzują akcje giganty, pokonamy połowę drogi wiodącej nas do sukcesu. Druga połowa tej drogi to nauka zasad obracania takimi akcjami w miarę wzrostu ich ceny. Wymaga to konsekwentnego stosowania się do odpowiednich reguł, dyscypliny, cierpliwości i odwagi. Powodzenia! Jim Roppel prezes Roppel Capital Management

12 Wprowadzenie Czym są akcje giganty? Akcje giganty to, mówiąc najprościej, akcje, które co najmniej podwajają swoją cenę w krótkiej perspektywie czasowej. Na rynku papierów wartościowych, jak pokazuje to historia akcji gigantów, krótka perspektywa czasowa oznacza zazwyczaj od 4 do 18 miesięcy. Większość takich okresów przypada na środek tego zakresu, jako że największa część zwyżki szybko rosnących akcji gigantów zwykle zachodzi pomiędzy 6. a 12. miesiącem od pierwszego ruchu. Wiele naprawdę olbrzymich akcji gigantów może zaś zyskać na wartości trzy- lub czterokrotnie, bądź wzrosnąć nawet o 1000% w tym krótkim okresie. Jeżeli wiemy, jak zidentyfikować następnych liderów i jak obracać takimi akcjami, możemy znacznie zmienić nasze życie pod względem finansowym. A oto ważna wskazówka, jaką powinniśmy się kierować, polując na kolejne akcje giganty: wszystkie one charakteryzują się podobnymi cechami, zarówno w zakresie podstawowych danych statystycznych, jak i w wyglądzie wykresu tuż przed skokiem kursu w górę, w fazie gwałtownego wzrostu cen i na późniejszym etapie, gdy ceny walorów osiągają szczyt i zaczynają spadać, kończąc niewiarygodny skok. W tej przystępnie napisanej książce przedstawię wiele akcji gigantów, jakie pojawiły się w ciągu ostatnich 10 lat. Pamiętajmy, że choć są tak rzadkie, czekają w narożnikach gotowe do walki, gdy tylko rozpoczyna się duży trend wzrostowy na giełdzie. Większość z najlepszych akcji gigantów to akcje o rzeczywiście rosnącej wartości, które są przedmiotem obrotu na rynku NASDAQ. Są to akcje nowo powstałych firm oferujących nowe usługi i produkty, ułatwiające życie wielu ludziom, a następnie przyciągające uwagę inwestorów dysponujących wielkimi sumami. Właśnie to sprawia, że akcje giganty osiągają doskonałe wyniki olbrzymi popyt ze strony zawodowych inwestorów dysponujących wielkimi sumami, którzy muszą posiadać je w swych portfelach. Dlaczego powinniśmy przyjrzeć się ostatniemu dziesięcioleciu? Ponieważ historia dowodzi, że na rynku papierów wartościowych wielokrotnie zachodziły

13 14 GIEŁDOWE GIGANTY powtarzające się wzorce wydarzeń. Odnosi się to zarówno do cykli giełdowych, jak i do czołowych akcji, które okazują się gigantami w każdym cyklu wzrostu rynkowego bez wyjątku. Stwierdzenie to dotyczy każdej dekady w historii rynku z ostatnich stu lat. W każdej z nich zachodziły dwa, trzy, cztery trendy wzrostowe, a w niektórych rzadkich przypadkach nawet pięć lub więcej takich okresów. To właśnie podczas hossy pojawia się większość akcji gigantów, których wartość rośnie wraz ze zmianami zachodzącymi na rynku, aż osiągają one szczyt, po czym dochodzi do punktu, gdy najważniejsze indeksy rynkowe rozpoczynają spadek. W niniejszej książce postanowiłem przyjrzeć się ostatniemu dziesięcioletniemu cyklowi, tak by czytelnik mógł łatwiej odnieść się do analizowanych akcji. Nie miało dla mnie jednak znaczenia, który okres poddam analizie, gdyż przyglądając się dowolnemu cyklowi rynkowemu, doszlibyśmy do niemal tych samych wniosków. Jedyną istotną zmianą byłyby tu daty i nazwy akcji gigantów. Akcje giganty potrzebują do rozkwitu dużej tendencji wzrostowej na rynku. Tabela I.1 pokazuje siłę rynku na przestrzeni ostatnich 115 lat oraz liczbę takich trendów wzrostowych w każdym dziesięcioleciu. Na potrzeby tej książki definiuję duży trend wzrostowy jako okres trzymiesięczny lub dłuższy, w którym rynek zyskuje co najmniej 40% i nie podlega istotnym korektom (spadkom o 15% lub więcej) podczas takiej tendencji. Tabela I.1 wskazuje, że od 1890 do 2005 r. rynki przeżyły 35 dużych tendencji wzrostowych trwających co najmniej trzy miesiące i prowadzących do wzrostu wartości o 40% lub więcej. Przeciętny wzrost wynosił 76%, przeciętna hossa zaś trwała 14 miesięcy. To w okresach takiego wzrostu akcje giganty mogą naprawdę zabłysnąć, przeciętny wzrost wartości akcji gigantów zaś, jak wkrótce się przekonamy, zawsze znacznie przewyższa przeciętny wzrost indeksów rynkowych. W tabeli I.1 warto zwrócić uwagę na to, że duże trendy wzrostowe zachodzą tylko przez mniej więcej 33% czasu. Dlatego niezwykle istotne jest zachowanie cierpliwości. Najlepsi gracze na rynku akcji wiedzą o tym, dzięki czemu wykazują się znacznie większą cierpliwością i zdyscyplinowaniem niż większość osób aktywnie obracających akcjami. Mają bowiem świadomość, że oczekiwanie na odpowiednią okazję prowadzi do ponadprzeciętnych zysków. Dlaczego w ogóle powinniśmy zajmować się historią i prowadzić badania nad akcjami gigantami z przeszłości? Jak stwierdził Jim Roppel, zarządzający finansami prywatnymi, jeden z bohaterów mojej drugiej książki How Legendary Traders Made Millions: Wystarczy kilka akcji gigantów (o ile będziemy prawidłowo nimi obracać), żeby znacznie poprawić naszą sytuację finansową. Roppel wie o tym jak nikt inny, gdyż rzeczywiście zmienił swoje życie pod względem finansowym, co pokazuje kilka przykładów przedstawionych w niniejszej książce. A gdyby ktoś rzeczywiście przestudiował karierę największych graczy na rynku akcji w historii, tak jak ja to zrobiłem i przedstawiłem ich w moich poprzednich książkach, zauważyłby, że do większości tych sukcesów przyczyniła

14 WPROWADZENIE 15 Tabela I.1. Najważniejsze trendy wzrostowe w latach Dekada Liczba trendów wzrostowych Przeciętny prosty wzrost wartości Całkowita liczba miesięcy Procent czasu % 26 22% % 56 47% % 20 17% % 59 49% % 35 29% % 24 20% % 39 33% % 30 25% % 31 26% % 64 53% % 56 47% % 14 19% RAZEM 35 Średnio 76% Średnio 14 33% się zaledwie garstka akcji gigantów. William J. O Neil odnosił sukcesy finansowe wiele razy w swej karierze dzięki kilku akcjom gigantom. Po raz pierwszy udało mu się osiągnąć gigantyczne zyski na giełdzie na początku lat 60. XX wieku, gdy zakupił i odpowiednio obracał akcjami firm Syntex & Chrysler. Pozwoliły mu one na porzucenie pracy najemnej dla innych, założenie własnej firmy i zakupienie miejsca na Nowojorskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (wówczas był najmłodszym człowiekiem w historii, który takie miejsce zakupił). Kolejną istotną zmianę przyniosły mu lata 70. i początek lat 80. XX wieku, gdy sukces odniesiony w obrocie akcjami zaledwie dwóch spółek (Pic N Save i Price Company) umożliwił mu założenie własnego ogólnokrajowego czasopisma Investor s Business Daily. Dzięki umiejętności rozpoznania kolejnego giganta w stosownym czasie, następnie przetrzymaniu jego akcji przez odpowiedni okres i ich sprzedaży we właściwym momencie zostały zbudowane fortuny największych graczy na rynku akcji. Strategia ta może wydawać się łatwa i logiczna, lecz w rzeczywistości jest sporym wyzwaniem. Dobra wiadomość dla wszystkich pragnących osiągać duże zyski na giełdzie brzmi tak: akcje giganty będą zawsze pojawiać się na nowo. Są też duże szanse, że przyszłe giganty będą wykazywać podobne cechy do gigantów z przeszłości (co zilustruję w tej książce). O Neil, który przez pół

15 16 GIEŁDOWE GIGANTY wieku swojej aktywności na rynku obracał wieloma akcjami gigantami, ujmuje tę prawidłowość najtrafniej: Pierwszym krokiem do nauki rozpoznawania wielkich zwycięzców na giełdzie papierów wartościowych jest badanie szczegółów dotyczących gigantów giełdowych z przeszłości, by poznać wszelkie cechy charakterystyczne akcji odnoszących największe sukcesy. Poniżej przedstawiam zestawienie najlepszych graczy w historii rynku akcji, wraz z nazwami niektórych akcji gigantów, które przyczyniły się do większości osiągniętych przez tych akcjonariuszy zysków (podane daty to okres aktywności rynkowej każdego z nich): Bernard Baruch ( ) American Sugar, Chrysler, U.S. Steel, American Smelting, Northern Ore Jesse Livermore ( ) Reading, Union Pacific, Bethlehem Steel, Baldwin Locomotive Gerald Loeb ( ) Montgomery Ward, Chrysler, Warner Brothers, General Motors, American Can, Baldwin Locomotive, U.S. Steel, Studebaker Nicolas Darvas (1952 lata 60. XX wieku) Texas Instruments, E. L. Bruce, Thiokol Chemical, Lorillard, Zenith Radio, Fairchild Camera William J. O Neil (1958 do dziś) Syntex, Chrysler, Pic N Save, Price Company, Amgen, America Online (AOL), QUALCOMM, Charles Schwab, Sun Microsystems, ebay, Google, Apple Computer Jim Roppel (1987 do dziś) Jabil Circuit, Broadcom, SanDisk, Google, Apple Computer Jak widać, akcje giganty pojawiają się w każdej z epok i w każdym z cykli. (Zauważmy także, że najlepsi z graczy obracali akcjami tych samych przedsiębiorstw Chrysler w przypadku Barucha i Loeba, Baldwin Locomotive w przypadku Livermore a i Loeba, Google i Apple w przypadku O Neila i Roppela w nakładających się okresach działalności). Akcje takie mogą być jednak trudne do znalezienia. Jeszcze większym wyzwaniem jest obrót nimi, kiedy wreszcie na nie natrafimy. Jak wszystkie wartościowe rzeczy w życiu, i to także wymaga pewnego wysiłku, może on jednak o ile będziemy konsekwentni radykalnie zmienić nasze życie. Napisałem tę książkę po to, by zademonstrować, że możliwe jest natrafienie na akcje, które w przyszłości przyniosą oczekiwane zyski, oraz by pokazać, jak niewielu ludziom udało się tego dokonać. Akcje giganty pojawiały się przez całą historię giełdy i będą pojawiać się nadal. W rzeczywistości niektóre z nich reprezentują charakterystyczne uniwersalne wzorce dotyczące funkcjonowania rynku zapowiadające skok wartości tych akcji dokładnie w chwili pisania przeze mnie i czytania przez Was tej książki. A ponieważ akcje giganty są rzadkoś-

16 WPROWADZENIE 17 cią, gdyż to, co elitarne, zawsze występuje sporadycznie, co dotyczy każdego aspektu życia, to książka ta będzie przydatna jako podręczny poradnik do wykorzystania w przyszłości, gdy pojawią się nowe okazje. O Neil stwierdził także: Tylko jeden lub dwa z każdej dziesiątki walorów, którymi będziemy odpowiednio obracać, są potencjalnymi zwycięzcami. Dlatego niezwykle istotne jest, byśmy zrozumieli, czego mamy szukać, a także przyswoili sobie wszystkie główne zasady gry na giełdzie, nauczyli się dyscypliny i umiejętności, jakie cechowały najlepszych graczy na rynku akcji w historii. Na kolejnych stronach zilustruję za pomocą szczegółowych wykresów najważniejsze indeksy rynkowe z głównymi punktami zwrotnymi od 1997 r. Pokażę, jak rynek osiągał dno, oraz opiszę czynniki wpływające na pojawianie się nowych trendów wzrostowych. Omówię także, w jaki sposób rynki osiągały szczyt, oraz scharakteryzuję okresy chaotycznych, pozbawionych wyraźnej tendencji wahań kursów. Następnie przedstawię szczegółowe wykresy notowań wielu akcji gigantów z tego okresu i pokażę, jak każda z nich przygotowywała się do największych skoków. Skoreluję to z ruchami na rynku, tak by stało się wyraźnie widoczne, jak akcje giganty zmieniają swoją wartość wraz z tendencją rynkową, a często ją wyprzedzają. Zobaczymy także, w jaki sposób notowania tych akcji szły w górę równolegle z tendencją rynkową, a później osiągały szczyt tuż przed głównymi indeksami, jednocześnie z nimi lub zaraz po nich. Przedstawione przeze mnie wykresy obrazują, jak podobnie zachowują się akcje giganty z cyklu na cykl, gdy ich kurs waha się wraz z trendami na rynku. Pokażę także kilka tych rzadkich akcji gigantów, które mogą pojawić się na rynkach, gdy nie ma dużej tendencji wzrostowej kiedy rynek początkowo potwierdza hossę, lecz później zaczyna się spadek wartości akcji albo wahania kursów stają się bardziej spłaszczone. Dobitnie podkreślę, że takie sytuacje są ogólnie bardziej ryzykowne. W takim okresie możemy przenieść nasze zainteresowanie z rynku jako całości na pojedyncze akcje, jeśli ich kurs się utrzymuje i nie poddają się one ogólnej tendencji rynkowej. Takie przypadki, gdy konkretne walory osiągają lepsze wyniki niż cały rynek, są rzadkie, gdyż kursy większości akcji podążają za ogólną tendencją na rynku. Gdy taka sytuacja się pojawi, trzeba rzeczywiście skoncentrować się na istotnych szczegółach. Zobaczymy wyraźnie, w jaki sposób szanse na sukces wzrastają, gdy rynek potwierdza trend wzrostowy, a następnie nasilającą się tendencję zwyżkową kursów, utrzymując stały wzrost dzięki mocnym liderom, którzy następnie pomagają stworzyć środowisko wielkich możliwości. Poradnik ten powinien okazać się przydatny, gdy pojawią się nowe tendencje wzrostowe. Można będzie wówczas odnieść się do podanych tu przykładów z wcześniejszych okresów na giełdzie oraz sytuacji z życia i wykorzystać płynące z nich wnioski przy wyszukiwaniu przyszłych akcji gigantów, które zawsze się pojawiają. Co jeszcze ważniejsze, kiedy znajdziemy się w takiej sytuacji, będziemy wiedzieli, jak się zachować.

17 18 GIEŁDOWE GIGANTY Porady udzielone w tej książce nie są nierealne. Wynikają z doświadczeń najlepszych graczy w branży, którzy wytropili niektóre akcje giganty i na zawsze zmienili swoje życie. Podobnie jak w mojej drugiej książce How Legendary Traders Make Millions, w tym poradniku przedstawię wiele wykresów kursów akcji (w rzeczywistości wiele z nich zostało omówionych w obu książkach). Lecz podczas gdy w How Legendary Traders Make Millions badałem, w jaki sposób kilku najlepszych graczy podejmowało decyzje o kupnie i sprzedaży dotyczące poszczególnych akcji gigantów, w Giełdowych gigantach przyjrzymy się istotnym szczegółom wahań kursów akcji, aby pokazać, w jaki sposób profesjonaliści identyfikowali tych liderów i jak później nimi dysponowali, by podejmować właściwe decyzje o kupnie i sprzedaży. Na początku jednak koniecznych jest kilka wyjaśnień. Po pierwsze, trzeba zdać sobie sprawę z tego, że w tej książce nie zamierzam prognozować, jakie konkretne akcje zamienią się w kolejne giganty. Nikt nie ma takich możliwości ani też żaden system oprogramowania nie będzie w stanie zrobić tego za nas. Historia pełna jest przykładów na to, jak tracono gigantyczne sumy przy próbach przewidywania kursów i pokonania rynku. Nie da się dokładnie przewidzieć zachowania giełdy. Gdyby było to możliwe, przestałaby istnieć. Wykorzystanie historycznych modeli ukazujących tendencje zachodzące na rynku może jednak z pewnością być pomocne. Dowiemy się o tym wkrótce, gdy opiszę tylko dwóch zawodowych graczy, którzy zmienili własne życie dzięki analizowaniu szczegółów dotyczących wcześniejszych akcji gigantów po to, by wychwycić następnych liderów. Modele historyczne są najlepszymi i najbardziej niezawodnymi narzędziami do wykorzystania przy poszukiwaniu kolejnych wielkich zwycięzców, gdyż zmuszają nas do skupienia się dokładnie na tym, czego szukamy. Rynek akcji polega, mówiąc najprościej, na niczym więcej jak tylko na szukaniu skarbów na podstawie danych liczbowych i rozpoznawaniu wzorców. Było tak od samego początku i pozostanie tak w przyszłości. Znalezienie skarbu oznacza możliwość wejścia w posiadanie akcji przedsiębiorstw produkujących na najwyższym poziomie, osiągających najlepsze wyniki, których produkty cieszą się największym popytem. A jeżeli będziemy potrafili zdać sobie sprawę z tego, że proste decyzje ekonomiczne dotyczące podaży i popytu podejmowane przez miliony inwestorów wpływają na obrót i cenę akcji oraz że natura ludzka predestynuje człowieka do pokonywania wszelkich przeszkód i wychodzenia zwycięsko z każdej próby, to będziemy na najlepszej drodze do odkrycia następnych wielkich akcji gigantów. Musimy jednak zachować całkowity obiektywizm i narzucić sobie odpowiednią dyscyplinę. Dzięki temu możemy zwiększyć nasze szanse na wejście w posiadanie akcji jednego z przedsiębiorstw osiągających znakomite wyniki przez większą część okresu zwyżki ich kursu. W ostatnim rozdziale przedstawię kilku potencjalnych kandydatów na akcje giganty z okresu, kiedy pisałem tę książkę (październik 2006), charakteryzujących się

18 WPROWADZENIE 19 cechami podobnymi do wielu najlepszych akcji z przeszłości, opisanych w tej książce. Czytelnicy będą już wiedzieli, czy tym walorom rzeczywiście udało się osiągnąć pozycję gigantów. Kolejna kwestia, jaką chciałbym tu podkreślić, to znaczenie wykresów notowań podczas pracy w środowisku papierów wartościowych. Sukces na giełdzie zaczyna się od realistycznej interpretacji sytuacji, jaka panuje na rynku. Obserwowanie rynku z obiektywnej perspektywy, a następnie prawidłowa interpretacja danych mają ogromne znaczenie. Wykresy wskazują, jak należy to robić. Nie przewidują przyszłości. Po prostu pokazują, co się właśnie wydarzyło. Jak w tekście pewnej popularnej piosenki każdy obraz opowiada historię. Na rynku akcji wykresy notowań opowiadają historię o tym, czym charakteryzują się akcje giganty. Mimo że musimy zdać sobie sprawę z tego, iż rynek oparty jest na niepewności, wykresy są najlepszym źródłem informacji na temat jego kondycji. Pokazują ślady tego, co właśnie robią albo co przed chwilą zrobili mądrzy zawodowi inwestorzy. Wykresy to mapy pomagające nam odnaleźć to, czego szukamy. Pomagają też unikać licznych pułapek, jakimi usiane są ścieżki na giełdzie, jeśli bowiem skupimy się tylko na akcjach gigantach, możemy zignorować cały pozostały niebezpieczny szum informacyjny na rynku. Należy pamiętać o tym, że większość inwestorów nie radzi sobie dobrze na rynku. Dlatego tak istotne jest zrozumienie wykresów i sposobu, w jaki korzystają z nich profesjonaliści. Powinniśmy myśleć o sobie jak o myśliwych. Myśliwy polujący w niepewnym terenie szuka tropów, by uzyskać wskazówkę, gdzie ukrywa się zwierzyna. Musimy wykorzystywać wykresy, tak jak myśliwy wykorzystuje tropy. Polujemy na akcje giganty w niepewnym środowisku. Na nie byle jakie akcje tropimy elitę, akcje, które pragną mieć najwięksi i najbystrzejsi inwestorzy. Aby je znaleźć, musimy korzystać z wykresów. Jeżeli chcemy odszukać akcje giganty, musimy wiedzieć, jak one wyglądają. Jak się przekonamy, etap przygotowań do polowania na akcje giganty prawie zawsze wygląda podobnie. O Neil dowodzi tego od wielu dziesięcioleci. Jest mistrzem polowania na akcje giganty, który wie dokładnie, czego szuka, bo robił to już wielokrotnie. Musimy jednak strzec się licznych pułapek, potrzasków i niebezpieczeństw czyhających na nas po drodze. Wykresy mogą nam pomóc w poruszaniu się po zdradliwym terenie łowieckim. W trakcie polowania na elitarne walory niewątpliwie zauważymy, że większość akcji gigantów (choć nie wszystkie) pochodzi z rynku NASDAQ. Nie bez powodu. Mnóstwo nowych, dynamicznych spółek jest notowanych na rynku NASDAQ i obraca na nim akcjami. O Neil udowodnił także, że te naprawdę wybitne akcje giganty zwykle debiutowały na giełdzie do ośmiu lat przed olbrzymim wzrostem ceny. Z tego powodu większość wykresów w tej książce będzie koncentrować się na rynku NASDAQ. Nie znajdziemy tu żadnych tanich, groszowych akcji. O Neil udowodnił, że to kursy akcji o średnich bądź wysokich cenach zazwyczaj odnotowują największe skoki na jeszcze wyższy poziom. Instytucje dysponujące wielkimi

19 20 GIEŁDOWE GIGANTY pieniędzmi windują ceny akcji w górę. Wiele z nich gardzi tanimi walorami, zwłaszcza groszowymi akcjami, ze względu na ich niską płynność oraz dlatego, że nie bez powodu znalazły się w grupie odpadów rynkowych w wyniku problemów danej spółki. Pamiętajmy, że inwestorzy z dużymi pieniędzmi pożądają akcji rentownych, innowacyjnych spółek, a jakość ma swoją cenę, nawet na rynku akcji. Istotny jest czas, nie cena! Cena nabiera znaczenia wtedy, kiedy akcje znajdują się na etapie budowania bazy, a następnie wznoszą się ponad nią. Nieważne, jaka jest cena akcji, gdy ich wartość wzrasta może to być 30 dolarów, 60 dolarów czy 200 dolarów. W rzeczywistości O Neil dowiódł, że notowania najlepszych akcji gigantów w historii zwyżkowały wówczas, gdy ich średni kurs wahał się nieco poniżej 40 dolarów. Wiele wykresów przedstawionych w tej książce może pokazywać taki ruch w górę dla akcji o niskim kursie (na przykład zbliżonym do 10 dolarów lub poniżej tej kwoty). Tak naprawdę jednak zaszło coś innego. Cena jest niska ze względu na podziały akcji (split), które zwykle dotyczą wielu gigantów, wykresy zaś odzwierciedlają takie podziały po upływie pewnego czasu. Będę to podkreślał w dalszej części książki, tak abyśmy nie nabrali mylącego przekonania, że te najważniejsze akcje giganty na początku swych imponujących skoków w górę miały bardzo niskie ceny. Aby zmniejszyć nieco poczucie zagubienia związane z wykresami i analizą techniczną, przy poszukiwaniu akcji gigantów powinniśmy ograniczyć się do śledzenia tylko pięciu cech przedstawionych na wykresach. Nie musimy być ekspertami od japońskich świeczników, stochastyki, oscylatorów, pasm i innych tego typu narzędzi. Zachowajmy prostotę (dojdziemy do tego w rozdziale 8). To jeden z kluczy do osiągnięcia sukcesu na rynku. Zachowanie prostoty nie oznacza jednak ignorowania istotnych szczegółów lecz trzymanie się prostej strategii działania. Kombinacja takich czynników, jak prosta strategia działania oraz wyczulenie na szczegóły, dyscyplina i samokontrola, stanowi najważniejszy warunek osiągnięcia sukcesu. Oto pięć prostych podstawowych zmiennych, jakie należy śledzić, badając rynki akcji: 1. Cena akcji: Ruch ceny akcji, zwłaszcza w okresie budowy bazy, jest czynnikiem rozstrzygającym. Wszystko kręci się wokół ceny przygotowanie, wzrost, osiągnięcie szczytu i następujący po nim spadek. 2. Wolumen aktywności: Interakcje pomiędzy ceną a wolumenem są najważniejszym składnikiem; najlepsi gracze w historii rynku doskonale o tym wiedzieli i na tym koncentrowali uwagę. Duży ruch w górę przy zwiększeniu wolumenu, zwłaszcza przy wybijaniu się kursu z bazy, stanowi najistotniejszy sygnał. Zależności pomiędzy wolumenem a ceną w drodze na szczyt, a zwłaszcza w jego pobliżu i na szczycie, także są niezwykle istotne. 3. Średnia ruchoma z 50 dni: Jednym z istotnych szczegółów związanych z akcjami gigantami jest sposób, w jaki się zachowują w stosunku do tej linii granicznej podczas ruchu w górę czy osiągania szczytu. Niektóre

20 WPROWADZENIE 21 z wykresów zamieszczonych w tej książce zawierają także trzecią linię, która znajduje się zawsze powyżej linii 50-dniowej. To linia średniej ruchomej z 21 dni. Choć nie jest tak popularna i rozpowszechniona jak linie 50- i dniowe, jest wykorzystywana przez wielu profesjonalistów. Ta krótkookresowa linia okazała się dość ważna w przeszłości w przypadku najsilniejszych wiodących akcji (jak się przekonamy). Była przez nie wykorzystywana jako punkt wsparcia na drodze w górę, w połączeniu z linią 50-dniową. Dlaczego linia 50-dniowa jest tak istotna w związku z akcjami gigantami? Ponieważ jest ona wykorzystywana przez wiele instytucji zarządzających dużymi pieniędzmi jako punkt, w którym mogą powiększyć swoją aktualną pozycję po nieco niższych kosztach, a więc staje się ona czymś w rodzaju niezawodnego wskaźnika w niepewnym otoczeniu. Pomaga ona nam analizować zmiany kursu akcji w bardziej racjonalny sposób. Mówi się, że akcje giganty, których ceny wznoszą się powyżej tej linii zwłaszcza te, które utrzymują swój kurs ponad nią mają silne wsparcie instytucjonalne. Tym, których ceny pozostają poniżej tej linii przez dłuższy czas, brakuje wsparcia inwestorów, potrzebnego do zwiększenia ich wartości. Ponieważ linia 50-dniowa jest tak powszechnie używana na rynku, może ona wskazywać, w jaki sposób równowaga pomiędzy kupującymi a sprzedającymi dyktuje długoterminowy trend związany z krótkookresowymi wahaniami kursu akcji. Nie daje ona inwestorom stuprocentowej gwarancji, że rynek będzie się zachowywał zgodnie z ich przewidywaniami, lecz wielokrotnie, w ramach cyklicznej rotacji rynku, okazywała się niezawodną wskazówką dotyczącą możliwych przyszłych tendencji zmiany cen. 4. Średnia ruchoma z 200 dni: Linia wyznaczająca średnią ruchomą za okres 200 dni to kolejna istotna linia, która zyskuje na znaczeniu w przypadku akcji gigantów, zwłaszcza gdy budują one swoje bazy. W drodze na szczyt i na szczycie akcje giganty zawsze znajdują się wysoko powyżej tej linii. W rzeczywistości profesjonaliści wykorzystują wzrost wartości dużych akcji gigantów, czyli wysokość, o jaką przewyższają one linię 200-dniową, do określania, kiedy należy wreszcie sprzedać akcje i osiągnąć zysk. 5. Linia względnej siły (linia RS): Ta linia wskazuje, jak mocne są akcje giganty w stosunku do całości rynku. Śledzi ona postępy wszystkich walorów w porównaniu do indeksu S&P 500. Jeśli linia ma tendencję wzrostową, zwłaszcza u podstawy, sygnalizuje to mocne akcje, które osiągają lepsze wyniki niż większość innych akcji na rynku. Ten wskaźnik jest własnością Williama O Neila i jest wymieniany w jego piśmie Investor s Business Daily (IBD). Połączmy te proste wskaźniki techniczne z kilkoma z najlepszych podstawowych danych statystycznych (wzrost przychodów, wzrost zysków i stopa zwrotu na kapitale własnym), a otrzymamy elementy najlepszych akcji gigantów z przeszłości. Te podstawowe charakterystyki muszą być mocne przed wy-

21 22 GIEŁDOWE GIGANTY biciem akcji w górę i muszą nadal się wzmacniać wraz ze wzrostem kursu akcji. W rzeczywistości to przyspieszenie wzrostu przychodów i zysków prowadzi do lepszych wyników cenowych akcji gigantów (więcej na ten temat w dalszej części). Ilustracja I.1 zawiera wykres notowań akcji firmy Apple Computer; przeanalizujemy go dokładniej w rozdziale 7, w którym będziemy przyglądać się wszystkim istotnym szczegółom związanym z tymi akcjami gigantami. Został on przedstawiony poniżej po to, by pomóc w identyfikacji najważniejszych wskaźników technicznych, o których wspomniałem wyżej. Źródło: 2006 William O Neil + Co., Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk za zgodą właściciela. Ilustracja I.1. Wykres notowań w układzie dziennym Apple Computer Warto podkreślić, że wszystkie akcje przedstawione w tej książce mają dobre wskaźniki fundamentalne (dotyczy to siły finansowej w zakresie wyznaczonym przez sprzedaż, zyski i zwrot na kapitale własnym). W rzeczywistości wszystkie akcje omawiane w tej książce będą liderami rynku, jeśli chodzi o generowanie gigantycznych wyników finansowych. Istnieje korelacja między gigantycznymi podstawami a wzrostem cen takich gigantów. Jest jednak też i haczyk. Choć w odniesieniu do rynku akcji prawdziwe jest stwierdzenie, że oczekiwana siła finansowa może odgrywać, i odgrywa, większą rolę niż bieżące i wcześniejsze wyniki finansowe, należy także zrozumieć, w jaki sposób wyniki finansowe i wyniki kursu akcji są zwykle od siebie zależne. Większość

22 WPROWADZENIE 23 akcji gigantów wykorzystała już początkowe doskonałe wyniki finansowe na etapie startu do swoich niewiarygodnych skoków w górę. To prawie tak, jakby poprzedzający kwartał a zwykle kilka poprzedzających kwartałów potrzebował finansowej dominacji oprócz spodziewanych zysków przekraczających dopiero co osiągnięte znakomite wyniki liczbowe, zanim akcje wybiją się z bazy, żeby z dużym prawdopodobieństwem stać się gigantami. Jest to fundamentalny wzorzec przygotowujący akcje do wybicia. Podczas gdy najlepsze akcje giganty pną się w górę, dane liczbowe nigdy nie są rozczarowujące. Większość rzeczywistych danych liczbowych, jakie pojawiają się w okresie wędrówki notowań akcji na szczyt, naprawdę przekracza wcześniejsze oczekiwania, nowe zaś prognozy na przyszłość nadal zadziwiają opinię publiczną. Haczyk zaobserwowany w historii notowań kursów na rynku tkwi jednak w tym, że większość wszystkich akcji gigantów osiąga szczyt w czasie, gdy ich wskaźniki fundamentalne wciąż są doskonałe. Dlaczego tak się dzieje? W dużym stopniu jest to związane z magiczną mocą rynku akcji, jako pozornie najbardziej niezawodnego narzędzia do prognozowania ekonomicznego zarówno dla spółek, jak i dla gospodarki jako całości. To dlatego najważniejszy czynnik wpływający na podejmowane decyzje o sprzedaży akcji gigantów w najbardziej odpowiednim momencie ma ścisły związek z ceną i wolumenem, nie z danymi dotyczącymi wyników finansowych w danym momencie. W takiej chwili nie należy kłócić się z prawami rynku wtedy bardziej niż kiedykolwiek trzeba działać bez wahania. Historia rynku w każdej dekadzie pełna jest przykładów akcji gigantów, które charakteryzowały się tą prostą, choć pozornie zagadkową cechą, gdy osiągały szczyt. Wystarczy przytoczyć jeden przykład Enron, firmę, której ostateczny wynik znają wszyscy. Akcje Enronu były tym, co nazywam dwugłowym gigantem. Ich cena została podwojona w okresie mniej więcej od września 1998 r. do późnego lata 1999 r., kiedy rynek przeszedł w tryb korekty. Podczas trwania korekty akcje Enronu zbudowały nową bazę i odżyły pod koniec 1999 r. W tamtej chwili rozpoczęła się wielka hossa na rynku. Enron przez cały czas prezentował doskonałe wyniki finansowe i spodziewano się ich dalszego wzrostu. Pozycja akcji Enronu była tak dobra, że udało im się nawet przeskoczyć szczyt giełdy NASDAQ w marcu 2000 r. Notowania Enronu prezentowały się zbyt dobrze, by mogły być prawdziwe. Na koniec akcje spółki ponownie podwoiły wartość po nowym wybiciu pod koniec 1999 r. i przetrwały rzeź rynku NASDAQ wiosną i latem 2000 r. Lecz później na lśniącej fasadzie pojawiły się rysy. Wyniki finansowe Enronu wciąż olśniewały i nadal spodziewano się ich dalszego wzrostu, sygnały ostrzegawcze jednak wynikające z relacji pomiędzy ceną a wolumenem były wyraźnie widoczne. Były dokładnie takie same jak te, które poznamy, omawiając notowania akcji innych spółek o najlepszych wynikach w minionej dekadzie. Wszyscy czołowi akcjonariusze obracający akcjami gigantami sprzedawali akcje Enronu, osiągali olbrzymie zyski i inwestowali je gdzie indziej lub zamie-

23 24 GIEŁDOWE GIGANTY niali na gotówkę, by uratować swoje portfele. Pozostali, którzy nie wiedzieli, jak dostrzec, kiedy gigant osiąga szczyt, zostali zrujnowani. Pamiętając o tych uwagach, zacznijmy przyglądać się akcjom gigantom z ubiegłego dziesięciolecia, tak abyśmy byli przygotowani na wykrycie kolejnych nadchodzących gigantów i nie ponieśli strat, gdy przyjdzie czas, by się wycofać.

24 Rozdział 1 Pojawiają się Yahoo!, Jabil i inni ROZKWIT NOWYCH GIGANTÓW WIOSNĄ 1997 R. Wielkie marzenia Każdy, kto zaczyna przygodę z giełdą papierów wartościowych, marzy o złowieniu grubej ryby giganta, który przyniesie mu wielkie zyski finansowe. Później może się przechwalać przed każdym, kogo zna, jak wiele pieniędzy zarobił i jakim stał się ekspertem. Jedną z największych przeszkód na tej drodze, która sprawia, że większości ludzi nie udaje się spełnić tego marzenia, co prowadzi do późniejszych rozczarowań, jest brak wiedzy i studiów, zwłaszcza w zakresie tego, co naprawdę nas interesuje. Druga przeszkoda wynika z tego, że większość ludzi nie potrafi utrzymać samodyscypliny, wykazać się cierpliwością i zrozumieniem reguł rządzących rynkiem ani przestrzegać prostych, lecz żelaznych zasad warunkujących osiągnięcie sukcesu finansowego. Smutna rzeczywistość wygląda tak, że większości nigdy nie uda się osiągnąć sukcesu. Zamiast tego ponoszą straty finansowe i cierpią z powodu frustracji. Sukces wymaga nauki dotyczy to w takim samym stopniu i rynku akcji, i wszystkich innych aspektów życia. Ta książka pomoże nam się nauczyć, w jaki sposób rzeczywiście funkcjonuje giełda, a ta wiedza z kolei umożliwi nam zidentyfikowanie kolejnych akcji gigantów. Wstępna analiza wyników konkretnych akcji głównie z sektora nowoczesnych technologii będzie krótka. Przyjrzymy się w niej tylko ostatniemu dziesięcioleciu i nazwom, które każdy inwestor powinien znać. Większość ludzi rozpoznaje wiele nazw omawianych akcji gigantów z przeszłości, lecz niewielu z nich ma świadomość, że na wartość akcji wpływają aspekty związane z czasem. Zrozumienie funkcjonowania tych aspektów w przeszłości pozwoli nam czerpać olbrzymie korzyści z przyszłych akcji gigantów.

25 26 GIEŁDOWE GIGANTY Rozważmy przypadek spółek Apple i TASER. Wielu powiedziałoby, że akcje Apple zyskały pozycję gigantów dzięki odtwarzaczowi ipod, akcje TASER zaś dzięki paralizatorom. Jest to prawda, w tym sensie, że obie spółki oferowały znakomite nowe produkty. Dla tych jednak, którzy zarobili na wzroście cen ich akcji, najważniejszym wyzwaniem było rozłożenie krytycznych szczegółów w czasie. Ludzie, którzy byli dostatecznie mądrzy, by wychwycić te szczegóły, zarobili olbrzymie sumy. To wiedza na temat odpowiedniego momentu do działania, ukryta w krytycznych szczegółach, zapewnia czerpanie największych korzyści ze wzrostu cen akcji gigantów. Nigdy nie uda nam się maksymalnie skorzystać na takim skoku giganta, nie należy się więc zbytnio zniechęcać, jeśli ominie nas część późniejszych zysków lub gdy nie trafimy dokładnie w punkt wycofania akcji. Nicolas Darvas, znany makler z późnych lat 50. XX wieku (którego opisywałem w moich dwóch pierwszych książkach), fanatycznie analizował szczegóły. Mimo to stwierdził w wywiadzie opublikowanym na łamach czasopisma Time w 1959 r., gdy zarobił na giełdzie ponad 2 miliony dolarów: Nigdy w życiu nie kupiłem akcji po niskiej cenie ani nie sprzedałem ich, gdy osiągały szczyt. Jestem zadowolony, gdy mogę podążać z nimi przez większość drogi. My także będziemy chcieli dowiedzieć się, jak wysiąść z kolejki, gdy ta przejażdżka ma się ku końcowi. Przyjrzyjmy się na przykład, co się stało z akcjami TASER. Produkcja pistoletu paraliżującego zainicjowała fenomenalny wzrost kursu akcji TASER. Spółka produkuje go do dziś. W chwili jednak, kiedy piszę te słowa, wartość jej akcji wynosi tylko około jednej piątej najwyższego kursu w historii albo znajduje się 82% poniżej szczytu, jaki osiągnęły, będąc klasycznymi gigantami. Ten przykład wskazuje, dlaczego znajomość strategii odwrotu może być najważniejsza dla utrzymania zysków wygenerowanych dzięki akcjom gigantom. W ostatnim rozdziale podsumuję ten temat, przedstawiając szablony i zasady dotyczące funkcjonowania akcji gigantów, tak by w przyszłości łatwiej było odnaleźć to, czego szukamy, dowiedzieć się, jak dysponować akcjami liderami, jeśli je mamy, i jak się ich pozbyć, gdy przychodzi na to odpowiedni moment, tak by spełnić nasze wielkie marzenia. Musimy zacząć od spojrzenia wstecz Najpierw opiszę kilka ważnych drugoplanowych kwestii, które kształtują otoczenie rynku i wywierają pewien wpływ na jego zachowanie (w ramach wyznaczonych w tym rozdziale). Nie będę jednak długo rozwodził się nad faktami historycznymi i analizą rynku (omówiłem już ten temat w mojej drugiej książce: How Legendary Traders Made Millions). Zamiast tego wspomnę po prostu o kilku z najistotniejszych zmiennych elementów rynku (stopy procentowe, PKB itp.) w paru zdaniach. Dzięki temu będziemy mogli skoncentrować się raczej na akcjach i wykresach ich notowań niż na wydarzeniach historycznych.

26 ROZDZIAŁ 1. POJAWIAJĄ SIĘ YAHOO!, JABIL I INNI 27 Rok 1997 rozpoczął się zaledwie kilka tygodni po tym, jak kanclerz Banku Rezerwy Federalnej Alan Greenspan wypowiedział słynne sformułowanie: irracjonalny nadmiar. Była to wskazówka, że wartość rynku może być przesadnie wysoka. Giełda w zasadzie pozostała obojętna na troskę kanclerza i kontynuowała marsz w górę do końca 1996 r. Na rynku istniał wyraźny trend zwyżkowy, jako że NASDAQ zyskał 32% zaledwie od końca lipca 1996 r. do początku 1997 r. Ten solidny wzrost, wraz z niektórymi imponującymi zwyżkami z poprzedniego roku, zwrócił uwagę Greenspana. PKB jednak wzrastał, stopy procentowe były niskie i pozostawały na stabilnym poziomie, zyski spółek zaś rosły. Wysoki popyt ze strony funduszy emerytalnych napędzał popyt na akcje. Istniała już imponująca lista akcji gigantów, które zdominowały potężne wahania na rynku w połowie lat 90. Następne trzy tygodnie wzrostu na początku 1997 r. dostarczyły paliwa do przedłużenia tego wyścigu, tak że i akcje giganty stanowiące jego czołówkę przyniosły większe zyski. Już wkrótce jednak rynek zaczął słabnąć, a kursy akcji wielu liderów po tych imponujących wzrostach zaczęły zwalniać. Jest to prawidłowość typowa dla każdego rynku w czasie hossy, zwłaszcza po solidnym wzroście trwającym kilka lat. Później, pod koniec wiosny 1997 r., podwyżka stóp procentowych zelektryzowała rynek. Z końcem stycznia nastąpiła zdrowa korekta w wysokości 15%, trwająca do pierwszych dni kwietnia. Wraz z nią pojawiły się nowe akcje giganty dla osób gotowych do wejścia na giełdę, gdy tylko rozpocznie się kolejny wzrost. Jest to ważna prawidłowość, jaką można zauważyć, przyglądając się akcjom mającym potencjał, by stać się gigantami. Sukces w dużym stopniu zależy od tego, aby nie dać się całkowicie zniechęcić do rynku, gdy pojawi się trend spadkowy. Takie trendy są właśnie tym, na co niecierpliwie oczekują doświadczeni tropiciele gigantów. Dlaczego? Ponieważ zawsze przygotowują one grunt pod budowanie bazy, z której następnie wyrywają się do skoku kolejne giganty, kiedy rynek zmienia kierunek i potwierdza rozpoczęcie nowego wyścigu w górę. Zbudowanie odpowiedniej bazy jest w przypadku akcji gigantów pierwszym technicznym kluczem do sukcesu. Budowanie bazy jest w rzeczywistości po prostu kolejnym etapem ruchu cen akcji, podobnie jak cały etap wzrostu cen gigantów. Istnieje jednak pewna różnica. Budowanie bazy stanowi podstawę do wybicia najważniejszego kroku rozpoczynającego ruch giganta w górę. (Budowanie bazy zostanie omówione dalej). W pierwszym tygodniu kwietnia 1997 r. wyglądało na to, że rynek odzyska stabilność i otrząśnie się po krótkiej korekcie. Niewątpliwie wiele osób powróciło na giełdę po trzech dniach od wznowienia wyścigu, ten wyścig jednak rozpoczął się za wcześnie. Badania historyczne nie odzwierciedlają rzeczywistych kwot utraconych przez graczy rwących się na pierwszy sygnał do próby wyścigu. Umiejętność zaczekania na potwierdzenie zwyżki zmniejsza ryzyko porażki. To potwierdzenie,

27