Piirchased for the. LIBRARY of the UNIYERSITY OF TORONTO. the. froni KATHLEEN MADILL BEQUEST

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Piirchased for the. LIBRARY of the UNIYERSITY OF TORONTO. the. froni KATHLEEN MADILL BEQUEST"

Transkrypt

1

2 Piirchased for the LIBRARY of the UNIYERSITY OF TORONTO froni the KATHLEEN MADILL BEQUEST

3

4

5 Dr. L. KUBALA SZKICE HISTORYCZNE SERYA PIERWSZA LWÓW NAKADEM KSIGARNI GUBRYNOWICZA I SCHMIDTA 1880

6 i 00 ^-67. I Z DRUKARNI K. PILLERA

7 TRE. Królewicz Jan Kazimierz.,..

8

9 utmu M uwm Szkice historyczne.

10

11 Nic tak nie odsania czowieka, jak historya jego modoci. Nasze upodobania i skonnoci zale od tego, comy za miodu widzieli i czegomy si nauczyli. Pierwsze czyny nasze stoj nago, atwidj je osdzi, ni tómaczy ; a zwykle decyduj o naszej przyszoci, bo pospolicie, na jakiej drodze pierwszym krokiem stpimy, tak idziemy dalej przez cae ycie. W póniejszych latach, nietylko e sami skrztnie ukrywamy nasze bdy a czsto i nasze cnoty; ale i ludzie oceniaj nas w miar tego, czy im korzy, czy poytek przynosimy. Có powiedzie o ludziach wielkiego wpywu i wielkiego znaczenia? Wpyw i znaczenie otacza ich urokiem; przepych, szczcie, sawa, podchlebcy i dyskrecya ludzka, nie odstpuj ich na chwil i nigdy ich sam na sam widzie nie mona. Jeli nie zagldniemy w ich lata modziecze, nie dowiemy si, jakie maj skonnoci, czego pragn i co zrobi potrafi. Wiadomoci z prywatnego ycia Jana Kazimierza s za szczupe *), aby si kusi o peny obraz jego modoci. Zestawiwszy jednak to, co o nim mamy, mona da do pewnego stopnia, wyobraenie caoci byle czytelnik nie nalea do rzdu ludzi, dla których tron tak jest wysoki i takim olniewa blaskiem, e ludzkiój osoby na nim dojrze nie mog.

12 I. Mode lata. Król Zygmunt III oeni si, po mierci pierwszej ony, z rodzon siostr nieboszczki, z arcyksiniczk Katarzyn, siostr Ferdynanda II. Pierwsza ona zostawia mu syna Wadysawa Zygmunta, ur. 1596, z drugiej urodzi si Jan Kazimierz 22 marca 1609 roku. Byo to dziecko bardzo wte, chorowa czsto i cigle mia katar, jak i jego modsi bracia, jak w ogóle wszystkie dzieci rodziców otyycli, a ojca w podeszym wieku. Matka kocliaa go bardziej, ni reszt dzieci i otoczya go za nadto wielk troskliwoci. Bojc si, aby ani uciem, ani oczami, nic zaraliwego w mikk dusz si nie wkrado, zawizano mu prawie oczy i uszy, bo niepozwolono nikomu przystpu do niego. Takie oddzielenie od wiata, osabia umys i nie nauczy wyrozumiaoci i mioci dla drugich. W 9. roku otoczono go Jezuitami, uczy si pod kierownictavem 0. Rudnickiego bardzo krótko, bardzo mao, i niewiele z nauk korzysta, bo by leniwym z natury, do nauki ochoty nie mia, cigle chorowa, a nauczyciele i rodzice nie chcieli wtego chopca zapdza do pracy. Umia po acinie, po francusku i po niemiecku. Panegirysta jego, Wassenberg, powiada: e nie tylko nauk wyzwolonych, ale i filozofii i matematyki, z równ atwoci wszystko obejmujc, szczliwie si wyuczy, e si odznacza biegoci w^ sztukach gimnastycznych, w jedzie konnej, w tacu, w robieniu broni tak wojennym, jak szermierskim obyczajem, e w roku 20 pod Malborgiem z pierwszymi zasadami sztuki wojennej si obezna." Zdaje si, e to byo wszystko 5 bo gdyby si by czego wicój uczy, nie byby Wassenberg przepomnia.

13 Natomiast na religi chopca zwrócono jak najstaranniejsz uwag. Jezuici chcieli ze zrobi przysz podpor swego zakonu; igrajc prawie, podawali mu nauk. Mody ksi ubia sucha ich rozpraw : w subtelnociach teologicznych okazywa biego, w wiczeniach religijnych wielk gorliwo, a nauczycieli swoich sucha i respektowa, bo widzia, e rodzice i cay dwór ich respeiituje. Mówiono o królu Zygmuncie, e by tercyarzem w zakonie Jezuitów ; e jako taki musialby zoy niektóre przysigi tego zakonu, i dla tego by tak powolnym narzdziem w rku generaa Jezuitów ^). Rzeczywicie, za jego panowania Jezuici byli potg, zagarnli nietylko urzda, ale wszystkie publiczne sprawy, a kaznodzieje i spowiednicy królewscy, wzici od st^ru nowicyatu, lub z awek bakalarskich, kierowali czsto najwauiojszymi sprawami pastwa ^). Nic dziwnego, e mody ciopiec spoglda na nich z uszanowaniem, przejmowa si ich nauk, i z trwoliw skrupulatnoci wypenia przepisy religijne. Niepodobna zreszt, aby cige otoczenie ludzi pobonych, witobliwego ycia, glbokiój wiary kocielnej, nie wywaro wpywu na mody umys. Patrza na ascetów takich, jak Bobola; sysza natchnienia religijne Skargi, wrzce uczucia chrzeciaskie Birkowskiego. W rodzie swoim Jagielloskim mia apostoów wyznawców i witego imiennika, którego mu cigle za wzór do naladoawania podawano; ojciec jego dla wiary katolickiej powici by dwie korony, matka gotow bya odda koron i ycie... Majc lat 18, przesta si Kazimierz uczy, ale by pod nieustannym surowym dozorem i pod opiek pobonych kobiet fraucymeru królowój, gdzie a do mierci ojca pozostawa, a lubo liczy lat 23, nie zaprzesta wicze chopicemu wiekowi waciwych. Nie przypuszczano go do adnój czynnoci publicznój, za-

14 ; 6 kazywano mu rozmawia z kimkolwiek bez wiadków, a obcym osobom AYzbraniaiio przystpu do niego. Sypia z brami modszymi w jednym pokoju, nie majc osobnych sug-, sowem, wychoayywauo go jak dziecko prywatnego czowieka, a co gorsza, nieodebra nauk przyzwoitycli swemu stanowi. Std poszo, i gdy zosta samodzielnym, prowadzi takie same ycie bezczynne, do jakiego nawyk w dziecistwie *). W takim stanie zasza go mier matki, a w rok za ni i ojca (1632) robic go zawczenie samodzielnym panem swej woli i dosy znacznego majtku. Teraz dopiero, jak sp chowany w ciasnej klatce, zacz próboaya lotu. Nalea on do niespokojnej rasy Wazów, drapienej rasy normandzkiej, natury nieokiezanej, która potrzebowaa cigej walki, cigej zmiany potrzebowaa burzy, nawraca, zdobywa... Z takiego rodu, przy sprzyjajcych okolicznociach, mog wychodzi bohatyrowie, zdobyaycy, apostoowie, aayanturnicy... ale spokojny i pospolity czowiek nigdy. Kazimierz odziedziczy ten temperament, który z- czony z jego sabym umysem i wrodzonym lenistwem, zrobi go naprzód ciarem, a póniej nieszciem Polski. Potrafi on caymi miesicami gnunie w lenistwie i stroni od ludzi, potrafi si tygodniami oddawa wiczeniom religijnym, by na wszystko obojtnym a potem zrobi krok, jakiego by si nikt po nim nie by spodziewa; potrafi lekceway, ycie, koron, ród swój, a nawet wiar s\yoj, gdy mu si naprzykrzyy i nie wzdrygn si przed adnym czynem, do którego sabo charakteru lub zuchwao temperamentu doprowadzi moe.

15 . II. stranik koronny. Na sejmie elekcyjnym wystpi pierwszy raz publicznie, polecajc zgromadzonym stanom, w swoim i w swoich braci imieniu, brata swego Wadysawa na króla. MPanowie! mówi ta nasza gruba aoba i zy z oczów nie do koca otarte, hamuj gos chciwy do owiadczenia synowskiej uaszdj przeciwko Epcie obserwancyi, i do wniesienia, sucego jak witobliwej deliberacyi, dania N. króla szwedzkiego, brata naszego. To tedy z IMPanów posów króla IMci, dostatecznie Wmoó wyrozumicie, a nas tymczasem, przy lak wielu dostatecznych chci i mioci ku wspólnej ojczynie brata naszego wywodach, przytomnych i ohsides mie bdziecie ^). Mia AYÓwczas lat 23. Niski, drobny i wty, twarzy nie adnej, bo dolna szczka grubiaósko wystawaa, usta zanadto wyrzucone i cera niada; ale mia min królewsk i dobrze si prezentowa, gdy chcia ^). Nie podoba si jednak szlachcie, bo nie Avidziaa w nim serdecznoci, bo si po cudzoziemsku nosi i cudzoziemcami si otacza. By zarozumiay 1 pyszny, nie odkoni si nikomu i nie kry si z tem, e Polaków nienawidzi. Gono zwyk by mawia, e woli patrze na psa, ni na Polaka '). T niech do Rptej odziedziczy po ojcu i matce. Król Zygmunt nie lubia Polaków i Polski. Jako król elekcyjny czu niszo swoj wobec innych i byby chtnie zamieni ca Polsk na lichy skraayek ziemi, gdzieby dziedzicznie panoaya. Na dworze jego peno byo cudzoziemców lub zcudzoziemczalych Polaków ; strój, mowa, obyczaj.. wszystko obce. To te i szlachta nie lubia króla, jego ony i caej jego rodziny i dawaa mu to pozna, nie szczdzc upokorze i lekcewaenia. To wszystko skadao si na coraz wiksz niech i niezadowolenie obustronne, tak, e z caej rodziny królewskiej tylko jeden

16 królewicz Wadysaw przylgn dusz i ciaem do narodu, za co go szlacita tak liojnie opatrzya, e clio le gospodarowa, mia takie docliody, jakicliby mu kaden królewicz móg pozazdroci ^). Na jego proby i ze wzgldu na niego, pozwalano na szczupe dotacye licznemu potomstwu króla. Jan Kazimierz straci przy pierwszym wstpie w wiat, serca Polaków, a skutek tego by w pierwszym rzdzie taki, e go szlachta niczym opatrzy nie ciciaa. Kiedy król Wadysaw na sejmie koronacyjnym clicia mu odda starostwo krzepickie ^), stany nie pozwoliy *") i kazay natomiast odebra od niego przysig wiernoci, rzecz nie bywaa, której si Kazimierz podda musia ^*). Pyta si tylko, czy moe stojcy przysiga. Opaliski, marszaek w. kor. odpowiedzia mu, e dla uczczenia aktu, naley przyklkn, cioby na jedno kolano. A dla czegó Waszmo przsigacie onom stojc? pyta królewicz. To te je odpar marszaek czsto zdradzamy... ^^). Król Wadysaw okazywa bratu na zewntrz wiele przywizania, wydoby go z rk Jezuitów i trzyma go cigle przy sobie. Chcia go jak powiada Yisconti wyksztaci nieznacznie, bo po mierci ojca, do adnj nauki si nie przykada i czas na prónowaniu trawi. Ale zarazem przypuci go do Avszystkich rozrywek i nie najlepsze dawa mu przykady*'). Szczciem dla niego, e wkrótce po sejmie koronacyjnym rozpocza si wyprawa moskiewska. Ruszy za królem na czele 1200 piechoty kosztem Rptej zacignionój **). Puk jego zrabowa po drodze starostwo piskie, tenut wielkiego kanclerza lit. ks. Albrechta Radziwia, potnego w Litwie magnata.

17 Skaryem si o to przed królem pisze kanclerz który zda si mie wspóczucie, ale królewicz Kazimierz srogo mi odpowiedzia, e to on sam rozkaza, i tak z zajtrzon^m z obu stron sercem rozeszlimy si *^). W czasie wyprawy moskieayskidj sprawowa urzd stranika koronnego i odznaczy si pod Smoleskiem znakomit odwag, ale wkrótce zachorowa. Kiedy ciorego przyszed odwiedzi Krzysztof Radziwi, ietman "WL. i naczelnik heretyków w Polsce, Kazimierz prosi go o rk córki. Radziwi osupiay, z przeraenia sowa wymówi nie móg; wreszcie przyszedszy do siebie odpowiedzia, e stan jego nie pozavala mu spowinowaca si z famili królewsk i na tern si urwao *^). Wkrótce po tem ruszy znów za bratem na wypraw tureck, ale we LwoAvie zachorowa na osp i lea jaki czas bez nadziei. Przypisujc wyzdrowienie swoje cudownój opiece Matki Boskiej nad sob, ofiarowa si Matce Boskiej w kociele Karmelitów we Lwowie, gdzie srebrn tablic na pamitk tego cudownego wyzdrowienia na obrazie jej zawiesi^''), postanawiajc przykadne prowadzi ycie. Przez t chorob rysy jego ju i tak na pierwszy rzut oka nie bardzo przyjemne, jeszcze bardziej poszpetniay. Straci wdzik w ruchach ciaa, w obejciu i w mowie tak, e gdyby yli jego dwaj bracia, trudno by mu byo w razie mierci króla, odnie zwycistwo nad nimi av czasie elekcyi ^ ). Wróciwszy do Warszawy, zacz prowadzi ycie zatrwaajce. Raz stroni od ludzi i zamyka si caymi dniami, bawi si karami i pieskami, chowa mapy i ptaszki; to znów rzuca si w rozpust, traci zdrowie i majtek. To nie przeszkadzao, e zawsze piciu lub szeciu Jezuitów za sob wozi, a w przedpokoju u niego co dzie msz odprawiano, której nigdy nie sucha.

18 10 Tenuty i starostwa swoje poobdlua, a nie byo nadziei, aby mu sejm co dad pozwoli. Zostaway mu w Polsce dobra dziedziczne po matce, Nieport, cz ywca, kosztownoci po matce, cz dociodów z sum neapolitaskicli i z sum, które cesarz winien by jego ojcu^^). Król Wadysaw nie wiedzia co z nim pocz. Clicia go oeni z ksiniczk Stigliano, Ann Caraffa, neapolitank, w której si sam kocha, gdy by w Keapolu, a któr przeznacza dla królewicza Aleksandra, chcc poczy wielki majtek panny z dochodami, jakie familia Wazów posiadaa w królestwie neapolitaskiem po Bonie. Gdy Aleksander umar, zaraziwszy si od Kazimierza osp we Lwowie, Avysa król ksidza Ursi, rezydenta swego w Neapolu, z prob o rk tej ksiniczki dla Kazimierza, ale zdaje si, Hiszpania nie yczya sobie odda rk tak bogatej ksiniczki cudzoziemcowi 2").* III. Pukownik cesarski. Nagle w r opuci Jan Kazimierz Polsk i wyjecha do Wiednia szuka szczcia na dworze wuja, cesarza Ferdynanda [I. Spodziewa si tam jak najlepszego przyjcia, bo król Wadysaw gotoava si Avanie do wojny z Szwecy, do której go cesarz i Hiszpania AYielkimi obietnicami nakaniali, chcc si pozby tym sposobem Szwedów z Niemiec. Kazimierz mia si dowiedzie w Wiedniu, jakich posików Polska spodziewa si moe w razie wojny ze Szwedami, i wydoby od cesarza pienidze, które tene poyczy by od króla Zygmunta'*^). Wyjecha do Wiednia przed Wielkanoc, ^^) wziwszy z sob tylko 3 sugi, do których mu król doda kilku towarzyszów podróy, midzy którymi nie byo ani

19 u jednego katolika, chocia Kazimierz nie ostyg w dawnej pobonoci i pod tym wzgldem przykadne prowadzi ycie ^^). We Wiedniu wstpi w sub cesarsk. Ferdynand obieca mu podobno inwestytut na ksistwo pomorskie i dowództwo nad dwoma pukami jazdy, skoro si awans otworzy 2*). Wróci wic do Polski, aby poczyni przygotowania ^s) i pojecha spiesznie do Wiednia, zabrawszy ze sob wszystko, co posiada. 8 ipea widzimy go ju w Wiedn^^u na weselu ^^) elektora bawarskiego z arcy- starsz córk cesarza. Odprowadza ksiniczk Ann, nowoeców do Ba\varyi, poczem pojecha do armii cesarskiej, stojcej pod Wormacy i Frankfurtem ^^), gdzie w tym czasie Francuzi poczeni ze Szwedami pod wodz Bernarda Wajmarskiego, z cesarskimi Avalczyli. Jan Kazimierz mia dowodzi posikami polskimi, które król pozwoli cesarzowi zaciga av Polsce ^^), a tymczasem gównodowodzcy wojsk cesarskich, genera Galas, odda mu jeden regiment kiraserów ^^), z którem wzi udzia w utarczce z Francuzami (22 sierpnia 1635) dowodzonymi przez kardynaa de la Yalette ^ ). Francuzi cofali si do Metz, Grallas postpowa za nimi, a nie mogc ich dogoni cadm wojskiem, wyprawi generaa CuUoredo, przydawszy mu królewicza polskiego i kilka innych regimentów kawaleryi z rozkazem, aby si av bitw nie wdawa, ale zabawia nieprzyjaciela, dopóki cae wojsko nie nadejdzie. Tymczasem Colloredo dopadszy Francuzów, wda si w bitw i straci wszystkich ludzi, a mianowicie jego i Kazimierza regiment na gow zbito. Królewicz by w niebezpieczestwie, kilka koni pod nim ubito, a sug jego, Opackiego, pojmano ^*). Innym razem walczy z Francuzami pod dowództwem generaa Merode, który w 3000 jazdy,

20 12 korpus francusko - szwedzki ciga. Nagle Francuzi front zmienili i jednym ruchem ca jazd cesarsk wrzucili do Mozeli, skd si Kazimierz zaledwie uratowa. Wassenberg zamiast opisa czyny cesarskiego pukownika, opowiada szczegóowo, jakim sposobem osio, który niós kosztownoci Kazimierza, uszed rk francuskich. Widzc, e go wszyscy odbiegli, zrzuci ze siebie adunek do Mozeli, któr nastpnie z atwoci przepyn i uratowa tym sposobem siebie i kosztownoci z niewoli francuskiej. Podczas gdy Kazimierz bra udzia w wojnie z Francy, król Wadysaw ukada si w Sztumdorfie ze Szwedami i da rki króloayny Krystyny dla Kazimierza z tem zastrzeeniem, e po ich najduszym yciu, potomstwo króla bdzie miao pierwszestwo ^2). Ale królewicz nie zyska wzgldów szwedzkich, podobnie jak ich nie zyska u Moskali, kiedy go król wojsku moskiewskiemu, oblonemu pod Smoleskiem, za pana podawa ^^). Traktat ze Szwedami podpisany zosta 22 sierpnia 1635, gównie za porednictwem Francyi. Armia szwedzka, wzmocniona posikami polskimi, ruszya do Niemiec, przyja z cesarzem zostaa zerwana. W takich okolicznociach i na danie posa francuskiego, odwoano ICazimierza z Niemiec, aby nie dawa zgorszenia Szwedom i nie by powodem zamania przymierza ^*). Rozkaz królewski przyby w por, bo w wojsku cesarskim wybucha zaraza. Czelad królewicza si zapowietrzya, omiu umaro, a Kazimierz samotrze od nich oddali si musia ^^). Odebrawszy rozkaz królewski, wróci na jaki czas do Polski ^^) i pojecha do Lwowa dla zoenia przy grobie blog. Jana z Dukli wotum, rki zotej wacej 700 dukatów, za ratunek w niebezpieczestwie. Opowiada Bernardynom, jak zaraony powietrzem, kiedy dworzanie jego umierali, opiece Jana z Dukli si od-

21 13 dawa, który mu si raz we nie ukaza i wycignwszy do rk rzek: sanus eris'^ jak w bitwie z Francuzami, kiedy ju prawie w rkach nieprzyjacielskicli si znajdowa, na woanie jego: ^\y. Duklanie pomó mi!* zaraz ulica otworem mu stana, przez któr z kilku towarzyszami z tego niebezpieczestwa ocala "). WróciAYSzy ze Lwowa do Warszawy, rozesa listy po sejmikach, w których si domaga, aby mu Rpta dla zwikszenia dochodów dala w admiuistracy ziemi siewiersk z przyczeniem powiatów lidzkiego i duneburskiego i expektatyw na t cz Kurlandyi, która w posiadaniu ksicia Frydryka zostawaa ^^). Niektóre sejmiki pozayolily na expektatyw ^^), ale sejm i6\ sprawy nie poruszy i Kazimierz nie majc adnej nadziei polepszenia swego losu, postanowi Avyjecha do Hiszpanii, do swego brata ciotecznego Filipa IV, aby tam szuka szczcia. W lipcu 1636 opuci Polsk, ale zajechawszy do Niederlandów, wróci napowrót powiadajc, e mu zaraza i piraci grozili *"). W tym czasie zerwa król Wadysaw przyja z Francy, odrzuci rk Maryi Gonzagi, któr mu ardyna Richelieu i król francuski z nadzwyczajnymi obietnicami radzili, a postanowi poczy si wzem maeskim z domem austryackim, Francyi za odmówi posików, czem j dotkliwie obrazi **). Z rady senatu wyprawiono Kazimierza wraz z biskupem chemskim i wojewod sieradzkim do Wiednia, gdzie 9, sierpnia 1637 zalubi w imieniu króla arcyksiniczk Cecyli Renat i przywióz j do Polski *2). We Wiedniu namawiano go, aby pozosta W' subie cesarskiej, albo jecha do Hiszpanii, gdzie mu król Filip rzd nad Portugali lub admiralstwo obiecywa ale Kazimierza cigno do Polski. Zakocha si w piknej Szwedzce Guldensteru, pannie fraucymeru królowdj, i e- ni si z ni zamyla.

22 u Wielu dla rónych racy i to maestwo królewiczowi odradzali *^), król nie chcia pozwoli, i pociesza innymi obietnicami. Dawa mu wiele dowodów przywizania, przypuszcza go do spraw publicznych, sadza w senacie przy s\yoim boku **) i dania jego uwzgldnia. Ale Kazimierz da bardzo wiele, - da powiatu lawenburskiego i butowskiego wraz z expektatyw kurlandzk *^). Tymczasem Rplta granicznych powiatów kstom krwi nigdy chtnie nie dawaa i nie mylaa wsadza midzy Litw i Inflanty ksicia, który mia do Szwecyi pretensye i gorliwoci katolick zniechca mieszkaców**^). Dlatego mimo prób i stara ze strony króla, mimo zalecania si szlachcie ze strony królewicza *^), izba poselska pomina jego dania milczeniem *s). Oburzony postanowi na zawsze opuci Polsk *^) i przenie si do Hiszpanii. Zawiedzione nadzieje serca, a AYicej jeszcze dugi i brak funduszów, skoniy go do tego kroku. Król, który mu wraz z senatorami t drog odradza ^^) widzc e jego uporu przeama nie potrafi, wyprawi go, jak tego godno królewska Avymagaa, przydawszy mu za towarzysza podróy opata Konopackiego, póniój biskupa warmiskiego, czowieka obrotnego i dowiadczonego, którego w tym jedynie celu posem swoim do Hiszpanii mianowa. Nie majc ju wicój powróci, poegna Kazimierz z pogard swoj ojczyzn, niewdziczno jój wyrzucajc ^*). W orszaku 36 osób ruszy do Wiednia, aby si z davorem austryackim wzgldem podróy swojej porozumie ^^). Stamtd uda si do Preszburga, gdzie cesarz sejm Avgierski odprawia (27 lutego 1688) a nastpnie przez Trydent, Weron, pojecha do Genuy.

23 15 ly. Wizienie. Po \\szystkich dworach Europy czytano av Gazefte de France doniesienie : Dantzig 13 Fediier Le prince Casimir est paiii de Warsao pour passer par Vienne et Italie dans respagne, ou U espere estre nomrne Vice-Roy de Portugal. W Polsce wiedziano o tern dokadnie, e królewicz pojecha dla objcia rzdów nad Portugali ^'), a Fraucya prócz tego otrzymaa wiadomo, e mia by mianowany admiraem hiszpaskim. Francya widziaa od dawna w Kazimierzu niebezpiecznego nieprzyjaciela i przeceniaa jego znaczenie. Król Ludwik i kardyna Eichelieu zwracali kilkakrotnie uwag Wadysawa na szczególn opiek jak dom austryacki otacza Jana Kazimierza i chcieli w sercu króewski^m wznieci podejrzenia i obawy ^*). Wie, e królewicz wstpi av sub cesarsk i mia obj dowództwo nad pukami polskimi, niepokoiy ich. Jemu przypisywali Avin, e si król zwiza z Austry, a odsun w sposób obraliwy rk ksiniczki francuskiej. Rzeczywicie, Jan Kazimierz powróciwszy z Mederlandów Av r. 1636, przyniós by oferty hiszpaskie a zarazem zarcza, e ksiniczka Marya Ludwika jest sabowitego zdrowia i dzieci mie nie moe ^^) czm si móg nie mao do maestwa rakuskiego przyczyni. Po zawarciu tego maestwa, rozesza si wie, e król zawar z Hiszpani tajne przymierze przeciw Francyi i Szwecyi, e chce zaj port gdaski, odda go Hiszpanom w posiadanie i budowa flot w celu odzyskania tronu szwedzkiego ^^), zacz^m wyjazd Jana Kazimierza do Hiszpanii i AYie o jego admiralstwie obudziy t^m wiksze podejrzenia i obawy Francyi. Zaledwie przyby do Grenewy, otoczony zosta szpiegami kardynaa, i wida, e by w mowie nieostrony, bo kardyna dowiedzia si, e zamyla po drodze lustrowa brzegi francuskie.

24 ; 16 W tym czasie yranie caa poudniowa strona od Piryneów do Alp, miaa by polem zacitj walki midzy Hiszpani a Francy. Wojska hiszpaskie gromadziy si w Alexandryi, flota hiszpaska opywaa brzegi francuskie, zapenione onierzem, gotowym odeprze na kadem miejscu spodziewanego nieprzyjaciela. Kiedy wic kardyna odebra wiadomo, e Kazimierz chce lustrowa brzegi, rozkaza go aresztowa, skoro tylko stpi na ziemi francusk. Królewicz tymczasem siedzia trzy tygodnie incognito Av Genui i przypatrywa si przygotowaniom do wojny francuskiej/ Stamtd ^') nie pojecha do Neapolu, aby si penem morzem do Hiszpanii przeprawi; nie chcia czeka, jak mu to radzono, na flot hiszpask, która do Geuuy av kilka dni po jego wyjedzie przybya i która go bezpiecznie do Barcelony przewie moga ale wsiadszy na neutralny okrt genueski Dyan" postanowi pyn brzegami Francyi ^^) najniedogodniejszymi do podróy. Wyjechawszy z Genui (4 maja) w towarzystwie szpiega francuskiego, wyldowa tego dnia w Sayonie nastpnego dnia kaza si wie do portu Noli i zwiedzi port Arass^; 6 maja stan w porcie francuskim St. Turpina (dzi St. Tropez), a 7 pojecha konno do Marsylii i zboczy do Tulonu, gdzie obejrza port, warowni i flot. Intendant Prowancyi uwiadomiony, e królewicz 8 maja stanie w Marsylii, kaza go nazajutrz aresztowa, ale on dowiedziawszy si o tern, szczliwie na okrt uszed. Tego samego dnia zarzuci kotwic Av porcie Tour de Bouc, 8 mil od Marsylii i wysiad na ld, aby zwiedzi miasto Martigues. Tymczasem komendant twierdzy Tour de Bouc otrzyma ju wiadomo o tóm od namiestnika Prowancyi lir. Yalois ^^) i od intendanta Marsylii rozkaz, aby zrcznym sposobem stara si dosta w moc swoj statek genueski i uj królewicza polskiego. Komendant zabra si natychmiast

25 17 do dziea : 6 modzierzy w port wymierzy, dziaa te koszami zasoni i artylerzystów ukry; poczem posa do kapitana ola-tu wezwanie, aby do nieg-o przyby, bo mu ma wanycli przestróg- o korsarzaci algierskici udziei. Kapitan wymawia si niemonoci opuszczenia okrtu, ale po trzecbkrotuóm zawezwaniu, dostawszy pozwolenie od królewicza, da si nakoni. Zaledwo jednak wysiad z odzi na brzeg', zosta zaraz poci wyceny i do zamku odprowadzony. Królewicz niespokojny wysa nazajutrz rano Konopackieg'o, aby si dowiedzia, co si dzieje z kapitanem Dyany ale i Konopacki ju nie powróci. Przysa tylko list napisany z rozkazu komendanta, w którym donosi: e komendant da, aby królewicz sam w swojdj osobie przyby na zamek i uspraaviedliwi swoje postpowanie przed gubernatorem królewskim, który tego dnia ma nadjeciad. Gdyby za królewicz nie cicia tego uczyni, komendant ma rozkaz Dyan" zatopi av morzu i av tym celu 6 armat na okrt skierowa. Na tak uprzejme wezwanie uda si la*ólewicz z orszakiem swoim na zamek. Komendant wyszed naprzeciw i wyraajc swoje zdziwienie, e taki ksi av czasie tak wojennym omiela si wjeda do obcyci portów bez pozwolenia; prosi, aby raczy zaj zamek a do przybycia gubernatora, który mu za to zatrzymanie w podróy wszelk da satysfakcy. Gubernator wcale nie przyjecha, a na zaalenia królewicza, posa swego sekretarza z ceremoniami, grzecznociami i nadziej szybkiego uwolnienia. W lad za tym sekretarzem, przyby urzdnik z Marsylii z owym szpiegiem, który Dyanie do Marsylii towarzyszy, w celu sprawdzenia tosamoci osoby; nareszcie zjawi si prefekt wizienia prowincyi i owiadczy przeraonemu królewiczowi, e gubernator przeznacza mu na mieszkanie paac arcybiskupi w Salon (7 mil od Marsylii), dopóki odpowied z Parya nie nadejdzie. Szkice historyczne. 2

26 18 15 Maja wjeclia Jan Kazimierz jako ^vizie do Salony ^'^) wród zbiegowiska i przeklestw ludu, którego jako nieprzyjaciela i schwytanego szpiega hiszpaskiego powita ^1). Widoczna, e cay plan drogi wzdu Avybrzey francuskich musia by naprzód uoony i wadzom francuskim zdradzony, skoro komendant twierdzy Tour de Bouc JU naprzód tak szczegóowe instrukcye wzgldem aresztowania królewicza otrzyma. Sam na swoj rk bez wyranego rozkazu kardynaa Richelieu nie dopuciby si by podobnego gwatu. Wie o tym niesychanym Avypadku Avprawia wszystkie dwory w zdumienie. Od czasu pochwycenia Eyszarda Lwie Serce raz tylko zdarzy si podobny Avypadek, kiedy Hiszpania Filipa ks. Oranii uwizia. Król Wadysaw dowiedzia si o tem w poowie lipca ^2-) _ Byj przeraony t zniewag, zwaszcza, e uwizienie poczone byo z tak habicem podejrzeniem. Wysa zaraz goca do Francyi z listami do króla i kardynaa, domagajc si wypuszczenia brata i ukarania winnych urzdników ^^). W sierpniu wyjecha do Baden pod Wiedniem*'*) dla poratowania zdrowia, a 22 padziernika odprawi ów tajemniczy kongres z cesarzem w Nikolsburgu. Podró ta, podejrzana wielu senatorom polskim, którzy si nowego aliansu z królem wgierskim obawiali ^^), byatdm bardziej podejrzan we Francyi. Ale kardyna by pewny, e Rpta nie zechce si ujmowa za znienawidzonym ksiciem: stara si z reszt, aby j Av tdm utwierdzi ^^) i spodziewa si, e swoim zuchwaym czynem, nie tylko upokorzy króla za postpowanie jego wzgldem Francyi, ale i zmusi go do zaprzestania spisków z domem austryackim i nieposyania posików cesarzowi. Godna uwagi, do jakiego stopnia polityka Richeliego spraw t wyzyska umiaa. Dostawszy do rk

27 19 Kazimierza, starano si go przedewszystkiem skompromitowa i Av tym celu rozgaszano po wiecie, e wizie lustroava porty i wybrzea, jednem sowem, e by szpiegiem hiszpaskim. Naturalna, e opinia traci dla podobnego czowieka sympaty i wszelkie w'spólczucie stygnie. Jest to rzecz draliw interesowa si podobnymi ludmi, a niepodobn prawie ujmowa si tak gorliavie, jakby sobie tego by yczy król Wladslaw. Królewicz czu si pognbiony tem pooeniem. Skary si, przed bratem i rzeczpospolit '''), przed papieem, przed rzeczpospolit genuesk: ponia si ile móg wobec dworu francuskiego ^*) wszystko napróno : ani posów ani listów jego nie przyjmowano; interavencye papiea i Genuy nic nie pomogy ^^). Nie odbierano mu wszelako nadziei, obiecujc przez trzecie osoby, e po ukoczeniu kampanii 1638 zostanie wypuszczony '^). Zrozumia swoje stanoayisko, e jest zakadnikiem, aeby brat jego nie pozwala cesarzowi posików. Wie o kongresie av Nikolsburgu zmienia stan rzeczy ^^),. Eichelieu zada od penomocnika swego w Hamburgu, Klaudiusza de Mesmes, zdania, o ile osoba winia mogaby by przydatn Francyi lub Szwecyi a mianowicie t^j ostatniej. Pose szwedzki w Hamburgu podzikowa za te wzgldy kardynaoayi, nie da jednak wydania królewicza w rce szwedzkie, ale wspólnie z penomocnikiem francuskim postawi wniosek, aby nie AYypuszcza winia, dopókiby król, Eplta i sam Kazimierz nie zoyli kaucyi, e si mci nie b- d '2), Tymczasem wizienie zostao obostrzone, wszystkie wzgldy powinne ksitom krwi zaniechane, wszelka komunikacya ze wiatem zagrodzona, a królewicz siedzc w jednej izbie samotrze z Konopackim i swoim spoayiednikiem, dym, zimno, niedostatek, groby i grubiastwa dozorcóyy znosi musia "). Nie pozyyolono mu komunikacyi ze swoim dworem i 2*

28 20 sobie ycz sub, aiii ze swoj rodzin. Rozmow z obcymi prowadzi ua przestrza fosy napenionej wod, zatóra gono, wyranie, po francusku i w obecnoci dozorcy, tak, e nic tajemnego, ani powiedzie, ani usysze nie móg. To cikie pooenie zmieniao si av bardzo przyjemne, ilekro go z jednego wizienia do drugiego przeprowadzano a dziao si to po kadej próbie ub za kadem podejrzeniem ucieczki. Wówczas otaczano go w przejedzie takimi honorami, jak gdyby gociem do Francyi przyjecia: gubernatorowie Avyjedali naprzeciw, dawano nn jego cze bale i polowania '*)... sowem, wizie myla, e jego niewola skoczona, dopóki go znów do gorszego jeszcze Avizienia nie zamknito. Starano mu si tym sposobem okaza, e Francya musi si broni Avobec tak niebezpiecznego i zdeklarowanego wroga, jakim jest królewicz polski, ale dawano zarazem przez trzecie osoby do poznania, e jak najmocniej jego przyjani i przedstawiano mu, e caemu temu nieszczciu dom austryacki winien, który tem wizieniem królewicza, chciaby pobudzi przeciw Francyi króla Wadysawa, który nie troszczy si wcale o osob swego brata. Tak Avic Jan Kazimierz, mimo srogiego wizienia, czu wano swojej osoby i oskara brata i Austry zamiast si czu obraonym na Francy. W Polsce nabierano przekonania, e kardyna tem surowem i bez- przecign winia AYzgldnem traktowaniem ma zamiar na stron Francyi '^). Ja sam pisze kanclerz Radziwi czytaem list, który oznajmuje, e Francuzi tem postpowaniem przymusi królewicza, aby chcieliby uraony niedbalstwem swego brata, o którem ten list czsto napomyka, przerzuci si na ich stron i oeni si z ksiniczk Mary Ludwik Gonzaga, z któr swatano króla Wadysawa. Obiecywali przytdm Kazimierzowi pomoc do tronu polskiego, albo przeciwko y- jcemu bratu, albo po mierci tego sabego na zdrowiu

29 21 króla, o którym nie ma nadziei, aby mia jakie potomstwo. Tego wszystkiego mona si domyle z caego procederu, bo usilnie prosili królewicza, aby Butlera, poufnika swego, do Parya posa. Wymawia si wprawdzie Butler, ale dowiedziawszy si, e go tam gwatem zaprowadzi zamylaj, da si namówi i pojecia. Co tam sprawi niewiadomo, ale gdyby królewicz nie clicia zado uczyni yczeniom francuskim, obawia si trzeba, e go nie puszcz, albo AvypuciAvszy, otruj. Taka bowiem zo tkavi w^ sercach francuskich przeciw domowi austryackiemu, e radziby byli zgadzi z tego wiata Zygmunta III, pobonego króla potomstwo z krwi austryackiej spodzone, w nadziei inszój sukcessyi mniej domowi austryackiemu przychynój. Wszystko to koncepta AvichroAYatój gowy kardynaa Richeieu, którego rady Bóg wkrótce pomiesza i jego samego ze wiata zgadzi, jak zgadzi konsyliarza i teologa jego 0. Józefa Kapucyna. Miaem list z Duaku od mego konfidenta pisany, e uradzili byli wysia do Porty ottomauskiej posa i podburzy j do wojny z Polsk. Podj si tego poselstwa Kapucyn, ale ledwo wyjecha, tego dnia paraliem ruszony ndznie ycie zakoczy'' '^). Wassenberg AYspomina, e Butlerowi kazano jecha do Parya, gdzie mu miano powiedzie, pod jakimi warunkami moe by królewicz wypuszczony. Przy tój sposobnoci wspomnia Butlerowi gubernator Ludwik de Yalois, e obecno w Paryu osoby zaufanej ze strony królewicza byaby podan, bo si wanie traktuje sprawa mianowania Kazimierza naczelnym wodzem weneckim przeciw Turkom '''). Co tam byo w t^m prawdy, nie Aviadomo, to pewna, e król Wadysaw, skoro go pierwszy gniew min, zosta ubezwadniony tem postpowaniem francuski^m. Ba si intryg kardynaa i zawika z Francy; widzia niepodobiestwo nakonienia szlachty do Avspólnego dziaania prze-

30 22 ciw Francyi ; nareszcie kocha brata i obawia si, aby nieprzyjacielski krok przeciw Francyi, nie odbi si na winiu '^). Pisa wic do papiea, do Grenuy '^), do Wenecyi, do Madrytu, a wreszcie i do Wiednia^"), ale przedewszystkiem czeka na powrót Dbskiego i odpowied króla Ludwika. Ale Richelieu z powodu owego zjazdu w Nikolsburgu, niedopuszcza posa do audyencyi i zwleka pod rónymi pozorami odpowied, zachowujc zres^^t wszelkie moliwe Avzgldy dla posa i jak najprzyjaniejsze stosunki z Warszaw, jak gdyby nic pomidzy domami królewskimi nie zaszo ^^). Dopiero w kocu 1638 powróci Dbski z Francyi i przywióz listy. Ludwik XIII nie wypiera si w^ale, e za jego wiedz nastpio uwizienie Kazimierza i tumaczy si tak samo, jak si przed calem wiatem tumaczy, t. j. e królewicz jako wróg Francyi i desygnowany admira hiszpaski a wicekról Portugalii, lustrowa porty francuskie ^^). Oprócz listów od króla i kardynaa, przywióz Dbski ustnie warunki, pod jakimi dano aby mógby by Avizie na wolno puszczony: walna legacya z naleyt kaucy we Francyi stana ^). T naleyt kaucy miao by zapewnienie ze strony Kazimierza, króla i Rzeczypospolitój, e si za wizienie królewicza mci nie bd. Warunek ten zda si przyostrym królowi; posa wic (5 lutego 1639) Denhofa z t noayin do Wiednia z prob, aby cesarz odda Francyi pfalcgrafa Ruperta w zamian za Jana Kazimierza ^*). Ukady nie powiody si, i król musia da dan kaucy. Y. Koszta uwolnienia. W dniu 26 marca 1639 na sekretuój radzie senatu postanowiono nie czeka sejmu, który si dopiero w padzierniku mia rozpocz, i wysia wielkiego posa

31 23 z dan asekuracy, podpisan przez króla i przedni^jszych senatorów w imieniu cadj Rzeczypospolitej ^^). Król wybra na to poselstwo Gosiewskiego, referendarza i pisarza W. X. L., i da mu na drog z wasnej szkatuy i dwie bogate tenuty ^^). Tymczasem nadeszy listy od królewicza ^') z nowin, e kardyna Ricielieu asekuracy z podpisem króla i senatorów kontentowa si nie bdzie, ale chce kaucyi sejmo^^ój t. j. króla, senatu i stanu rycerskiego: prosi zat(^m królewicz, aby to na sejmiki rozpisa, i- by taka asekuracy koustytucy sejmow stan moga. Z rozjtrzouóm sercem przyj król t A\iadomo. Bya to noava obraza dla niego i noava trudno. Wiedzia, e szlachta nie lubiaa Kazimierza i obaavia si, czy si zechce miesza w t spraw. Nie czeka wic sejmu, ale kaza Gosiewskiemu wyjeda. Pose puci si w drog 21 sierpnia, morzem na Holandy, ale ju z Hamburga, gdzie rezydowa gówny penomocnik Francyi, Klaudiusz de Mesmes hrabia d'avaux ^), doniós to samo królowi, e aseku racya nie wystarczy, bo Francya da asekuracyi od sejmu ^^). Sejm rozpocz si w padzierniku. Zaraz na pocztku senatoroayie wyrazili SAv kondolency królowi z powodu uwizienia królewicza, ale posów z trudnoci tylko do owiadczenia kondolencyi namówiono, gdy nie mogli zapomnie KazimierzoAvi, e bardziój Niemcom ni Polakom sprzyja, a odjedajc z Polski, poegna kraj z niejak Avzgard, nieaydziczno mu Avyrzucajc" ^ ). Po taki^m usposobieniu izby poselskiej trudno si byo spodzieava energicznego Avystpienia. Chcia król, aby sejm gron uchwa podj t spraw, iby si zdawao, e nie kaucya, ale uayolnienie zostao wymuszone. Ale stany nie chciay nic o t^m AYiedzie, nie chciay miesza si w t spraav i AvstaAvia si o UAYolnienie Kazimierza, a t^m mniej wiza sobie

32 24 rce w polityce, dajc za powód, e wyjecha z Polski bez ich pozwolenia, a zosta aresztowany bdc w subie cudzoziemców, a nie korony polskiej ^i). Dopiero po dugich probach zgodzili si na danie asekuracyi z podpisem prymasa i marszaka izby poselskiej, w formie uchway publicznej, w którdj pod w iar, sowem i sumieniem zarczali, zew razie- uwolnienia Kazimierza, ani Rzeczpospolita, ani król mci si nie bdzie za jego uwizienie''^). Asekuracy t zaraz do Francyi G-osiewskiemu odesano. Na wie o wysaniu Avielkiego posa, przeniesiono Kazimierza do Yincennes. Po drodze z Cisteronu do Vincennes podejmowano go z Avielkimi honorami, ale skoro na miejsce przyjecha, zamknito go w kamiennej wiey Donjon i trzymano jak dawniej w cisem wizieniu. Orszak jego dosta rozkaz opuszczenia Francyi; Konopacki odjecha do Polski a oprócz spowiednika, lekarza i chirurga, nikomu dostpu nie pozwolono. Pomimo tych rodków ostronoci dowiedzia si Kazimierz, przez jednego z przyjació swoich, przebranego w tym celu za Avdrownego muzykanta, o przybyciu Gosiewskie-' go, który 17 stycznia 1640 z przepychem wjazd do Parya odprawi i od króla z niezwyczajnymi honorami zosta przyjty^'). Gdy jednak pose, po zoeniu listów wierzytelnych i asekuracyi stanów i króla, uwolnienia królewicza si domaga, odpowiedzia mu kardyna, e ma wiadomo, jakoby król polski wysa ludzi do Belgii na pomoc kardynaowi Ferdynandowi, i e nie moe przystpi do ukadów, dopóki si co pewnego o tóm nie dowie. Gdy wiadomo ta okazaa si faszyw, zarzuci kardyna posowi, e listy Avierzytelne i plenipotencya s niewystarczajce, gdy pose nie od sejmu, ale od króla przed sejmem zosta wysany. Doda przytm, e królestwo sprzyjaj królewiczowi i pragnliby wzem maestwa poczy go z Francy, ale jak na teraz, wolno jego nie zgadza si z bezpieczestwem

33 25 kraju. Francya da od króla neutralnoci, a gdy tej bdzie pewna, wtedy królewicza chtuie wypuci. Tosamo powiedzia król Ludwik Grosiewskiemu twierdzc, e trudno uw^olnió królewicza przed zawarciem zupenego pokoju ^*). Byo a nadto jasnym, e kardyna widzc nieczuo stanów Rzczpt^j na ionor domu królewskiego, co wicej wytargowa pragn. Gosiewski robi ustpstwa, nie wiadomo, czy za wiedz króla; to pewna ^,e nad instrukcy wplta Rzpt av jak lig francusk ^5).'*^ Dopiero wtedy przyjto assekuracy stanów i wysano wielkiego sekretarza Francyi, Chavigny, Avraz z Rakowskim, sekretarzem poselstwa, do Yincennes, którzy Kazimierzowi skrypt do podpisu przedoyli. Zarczy w nim honorem, e przez cay czas trwajc(^j wojny z nikim przeciw Francyi lczyó si nie bdzie ^^). Tego samego dnia (15 lutego) wyjecia z Yincennes i zaj paac poselstwa w Paryu. Dnia 8 marca odbyo si przedstaavienie królewicza na dw^orze królewskim w St. Germain. Rozdraaiony wspomnieniami przebytyci cierpie i nie bez obawy o AYolno, któr oddycha, bywszy winiem przez 21 miesicy, powita Ludwika Xni tymi sowy: Chciabym, aby na twarzy mojej odbia si dusza, iby WKM. móg zobaczy, e krzywdy mi wyrzdzonej nie pamitam. Nie ma tam adnej ukrytej myli, jak nie"i>yo AYtedy, gdym po raz pierwszy na brzegi pastwa WKMci. wstpowa i z tak sam szczeroci stanbym przed obliczem WKMci, gdybym by przez Niemcy, Wochy, Hiszpani, przez Pireneje tutaj do Francyi przyjecha. Dzi, chocia inn drog i innym sposobem przybywam, uczucia moje dla WKMci pozostay niezmienne, a to co si stao, nie WKMci ale zym doradcom przypisuj. Bóg, który wiadkiem mój niewinnoci, niech bdzie moim mcicielem i niech ukarze tych, którzy umys WliM. z Avyniosoci tronu

34 , 26 i majestatu króleavskieg'o spro"\vadzili; od wizów pokrewiestwa i przyjani odwiedli, a wrodzonej askawoci WKMci surowo i okruciestwo doradzili. Wiem, e WKM. nie byby zniós duej mój krzywdy i dla tego dzi daleki od nienawici i podejrze ciskam z uszanoavaniem do WKMci jako krewny i powinowaty, w zakad obopólnój naszój niewinnoci^'). Król Ludwik by AYzruszony, zacz si tómaczyó, ale zy nie pozwoliy dokoczy ^^). Tak on, jak i królowa starali si wszelkiego rodzaju grzecznociami osodzi ^'') dugoletnie wizienie Kazimierza, który w miesic po swóm uwolnieniu opuci Pary i na Antwerpj, Bruksel, Hamburg, Gdask powoli jadc, w^ pier- Avszycli duiacti czerwca 1640 powróci nieclitnie do Warszawy ^ ) strawiwszy dwa lata w AYizieniu. ycie jego w czasie Avizienia nie obfitowao w AYypadki. Listy, poselstwa, kótnie z dozorcami, znoszenie niedogodnoci wiziennyci, nieudane próby ucieczek, czste przenosiny*"^) oto AYSzystko, co nam jego iistoryk opowiada. Naturalnie, e dwie poayieci francuskie, osnute na tle jego AYizienia, ay którycli Jan Kazimierz gra rol bohatera, nie AYchodz ay zakres niniejszego opoayiadania. Niewtpliwa, e ksi tak zamioayany ay podróacli, i go peregrynantem nazayano, zrodzony ay potnym domu, z takiem poczuciem nietykalnoci i samowoli, dotkliwiój ni ktokolwiek niewol SAYoj uczu musia, znalazszy si tak niespodzianie ay ciki(^m AYizieniu, sam, bez dworu i suby, naraony na samoayodozorcóay, niepoayuy o swój los, o SAYOJe ycie. On, przyzwyczajony rozkazyaya, musia sucha rozkazóay nieokrzesauycli ludzi, unia si przed tymi, od któryci krzywd cierpia, a AYZgard ay zamian za SAY uniono odbieral To te ay pocztkaci rzuca si jak dziki ptak w klatce, dokucza dozorcom, grozi, prosi i o niczm inn(^m nie mówi, tylko o SAYOJm nieszczciu. Póniój

35 27 kiedy nadzieja uwolnienia i ucieczki znika, ojcowie go uspokoili." Byo to raczej ubezwladnienie a zarazem rezygnacya ze zayyklemi nastpstwami... Rozdzieleni od wszystkiego, do czegomy przywykli, poegnawszy najblisze nadzieje, znajdujemy si w odosobieniu, czujemy pustki, które koniecznie zapeni potrzeba. Jan Kazimierz nie mia tyle zasobów, aby zapeni owe pustki: praca i rozmylanie byy mu wstrtne; natomiast uleg wypywowi ojców''' jedynych towarzyszów swego Avizienia; mianowicie 0. Leiera. Zdaje si, e z tego czasu datuje si jego lub wstpienia do zakonu" ^^'^). Nieustanne proby skargi, narzekania i poniajce tómaczenia Kazimierza w czasie wizienia, robi niemile wraenie. Podaje to wszystko Wassenberg, clice wyranie rozczuli czytelnika nieszczciami winia. Tymczasem robi skutek przeciwny; wida wszdzie upad myl i zupeny brak uczucia osobistej godnoci, dorsze jeszcze wraenie robi kilka wypadków, które panegirzysta jakby jakie boiaterskie czyny opisuje. Jednym z takich jest ndzne zachowanie si królewicza z czloaviekiem, który mu uatwi chcia ucieczk. Gdy si sprawa wydala,*"') Kazimierz wezwa suroavego dozorc Avizienia i odkr}^ mu osob, która go ratowa chciaa, aby jak to sam w licie do gubernatora owiadczy* *), zagodzi surowo wizienia i umartwie swoich. List ten wydrukoava Wassenberg, historyk królewicza w dziele, które miao by manifestem przed Europ przeciw gwatowi zadanemu jednemu z czonków rodziny królewski(^j. Przypuszczam, e si znajdzie dosy ludzi na wiecie, którzy z przyrodzonej zoliwoci i tchórzostava to samo uczyni zdolni, co Kazimierz uczyni; i o takich nie trudno, av których wmówi mona, e im si czyn podobny na cokolwiek przyda moe; ale takiego królewicza, któryby ksik panegiryzn*"^) o sobie z opisem podobnych czynów pozavoli w wiat puci takiego... to chyba trudno znale.

36 28 YI. Powrót do ojczyzny. Powrót do kraju rodzinnego trwa dugo. W Gdasku namyla si jeszcze, czy jeclia do Warszawy, czy do Wiednia. Wstyd mu byo Avraea do ojczyzny, któr z tak pogard poegna i która si go nawzajem wypieraa. Jak ptak wyrzucony z gniazda pogda na wszystkie strony niewiedzc, gdzie si uda... Ani we Wiedniu, ani w Madrycie, ani w Rzymie nie mia co robi, i jeli kiedy czu, e niema ojczyzny, to w t^j ciwii, kiedy si zblia do WarszaAvy, aby by ciarem bratu, lekceayaeniem dworaków, i aby prosi o opatrzenie szlachty, która uznaa e nieszczcie jakie go we Francyi spotkao, nie zasuguje nawet na wspóczucie. Przywitawszy brata, który go przyj z otwartymi ramionami, zamkn si w swoim Nieporcie, nie chcc patrze na nikogo. G-osiewskiemu, oswobodzicieoavi swemu, niewdziczno okaza, Konopackiego krzyavem okiem od siebie wypuci *'^^)''^ a na dwór bardzo rzadko chyba na polowanie wyjeda ^"''). Kobiet któr niegdy ukocia, pann Gtildensteru, AYydano za m jakby umylnie w^ tym samym czasie, kiedy Gosiewskiego wysyano do Francyi ^"*). Gboka melancholia, mówiono, opanowaa jego dusz; a brak rodków utrzymania dawa si czu coraz dotkliwiej. Od króla Filipa nic nie odzyska, dugi daayue ciyy, stanowisko zoboavizywao, król ze swojj kasy wspomódz go nie móg, a nie byo nadziei, aby sejm da mu co pozwoli, tdm Avicej, e Kazimierz, nie tylko zwikszania dochodów, ale staego zaopatrzenia, jak dla krwi królewskiej przystoi, domaga si. Myla o tem król Wadysaw, jeszcze Avtenczas, gdy Kazimierz by w Avizieniu. W roku 1639, kiedy izba poselska domagaa si unieayanienia fcudum kurlandzkiego, e niesusznie i przeciw prawu obiecano to

37 29 feudum ksiciu Jakóbowi, synowcowi starego ksicia kuiiandzkiego, jeszcze yjcego ; zaproponowano wówczas posom prywatnie, e król to feudum odbierze, jeli si zgodz, aby ksistwo kurlandzkie odda Kazimierzowi. Niepozwolili na to, i feudum pozostao przy Jakóbie ^^^). Po powrocie do kraju chciano Kazimierza oeni z córk elektora brandenburskiego i**'). Projektowa póniej hetman Koniecpolski, aby go oeni z caróavn i wspólnie z Moskw zdoby Krym i tam go na udzielnym tronie osadzi ^*^), ale zamysy te byy za nadto od wykonania dalekie. Nareszcie, w r. 1641, na usilne proby króla pozwoli, sejm odda Kazimierzowi pierwsze dwa wakanse, jakie przypadn, jeden w Koronie a jeden w LitAYie ^*2), z tym warunkiem, aby te starostwa nie byy z sdownictwem zczone i nie leay na granicach Rpt^j. Zrobiono to tylko na proby królewskie, bo sejm nie mia wcale ochoty zwiksza dochodów ksicia, który mia wcale przyzwoite opatrzenie, gdy dochody jego z samych starostw i tenut, gdyby je nie by poobdua, na florenów rachowano 1*^). Mimo tego pozwolenia, rok za rokiem mija, bogate starostwa przechodziy z rk do rk, a Kazimierz nic nie dosta. Tym razem stan mu na przeszkodzie sam król, jego dotychczasowy dobrodziój. Na dworze królewskim bya taka bióda, e ledwo okoo poudnia drwa i miso przynoszono do kuchni; godni dworacy a do czwartej musieli czeka obiadu, a król kilku potrawami prywatnie musia si kontentowa ^**)." Monarcha, który móg mie najwiksze dochody w Europie, mia tylko zp. caego dochodu i^^). Niedbay zarzd, hojno królewska i chciwo ludzka bez dyskrecyi, przyprowadziy go do tego stanu, e jedynym ratunkiem bya sprzeda urzdów i starostw. To t^, nie zwracajc uwagi na potrzeby brata, ani na obie-

38 30 tnice czynione tak jemu, jak i innymdworakom **^), rozdawa starostv>'a tym, którzy wicej za nie dali. Królewicz Kazimierz wybra si zatem znowu w podró, aby szuka szczcia po wiecie i pomimo obaw króla, aby nie wpad w rce szwedzkie, odprowadzi siostr sw, zamn za ksiciem Neuburskim, przez Wgry do Palatyuatu, spodziewajc si, e co na austryackim dworze Avykoata. Z podróy tej wróci do Polski w g-orszym stanie ni Avyjeclia... W takicli Avarunkacli zjawi si pewnego dnia na dworze królewskim 0. Leier, Jezuita i spowiednik Kazimierza, i zadawszy audyencyi w imieniu króloayicza, oznajmi zdziwionemu królowi, e brat jego uczyni ju dawniej lub wstpienia do zakonu i czujc teraz Avokacy, postanowi zamiar swój przywie do skutku, jeli si to JKMci spodoba. Król Wadysaw odrzek, e to pozostawia AVoli swego brata dodajc: Czemu tego pierwej nie uczyni?" W jaki czas pónidj sam królewicz ponowi prob o pozwolenie AYstpienia do zakonu i odniós odpoavied, e cokolwiek przedsiwemie, AYSzystko si bdzie królowi podoba. Radzi mu jednak Wadysaw, aby si dobrze namyli **^)... Niepodobna, aby ta decyzya królewicza nie wywoaa podejrzenia av umyle króla, e brak Avzgldów z jego strony skania brata do tego kroku, który zreszt mona byo uwaa jako czcz pogrók i AYynik melanciolii, jakij króleayicz podlega. W styczniu wic 1643, po mierci GrosieAYskiego YYojeYYody smoleskiego, konferoaya mu król starostyyo puskie*^^). Ale stara wojewodzina, matka wojewody, majca na tem starostwie prawo doyayocia, wystpia ze SYYymi praayami, tyyierdzc, e nigdy tego starostyya zmaremu synowi SYYemu nie odstpoyyaa. Na tm gruntujc swoje pra- AYO, wypdzia sub, któr króloayicz na objcie tego starostaya ze sk\yapliay0ci AYysa. Królewicz broni

39 31 si i dowodzi, e nieboszczyk otrzyma intromisy skarbu, jakote e stawa av rónych sdach jako prawdziwy possesor tego starostwa. Gdy adna strona ustpi nie chciaa, król, któremu przykrym by ten nieprzewidziany proces z matk wojewody, który si tyle do uwolnienia Kazimierza przyczyni, Asysa by w kwietniu Avszystkich czterech piecztarzóav do brata z perswazy, aby ustpi, obiecujc mu solennie wynagrodzi czóm innem. Królewicz nie chcia ustpi i sprawa posza na sdy królewskie i miaa by sdzon w Grodnie ^^^). Ale Kazimierz nie czeka ju skoczenia tego procesu. Kaza pakowa rzeczy i 31. maja, poegnaayszy si z królem i poleciwszy mu swoj sub, AYyjecha z Polski ^^o^. Sdzc po t^j gwatoavndj dzy utrzymania si na starostwie po Gosie^yskim, mona byo nabra najsilniejszego przekonania, e króleavicz zmieni zamiar wstpienia do zakonu, tem bardziej, e lub jaki uczyni, zosta przy spowiedzi rozwizany. e król nie spodziewa si, aby brat do zakonu AYStpi, dowodzi ta okoliczno, e Ave AATzeniu, po mierci Paca, konferoava KazimierzoAYi starostayo preskie ^^^), czekajc jego rychego poayrotu. By on zanadto przyzayyczajony do rozmaitych projektów: Aviedzia], e kade sprzeciayienie si utayierdza Kazimierza ay jego uporze i móg si tylko spodziewa, e podró AYyAYrze dobry AYpyAY na jego zdrowie i humor. Gdzie Kazimierz wyjecha, nie byo AYiadomem; jedni mówili, e do Niemiec, inni, e do Woch ^2 3). Tymczasem ay miesic po jego AYyjedzie, AY padzierniku, kiedy si król oayami zabaayia, nadesza AAiadomo, e AYstpi ay Lorecie do zakonu Jezuitów i odpraayiayszy AYszystkie swoje sugi, do Rzymu AYyjecha. Król rozpaka si z alu ^'^^)... Gdyby kto chcia szuka poayodóay, jakie mogy skoni Kazimierza do tego kroku, pokazaoby si, e AYobec tój raz ju poayzitej myli, kade niepowodze-

40 32 nie, kade niezcadowoleiiie ze siebie byo dla jednym wicej doayodem, e to jest jedyny krok, jaki mu zrobi pozostaje, e zakon jest jedynem schronieniem dla niego ^2*). Znalazszy si w Polsce w jak najg-orszem pooeniu, sta z t myl ST^oj jak drzewo pociylone nad wod, kada fala mniejsza czy ^yiksza uderzaa we i podmulaa coraz bardziej. KUz powie, kiedy si zerway ostatnie korzenie, czy wiatr przerwa, czy robak przegryz, czy ciarem wasnym w wod upado? YII. W nowicyacie. OpoAviadano, e Kazimierz, wybrawszy si w drog, nie mia jeszcze stanowczego zamiaru wstpienia do zakonu. Jadc do Rzymu, wstpi po drodze doloretu, gdzie odprawi duchowne wiczenia. Te takie wraenie na jego umys wywary, e postanowi bezzwocznie wstpi do zakonu. Uda si w tym celu do rektora, oayiadczy, e ma pozwolenie króla i otrzymawszy przyzwolenie generaa zakonu, ostrzyg wosy 23 wrzenia 1643 i przywdzia zakonn sukienk ^2*). Klejnoty swoje rozda subie i odprawiwszy cay dwór wyjecha na nowicyat do Rzymu ^2*^). Wiadomoci ówczesne pene s szczegóów pokory nowego braciszka, którym si zakon pochlubi nie omieszka. I tak, papie dowiedziawszy si, e królewicz wybiera si do Rzymu, Avysa dla swoje karety i markiza S. Croce z brewem na mieszkanie w Watykanie; ale braciszek Kazimierz wyprosi si od wszelkich zaszczytów, powozy odesa i prosi, aby mu pozayolono odprawi podró po zakonnemu. Na chopskim wózku z rektorem i asystentem i z jednym pachokiem, który konie popdza i usugi przy nim peni, puci si królewicz w drog, zatrzymywany wszdzie i zapraszany

41 33 przez panóay rzymsldch, gubernatorów i Avysze duchowiestwo. KarflynaloA\ie Cesti, Poli, Sabelli wyprzedzali si AY przyjciu pokorneg-o braciszka, który za wszystkie te oznaki wdziczno okazujc, skromnie podró rozpoczt dokoczy. Dnia 2 padziernika, pod noc, przyjecha do Rzymu i stan av domu professów. W bramie wita go genera zakonu, któremu królewicz do nó^ si rzuci i o bogosawiestwo prosi. DoAviedziawszy si, e mu na mieszkanie palc kardynaa Farnese przeznaczono, doprasza si unienie, aby go uiczem od innych braci nie wyrónia. Zawióz go wic genera do infirmeryi blisko bdcej, gdzie AYieczerza z towarzyszami podróy. Nazajutrz, w poudnie, zwiedzi koció i dom Jezuitów, wszdzie z oznakami najyaysz^j radoci ayitany. Tam w kolegium pozosta, chcc, jako w dzie odchodzcej poczty, listy do króla Wadysawa, do cesarza i innych znakomitych pokrewnych i znajomych wypraayi przyczóm owiadczy generaowi, e pragnie niezwocznie ucaowa nogi Jego witobliwoci. Papie oznaczy rann godzin nastpnego dnia 4 padziernika, na posuchanie. Królewicz przyby w towarzystwie rektora, piechot, czem si nie mao znuy, nie bdc do dugiej sukni i do paszcza przyzwyczajony. Dano natychmiast zna papieowi, suchajcemu mszy w. a ten zaraz królewicza zapyta rozkaza, jak chce by przyjty. Po zakonnemu" odpoayiedzia zapytany. Mimo to, gdy go wprowadzono na audyency, przyj go papie, jak brata królewskiego; tytuowa go : Aliezza, rozkaza usi i nakry goay. Owiadczy mu swoj rado z powodu AYstpienia do zakonu, ^^^) zagrzeaya do AYytrwania, ale zarazem zayalnia od wszelkich uczynionych lubów ay razie, gdyby czu, e w przedsiayziciuwytraya nie moe ^^^). OtrzyraaAYSzy bogosawiestwo papiea, uda si Kazimierz do AYSzechwadnego kardynaa Barberiui, który go przy- Szkice historyczne, 3

Ref. Chwyć tę dłoń chwyć Jego dłoń Bóg jest z tobą w ziemi tej Jego dłoń, Jego dłoń

Ref. Chwyć tę dłoń chwyć Jego dłoń Bóg jest z tobą w ziemi tej Jego dłoń, Jego dłoń 1. Chwyć tę dłoń 1. Czy rozmawia z tobą dziś i czy głos twój zna Czy w ciemnościach nocy daje pewność dnia Czy odwiedza czasem cię w toku zajęć twych Czy dłoń Jego leczy czy usuwa grzech Ref. Chwyć tę

Bardziej szczegółowo

STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓ! DZIECI S!O!CA

STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓ! DZIECI S!O!CA Statut STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓ! DZIECI S!O!CA z siedzib! w Poznaniu tekst jednolity! Rozdzia! I Postanowienia ogólne 1 Stowarzyszenie nosi nazw!: Stowarzyszenie Przyjació" Dzieci S"o#ca w dalszych postanowieniach

Bardziej szczegółowo

DROGA KRZYŻOWA TY, KTÓRY CIERPISZ, PODĄŻAJ ZA CHRYSTUSEM

DROGA KRZYŻOWA TY, KTÓRY CIERPISZ, PODĄŻAJ ZA CHRYSTUSEM DROGA KRZYŻOWA TY, KTÓRY CIERPISZ, PODĄŻAJ ZA CHRYSTUSEM Anna Golicz Wydawnictwo WAM Kraków 2010 Wydawnictwo WAM, 2010 Korekta Aleksandra Małysiak Projekt okładki, opracowanie graficzne i zdjęcia Andrzej

Bardziej szczegółowo

Jak pomóc dziecku w n auc u e

Jak pomóc dziecku w n auc u e Jak pomóc dziecku w nauce O jakości uczenia i wychowania dzieci decydują: nauczyciele, sami uczniowie i rodzice. Każdy z nich jest tak samo ważny. Jaka jest rola rodziców? Bez ich aktywności edukacja dziecka

Bardziej szczegółowo

YCIE W CHRYSTUSIE. ...Kto trwa we Mnie, a Ja w nim...

YCIE W CHRYSTUSIE. ...Kto trwa we Mnie, a Ja w nim... Rozpocznij od nauczenia si na pami J 15,5 YCIE W CHRYSTUSIE Rozmylanie nad J 15,5 Kto jest krzewem winnym? Kto latorolami?... Jak widzisz zaleno midzy latorol a krzewem?... W jaki sposób odnosi si to do

Bardziej szczegółowo

PIOTR I KORNELIUSZ. Bóg chce, aby każdy usłyszał Ewangelię I. WSTĘP. Teksty biblijne: Dz. Ap. 10,1-48. Tekst pamięciowy: Ew.

PIOTR I KORNELIUSZ. Bóg chce, aby każdy usłyszał Ewangelię I. WSTĘP. Teksty biblijne: Dz. Ap. 10,1-48. Tekst pamięciowy: Ew. PIOTR I KORNELIUSZ Teksty biblijne: Dz. Ap. 10,1-48 Tekst pamięciowy: Ew. Marka 16,15 Idąc na cały świat, głoście ewangelię wszelkiemu stworzeniu. Bóg chce, aby każdy usłyszał Ewangelię Zastosowanie: *

Bardziej szczegółowo

Narodziny Pana Jezusa

Narodziny Pana Jezusa Biblia dla Dzieci przedstawia Narodziny Pana Jezusa Autor: Edward Hughes Ilustracje: M. Maillot Redakcja: E. Frischbutter; Sarah S. Tłumaczenie: Katarzyna Gablewska Druk i oprawa: Bible for Children www.m1914.org

Bardziej szczegółowo

EP io default website

EP io default website 25-11- 2014 Papie Franciszek odwiedzi Parlament Europejski w Strasburgu Obrona ludzkiej godnoci bya gównym przesaniem papiea Franciszka w ordziu do czonków Parlamentu Europejskiego. Wezwa on Europ do "ponownego

Bardziej szczegółowo

Tischner KS. JÓZEF. Opracowanie Wojciech Bonowicz

Tischner KS. JÓZEF. Opracowanie Wojciech Bonowicz Tischner KS. JÓZEF Tischner KS. JÓZEF Opracowanie Wojciech Bonowicz Wydawnictwo Znak Kraków 2010 KAZANIE PIERWSZE o tym, za kogo umarł Pan Jezus KSIĄDZ JÓZEF: Dzieci kochane! Wysłuchaliśmy przed chwilą

Bardziej szczegółowo

Jerzy Lubomirski. hetman polny koronny. marszałek nadworny koronny. wicemarszałek Trybunału Głównego Koronnego. marszałek wielki koronny

Jerzy Lubomirski. hetman polny koronny. marszałek nadworny koronny. wicemarszałek Trybunału Głównego Koronnego. marszałek wielki koronny Jerzy Lubomirski wicemarszałek Trybunału Głównego Koronnego wielokrotny starosta hetman polny koronny marszałek nadworny koronny marszałek wielki koronny Urodził się on 20 stycznia 1616 w Wiśniczu, kształcił

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA NAJLEPSZYCH RODZICÓW POD S CEM poznajemy podstawowe umiej tno ci, których potrzebujemy aby by dobrymi rodzicami.

AKADEMIA NAJLEPSZYCH RODZICÓW POD S CEM poznajemy podstawowe umiej tno ci, których potrzebujemy aby by dobrymi rodzicami. AKADEMIA NAJLEPSZYCH RODZICÓW POD SCEM poznajemy podstawowe umiejtnoci, których potrzebujemy aby by dobrymi rodzicami. Bycie rodzicem jest czym wydawaoby si prostym i naturalnym, ale jednoczenie nie ma

Bardziej szczegółowo

Tytu. Cztery prawdy, których powiniene wiedzie.

Tytu. Cztery prawdy, których powiniene wiedzie. Tytu Cztery prawdy, których powiniene wiedzie. Spis treci Tytu 1 Spis treci 2 1 Potrzebujesz zbawienia 3 2 Sam siebie nie moesz zbawi 3 3 Pan Jezus zatroszczy si o Twoje zbawienie 4 4 Bez Jezusa pójdziesz

Bardziej szczegółowo

ź Ł ź Ą Ł Ś ź Ź Nr.1(6)/1998 doko rczenie ze str. 2 czy te wiksze ryzyko powstania i rozwinicia si danej choroby. CukrzYC&, reuma czne zapalenie staw w, astma - oto przyklady takich niedziedzicznych chor

Bardziej szczegółowo

Nadzieja Patrycja Kępka. Płacz już nie pomaga. Anioł nie wysłuchał próśb. Tonąc w beznadziei. Raz jeszcze krzyczy ku niebu.

Nadzieja Patrycja Kępka. Płacz już nie pomaga. Anioł nie wysłuchał próśb. Tonąc w beznadziei. Raz jeszcze krzyczy ku niebu. W zmaganiach konkursowych wzięli udział: Patrycja Kępka, Sebastian Wlizło i Łukasz Magier - uczniowie Zespołu Szkół nr 1 w Hrubieszowie, którzy udostępnili swoje wiersze: Nadzieja Patrycja Kępka Płacz

Bardziej szczegółowo

Tekst 1. Narzeczeni i Rodzice

Tekst 1. Narzeczeni i Rodzice Tekst 1 Pełna szczerych chęci i ochoty... oraz Bogu ducha winien... ogarnięci nieodparcie wzniosłymi ideałami życia małżeńskiego oraz gwoli skrócenia niebezpiecznie przedłużającego się okresu narzeczeństwa,

Bardziej szczegółowo

Teksty zaproszeń ~1~ Dnia 3 lipca 2014 roku o godzinie 16.00 w Kościele pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w Chrzanowie odbędzie się ślub

Teksty zaproszeń ~1~ Dnia 3 lipca 2014 roku o godzinie 16.00 w Kościele pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w Chrzanowie odbędzie się ślub Teksty zaproszeń ~1~ Dnia 3 lipca 2014 roku o godzinie 16.00 w Kościele pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej w Chrzanowie odbędzie się ślub Katarzyny Niezgoda i Bartosza Łęckiego wielce zaszczyceni będą,

Bardziej szczegółowo

Słowo Boże na twoją drogę

Słowo Boże na twoją drogę Słowo Boże na twoją drogę Mt 6, 25-34 Dzieci z opowiadania znalazły sposób na trudności: modlitwę. Jakie ty zbierzesz ziarenka dobra, aby pokonać trudności w twoim życiu? Wypisz je na zrobionych przez

Bardziej szczegółowo

O Królowaniu królowi Cypru fragmenty

O Królowaniu królowi Cypru fragmenty œw. Tomasz z Akwinu* O Królowaniu królowi Cypru fragmenty Rozdzia³ 15: O tym, e pojêcie rz¹dów zaczerpniête zosta³o z rz¹dów boskich 15.1. I jak za³o enia miasta lub królestwa odpowiednio zaczerpniêto

Bardziej szczegółowo

MYŚLI MOJE NIE SĄ MYŚLAMI WASZYMI! Źle rozumiany cytat!

MYŚLI MOJE NIE SĄ MYŚLAMI WASZYMI! Źle rozumiany cytat! MYŚLI MOJE NIE SĄ MYŚLAMI WASZYMI! Źle rozumiany cytat! 57KerenOr, 05.09.2017 16:09 est taki bardzo wa?ny fragment, którego mnóstwo ludzi nie rozumie. Tego? fragmentu nie rozumie równie? Barbara, która,

Bardziej szczegółowo

Liturgia rozes!ania kol"dników misyjnych

Liturgia rozes!ania koldników misyjnych Liturgia rozes!ania kol"dników misyjnych Komentarz na wej#cie Jezus pos!uguje si" ka#dym z nas, aby nie$% $wiat!o wiary, nadziei i mi!o$ci na ca!y $wiat. W$ród nas s& dzieci, które podziel& si" radosn&

Bardziej szczegółowo

Gdybym żył w czasach Piłsudskiego

Gdybym żył w czasach Piłsudskiego Opublikowane na: Mława (www.mlawa.pl) Autor: Magdalena Grzywacz Gdybym żył w czasach Piłsudskiego Publikowane od 16.05.2018 16:01:26 Mówi? dzieciom o historii w sposób nie tylko interesuj?cy, ale wr?cz

Bardziej szczegółowo

=@ /ABCDEFAG, ;@ 'BHIBGJAFIBCKJ,

=@ /ABCDEFAG, ;@ 'BHIBGJAFIBCKJ, =@ /ABCDEFAG, Do Horsens mo!na dosta" si# za pomoc$ publicznego transportu np. autobusem z Lublina przez %ód& lub samolotem. Do listopada 2013 roku istnia'o tanie po'$czenie lotnicze liniami Ryanair z

Bardziej szczegółowo

Rozdział 6. Magiczna moc

Rozdział 6. Magiczna moc Rozdział 6 Magiczna moc Złoty Ptak potrząsnął złocistymi piórami i powiedział: Dam ci czarodziejską moc w zamian za twój czarny parasol. Parasol?! zawołał Hieronim. Mój czarny parasol?! Nigdy! Wiatr zaświstał

Bardziej szczegółowo

Reguła Życia. spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13

Reguła Życia. spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13 spotkanie rejonu C Domowego Kościoła w Chicago JOM 2014-01-13 Reguła życia, to droga do świętości; jej sens można również określić jako: - systematyczna praca nad sobą - postęp duchowy - asceza chrześcijańska

Bardziej szczegółowo

a przez to sprawimy dużo radości naszym rodzicom. Oprócz dobrych ocen, chcemy dbać o zdrowie: uprawiać ulubione dziedziny sportu,

a przez to sprawimy dużo radości naszym rodzicom. Oprócz dobrych ocen, chcemy dbać o zdrowie: uprawiać ulubione dziedziny sportu, IMIENINY ŚWIĘTEGO STANISŁAWA KOSTKI- -Patrona dzieci i młodzieży (8 września) Opracowała: Teresa Mazik Początek roku szkolnego wiąże się z różnymi myślami: wracamy z jednej strony do minionych wakacji

Bardziej szczegółowo

Elan Vital Twórczy pęd

Elan Vital Twórczy pęd Elan Vital Twórczy pęd Postanowiłem zebrać tutaj całą wiedzę i doświadczenie jaką zdobyłem prowadząc wraz z Krzyśkiem blog tematyczny. Obecnie nosi on nazwę TWÓRCA i widnieje pod adresem www.tworca.wordpress.com.

Bardziej szczegółowo

I rozbiór Polski

I rozbiór Polski Karta pracy 10. Temat: W Rzeczypospolitej Obojga Narodów.Cz.1. Oś czasu: 1548 1572 panowanie Zygmunta II Augusta 1573 - pierwsza wolna elekcja 1793 II rozbiór Polski 1569 unia lubelska Zadanie 1. Przeczytaj

Bardziej szczegółowo

Nowenna za zmarłych pod Smoleńskiem 2010

Nowenna za zmarłych pod Smoleńskiem 2010 Nowennę za zmarłych można odprawiad w dowolnym czasie w celu uproszenia jakiejś łaski przez pośrednictwo zmarłych cierpiących w czyśdcu. Można ją odprawid po śmierci bliskiej nam osoby albo przed rocznicą

Bardziej szczegółowo

Próby zbliżenia Polski z Moskwą

Próby zbliżenia Polski z Moskwą 12.05.2014 Próby zbliżenia Polski z Moskwą Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ Stosunki między Polską a Księstwem Moskiewskim były napięte od początku, jak coraz

Bardziej szczegółowo

Rynek motoryzacyjny 2011 Europa vs Polska

Rynek motoryzacyjny 2011 Europa vs Polska Rynek motoryzacyjny 2011 Europa vs Polska Rynek cz!"ci motoryzacyjnych nierozerwalnie #$czy si! z parkiem samochodowym, dlatego te% podczas oceny wyników sprzeda%y samochodowych cz!"ci zamiennych nie mo%na

Bardziej szczegółowo

Wykres 1. Płeć respondentów. Źródło: opracowanie własne. Wykres 2. Wiek respondentów.

Wykres 1. Płeć respondentów. Źródło: opracowanie własne. Wykres 2. Wiek respondentów. Ogółem w szkoleniach wzięły udział 92 osoby, które wypełniły krótką ankietę mającą na celu poznanie ich opinii dotyczących formy szkolenia, osób prowadzących, a także przydatności przekazywanych informacji.

Bardziej szczegółowo

B Ó G M I Ł O Ś Ć H O N O R O J C Z Y Z N A W I A R A O J C Z Y Z N A P A M I Ę Ć S Z L A C H E T N O Ś Ć W O L N O Ś Ć. Victoria in Jesu Christo

B Ó G M I Ł O Ś Ć H O N O R O J C Z Y Z N A W I A R A O J C Z Y Z N A P A M I Ę Ć S Z L A C H E T N O Ś Ć W O L N O Ś Ć. Victoria in Jesu Christo B Ó G M I Ł O Ś Ć H O N O R O J C Z Y Z N A W I A R A O J C Z Y Z N A P A M I Ę Ć S Z L A C H E T N O Ś Ć W O L N O Ś Ć Victoria in Jesu Christo Qui Leszczynsciorum genus ignorat Poloniam ignorat. Triumphalis

Bardziej szczegółowo

Radny Dariusz Tarnas

Radny Dariusz Tarnas Dotyczy:. propozycji do budetu na 2015r. - Droszków. Priorytetowym zadaniem dla miejscowoci Droszków jest utrzymanie kursów MZK, w/w kursy wymagaj dofinansowania z gminy, na co naley przewidzie rodki finansowe.

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN I. Nowy człowiek w nowym świecie wiek XVI

SPRAWDZIAN I. Nowy człowiek w nowym świecie wiek XVI SPRAWDZIAN I Nowy człowiek w nowym świecie wiek XVI GRUPA A Zadanie 1. (0 3 pkt) Podkreśl te pojęcia i postacie, które odnoszą się do XVI-wiecznej Anglii. Henryk VIII, Akt supremacji, pokój w Augsburgu,

Bardziej szczegółowo

Wp!yw spo!eczny. Konformizm. Konformizm. dr Dariusz Rosi!ski

Wp!yw spo!eczny. Konformizm. Konformizm. dr Dariusz Rosi!ski Konformizm Wp!yw spo!eczny dr Dariusz Rosi!ski!zmiana w zachowaniu na skutek rzeczywistego lub wyimaginowanego wp!ywu innych ludzi!ludzie daj" si# z!apa$ w pu!apk# wp!ywu spo!ecznego - w odpowiedzi na

Bardziej szczegółowo

EP io default website

EP io default website 26-01-2015 Od regulacji Internetu po bezpieczestwo publiczne debata na temat dylematów ochrony danych Nowoczesna gospodarka opiera si w duej mierze na przetwarzaniu danych, dlatego potrzebne s jasne reguy,

Bardziej szczegółowo

My!lisz o zako"czeniu wszystkiego

My!lisz o zakoczeniu wszystkiego My!lisz o zako"czeniu wszystkiego przeciw zapobiec w mlodym samobostwie Je#eli my!la$e! o pope$nieniu samobójstwa lub ju# próbowa$e! je pope$ni%, te informacje powinny Tobie pomóc. Dlaczego tak si' czujesz?

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR IX/88/2015 RADY GMINY SZEMUD. z dnia 25 czerwca 2015 r.

UCHWAŁA NR IX/88/2015 RADY GMINY SZEMUD. z dnia 25 czerwca 2015 r. UCHWAŁA NR IX/88/2015 RADY GMINY SZEMUD z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie przeprowadzenia konsultacji społecznych dotyczących budżetu obywatelskiego na rok 2016. Na podstawie art. 5a ust. 2 ustawy z

Bardziej szczegółowo

miłość, wierność i uczciwość przed obliczem Boga dnia. o godzinie w Kościele... w... Na tą uroczystość zapraszają W.P. Rodzice i Narzeczeni

miłość, wierność i uczciwość przed obliczem Boga dnia. o godzinie w Kościele... w... Na tą uroczystość zapraszają W.P. Rodzice i Narzeczeni Wybór tekstu zaproszenia 1. Ku radości przyjaciół, za pozwoleniem najbliższych, rozpoczynają wspólna drogę życia Panna Młoda: imię i nazwisko i Pan Młody: imię i nazwisko miłość, wierność i uczciwość przed

Bardziej szczegółowo

TEKST NR 1. Bardzo liczymy, że przybędziecie i razem z nami się bawić będziecie! Narzeczeni wraz z Rodzicami. TEKST NR 2 Imię i Nazwisko oraz

TEKST NR 1. Bardzo liczymy, że przybędziecie i razem z nami się bawić będziecie! Narzeczeni wraz z Rodzicami. TEKST NR 2 Imię i Nazwisko oraz TEKST NR 1 Kilka lat temu rzecz się ta działa dziewczyna piękna Imię i Nazwisko Panny Młodej chłopca poznała. Chłopak - przystojniak w nią zapatrzony Imię i Nazwisko Pana Młodego powiedział sobie: "Chcę

Bardziej szczegółowo

OBECNOŚĆ I OSTĘPNOŚĆ RODZICA DAJE DZIECKU ODWAGĘ STAWIANIE GRANIC BUDUJE JEGO SIŁĘ

OBECNOŚĆ I OSTĘPNOŚĆ RODZICA DAJE DZIECKU ODWAGĘ STAWIANIE GRANIC BUDUJE JEGO SIŁĘ OBECNOŚĆ I OSTĘPNOŚĆ RODZICA DAJE DZIECKU ODWAGĘ Z. Freud: STAWIANIE GRANIC BUDUJE JEGO SIŁĘ Źródłem energii człowieka jest jego instynktowny pęd do przyjemności. Ta podstawowa żądza natychmiastowego zaspokojenia

Bardziej szczegółowo

27 Polacy na świecie. Cele lekcji

27 Polacy na świecie. Cele lekcji 27 Polacy na świecie Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; dostrzega

Bardziej szczegółowo

Ogólnopolskie Badanie Assistance. Przeprowadzone na zlecenie Europ Assistance Polska

Ogólnopolskie Badanie Assistance. Przeprowadzone na zlecenie Europ Assistance Polska Ogólnopolskie Badanie Assistance Przeprowadzone na zlecenie Europ Assistance Polska Agenda Informacje o badaniu Wyniki szczegóowe Posiadanie ubezpiecze assistance Korzystanie z usug assistance Najbardziej

Bardziej szczegółowo

Jeszcze Piotr Hiacynt Pruszcz pisa³:

Jeszcze Piotr Hiacynt Pruszcz pisa³: - Kosciól Sw. Barbary,, W malowniczym gotyckim koœciele Œw. Barbary wtulonym pomiêdzy masyw bazyliki Mariackiej a zabudowania jezuickie, czczono w dawnych wiekach cudownego Ukrzy owanego Pana Jezusa oraz

Bardziej szczegółowo

10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1)

10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1) 10. Rzeczpospolita Obojga Narodów powstała na mocy unii lubelskiej w roku: (0-1) A. 1496 B. 1505 C. 1569 D. 1572 11. Korzystając z poniższego fragmentu drzewa genealogicznego Jagiellonów, oceń prawidłowość

Bardziej szczegółowo

Argumenty na poparcie idei wydzielenia OSD w formie tzw. małego OSD bez majtku.

Argumenty na poparcie idei wydzielenia OSD w formie tzw. małego OSD bez majtku. Warszawa, dnia 22 03 2007 Zrzeszenie Zwizków Zawodowych Energetyków Dotyczy: Informacja prawna dotyczca kwestii wydzielenia Operatora Systemu Dystrybucyjnego w energetyce Argumenty na poparcie idei wydzielenia

Bardziej szczegółowo

Św. Ignacy Loyola ĆWICZENIA DUCHOWNE

Św. Ignacy Loyola ĆWICZENIA DUCHOWNE Św. Ignacy Loyola ĆWICZENIA DUCHOWNE Wydawnictwo WAM Księża Jezuici UWAGI WSTĘPNE 1 [służące] do zdobycia pewnego zrozumienia Ćwiczeń Duchownych, które tu następują, i pomocne tak temu, który ich udziela,

Bardziej szczegółowo

WK.0913/328/K-6/02 Pan Grzegorz Jung Burmistrz Polanicy Zdroju

WK.0913/328/K-6/02 Pan Grzegorz Jung Burmistrz Polanicy Zdroju Wrocaw, 4 marca 2002 r. WK.0913/328/K-6/02 Pan Grzegorz Jung Burmistrz Polanicy Zdroju ul. Dbrowskiego 3 57-320 Polanica Zdrój Regionalna Izba Obrachunkowa we Wrocawiu, dziaaj&c na podstawie art. 1 ust.

Bardziej szczegółowo

Potop szwedzki Kończ waść! wstydu oszczędź! Potop H. Sienkiewicz, słowa wypowiedziane przez Kmicica do Wołodyjowskiego

Potop szwedzki Kończ waść! wstydu oszczędź! Potop H. Sienkiewicz, słowa wypowiedziane przez Kmicica do Wołodyjowskiego Potop szwedzki 1655-1660 Kończ waść! wstydu oszczędź! Potop H. Sienkiewicz, słowa wypowiedziane przez Kmicica do Wołodyjowskiego 1. Przyczyny najazdu szwedzkiego 1. dążenie Szwecji do panowania nad Morzem

Bardziej szczegółowo

bab.la Zwroty: Korespondencja osobista Życzenia polski-hindi

bab.la Zwroty: Korespondencja osobista Życzenia polski-hindi Życzenia : Ślub Gratulujemy! Życzymy Wam wszystkiego, co najlepsze! त म ह र श द क अवसर पर बध ई ह. म र आश र व द ह क त म सद स ख रह. młodej parze Gratulacje i najlepsze życzenia w dniu ślubu! स म गल भव młodej

Bardziej szczegółowo

Hotel Hilberta. Zdumiewaj cy ±wiat niesko«czono±ci. Marcin Kysiak. Festiwal Nauki, 20.09.2011. Instytut Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego

Hotel Hilberta. Zdumiewaj cy ±wiat niesko«czono±ci. Marcin Kysiak. Festiwal Nauki, 20.09.2011. Instytut Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego Zdumiewaj cy ±wiat niesko«czono±ci Instytut Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego Festiwal Nauki, 20.09.2011 Nasze do±wiadczenia hotelowe Fakt oczywisty Hotel nie przyjmie nowych go±ci, je»eli wszystkie

Bardziej szczegółowo

bab.la Zwroty: Korespondencja osobista Życzenia polski-chiński

bab.la Zwroty: Korespondencja osobista Życzenia polski-chiński Życzenia : Ślub Gratulujemy! Życzymy Wam wszystkiego, co najlepsze! 祝 贺, 愿 你 们 幸 福 快 乐, 天 长 地 久 młodej parze Gratulacje i najlepsze życzenia w dniu ślubu! 致 以 我 对 你 们 婚 姻 真 诚 的 祝 福 młodej parze Wszystkiego

Bardziej szczegółowo

Konstytucja 3 Maja - najstarsza ustawa zasadnicza w Europie i druga na świecie

Konstytucja 3 Maja - najstarsza ustawa zasadnicza w Europie i druga na świecie Konstytucja 3 Maja - najstarsza ustawa zasadnicza w Europie i druga na świecie Majowe święto dla wszystkich POLAKÓW JEST DNIEM SZCZEGÓLNYM. Dzień 3 maja ustanowiono świętem narodowym w dowód pamięci o

Bardziej szczegółowo

czyli dlaczego warto rozwijać pozytywne uczucia i emocje?

czyli dlaczego warto rozwijać pozytywne uczucia i emocje? Konspekt zajęć Temat : W trosce o radosną naturę człowieka czyli dlaczego warto rozwijać pozytywne uczucia i emocje? Cele : - budzenie i umacnianie pozytywnego obrazu samego siebie, - dbałość o wewnętrzną

Bardziej szczegółowo

Nowenna do Chrystusa Króla Autor: sylka /04/ :21

Nowenna do Chrystusa Króla Autor: sylka /04/ :21 Nowenna do Chrystusa Króla Autor: sylka1989-07/04/2011 21:21 NOWENNA KU CZCI JEZUSA PRAWDZIWEGO KRÓLA Ta prosta nowenna jest szczególnym hojnym darem naszego Pana. W związku z tym Jezus da wyjątkowe tajemnice

Bardziej szczegółowo

Pytania do UMWL o port lotniczy w Babimoście koło Zielonej Góry

Pytania do UMWL o port lotniczy w Babimoście koło Zielonej Góry 12.08.2015 Pytania do UMWL o port lotniczy w Babimoście koło Zielonej Góry Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/uploads/photos/middle_ Szanowny Panie, czy mozna dosta wizualizacj terminalu

Bardziej szczegółowo

STARY TESTAMENT. GŁÓD W KANAAN 13. GŁÓD W KANAAN

STARY TESTAMENT. GŁÓD W KANAAN 13. GŁÓD W KANAAN GŁÓD W KANAAN 63 W Kanaanie panował głód tak samo jak w Egipcie. Wtedy Jakub powiedział do swoich synów: - Idźcie do Egiptu i kupcie nam trochę jedzenia. Wyruszyli więc wszyscy synowie Jakuba do Egiptu

Bardziej szczegółowo

PROWIZJE Menad er Schematy rozliczeniowe

PROWIZJE Menad er Schematy rozliczeniowe W nowej wersji systemu pojawił si specjalny moduł dla menaderów przychodni. Na razie jest to rozwizanie pilotaowe i udostpniono w nim jedn funkcj, która zostanie przybliona w niniejszym biuletynie. Docelowo

Bardziej szczegółowo

Vouchery na obki i nianie

Vouchery na obki i nianie Urzd Marszakowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu Vouchery na obki i nianie Kujawsko-pomorskie rodziny mog otrzyma nawet 800 zotych miesicznie w postaci voucherów na pokrycie kosztów opieki

Bardziej szczegółowo

Biuro Informacyjne w Polsce

Biuro Informacyjne w Polsce 17-01- 2014 Jak Parlament Europejski uatwia ycie konsumentów? Debata Przychodzi Polak do... czyli jak nie kupi kota w worku" Dziki regulacjom przyjtym przez Parlament Europejski mieszkacy Unii maj wikszy

Bardziej szczegółowo

Moemy tutaj doda pokoje do nieruchomoci (jeli wynajmujemy j na pokoje), zakwaterowa najemców, lub te dokona rezerwacji pokoju.

Moemy tutaj doda pokoje do nieruchomoci (jeli wynajmujemy j na pokoje), zakwaterowa najemców, lub te dokona rezerwacji pokoju. Pokoje i lokatorzy Moemy tutaj doda pokoje do nieruchomoci (jeli wynajmujemy j na pokoje), zakwaterowa najemców, lub te dokona rezerwacji pokoju. Dodawa rezerwacj lub lokatora do danego pokoju moemy te

Bardziej szczegółowo

Europejska karta jakości staży i praktyk

Europejska karta jakości staży i praktyk Europejska karta jakości staży i praktyk www.qualityinternships.eu Preambu!a Zwa!ywszy,!e:! dla m"odych ludzi wej#cie na rynek pracy po zako$czeniu edukacji staje si% coraz trudniejsze m"odzi ludzie s&

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 25 maja 2005 r. MINISTER INFRASTRUKf URY BNls /05/1882. Pan Włodzimierz Cimoszewicz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Warszawa, dnia 25 maja 2005 r. MINISTER INFRASTRUKf URY BNls /05/1882. Pan Włodzimierz Cimoszewicz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Warszawa, dnia 25 maja 2005 r. MINISTER INFRASTRUKf URY BNls-0701-9/05/1882 Pan Włodzimierz Cimoszewicz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej W odpowiedzi na interpelacj Pana Posła Tomasza Szczypiskiego

Bardziej szczegółowo

Historia Edwarda Biesiadowskiego

Historia Edwarda Biesiadowskiego Historia Edwarda Biesiadowskiego Edward Biesiadowski herbu Jelita urodzi si 5.XI. 1905r. na Kijowszczy nie, dawnych ziemiach polskich. Wraz z rodzicami mieszka w maj tku dziadków, gdzie by wychowywany

Bardziej szczegółowo

Rozmowa z lekarzem. Talking With Your Doctor. Twój zespó opieki zdrowotnej. Twój lekarz

Rozmowa z lekarzem. Talking With Your Doctor. Twój zespó opieki zdrowotnej. Twój lekarz Rozmowa z lekarzem Talking With Your Doctor Twój zespó opieki zdrowotnej Stawiajc czoo rakowi, bdziesz mia / miaa do czynienia z caym zespoem odpowiednio wyszkolonych ludzi. Kada z tych osób posiada jakie

Bardziej szczegółowo

NAUCZYCIEL PODEJMUJ?CY STA? NA KOLEJNY STOPIE? AWANSU ZAWODOWEGO praktyczne wskazówki

NAUCZYCIEL PODEJMUJ?CY STA? NA KOLEJNY STOPIE? AWANSU ZAWODOWEGO praktyczne wskazówki NAUCZYCIEL PODEJMUJ?CY STA? NA KOLEJNY STOPIE? AWANSU ZAWODOWEGO praktyczne wskazówki Sta? oznacza okres zatrudnienia nauczyciela w przedszkolach, szko?ach, placówkach, w wymiarze co najmniej obowi?zkowego

Bardziej szczegółowo

Regulamin Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej z dnia 25 czerwca 2001 roku

Regulamin Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej z dnia 25 czerwca 2001 roku Regulamin Europejskiej Sieci Prewencji Kryminalnej z dnia 25 czerwca 2001 roku Krajowi Przedstawiciele Sieci, Uwzgldniajc Decyzj Rady Unii Europejskiej z 28 maja 2001 roku ( dalej nazywanej Decyzj Rady

Bardziej szczegółowo

O przyja!ni i wspó"pracy

O przyja!ni i wspópracy Miejsce na naklejk! z kodem KOD UCZNIA (Wpisuje ucze& przed rozpocz(ciem pracy.) PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH Informacje O przyja!ni i wspó"pracy Czas pracy: 180 minut

Bardziej szczegółowo

Protokół z posiedzenia Wojewódzkiej Rady Bezpieczestwa Ruchu Drogowego z dnia 18.12.2007 r.

Protokół z posiedzenia Wojewódzkiej Rady Bezpieczestwa Ruchu Drogowego z dnia 18.12.2007 r. Protokół z posiedzenia Wojewódzkiej Rady Bezpieczestwa Ruchu Drogowego z dnia 18.12.2007 r. Posiedzenie Wojewódzkiej Rady Bezpieczestwa Ruchu Drogowego odbyło si w sali konferencyjnej Wojewódzkiego Orodka

Bardziej szczegółowo

Wojna domowa i król Piast

Wojna domowa i król Piast Wojna domowa i król Piast 1. Rzeczypospolita po potopie Szlachta traciła w czasach wojen i majątki i wpływy; wpływy na rzecz magnaterii Szlachta stawała się klientami magnatów Zmalała rola króla; ma on

Bardziej szczegółowo

Nawracać się. 04.03 09.03.2013 III. tydzień Wielkiego Postu. Modlitwa małżeńska

Nawracać się. 04.03 09.03.2013 III. tydzień Wielkiego Postu. Modlitwa małżeńska Nawracać się 04.03 09.03.2013 III. tydzień Wielkiego Postu Modlitwa małżeńska Wspólnota Ruchu Światło - Życie On Jest (www.onjest.pl) marzec 2013 Opracowanie: Monika Mosior/ Jerzy Prokopiuk Modlitwa małżeńska

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zaj zintegrowanych w klasie II. Prowadzca: Czas zaj: Temat bloku: Dorota Wypych 3 godz. Ziemia nasz dom

Scenariusz zaj zintegrowanych w klasie II. Prowadzca: Czas zaj: Temat bloku: Dorota Wypych 3 godz. Ziemia nasz dom Scenariusz zaj zintegrowanych w klasie II Prowadzca: Czas zaj: Temat bloku: Temat dnia: Dorota Wypych 3 godz. Ziemia nasz dom Na ratunek drzewom CELE OGÓLNE: kształtowanie poczucia współodpowiedzialnoci

Bardziej szczegółowo

Moja prababcia Zofia. Natalia Dudek Monika Kołodziej Klasa VI. Praca konkursowa: Szkoła Podstawowa nr 6 w Trzebini

Moja prababcia Zofia. Natalia Dudek Monika Kołodziej Klasa VI. Praca konkursowa: Szkoła Podstawowa nr 6 w Trzebini Moja prababcia Zofia Praca konkursowa: Natalia Dudek Monika Kołodziej Klasa VI Szkoła Podstawowa nr 6 w Trzebini Nasza praca konkursowa powstała dzięki materiałom dostarczonym nam przez koleżankę z klasy.

Bardziej szczegółowo

Pozew o odszkodowanie. 1. o zas_dzenie na moj_ rzecz od pozwanego kwoty... z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu

Pozew o odszkodowanie. 1. o zas_dzenie na moj_ rzecz od pozwanego kwoty... z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu ...dnia... S_d Rejonowy S_d Pracy w... ul... Powód:... Pozwany:... Pozew o odszkodowanie W imieniu w_asnym wnosz_: 1. o zas_dzenie na moj_ rzecz od pozwanego kwoty... z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia

Bardziej szczegółowo

kapłanem, który swoją miłością do Chrystusa promieniował na wszystkich ludzi, którzy z nim przebywali. Od najmłodszych swoich lat wielką czcią,

kapłanem, który swoją miłością do Chrystusa promieniował na wszystkich ludzi, którzy z nim przebywali. Od najmłodszych swoich lat wielką czcią, Spotkanie ku czci błogosławionych męczenników z naszego regionu, wyniesionych na ołtarze przez Papieża Jana Pawła II wśród 108 błogosławionych dnia 13 czerwca 1999 roku W dniu 17 lipca 2015 roku w Dziennym

Bardziej szczegółowo

Instrumenty rynku pracy dla osób poszukuj cych pracy, aktualnie podlegaj cych ubezpieczeniu spo ecznemu rolników w pe nym zakresie.

Instrumenty rynku pracy dla osób poszukuj cych pracy, aktualnie podlegaj cych ubezpieczeniu spo ecznemu rolników w pe nym zakresie. Instrumentyrynkupracydlaosóbposzukujcychpracy, aktualniepodlegajcychubezpieczeniuspoecznemurolnikówwpenymzakresie. Zdniem1lutego2009r.weszywycieprzepisyustawyzdnia19grudnia2008r. o zmianie ustawy o promocji

Bardziej szczegółowo

DAWID I OLBRZYMI FILISTYŃCZYK

DAWID I OLBRZYMI FILISTYŃCZYK DAWID I OLBRZYMI FILISTYŃCZYK Saul, po odstąpieniu od Pana był trapiony przez złego ducha. Słudzy Saula szukali kogoś, kto potrafi grać na instrumentach, aby ukoić Saula. Kiedy okazało się, że Dawid jest

Bardziej szczegółowo

S T A T U T POLSKO-CHISKIEGO TOWARZYSTWA GOSPODARCZO-KULTURALNFGO & 1 & 2 & 3

S T A T U T POLSKO-CHISKIEGO TOWARZYSTWA GOSPODARCZO-KULTURALNFGO & 1 & 2 & 3 S T A T U T POLSKO-CHISKIEGO TOWARZYSTWA GOSPODARCZO-KULTURALNFGO Postanowienia ogólne ROZDZIA PIERWSZY & 1 1. Stowarzyszenie o nazwie Polsko-Chiskie Towarzystwo Gospodarczo-Kulturalne zwane dalej Towarzystwem,

Bardziej szczegółowo

w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie Powiatowym w Krasnymstawie

w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie Powiatowym w Krasnymstawie ZARZDZENIE Nr 13/2005 STAROSTY KRASNOSTAWSKIEGO z dnia 29 sierpnia 2005 roku w sprawie wprowadzenia procedury naboru pracowników na kierownicze stanowiska urzdnicze i stanowiska urzdnicze w Starostwie

Bardziej szczegółowo

Ptaki Toruńskiej Strugi Wiosna 2012

Ptaki Toruńskiej Strugi Wiosna 2012 Ptaki Toruńskiej Strugi Wiosna 2012 Zainspirowany pasjonującą opowieścią uczniów Zespołu Szkół nr 7 w Toruniu o Strudze Toruńskiej ( Nasza Baszka, czyli Struga Toruńska ; gorąco polecam) postanowiłem zapolować

Bardziej szczegółowo

Co się działo? 1/2015-2016

Co się działo? 1/2015-2016 1/2015-2016 Co się działo? Sprzątanie Świata 25 września wzięliśmy udział w akcji Sprzątanie Świata. Wyruszyliśmy na drugiej lekcji. Poszliśmy do lasu w Jędrzychowie. W jednym miejscu zostawiliśmy worki

Bardziej szczegółowo

S T A T U T Fundacji dla Dzieci Niepełnosprawnych NADZIEJA z siedzib w Słupsku

S T A T U T Fundacji dla Dzieci Niepełnosprawnych NADZIEJA z siedzib w Słupsku S T A T U T Fundacji dla Dzieci Niepełnosprawnych NADZIEJA z siedzib w Słupsku Postanowienia ogólne. ROZDZIAŁ I 1 1. Fundacja nosi nazw: Fundacja dla Dzieci Niepełnosprawnych NADZIEJA, zwana dalej Fundacj

Bardziej szczegółowo

DZIECI I ICH PRAWA. Prawa Dziecka są dla wszystkich dzieci bez wyjątku

DZIECI I ICH PRAWA. Prawa Dziecka są dla wszystkich dzieci bez wyjątku DZIECI I ICH PRAWA Prawa Dziecka są dla wszystkich dzieci bez wyjątku i jakiejkolwiek dyskryminacji, niezaleŝnie od koloru skóry, płci, języka, jakim się posługuje, urodzenia oraz religii. Zostały one

Bardziej szczegółowo

Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych

Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych Badania naukowe potwierdzają, że wierność w związku została uznana jako jedna z najważniejszych cech naszej drugiej połówki. Jednym z większych ciosów jaki może nas spotkać w związku z dugą osobą jest

Bardziej szczegółowo

Historia mojej rodziny. Klaudia Dink, 3F Gimnazjum nr 143 z Oddziałami Integracyjnymi im. I.J. Paderewskiego w Warszawie

Historia mojej rodziny. Klaudia Dink, 3F Gimnazjum nr 143 z Oddziałami Integracyjnymi im. I.J. Paderewskiego w Warszawie Historia mojej rodziny Klaudia Dink, 3F Gimnazjum nr 143 z Oddziałami Integracyjnymi im. I.J. Paderewskiego w Warszawie Drzewo genealogiczne mojej rodziny Kazimierz Krzyszczak Mój prapradziadek urodził

Bardziej szczegółowo

11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego

11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego 11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego MARIA REGINA POLONIAE NR 6 / 18 / 2015 Na naszą modlitwę w Bazylice górnej musieliśmy poczekać z powodu koncertu,

Bardziej szczegółowo

Magazyn kulturalno-szachowy Karl. Ok?adka numeru po?wi?conego osobie arcymistrza Rubinsteina.

Magazyn kulturalno-szachowy Karl. Ok?adka numeru po?wi?conego osobie arcymistrza Rubinsteina. NOWE O UBINSTEINIE Numer 3/2013 niemieckiego kwartalnika Karl (zgodnie z tre?ci? i podtytu?em jest to magazyn kulturalno-szachowy ) niemal w ca?o?ci po?wi?cony jest osobie arcymistrza ubinsteina, najwybitniejszego

Bardziej szczegółowo

Jestem rodziną zastępczą dla brata

Jestem rodziną zastępczą dla brata Jestem rodziną zastępczą dla brata Bohaterką reportażu jest Karolina, młoda, urocza dziewczyna, która postanowiła zostać rodziną zastępczą dla swojego brata Kacpra. Zdecydowała się na takie rozwiązanie,

Bardziej szczegółowo

2. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy: Inflanty, ziemię smoleńską, ziemię czernihowską, wschodnią Ukrainę.

2. Wpisz w odpowiednie miejsca nazwy: Inflanty, ziemię smoleńską, ziemię czernihowską, wschodnią Ukrainę. 1. Uzupełnij schemat wpisując w odpowiednie miejsca podane pojęcia: wojsko, izba poselska, urzędnicy, skarb, prawo, waluta, król, senat, polityka zagraniczna. RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW 2. Wpisz w odpowiednie

Bardziej szczegółowo

Wpisany przez Redaktor niedziela, 20 listopada :10 - Poprawiony niedziela, 20 listopada :24

Wpisany przez Redaktor niedziela, 20 listopada :10 - Poprawiony niedziela, 20 listopada :24 Jubileuszowy Akt Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana Nieśmiertelny Królu Wieków, Panie Jezu Chryste, nasz Boże i Zbawicielu! W Roku Jubileuszowym 1050-lecia Chrztu Polski, w roku Nadzwyczajnego

Bardziej szczegółowo

Jak wytresować swojego psa? Częs ć 1. Niezbędny sprzęt przy szkoleniu psa oraz procesy uczenia

Jak wytresować swojego psa? Częs ć 1. Niezbędny sprzęt przy szkoleniu psa oraz procesy uczenia Jak wytresować swojego psa? Częs ć 1 Niezbędny sprzęt przy szkoleniu psa oraz procesy uczenia Niezbędny sprzęt przy szkoleniu psa oraz proćesy uczenia Problemy wynikające z zachowań psów często nie są

Bardziej szczegółowo

Rozwój demokracji szlacheckiej. Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r.

Rozwój demokracji szlacheckiej. Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r. Rozwój demokracji szlacheckiej Nic o nas bez nas Konstytucja Nihil novi 1505 r. 1. Pozycja prawna szlachty Najpierw byli wojowie, potem rycerstwo, na końcu szlachta Szlachta silna z powodu otrzymywanych

Bardziej szczegółowo

System Connector Opis wdrożenia systemu

System Connector Opis wdrożenia systemu System Connector Opis wdrożenia systemu Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Spistre ci Wymagania z perspektywy Powiatowego Urzdu Pracy... 3

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej:

POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej: POLITYKA SŁUCHANIE I PISANIE (A2) Oto opinie kilku osób na temat polityki i obecnej sytuacji politycznej: Ania (23 l.) Gdybym tylko mogła, nie słuchałabym wiadomości o polityce. Nie interesuje mnie to

Bardziej szczegółowo

UCHWA A NR IX/ /2019 RADY GMINY GNIEZNO. z dnia 5 kwietnia 2019 r.

UCHWA A NR IX/ /2019 RADY GMINY GNIEZNO. z dnia 5 kwietnia 2019 r. Projekt z dnia 3 kwietnia 2019 r. Zatwierdzony przez... UCHWAA NR IX/ /2019 RADY GMINY GNIEZNO z dnia 5 kwietnia 2019 r. w sprawie przekazania do Wojewódzkiego Sdu Administracyjnego w Poznaniu skargi Wojewody

Bardziej szczegółowo

Temat: Św. Bernadetta Soubirous.

Temat: Św. Bernadetta Soubirous. Kazanie ze spotkania młodych 11 października 2014r. Temat: Św. Bernadetta Soubirous. Wiara otwiera nam drogę do Bożej rodziny, tworząc duchową rodzinę. "Błogosławione łono które Cię nosiło". Pan Jezus

Bardziej szczegółowo

A GDYBY TAK NIE PRACOWAĆ W NIEDZIELĘ?

A GDYBY TAK NIE PRACOWAĆ W NIEDZIELĘ? A GDYBY TAK NIE PRACOWAĆ W NIEDZIELĘ? 57KerenOr, 07.03.2017 13:03 A ja tam lubi? pracowa? w niedziel?! A jak, sta? mnie. Inni sobie za?ywaj? s?onecznej k?pieli a ja wydaj? towar klientowi. I owszem, mog?

Bardziej szczegółowo

KATECHEZA DL SZKOŁY PODSTAWOWEJ KLASY I III

KATECHEZA DL SZKOŁY PODSTAWOWEJ KLASY I III s. Agata Trzaska KATECHEZA DL SZKOŁY PODSTAWOWEJ KLASY I III TEMAT: Powołanie do życia konsekrowanego co to takiego? ZAŁOŻENIA EDUKACYJNE 1. Cele katechetyczne wymagania ogólne Uczeń uświadamia sobie kim

Bardziej szczegółowo

Monarchia polska w XIV-XV wieku

Monarchia polska w XIV-XV wieku Monarchia polska w XIV-XV wieku 1. Zmiany w administracji polskiej w XIII w. Rozwój immunitetów, kolonizacja na prawie niemieckim, zmiana struktur stanowych wymusił zmiany w systemie władzy Urzędy dworskie

Bardziej szczegółowo