WPŁYW WIELOLETNIEGO NAWOŻENIA GNOJÓWKĄ BYDLĘCĄ PASTWISKA NA JAKOŚĆ WODY GRUNTOWEJ
|
|
- Szczepan Jasiński
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 005: t. 5 z. () WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 005 WPŁYW WIELOLETNIEGO NAWOŻENIA GNOJÓWKĄ BYDLĘCĄ PASTWISKA NA JAKOŚĆ WODY GRUNTOWEJ Tadeusz SIERADZKI Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, Dolnośląski Ośrodek Badawczy we Wrocławiu Słowa kluczowe: gnojówka, pastwisko, woda gruntowa, wpływ nawożenia S t r e s z c z e n i e W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu wieloletniego nawożenia pastwiska gnojówką bydlęcą na jakość wody gruntowej. W badaniach zwrócono szczególną uwagę na stężenie związków azotu i fosforu. Stwierdzono niewielki wpływ nawożenia na stężenie tych związków w wodzie gruntowej, które odpowiadały II i III klasie jakości wód podziemnych, podobnie jak na terenie nienawożonym gnojówką. Badania wykazały również większe zanieczyszczenie wody gruntowej azotem amonowym niż azotanowym oraz obecność w niej zanieczyszczeń organicznych. WSTĘP Gnojówka jest płynnym nawozem organicznym, odgrywającym ważną rolę w żywieniu roślin i kształtowaniu żyzności gleby. Jak inne nawozy organiczne, zawiera składniki pokarmowe, łącznie z mikroelementami, występuje w niej mało fosforu i dlatego wykorzystując ją rolniczo, należy stosować uzupełniające nawożenie tym pierwiastkiem. Pełne wykorzystanie składników pokarmowych, bez szkody dla wód gruntowych, następuje gdy przestrzega się zasad racjonalnej gospodarki nawozami. Zasady te zostały zawarte w odpowiednich przepisach prawnych, takich jak: Ustawa o nawozach i nawożeniu [000], Ustawa o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu [004], Rozporządzenie MŚ w sprawie szczegółowego stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania Adres do korespondencji: dr inż. T. Sieradzki, Dolnośląski Ośrodek Badawczy IMUZ, ul. Powstańców Śl. 98, 5- Wrocław; tel. +48 (7) , mko@dob-imuz.pl
2 7 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 5 z. () [00]. Do najważniejszych zasad należą: dostosowanie dawek azotu, fosforu i potasu do potrzeb pokarmowych uprawianych roślin oraz przestrzeganie optymalnych terminów nawożenia. Pominięcie ich prowadzi do wymycia składników pokarmowych z gleby do wód gruntowych lub zmycie z powierzchni gleby do cieków i zbiorników wodnych. Dla wód powierzchniowych i gruntowych szczególnie niebezpieczne są tak zwane składniki biogenne, do których zalicza się azot i fosfor. Powodują one rozwój fitoplanktonu i zarastanie stawów oraz jezior. W wodach przeznaczonych do picia niebezpieczne są azotany, które mogą wywoływać groźne choroby ludzi i zwierząt. W trosce o czystość wód przepisy ustawy o nawozach i nawożeniu ograniczają łączną ilość azotu całkowitego wniesionego w ciągu roku do gleby w nawozach naturalnych do 70 kg na ha użytków rolnych. Taka ilość azotu znajduje się w przybliżeniu w 40 m gnojówki [MAĆKOWIAK, 00]. Istnieje wiele sposobów przeciwdziałających stratom azotu na skutek wymywania. Na gruntach ornych skutecznym zabiegiem jest pozostawianie w glebie materiału wysokoenergetycznego, na przykład słomy lub resztek pożniwnych. Najskuteczniejszy sposób przechwytywania nadmiaru zgromadzonych w glebie azotanów to utrzymanie całorocznej okrywy roślinnej na powierzchni gleby i taki warunek spełniają trwałe użytki zielone, na których straty azotu w wyniku wymywania są najmniejsze [SAPEK, 995]. Badania podjęto w celu oceny skuteczności trwałego użytku zielonego (pastwiska) nawożonego gnojówką bydlęcą w ograniczaniu zanieczyszczeń, głównie azotu i fosforu, w wodzie gruntowej. CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU I METODY BADAŃ Badania przeprowadzono w latach w Paruszowicach, w woj. opolskim, na pastwisku o powierzchni 5 ha, położonym na glebach nizinnych piaskowych, średnio wilgotnych, zaliczanych do III klasy bonitacyjnej. W poziomie darniowym profilu glebowego stwierdzono: g N kg, 5 g P kg,,7 g K kg oraz 5,95 g C org kg. Powierzchnia pastwiska miała niewielki spadek w kierunku płynącej u jego podstawy rzeki Pratwa (o szerokości dna,0 m). W latach poprzedzających badania (995000) było ono nawożone gnojówką bydlęcą w dawce 50 m na ha, zawierającej 60 kg azotu ogólnego, poza tym wypasano na nim przez pięć miesięcy w roku 00 SD bydła. Na podstawie danych z literatury szacuje się, że w związku z wypasem wnoszono dodatkowo ok. 0 kg azotu na ha [KUTERA, 994; MAZUR, MAĆKOWIAK, 978; ROMANIUK, 995]. Łączna dawka azotu na ha wynosiła rocznie 80 kg. Od 00 r. zmniejszono dawkę gnojówki do 5 m ha rok, zwiększono natomiast liczbę wypasanego bydła do 0 SD. Skład chemiczny gnojówki pobranej do badań trzykrotnie w latach nie różnił się znacznie. Zawierała ona średnio: 4, kg azotu, 0,9 kg fosforu i,4 kg potasu
3 T. Sieradzki: Wpływ wieloletniego nawożenia gnojówką bydlęcą pastwiska... 7 w m. Oprócz nawożenia organicznego w okresie badań stosowano również nawożenie mineralne w ilości: 60 kg N ha rok, 7 kg P ha rok i 50 kg K ha rok. Łączne roczne dawki azotu, fosforu i potasu wnoszone na pastwisko z gnojówką, nawozami mineralnymi i na skutek wypasu wynosiły odpowiednio: 80, 67 i kg. Dawki te dwukrotnie przekraczały potrzeby pokarmowe traw względem azotu, odpowiadały tym potrzebom względem fosforu oraz wielokrotnie przekraczały zapotrzebowanie na potas [CZUBA, 996]. W celu prowadzenia badań jakości wody gruntowej oraz wahań poziomu jej zwierciadła zainstalowano trzy piezometry o średnicy 80 mm na terenie obiektu i jeden kontrolny poza jego granicami. Próbki wody gruntowej do badań pobierano co dwa miesiące przez lata. Analizy chemiczne wód obejmowały oznaczenia 6 podstawowych wskaźników charakteryzujących: zawiesinę, stężenie substancji organicznej (BZT 5 i ChZT), azotu amonowego (N-NH 4 ) i azotanowego (N-NO ) oraz fosforu ogólnego (P). Oznaczenia próbek wykonywano metodami powszechnie stosowanymi w laboratoriach [DROZD, LICZNAR, WEBER, 00; HERMANO- WICZ i in., 976; Zestaw norm, 999], tzn.: ph metodą potencjometryczną, zawiesiny metodą wagową bezpośrednią, BZT 5 metodą redukcji jonów jodkowych, ChZT metodą dwuchromianową, N-NH 4 i N-NO metodą kolorymetryczną indofenolową, P metodą kolorymetryczną z molibdenianem. Wszystkie wyżej wymienione analizy wykonano w laboratorium wodno-ściekowym Dolnośląskiego Ośrodka Badawczego IMUZ we Wrocławiu. WYNIKI BADAŃ Azot dostarczany na pastwisko w ilości dwukrotnie większej od potrzeb pokarmowych traw nie był wykorzystywany w całości. Rośliny pobierały go w formie azotanowej w ilościach zgodnych z wymaganiami pokarmowymi, pozostała niewykorzystana część tego związku ulegała przemieszczaniu z prędkością około m rocznie poza strefę korzeniową [SAPEK, 996] w kierunku wody gruntowej. W czasie badań stężenie azotu azotanowego w wodzie gruntowej na pastwisku było nieznacznie większe (z wyjątkiem studzienki nr ) od stężenia w studzience kontrolnej, usytuowanej powyżej jego granicy. Maksymalne stężenie, wynoszące 6,4 mg N-NO dm, wystąpiło dwukrotnie wiosną w studzience nr w warunkach wysokiego poziomu wody gruntowej. Przekraczało ono minimalnie stężenie graniczne dla II klasy jakości wód podziemnych, tj. 5,6 mg N-NO dm [Rozporządzenie..., 004]. Najmniejsze stężenie azotu azotanowego, w granicach,8,5 mg dm, stwierdzono w lipcu w warunkach niskiego poziomu wody gruntowej (,7,0 m) tabela. Druga z form mineralnych azotu azot amonowy dobrze sorbowana przez kompleksy sorpcyjne gleb zwięzłych w warunkach lekkich gleb pastwiska nie była zatrzymywana w całości. Dawki azotu, nie powodujące przekroczeń w wodzie
4 74 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 5 z. ()
5 T. Sieradzki: Wpływ wieloletniego nawożenia gnojówką bydlęcą pastwiska... 75
6 76 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 5 z. ()
7 T. Sieradzki: Wpływ wieloletniego nawożenia gnojówką bydlęcą pastwiska gruntowej stężenia granicznego azotu azotanowego dla III klasy jakości wód podziemnych, przyczyniały się do dużego stężenia azotu amonowego największe wystąpiło w pierwszym miesiącu badań, tj. w maju 00 r. We wszystkich studzienkach przekraczało ono, a w studzience kontrolnej nawet mg N-NH 4 dm. W pozostałym okresie stężenie N-NH 4 w wodzie gruntowej było już mniejsze w granicach,7 mg dm i odpowiadało wartościom od II do IV klasy jakości wód podziemnych. Trudno o podanie dokładnej przyczyny dużego stężenia azotu amonowego w badanych wodach w maju 00 r. Mogło ono być spowodowane przenikaniem tego związku z górnych warstw profilu glebowego do wody gruntowej poprzez naruszoną strukturę gleby w sąsiedztwie niedawno zainstalowanych studzienek. Inny badany biogenny wskaźnik jakości wody gruntowej to fosfor. Związki fosforu, mimo że nie są szkodliwe dla zdrowia, są niepożądane w wodzie do picia, gdyż sprzyjają rozwojowi mikroorganizmów. Poza tym ich obecność w wodzie do spożycia przez ludzi budzi obawy natury higieniczno-sanitarnej, tym bardziej jeśli związki fosforu występują jednocześnie ze związkami azotowymi. Wówczas fosforany i azotany mogą pochodzić z rozkładu związków organicznych i świadczyć o zanieczyszczeniu wody. Fosfor jednak, w przeciwieństwie do azotu, przemieszcza się w glebie w niewielkich ilościach w razie stosowania nadmiernych dawek płynnych nawozów organicznych przez wiele lat [CZUBA, 996]. Dlatego też należy sądzić, że dawki fosforu, wynoszące 67 kg ha rok, wprowadzone na pastwisko w Paruszowicach nie przyczyniały się do zanieczyszczenia tym składnikiem wody gruntowej. Stężenie fosforu w badanych wodach gruntowych na pastwisku i poza jego granicami w okresie badań nie przekraczało 0,5 mg P dm i odpowiadało stężeniu dopuszczalnemu dla III klasy jakości wody podziemnej. Maksymalne wartości tego stężenia ( mg Pdm ) wystąpiły w lipcu 00 r. (tab. ). Kolejnym badanym wskaźnikiem jakości wody była zawiesina ogólna. Zawiesiny należą do grupy wskaźników organoleptycznych. Zawierają substancje pochodzenia naturalnego, takie jak: cząstki gliny, drobnego piasku oraz mikroorganizmy wodne. Szczególną cechą substancji zawieszonych w wodzie jest ich zdolność do sorbowania jonów metali i występujących w niej związków organicznych. Z tego względu woda zawierająca dużą ilość zawiesin i koloidów może równocześnie zawierać znaczną ilości substancji toksycznych. W związku z tym, zgodnie z przepisami, woda do picia nie powinna zawierać zawiesin [Rozporządzenie..., 004]. W wodzie gruntowej badanego obiektu w Paruszowicach zawiesiny występowały, lecz ich zawartość, poza zanotowanymi we wrześniu 00 r., w maju 00 r. i listopadzie 004 r., nie różniła się zbytnio od stwierdzonej w studzience kontrolnej (tab. ). Badano również zanieczyszczenie wody gruntowej substancją organiczną. Wskaźników tego zanieczyszczenia (BZT 5 i ChZT) nie uwzględniono jednak w aktualnie obowiązujących przepisach [Rozporządzenie, 004], dlatego wyniki badań odniesiono również do przepisów z 000 r. [Rozporządzenie..., 000].
8 78 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 5 z. () W załączniku tego rozporządzenia, w którym zamieszczono normy jakości dla wody w kąpieliskach, wartość graniczną BZT 5 ustalono na 6 mg O dm. W wodzie gruntowej pastwiska w Paruszowicach BZT 5 było, z wyjątkiem maja 00 i lipca 00 r., mniejsze od 6 mg O dm. W celu ściślejszego scharakteryzowania zanieczyszczeń organicznych w wodzie gruntowej badano również wartość ChZT, oznaczaną metodą dwuchromianową. Stosując tę metodę, uzyskuje się wysoki stopień utlenienia związków organicznych, tj. od 95 do 00% wartości teoretycznej. Utlenianiu ulegają w niej również związki odporne na działanie drobnoustrojów. Zgodnie z Rozporządzeniem... [000] wartość tego wskaźnika nie mogła przekraczać 5000 μg O dm (tj. 5 mg O dm ). W wodzie gruntowej na pastwisku i poza jego granicami w studzience kontrolnej wartości ChZT kilkakrotnie przekraczały wartość graniczną. Źródłem substancji organicznej w badanej wodzie gruntowej mogły być odchody wydalane przez zwierzęta. PODSUMOWANIE I WNIOSKI Dawki azotu dwukrotnie większe od potrzeb pokarmowych traw (z gnojówki od bydła, wypasu zwierząt i z nawozów mineralnych) stosowane na pastwisku w Paruszowicach nie spowodowały nadmiernego zanieczyszczenia wody gruntowej azotem azotanowym. Stężenie tej formy azotu dwukrotnie w okresie badań przekroczyło nieznacznie wartość graniczną dla II klasy jakości wód podziemnych. W pozostałym okresie było mniejsze, a w porównaniu ze stężeniem azotu azotanowego w studzience kontrolnej nieznacznie większe. Stężenie azotu amonowego w wodzie gruntowej na pastwisku odpowiadało II IV klasie jakości wód podziemnych. W ostatnim roku badań było ono wyraźnie większe od stężenia tego związku w studzience kontrolnej, co wskazywało na powolne i stopniowe przenikanie tej formy azotu w profilu glebowym do wody gruntowej. Nie badano zanieczyszczenia wody gruntowej potasem. Związki potasu występujące w wodzie nie mają większego znaczenia technologicznego ani szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi. Przeprowadzone badania upoważniają do sformułowania poniższych wniosków.. W ciągu lat badań pastwiska nawożonego od 995 r. gnojówką bydlęcą nastąpiło zanieczyszczenie wody gruntowej związkami mineralnymi azotu większe formą amonową (IIIV klasa jakości wody), a azotanową mniejsze (II klasa jakości wody).. W okresie badań nie stwierdzono wyraźnego wpływu nawożenia gnojowicą na stężenie fosforu w wodzie gruntowej. Stężenie tego pierwiastka było w niej zbliżone do występującego w studzience kontrolnej usytuowanej na terenie nienawożonym i odpowiadało III klasie jakości wody.
9 T. Sieradzki: Wpływ wieloletniego nawożenia gnojówką bydlęcą pastwiska Woda gruntowa na pastwisku zawierała zawiesinę ogólną oraz zanieczyszczenia organiczne, o których świadczą stwierdzone wartości BZT 5 i ChZT. W aktualnie obowiązujących przepisach nie określa się wartości granicznych dla tych wskaźników, w związku z czym wody podziemne przeznaczone do spożycia nie powinny zawierać zanieczyszczeń organicznych. LITERATURA CZUBA R., 996. Nawożenie mineralne roślin uprawnych. Police: Zakł. Chemiczne POLICE S.A. ss. 4. DROZD J., LICZNAR M., WEBER J., 00. Gleboznawstwo z elementami mineralogii i petrografii. Wrocław: AR ss. 0. HERMANOWICZ W., DOŻAŃSKA W., DOJLIDO J., KOZIOROWSKI B., 976. Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Warszawa: Arkady ss. 59. KUTERA J., 994. Gospodarka gnojowicą. Wrocław: AR ss. 70. MAĆKOWIAK CZ., 00. Nawozy organiczne, jak stosować zgodnie z Ustawą. Agrochemia nr s. 0. MAZUR T., MAĆKOWIAK CZ., 978. Nawożenie gnojowicą. Warszawa: PWRiL ss. 0. ROMANIUK W., 995. Gospodarka gnojowicą i obornikiem. Warszawa: NFOŚiGW ss. 89. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 4 września 000 r. w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach, oraz zasad sprawowania kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej. Dz.U. 000 nr 8 poz. 97. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia czerwca 00 r. w sprawie szczegółowego sposobu stosowania nawozów oraz prowadzenia szkoleń z zakresu ich stosowania. Dz.U. 00 nr 60 poz. 66. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia lutego 004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód. Dz.U. 004 nr poz. 84. SAPEK A., 996. Zagrożenia zanieczyszczenia wód w wyniku działalności rolniczej. Post. Nauk Rol. z. 440 s SAPEK B., 995. Wymywanie azotanów oraz zakwaszanie gleby i wód gruntowych w aspekcie działalności rolniczej. Mater. Inf. 0. Falenty: IMUZ ss.. Ustawa z dnia 6 lipca 000 r. o nawozach i nawożeniu. Dz.U. 000 nr 89 poz. 99. Ustawa z dnia kwietnia 004 r. o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu. Dz.U. 004 nr 9 poz Zestaw norm, 999. Woda i ścieki. Warszawa. Wydaw. Norm Alfa-Wero.
10 80 Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie t. 5 z. () Tadeusz SIERADZKI THE INFLUENCE OF LONG-TERM FERTILISATION OF A PERMANENT PASTURE WITH LIQUID MANURE ON THE GROUND WATER QUALITY Key words: influence, fertilisation, pasture, cattle liquid manure, ground water S u m m a r y The paper presents results of studies on the influence of long-term fertilisation of a permanent pasture with cattle liquid manure on the ground water quality with special reference to nitrogen and phosphorus content. The study showed a negligible effect of fertilisation on nitrate nitrogen and phosphorus concentrations in the ground water. Concentrations of these components met the standards for the II and III class ground water quality. Both the components occurred in ground waters in quantities similar to those found in non-fertilized areas. The studies also showed greater ground water contamination with ammonium nitrogen than with nitrate nitrogen and the presence of organic pollutants in this water. Recenzenci: prof. dr hab. Andrzej Sapek prof. dr hab. Zdzisław Zabłocki Praca wpłynęła do Redakcji r.
11 Tabela. Wskaźniki jakości wody gruntowej w okresie badań (00004) Table. Indices of ground water quality in the study period (00004) Nr studzienki Well No 0 ) 0 ) 0 ) 0 ) 0 ) Data badań Date Zawiesina ogółem Total suspension BZT 5 BOD 5 ChZT Cr COD Cr Azot ogółem Total nitrogen mg dm Azot amonowy Ammonium nitrogen Azot azotanowy Nitrate nitrogen Fosfor Phosphorus Poziom wody gruntowej Level of ground water m ,4 4,, 4, ,0 5,0 5,5 5, ,0,0 9,0..0,0 7,0,0 4,0.0.0, 8,9 7,5 6,0 8,0 4,5,0,4 7,0,6,4,4,4, 4,0 5,5 4,0,8 9,0,8,8 4,0 7, 4,0 40,0 9,8 4,9,,4 7,5 7,4 9,9 9,9,7,,7 9, 6,0 8,8 6,,0 5,9,4, 7,6 7,4 6,9 9, 7,0 6,6 8,,,5,,4,,0,6 0,9,,7 0,5,0,,4 5,8,0,5,5,4,8 4,8,4,,4,5 6, 0, 0, 0,,4,5,50 5,5,4,45,60,8 0,67,6,4 0,0,66,7
12 cd. tab. 0 ) 0 ) 0 ) 0 ) 0 ) 0 ) , 6,9 7, ,8 8,6 7,0.07.0, 4,8,6, ,0,5 8,8 9, ,0 5,0 7,0, ,0 8,9,9,0,,0,4,7,6, 7,0,8,5,6,4,4,8,,6,8,6,9, 5,6, 6,8 9,0,0 7,,0 9,8 40,9,9, 6,6 9,8,6 7,,4 8,6 4,5 7,7, 9, 6,8 9, 5,0 5,8 5,6 6,,7 8, 7,6 7,8 7,0,0,9, 6,8 8,7 7,,9, 7,9 7, 0,5,, 0,,8,,,4,0 0,,,4 6,4,, 6,4,,0,,8,,6 4,8 4,,4,0 5,,6,5 4,9 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,,8,5,4,0,96,7,74,8,9,77 0,9,0,85 0,4,9,60,55,78
13 cd. tab. 0 ) 0 ) 0 ) 0 ) 0 ) , 9, ,0 5,0,5, ,0 8,0 7,0 5, ,,, ,,0, ,5 9, 6,4,4 9,6,, 5,5,,,6,4 0,9,7,6 0,9,,8,4,8 4,9 4,8 9, 4, 9, 9,0 8,6 44,6 9,7, 8,9 7,7 8,6 9,9,7 48,7 9,7 4,,6 6,5 4,7 6,,,4 4,6,7, 4,5 4,,0 6, 5,0 5,7 6,4 9, 8, 6,7 7,,4 0,,,0 0,,, 0,5,,0,,5 4,,5 5,5 4,4 0,5,4 5,,, 4,7,8 4,7,7,7 4,0 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 4 0,08,0 0,55 4 0,05,4,6,4 5,65,8,08,77,78 5,88,50 0 ) Studzienka kontrolna. ) The control well.
STĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W WODACH GRUNTOWYCH NA ŁĄKACH TORFOWYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ I OBORNIKIEM
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 1 (10) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 13945 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2004 STĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W
Bardziej szczegółowoEKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH
EKSTENSYWNE UŻYTKOWANIE ŁĄKI A JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH Dr hab Irena Burzyńska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Laboratorium Badawcze Chemii Środowiska e-mail iburzynska@itepedupl 1 WSTĘP Sposób użytkowania
Bardziej szczegółowoMałgorzata Rauba* 1. WPROWADZENIE
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 40, 2009 r. Małgorzata Rauba* Zawartość związków azotu i fosforu w wodach gruntowych zlewni użytkowanej rolniczo na przykładzie zlewni rzeki Śliny The content
Bardziej szczegółowoZWYKŁA DOBRA PRAKTYKA ROLNICZA IRENA DUER
ZWYKŁA DOBRA PRAKTYKA ROLNICZA IRENA DUER Zakres prezentacji Definicja ZDPR Podstawy prawne ZDPR Jaki jest cel upowszechniania ZDPR Kto ma obowiązek przestrzegać ZDPR Zakres ZDPR Kto kontroluje ZDPR Definicja
Bardziej szczegółowoZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA WODNEGO POD WPŁYWEM STOSOWANIA GNOJOWICY NA GLEBIE LEKKIEJ I CIĘŻKIEJ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2008: t. 8 z. 1 (22) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 61 68 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2008 ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA WODNEGO
Bardziej szczegółowoNawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem!
https://www. Nawożenie zbóż jarych i trwałych użytków zielonych azotem! Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 13 kwietnia 2018 Zwiększający się ciągle poziom intensywności uprawy zbóż prowadzi do stabilizacji
Bardziej szczegółowoSzkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5
Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 5. Zasady stosowania
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody pozimowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH WNOSZONYCH Z OPADEM ATMOSFERYCZNYM NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI NA PRZYKŁADZIE PÓL DOŚWIADCZALNYCH W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. specj. (17) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 23 27 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 ŁADUNEK SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH
Bardziej szczegółowoWiosenne nawożenie użytków zielonych
Wiosenne nawożenie użytków zielonych Najważniejszą czynnością na użytkach zielonych w okresie wiosny jest nawożenie. Dostatek wody poziomowej w tym okresie powoduje, że ruń (trawy, motylkowe i zioła) intensywnie
Bardziej szczegółowoOCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA
OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI DZIĘKI NAJLEPSZYM ROLNICZYM PRAKTYKOM ŚRODOWISKOWYM W ZAKRESIE NAWOŻENIA Lubań, 207 r. . Tak dużo nawozów jak jest to konieczne, tak mało jak to możliwe - nie ma innego racjonalnego
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY
6. Konferencja Naukowa Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie 27-28 listopada 2013 roku JAKOŚĆ ŚRODOWISKA WODNEGO LESSOWYCH OBSZARÓW ROLNICZYCH W MAŁOPOLSCE NA PRZYKŁADZIE ZLEWNI SZRENIAWY dr inż. Sylwester
Bardziej szczegółowoSzkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 8
Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 8 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 8. Określanie
Bardziej szczegółowoOcena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia
VI KONFERENCJA NAUKOWA WODA - ŚRODOWISKO - OBSZARY WIEJSKIE- 2013 Ocena jakości wód powierzchniowych rzeki transgranicznej Wisznia A. Kuźniar, A. Kowalczyk, M. Kostuch Instytut Technologiczno - Przyrodniczy,
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH W WODZIE DO NAWODNIEŃ I DO PICIA W FALENTACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. specj. (6) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 79 84 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 STĘŻENIE SKŁADNIKÓW NAWOZOWYCH
Bardziej szczegółowo(Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu Art. 17 ust. 3)
Załącznik nr 9 Minimalne wymogi dotyczące nawozów i środków ochrony roślin 1. Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone - Wymóg 4 - dotyczy 8.2.10.5.1.4.1.2. Minimum requirements for fertilisers and pesticides
Bardziej szczegółowoSTAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE PIETROWICE WIELKIE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH POD UŻYTKAMI ZIELONYMI RÓŻNIE UŻYTKOWANYMI
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 2 (18) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 111 127 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 JAKOŚĆ WÓD GRUNTOWYCH POD UŻYTKAMI
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE
STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZYŻANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ AZOTU MINERALNEGO W WODACH GRUNTOWYCH I POWIERZCHNIOWYCH NA OBSZARACH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2009: t. 9 z. 3 (27) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 179 186 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2009 ZAWARTOŚĆ AZOTU MINERALNEGO W WODACH
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby: Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoGospodarka w zlewni a jakość wód w zbiorniku
Gospodarka w zlewni a jakość wód w zbiorniku dr inż. Damian Panasiuk, NILU Polska 1 Eutrofizacja wzbogacenie wody biogenami, w szczególności związkami azotu i fosforu, powodującymi przyspieszony wzrost
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 700 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 10 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzanowice z powierzchni 1670,94 ha. Odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoepartament Kontroli na Miejscu ontrola w zakresie ONW
epartament Kontroli na Miejscu ontrola w zakresie ONW 2 Podstawy prawne działań kontroli na miejscu w ramach ONW w prawie polskim Ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA. Odebrano z terenu powiatu Raciborskiego próbki gleby i wykonano w Gminie Kornowac:
PRZEDMIOT ZLECENIA Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Kornowac o powierzchni 598,25ha.
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 899 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 12 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Krzyżanowice z powierzchni 1577ha. odebrano z terenu
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOT ZLECENIA :
PRZEDMIOT ZLECENIA : Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego na terenie Gminy Racibórz o powierzchni
Bardziej szczegółowoDELEGATURA W PRZEMYŚLU
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE DELEGATURA W PRZEMYŚLU OCENA JAKOŚCI WÓD RZEK GRANICZNYCH ZA 2009 ROK Opracowała: mgr inż.danuta Satkowska Przemyśl, marzec 2010r. OCENA JAKOŚCI WÓD
Bardziej szczegółowoa. ph, zawartości makroskładników (P, K, Mg) w 956 próbkach gleby, b. zawartości metali ciężkich (Pb, Cd, Zn, Cu, Ni i Cr ) w 14 próbkach gleby,
Okręgowa Stacja Chemiczno Rolnicza w Gliwicach odebrała i wykonała badanie próbek glebowych z obszaru użytków rolnych Powiatu Raciborskiego w Gminie Pietrowice Wielkie z powierzchni 2018 ha. Odebrano z
Bardziej szczegółowowapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb
Bardziej szczegółowoWarunki przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowanie z odciekam. Zasady przechowywania nawozów naturalnych regulują przepisy:
36 DYREKTYWA AZOTANOWA. Program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla Obszarów Szczególnie Narażonych (OSN) cd. Program działań na OSN Dyrektywa azotanowa dotyczy
Bardziej szczegółowoZakres badań wykonywanych w Laboratorium Środowiskowym.
Zakres badań wykonywanych w Laboratorium Środowiskowym. L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Badany obiekt woda woda do spożycia przez ludzi Badana cecha / metoda badawcza Barwa rzeczywista Zakres:
Bardziej szczegółowoDyrektywa azotanowa: czy dotyczą mnie jej zasady?
.pl Dyrektywa azotanowa: czy dotyczą mnie jej zasady? Autor: Tadeusz Śmigielski Data: 28 stycznia 2016 Czy dyrektywa azotanowa dotyczy każdego? Jakie dokumenty powinien mieć rolnik w razie kontroli? Tym
Bardziej szczegółowoLUBELSKA IZBA ROLNICZA
LUBELSKA IZBA ROLNICZA EWIDENCJA ZABIEGÓW AGROTECHNICZNYCH ZWIĄZANYCH Z NAWOŻENIEM AZOTEM Nazwisko i imię Miejscowość... Gmina.. Nr Ewid. Gosp.. Ewidencja powinna być przechowywana co najmniej przez okres
Bardziej szczegółowoNawozy wieloskładnikowe sprawdź, który będzie najlepszy jesienią!
.pl https://www..pl Nawozy wieloskładnikowe sprawdź, który będzie najlepszy jesienią! Autor: Małgorzata Srebro Data: 23 lipca 2018 Rośliny ozime, w tym zboża i rzepak, powinny zostać dobrze zaopatrzone
Bardziej szczegółowoNawożenie warzyw w uprawie polowej. Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice
Nawożenie warzyw w uprawie polowej Dr Kazimierz Felczyński Instytut Ogrodnictwa Skierniewice Roślinom do prawidłowego wzrostu i rozwoju niezbędne są pierwiastki chemiczne pobrane z gleby i powietrza, nazywane
Bardziej szczegółowoPrawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997
Bardziej szczegółowoOCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA. gleba lekka szt./ % 455/2200 0/0 119/26 53/12 280/61 3/1
OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby ( Zestawienie zasobności gleby na obszarze
Bardziej szczegółowoActa 12 (2) 2012.indd :41:15. Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 12 (2) 2013,
Acta 1 () 01.indd 93 013-1-1 11:41:15 Acta Sci. Pol., Formatio Circumiectus 1 () 013, 9310 ** Streszczenie. Abstract. Acta 1 () 01.indd 94 013-1-1 11:41:15 94 Acta Sci. Pol. Acta 1 () 01.indd 95 013-1-1
Bardziej szczegółowoNawożenie łąk pomaga zmaksymalizować ich wydajność!
.pl https://www..pl Nawożenie łąk pomaga zmaksymalizować ich wydajność! Autor: Karol Bogacz Data: 31 maja 2017 Nawożenie łąk pozwala na maksymalizację uzyskanego plonu masy oraz lepszą jakość koszonych
Bardziej szczegółowoTab. I Lp. Wymogi dotyczące stosowania nawozów. Niezgodności dotyczące stosowania nawozów. Naruszenia dotyczące stosowania nawozów
ZAŁACZNIK nr 2 Minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, wraz z liczbą punktów jaką przypisuje się każdej stwierdzonej niezgodności oraz wysokością zmniejszeń, a także inne
Bardziej szczegółowoJednostka. L.p. Wskaźnik zanieczyszczeń Dopuszczalny wzrost wartości stężeń o: BZT5 3 mg O2 /dm3 CHZT 7 mg O2 /dm3 Zawiesina ogólna 6 mg/dm3
Instrukcja postępowania w przedmiocie ustalania opłaty za usługi wodne na potrzeby chowu i hodowli ryb, na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. - Prawo wodne (DZ. U. Poz. 1566 i 2180) I. Uwarunkowania
Bardziej szczegółowo1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy... 10 2. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach... 12 Literatura... 12
Spis treści III. Wstęp... 9 III. Zasady porządkowe w pracowni technologicznej... 10 1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy... 10 2. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach... 12 Literatura... 12 III. Wskaźniki
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1044
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1044 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11 Data wydania: 6 lipca 2018 r. Nazwa i adres EKO-KOMPLEKS
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE AZOTU I FOSFORU PRZEZ KUKURYDZĘ NAWOŻONĄ KOMPOSTEM Z OSADÓW ŚCIEKOWYCH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 221 228 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 WYKORZYSTANIE AZOTU I FOSFORU PRZEZ
Bardziej szczegółowoWdrażanie dobrych praktyk w moim gospodarstwie. Janina Saacke Gospodarstwo Ekologiczne
Wdrażanie dobrych praktyk w moim gospodarstwie Janina Saacke Gospodarstwo Ekologiczne Gospodaruję zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej Kodeks dobrej praktyki rolniczej będący zbiorem zasad, porad
Bardziej szczegółowoPrawdziwy rozwój człowieka, zwierzęcia i roślin zależy od gleby Hipokrates
Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Rzeszowie Prawdziwy rozwój człowieka, zwierzęcia i roślin zależy od gleby Hipokrates Organizacja Stacji Obecnie funkcjonuje Krajowa Stacja w Warszawie podległa Ministrowi
Bardziej szczegółowoZANIECZYSZCZANIE ODCHODAMI GLEBY I WODY GRUNTOWEJ NA DRODZE DOPĘDOWEJ DO PASTWISKA
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2006: t. 6 z. 2 (18) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 7 16 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006 ZANIECZYSZCZANIE ODCHODAMI GLEBY I
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1044
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1044 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 20 marca 2017 r. Nazwa i adres EKO-KOMPLEKS
Bardziej szczegółowoSpis treści - autorzy
Przedmowa Chemia rolna jest odrębną dyscypliną nauki utworzoną w połowie XIX w., która ukształtowała się wraz z opublikowaniem pierwszych podręczników z zakresu nawożenia oraz rozpoczęciem eksploatacji
Bardziej szczegółowoNORMY I WYMOGI WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI OBOWIĄZUJĄCE ROLNIKÓW NA OBSZARACH NATURA 2000 LUBAŃ 16 GRUDNIA 2016 R.
NORMY I WYMOGI WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI OBOWIĄZUJĄCE ROLNIKÓW NA OBSZARACH NATURA 2000 LUBAŃ 16 GRUDNIA 2016 R. Normy DKR obowiązujące w 2016 r. NIEZGODNOŚĆ z normą N.01 Na obszarach zagrożonych erozją wodną
Bardziej szczegółowoDLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby
DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez
Bardziej szczegółowoAktualne problemy nawożenia roślin w kontekście ograniczenia skażenia wód. Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach
Aktualne problemy nawożenia roślin w kontekście ograniczenia skażenia wód Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach Plan prezentacji Podstawy żywienia roślin Potrzeby pokarmowe
Bardziej szczegółowoZleceniodawca: Eco Life System Sp. z o. o., ul. Królewiecka 5 lok. 3, 11-700 Mrągowo
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA Sprawozdanie z wykonania monitoringu jakości wody i osadów dennych w zbiorniku wodnym w miejscowości Modła - gmina Jerzmanowa, przed
Bardziej szczegółowoOpłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych
Opłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych Podstawa prawna: 1. Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 roku w sprawie określenia
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2002 r.)
Bardziej szczegółowoWeryfikacja OSN oraz wymogi Programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych 2012-2016
Weryfikacja OSN oraz wymogi Programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych 2012-2016 1. Wymogi Dyrektywy Azotanowej 2. Weryfikacja wód wrażliwych i OSN 3. Program działań
Bardziej szczegółowoProgram działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych
Program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych 2012-2016 1. Wymogi Dyrektywy Azotanowej 2. Weryfikacja wód wrażliwych i OSN 3. Program działań na okres 2012 2016 Dyrektywa
Bardziej szczegółowo(nr telefonu) Burmistrz Nowogrodźca ul. Rynek Nowogrodziec. ZGŁOSZENIE eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków
(miejscowość, data) (imię i nazwisko) (adres zamieszkania) (nr telefonu) Burmistrz Nowogrodźca ul. Rynek 1 59-730 Nowogrodziec ZGŁOSZENIE eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków Na podstawie art.
Bardziej szczegółowoWPŁYW DŁUGO- I KRÓTKOTRWAŁEGO SKŁADOWANIA OBORNIKA NA GRUNCIE NA ZANIECZYSZCZENIE GLEBY I WODY ZWIĄZKAMI AZOTU
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2008: t. 8 z. 2b (24) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 117 126 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2008 WPŁYW DŁUGO- I KRÓTKOTRWAŁEGO SKŁADOWANIA
Bardziej szczegółowoKodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3 Data wydania: 21 lipca 2009 r. Nazwa i adres organizacji
Bardziej szczegółowoZakres działalności Laboratorium Środowiskowego dla którego spełnione jest wymaganie normy PN-EN ISO/IEC 17025:
Zakres działalności Laboratorium Środowiskowego dla którego spełnione jest wymaganie normy PNEN IO/IEC 17025:201802 L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Badany obiekt woda woda do spożycia przez
Bardziej szczegółowoOpłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych
Opłaty za przekroczenie warunków wprowadzania ścieków przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych Podstawa prawna: 1. rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 roku w sprawie określenia
Bardziej szczegółowoZalecenia nawozowe dla chryzantemy wielkokwiatowej uprawianej w pojemnikach na stołach zalewowych
INSTYTUT OGRODNICTWA ZAKŁAD UPRAWY I NAWOŻENIAROSLIN OGRODNICZYCH Pracownia Uprawy i Nawożenia Roślin Ozdobnych 96-100 Skierniewice, ul. Rybickiego 15/17 tel./fax: 46 845547 e-mail: Jacek.Nowak@inhort.pl
Bardziej szczegółowoSUBSTANCJA POFERMENTACYJNA JAKO NAWÓZ. dr Alina Kowalczyk-Juśko Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu
SUBSTANCJA POFERMENTACYJNA JAKO NAWÓZ dr Alina Kowalczyk-Juśko Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu Komory fermentacyjne Faza ciekła: Pozostałość pofermentacyjna - związki
Bardziej szczegółowoWapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz!
.pl https://www..pl Wapnowanie gleby po żniwach - wybierz dobry nawóz! Autor: Małgorzata Srebro Data: 5 czerwca 2018 Okres pożniwny to idealny czas na wapnowanie gleby. Na efektywność tego zabiegu, oprócz
Bardziej szczegółowoNawożenie sadów i plantacji jagodowych. Jacek Filipczak Instytut Ogrodnictwa
Nawożenie sadów i plantacji jagodowych Jacek Filipczak Instytut Ogrodnictwa 9 grudzień 2016 Kryteria diagnostyczne Analiza gleby. Analiza liści. Wizualna ocena roślin. Analiza gleby Oznaczenie odczynu
Bardziej szczegółowoPRZENIKANIE AZOTU DO ŚRODOWISKA WODNEGO WSKUTEK NAWOŻENIA GLEBY LEKKIEJ
Franciszek Czyżyk 1, Agnieszka Rajmund 1 PRZENIKANIE AZOTU DO ŚRODOWISKA WODNEGO WSKUTEK NAWOŻENIA GLEBY LEKKIEJ Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki sześcioletnich badań przenikania azotu przez
Bardziej szczegółowoDyrektywa azotanowa po raz trzeci
Na trenie gminy Przasnysz zgodnie z dyrektywą 91/676/EWG w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego z dnia 12 grudnia 1991r. (Dz.U. WE L 375, z 31.12.1991,
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1539
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1539 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3 Data wydania: 2 września 2016 r. Nazwa i adres ARQUES Sp.
Bardziej szczegółowoNawożenie borówka amerykańska
Nawożenie borówka amerykańska Borówka amerykańska Jeśli borykasz się z problemem nawożenia borówki jak i jagody kamczackiej napisz do nas. Przygotujemy odpowiednie zalecenia nawozowe na dowolny okres roku
Bardziej szczegółowoWanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa. IBPRS Oddział Cukrownictwa Łódź, czerwiec 2013r.
Wanda Wołyńska Instytut Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego Oddział Cukrownictwa Łódź, 25-26 czerwiec 2013r. 1 Badania fizyko-chemiczne wód i ścieków wykonywane są w różnych celach i w zależności
Bardziej szczegółowoWARTOŚĆ PRÓCHNICOTWÓRCZA I ZAWARTOŚĆ MAKROSKŁADNIKÓW W OSADACH ŚCIEKOWYCH WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
Zbigniew Mazur, Olga Mokra 13 WARTOŚĆ PRÓCHNICOTWÓRCZA I ZAWARTOŚĆ MAKROSKŁADNIKÓW W OSADACH ŚCIEKOWYCH WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Streszczenie: W pracy podano wyniki fizykochemicznych badań komunalnych
Bardziej szczegółowoKomunikat z dnia 2 sierpnia 2010 r.
Komunikat z dnia 2 sierpnia 2010 r. Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku dotyczący badań agrochemicznych w drugim półroczu 2010 roku I. Opracowywanie i opiniowanie planów nawożenia dla dużych
Bardziej szczegółowoKLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W 2004 ROKU
KLASYFIKACJA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W 2004 ROKU Badania wód podziemnych w sieci krajowej prowadzi od 1991 roku Państwowy Instytut Geologiczny. Badania obejmują wody podziemne różnych użytkowych poziomów
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 6 sierpnia 2015 r. Nazwa i adres OCZYSZCZALNIA
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I ODCZYN WÓD GRUNTOWYCH SPOD DŁUGOLETNICH DOŚWIADCZEŃ ŁĄKOWYCH W REJONIE FALENT
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2003: t. 3 z. specj. (6) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 59 68 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2003 STĘŻENIE SKŁADNIKÓW MINERALNYCH
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 26 września 2016 r. Nazwa i adres OCZYSZCZALNIA
Bardziej szczegółowoNawożenie kukurydzy. Adam Majewski Agroservice Kukurydza
Nawożenie kukurydzy Adam Majewski Agroservice Kukurydza Nawożenie startowe to podstawa powodzenia uprawy kukurydzy Jakie formy nawozu stosować? P2O5 i NH4 (+mikroelementy) plon zwykle wyższy o 0,5-1,5
Bardziej szczegółowow zakresie kontroli osób b fizycznych alność
Obowiązki organów w gminy w zakresie kontroli osób b fizycznych prowadzących działalno alność rolniczą, wynikające m.in. z ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu i przepisów w wykonawczych
Bardziej szczegółowoWPŁYW GOSPODARSTWA ROLNEGO NA ODPŁYW FOSFORU SIECIĄ DRENARSKĄ
Proceedings of ECOpole Vol. 1, No. 1/2 2007 Małgorzata RAFAŁOWSKA 1 WPŁYW GOSPODARSTWA ROLNEGO NA ODPŁYW FOSFORU SIECIĄ DRENARSKĄ INFLUENCE OF AN AGRICULTURAL FARM ON THE EFFLUENT OF PHOSPHORUS BY A DRAINAGE
Bardziej szczegółowoWpływ nawożenia buraka cukrowego na jakość surowca. Witold Grzebisz
Wpływ nawożenia buraka cukrowego na jakość surowca Witold Grzebisz Tematyka wykładu 1. Dynamika zawartości melasotworów? 2. Dynamika formowania plonu i akumulacji azotu. 3. Kontrola gospodarki azotem na
Bardziej szczegółowoScenariusz i opracowanie : mgr inż. Bronisław Szembowski
Probiotechnologia - cele, możliwości, efekty wdrożenia w wielkoobszarowych gospodarstwach rolnych na przykładzie Gospodarstwa Tadeusza Zielonego, Ścinawa Scenariusz i opracowanie : mgr inż. Bronisław Szembowski
Bardziej szczegółowoInstytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 2006
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 26: t. 6 z. 1 (16) WATER-ENRONMENT-RURAL AREAS s. 77 87 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach, 26 WPŁYW TERMINU POBRANIA PRÓBEK GLEBY NA WSPÓŁZALEŻNOŚĆ
Bardziej szczegółowoJanusz Igras. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
Janusz Igras Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Początkiem wszechrzeczy jest woda Tales z Miletu (VII - VI p.n.e.) Woda nie jest produktem handlowym takim
Bardziej szczegółowoWymagania środowiskowe dla ścieków pochodzących z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego
Ewa Piętowska Wymagania środowiskowe dla ścieków pochodzących z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego Kwalifikacja ścieków pochodzących z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w systemie prawnym
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA. I. Badania wody surowej, uzdatnionej, wód popłucznych i wody z rzeki
OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA I. Badania wody surowej, uzdatnionej, wód popłucznych i wody z rzeki Wykonanie badań wraz z pobraniem próbek i opracowaniem wyników zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik
Bardziej szczegółowoDyrektywa azotanowa w Polsce
Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Dyrektywa azotanowa w Polsce Ewa Grzyś Dział Systemów Produkcji Rolnej Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa 2013 r. Dyrektywa Rady 91/676/EWG
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ FOSFATAZY I ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBIE SPOD WYBRANYCH ROŚLIN UPRAWNYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ
Proceedings of ECOpole DOI: 10.2429/proc.2012.6(1)032 2012;6(1) Joanna LEMANOWICZ 1 i Jan KOPER 1 AKTYWNOŚĆ FOSFATAZY I ZAWARTOŚĆ FOSFORU W GLEBIE SPOD WYBRANYCH ROŚLIN UPRAWNYCH NAWOŻONYCH GNOJOWICĄ ACTIVITY
Bardziej szczegółowoNAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE
NAWOZY STABILIZOWANE BADANIA W POLSCE Jednym z palących zagadnień będących przedmiotem zainteresowania rolników i społeczeństwa jest zagadnienie jak produkować żywność po najniższych kosztach i minimalnym
Bardziej szczegółowoBadanie Nmin w glebie i wykorzystanie tych wyników w nawożeniu roślin uprawnych. Dr inż. Rafał Lewandowski OSCHR Gorzów Wlkp.
Badanie Nmin w glebie i wykorzystanie tych wyników w nawożeniu roślin uprawnych Dr inż. Rafał Lewandowski OSCHR Gorzów Wlkp. Rola azotu w roślinach: materiał budulcowy białek i kwasów nukleinowych większy
Bardziej szczegółowoNawozy naturalne i organiczne współczesne zasady stosowania. Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach
Nawozy naturalne i organiczne współczesne zasady stosowania Anna Kocoń Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia IUNG - PIB w Puławach Nawozy Zgodnie z ustawą z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2010 r. w sprawie komunalnych osadów ściekowych. (Dz. U. z dnia 29 lipca 2010 r.
Dz.U.10.137.924 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 13 lipca 2010 r. 2), 3) w sprawie komunalnych osadów ściekowych (Dz. U. z dnia 29 lipca 2010 r.) Na podstawie art. 43 ust. 7 ustawy z dnia 27
Bardziej szczegółowozasięg 1) dotkliwość 2) trwałość 3) NIEZGODNOŚCI DOTYCZĄCE STOSOWANIA NAWOZÓW NARUSZENIA DOTYCZĄCE STOSOWANIA NAWOZÓW
Załącznik nr 2 Minimalne wymogi dotyczące stosowania nawozów i środków ochrony roślin, wraz z liczbą punktów jaką przypisuje się każdej stwierdzonej niezgodności oraz wysokością zmniejszeń, a także inne
Bardziej szczegółowoL.p. Powietrzeemisja. Powietrzeimisja. ścieki
L.p. Wykaz czynności Woda lub ścieki Gleby, odpady, osady, materiał roślinny Powietrzeimisja Powietrzeemisja 1 Pobieranie próbek wody powierzchniowej i ścieków do badań fiz.-chem. i biologicznych 2 Pobieranie
Bardziej szczegółowo