BIULETYN DO EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE Spis treści:

Transkrypt

1 BIULETYN DO EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE Spis treści: 1. Informacje o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. 2. Schemat rozwiązania zadania egzaminacyjnego. 3. Przykłady zadekretowanych operacji gospodarczych 4. Analiza wskaźnikowa - charakterystyka 5. Przykładowe zadanie etap praktyczny z rozwiązaniem Opracowała: Magdalena Rogińska 1

2 1. INFORMACJE O EGZAMINIE POTWIERDZAJĄCYM KWALIFIKACJE ZAWODOWE 1. Egzamin zawodowy przeprowadza się w dwóch etapach: pisemnym i praktycznym a) Etap pisemny Jest przeprowadzany w formie testu składającego się z zadao zamkniętych zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna jest prawidłowa. Składa się z dwóch części: Część I zadania egzaminacyjne sprawdzające wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w danym zawodzie (50 zadao). Część II zadania egzaminacyjne sprawdzające wiadomości i umiejętności związane zatrudnieniem i działalnością gospodarczą (20 zadao). Czas trwania etapu dla wszystkich zawodów 120 minut Etap pisemny przeprowadzany jest w szkole, którą ukończył zdający. b) Etap praktyczny Obejmuje wykonanie zadania egzaminacyjnego wynikającego z zadania ogólnego o treści: Opracowanie projektu realizacji i wykonanie określonych prac ekonomicznobiurowych typowych dla funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych na podstawie dokumentacji. Etap praktyczny egzaminu przeprowadza się w upoważnionej przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej: - szkole, - placówce kształcenia praktycznego, - placówce kształcenia ustawicznego, - u pracodawcy. 2

3 2. Rozwiązanie zadania będzie obejmowad: Opracowanie projektu realizacji określonych prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych na podstawie dokumentacji. Wykonanie określonych prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych na podstawie dokumentacji. Kryteria oceniania projektu realizacji prac będą uwzględniać: poprawnośd sformułowanych założeo do projektu w odniesieniu do treści zadania i ewentualnej dokumentacji, poprawnośd wykazu prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania określonego przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego, z uwzględnieniem ich zakresu i kolejności w odniesieniu do dokumentacji i założeo, dobór sposobów realizacji prac ekonomiczno-biurowych określonych w wykazie z uwzględnieniem metod i technik ich wykonania, poprawnośd efektów prac ekonomiczno-biurowych przedstawionych w wykazie w odniesieniu do założeo, dokumentacji oraz obowiązujących zasad i aktów prawnych, poprawnośd propozycji decyzji wynikających z oceny sytuacji ekonomicznej w określonych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego w odniesieniu do wyników oceny przejrzystośd struktury projektu, logikę układu przedstawianych treści, poprawnośd terminologiczną i merytoryczną, właściwą dla zawodu, formę i sposób przedstawienia treści w projekcie. 3. Zdający zda etap pisemny jeśli uzyska: - z części I co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania - z części II co najmniej 30% punktów możliwych do uzyskania Zdający zda etap praktyczny jeśli uzyska: co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania Zdający zda egzamin zawodowy, jeśli spełni wymagania ustalone dla obu etapów egzaminu. 3

4 2. Schemat rozwiązania zadania egzaminacyjnego 1. Tytuł pracy egzaminacyjnej 2. Założenia wynikające z treści zadania oraz załączonej dokumentacji Dane firmy Forma prawna firmy i przedmiot działalności Dane dotyczące cen kartotekowych Dane kontrahentów (dostawców i odbiorców) Stany początkowe kont (salda) Plan kont Wybrane wielkości z bilansu i rachunku zysków i strat Termin zapłaty należności Wysokość marży (narzut zysku) Podatek Vat Koszt wytworzenia wyrobów gotowych Wyroby gotowe są przyjmowane do magazynu po rzeczywistym technicznym koszcie wytworzenia Sposób numeracji dokumentów Osoby upoważnione do podpisywania dokumentów, odbioru i dekretowania Dane dotyczące środków trwałych UWAGA: Wszystkie potrzebne dane z załączników muszą zostać przepisane w pracy. 3. Wykaz prac związanych ze sporządzeniem dokumentów dotyczących funkcjonowania firmy Sporządzenie kartotek kontrahentów Sporządzenie kartotek towarowych, materiałowych lub wyrobów gotowych Sporządzenie i wydrukowanie dowodów księgowych ( Pz, Rw,Pw,Fa Vat sprzedaży, Wz) 4. Wykaz prac związanych z ewidencją operacji gospodarczych Uporządkowanie dowodów pod względem chronologicznym Sprawdzenie dowodów księgowych pod względem merytorycznym, rachunkowym i formalnym. Otwarcie kont saldami początkowymi Zadekretowanie dowodów księgowych Sformułowanie treści operacji gospodarczych Zaksięgowanie operacji gospodarczych w programie komputerowym i wydrukowanie dziennika księgowań oraz zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej 4

5 5. Wykaz operacji gospodarczych wraz z dowodami stanowiącymi podstawę księgowania ujętych w tabeli dekretacyjnej. LP Dowód księgowy Treść operacji gospodarczych Wartość Wn Dekretacja Ma 6. Wykaz prac związanych ze sporządzeniem np. deklaracji VAT 7 Ujęcie danych z faktur VAT w rejestrach VAT Sporządzenie i wydrukowanie rejestrów VAT i deklaracji VAT 7 7. Wykaz prac związanych z przeprowadzeniem analizy Dobór wskaźnika Obliczenie wskaźników w latach Interpretacja ekonomiczna obliczonych wskaźników Ocena sytuacji gospodarczej 8. Komplet sporządzonych i wydrukowanych dokumentów UWAGA: WCZEŚNIEJ TRZEBA USTAWIĆ W PROGRAMIE SUBIEKT W PARAMETRACH CENY KARTOTEKOWE DLA PZ I RW ORAZ WPROWADZIĆ NAZWISKO OSOBY UPOWAŻNIONEJ DO PODPISYWANIA DOKUMENTÓW W SŁOWNIKI\PERSONEL 9. Sporządzona w programie komputerowym ewidencja operacji gospodarczych i wydruk zestawienia obrotów i sald oraz dziennika księgowań. Wydrukowanie np.vat 7. (oceniane jest: poprawne otwarcie kont, zaksięgowanie operacji, ZOiS, dziennik księgowań oraz np. VAT 7 ) 10. Analiza wskaźnikowa Dobrany wskaźnik do analizy, (nazwa lub wzór) Obliczony wskaźnik dla dwóch lat Zinterpretowany wskaźnik w każdym roku Ocena sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa ( w czasie i ze wzorcem oraz czy sytuacja firmy uległa poprawie czy pogorszeniu) 5

6 3. PRZYKŁADY ZADEKRETOWANYCH OPERACJI GOSPODARCZYCH Lp Data Nr dowodu Treść operacji gospodarczej Fa Vat nr Fa Vat zakupu 1/01/2010 towarów a) Wartość netto b) Vat 22% c) Wartość brutto Pz nr Przyjęcie do 1/01/2010 magazynu zakupionych towarów wg rzeczywistych cen zakupu Fa Vat nr Fa Vat sprzedaży 4/01/2010 towarów a) Wartość netto b) Vat 22% c) Wartość brutto Wz nr Wydanie z 1/01/2010 magazynu sprzedanych towarów po rzeczywistej cenie zakupu Korekta Bonifikata udzielona faktury Vat odbiorcy nr a) Wartość 1/01/2010 netto b) Vat 22% c) Wartość brutto Wb nr 4 Przelew a) zobowiązania wobec dostawcy b) prowizja za przelew Kwota Wn Konto Ma , RW nr 1/05/ PW nr 1/05/2010 Rozchód materiałów z magazynu do produkcji Pobranie wyrobów z produkcji do magazynu

7 Plan kont legenda: 131 Rachunek bieżący Rozrachunki z odbiorcą X Rozrachunki z dostawcą Y 225 Rozrachunki z tytułu podatku VAT 300 Rozliczenie zakupu 310 Materiały 330 Towary 401 Zużycie materiałów i energii 402 Usługi obce 490 Rozliczenie kosztów 501 Koszty działalności podstawowej 601 Wyroby gotowe 730 Przychody ze sprzedaży towarów 731 Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu 7

8 4. Analiza wskaźnikowa charakterystyka Analiza wskaźnikowa obejmuje 4 grupy wskaźników: a) płynności b) zadłużenia c) sprawności działania d) rentowności Wskaźniki płynności a) płynności bieżącej <1,2-2> = aktywa bieżące wskaźnik bieżącej płynności = pasywa bieżące majątek obrotowy zobowiązania bieżące Pokazuje zdolność firmy do regulowania swoich zobowiązań środkami obrotowymi. Informuje, ile razy aktywa bieżące pokrywają bieżące zobowiązania. Aktywa powinny być 2 razy większe niż pasywa. Minimum bezpieczeństwa to 1,2. Firma posiada płynność, jeśli wskaźnik mieści się w przedziale <1,2-2>. Wskaźnik niższy niż 1,2 oznacza, że firma działa z dnia na dzień. Ma więcej zobowiązań bieżących niż aktywów bieżących. Nie posiada środków do spłaty zobowiązań. Wskaźnik wyższy niż 2 oznacza zbyt wysokie zapasy i nieściągalne należności. Wzrost poziomu tego wskaźnika oznacza poprawę płynności finansowej firmy, a tendencja spadkowa jest sygnałem, informującym o możliwości wystąpienia trudności płatniczych. Brak płynności finansowej jest tak samo niekorzystnym zjawiskiem, jak nadpłynność finansowa. Wysoki poziom wskaźnika informuje o spadku udziału zobowiązań bieżących w finansowaniu firmy. b) Płynności szybkiej <1-1,2> Wskaźnik płynności szybkiej ( szybki) = aktywa bieżące zapasy/pasywa bieżące Określa zdolność do spłaty zobowiązań bieżących szybko przez środki o wysokiej płynności. Wskaźnik mniejszy od 1 oznacza, że środki pieniężne nie pokrywają bieżących zobowiązań. Firma ma trudności ze spłatą zobowiązań. Wskaźnik zbyt wysoki informuje, że firma jest w stanie pokryć zobowiązania bieżące, ale utrzymanie przez dłuższy czas tego wskaźnika nie jest wskazane, gdyż wpływa ujemnie na rentowność, bo nie angażuje środków w pomnażanie zysków tylko w zobowiązania. 8

9 Wskaźniki zadłużenia a) Zadłużenia aktywów (długu) <0,57-0,67> wskaźnik zobowiązania ogółem ogólnego = x100% zadłużenia aktywa ogółem Określa udział kapitałów obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Zbyt wysoki wskaźnik świadczy o ryzyku finansowym.. Przedsiębiorstwo może utracić zdolność do zwrotu długów. Zobowiązania nie powinny przekraczać 70% aktywów. Zbyt niski wskaźnik oznacza, że przedsiębiorstwo nie jest zadłużone i jest w stanie pokryć swoje zobowiązania majątkiem. b) Wiarygodności kredytowej <1,3-2,5> Wskaźnik wiarygodności kredytowej = zysk brutto + amortyzacja/raty kapitałowe + odsetki Wskaźnik ten określa, ile razy źródła spłaty kredytu pokrywają zobowiązania z tytułu kredytu. c) Pokrycia majątku kapitałem stałym PKS = kapitał stały/majątek trwały Kapitał stały= kapitał własny + zobowiązania długoterminowe Minimalny wskaźnik to 1. Niższy oznacza, że część aktywów trwałych i obrotowych jest finansowana zobowiązaniami krótkoterminowymi. Wskaźniki rentowności Rentowność zdolność do osiągnięcia zysku. a) Rentowności sprzedaży ROS (rent of sale) ROS =( zysk netto/sprzedaż netto) *100% Wskaźnik ten określa, jaki % zysku netto przynosi 1 zł przychodu ze sprzedaży. Im jest niższy wskaźnik, tym większa wartość sprzedaży musi być zrealizowana dla osiągnięcia określonej kwoty zysku. Im jest wyższy ten wskaźnik, tym korzystniej dla firmy - tym wyższa efektywność osiąganych przez firmę dochodów. Minimalny to 5%. b) Rentowności aktywów ROA (rent of assets) ROA = zysk netto *100% aktywa ogółem Określa zdolność aktywów do tworzenia zysku, jaki % zysku netto przynosi 1 zł aktywów ogółem. Im wyższy tym korzystniej dla firmy. Minimalny to 5%. 9

10 c) Rentowności kapitału własnego ROE( rent of equity) ROE = zysk netto *100% kapitał własny Określa, jaki % zysku netto przynosi 1 zł kapitału własnego. Minimalny poziom to 10%. Wskaźniki sprawności działania a) Wskaźnik rotacji zapasów Określa, ile razy w ciągu roku firma odnawia swoje zapasy, natomiast wyrażony w dniach oznacza, na ile dni wystarcza przeciętny zapas. Oblicza się go jako relację: wskaźnik rotacji = zapasów w razach sprzedaż netto przeciętny stan zapasów Niski poziom wskaźnika rotacji zapasów wskazuje na nadmierne lub zbędne zapasy, utrzymywane przez przedsiębiorstwo. Wzrost wskaźnika rotacji zapasów oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży. wskaźnik średni stan zapasów rotacji zapasów = x 360 dni w dniach sprzedaż netto Wskaźnik rotacji zapasów w dniach określa, co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej sprzedaży. Wysoki wskaźnik rotacji w dniach informuje o wolnym obrocie zapasów, niski zaś o obrocie szybkim. b) Wskaźnik rotacji należności Określa, ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności. Obliczany wg wzoru: wskaźnik rotacji = należności w razach sprzedaż netto średni stan należności Zadowalający poziom tego wskaźnika powinien oscylować w przedziale Jeżeli wartość wskaźnika spada poniżej 7.0 oznacza to, że przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów, co pociąga za sobą długie zamrożenie środków pieniężnych w należnościach. Natomiast wskaźnik ten wyrażony w dniach informuje o okresie oczekiwania na uzyskanie należności za swoją sprzedaż kredytową. wskaźnik średni stan należności rotacji należności = sprzedaż netto x 360 dni 10

11 Wskaźnik rotacji należności w dniach należy odnieść do rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Zbyt długi cykl należności w dniach świadczy o nieskutecznej polityce ściągania należności. 11

12 5.Przykładowe zadanie etap praktyczny z rozwiązaniem Projekt realizacji prac ekonomiczno biurowych obejmujących sporządzenie dokumentów dotyczących funkcjonowania Przedsiębiorstwa Produkcyjnego BAJKA sp. z o.o. w maju 2010r., sporządzenie deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT 7, ewidencję operacji gospodarczych z maja 2010r. oraz analizę produktywności aktywów w Przedsiębiorstwie Produkcyjnym BAJKA sp. z o. o. w latach oraz wykonanie prac wynikających z projektu. Założenia wynikające z treści zadania oraz załączonej dokumentacji. 1. Przedsiębiorstwo Produkcyjne BAJKA sp. z o. o Wrocław ul. Gajowa 20 woj. dolnośląskie NIP: , REGON Nr konta firmowego: PKO BP Oddział 1 we Wrocławiu Urząd Skarbowy Wrocław Krzyki, ul. Sztabowa 100, Wrocław Nr konta bankowego Urzędu Skarbowego dla podatku VAT: NBP O/Okr. We Wrocławiu 2. Dane odbiorcy Hurtownia PIOTRUŚ PAN sp. z o.o Wrocław, ul. Francuska 32, woj. dolnośląskie NIP: Osobą upoważnioną do odbioru Fa VAT i wyrobów gotowych z magazynu jest Emil Karwowski 3. Dane dostawcy Zakłady Produkcyjne PLAST S.A. Ul. Widna Wrocław NIP: Nr konta: PKO BP Oddział 3 we Wrocławiu 4. Ewidencja operacji gospodarczych prowadzona jest na kontach księgi głównej i kontach ksiąg pomocniczych Zespół Środki trwałe 071 Umorzenie środków trwałych Zespół Kasa 131 Rachunek bieżący 138 Kredyty bankowe 12

13 Zespół Rozrachunki z odbiorcami Hurtownia PIOTRUŚ PAN sp. z o.o. 202 Rozrachunki z dostawcami Zakłady Produkcyjne PLAST S.A. 223 VAT naliczony 224 VAT należny Zespół Rozliczenie zakupu 310 Materiały Zespół Amortyzacja 401 Zużycie materiałów i energii 490 Rozliczenie kosztów Zespół Koszty działalności podatkowej Zespół Wyroby gotowe Zespół Przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych 711 Koszt sprzedanych wyrobów gotowych 750 Przychody finansowe 751 Koszty finansowe Zespół Kapitał zakładowy 802 Kapitał zapasowy 5. Wybrane stany początkowe kont na dzień r. w zł 010 Środki trwałe Umorzenie środków trwałych Kasa Rachunek bieżący Koszty działalności podstawowej Kapitał zakładowy Kapitał zapasowy Wybrane pozycje z bilansu oraz rachunku zysków i strat z lat Wybrane pozycje Stan na r (w zł) Stan na r (w zł) Stan na r (w zł) Aktywa ogółem Aktywa trwałe Kapitał własny Zysk ze sprzedaży Przychody ze sprzedaży

14 7. Jednostka jest podatnikiem podatku VAT- stawka podstawowa 22% 8. Forma prawna: sp. zo.o. 9. Rodzaj prowadzonej działalności: produkcja dziecięcych fotelików samochodowych TOBI 10. Materiały przyjmowane są do magazynu po rzeczywistej cenie zakupu. 11. Wyroby gotowe przyjmowane są do magazynu po rzeczywistym koszcie wytworzenia 12. Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych wynosi 400zł/szt., narzut zysku 25% jednostkowego kosztu wytworzenia 13. Odbiorcy płacą należności w terminie 14 dni. 14. Osobą upoważnioną do wystawienia dokumentów jest Paula Adach, do odbioru i zatwierdzania Piotr Wróblewski (szef). 15. Numeracja dokumentów prowadzona jest ze wskazaniem miesiąca i roku 16. Sprzedaż wyrobów gotowych będzie opłacalna, jeśli z każdej złotówki zaangażowanych aktywów jednostka osiągnie co najmniej 60 groszy przychodu ze sprzedaży. Wykaz prac związanych ze sporządzeniem dokumentów dotyczących funkcjonowania Przedsiębiorstwa Produkcyjnego BAJKA sp. z o.o. z maja 2010r. 1. Sporządzenie kartoteki kontrahentów. 2. Sporządzenie kartotek towarowych, materiałowych lub wyrobów gotowych. 3. Sporządzenie dowodu Pz 4. Sporządzenie dowodu Rw 5. Sporządzenie dowodu Pw 6. Sporządzenie dowodu Fa Vat sprzedaży 7. Sporządzenie dowodu Wz Wykaz prac związanych z ewidencją operacji gospodarczych oraz wykaz operacji gospodarczych wraz z dowodami stanowiącymi podstawę księgowania z maja 2010r ujętych w tabeli dekretacyjnej. 1. Uporządkowanie dowodów pod względem chronologicznym 2. Sprawdzenie dowodów księgowych pod względem merytorycznym, rachunkowym i formalnym. 3. Otwarcie kont saldami początkowymi 4. Zadekretowanie dowodów księgowych 5. Sformułowanie treści operacji gospodarczych 6. Zaksięgowanie operacji gospodarczych w programie komputerowym i wydrukowanie dziennika księgowań oraz zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej 14

15 Tabela dekretacyjna Lp Data Nr dowodu Treść operacji gospodarczej FVZ nr Zakupiono uchwyty 67/05/2010 plastikowe do produkcji fotelików - wartość netto - Vat 22% - wartość brutto Pz nr 1/05/2010 Przyjęto do magazynu zakupione uchwyty po rzeczywistej cenie zakupu Rw nr 1/05/2010 Wydano z magazynu do produkcji 500 szt. uchwytów plastikowych Pw nr 1/05/2010 Przyjęto do magazynu 250 szt fotelików samochodowych po rzeczywistym koszcie wytworzenia 400zł za szt Fa Vat sprzedaży nr 1/05/ Wz nr 1/05/2010 Sprzedano Hurtowni PIOTRUŚ PAN sp. z o.o. 100 szt. fotelików samochodowych TOBI po cenie sprzedaży - wartość netto - Vat 22% - wartość brutto Wydano z magazynu sprzedane foteliki samochodowe Hurtowni PIOTRUŚ PAN sp. z o.o. po rzeczywistym koszcie wytworzenia Kwota Wn Konto Ma

16 Wykaz prac związanych ze sporządzeniem deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT 7 za maj 2010r. Ujęcie danych z faktur VAT w rejestrach VAT Sporządzenie i wydrukowanie rejestrów VAT i deklaracji VAT 7 Wykaz prac związanych z analizą produktywności aktywów w Przedsiębiorstwie Produkcyjnym BAJKA sp. z o.o. w latach Dobór wskaźnika Obliczenie wskaźników w latach Interpretacja ekonomiczna obliczonych wskaźników Ocena sytuacji gospodarczej Komplet sporządzonych i wydrukowanych dokumentów Pz załącznik nr 1 Rw załącznik nr 2 Pw załącznik nr 3 Fa Vat sprzedaży załącznik nr 4 Wz załącznik nr 5 Deklaracja VAT 7 załącznik nr 6 Dziennik księgowań załącznik nr 7 Zestawienie obrotów i sald załącznik nr 8 Analiza produktywności aktywów w Przedsiębiorstwie Produkcyjnym BAJKA sp. z o.o. w latach Wskaźnik produktywności aktywów = przychody ze sprzedaży/przeciętny stan aktywów Wskaźnik produktywności aktywów w roku 2008 = /405000=0,59 Wskaźnik produktywności aktywów w roku 2009 = /420000=0,68 Wskaźnik w produktywności aktywów w roku 2008 wyniósł 0,59 co oznaczało, iż 59 gr sprzedaży osiągane jest z każdej złotówki zaangażowanej w aktywa 16

17 firmy. Natomiast w roku 2009 wskaźnik wyniósł 0,68 co oznaczało, że z każdej złotówki zaangażowanej w aktywa przedsiębiorstwo osiągnie 68 gr przychodu ze sprzedaży. Wskaźnik w roku 2009 wzrósł w porównaniu z rokiem 2008 o 0,09 co oznacza, że sytuacja przedsiębiorstwa uległa poprawie i lepiej wykorzystuje ono aktywa do osiągania przychodu ze sprzedaży. Produktywność aktywów wzrosła. Ponadto przedsiębiorstwo założyło, że sprzedaż wyrobów gotowych będzie opłacalna, jeśli z każdej złotówki zaangażowanych aktywów jednostka osiągnie co najmniej 60 groszy przychodu ze sprzedaży. Założenie to zostało zrealizowane, gdyż firma w roku 2009 osiągnęła 68 groszy przychodu ze sprzedaży dzięki każdej złotówce zaangażowanych aktywów. Oznacza to, że produktywność aktywów była wysoka. 17