PERIODYZACJA FILOZOFII

Transkrypt

1 PERIODYZACJA FILOZOFII

2 Kosmocentryzm Teocentryzm Antropocentryzm Starożytność: czym jest i jak powstał świat? Średniowiecze: kim jest Bóg? Nowożytność: kim jest człowiek? Współczesność

3 Filozofia europejska zaczyna się w starożytnej Grecji około VII w. p. Chr. Najwięksi greccy filozofowie przyrody to: Tales, Anaksymander i Anaksymenes; pytali o arche Filozofem, który pierwszy zapytał: czym jest byt?, był Parmenides nazywamy go ojcem ontologii to on rozdzielił drogę poznania na drogę mędrców i drogę głupców

4 Starożytność Tales z Miletu (ok.624-ok.547) Autor pytania o arche rzeczywistości Założyciel jońskiej szkoły filozofów Ojciec dialektyki panta rei kai ouden menei

5 POSŁUCHAJMY BALLADY O MILEZYJCZYKACH

6 Słowniczek Zosia grecka sofia, czyli mądrość. Filo-sophos to ten, który umiłował mądrość Milet starożytne miasto uznawane za kolebkę filozofii Rzeczy przyczyna (tu gr. arche) m. in. taki składnik rzeczywistości, który jest bazą, zasadą jej istnienia, bez którego rzeczywistość nie może istnieć Koinonia (z gr.) wspólnota, zjednoczenie Homer Autor Iliady i Odysei Kosmogonie poematy i mity opowiadające o początku świata Wenus urodziwa bogini piękna Artemida dziewicza bogini łowów Tales z Miletu uważany za pierwszego filozofa. Jako pierwszy zapytał o istnienie zasada rzeczywistości (arche). Za zasadę przyjął wodę. Eris wredna bogini niezgody i kłótni. To przez nią zaczęła się wojna trojańska. Apeiron bezkres, arche dla Anaksymandra Anaksymander uczeń Talesa. Za arche przyjął apeiron. Mówił o wielkim znaczeniu cnoty dzielności i o tym, że świat jest napięciem między przeciwieństwami, np. ciemno-jasno, sucho-mokro, ciepło-zimno. Atena chłodna bogini mądrości Eros bóg miłości Meandry klasyczny wzór grecki zdobiący często gzymsy, a także rzeka płynąca przez Milet Sufiks końcówka wyrazu. Tym Anaksem był Anaksymenes, którego powszechnie uważa się za mniej lotny umysł niż Anaksymandra. Za arche przyjął powietrze. Tekst: ks. Bartłomiej Kot Kompozycja: ks. Bartłomiej Kot Wokal: ks. Bartłomiej Kot Chór 1: ks. Bartłomiej Kot Chór 2: ks. Bartłomiej Kot Chór 3: ks. Bartłomiej Kot Chór 4: ks. Bartłomiej Kot Gitara: ks. Bartłomiej Kot Grzechotka: ks. Bartłomiej Kot Dzwonek: ks. Bartłomiej Kot Kontrabas: Paweł Prucnal Zdjęcia: Daniel Brzezina Montaż: Daniel Brzezina Tło: Rafael Szkoła Ateńska Autor: ks. Bartłomiej Kot ks. Bartłomiej Kot dynamiczny mistyk gitary. Obecnie wikariusz jednej z oleśnickich parafii. Wieczorami wchodzi w intymne relacje z nutami oraz strunami. Dzięki temu powstają takie utwory jak Lykeon czy Sokrates. Dla niego nawet sam św. Tomasz z Akwinu zgodził się być insipracją. Podobnie uczynili już wcześniej Platon i Tales z Miletu.

7 Sokrates ( )

8 Platon ( )

9 Arystoteles ur. 384 p.n.e., zm. 7 marca 322 p.n.e

10 Św. Augustyn (ur. 13 listopada 354 w Tagaście, zm. 28 sierpnia 430 w Hipponie)

11 Plotyn ur. ok. 204 w Lykopolis w Egipcie, zm. 269

12 Boecjusz ((ur. ok. 480; zm. między 524 a 526)

13 Średniowiecze

14

15 Średniowiecze obfitowało w wielkich myślicieli. Najwięksi z nich to: Jan Szkot Eriugena (ok ), Anzelm z Canterbury (1033/ ), Piotr Abelard ( ), Bernard z Clairvaux ( ), Albert Wielki (1206/7-1280), Bonawentura ( ), Tomasz z Akwinu (1224/5-1274), Jan Duns Szkot ( ).

16

17 Rozwój uniwersytetów

18 Powstanie u. to efekt chrześcijańskiej kultury europejskiej, zogniskowanej na dociekaniach poznawczych nad człowiekiem i jego działaniem w społeczności. Pierwszym u. był Uniwersytet Boloński jako wydział prawa (bez teologii, która została tam powołana dopiero w 1352 przez papieża Innocentego VI). Najsławniejszy był Uniwersytet Paryski, formujący się od XII w. jako studium filozoficzne i teologiczne oraz (nie dorównujący Paryskiemu sławą i znaczeniem) u. w Oksfordzie. Na Uniwersytecie Paryskim wzorowały się uniwersytety powstające w różnych krajach. Na czele u. jako reprezentant władz kościelnych stał kanclerz, który nadawał stopnie naukowe; w późniejszych wiekach funkcję tę przejmował rektor, stojący pierwotnie na czele wydziału filozoficznego.

19 W. Tatarkiewicz: [...] w szkołach uczono siedmiu tzw.»sztuk wyzwolonych«(artesliberaleslub saeculares), których wykaz i program wieki średnie odziedziczyły po chrześcijańskich pisarzach z ostatniej epoki rzymskiej, Boecjuszu i innych. Sztuki wyzwolone dzieliły się na 2 grupy: grupa trzech (trivium) sztuk humanistycznych (artestriviales, sermonicaleslub rationales) składała się z gramatyki, retoryki i dialektyki, a grupa czterech (quadrivium) sztuk matematyczno-przyrodniczych, realnych (artesquadrivialeslub reales) składała się z arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki. Na tym kończył się zasób nauk świeckich (które tylko w niewielu szkołach miały zakres bardziej rozległy) i następowała teologia. Studia świeckie były pojmowane jako propedeutyka do teologii. Wśród nauk wyzwolonych przewagę miało trivium, w trivium zaś dialektyka (Tatarkiewicz HF I 215).

20 trivium Logika odkryta została ze względu na mowę. W nauczaniu jest przedmiotowo pierwsza. Najpierw należy poznać język, następnie nauki praktyczne, bo cnota oczyszcza wzrok ducha, który musi być niezwykle przenikliwy przy uprawianiu nauk teoretycznych, by dopiero przejść do mechanicznych. 1.Gramatyka 2.Retoryka 3.Dialektyka

21 quadrivium 1.arytmetyka(podstawowy element to liczba rozumiana jako oderwana wielkość sama w sobie), 2.muzyka (bada różne stosunki liczb podstawowy element to harmonia), 3.geometria(zajmuje się nieruchomą przestrzenią podstawowy element to punkt) 4.astronomia(zajmuje się ruchem podstawowy element to chwila).

22 Harmonia macrocosmica(1661)andreas Cellerius filozofia zaś dąży do poznania świata jako całości

23 Nowożytność

24 Kartezjusz ( ) ojciec filozofii nowożytnej

25 Empiryzm Wiedza żadnego człowieka nie może wyjść poza jego doświadczenie John Locke

26 Współczesna koncepcja empiryzmu została wysunięta przez Francisa Bacona, a następnie rozwinięta przez Johna Locke'a, George'a Berkeleya oraz Davida Hume'a.

27 Myśliciele francuscy XVIII w.: Wolter, Diderot, Rousseau

28 Filozofia Kanta

29 Są dwie rzeczy, które napełniają duszę podziwem i czcią, niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie. Są to dla mnie dowody, że jest Bóg nade mną i Bóg we mnie I. Kant

30 to może teraz piosenka o Kancie?

31 Słowniczek A priori, w języku łacińskim: z założenia. Rozum czysty (teoretyczny) książka Kanta Krytyka czystego rozumu wydana po raz pierwszy w 1781 roku. Wywarła duży wpływ na kształtowanie się myśli filozoficznej. Rozum czysty nie jest w stanie ogarnąć prawd metafizycznych, do tego potrzebna jest inna władza poznawcza rozum praktyczny. Domeną rozumu praktycznego są sądy aprioryczne, czyli takie które mają naturę podobną do aksjomatów w matematyce, ale w filozofii Kanta dotyczą raczej sfery moralności i estetyki. Do słusznego postępowania nie powinny nas skłaniać uczucia, ale właśnie te aprioryczne sądy, postulaty rozumu praktycznego, które nazywają się imperatywami. Wśród nich najważniejszy jest imperatyw kategoryczny, który głosi: Postępuj wedle takich tylko zasad, co do których możesz jednocześnie chcieć, żeby stały się prawem powszechnym. Te zasady nazywane są również maksymami. Jedno z najbardziej znanych zdań wypowiedzianych przez Kanta: Dwie rzeczy napełniają umysł coraz to nowym i wzmagającym się podziwem i czcią, im częściej i trwalej się nad nimi zastanawiamy: niebo gwiaździste nade mną i prawo moralne we mnie.

32 WSPÓŁCZESNOŚĆ

33 Główne kierunki filozofii współczesnej Hegel filozofia ducha Pozytywizm Marksizm Neotomizm Fenomenologia Egzystencjalizm Personalizm Filozofia analityczna