Nie podnoś głowy. Płaskie ułożenie głowy chorego zwiększa prędkość przepływu krwi w przypadku świeżego udaru niedokrwiennego
|
|
- Tomasz Kujawa
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nie podnoś głowy Płaskie ułożenie głowy chorego zwiększa prędkość przepływu krwi w przypadku świeżego udaru niedokrwiennego Anne W. Wojner-Alexander, PhD; Zsolt Garami, MD; Oleg Y. Chernyshev, MD, PhD; Andrei V. Alexandrov, MD Streszczenie Wprowadzenie: Chorzy ze świeżym udarem niedokrwiennym są rutynowo układani z podgłówkiem łóżka uniesionym pod kątem 30 mimo braku objawów podwyższonego ciśnienia śródczaszkowego. Cele: Zbadanie w czasie rzeczywistym wpływu położenia podgłówka na prędkość resztkowego przepływu krwi w tętnicach, których zamknięcie spowodowało świeży udar mózgu, i sprawdzenie, czy opór dla przepływu resztkowego zwiększa się w przypadku niższego ustawienia podgłówka. Metody: W doświadczeniu opartym na powtarzanych pomiarach badano wpływ ustawienia podgłówka pod kątem 0, 15 i 30 na średnią prędkość przepływu (mean flow velocity MFV) w tętnicy środkowej mózgu u chorych ze świeżym (<24 godzin) udarem niedokrwiennym. Pomiarów dokonywano za pomocą przezczaszkowego badania doplerowskiego, określając MFV i wskaźnik pulsacji (pulsatility index PI) sygnałów przepływu resztkowego w miejscu utrzymującego się zwężenia światła tętnicy. Wyniki: Do badania zakwalifikowano 20 chorych (średni wiek: 60 ±15 lat; mediana liczby punktów w skali NIH Stroke Scale [NIHSS] = 14). MFV w tętnicy środkowej mózgu zwiększyła się u wszystkich chorych po obniżeniu położenia podgłówka (maksymalne bezwzględne zwiększenie MFV: 27 cm/s, zakres: 5 96% w stosunku do wartości początkowych przy ułożeniu podgłówka pod kątem 30 ). MFV w tętnicy środkowej mózgu zwiększyła się średnio o 20% (o 12% po zmianie kąta z 30 na 15 oraz o 8% po zmianie kąta z 15 na 0 ; p 0,025). Średnie wartości ciśnienia tętniczego i częstotliwości rytmu serca nie zmieniły się po zmianie położenia podgłówka. Nie zmienił się również PI (średnie wartości: 0,89 w przypadku kąta 30, 0,91 15 i 0,83 0 ), co świadczyło, że nie zwiększył się opór dla przepływu krwi. U 3 chorych (15%) obserwowano poprawę neurologiczną (średnio o 3 punkty NIHSS w odniesieniu do czynności ruchowych) bezpośrednio po obniżeniu położenia głowy. Wniosek: Niskie ułożenie podgłówka może być korzystne dla chorych ze świeżym udarem niedokrwiennym, zwiększając resztkowy dopływ krwi do niedokrwionego obszaru mózgu. Udar niedokrwienny jest potencjalnie odwracalny pod warunkiem przywrócenia przepływu tętniczego, zanim dojdzie do obumarcia komórek. W zależności od nasilenia i czasu trwania niedokrwienia okno czasowe może być różne. Środki zwiększające przepływ tętniczy w początkowym okresie udaru niedokrwiennego mogą bezpośrednio ograniczyć obszar zawału, a tym samym zmniejszyć następstwa neurologiczne. Jednym z takich środków może być płaskie układania podgłówka w celu wywołanego siłą grawitacji zwiększenia dopływu krwi tętniczej do niedokrwionej tkanki mózgu. Personel karetek pogotowia i izb przyjęć rutynowo jednak układa chorych po udarze i z innymi chorobami neurologicznymi w taki sposób, że głowa pacjenta jest uniesiona pod kątem 30. Przeprowadzono wiele badań, których celem było ustalenie optymalnej pozycji podgłówka w przypadku chorych na choroby układu nerwowego. W badaniach tych często uczestniczyły niejednorodne grupy chorych z różnymi rozpoznaniami i potencjalnym lub rzeczywistym zwiększeniem ciśnienia śródczaszkowego Większość badań dotyczących ustawienia podgłówka dotyczyła pacjentów po urazowym uszkodzeniu mózgu. Oceniano głównie parametry ciśnienia perfuzji mózgowej, mniejszą uwagę zwracając na wskaźniki przepływu tętniczego w czasie rzeczywistym. Do dzisiaj nie ustalono ostatecznie optymalnego postępowania wyniki niektórych badań przemawiały za uniesieniem podgłówka 1,3,7,9,10, innych za jego płaskim ustawieniem; 4,11 część badań sugerowała natomiast, że ustawienie powinno zależeć od indywidualnych czynników dotyczących danego chorego. 2,5,6,8 Tylko w jednym badaniu dotyczącym ustawienia podgłówka uczestniczyli wyłącznie chorzy z dużym podostrym udarem niedokrwiennym i prawidłowym ciśnieniem śródczaszkowym. 12 Z: University of Texas Health Science Center w Houston, USA. Praca wpłynęła 8 września 2004 r.; przyjęto do druku 5 stycznia 2005 r. Korespondencję oraz prośby o kopie oryginału należy kierować do: Dr. A.W. Wojner-Alexander, Stroke Team, Department of Neurology, University of Texas Health Science Center at Houston, 6431 Fannin, MSB 7.044, Houston, TX 77030, USA; Anne.W.Wojner@uth.tmc.edu NEUROLOGY 2005;64: Copyright 2005 by AAN Enterprises, Inc. 49
2 Chociaż podstawowymi parametrami ocenianymi w tym badaniu były ciśnienie śródczaszkowe i ciśnienie perfuzji mózgowej, u 18 chorych badacze zmierzyli również MFV w tętnicy środkowej mózgu, wykonując przezczaszkowe badanie doplerowskie w znieczuleniu ogólnym. Pomimo wyższego ciśnienia śródczaszkowego u chorych leżących płasko, ciśnienie perfuzji i MVF w tętnicy środkowej mózgu były największe, kiedy podgłówek był ustawiony pod kątem 0. Postanowiliśmy ustalić, czy można zwiększyć prędkość przepływu w tętnicy środkowej mózgu dzięki prostemu zabiegowi zmiany kąta ustawienia podgłówka w początkowej fazie udaru, nie utrudniając jednak przepływu tętniczego w następstwie zwiększonego oporu naczyniowego. We wcześniejszym badaniu wykazaliśmy, że możliwy jest pomiar sygnałów przepływu resztkowego w miejscu ostrego zamknięcia tętnicy wewnątrzczaszkowej za pomocą przezczaszkowego badania doplerowskiego. 13 Badanie to można wykorzystać do oceny stopnia okluzji tętnicy i pośredniej oceny zmian przepływu, jeżeli w czasie krótkiego okresu obserwacji utrzymany będzie taki sam kąt insonacji. 14 U chorych z udarem niedokrwiennym maksymalny wzrost ciśnienia śródczaszkowego z towarzyszącym spadkiem ciśnienia perfuzji mózgowej obserwowano po 48 godzinach od wystąpienia zawału lub później Nie oczekiwaliśmy zatem istotnego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego w związku z niższym ustawieniem podgłówka w ciągu pierwszych 24 godzin po wystąpieniu objawów. Tab. 1. Zwiększenie średniej prędkości przepływu (mean flow velocity MFV) wraz z obniżaniem położenia podgłówka łóżka Pozycja podgłówka pozycja wyjściowa, kątem 30 kątem 15 kątem 0 całkowita zmiana Tętnica środkowa mózgu/mfv Zmiana MFV 40,1 (17,6) przepływ początkowy 44,9 (18,6) zwiększenie przepływu o 12% 48,3 (19,1) zwiększenie przepływu o 8% zwiększenie przepływu o 20% Wartości w nawiasach odpowiadają odchyleniom standardowym (SD). Metody. W quasi-eksperymencie opartym na powtarzanych pomiarach badano wpływ różnych kątów ustawienia podgłówka (0, 15 i 30 ) na sygnały tętniczego przepływu resztkowego u chorych ze świeżym udarem niedokrwiennym. Badanie zaplanowano, przyjmując dwie hipotezy: (1) MFV w tętnicy środkowej mózgu znacząco się zwiększy w miejscu okluzji tętnicy po ułożeniu chorego ze świeżym udarem niedokrwiennym z głową uniesioną pod mniejszym kątem niż 30 i (2) opór przepływu wyrażony za pomocą wskaźnika pulsacji (PI) Goslinga i Kinga nie przekroczy w czasie całego badania granic normy, odpowiadających małemu oporowi. Zgodę na przeprowadzenie badania uzyskano w Committee for the Protection of Human Subjects działającym przy szpitalu uniwersyteckim. Ponieważ nie publikowano dotychczas danych pozwalających na oszacowanie efektu interwencji, w celu ustalenia prawidłowej liczebności badanej grupy przeanalizowano wyniki badania pilotowego (n = 11). Na podstawie uzyskanych w ten sposób danych przyjęto, że wielkość efektu interwencji na 3 poziomach wynosi 0,40, minimalny współczynnik r 0,89, a retrospektywna moc testu 0,85 (z poprawką Greenhouse a i Geisslera, f = 6,34, p = 0,22). Ostatecznie ustalono, że należy przebadać 20 pacjentów. Pacjenci udzielili świadomej, pisemnej zgody na udział w badaniu. Kwalifikowano do niego chorych w wieku powyżej 18 lat przyjętych do szpitala z powodu udaru w obrębie przedniego zakresu unaczynienia, u których w ciągu 24 godzin od wystąpienia objawów utrzymywała się niedrożność tętnicy z wykrywalnymi za pomocą przezczaszkowego badania doplerowskiego sygnałami przepływu resztkowego. Przezczaszkowe badanie doplerowskie wykonywano w oknie kości skroniowej po stronie udaru. Widma przepływu w tętnicy środkowej mózgu rejestrowano na głębokości mm. Do monitorowania wybierano widmo, które według skali TIBI (Thrombolysis In Brain Ischemia) było najbardziej zaburzone. 13 W porównaniu z angiografią współczynnik dokładności badania doplerowskiego w wykrywaniu ostrego zamknięcia odcinka M1 tętnicy środkowej mózgu wynosił w naszej pracowni ponad 90%. Z badania wyłączono chorych z udarem krwotocznym i niedokrwiennym dotyczącym tylnego zakresu unaczynienia mózgu. Kryteria wykluczające obejmowały również brak odpowiedniego okna kości skroniowej do insonacji oraz wystąpienie pełnej rekanalizacji naczynia przed ukończeniem badania zgodnie z protokołem. Sondy do przezczaszkowego badania doplerowskiego umieszczano w okolicy okna skroniowego za pomocą specjalnego uchwytu mocowanego na głowie dla zapewnienia stałego kąta insonacji. MFV uznano w tym badaniu za zmienną zależną, używając jej do wykrywania zmian w przepływie tętniczym w zależności od położenia podgłówka. Wartości PI wyliczone w stosunku do MFV zmierzonej przy położeniu podgłówka pod kątem 30, 15 i 0 odzwierciedlały opór przepływu wywołany zmianą pozycji głowy, a zwłaszcza wynikający ze wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Zgodnie z protokołem badanie rozpoczynano przy ułożeniu głowy pacjenta pod kątem 30, mierząc MFV, PI, częstotliwość rytmu serca i ciśnienie tętnicze (skurczowe, rozkurczowe i średnie). Następnie zmniejszano kąt ustawienia podgłówka do 15 i 0. Po każdej zmianie ustawienia podgłówka kolejne pomiary wykonywano po trwającym 15 minut okresie wyrównania, którego celem było ustabilizowanie częstotliwości rytmu serca i ciśnienia tętniczego, aby wykluczyć zakłócający wpływ na MFV. Dane przeanalizowano za pomocą pakietu SPSS (Cary, NC, USA). W analizie statystycznej zastosowano test t Studenta i analizę wariancji (ANOVA) dla powtarzanych pomiarów; w celu zapewnienia zachowawczej interpretacji wyników zastosowano poprawkę statystyki f według Greenhouse a i Geisslera. Aby uniknąć efektu galopującego α, wprowadzono poprawkę Bonferroniego, korygując wartość α do 0,016. Wyniki. Do badania włączono 20 przytomnych chorych ze świeżym udarem niedokrwiennym, którzy przeszli ocenę neurologiczną oraz badanie TK głowy i przezczaszkowe badanie doplerowskie. U wszystkich chorych utrzymywała się niedrożność tętnicy środkowej mózgu z wykrywalnymi w badaniu doplerowskim nieprawidłowymi widmami przepływu resztkowego (stopień 1 3 w skali TIBI, lewa tętnica środkowa mózgu n = 11, prawa tętnica środkowa mózgu n = 9). Średni wiek chorych wynosił 60 ±15 lat (mediana: 65 lat, zakres: lat). W badanej grupie było 14 mężczyzn i 6 kobiet. Mediana wyniku w skali NIH Stroke Scale (NIHSS) w chwili pierwszego badania doplerowskiego wynosiła 14 punktów (zakres: 3 24 punktów). U wszystkich chorych odnotowaliśmy poprawę MFV w tętnicy środkowej mózgu wraz z obniżaniem pozycji podgłówka (maksymalne bezwzględne zwiększenie MFV 50 NEUROLOGY wydanie polskie 4/2005
3 Ryc. Widma przepływu w tętnicy środkowej mózgu przy ustawieniach podgłówka pod kątem 30, 15 i 0 u chorego ze świeżym udarem niedokrwiennym. Po zmianie kąta ustawienia podgłówka z 30 na 0 wynik w skali NIH Stroke Scale zmniejszył się o 3 punkty (2 punkty w odniesieniu do czynności kończyny górnej i 1 punkt w odniesieniu do czynności kończyny dolnej). PI = wskaźnik pulsacji (pulsatility index). wyniosło 27 cm/s, zakres zmiany w stosunku do wartości wyjściowych przy ustawieniu podgłówka pod kątem 30 wynosił 5 96%). Średnie całkowite zwiększenie MFV w tętnicy środkowej mózgu wynosiło 20% po obniżeniu kąta nachylenia podgłówka z 30 na 0 (tab. 1.). Wartości MFV w tętnicy środkowej mózgu różniły się w 3 ustawieniach podgłówka, a zakres efektu wyliczony dla interwencji w 3 ustawieniach podgłówka wynosił 0,47 przy minimalnej wartości współczynnika r = 0,90 i retrospektywnej mocy testu wynoszącej 0,99 (tab. 2.). Znamienną różnicę MFV wykrywano przy zmianie kąta nachylenia podgłówka z 30 do 15 (test t Studenta, p <0,001) i z 30 do 0 (p <0,001); zmiana kąta nachylenia podgłówka z 15 do 0 powodowała dalsze zwiększenie MFV w tętnicy środkowej mózgu (p = 0,025), ale po uwzględnieniu poprawki Bonferroniego efekt ten nie osiągnął istotności statystycznej. Na zmianę MFV w wiekszym stopniu wpłynęło obniżenie kąta nachylenia podgłówka z 30 do 15 (12%) niż z 15% na 0% (tab. 1.). Rycina przedstawia zwiększenie MFV w tętnicy środkowej mózgu w odpowiedzi na zmniejszenie kąta nachylenia podgłówka. Nie stwierdzono znamiennych różnic pod względem średniego ciśnienia tętniczego ani częstotliwości rytmu serca w czasie którejkolwiek ze zmian pozycji podgłówka. Pomimo niewielkiego obniżenia średniego ciśnienia tętniczego w stosunku do początkowej wartości w pozycji 30 u 11 chorych (55%) MFV i tak się zwiększyła. Przemawia to za niezależnym od systemowego ciśnienia perfuzji mechanizmem zwiększenia prędkości przepływu tętniczego. Obserwowane zwiększenie MFV w tętnicy środkowej mózgu nie spowodowało zwiększenia oporu przepływu tętniczego ani nie wystąpiło jego kosztem. PI wyliczono odpowiednio dla każdego pomiaru MFV we wszystkich 3 pozycjach podgłówka, stwierdzając, że pozostawał on w normie i nie różnił się znamiennie między pomiarami (ANO- VA dla powtarzanych pomiarów). Średnia wartość PI wynosiła 0,89 (SD = 0,28) przy ustawieniu podgłówka pod kątem 30, 0,91 (SD = 0,29) pod kątem 15 i 0,83 (SD = 0,28) pod kątem 0. Przy płaskim ułożeniu głowy (kąt nachylenia podgłówka 0 ) poprawę neurologiczną zaobserwowano u 3 z 20 chorych. Żaden z chorych nie otrzymał trombolityków przed wykonaniem przezczaszkowego badania doplerowskiego lub w jego trakcie. U chorych odnotowano poprawę siły mięśni kończyny górnej lub dolnej (zmniejszenie wyniku w skali NIHSS średnio o 3 punkty, pozycje 5. i 6. formularza; ryc.). Omówienie. W przedstawianym badaniu wykazaliśmy, że zmniejszenie kąta nachylenia podgłówka z 30 do 0 wiązało się ze zwiększeniem średnio o 20% średniej prędkości resztkowego przepływu krwi w tętnicy, której niedrożność była przyczyną udaru niedokrwiennego. Stwierdziliśmy również, że zmniejszenie kąta nachylenia podgłówka nie wpływało na pulsację przepływu; pozostawała ona w zakresie wartości odpowiadających przepływowi o małej oporności, co wskazywało, że opór przepływu nie zwiększył się wskutek potencjalnego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Pomiarów MFV dokonanych w czasie przezczaszkowego badania doplerowskiego nie można zastosować do wyliczenia objętości mózgowego przepływu krwi (cerebral blood flow CBF), tym niemniej zaobserwowana względna zmiana MFV może odzwierciedlać zmianę CBF, ponieważ w krótkim okresie wykonywania pomiarów kąt insonacji i systemowe wskaźniki przepływu były w naszym badaniu stałe. 14 Uzyskane przez nas dane wskazują, że płaskie ułożenie głowy (kąt 0 ) może poprawiać przepływ resztkowy w niedrożnej tętnicy środkowej mózgu. Zwiększenie MFV przy prawidłowych wartościach PI sugeruje, że światło naczyń dystalnie w stosunku do miejsca zamknięcia tętnicy biernie się poszerza, a przepływ krwi jest napędzany lokalnymi gradientami ciśnienia perfuzji. Gdy podgłówek jest ustawiony płasko, gradienty te dzięki sile grawitacji mogą być większe. Utrzymywanie się prawidłowych wartości PI w połączeniu ze zwiększeniem MFV wskazuje ponadto na wzrost prędkości końcowo-rozkurczowej. Za pomocą przezczaszkowego badania doplerowskiego nie można bezpośrednio zmierzyć objętości przepływu krwi, a pomiar prędkości jest ograniczony do położonego poziomo odcinka tętnicy środkowej mózgu, sądzimy jednak, że resztkowy przepływ do niedokrwionego obszaru mózgu może się zwiększać, ponieważ w krótkim okresie obserwacji przy stałym kącie insonacji prędkość przepływu się zwiększa, a pulsacja pozostaje bez zmian. Ta druga obserwacja sugeruje, że zwiększenie prędkości wiąże się z większym przepływem postępowym bez zwiększenia oporu, powodując lepsze wypełnienie niskooporowego łożyska naczyniowego miąższu mózgu. Niskie ustawienie podgłówka może zatem stwarzać lepsze warunki krążeniowe dla perfuzji mózgu w czasie rozkurczu. Obserwacja ta jest zgodna z wynikami wcześniejszych badań, w których wykazano wyższe ciśnienie perfuzji przy płaskim ułożeniu głowy chorego z rozległym podostrym udarem niedokrwiennym mimo względnego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. 12 Wyniki naszego badania przemawiają za występowaniem podobnego zjawiska w przypadku świeżego udaru o łagodniejszym przebiegu klinicznym, dotyczącego obszaru unaczynienia tętnicy środkowej mózgu. Innym prawdopodobnym wyjaśnieniem zwiększenia prędkości jest poprawa krążenia obocznego. U chorych z zatrzymaniem przepływu w bliższym odcinku tętnicy szyjnej we- 4/2005 NEUROLOGY wydanie polskie 51
4 Tab. 2. Różnice średniej prędkości przepływu krwi przy różnych ustawieniach podgłówka Różnice między parą zmiennych pary zmiennych średnia SD 95% CI T df p kątem 30 i 15 4,8 3,9 od -6,67 do -2,93-5,37 19 <0,001 kątem 30 i 0-8,2 8,2 od -12,0 do -4,28-4,42 19 <0,001 kątem 15 i 0-3,4 6,1 od -6,23 do -0,472-2,4 19 0,025* * po wprowadzeniu poprawki Bonferroniego α = 0,016 nieznamienne. wnętrznej przepływ resztkowy w tętnicy środkowej mózgu zależy od kanałów obocznych zasilanych z koła Willisa. Ze względu na zastosowany schemat badania nie można wykluczyć, że zwiększenie prędkości przepływu zależy częściowo od poprawy przezkorowego krążenia obocznego pomiędzy segmentami M2 i M3 tętnicy środkowej mózgu. U 3 chorych z udarem niedokrwiennym uczestniczących w naszym badaniu płaskie ułożenie głowy (kąt 0 ) spowodowało nie tylko ze zwiększenie MFV w tętnicy środkowej mózgu, ale także samoistną poprawę stanu neurologicznego. Badacze National Institute of Neurologic Disorders and Stroke rt-pa zauważyli, że płaskie ułożenie głowy może u niektórych chorych od razu spowodować poprawę stanu neurologicznego. Takie zjawisko obserwowano sporadycznie w najważniejszych badaniach klinicznych dotyczących stosowania trombolizy w przypadku świeżego udaru niedokrwiennego (J.C. Grotta, doniesienie własne, 2004). Płaskie ułożenie głowy może poprawić amplitudę resztkowych sygnałów przepływu, a wyższe stopnie przepływu TIBI podwajają szansę rekanalizacji naczynia pod wpływem tkankowego aktywatora plazminogenu. 18 U wybranych chorych ze świeżym udarem niedokrwiennym należy również zbadać przydatność ułożenia w pozycji Trendelenburga (-15 ) dla zapewnienia jeszcze większego przepływu krwi w przypadku niedrożności bliższych odcinków dużych tętnic. Oczywiście, nie wszyscy chorzy tolerują płaskie ułożenie głowy nawet przez bardzo krótki czas z powodu towarzyszących chorób serca i płuc. Rozważając płaskie ułożenie pacjenta, zwłaszcza przez dłuższy czas, należy wziąść pod uwagę ryzyko zachłyśnięcia. Pamietając, że po zmianie pozycji podgłówka z 30 na 15 MFV zwiększyła się aż o 12%, u chorych źle tolerujących płaskie ułożenie lub w przypadku dużego ryzyka zachłyśnięcia można rozważyć ustawienie podgłówka pod kątem 15. Znaczenie wyników przedstawianego badania dla rutynowego postępowania z chorymi ze świeżym udarem niedokrwiennym wykracza poza leczenie szpitalne. Uzyskane dane dotyczą także pomocy udzielanej przez personel pomocy doraźnej, np. ratowników medycznych. Utrzymywanie chorych ze świeżym udarem niedokrwiennym w pozycji poziomej 0 w czasie stabilizacji i transportu do szpitala może być korzystne, ponieważ ten prosty zabieg powoduje zwiększenie przepływu resztkowego w tętnicy środkowej mózgu. Biorąc pod uwagę fakt, że przed przyjęciem do szpitala etiologia udaru nie jest znana, można przyjąć, że korzyści z poprawy krążenia tętniczego będą większe niż ryzyko potencjalnego wzrostu ciśnienia śródczaszkowego w przypadkach udaru krwotocznego. Słuszność takiego rozumowania wymaga jednak potwierdzenia w dalszych badaniach. Z tego powodu podręczniki nie określają jednoznacznie, w jaki sposób należy układać głowę chorego ze świeżym udarem; często przyjmuje się w tej sytuacji te same zasady postępowania, które odnoszą się do chorych po urazie głowy. 19 Rozważyć należy powtórzenie tego badania z wykorzystaniem bardziej zaawansowanych i bezpośrednich metod pomiaru przepływu mózgowego. Wielokrotne powtarzanie takich pomiarów może być jednak niewskazane w rutynowej praktyce. Nieznany pozostaje również okres, w którym chorzy z udarem niedokrwiennym mogą odnieść korzyść z ułożenia w pozycji 0. Nie próbowaliśmy zmieniać z powrotem kąta ustawienia podgłówka na większy, jeżeli przy płaskim ułożeniu obserwowaliśmy poprawę stanu neurologicznego. Nie wiemy, czy kąt nachylenia podgłówka miał wpływ na następstwa udaru. Nie wiadomo także, czy u chorych z rozległym udarem i znacznym obrzękiem mózgu będą występować podobne tendencje w odniesieniu do perfuzji mózgu. 20 U takich chorych płaskie ustawienie podgłówka może pogarszać stan kliniczny w podostrym okresie udaru, kiedy ciśnienie śródczaszkowe może osiągnąć zagrażające życiu wartości. Należy podkreślić, że przezczaszkowe badanie doplerowskie jest techniką zależną od operatora, która nie zapewnia 100% dokładności w wykrywaniu krytycznego zmniejszenia lub zwiększenia przepływu krwi w przypadku udaru niedokrwiennego. U 5 15% pacjentów nie można znaleźć odpowiedniego okna skroniowego umożliwiającego wykonanie przezczaszkowego badania doplerowskiego 21 i dokonanie pomiarów MFV. Chociaż omawiane zjawisko wymaga dalszych badań, wydaje się, że ustawienie podgłówka łóżka pod kątem 0 15 jest prostym sposobem poprawy skuteczności postępowania z chorymi ze świeżym udarem mózgu. Piśmiennictwo 1. Kenning JA, Toutant SM, Saunders RL. Upright patient positioning in the management of intracranial hypertension. Surg Neurol 1980;15: Ropper AH, O Rouke D, Kennedy SK. Head position, intracranial pressure and compliance. Neurology 1982;32: NEUROLOGY wydanie polskie 4/2005
5 3. Durward QJ, Amacher AL, Del Maestro RF, Sibbald WJ. Cerebral and cardiovascular responses to changes in head elevation in patients with intracranial hypertension. J Neurosurg 1983;59: Roser MJ, Coley IB. Cerebral perfusion pressure, intracranial pressure and head elevation. J Neurosurg 1986;65: Davenport A, Will EJ, Davison AM. Effect of posture on intracranial pressure and cerebral perfusion pressure in patients with fulminant hepatic and renal failure after acetaminophen self-poisoning. Crit Care Med 1990;18: March K, Mitchell P, Grady S, Winn R. Effect of backrest position on intracranial and cerebral perfusion pressures. J Neurosci Nurs 1990;22: Feldman Z, Kanter MJ, Robertson CS, et al. Effect of head elevation on intracranial pressure, cerebral perfusion pressure and cerebral blood flow in head-injured patients. J Neurosurg 1992;76: Schneider G-H, Helden AV, Franke R, Lanksch WR, Unterberg A. Influence of body position on jugular venous oxygen saturation, intracranial pressure and cerebral perfusion pressure. Acta Neurochir 1993;59(suppl): Meixensberger J, Baunach S, Amschler J, Dings J, Roosen K. Influence of body position on tissue po2, cerebral perfusion pressure and intracranial pressure in patients with acute brain injury. Neurol Res 1997;19: Winkelman C. Effect of backrest position on intracranial and cerebral perfusion pressures in traumatically brain-injured adults. Am J Crit Care 2000;9: Moraine JJ, Berre J, Melot C. Is cerebral perfusion pressure a major determinant of cerebral blood flow during head elevation in comatose patients with severe intracranial lesions? J Neurosurg 2000;92: Schwarz S, Georgiadis D, Aschoff A, Schwab S. Effects of body position on intracranial pressure and cerebral perfusion in patients with large hemispheric stroke. Stroke 2002;33: Demchuk AM, Burgin WS, Christou I, et al. Thrombolysis in Brain Ischemia (TIBI) transcranial Doppler flow grades predict clinical severity, early recovery, and mortality in patients treated with intravenous tissue plasminogen activator. Stroke 2001;32: Newell DW, Aaslid R, Lam A, Mayberg TS, Winn HR. Comparison of flow and velocity during dynamic autoregulation testing in humans. Stroke 1994;25: Silver FL, Norris JW, Lewis AJ, Hachinski VC. Early mortality following stroke: a prospective review. Stroke 1984;15: Frank JI. Large hemispheric infarction, deterioration, and intracranial pressure. Neurology 1995;45: Hacke W, Schwab S, Horn M, Spranger M, De Georgia M, von Kummer R. Malignant middle cerebral artery territory infarction: clinical course and prognostic signs. Arch Neurol 1996;53: Labiche LA, Malkoff M, Alexandrov AV. Residual flow signals predict complete recanalization in stroke patients treated with TPA. J Neuroimag 2003;13: Hickey JV. The clinical practice of neurological and neurosurgical nursing. 3rd ed. Philadelphia: Lippincott, 1997: Ropper AH. What is the ideal head position for patients with large strokes? J Watch Neurol 2002;412: Otis SM, Ringelstein EB. The transcranial Doppler examination: principles and applications of transcranial Doppler sonography. In: Tegeler CH, Babikian VL, Gomez CR, eds. Neurosonology. St. Louis: Mosby, 1996: /2005 NEUROLOGY wydanie polskie 53
Podstawowe zmiany patologiczne stwierdzane za pomocą dopplerowskich badań ultrasonograficznych naczyń domózgowych i wewnątrzczaszkowych
12 Podstawowe zmiany patologiczne stwierdzane za pomocą dopplerowskich badań ultrasonograficznych naczyń domózgowych i wewnątrzczaszkowych Joanna Wojczal Współautorzy podrozdziałów: Grzegorz Kozera, Tomasz
Bardziej szczegółowoWpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.
Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH
Częstochowa 2012 1 DIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH Izabela Duda Częstochowa 2012 2 nomenklatura Traumatic brain injury Brain injury Head injury Traumatic cerebral injury Head trauma Traumatic
Bardziej szczegółowoBadanie ultrasonograficzne tętnic szyjnych w odcinku zewnątrzczaszkowym
5 Badanie ultrasonograficzne tętnic szyjnych w odcinku zewnątrzczaszkowym Radosław Kaźmierski W niniejszym rozdziale omówiono jeden z najważniejszych elementów badania ultrasonograficznego w neurologii
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowoOcena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007
W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoUdary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoWanda Siemiątkowska - Stengert
Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.
Bardziej szczegółowoKto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta
Kto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta Copyright All rights reserved 211 AMEDS Centrum 2 PACJENCI W badaniu wzięła udział grupa 47 pacjentów ze Stwardnieniem Rozsianym
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa omdleń
Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie
Bardziej szczegółowoRozwój Neurologii Interwencyjnej
Rozwój Neurologii Interwencyjnej Centra Interwencyjnego Leczenia Udaru Mózgu Adam Kobayashi Centrum Interwencyjnego Leczenia Udaru Mózgu II Klinika Neurologiczna INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowoRodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń
Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego
Bardziej szczegółowoBadanie ultrasonograficzne tętnic zewnątrzczaszkowych i wewnątrzczaszkowych metodą dopplerowską
10 Badanie ultrasonograficzne tętnic zewnątrzczaszkowych i wewnątrzczaszkowych metodą dopplerowską Joanna Wojczal W rozdziale omówiono badanie dopplerowskie ( na ślepo ) tętnic domózgo wych zewnątrzczaszkowych
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoII KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 16 października 2018 r. Poz. 1985
Warszawa, dnia 16 października 2018 r. Poz. 1985 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 11 października 2018 r. w sprawie programu pilotażowego dotyczącego leczenia ostrej fazy udaru niedokrwiennego
Bardziej szczegółowoRekanalizacja. skuteczna, lecz nie zawsze prosta. dr n.med. Michał Karliński. II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa
Rekanalizacja skuteczna, lecz nie zawsze prosta dr n.med. Michał Karliński II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Leczenie przyczynowe udaru mózgu Główny cel leczenia przyczynowego
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU PIOTR TURMIŃSKI Porównanie skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych w leczeniu skręceń stawu skokowego STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono
Bardziej szczegółowoKraniektomia dekompresyjna i kontrolowana hipotermia w udarze niedokrwiennym mózgu Kamil Chwojnicki Terapia ostrej fazy udaru niedokrwiennego mózgu Tromboliza systemowa : skuteczna do 4,5 godz,, także
Bardziej szczegółowoWpływ umiarkowanej hiperwentylacji na głębokość anestezji wywołanej dożylnym wlewem propofolu u chorych poddawanych operacjom wewnątrzczaszkowym
Marcin Antoni Siciński Wpływ umiarkowanej hiperwentylacji na głębokość anestezji wywołanej dożylnym wlewem propofolu u chorych poddawanych operacjom wewnątrzczaszkowym Rozprawa na stopień doktora nauk
Bardziej szczegółowoZasadność finansowania mechanicznej trombektomii w leczeniu udaru mózgu. Dr n. med. Przemysław Ryś
Zasadność finansowania mechanicznej trombektomii w leczeniu udaru mózgu Dr n. med. Przemysław Ryś Czy trombektomia powinna być refundowana? Jakie kryteria brane są pod uwagę? Kto podejmuje decyzję refundacyjną?
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowodr inż. Piotr Kowalski, CIOP-PIB Wprowadzenie
PRACOW NIA DRGAŃ M ECH ANICZ NY CH Wyniki badań pilotażowych wybranych funkcji fizjologicznych i psychomotorycznych pracownika poddanego ekspozycji na niskoczęstotliwościowe drgania o działaniu ogólnym
Bardziej szczegółowoGrant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Reguły systemu wsparcia decyzji: wskazania/przeciwskazania trombolizy Kryterium Dane (jakie) Dane (źródło) Reguła Moduł wiek wiek pacjent/osoba > 18 lat (włączająca) kliniczne
Bardziej szczegółowoBÓL W KLATCE PIERSIOWEJ, ZASŁABNIĘCIE, OMDLENIA, PADACZKA. EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA
BÓL W KLATCE PIERSIOWEJ, ZASŁABNIĘCIE, OMDLENIA, PADACZKA. EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA PAMIĘTAJ!!! TEKST PODKREŚLONY LUB WYTŁUSZCZONY JEST DO ZAPAMIĘTANIA. Opracował: mgr Mirosław Chorąży Zasłabnięcie
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowodr n.med. Bartosz Żabicki Zakład Radiologii Klinicznej Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu
dr n.med. Bartosz Żabicki Zakład Radiologii Klinicznej Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Aorta piersiowa i brzuszna Tętnice kończyn dolnych Tętnice kończyn górnych Tętnice dogłowowe
Bardziej szczegółowoChoroba wieńcowa i zawał serca.
Choroba wieńcowa i zawał serca. Dr Dariusz Andrzej Tomczak Specjalista II stopnia chorób wewnętrznych Choroby serca i naczyń 1 O czym będziemy mówić? Budowa układu wieńcowego Funkcje układu wieńcowego.
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoCzy można ograniczyć strefę udaru mózgu?
Czy można ograniczyć strefę udaru mózgu? Agnieszka Słowik Klinika Neurologii UJ CM Epidemiologia udaru mózgu m w Polsce 70 000 przypadków rocznie 175/100 000 rocznie wśród mężczyzn 125/100 000 rocznie
Bardziej szczegółowoDynamics of blood flow velocity changes evaluated with Doppler method in cerebral arteries in acute phase of stroke
Udar Mózgu 2005, tom 7, nr 1, 10 17 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1505 6740 PRACA POGLĄDOWA Ocena dynamiki zmian szybkości przepływu krwi w tętnicach mózgowych, szyjnych i kręgowych badanych metodą dopplerowską
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoNowoczesne metody leczenia
Nowoczesne metody leczenia mechaniczna trombektomia + farmakoterapia dr hab. med. Adam Kobayashi Centrum Interwencyjnego Leczenia Udaru Mózgu Zakład Neuroradiologii Instytut Psychiatrii i Neurologii Konflikt
Bardziej szczegółowoMonitorowanie leczenia mannitolem chorych z zespołem wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego w przebiegu udaru mózgu
Udar Mózgu 2006, tom 8, nr 1, 1 9 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1505 6740 PRACA ORYGINALNA Monitorowanie leczenia mannitolem chorych z zespołem wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego w przebiegu udaru mózgu
Bardziej szczegółowoW Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.
W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając
Bardziej szczegółowoŚmierć mózgu. Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM
Śmierć mózgu Janusz Trzebicki I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM Proces śmierci Przerwanie czynności neurologicznych OUN Zatrzymanie czynności serca Zatrzymanie czynności oddechowej Śmierć
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoProgram powszechnego dostępu do wczesnej pomocy medycznej na Lotnisku Chopina
Program powszechnego dostępu do wczesnej pomocy medycznej na Lotnisku Chopina Zespół Medycyny Ratunkowej Warszawa, 11-02-2009 Skróty używane w prezentacji AED - Automatic External Defibrillator automatyczny
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoppłk. lek. Arkadiusz Zegadło Zakład Radiologii Lekarskiej Wojskowy Instytut Medyczny
ppłk. lek. Arkadiusz Zegadło Zakład Radiologii Lekarskiej Wojskowy Instytut Medyczny STRESZCZENIE rozprawy doktorskiej Ocena przepływów w tętnicach pozagałkowych u chorych z jaskrą otwartego kąta metodą
Bardziej szczegółowoPrzypadki kliniczne EKG
Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA, 2006: 135 138 (przypadek 31) i 147 150 (przypadek 34) PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz
Bardziej szczegółowoukładu krążenia Paweł Piwowarczyk
Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia
Bardziej szczegółowoUdar Mózgu opłaca się o nim mówić
Udar Mózgu opłaca się o nim mówić XIV Forum Szpitali Poznań 26-27 listopada 2015 Tomasz Solecki Boehringer Ingelheim FILM Typy udarów mózgu Udar niedokrwienny Udar krwotoczny Krwotok podpajęczynówkowy
Bardziej szczegółowoBartosz Horosz. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa. Sopot, 17 kwietnia 2015r.
Bartosz Horosz Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego Warszawa Sopot, 17 kwietnia 2015r. Zjawisko Śródoperacyjną hipotermię definiuje się jako obniżenie
Bardziej szczegółowoOCENA PRZYCZYN I KONSEKWENCJI WYSTĘPOWANIA TĘTNIAKA TĘTNICY PŁUCNEJ U PACJENTÓW Z NADCIŚNIENIEM PŁUCNYM
OCENA PRZYCZYN I KONSEKWENCJI WYSTĘPOWANIA TĘTNIAKA TĘTNICY PŁUCNEJ U PACJENTÓW Z NADCIŚNIENIEM PŁUCNYM Marcin Kurzyna, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Grzegorz Harańczyk, StatSoft Polska Choroby
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoBADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU
442 Część II. Neurologia kliniczna BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU Badania neuroobrazowe Badanie tomografii komputerowej głowy Zasadniczym rozróżnieniem wydaje
Bardziej szczegółowoAnaliza leczenia trombolitycznego u chorych z niedokrwiennym udarem mózgu na podstawie własnych doświadczeń
Udar Mózgu 2007, tom 9, nr 2, 47 51 Copyright 2007 Via Medica ISSN 1505 6740 PRACA ORYGINALNA Analiza leczenia trombolitycznego u chorych z niedokrwiennym udarem mózgu na podstawie własnych doświadczeń
Bardziej szczegółowoPróba oceny wpływu zabiegów neuromobilizacji na spoczynkowe napięcie spastyczne mięśni u pacjentów po udarach mózgu. Badanie pilotażowe
Łukasz Gąsior 1 Anna Józefiak 1, Fabian Mikuła 1 Próba oceny wpływu zabiegów neuromobilizacji na spoczynkowe napięcie spastyczne mięśni u pacjentów po udarach mózgu. Badanie pilotażowe 1 Studenckie Koło
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Bioinformatyka Wykład 4 Wrocław, 17 października 2011 Temat. Weryfikacja hipotez statystycznych dotyczących wartości oczekiwanej w dwóch populacjach o rozkładach normalnych. Model 3. Porównanie średnich
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoRenata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie
Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Jednym z najczęstszych powodów braku satysfakcji pacjenta po przeprowadzonym zabiegu jest ból pooperacyjny 1... 1. Nakahashi
Bardziej szczegółowoPrawidłowe zasady podawania leków donosowo
Prawidłowe zasady podawania leków donosowo WSKAZANIA do podawania leków donosowo 1) ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej nosa 2) alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa 3) idiopatyczny nieżyt nosa
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoHolter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.
Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej
Bardziej szczegółowoMiara Praca Moc Ciśnienie Temperatura. Wyjaśnij pojęcia: Tętno: . ( ) Bradykardia: Tachykardia:
Imię i nazwisko. Sprawozdanie 1 Ocena:. Podpis.. Data oddania Data i podpis Przyporządkuj podane symbole jednostek do odpowiednich zmiennych. Miara Praca Moc Ciśnienie Temperatura Jednostka stopień Celcjusza
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych.
Statystyka Wykład 10 Wrocław, 22 grudnia 2011 Testowanie hipotez statystycznych Definicja. Hipotezą statystyczną nazywamy stwierdzenie dotyczące parametrów populacji. Definicja. Dwie komplementarne w problemie
Bardziej szczegółowoTeoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.
Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej
Bardziej szczegółowoŻylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep
Bardziej szczegółowo10. Zmiany elektrokardiograficzne
10. Zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowyh 309 Zanim zaczniesz, przejrzyj streszczenie tego rozdziału na s. 340 342. zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowych
Bardziej szczegółowoOcena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych
Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku.
Zróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku. Objaśnienia. Materiałem badawczym były informacje zawarte w kartach zgonów, które przeniesione zostały na komputerowy
Bardziej szczegółowoTestowanie hipotez statystycznych. Wnioskowanie statystyczne
Testowanie hipotez statystycznych Wnioskowanie statystyczne Hipoteza statystyczna to dowolne przypuszczenie co do rozkładu populacji generalnej (jego postaci funkcyjnej lub wartości parametrów). Hipotezy
Bardziej szczegółowoKardiotokografia. Czynniki wpływające na częstotliwość akcji serca płodu czynniki biochemiczne czynniki neurogenne czynniki hemodynamiczne
Kardiotokografia Kardiotokografia Stosowana jest do nadzoru płodu przed porodem i w czasie porodu Dzięki ciągłemu nadzorowi kardiotokograficznemu możliwe jest wczesne rozpoznanie niedotlenienia płodu i
Bardziej szczegółowoDanuta Ryglewicz Instytut Psychiatrii i Neurologii
Danuta Ryglewicz Instytut Psychiatrii i Neurologii Udar mózgu został włączony do grupy chorób neurologicznych Udar mózgu 8th World Stroke Conference, 2012 18 mln osób rocznie z których 6 mln umiera 30
Bardziej szczegółowoInwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ążeniowych
Marcin Pachucki Inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ryzykiem powikłań krąż ążeniowych Opiekun ITS: drr n. med. Waldemar Machała Studenckie Koło
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoObiektywizacja wczesnych i odległych następstw ciężkich izolowanych urazów czaszkowo-mózgowych
mgr Małgorzata Beata Rutkowska Obiektywizacja wczesnych i odległych następstw ciężkich izolowanych urazów czaszkowo-mózgowych STRESZCZENIE Wprowadzenie Duża liczba ciężkich urazów czaszkowo-mózgowych sprawia,
Bardziej szczegółowoRegulacja dwupołożeniowa (dwustawna)
Regulacja dwupołożeniowa (dwustawna) I. Wprowadzenie Regulacja dwustawna (dwupołożeniowa) jest często stosowaną metodą regulacji temperatury w urządzeniach grzejnictwa elektrycznego. Polega ona na cyklicznym
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE TĘTNICZE CZYM JEST I JAK PRAWIDŁOWO JE KONTROLOWAĆ?
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE CZYM JEST I JAK PRAWIDŁOWO JE KONTROLOWAĆ? Co to jest nadciśnienie tętnicze? Hipertensja, czyli nadciśnienie jest chorobą układu krwionośnego, która polega na występowaniu, stale
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowospis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16
spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16 1. Rozwój i podział układu nerwowego Janusz Moryś... 17 1.1. Rozwój rdzenia kręgowego... 17
Bardziej szczegółowoInformacja. Bo liczy się każda minuta. Twój przedstawiciel Boehringer Ingelheim udzieli informacji gdzie wysłać niniejszy formularz
PROCEDURA ALARMOWA "RYZYKO UDARU MÓZGU FORMULARZ GROMADZENIA DANYCH Dla WSZYSTKICH rozpoczętych postępowań dotyczących podejrzenia udaru mózgu Informacja Nazwa szpitala Nazwisko, imię i stanowisko członka
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowolek.med. Szymon Michniewicz
Urządzenie z oporowa zastawką wdechową (ITD-Impedance Threshold Device) jako alternatywa w leczeniu pierwszych objawów hipotensji w różnych stanach klinicznych. lek.med. Szymon Michniewicz CELE: Hipotensja
Bardziej szczegółowoCZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ Według raportu WHO z 2010 roku ilość osób z otępieniem na świecie wynosi 35,5 miliona, W Polsce oceniono w 2014 roku, że dotyczy ponad 500 000 osób z różnymi rodzajami otępienia,
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie.
Opracowała: dr Katarzyna Rzącka Rezydentka w WSzS im. M. Kopernika w Łodzi ARDS u otyłych chorych odmienności i leczenie. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło:
Bardziej szczegółowoWartość diagnostyczna angio-tk w diagnostyce krwotoku podpajęczynówkowego
Wartość diagnostyczna angio-tk w diagnostyce krwotoku podpajęczynówkowego Przed wprowadzeniem do diagnostyki angio-tk złotym standardem w ocenie naczyń mózgowych w SAH była angiografia klasyczna. Wartość
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Bardziej szczegółowoOCENA. Ocena rozprawy doktorskiej mgr Jolanty Gałeckiej
Klinika Neurologii Wojskowy Instytut Medyczny 00 909 Warszawa ul Szaserów 128 Warszawa dn. 02.06.2019 r. OCENA Rozprawy doktorskiej mgr Jolanty Gałeckiej Ocena skuteczności wybranych metod fizjoterapeutycznych
Bardziej szczegółowoStany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego
Stany zagrożenia życia w przebiegu nadciśnienia tętniczego Nadciśnienie tętnicze Źródło: Wytyczne ESH/ESC dot postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2013 Stratyfikacja łącznego ryzyka sercowo-naczyniowego
Bardziej szczegółowodniu przyjęcia oraz w przypadku chorych z krwotokiem dodatkowo dwukrotnie podczas hospitalizacji po embolizacji lub klipsowaniu tętniaka mózgu.
1 STRESZCZENIE Krwotok podpajęczynówkowy w przebiegu pękniętego tętniaka mózgu ze względu na młodszy wiek zachorowania niż w przypadku innych schorzeń sercowonaczyniowych oraz wysoką śmiertelność wymaga
Bardziej szczegółowo