INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE SPRZEDAWCA. kod ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY

Transkrypt

1 INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE SPRZEDAWCA kod ZAKRES TEMATYCZNY INFORMACJI: 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY 4. PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE 6. INFORMACJE DODATKOWE 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku

2 1. ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Sprzedawca (kod ) to jeden z 2443 zawodów i specjalności ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej od 01 lipca 2010r. do 31 grudnia 2014r. zawód miał tę samą nazwę i kod (522301). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie sprzedawca jest przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: przyjmowania dostaw oraz przygotowywania towarów do sprzedaży, wykonywania prac związanych z obsługą klientów oraz realizacją transakcji kupna i sprzedaży. Profil kompetencyjny 1 dla grupy Sprzedawcy i pokrewni - kod 52 2 Sprzedawcy i pokrewni oferują i prezentują towary w hurtowniach i sklepach detalicznych, na stoiskach i targach, w sprzedaży telefonicznej lub bezpośredniej; prowadzą ewidencję i przyjmują płatności za zakupione towary i usługi; prowadzą małe sklepy. Przykładowe zawody: sprzedawca na targowisku / bazarze, kioskarz, właściciel małego sklepu, kierownik stoiska w markecie, sprzedawca w branży przemysłowej, technik handlowiec, kasjer handlowy, modelka / model, demonstrator wyrobów, telemarketer, sprzedawca w stacji paliw, bukieciarz, pośrednik usług medycznych, sprzedawca. Kompetencje to cechy osoby, które przejawiają się w działaniach prowadzących do wykonywania zadań zawodowych na wymaganym poziomie oraz w zachowaniach przekładających się na konkretne efekty, dzięki czemu są obserwowalne, podlegają rozwojowi poprzez szkolenia oraz nabyte doświadczenia w realizacji określonych zadań. Dla grupy Sprzedawcy i pokrewni określono cztery kluczowe kompetencje: 1) Orientacja na klienta i autoprezentacja profesjonalne postępowanie w bezpośrednim kontakcie z klientem poprzez budowanie własnego pozytywnego wizerunku, trafne definiowanie potrzeb, udzielanie niezbędnego wsparcia oraz radzenie sobie z obiekcjami i zastrzeżeniami zgłaszanymi przez klienta. 2) Elastyczność dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji oraz efektywne działanie, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy 1 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych Warszawa, Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U poz. 1145). 2

3 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w okresie ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej w okresie ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. 3) Negocjowanie skuteczność w osiąganiu celów negocjacyjnych przy zachowaniu dobrych relacji. 4) Sumienność w dążeniu do rezultatów wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE SPRZEDAWCA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH Informacja przygotowana na podstawie Załącznika Nr3 do Sprawozdania o rynku pracy MRPiPS- Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności dane za 2015r. Raporty z lat znajdują się na stronie WUP Toruń 3

4 Z uwagi na zmianę metodologii prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych zawód sprzedawca w 2015r. nie miał określonego statusu na rynku pracy 4. Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach zawód sprzedawca został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie 5. LICZBA BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W OKRESIE PRZYPADAJĄCYCH NA JEDNĄ OFERTĘ PRACY W ZAWODZIE SPRZEDAWCA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH ,7 3,2 3,3 4,3 5 5, Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE SPRZEDAWCA W 2015R. WEDŁUG POWIATÓW Powiat Bezrobotni nowozarejestrowani w 2015r. SPRZEDAWCA Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2015r. Bezrobotni wg stanu w dniu r. Województwo kujawsko-pomorskie Bydgoszcz grodzki Bydgoszcz ziemski Grudziądz grodzki Grudziądz ziemski Toruń grodzki Toruń ziemski W 2015 roku zmieniono metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Zmianę zainicjował Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Metodologia dostępna jest na stronie internetowej w zakładce Biblioteka. Informacja o zawodach deficytowych i nadwyżkowych za rok 2015 dostępna jest na stronie 5 W latach podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywano na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 4

5 Włocławek grodzki Włocławek ziemski Aleksandrów Kujawski Brodnica Chełmno Golub - Dobrzyń Inowrocław Lipno Mogilno Nakło nad Notecią Radziejów Rypin Sępólno Krajeńskie Świecie Tuchola Wąbrzeźno Żnin Źródło: Załącznik 3 do Sprawozdania MIPS-01 o rynku pracy. 3. ZAPOTRZEBOWANIE NA PRACOWNIKÓW BADANIA PRACODAWCÓW I ANALIZA INTERNETOWYCH OFERT PRACY W badaniu ankietowym pracodawców kluczowych branż województwa kujawskopomorskiego w 2014 roku nie występują informacje na temat zawodu sprzedawca 6. W województwie kujawsko pomorskim do końca 2013 roku zadeklarowali chęć zatrudnienia 72 osób na stanowisku sprzedawca. pracodawcy W województwie kujawsko pomorskim w 2012 roku pracodawcy zadeklarowali chęć zatrudnienia 88 osób na stanowisku sprzedawca. Ankietowani oczekiwali dodatkowych kompetencji, takich jak: znajomość obsługi programów komputerowych (aplikacje biurowe, aplikacje graficzne), znajomość języków obcych (język angielski, język niemiecki), wiedza specjalistyczna (obsługa kasy fiskalnej, znajomość przepisów bhp), prawa jazdy, obowiązkowość, umiejętność pracy zespołowej, staranność wykonywania prac, samodzielność, szybkość uczenia się, radzenie sobie ze stresującymi sytuacjami, gotowość do podnoszenia kwalifikacji. W 2011 roku pracodawcy planowali zatrudnienie 106 osób w zawodzie sprzedawca. Dla pracodawców najważniejsze kompetencje, niezbędne do pracy na tym stanowisku to: kierunkowe wykształcenie oraz obowiązkowość, staranność w pracy i samodzielność. W edycji badania zrealizowanego w 2010 roku pracodawcy planowali zatrudnienie 168 osób, w tym 94 osób w ramach zatrudnienia subsydiowanego. 6 Raport z badania ankietowego 445 pracodawców 6 kluczowych branż woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonego w 2014r. w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II znajduje się na stronie 5

6 W Raporcie końcowym z badania internetowych ofert pracy dla województwa kujawsko-pomorskiego za okresy od września do listopada 2014 roku oraz od lutego do kwietnia 2015 roku zawód sprzedawca znajduje się na drugim miejscu z ilością 247 ofert PROGNOZY RYNKU PRACY BAROMETR ZAWODÓW Barometr zawodów to jednoroczna prognoza sytuacji w zawodach. Opiera się na opinii ekspertów (pracowników urzędów pracy oraz agencji zatrudnienia), którzy wspólnie analizują sytuację w poszczególnych zawodach. Ocenie podlegają zawody najczęściej występujące na rynku pracy. Na podstawie podobieństwa wykonywanych zadań, zawody te zostały zgrupowane w 177 grup. Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci), pracownicy stacji obsługi pojazdów, kasjerzy i sprzedawcy biletów (nazwy grup elementarnych w KZiS 8 ) oraz zawody: kasjer bankowy, kasjer walutowy, inkasent, doradca klienta, ekspedient w punkcie usługowym, hostessa i pomoc apteczna tworzą w barometrze grupę zawodową Sprzedawcy i kasjerzy. W 2016 roku, wg prognozy zapotrzebowania na pracowników w województwie kujawsko-pomorskim, Sprzedawcy i kasjerzy będą grupą nadwyżkową, to znaczy taką, w której znalezienie pracy może być trudniejsze ze względu na niskie zapotrzebowanie oraz wielu kandydatów spełniających wymagania pracodawców. 9 PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE ZMIANA ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACOWNIKÓW SPRZEDAWCY I KASJERZY 7 Analiza ilościowa i jakościowa treści internetowych ofert pracy o zasięgu regionalnym. Badanie przeprowadzono w 2 okresach, tj. IX-XI 2014r. oraz II-IV 2015r. Analiza obejmowała wybrane portale ogólnopolskie: Pracuj.pl, Praca.Gratka.pl, GazetaPraca.pl, Regiopraca.pl. Raport z badania znajduje się na stronie 8 Klasyfikacja Zawodów i Specjalności 9 Raport podsumowujący badanie w województwie kujawsko-pomorskim znajduje się na stronie 6

7 PROGNOZA NA 2016, WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE RELACJA MIĘDZY DOSTĘPNĄ SIŁĄ ROBOCZĄ A ZAPOTRZEBOWANIEM NA PRACOWNIKÓW SPRZEDAWCY I KASJERZY Źródło: 5. KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE W ZAWODZIE Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowej (Dz. U. z 2012r., poz. 7. z późn. zm.) określa, że zawód sprzedawca od 1 września 2012 roku można zdobyć w zasadniczej szkole zawodowej o trzyletnim cyklu kształcenia oraz na kursach kwalifikacyjnych. Dla zawodu sprzedawca wyodrębniono jedną kwalifikację: K1 Prowadzenie sprzedaży Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnionych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie w województwie kujawsko-pomorskim zawód sprzedawca można zdobyć w 75 szkołach (stan na 01 czerwca 2016r.) 7

8 LICZBA ABSOLWENTÓW ORAZ UCZNIÓW KONTYNUUJĄCYCH NAUKĘ W ZAWODZIE SPRZEDAWCA W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W LATACH WG STANU NA 30 WRZEŚNIA DANEGO ROKU uczniowie absolwenci Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z raportów Wydziału Badań i Analiz WUP w Toruniu pozyskanych z Systemu Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji. Osoba, która zda egzamin otrzymuje świadectwo. Osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie otrzymuje dyplom. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: szkoły realizujące kształcenie zawodowe (publiczne i niepubliczne); placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej 10. Według planów szkoleń grupowych na 2014 rok powiatowe urzędy pracy planowały szkolenia w zawodzie sprzedawca -kasjer dla 115 osób. Według planów szkoleń grupowych na 2013 rok powiatowe urzędy pracy planowały szkolenia w zawodzie sprzedawca z obsługą kas fiskalnych dla 156 osób, natomiast instytucje szkoleniowe w województwie kujawsko-pomorskim planowały zorganizować

9 szkolenia w obszarze: handel i marketing-obsługa kas fiskalnych, sprzedawca z obsługą kas fiskalnych, przedstawiciel handlowy dla 387 osób. Natomiast według planów szkoleń grupowych na 2012 rok powiatowe urzędy pracy planowały 10 szkoleń w zawodzie w obszarze tematycznym sprzedaż, marketing, public relations, handel nieruchomościami natomiast instytucje szkoleniowe w województwie kujawsko-pomorskim planowały zorganizować 33 szkolenia dla 936 osób. W 2011 roku powiatowe urzędy pracy planowały 9 szkoleń dla 180 osób w zawodzie sprzedawca, natomiast instytucje szkoleniowe w województwie kujawskopomorskim zorganizowały szkolenia z obszaru tematycznego sprzedaż, marketing, public relations, handel nieruchomościami dla 879 osób. W 2010 roku powiatowe urzędy pracy planowały szkolenia dla 1280 osób w obszarze szkoleń sprzedaż, marketing, public relations, handel nieruchomościami, natomiast firmy szkoleniowe w województwie kujawsko-pomorskim zorganizowały 25 edycji szkoleń związanych z obszarem tematycznym sprzedaż i marketing 11. Informacje o szkoleniach dostępne są w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: 6. INFORMACJE DODATKOWE ADRESY INTERNETOWE sprzedaz.konsumencka.edu.pl/sprzedawca.html podstawa programowa dla zawodu sprzedawca LITERATURA 1.,,Profesjonalny sprzedawca - jak budować trwałe więzi z klientami George Schenk 2. Podstawy marketingu redakcja naukowa Lidia Białoń, WSM SIG Warszawa Podstawy marketingu pod redakcją Jana Pindakiewicza, SGH Warszawa Marketing w pytaniach i odpowiedziach - Tadeusz Sztucki, A.W. PLACET, Warszawa Patent sprzedawcy Magdalena i Grzegorz Wysko Opracowała: Iwona Lisiecka Doradca zawodowy WUP w Toruniu - Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Akceptowała: Bogusława Szewczyk-Modrzejewska Kierownik Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Aktualizacja: czerwiec 2016r. 11 Raporty z badań rynku szkoleniowego znajdują się na stronie 9

10 7. MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ DOSTĘP DO RYNKÓW PRACY KRAJÓW EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG) W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. INFORMACJA DLA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY W ZAWODZIE SPRZEDAWCA W KRAJACH EOG Osoba chcąca podjąć pracę jako sprzedawca w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód sprzedawca jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: Obecnie w żadnym z krajów EOG zawód sprzedawca nie jest zawodem regulowanym. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): Zapotrzebowanie na osoby z zawodem sprzedawca wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodami sprzedawca i demonstratorzy oraz sprzedawca i pracownicy stoisk zgłoszonych zostało łącznie: ofert pracy w 25 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodach znajduje się w: Niemczech (10197 ofert), Wielkiej Brytanii (5206 ofert), Austrii (2854 oferty) i Francji (1665 ofert) - dane wg stanu na dzień r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie sprzedawca w krajach EOG powinny dysponować udokumentowanym doświadczeniem w sprzedaży i obsłudze klienta, posiadać znajomość przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy potwierdzoną certyfikatem (lub odpowiednią kartą) wydanym przez państwo przyjmujące, ponadto niekiedy pracodawcy np. niemieccy oczekują również zaświadczenia o stanie zdrowia osoby ubiegającej się o pracę. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz posiadania własnego samochodu. Przykładowe stawki płacy w zawodzie sprzedawca w wybranych krajach: Wielka Brytania: 6-16 funtów/godz. brutto, bądź często informacja o płacy podawana jest w zestawieniu rocznym: funtów rocznie brutto, Niemcy: od 10 euro/godz. brutto, Austria: euro miesięcznie brutto

11 Wydział Pośrednictwa Pracy WUP TORUŃ 11 1