Noli timere, tempus est novum cursum vitae inire (Nie lękaj się, nadszedł czas, by rozpocząć nowe życie) Apollo we śnie do Kwintusa

Transkrypt

1 Noli timere, tempus est novum cursum vitae inire (Nie lękaj się, nadszedł czas, by rozpocząć nowe życie) Apollo we śnie do Kwintusa 1. NA KOZETCE U HISTORYKA Nieznajomość historii jest nieznajomością siebie...- wprowadzenie do historii, jako dziedziny nauki przegląd epok, periodyzacja dziejów (w tym kontekście również umowne podziały w dziejach państwa polskiego), podstawowa terminologia Źródło stanowią ślady myśli i czynów pozostawione przez dawne pokolenia (Ch. V. Langlois)- rodzaje źródeł (podział, charakterystyka, próby odczytania na podstawie konkretnych przykładów), jak analizować prawidłowo źródła krytyka źródła- zewnętrzna i wewnętrzna, krytyka a analiza i ocena, subiektywizm i obiektywizm w pracy historyka, fakt a hipoteza, prawda a fałszerstwo NPH i ich rola (paleografia, neografia, archeologia, sfragistyka, heraldyka, itp.) Noli timere..., czyli historia- wczoraj i dziś. Jaki jest sens badania przeszłości? Największe zagadki historii, przeszłość, jako element tożsamości 2. JA W GĄSZCZU FAKTÓW Jak się uczyć historii, by się jej nauczyć? Warsztat ucznia w świetle wymagań współczesnej matury Co usłysz ę, zapomn ę. Co zobacz ę, zapamiętam. Co zrobi ę, zrozumiem. Konfucjusztechniki uczenia, metody, sposób pracy jak zapanować nad wiadomościami, selekcjonowanie informacji, robienie notatek jak pracować z mapą jak pisać wypracowanie z historii BLOK PIERWSZY: STAROŻYTNOŚĆ WSCHÓD, GRECJA, RZYM 3. Cywilizacje: Wschodu, Grecja, Rzym Mezopotamia- w państwie Sumeru (miasto i pismo + inne rodzaje pisma), Hammurabi, główne ośrodki państwowe, pierwsze imperia, Persowie, osiągnięcia cywilizacyjne pierwszych ludów, religia Egipt- system władzy, hierarchia społeczna, osiągnięcia cywilizacji, system wierzeń Izrael- dzieje żydów do podboju rzymskiego, Biblia, diaspora Chiny/Indie- kasty, religie, pismo, wynalazki praktyczne wspólne cechy cywilizacji Wschodu dzieje polityczne- od Ciemnych Wieków, po czasy Aleksandra Wielkiego, geografia historyczna, kolonizacja 1

2 fenomen Sparty i Persji- kampanie wojenne demokracja ateńska- reformy wierzenia, święta, literatura, architektura, rzeźba, malarstwo, filozofia, sport, teatr, hellenizm od legendarnych początków do republiki, ekspansja, ustrój społeczny, przemiany polityczne, kryzys republiki i próby reform dyktatura Cezara, II triumwirat, formy cesarstwa kultura i chrześcijaństwo upadek cesarstwa BLOK DRUGI: ŚREDNIOWIECZE KSZTAŁTOWANIE SIĘ ŚREDNIOWIECZA 4. Początki, czyli budując na gruzach imperium... Bizancjum, jako kontynuacja cesarstwa rzymskiego na Wschodzie, chrześcijaństwo wschodnie, problemy budowa państw na gruzach Cesarstwa Zachodniego- państwo Franków- Merowingowie, Karol Wielki- monarchia karolińska od początków do upadku nowe zagrożenia- Arabowie i świat islamu Słowianie początki społeczeństwa feudalnego, lennego idea uniwersalizmu papieskiego i cesarskiego, cesarstwo Ottonów, reforma kluniacka i gregoriańska, spór o inwestyturę, romanizm 5. Początki państwa polskiego i monarchia piastowska do 1138 roku. Plemiona na ziemiach polskich Mieszko I- chrzest, stosunki z sąsiadami polityka zagraniczna i wewnętrzna Bolesława Chrobrego kryzys i odbudowa monarchii piastowskiej Bolesław II Śmiały konflikty dynastyczne i Bolesław Krzywousty- początek rozbicia dzielnicowego ROZKWIT ŚREDNIOWIECZA 6. Krucjaty, zakony, mentalność człowieka średniowiecza początki monarchii stanowych XI- XIII: Niemcy, Anglia, Francja Apogeum papiestwa/ gotyk powody/przebieg/skutki 2

3 KRYZYS I ROZWÓJ 7. Kryzys społeczno- gospodarczy oraz ideologiczno- polityczny w Europie XIV- XV wiek czarna śmierć, straty demograficzne, dualizm gospodarczy konflikty polityczne w Europie- husytyzm, schizma zachodnia ekspansja Turków Osmańskich Europa Środkowa i Wschodnia w XIV- XV wieku uniwersalizm kultury średniowiecza- próba podsumowania 8. Zjednoczenie ziem polskich i budowa Królestwa Polskiego tendencje zjednoczeniowe, walka o zjednoczenie ziem polskich, Władysław Łokietek, reformy Kazimierza Wielkiego społeczeństwo stanowe w Polsce przemiany gospodarcze na ziemiach polskich Andegawenowie na tronie polskim Unia Polski z Litwą- panowanie Władysława Jagiełły w Polsce i Rzeczpospolita Obojga Narodów stosunki polsko- krzyżackie polityka dynastyczna Jagiellonów BLOK TRZECI: NOWOŻYTNOŚĆ Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce. Terencjusz OKRES XV/XVI do pocz. XVII WIEKU 9. Europa i świat w dobie odkryć geograficznych i wielkich przemian przyczyny wypraw, odkrycia geograficzne i ich znaczenie kultury innych kontynentów dualizm w rozwoju społeczno- gospodarczym Europy w XV i XVI wieku przyczyny rozłamu reformatorzy i ich nauka (M. Luter, J. Kalwin) podział wyznaniowy Europy wojny religijne w Niemczech, Francji, Niderlandach, itp. Sobór Trydencki Reformacja w Polsce na tle europejskiej 3

4 10. Demokracja szlachecka w Rzeczypospolitej Obojga Narodów gospodarka folwarczno- pańszczyźniana rozwój przywilejów rodzaje sejmów organizacja sejmu walnego ruch egzekucyjny praw i dóbr polityka zagraniczna Polski za panowania ostatnich Jagiellonów pierwsi królowie elekcyjni w Polsce OKRES XVII WIEKU- WIEK WIARY I ROZUMU 11. Zmiana układu sił w Europie Walka o hegemonię mocarstw w wieku XVI- mperium Habsburgów, wojny włoskie, dynastia Jagiellonów i jej znaczenie w Europie, Anglia Tudorów, Wielkie Księstwo Moskiewskie, rywalizacja o dominium Maris Baltic Wojna trzydziestoletnia- przyczyny, przebieg, pokój westfalski, znaczenie wojny bezpośrednie i długofalowe rewolucja burżuazyjna w Anglii, Francja 12. Ustrój Rzeczypospolitej w XVI i pocz. XVII wieku oligarchia magnacka, wojny polsko- szwedzkie, powstanie Chmielnickiego, polsko- rosyjskie, polskotureckie 13. Kultura renesansu, baroku i oświecenia humanizm, prekursorzy włoskiego odrodzenia, najwybitniejsi twórcy/ analogicznie barok= porównanie renesans, barok i sarmatyzm w Polsce oświecenie w Polsce- reformy oświatowe i kulturalne OKRES OŚWIECENIA OD POCZ. XVIII W DO Polska w czasach saskich rządy Wettinów- unia personalna z Saksonią, Wojna Północna Sejm Niemy wzrost znaczenia sąsiadów Polski w XVII/XVIII wieku i ich wpływ na polskie losy 4

5 15. Polska w dobie reform Sejmu Wielkiego i rozbiorów Polska w latach ostatnie bezkrólewie, reformy sejmu konwokacyjnego, wybór Stanisława Augusta Poniatowskiego, konfederacja barska, I rozbiór, sejm rozbiorowy i jego postanowienia reformy Sejmu Wielkiego i ich znaczenia. Konstytucja majowa Targowica i II rozbiór Polski Powstanie Kościuszkowskie 1794 III rozbiór i upadek państwa polskiego 16. Świat schyłku XVIII wieku/pocz. XIX powstanie Stanów Zjednoczonych absolutyzm we Francji wielka rewolucja francuska rewolucja przemysłowa 17. Okres napoleoński kampanie sprawa polska za Napoleona I BLOK CZWARTY: WIEK XIX EUROPA, ŚWIAT I POŁ. XIX WIEKU 18. Europa po kongresie wiedeńskim, do 1849 roku kongres, postanowienia, nowy ład w Europie- restauracja, legitymizm, równowaga sił nowa mapa polityczna Europy, a teorie polityczne Święte Przymierze sprawa polska na kongresie rewolucje Wiosna Ludów ZIEMIE POLSKIE W LATACH Ziemie polskie w I poł. XIX wieku Królestwo Polskie 5

6 Wielkie Księstwo Poznańskie Rzeczpospolita Krakowska Królestwo Galicji i Lodomerii 20. Powstania polskie i ich bilans listopadowe styczniowe kościuszkowskie krakowskie wielkopolskie 21. Wielka Emigracja obozy polityczne życie EUROPA, ŚWIAT II POŁ. XIX WIEKU Zmiany polityczne w Europie Zachodniej i na świecie zjednoczenie Włoch i Niemiec Francja II cesarstwo i III Republika wojna secesyjna w USA ideologie- nacjonalizm, ruch robotniczy i idee chrześcijańskiej demokracji- nauka społeczna Kościoła, sufrażystki ekspansja kolonialna mocarstw europejskich 23. Sytuacja polityczna polskich zaborców powstanie Austro- Węgier II Rzesza Rosja po wojnie krymskiej rewolucja w Rosji ZIEMIE POLSKIE W II POŁ. XIX WIEKU Początki masowych partii politycznych na ziemiach polskich postawy Polaków- trójlojalizm, pozytywizm warszawski 6

7 nowe ruchy polityczne 25. Ziemie poszczególnych zaborów i sytuacja w ich ramach zabór austriacki zabór pruski zabór rosyjski 26. W kręgu kultury XIX wieku komercjalizacja kultury, narodziny kina, itp. pozytywizm i Młoda Polska 27. I wojna Światowa BLOK PIĄTY: I WOJNA ŚWIATOWA konflikty międzynarodowe schyłku XIX/ pocz. XX wieku, przymierza, kocioł bałkański przebieg Wersal sprawa polska podczas wojny kształtowanie się polskich granic BLOK SZÓSTY: DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE 28. Ewolucja sceny politycznej demokratyzacja państw, geneza kryzysu parlamentaryzmu, kryzys w USA przemiany społeczne po I wojnie światowej rozwój tendencji autorytarnych i totalitarnych Związek Sowiecki Włochy Mussoliniego budowa III Rzeszy 29. Przemiany polityczne w Polsce w latach spory o kształt odrodzonego kraju konstytucja marcowa, kwietniowa zamach majowy nowela sierpniowa sytuacja społeczno- ekonomiczna 7

8 30. Kultura XX- lecia międzywojennego świat Polska BLOK SIÓDMY: II WOJNA ŚWIATOWA 31. Przyczyny i przebieg II wojny światowej kryzys systemy wersalskiego oś Berlin- Rzym- Tokio sojusz niemiecko- sowiecki agresja niemiecka na ZSRR przystąpienie USA do wojny główne fronty kształtowanie się Wielkiej koalicji konferencje Wielkiej Trójki klęska Niemiec i kapitulacja Japonii 32. Ziemie polskie pod okupacjami strefy okupacyjne na ziemiach polskich okupacja niemiecka i sowiecka konspiracja stosunki z ZSRR komunistyczny ruch oporu w Polsce Powstanie Warszawskie skutki II wojny światowej BLOK ÓSMY: W DOBIE RYWALIZACJI MOCARSTW 33. Świat zimnej wojny rozpad Wielkiej Koalicji żelazna kurtyna Doktryna Trumana i plan Marshalla stalinizacja krajów pod wodzą ZSRR- demoludy Układ Warszawski stopniowe tendencje integracyjne krajów Europy Zachodniej 8

9 34. Rywalizacja bloków kryzys berliński kryzys kubański wojna wietnamska kraje Trzeciego świata polityka USA Daleki wschód, dekolonizacja ZSRR 35. Początki władzy komunistycznej w Polsce odbudowa ze zniszczeń wojennych Polska w nowych granicach, problem Ziem Odzyskanych budowa władzy komunistycznej w Polsce: referendum ludowe, wybory do Sejmu Ustawodawczego Mała Konstytucja 1947 roku PZPR i początki stalinizmu w Polsce proklamowanie PRL 36. Polska Republika Ludowa w latach przyczyny i przejawy kryzysu władzy po 1956 roku, wydarzenia czerwcowe, polski październik, założenia: polskiej drogi do socjalizmu, kryzys 1968 roku 1970 i protesty robotnicze na Wybrzeżu upadek Władysława Gomułki Dekada Edwarda Gierka- otwarcie na Zachód nielegalna opozycja polityczna przemiany polityki wyznaniowej w PRL Karol Wojtyła papieżem 37. Społeczeństwo, gospodarka i kultura w PRL gospodarka centralnie planowana- założenia, dokonania, skutki nauka, kultura a władza kultura polska i polskie życie umysłowe na emigracji rozwój kultury niezależnej 38. Upadek komunizmu Polska Solidarności, stan wojenny, schyłek PRL Okrągły stół Wybory czerwcowe narodziny III RP 9

10 rząd Tadeusza Mazowieckiego wybory prezydenckie 1990 Jesień Narodów- zmiany polityczno- społeczno w krajach bloku wschodniego, Michaił Gorbaczow, pieriejstrojka, rozpad systemu 10