Daria Smulska. Przejażdżka po Tatrach r. Pismo Krasnodarskiej Organizacji Regionalnej Polskie Centrum Narodowo-Kulturalne Jedność

Transkrypt

1 Pismo Krasnodarskiej Organizacji Regionalnej Polskie Centrum Narodowo-Kulturalne Jedność Издание Краснодарской региональной общественной организации Польский национально-культурный центр Единство Daria Smulska. Przejażdżka po Tatrach r.

2 2 ŻYCIE POLONIJNE WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Federacji Rosyjskiej Wydział Konsularny Moskwa, grudzień 2007 r. POLACY ZAMIESZKALI W MOSKIEWSKIM OKĘGU KONSULARNYM, OBYWATELE ROSYJSCY POCHODZENIA POLSKIEGO, CZŁONKOWIE ORGANIZACJI POLONIJNYCH Szanowni Państwo, we wrześniu bieżącego roku rozpocząłem moją pracę w Wydziale Konsularnym Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie. Po raz pierwszy więc mam zaszczyt przkazać Państwu życzenia z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia oraz nadchodzącego Nowego 2008 Roku. Przyjmijcie proszę ode mnie oraz wszystkich pracowników Wydziału Konsularnego najserdeczniejsze życzenia, aby nie tylko dni świąteczne, ale również każdy dzień 2008 roku były dla Państwa dniami spokojnymi, dniami realizacji własnych planów oraz marzeń. Nowy 2008 rok będzie miał szczególne znaczenie dla Polonii świata urzędy konsularne rozpoczną przyjmowanie dokumentów od osób zainteresowanych otrzymaniem Karty Polaka. Wszystkim obywatelom Federacji Rosyjskiej, posiadającym polskie pochodzenie życzymy, aby przyznawanie Karty Polaka sprzyjało dalszemu rozwoju ruchu polonijnego w Federacji Rosyjskiej, a także możliwościom spotkań z rodakami, mieszkającymi w Polsce. Tradycyjnie po polsku wszystkim Państwu życzymy dużo zdrowia, a także radości w życiu rodzinnym oraz sukcesów w codziennej pracy zawodowej. Michał GRECZYŁO Kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Moskwie I Radca 15 %*2 K! " j!= % =! *% 3,,C= % *%!2- % ƒ= "!= *=. XIV 3 =!% - % % - 2,"= %! = %L 3ƒ/*, % 2% *%!2 ƒ= =2 % % C% *% % %! =, 2= C= = b,2% = g=- " *% %. n %*% -, j!=*%" *3 3ƒ/*= 3 =*=-,, % %*!=2- % = 2!%,!%"= " h C=,,, p%,,, qx`, t,,,, ).,,. b = 2% -? "! " 2 %! =, 2% b=" - *% % *%!% " *% % %K%!=. b C!"% %2 -,, *%!2= C= g= " *,L, C%, o= =*=,!, %! d.a3* 2.3, Š%**=23, -3 3!, %! ( %!,L *3 ) h.-q.a=.=. bc!"/ " j!= % =! C!%ƒ"3 = = o!, "/ =? % C% *% % *% C%ƒ,2%!= C!"%L C% %", / XX ". t,* = m%"%" L *% %. Š=* C!%ƒ"3 =, %,, k.b! =, q.t!= *=. n! =,ƒ=2%! "/ 23C, # o% *,L *3 23! /L 2! " l% *". 3 % K! " j!= % =! *% "%! *3 23!/ ƒ % %!% -,*%" C!% V *!= "%L - 2,"= &b %*!3 K/ =!% %" # /,- /[, %! =,ƒ%"= /L rc!=", C% "ƒ=, % L 2", %K? 2" /, %KA,,,,!,,%ƒ /, %! =,ƒ=,,, %,2%!, 3,!=,- % /. C!% %" =,, 2!=,, j!= % =! *% % *!=, jjnn 0 2! =,% = /. *3 23!. }2%2-2,"= # K, L /L,, C 2 2 =ƒ= % %! =,ƒ=2%!/ = %, =,, 2% C!=ƒ,* =,% = /. *3 23! C!,%K! 2 2 "/ %*,L 2=23, 2= 2 2% C%C3! /, ="2%!,2 2 /!, ". *3K= ". o 2/L - 2,"= ƒ =,2 % %2, = %2 C! / 3?,.: "C!"/ ƒ"3 = % c,, =C, = /L!,!% - 2,"=, ƒ= 3 / 2, - *3 2" p%,,, p C3K,*, j= /*,, C! =2 j!= % =! *% % %2-, q% ƒ= *% C%ƒ,2%!%" p%,, C= % b =,,!% )! " *,. j!% 2% %, "C!"/ " 3 = 2"%"=, =,% = / *% *2,"/ C!=*2, *, ".!=L% %" *!=. Š!=,,% % ".% K/ =!=ƒ"! 32= "/ 2="*=,ƒ,L =!% /. C!% / %", * 2% 3 " =?, %, C%C!%K%"=2 K = =,% = /. *3.%. o% *,L 2! &e, 2"%[ = - 2,"= C! 2=" = % % =!%*-!3CC= &h,[ ( %, 2 # C= q! L c= % *=). `*2,", 2/ o% *% % 2!= C=, ", = c=!, *= -c *, % C=, d%!%2= x=c% *= C!, %2%",, 2!=,,% / K = 2=!%C% *%L *3.,, *%2%!/ C!,, C% "*3 3 % 2 C!=ƒ,*=. 11 % K! jpnn o% *,L =,% = %- *3 23! /L 2! &e, 2"%[ %! =-,ƒ%"= C!=ƒ -, /L *%!2, C% "? /L d ƒ=",, % 2, o%,. b 3?,-, "!= 2=,.3 % 2" /L!3*%"%,2 o% *% % 2!=

3 ŻYCIE POLONIJNE 3 C=, ", = c=!, *= -c *, C! C% ="=2 C% *% % ƒ/*= C= d=!,3 ~ƒ - q=. o% C!," 2 2" % % %"= C! =2 o% *% % 2!= &e, - 2"%[ C= = ` * =!= q, *% %, C%!* 3" % %!% % ƒ =,.2% % C!=ƒ,*= *= % % C% *=, = = *%!2. o!"= = 2 K/ =,2!=23! %-C%.2, *%L. o! %K!=",, "/ 23C,, 3 =?, *% / C% *% % ƒ/*=, *3 23!/ (j=2=, = a ƒc!%ƒ"= =, Š=2 - = a! ƒ *%-g=* " *=, h! = a% =!, d,2!,l d% =2%"-j=!"= *,L, t!=, * g= 3! *,L), " C%,",, 2%!, "% 2= %", o% *% % c% 3 =! 2"= " 1918., C!%,2=", 2,.%2"%!, C, *%C= j!=, *% %, ) ="= l, % =, j,c!,= = m%!", =, C=C/ h%= = o=" = II. o%.2% % % 2% *%!2,ƒ 2!. 3ƒ/*= /. = 2 L: "/ 23- C, C% *% % -% * %! %-.2 %!=-, *% % = = K &q*%"!%.*[,, C%," % C, &o% *, " 2/[, &p% = 2!= = % L =2!,[, &c 3K%*,L *% % [, &g /L % 2,*[; *%!2 C% *%L % % %L!%*-!3CC/ &h,[,,,-*%!2!%" & ", = " *!3 3!3ƒ L[ ("/ 23C, C=, c=!, *%L-c *, ƒ= 3 % % =!2, 2= j3k=, C= = ` * =!= c% ="/). g="!, "! o% *, K= %. 13 % K! " j!= % =! % 2%, =! &o!%-, =*2,*=.2, *,. *% -,*2%" %! = =, 2 % % = %3C!=",, 2!3*23-!=,!= = *% % %K? 2"= " 3 %",. =,, 2!=2," %L! -%! /[. b, =! C!,, 3 = 2, C! 2=",2, =,% = /. %K? - 2" /. %KA,,L, %2!3,*, =,, 2!=,, j!= % =! *% % *!=, %!% = j!= % =!=. b, =!,! *2%!!= 2%"/. C!%!= jpnn &~ /L!,% = /L! 3! /L 2![, %*2%! C%,2, *,. =3*, C!%- %! l,.=, b= 2, %", q=""=. b.%, =!= K/,!= %2! / "%C!% /: &m%"/ "%ƒ % % 2, *% 2!3*2," % % "ƒ=, % L 2", %K? 2"=, " = 2, " *% 2 * 2 =,,- 2!=2," %L! -%! /,! -%! / 2 % % = %3C!=", [, &o!,,c/ C!%-, =*2,*, *% -,*2%"[, &o!%!= %- "%L C%.% * C!%-, =*- 2,*.2, *,. *% -,*2%"[, &nc/2 3,,C= /. %K!=ƒ%"=,L C% %! =,ƒ=,, "ƒ=, % L 2",!= = *, %K? 2"% " =! %,ƒ=,,.2, *,. %2 %,L[. o% *,L =,% = %-*3 23! /L 2! &e, 2"%[ C! 2=" C! =2 2!= C= ` * =! q, *,L. 24 % K! " j!= % =! C!% VI %!% *%L - 2,"= =-,% = /. *3 23! &j!= % =! # %!% =,% = % % %2!3, 2"=[, " *%2%!% C!,, 3 = 2, -% * %! / = = K, 0 2!= =,% = /. *3 23!, C!, = / *% *2,"/. r = 2,*%", % 2 L!%C!, 2, C!," 2 2"%"= ="= 3,,C= % % %K!=ƒ%"=, %!% j!= % =! b =,,! k=ƒ=! ", e" = %", C%!* 3",L %!% % ƒ =,!3 K/ 3 =!%- =,,"3?,, " *3K= *%L 2%,. o% *,L -% * %! %-.2 %!=-, *,L = = K &q*%"!%.*[ " %! %L!=ƒ 3,", ƒ!,2 L!*,, = %K/2 /, *% 2 =,, ƒ=, =2 / "/ 23C,. t, = / =**%! % - 2,"= 2= %, C%, ", 3 = 2,*=, &o, % p%,,[. 1 *=K! " l% *" C!% IV A ƒ t!= %L =,% = %-*3 23! %L ="2% %,, &j%! C% *%" " p%,,[. o! ƒ, 2 p%,, b =,-,! b =,,!%", o32, =C!=", C!," 2 2", - =2=, %- 2 A ƒ =. b C!," 2 2" %L 2!=, " = 2 % 2,, %"%-!,2 : &b%, *, C% ",,, 2!3 %- "/ "!,,!*, % 2, -, " %K = 2, =3*,, *3 23- o% % 2"% p C3K,*, o% = " p%,l *%L t!=,, j% 3 *,L %2 l% *"=, *=K! onk jh, opnfhb`~yhe b lnqjnbqjnl jnmqrk qjnl njprce, cp`fd`me pnqqhh onk qjncn opnhqunfdemh, )kem{ onknmhim{u npc`mhg`0hi r"= = / = /, % C% =, " 2 K! 2 *3? % % = C!,- 23C, * "%, %K ƒ= % 2 " j% 3 *% %2 o% % 2"= p C3K,*, o% = " l% *".h "%2 "C!"/ "/C= = 2 C%ƒ!=",2 b= C!,K, =?,-, p% 2" *,, C!=ƒ -,*=,, = 23C=?, m%"/ 2008 % %. o!% 3 b= C!,- 2 # %2, ". %2!3 -,*%" j% 3 *% % %2 = # = /! / C% =,, 2%K/ 2% *% C!=ƒ, /,, %, *= /L 2008 % = K/, b=, C%*%L- /,,, % 3? 2", b=,. C = %", =,L. m%"/l 2008 % K3 2, 2 % %K% ƒ =, o% %,,,!= # C% *, *% 3 *, 3!, = 32 C!,, =2 %*3 2/ 3,, ƒ=, 2! - %"= /. " C% 3,, j=!2/ C% *=. b!= = = p% -,L *%L t!=,,,,?, C% *% C!%,.%,, / =, 2%K/ C! % 2=", j=!2/ C% *= C% 3, % = - L 3!=ƒ",2, C% %,L- % % ",, " p%,l *%L t!=,,, "%ƒ % % 2 " 2! %%2 2",*=, " o%. o% C% *%L 2!=,-,, = " b= *! C*% % ƒ %!%", = 2=*!= % 2 L " L %L,ƒ,, 3 C.%" " C%- " " %L C!%-,% = %L 2 % 2,. l,.= cpe)hkn p3*%"%,2 j% 3 *% % %2 = o% % 2"= po " l% *" I q%" 2,* ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

4 4 ŻYCIE POLONIJNE WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19)!/ %,. C%*%,L!%,L *,. C% *%" # %2A = = 2, 2%!,, = % % % =,% = - % % n2 2"=[. m= A ƒ K/, C!, = / 60 - =2%",ƒ!=ƒ /.!,% %" pt. q! -, C% 2 /. % 2 L C!, 32 2"%"=,: C!%- %! ` L q2 =.%" *,L (&b C3 %2= o% *=[), ` * =! o%!-,! ", Š%!, (q%" 2 t!=-,, tq pt), C= b =" Š3 = *,L (t% &o% %? C% *% = b% - 2%* [),!3, %-,,= /, =. b 2"!2/L!=ƒ C! =2 &j%! = C% *%" " p%,,[ = C 2, 2,L!%* K/ =,ƒk!= = C=, u=, = q3k%2%", -p% = %"=. b, - C! =2, 2=,: C= q! L k %,* (. `K=*= ), C=, b,% 22= l= * ", (. l% *"=), C= q! L t, (. Š ), C= *%" *,L (. q=!=2%"). o! =2 o% *% % 2!= &e, 2"%[ C= ` * =! q, *,L 2= % "3. *%,,L: =3 %L, C% = % %,. 21 *=K! % 2% = %2 2 %-C! "/K%! = *% -!, j!= % =! *%L *!= "%L %K? 2" %L %! =,ƒ=,, &0 2! =,% = /. *3 23![. r = 2,*, *% -!,, "/ 3 =, %* = C! =2 jjnn 0mj n = h, = c %!,ƒ%"=, %2 2! ",ƒ,% %L *%,,,. o% C!,L % 2%, "/K%!/, = *%2%!/. C! =2 0mj " %" K/,ƒK!= C! =2 j!= %- =! *%L *!= "%L %K? 2" %L %! =,ƒ=,, =,!,L " j3k=, &u= 2=[ n.h.c %!,ƒ%". g= 2,2 C! =2 0 2!= =,% = /. *3 23! *% -!,,ƒk!= = C! =2 o% *% % 2!= &e, 2"%[ C= = ` * =!= q, *% %. }2%,ƒK!=, 2= % %K!/ ƒ =*% 3"=, * 2 % 2, o% *% % 2!= % 2%!% /!3,. =,% = /. %%K? 2". 25 *=K! " j!= % =! *% 2! =,% = /. *3 23! % 2% % C!=ƒ %"=, p% 2"= u!, 2%"=, %! =,ƒ%"= % o% *, 2!% &e, 2"%[ " ", -% * %! % % C!=ƒ,*= &p% 2" *= *=ƒ*=[ (C!, L 2" %L C%! * ` %,=,, &b C3 %2= o% *=[). Празднование включало несколько блоков. В первой части прошло театрализованное Рождественское представление в исполнении ансамбля «Сковронэк» (сценарист-постановщик пани Ядвига Гарлиньская-Гжеляк, концертмейстер заслуженный работник культуры Кубани пан Геннадий Матковский). Зрители смогли услышать традиционные польские коленды, узнать об их происхождении, а также разучить новые. Как известно, самые старые польские коленды, переложенные из чешских и латинских религиозных песенных сборников, относятся к XV в. В XVII XVIII вв. стремительно развивалось оригинальное польское творчество по созданию коленд. Именно тогда возникли самые прекрасные польские коленды, большую литературную и музыкальную ценность среди которых имели: W żłobie leży (текст сочинён Петром Скаргой, а мелодия напоминает коронационный полонез короля Владислава IV), а также колядки Иеронима Морштына и Веспазиана Коховского. b % K! " j!= % =! *% }jqon0emšpe C!% = = 2=K = "/- 2="*= &~c`cpn[," *%2%!%L C!,, 3 =- 2, C! 2=",2, n2 = % L 2", 2%! %",, " 2,-, o% % 2"= p - C3K,*, o% = " l% *". m=, * :!3*%"%,2 %2 - = l=! * g, *,L (C!"/L %" 2,*), q2=, =" o% - *,L (C!"/L *! 2=! ). 25 *=K! C! =2 jpnn o% *,L =,% = %-*3 23! /L 2! &e, 2"%[, q%" 2 C!, =" =,, 2!=,, j!= % =! *% % *!= C% % L 2",!=ƒ",2,, 2,232%"!= - = *% % %K? 2"=, C!="= %" *= C= ` * =! q, *,L K/ =!= C=- 2 %L = &70 2 j!= % =! *% 3 *!= [. bc% 2 %L!= %2, C% C, = %L = =,*% rc!=", C% "ƒ=, % L- 2", %K? 2" /, %KA,,,,!,,%ƒ /, %! =,ƒ=,,, %,- 2%!, 3,!=,% /. C!% %" =,-, 2!=,, j!= % =! *% % *!= ~!, ` * =!%", a3! = *%, " = 2 % 2, %"%!,2 : &m=!= = 2 ƒ= % % 2, C!%-,% = 3!=K%23, =*2," 3!= = *3 C%ƒ,,, ƒ =,2 /L "* = " 2= %",,!=ƒ",2,, 2,23-2%"!= = *% % %K? 2"=, ƒ=?,23 C!=" %" *= = j3k=,[.

5 ŻYCIE POLONIJNE 5 К радости зрителей в Краснодаре прозвучали такие популярные коленды, как: A wczora z wieczora, Ach, ubogi żłobie, Jezus malusieńki, Gdy śliczna Panna, Lulajże, Jezuniu (мотивы этой колыбельнойколядки использовал в своём творчестве Фридерик Шопен) и, конечно, Bóg się rodzi (написанная в 1792 г. Францишеком Карпинским, эта коленда стала символом польского празднования Рождества Христова). Незабываемым осталось выступление пани Ядвиги Гжеляк с нежной и мелодичной колендой Oj, Maluśki. j!% 2% %, " 3 = 2,*, C!=ƒ,- *= %, " 2, - C%,2 ƒ =,23 *% 3 &m% 2,.=[ ( 3ƒ/*= t!= = c!3- K!=) = =,L *%, *%, C% *%,!3 *%, 3*!=, *% ƒ/*=.. q!, % 2 L "!= K/, C! 2=",2, *%L %K?, /, = 2=* % 2,ƒ `" 2!,, c!.=! j,!. b% "2%!%L = 2, % 2% *% *3! p% 2" *,. 2,.%", =!= -, 3,. 2 %",!, *%2%!/. %*=ƒ=, : C=, Š=2 = a! ƒ *%, C= d,2!,l d% =2%"-j=!"= *,L, C= b,2=,l l, =ƒ%"-k,23 %" *,L. r = 2,*, C!=ƒ,*= " 2! 2,, q". l,*% = " %*!3,,!% - 2" *,. C! % = L, *%2%!/ "!3,, C% =!*, = / =,, = / 2=!, = o% *% % 2!= &e, 2"%[. m=*%, % 2% = % 2!=, p% 2" *,. %C%*, =!= -, ="2%!%" 3,.,ƒ,.. g=2 K/, C! 2=" / C!=ƒ, / K =, C!, %2%" / =,,.%ƒ L*=, (Š=2 = a! ƒ *%, ", = c *,h% = 2= c!,--%, d=! k, *=, d%!%2= x=c% *=). g="!, C!=ƒ,*!3 *%L,!%L " *,, *%2%!/,!% - 2" *, C! % =, ƒ=k!= /"=, C!, 32 2"3?,. C% =!3?, ƒ"3*, C% *,. *%. 29 =" 3 2= " j!= - % =! C!,K/ %"/L = 2% 2 j!= % =! *% %, a %! *% %, `! =",! *% % C!,.% %" %2 l=!2, q K, (!%, 15 =!2= 1963.).n2 l=!2,, =.2% C% 23 %2 = x2 -= o, -!=, "! 3" % " c! =,. d% =ƒ =, " j!= % =! %2 l=!2, K/.*% % % h!- *32 *%L!, *%-*=2%, *%L C=!.,, q". h%,-=. n %*% -, Š % %, *,L 3,"!,2 2 q" 2/. j,!, =, l -%, " a!=2, =", K/!3*%C% % " 1987.bp%,, 3, e % "?, *=,, C!%- 2 *= = " C!,.% =. Š,, n *=, o 2!%C=" %" *=-j= =2 *% %, h!*32 *=, m!!, ( *32, ). m, %2 2,2, 2%, -, / %2 = l=!2, = C!,.% 2 = 11 % K! (!), " ƒ= /, q". l=!2, = Š3! *% %,!3," % % q". k,k%!, # K / C%*!%",2 = % *% 2 =. ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19) m=" = C%*, 3, =, " 2 %L C= 2,: 15 % K! = 69- % 3,ƒ, C=, a!%, ="=, 3!% - = l,.=l %" *= (!%, = 10 %*2 K! 1939.) 24 % K! = 93- % 3,ƒ, C=, p%ƒ=,, 3!% = d% K*%" *=, )=3 (!%, = 8 2 K! 1915.) 5 *=K! = 80- % 3,ƒ, C=, l,.=, =, 3!% - = k3, =, p K,*%"= (!%, = 17 =!2= 1928.) b/!= = 3K%*, %K% ƒ %- "=,!% /, K,ƒ*,!

6 6 ŻYCIE POLONIJNE WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) Po koncercie świątecznym W DNIACH listopadowych odwiedziłem prywatnie Kijów stolicę Ukrainy. Przy okazji skorzystałem ze wstawiennictwa naszego Prezesa pana Aleksandra Sielickiego i złożyłem wizyty do kijowskich organizacji polonijnych. Zima w tym roku była trochę za wczesna i już na początku listopada obfite śnieżne opady prawie sparaliżowały miasto i okolice. Kijów w śniegu utonął. Mroźna pogoda tylko uwypukliła ciepło, jakiego doznałem w Domu Polskim, który usytuowany jest w pięknej dzielnicy niedaleko dworca kolejowego. Przywitała mnie Prezeska Zarządu Głównego Federacji Organizacji Polonijnych Kijowa pani Maria Siwko, która podziękowała za przekazane jej pozdrowienia od naszego prezesa pana Sielickiego i zaprosiła mnie na filiżankę kawy. Odbyła się miła rozmowa w której brała udział nauczycielka języka polskiego z Wrocławia pani Wanda. Dowiedziałem się, że Federacja Organizacji Polskich na Ukrainie skupia około 18 tysięcy członków, zrzeszonych w 134 terenowych organizacjach polonijnych. Właśnie w listopadzie w Operze lwowskiej odbywały się uroczystości z okazji 15 rocznicy Federacji. W rozmowie telefonicznej z Prezeską Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie panią Emilią Chmielową z tej okazji złożyłem jak najserdeczniejsze pozdrowienia w imieniu całej Polonii Kubania. Odwiedziłem również Zarząd Główny Związku Polaków na Ukrainie ( członków, 73 oddziały w 18 obwodach), gdzie poznałem Prezesa pana Stanisława Kosteckiego. Zostałem zaproszony na obiad, podczas którego wymieniliśmy poglądy na temat działania organizacji polonijnych na Ukrainie oraz na Kubaniu. Następnego dnia brałem udział w uroczystościach, poświęconych Dniu Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, które odbyły się w Liceum Kijowskim, gdzie nauczają języka polskiego. Przywitała nas dyrektorka Liceum pani Walentyna Daszkowska. Świąteczny koncert, który mnie zachwycił, odbył się w obecności Konsula Rzeczypospolitej Polskiej pani Panowie Mingazow i Kostecki (od prawej) Słomskiej. Po tym wspaniałym koncercie zaproszono mnie na uroczystą kolację. Tuż przed opuszczeniem Kijowa odwiedziłem kościół Św. Aleksandra w samym centrum miasta. Wrażenia doznane od Mszy Świętej w języku łacińskim, łzy w oczach podczas czytania ORDO MISSAE, zbiegły się w moim sercu ze smutkiem pożegnania tego pięknego miasta, z nadzieją na szybki powrót. Witalis MINGAZOW (LITUNOWSKI)

7 ŻYCIE POLONIJNE 7 FOPnU powstała w 1992 roku. Statut został zarejestrowany w Ministerstwie Sprawiedliwości Ukrainy w lipcu 1992 roku w Kijowie. Motorem i wykonawcą ogromu pracy była Emilia Chmielowa, która podczas I Sejmiku Federacji w styczniu 1993 r. w Kijowie w wyniku wyborów demokratycznych została Prezesem Federacji. Wówczas Federacja zrzeszała 22 organizacje członkowskie. Obecnie trwa III kadencja Zarządu FOPnU, na czele którego funkcję prezesa nadal pełni Emilia Chmielowa. Federacja Organizacji Polskich na Ukrainie posiada siedzibę w Kijowie oraz biuro we Lwowie. Federacja zrzesza około 18 tys. członków w 134 ośrodkach na terenie całego Państwa Ukraińskiego. Federacja działa zgodnie z założeniami Statutowymi i Programami, które realizuje w ścisłej współpracy z Rządem RP, z organizacjami pozarządowymi w RP takimi jak Stowarzyszenie Wspólnota Polska i jej Oddziałami, Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie, Fundacją Edukacja dla Demokracji, Stowarzyszeniem Lekarze Nadziei oraz licznymi organizacjami pozarządowymi na Ukrainie. Zjazdy, konferencje naukowe, spotkania młodzieżowe, seminaria, kursy, festyny regionalne, warsztaty szkoleniowe i artystyczne, festiwale i konkursy, imprezy sportowe sprzyjają rozbudzaniu aktywności społecznej Polaków mieszkających na Ukrainie. Dzięki czteroletnim bezpośrednim staraniom FOPnU powstało Zjednoczenie Nauczycielstwa Polskiego na Ukrainie, powstają wciąż nowe organizacje kulturalnooświatowe, młodzieżowe, kombatanckie, opieki nad miejscami pamięci narodowej itp. Powstają nowe periodyki. Dzięki informacji docierającej do organizacji członkowskich Polacy w okresie ostatnich kilku lat bardziej świadomie i odważnie zaczęli korzystać z przysługujących im jako mniejszości narodowej praw w Państwie Ukraińskim. Jest to ogromny postęp w aktywizacji świadomości społecznej obywateli Państwa Ukraińskiego narodowości polskiej. Uczestnictwo Polaków w wielu imprezach kulturalnych i oświatowych zatacza coraz szersze kręgi, jest coraz bardziej zauważalne i coraz wyżej oceniane. Federacja aktywnie uczestniczy w nawiązaniu partnerskich kontaktów między Samorządami Ukrainy i Samorządami w Polsce, uważając, iż właśnie tego rodzaju współdziałanie sprzyja zbliżeniu polskoukraińskiemu. Nie będąc organizacją polityczną FOPnU poprzez organizowanie imprez, na które są zapraszane, w których uczestniczą Ukraińcy mieszkający w Polsce i Ukraińcy, mieszkający na Ukrainie z całą pewnością jest nie tylko neutralizatorem ale wręcz ambasadorem wdrążenia idei, która prowadzi ku nowej formie stosunków między Polską i Ukrainą. Federacja jest stałym członkiem Ukraińsko-Polskiego Forum, członkiem Rady Polonii Świata, członkiem Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych. Prezes Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie Emilia Chmielowa jest wiceprzewodniczącą Rady Polonii Świata, członkiem Rady Przedstawicieli Państwowego Komitetu d/s Narodowości i Migracji Ukrainy oraz przy Prezydencie Ukrainy. Federacja Organizacji Polskich na Ukrainie corocznie składa program pracy, zgodnie z którym realizuje założenia. Są one ambitne, oparte na dążeniu ku ścisłej współpracy z Macierzą oraz odpowiednimi podmiotami rządowymi, społecznymi na Ukrainie. Jesteśmi świadomi tego, że nie są one w całości realizowane, trudności o charakterze finansowym są tego przyczyną. Międzyresortowa Komisja do Spraw Polonii i Polaków za Granicą przyznała Srebrnego POLONUSA 1995 Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie za skuteczne działania w dziedzinie umacniania współpracy organizacji polskich i podtrzymywania tradycji, wysiłki na rzecz otwarcia Domu Polskiego w Kijowie oraz dążenia do umacniania kontaktów ukraińsko-polskich. W dniu 9 maja 2003 r. na podstawie decyzji Ministra Kultury Rzeczypospolitej Polskiej Federacja Organizacji Polskich na Ukrainie w uznaniu zasług propagowania kultury polskiej otrzymała odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej. W 2005 r. podczas VI Salonu Książki Polonijnej Wilno-2005 Federacja Organizacji Polskich na Ukrainie otrzymała I nagrodę za Wspieranie Polskich Autorów i Propagowanie Języka Polskiego na Ukrainie. Każdy rok w swym programie posiada kilka kluczowych zagadnień, które ukierunkowują wysiłki pracy Zarządu FOPnU. Każdy rok jest trudny. Każdy rok jest piękny, bowiem pozostawia trwały, niezatarty ślad pracy oraz owocuje wynikami, które być może po pewnym czasie zostaną ocenione. Zdarzają się również potknięcia, pomyłki, niedociągnięcia. Są one wprost nieuniknione. Świadczą jedynie o poszukiwaniu optymalnych dróg, które na dzień dzisiejszy nie zawsze są do odgadnięcia. Każdy rok z osobna jest odzwierciedleniem pracy, która została zrealizowana, posiadając pewne elementy wspólne jak również elementy charakterystyczne wyłącznie dla danego roku. Teresa DUTKIE ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

8 8 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) W roku szkolnym 2007/2008 prowadzę zajęcia nauki języka polskiego w Krasnodarskiej Organizacji Regionalnej Polskie Centrum Narodowo Kulturalne Jedność. Z wiadomych powodów zamiast roku nauki, będę uczył tylko pół roku. Uczestnicy kursów, w większości dojrzali i pracujący ludzie, dzięki rozpoczętej przed rokiem nauce oraz swoim własnym zainteresowaniom znali już podstawy języka. Prowadząc zróżnicowane sposoby nauczania, starałem się zaszczepić w uczestnikach kursów zdolność wyrażania własnych opinii w formie pisemnej. Oto dwa wybrane przeze mnie teksty, w których autorki umiejętnie wykorzystując utarte szablony językowe (zwroty, schematy budowy zdań, etc.) i potrafią w nie wnieść swoje, już samodzielne wyrażanie się w języku polskim. Ponad tę umiejętność, teksty są zróżnicowane: jeden humorystyczny, zdystansowany wobec tematu, drugi zaś poważny, czasami wręcz patetyczny, bo będący wyrazem zachwytu autorki twórczością poety barda kompozytora. Moja ingerencja w tekst polegała na poprawianiu błędów ortograficznych, interpunkcyjnych, frazeologicznych, słowem ograniczała się do warstwy językowej i czasem merytorycznej, ale podkreślam, nie do końca starałem się usunąć wszystkie usterki, pisząc potocznie wyczyścić tekst, gdyż nie o to mi chodzi. Teksty mają nieść w sobie swoje znamię Rosjanina polskiego pochodzenia, który chce być Polakiem zarówno w sensie dosłownym jak i metaforycznym. Niech więc teksty zabrzmią owoc wysiłku pracy nad zadanymi przeze mnie poleceniami, a państwo czytajcie. Dariusz SAS ŻYCIE POLONIJNE Natalia CZAŁAJA MYŚLI O TWÓRCZOŚCI MARKA GRECHUTY I GRUPY ANAWA NA ZAJĘCIACH języka polskiego wykładowca zaprezentował nam płytę CD, która wyszła w Polsce. Jest to pierwsza część z platynowej kolekcji pięciu unikatowych albumów, na których zebrane zostały największe przeboje Marka Grechuty i grupy Anawa. Artyści ci byli bardzo popularni na przełomie lat 60. i 70. W tym samym czasie, w Polsce pojawiło się dużo grup, które w swojej twórczości inspirowały się grupą The Beatles. Jednak zespół Anawa miał swój niepowtarzalny styl i był bardzo popularny ciekawy zarówno w muzyce i w tekstach. W muzyce są obecne elementy muzyki klasycznej oraz styl bardowej estradowej piosenki. Takie połączenie różnych stylów jest bardzo ciekawe. Nie mniej ciekawe są teksty, które pisał albo wybierał solista grupy utalentowany poeta i kompozytor Marek Grechuta. W tym czasie studiował na wydziale architektury Politechniki Krakowskiej. Tematy piosenek grupy Anawa to miłość i życie. Często piosenki o miłości są bardzo banalne, jednak w tekstach krakowskiej grupy zawarta jest filozofia i prostota. Na przykład piosenka Twoja postać (słowa T. Miciński i J. Czechowicz, muzyka M. Grechuta). Już w pierwszej strofie widzimy alegorię życia: Wśród drzew schylonych o północy,/ Wśród jasnych widów złego mroku,/ Coś się przemienia w naszej mocy,/ Ktoś się porusza z naszym krokiem ( ). Dalej poeta w tekście ułożonym z dwóch wierszy uspokaja swoją ukochaną: Nie ma się czego bać,/ to tylko księżyc idzie/ srebrne chusty prać ( ). Ten utwór jest optymistyczny, podobny do piosenki rosyjskiego autora Mikołaja Noskowa, w której poeta mówi do swojej ukochanej: W wieku chłodu duszy i chciwości,/ Gdzie ze złota robią ołów,/ Jest specjalna i szczególna okoliczność - / Ja lubię cię to jest świetnie! ( ). Piosenka Niepewność jest dziwna, dla mnie najwspanialsza. Wiersz napisał Adam Mickiewicz, ale zdawać się może, że napisał ją współczesny autor. Poeta pisze o uczuciu do kobiety. Pyta siebie: Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?. Radość ze świata jest wyrażona w piosence Będziesz moją Panią. Marek Grechuta opowiadał, że napisał tę piosenkę dla żony Danuty. Poeta bardzo kochał żonę. Napisał nie tylko słowa, ale i muzykę. Miłość bardzo pomaga w twórczości. Dla żony napisał też słowa do piosenki Nieoceniona. Tekst jest pełen miłości i czułości. To samo można opowiedzieć o piosence Serce. Poeta pisze: Dam ci serce szczerozłote,/ Dam konika cukrowego,/ Weź to serce, wyjdź na drogę/ i nie pytaj się dlaczego? ( ). Marek Grechuta i jego żona Danuta byli razem 40 lat. Rok po śmierci Marka z pomocą Danuty wychodzi 5 płyt CD. O pierwszej opowiedziałam Państwu.

9 Helena SKIRDA MÓJ SEN OSTATNIO często mam straszny, kilkuczęściowy sen, który jest związany z moją nauką języka polskiego. W czasie snu nie wiedziałam jak wymawiać słowa WSTRZĄSAJĄCY ROZCZULAJĄCY, to znowu nie odróżniałam znaczenia wyrazów UZNANIE WYZNANIE. Nie mogłam zapamiętać słów ZDARZAĆ ZGADZAĆ. We śnie chciałam coś powiedzieć po polsku znam wyrazy, ale nie mogę zbudować zdania, ponieważ nie znam gramatyki języka polskiego i staram się ją sobie przypomnieć. Mówię do siebie w tym strasznym śnie: rzeczowniki polskie odmieniają się przez przypadki, które odpowiadają na takie same pytania jak w języku rosyjskim. Ale, mówię dalej, reguły systemu deklinacyjnego są skomplikowane i dlatego często nie wiem, jakiej końcówki trzeba użyć. A z czasownikami, rozmyślam we śnie też są same problemy. Nie mogę zorientować się w systemie koniugacji. Oprócz tego trzeba znać składnię, bo różni się od składni języka rosyjskiego. Przez te moje niepokoje we śnie się bardzo denerwuję. Często budzę się w środku nocy a potem nie mogę zasnąć, cierpię na bezsenność. Kiedy usypiam znów, widzę kontynuację mego snu. Przyjechał do nas konsul polski z Moskwy i w czasie rozmowy ocenia w jakim stopniu wnioskodawca starający się o Kartę Polaka zna język polski, historię, kulturę kraju. Już przychodzi moja kolej na rozmowę z konsulem, a ja nie pamiętam przełomowych dat historii kraju. A co do królów to po prostu zmora: kto kiedy rządził państwem? Jak nazywały się dynastie polskich królów? Znam bardzo mało pisarzy, malarzy, poetów i kompozytorów polskich. Najwyższy punkt moich koszmarów nocnych to historia o tym, jak pojechałam do Krakowa na kursy języka polskiego dla nauczycieli z zagranicy. Oto jestem już na jednym z wykładów, staram się prowadzic notatki, ale nie mogę nic zrozumieć. Wreszcie dają nam jakiś test, a ja nic nie wiem. Wtedy jeden z wykładowców mówi, że powinien poinformować naszą organizację polonijną o niskim poziomie mojej znajomości języka polskiego, żeby nigdy więcej nie posyłali mnie na kursy. Jestem zawstydzona. Wyobrażam sobie jak gniewa się pan Sielicki, pani Jadwiga i inni. I taka bzdura śni mi się już kilka nocy. Kiedy to się skończy? ŻYCIE POLONIJNE 14$17 *=K! 2007 % = " q= *2-o 2!K3! % 2% = " 2! =,!%" C% %,L /. %! =,ƒ=,l p%,, C% %K? L 2 %L: &q%.!=, C% *% 2, C32 =*2,",ƒ=,, % % %L C% %,L %L! / C% 23 C!%,"=, [. m= " 2! 3 C!,.=, % % /,!/,ƒ b% %!= =, j=,, -!= =, j!= % =!=, j!= %! *=, l% *"/, n *=, n! K3! =, o - 2!%ƒ="% *=, o 2, %! *=, q= =!/, q=!=2%"=, q % *=, Š% *=,!. n %" %L " 2!, 2= % %K 3, C!%K % % /. C% %,L /. %! =,ƒ=,l "!=ƒ /.!,% =. p%,,, C%, *,,.! -,L. l!%c!, 2, C!%.%, % C!, =*2," % 3 = 2,, C! =2 q= *2-o 2!K3! *% % *3 23! %- C!% " 2,2 *% % %K? 2"= &o% %-, [,.` = = l, * ", = ) ="= a =,*=. b!= *=. " 2!, C!%"%,, 2!,,, =C!=" / = "/ " -, 2. *= 2", *%2%!/, % %K = =2 %"! /L,! %K? - 2" %L %! =,ƒ=,,. l% % / 3 = 2,*, C% 3,, C! *!= 3 "%ƒ- % % 2 C%ƒ =*%,2 2 - % 2 C% %,L /. %KA,,L p%,,, C%,2 =*%C / %C/2% ".2%L -!. g= 2, C!%- "%,, %, =, %, K/, = /? / C% ƒ %L, -%! =, L = L %!=ƒ",2,!=k%2/ % %. p= =2!,"=, 2=*, "%C!% / *=*:,! 2"%,.=!=*2 -!, 2,*= 3 C /.!3*%"%,2 L; 2,,,! 2"=; 3C!=", %- " *,,! 3! =,; %,= % C!% *2,!%"=,, 2% 2 *% C *!%C!, 2,L, =C!=" /. = %- 2,, %C! /. L 2%L,,, %L %! =,ƒ=,,; -!=!=Lƒ, # 2 % 2 C% C!,",! 2" = *%! *, C!% *2/. r = 2,*, 2!, %" C% 3,,, -%! =, % -% =., *% *3! =.!= 2%" % % /. %! =,ƒ=-,l, 2.. g= 2, C!%.%,, " 3 = K q2!% = %"/., 2% % 2=", % - C! ="= / %?3?,, %ƒ = % 2 C 3 % = %K 2= %"*3.}2% C%ƒ"%, % " &,!= [ K/ 2!% C!,"/* 32 * %K 2= %"*, C% -!3,2. b! ƒ3 2=2 " %, C%ƒ =- *%,2!=K%2%L C% %,L /. %! =,ƒ=,l "!=ƒ, /.!,% =. p%,,, C% 3,2 %2" 2/,! *% - =,, C% C!%K = 2 % 2,,. %! =,ƒ=,l, C% 3,2 3, -%! =, C% C!% *2,!%"=,!%C!, 2,L,!= %2 % 3 C%, *3! 2" 2 % 2, % % - /. %KA,,L. Š=2 = aepegemjn 9 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

10 10 KATOLICY NA KAUKAZIE WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) I q% "2%!%L C% %", / XIX ". *=2%, *, C!,.% / q "!%- g=c= % % j="*=ƒ= %2 %,, * Š,!= C% *%L C=!.,,, % %"= - %L " q% = % %-,,= / %- *3 2=, C!%= =,ƒ,!%"= / %"! %L, %"=2, L n %L k, K!!, Š,!= C% - *=!, *%-*=2%, *= C=!., %."=2/"= = Š="!, *3, e*=- 2!, % =" *3, u! % *3, q=!=2%" *3, ` 2!=.= *3, q2="!%c% *3 3K!,,, "= 3 ƒ = q= =! *%L 3K!,,, g=*="*=ƒ, a =!=K,. o% = 3,, 2!, &g=*="*=ƒ [ "* =, *!%- %K 2" % g=*="*=ƒ,, %-!=-, *, %2 %?, * 3 j3k= *3, Š! *3, d= 2= *3 m%"%!%,l *. q "= = C! C = $ -3 = 2 C% 2!%,2 2"% K3 3? % *% 2 =, C!="= $ ƒ =, *=2%, *% % %,2" % % % =. hƒ *% *,, `.a. c!=, *% %K = 2,, )! % %! *,L %*!3, q2="!%c% *3 3K!,, " =-.%,", 2= C!,.% / 3C%, =- 2 " K% C%ƒ,. %*3 2=. *=* C!,.% / Š,!= C% *%L C=!.,,. j=* %%K?, = ="2%!3 n. k,- K!!, C% 2% % *=* " C% 3*=ƒ3 m,*% = I "?,*, =2, *% % %K! = K/, "/ /,ƒ c!3ƒ,,,,. % %, = C= 2"=, = 2=* *=2%,*, =2, *% % %K! =, C!%,"=", = 2!!,2%-!,, q "! % % j="*=ƒ=, %2*=ƒ=, C!, %,,2 * %K?, = =! %- *=2%,*%". n, % 2=, K ƒ "%,. "? % 3,2 L, 3 " ƒ=k%2= %,. K/ = C! = = " ", Š,!= C% *% % C, *%C=. q% = % q2=2, 2, *% 3 "! -,*3 p%,l *%L, C!,,, " " j3k= *%L %K = 2, C!%-,"= % 239 *=2%,*%" (C!,, =! %-*=2%,*, %2 % "/ -,, = C% )! % %! *% 3 %*!3 3 = / C! 2=" /). j=2%, *, C!,.% / j3- K= *%L, Š! *%L, d= 2= *%L %K = 2 L, = 2=* q2="!%c% - *%L 3K!,, ".%,, " % 2=" o 2, %! *% % *= =2= Š,!=- C% *%L C=!.,,. )2% *= = 2 )! % %! *% % %*!3 =, 2% % = - %, -%! =,, " =ƒ 2 &j3- K= *, %K = 2 / " % % 2,[ (1 195 ƒ= 1896.): " 2 K! Š,!= C% *,L C, *%C =!= C%!,,ƒA 2,ƒ ", *=2%, *% % "? -,*= %!% = j!,, C!,,,2 * e*=2!, % =! *% 3!, *%- *=2%, *% 3 C!,.% 3 %!% m%"%!%,l *,, l -%,- "*3, j,!, %"*3, b =,,!%"*3, c K%"*3, b=!"=!%"*3, o=" %"*3, l= 3 b% = *3, a% 3 b% = - *3, b!k%"*3, C% %* = j3 =*, 2% 2 C%,, =.%?, " %ƒ = %L " 2% % 3 %"%L 3K!,, # )! % %! *%L.l% % C! C% %,2, 2% C!"% = = % *=2%,*, )! % %! *% % %*!3 = C!, = =, * q, -!%C% *%- 3 *= =23, " ",, *%2%!% % =.%, j! *,L C!,.%. b = L *=2%, *= %K?, = m%"%!%,l *= 2= %",2 = %- 2% 2 / C!,.% %. q% = % o!"%l b %K? L C -! C,, =, p%,l *%L, - C!,, 1897., " j3k= *%L %K = 2, K/ % 7534 *=2%,*=, 143 =! %- *=2%,*=, " 2%, *=2%,*%", =! %-*=2%,*%", %%2" 2 2" %: " e*=2!, % =! *% %2 # 1223, 42; " a=2= C=, *% %2 # 1477, 6; " el *% %2 # 384, 7; " j="*=ƒ *% %2 # 11, 1; " k=k, *% %2 # 671, 13; " l=l*%c *% %2 # 627, 26; " Š! * *% %2 # 1033, 48. c%!% *,,,2, " j3k= *%L %K = 2, K/, 1910 *=2%,*%", 94 =! %-*=2%,*=, *,, # 5624 *=2%,*=, 49 =! %-*=2%,*%". q% = % 2%L C! C,,, " )! % %! *%L 3K!,, C!%,- "= % 2429 *=2%,*%", 82 =! %- *=2%,*=, " 2%, *=2%,*%", =! %-*=2%,*%", %%2" 2 2" %: " m%"%!%,l *% %*!3 # 1961, 68; " q%, *% %*!3 # 104, 4; " Š3=C, *% %*!3 # 364, 10. c%!% *,,,2, " )! % %!- *%L 3K!,, K/, 794 *=2%,*=, 54 =! %-*=2%,*=, *,-, # 1635 *=2%,*%", 28 =! %- *=2%,*%". hƒ %, = =2, C!,.% %" o 2,- %! *% % *= =2= 2!, =.%,, " j3k= *%L %K = 2, (e*=2!, %- =! # 2500 C!,.% =, p% 2" - *% # 2638 C!,.% =, q %"- *= # 2750 C!,.% = ), %, # " )! % %! *%L 3K!,, (m%"%!% -,L * # 3580 C!,.% = ). bc% - 2",, *.2, C!,.% = %K=",2? %, # `! =",! (156 C!,.% = ) " j3k= *%L %K = 2,. j%, 2"% C!,.% = = % = q% = % &j=2= % 3 3.%" 2"=,!*" L Š,!= C% *%L!, *%- *=2%, *%L C=!.,, = 1917 % [, ".2% % 3 " m%"%!%,l *% %*!3 )! % %! *%L 3K!,, -3 *,%-,!%"=, 2" /L C!,.% # m%"%!%,l *,L. j 3, *!% %!% *%L *=2%, *%L %K?, /, K/, C!,, / 3?, =- / C3 *2/: l -%, "*=,

11 KATOLICY NA KAUKAZIE 11 *=, Š,.%! *=, = 2=* *=2%,*,, C!%,"=?, " 2=, =. e*=2!, %- =! *% % %2 =); # " j="*=ƒ *% %2 # q - %"*= (q %"*= %,2" / % % "%, q".l,.=, = `!.= - =, C% 2!% / " 1894.; -,,= m%"%,*% = "*= *= / %-,2" / % % "%, q".q! - = h, 3 = u!, 2=, C% 2!% / " 1905.; *=2%,*,, C!%,"=?, =.32%! l= = "=, c %"=;, c=.= "*=, ` %"*= (k, 2= )); # " a=2= C=, *% 3 ƒ # p% - 2" *% ( C!,.% *%L!*%" "%, q".q L 2"=, %%!3 %L " 1883.; = C!,, / *=2%,*,, C!%,"=?, " 2=, =. m ", %- / *%L, k=c, *%L, qc%*%l %L, *% %,, b,*%* *%L),, =*%, C!,.%. `! =",! ( %-,2" / % % ). o!"% = = % C!,.% = =, o 2, %! *% % *= =2= K/, C%- *,, =!. b% "2%!%L C% %", XIX # = = uu ". = p%,, C% " 2 %"/ *=2%, *, C% /: K,L /,,2= /, /, -!= 3ƒ/,.,. q% = % &j=2= % 3 Š,!= C% *%L C=!.,, ƒ= 1919.[!, C!,.% = C=!.,, K/ % ", C% *=, 8118,2%" ", 6148.%". p ƒ,, Š,!= C% *% % C,- *%C= 1856 C% =.%, = " q=!=2%", = 1918 C% 1920.# " n.b% "! c!= = *%L "%Lj,!, %"*= %,2" / % % "%, q".b ="= (, " ", 3 q". b= ="), b =,,!%"*=, c - K%"*=, b=!"=!%"*= %,2" / % % "%, q". b ="= (q". b= ="=), o=" %"*=, Š K *= %L = %" L, Š *%, ` =- 2=, "*=! " %L = %" L = *= % -3 = 2, c,*, ` =C=, Š3=C, q%,, u% 2=, `!, c=!/, c3 =32/. b j3k= *%L %K = 2, " K/ % 2/! C!,.% =: # " e*=2!, % =! *% %2 # e*=2!, % =! (. e*=2!, % =! C!,.% *%L!*%" "%, p%ƒ=!, o! " 2%L d "/ l=!,,, %%!3 - %L " 1893.;.Š! *;.l=l*%c -,,= %L *= %L!*%" "%, q". ` 2%, o= 3= *% %, C%- 2!% %L " 1914.; 2=, / j!/ - / *=2%, *, C!,.% / j="*=ƒ= %2 %,, * `C% 2% *% 3 b,*=-!,=23 j!/ =, j="*=ƒ=, "/ %- 3,ƒ %L = 2, Š,!= C% *%L C=!.,,, = %, "%, "% " %" %ƒ = 3 `C% 2% *3 `,, 2!=23!3 q "! % % j="*=ƒ=. j *% , =! 2=,, 3, 2%, "? % 3,2 - L, ƒ=*!/2,!*" L, C! *!=-?, 2 % 2,!*%" /. %! = %", 2 % 2 p, *%- *=2%, *%L!*", " qqqp K/ = C!=*2, *, C!,% 2= %" =. II mnbnpnqqhiqj m=!3k XIX#XX "". " m%"%-!%,l * C!%,"= = %"% % % %, = *=2%, *= %K-?, =. n %"3 % 2=", =!, ƒ =, %.!=, % % = 2%? % "!,). o% C!,,, " *=- 2%,*%" " %" %ƒ = %L )! % %!- *%L 3K!,, * e*=2!, % =! *% 3!, *%-*=2%, *% 3 C!,.% 3,. 2= %*=!,"=2 *=2!, % =! *,L ",*=! /L "?,* l,.=, 3- %" (!3ƒ, ). o! / 2%!, m%"%!%,l *% %!, *%-*=2%, *% %.!= = =-, = 2 " 1889., *% =,2, m%"%!%,l *=., t!= j% *=, *%" j%!.% =2=L 2"%"=, C! " = 2, %K %2*!/2,, " %!% *=2%-, *% % %,2" % % % =, % C% 3,, =.2%!=ƒ!,.n2-2,, 2% -=,,,.% =2= ", *%! " %,!3,-,,!%"= /: C%- *, %, % / ƒ"3 =2 *=* j% *=, j% =!, %%2" 2 2" %. ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19) g =, K/" % *% 2 = " m%"%!%,l * ,2= /, /, C% *,, -!= - 3ƒ/,.,. q% = % = / o!"%l " %K-? L C! C,, 1897.,!, ,2 L m%"%!%,l *= K/ % 723 *=2%,*=. j!% C% *%L *% %,,, " %!% C!%,"= % 170.%" (1,0 % =, ), =,ƒ 391 =!,- = 316 C!, = = % * `! *%L `C% 2% *%L!*", (C! C% = =-, 2% % 2= / K/, =! %- *=2%,*=,). m%"%!%,l *,L 2=!%, l=!, ).%"= (1925.!.)!= *=ƒ/"= 2, 2% K=K3 *= %"%!, =, 2% *% = " %!%? K/ % *=2%, *% %.!= =,., C% -?=, C!="% =" / K% % 3,,.%2 K%,!=", %.%,2 " *3 2!= *3 *,!.3 ( b 2% "!, % = % 2!%,2 - % 3 3 2="3 p%,l *%L, C!,, ( 2=2 676), 2!%,2 2"% C!="%- =" /.!*" L!=ƒ! = % 2% *%! ƒ C% = 3 C!% K/ " 3K! *% C!=",, = ƒ=2 " lbd, % d C=!2= 2 3.%" /., %- 2!= /."!%, C%" =,L, *%2%!/ "/ %,, "!,*2 C% *= % 3 %2- % 3 3 =. Š% *% " " m%"%!%,l *,,", C!,.% = %%!3 *= /L %,2" /L % "%, q".` /. b %2 %,2" - /L %, C% 2!% /L = 3.k=ƒ=-! " *%L ( L = 3. j% 2,23,,), K/ % "?, % K ƒ!=ƒ!, " = 2 L. (o!% %, = 12-L 2!.)

12 12 KATOLICY NA KAUKAZIE WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) g =, K/" % *% 2 = ". j,!, %"*= n2 2,, 2% * 2% 3 "!, C% 3,!=ƒ!, = %2*!/2, *% 2 %" " p%,l *%L, C!,, ƒ =,2 % 3C!% 2, % :.2% % 2! K%"= % 2% *% % =, *=- 2%, *% % = = 2"=, =,, %K.%, /. /.! 2", %K, 2., *,. 2! K%"=-,L 2!%,2 % % 3 2="=. Š=*,,ƒ, K/, C!%"%ƒ = / " b/ % =L, % 3*=ƒ %2 17 =C! &nk 3*! C,, = = "!%2!C, % 2,[, C% ","- "! ƒ3 2=2 %K/2,L o!"%l!3 *%L! "%,,. o% *% *3! 2" = 2!%,2-2"% K/ %, 2% 2 "/C% - % % %,ƒ 3 %",L C% 3,!=ƒ!, = 2!%,2 2"%, % C!,% 2= %",,, "%ƒ%k %",,, " o!,.2%,? " (o!% %,. m= = % = 10-L 2!.) m=!3, = % % ƒ=c! 2= " = 2 L % % % 2=2 ƒ= - /. u%2 % "? 3 = %"!,, % 2=",2, = 2% 2 e*=2 -!, % =! *% % C!,.% =, * *%2%!% 3 2% = %2 %, m%"%!%,l *, C% 2 /L *= %,* h%,- j= 3 %" % K/ C% 2, =*=ƒ=,.o%!= C%!,,, 2!= " 32!,. % %2 2!=,, %2 % % 2, =- 2% 2 &ƒ= C!=", / L 2", C% 3 K [, 3!%ƒ, % &ƒ=* -, = "= % = " % = 2/! [. n - =*% 3"= = /L "?,* % 2= " e*=2!, % =!. n-,,= = "!, "/ = 2=*, 2% " *=K! * ƒ j= 3 %" C% = C!%-, %K %2 2="* &" " ƒ, C! * % / "%ƒ!= 2% [, 3"% Š,!= C% *, C, *%C% C% K% ƒ-, 20 "=! n2 3 %" K/ C! " "!3 %L C!,.% ("C%- 2",, % 3, " k3 = * ). a% % 3, " m%"%!%,l *% %,2" % % K/ % %K 2=" % % / K = % C,, C, C = %",.%!= %" = C% *%, *% ƒ/*=.. n,,ƒ C!"/. = 2% 2 - m%"%!%,l *%L!, *%- *=2%, *%L %K?, / (2 C! 3 = % 2% 2 % % C!,.% =, = -,,= = e*=2!, % =! *% %) 2= %"=* x2 C= (q2 -= ) o%-!3k *,L. b =ƒ 2 &)! % %! *% C%K! [ ƒ= 7 %*2 K! 1904.C%- " 2 %%K?, :&q"?,* 2 % %!, *%-*=2%, *% % %,2" % % % =. o=!3k *,L ( % % K/2 : o%!3k *,L.# b.o.) %K!=2, " %!% *3 3C!="3 C!% K%L % C% 2= %"* -% =! C!%- 2," %,2" % % % =, " ", 3 2% %, 2% k=ƒ=! " *= 3, = % "?= 2 C %.%, C% L C% % =!=ƒ 3,- "= 2 2 /, % 2,[. ) *,L, %"=2 = = = XX ". `3.! = %%K?= 2, 2% ƒ= *% *% 2 % % C!, ƒ = = j="*=ƒ K/",L %"%!%,L *,L = 2% 2 o%!3k *,L, & % % ƒ=- K%2,",L % *,. =., ", 3!=ƒ /. C!,, K/ C! " [ "!3 % 2%,, = 2% 2 " %-!% 2=, &"!% 2 %[,.}2,, *%! " %, K/ &*3!=2[ (",*=! /L, =,L C!,.% *%L "?,*) ` * =! x2=, *%2%!% % 3C%, = 2 &j=2= % 3.%- " 2"=,!*" L Š,!= C% *%L!, *%-*=2%, *%L C=!.,, = 1917 % [. m=*% 22 %*2 K! " m%- "%!%,L * = 3 3 l=!2/ %" *%L ( / 3. p3k, =), k=ƒ=! " *%L 3, ( C% = *3 %2 %,2" % % % =) =, = 2 ƒ=* = *=!, *%- *=2%, *% %.!= = C% C!% *23 "=! =" *% % =!.,2 *2%!= b%l -.%" *% %, % " *%! C! *!=?= 2 "", 3 %2 32 2",! 2". C!, *% 2 %2*!/ % % %* = - % C!,.% *% 3,,?. g =, %,2" % % % =, C%- 2!% % % *% 2 = %.!=,, % =,. L. m%"%!%,l *,L *% 2 C! 2=" %K%L ", % %"% % 2!%,. b-= = %L = 2, ƒ =,!= C% = = %K 2" %.!=, = " 2/ %L 2%!% # 2!, *% =2/ (,ƒ,. " # *"=!2,!= "?,*=, = 2! 2 # *"=!2,!= 2%!% =). j= - =,ƒ *"=!2,!, = "%L "/.% "% "%!. m% C!,, %"/ "! =,, = *% 2 % =",, 23,. 5 - "!= / C% *%L!,,%ƒ %L %K?, /, C% % %"%-!3, ƒ=* % 3 )! % %! *, %*!3 /, C% *% %, C!,, %2 % " K!% % K C =2 % C% ƒ%"=, &*= /L %,2" - /L %, -, [.m% 3 28 = o! ƒ,,3 )! % %! *% % %*!3 % %, C%,2 % % *%,- 2 2= "/ C% 2= %", #!= - 2%! 32 % %"%!=!,,%ƒ /, %K?, =, %!% =, " 2%, *=2%, *%L!*%", " = 2, C! =,,, /. % %" C!,.!=- =.,, %K ƒ= %K?, / C! =2,. " ", %!% *% % q%" 2=, " % 3,,C=,ƒ,!%"= /L -%. j=2%, *= %K?, =, *=* ", %,ƒ "/ 3C% 32% % % %"%!= %2 5 - "!= 1923.,, = *=*% %-,K% %2 % % % = C!,.!=,, 19 =" 3 2= " l% *"3,

13 KATOLICY NA KAUKAZIE 13 " o! ƒ,,3 b0hj pqtqp %K-!=2, =!3CC= *=2%,*%" m%"%-!%,l *= = %K%L = L 2", %! = %" " = 2, C%,ƒA 2, *"=!2,!, =.%?,. C%! 2" % " ƒ =,, *% 2 =.b!3?, C!%,, %2,2!, )!%*!, C% *% = %2 28 = f= %K3 C% C, = = 3C% % % = %2 C!,.% = ",- = } 3 %" = dƒ!, *=, 2!= & ƒ % % t,* =[, C!%,"=" = " 2% "! " m%"%!%,l *. hƒ b0hj = %K3 C! =, =!=ƒ!, o! =2 *!= "% % 0hj, *%2%!/L C! - =C!=", )!%*!, C% *% 3 2, 2%K/ 2%2 C! %2! "%!,,,, 2 "%ƒ % - % 2, % 2=", K/ %K?,, / *% =2/ C!, *% 2. n C!, - 2%!,, K/ % C! % % %,2" % ƒ =,,,!=ƒ!,2, C% ƒ%"=2 % C% * 3K[. 17, *%,, C% *3 2= 3 %" 2"%!, =.% =2=L 2"% %! %" 2=, = 15, 1938.!, *%,,, K/ % 32"! % %! *%-,2 2% b0hj C% j!= % =! *% 3 *!=. h " *=2%, *= %K?, = " m%"%!%,l *? 3? 2"%"= = %-,,= % % *% = Š=*, 19 2 K! m%"%!%,l *, %!, C% *% % K/ = % 2=" =, -%! =, %!,,%ƒ /. %K?, =., *2=., %-,,= % ƒ=!, 2!,-!%"= /. " %! %" 2. b,. % 2=" ƒ =,2 : &p, *%-*=2%, *=!,,%ƒ = %K?, = C!, *% 2 (3. j% 2,23,,), 3!,2 L 346 %" *[. m% 3! ƒ C% %- = %K?, / 2= %: &b! ƒ3 2=2 2005), %"=* C% =,% = % 2,. a/, C = / % %"=2 " m%"%!%,l- * *=2%, *% %K? 2"%, = =2 2!%,2 2"% *% 2 =, % " =" %2 i%ƒ - 3!. g= 2, C% *=2.,ƒ=,, " C%?,, - 2!= &m=ƒ =![ "%ƒ%k %",, % 2006., *% = 23 = C% "% *! 2=, C!, ƒ =2 %"/L = 2% 2 ` =C *% % *=2%, *% % C!,.% = %2 * % ƒ, *,L, % C%- %?,* %2 d=,, p= ƒ, " *,L (%K= # C% *,). n, %2 3,, " "% *!, 25 - "!= 2007., " C%?,, 2!= &m=ƒ =![ C!- "3 q". l 3 (, "%%K? # C!"% ƒ= %, 2, 2, *=2%, *% a% % 3, " m%"%!%,l * ). q.2% % q". l = 3,2 " m%"%!%,l * *= % "% *! " ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19) % 2, " q "!%-j="*=ƒ *,L *!=L, C% *% K! )!%*!, - C% *%!= %2! = "% ƒ= - =,, = %K3 C!,.% =, "2%!, % C!,!, : &b", 3 2% %, 2% C% *= *% 3, 2, *= *,.% =2=L 2"3 2 % C! = L 2!. *% =2 # ".% =2=L 2" %K?, / %K % 2=",, ƒ= * ƒ%, 2%-!% *"=!2,! # nšj`g`š, = C!, /*=?, * %,2" % 3 C%?, *"=!2,!/ C! % 2=",2 C% *%L *% *,, C% *3 23! %- C!% " 2,2 / 3!, [. o%, % % 3? 2"%"=-, m%"%!%,l *% % *% 2 = 2= 1938-L. 23 =!2= 2% % % = *%, -, L C% *3 2= C!, %! %" 2 K/ C% 2=" "%C!% = o! ƒ,,3 %! %" 2=, K/ % C!, 2% - 3?!, : &o!,, = "% ", =,, 2% " *% 2 %,2- " /. %K!=,L C!%"%,2, *% 2 C% 2% % ƒ=*!/2, % 2%,, 3? 2"=, ƒ =, " 32!,, "", 3 %2 32 2", *% %-,K%,ƒ, C% -,2 /. %! = %" #,ƒ" 2 % #,2=2!,,%ƒ % %K? 2"%, "ƒ " C% % %"%!3 %2 5, 1923 % = %,2" % ƒ =, C% 3.j% - 2,23,,, 31 # *% 2,, 3? 2"% " 3 %" 2"%!,!,,%ƒ- /. C%2! K % 2 L #!=ƒ"=,",, *% 2 "%K% /.o!%,2 %! *%-,2 2 b0hj pqtqp C% j!= %- =! *% 3 *!= ƒ=*!/2 *% 2, *=* n. l,!% =" * 3,2 q". l 3 " C%. b,2 ƒ "%. j% !=K%2/, C!%" %L %K -, ". 3? 2"3?,. ƒ=*% %", ƒ=*!/2 *% 2 p, *%-*=2%, *%L!*",[ m= %, % /,ƒ *=2%-,*%" " m%"%!%,l * 3 % * =. b%ƒ%k %", *=2%, *,. K%- % 3,L " %!%!=ƒ!/" % " ƒ= %, 2%!, L *% % =-,% = % % ",,. b=" " m%"%!%,l * K/ % ƒ=-!, 2!,!%"= % %!% *% *% =,% = %-*3 23! % %K? 2"% &m=ƒ =![ ( L = %KA,? %*% % 50 %"). 11 "=! C!, 3 = 2,, 2% = % C% = ) - *%L p C3K,*, " pt!% ="= a= 2/ C!, %K? 2" &m=ƒ =![ %2- *!/ ) *,L *3 23! /L 2! (3. c%! "=, 4). q *=2 -.,ƒ=,, *%L %K?, / m%"%!% -,L *= C% 3KK%2= 2= C!, ƒ =2 *=2%, *,L "?,*,ƒ ` =- C/ # %2 i%ƒ - b= =K * (1953# III onqekemh bngke mnbnpnqqhiqj`: jhphkknbj` h ckeanbj` b = = XX ". " )! % %! *%L 3K!,, *% 2 /, *!% m%"%!% -,L *=, K/,, " "3. =..r 3C% 32/L *,L, %"=2 `3.! = 32% 2: &" j,!, %"- *,, "%ƒ % %,? % % [. Š=*, %, C% = 3,, K/ = o=" %"*= C% ` =C%L, *% 2 C!% 3? 2"%"= % m% *% 2 / K/, K ƒ C!,.% *% % "?,*=. b % 2= /. C%,. 2%,, C!% 2/ *% %*% *, ( %,2- " / % =). b.2, C%, ", -,,= =, m%"%!%,l *% % C!,.% =. (o!% %, = 14-L 2!.)

14 14 KATOLICY NA KAUKAZIE WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) j% 2 ". b=!"=!%"*=. p *% 2!3*, ` / t,,cc%"%l, = = C% =K!% *3 C!=K=K3 *, ` = 2=,, q = = j,!, b,*2%!=, d %3,. j,-!, %" *, 2=!%, / %"%! 2, 2% = 2% 2, C%ƒ K/ C% 2!%- *% 2,!% K% %L 2=!/L 3K, = *%2%!% K/ C% " *% %*%. o%.2, 3K%, C!%"%,, q". l /. f,2 = o=" k3ƒ3 (1911#2005) %%K?=, 2%, % C% *% %*% 3 *! 2 = "!, "!. q2=!%, / " C%, = 2, 2% % C% q".l / " *% 2 3 2!=,"=, %! " %"=,!, *,. 3.%"/. %!* 2!%", *%2%!/ K/, " *= % *% %*!3,. j,!, %" /!= *=ƒ/"= 2, 2%, C% 2% % *=* *% 2 C! %K%!3- %"=, C% * 3K (" 1937.), " C!%"%,, C!"/L 2= "= /L "!, 2 /L *= %2 i%ƒ x, K! *, C!"/ C!, =, = b m%"%!%,l *% %!% *% =!.,".!= 2 " = C!, =- 2 / =2!,= /, *= =?, " 2%!% %,ƒ3, K/2= - *,. *! 2 *,..%ƒ L 2" = c K%"*=, C!%"%," % " nk %"=, C!%"%, % %2 % C% K *,,! *,, ƒ=-,2% / *! 2 *,.%ƒ L 2"=. b,. 2 = /, %!,,%ƒ- %L,23=,, ". Š=*, % *! 2, =-! *= b=,, ) -, *% % *=ƒ= %, 2% &!*%" / %K! /, *! 2, "= K/, C%.%!% / %.!=,, " C% %L,, 0!*", 2, % /L %, =" % %2- *!/",L, C%?= 2! *%[. e? %K % %L *=ƒ= % 3? : &j=2%, *, %K! /, C% 2 =K%, = / %" = % 2 a% 3[. h = : &b /,, (n*% =,. m= = % = 10-L 2!.) o% *% *3 %, %"%!%,L *,L "?,* %K 3,"= *% *%, = ƒ, %L %%K?, %!% %! *% 2= %", % C!=*2, *, "%ƒ % /, K% % 3,, C%-.%!% / C% / C!%"%,, =,, K ƒ "?,*=. a% 3!% " %! =,ƒ=,,!,,%ƒ %L,ƒ, *=2%,*%" m%"%-!%,l *% % %*!3 = " 3,ƒ" 2- /L = %2 o%!3k *,L. ) *,L, %"=2 = = = XX ". j=! u%2 * 2=*.=!=*2!,ƒ3 2 %"%!%,L- *% % = 2% 2 : & " *%2%!/. =. 2!3 *, *% /, = ", /.#, *, ƒ/*%"/ *3! /, *%2%!/ " - 2 = %%2"! /L *=2%, *,L = 2% 2 %"%!%,L *,L, %- "=*[; *!% *3! %", &%! =,ƒ3 2 C!=ƒ %"=, p% 2" *%L *, *,, * = =,,, C,, "?,, K%, C!=ƒ,*% " % =[, ƒ &ƒ= % = *= K,K,%2 *=[. p ƒ, % ", %,, 2 % j,!, %"*, 2=* *=*!3 %L, %"=2 `3.!- = %%K?= 2, 2% %2 o%!3k *,L % %"= " j,!, %"*, 2" 3 " *,. =. *!= K,K,%2 *3. j=2%, *,L *% 2 " j,!, - %"* K/ C% 2!% " = = uu ". = C%!2"%"=, C% ".2% %,!3,. K,ƒ =?,..a% %L *! 2 *% 2 = =,,2, 2= "3 *3 a% 3 j!= 3, C% *% *3,*2%! = = =2 2= "=2 ".!=. b *%! C%.2% % "!= % 3K, % %, L "% "!!%ƒ/, 2%, " ƒ/"= 2 *=!%L K. b% "! b2%!%l,!%"%l "%L / j,!, %"*= K/ = %**3C,!%"= = *,,,!3 / *,, "%L *=-, ( 2 K! 1942 C% 2 K! 1943.). o%!= *=ƒ= 2=!%, %", / "% 2= %",, *% 2, 3*!=-,, % 2 / *!=,"/, -! *=,,.%,, 23 = %,2. b!% 2 %, K% % 3, %"! =, "% / *=C = /. m= q". l / " %" 2=-, %K,!=2,2, j,!, %"*,. o% "%L / %" 2 *, " = 2,!,, K!%,2 K% %L *! 2 *3C% =. q *3ƒ = d %3 % % %2"=, = C! 2=2 *! 2 3 K " % =! =*. n = /,. % ƒ= %!, % % % % 2% *% % 2% % 2=, K/ *! 2. Š=*, %"%! 2 *,!, %" /, *! 2 % 2=- %", % %, C=.%ƒ ". r " %"% "! *! 2 %2, = * = - K,?, % 2% *=* C= 2,* "%ƒ %,, % L =, C%.%, *2%-2% % ƒ=k!=, "%ƒ % %, C! C ="*,... d%,. C%!.!=,2 = * = K,? = /L *! 2, *%2%!/L K/ 3 2= %" =, *3C% *% 2 =. b = 2%? "! " ƒ =,, *% 2 = =.%,2 *,L d% *3 23!/. l 2%, = *%2%!% 2% *% 2 ". o=" %"*= *=* ƒ= " 2.%ƒ,, % %K % *! C*%! =2 "%,.!,,%ƒ /. %K! %", 2, " *% =2=. % % 2= 3 % œ " 2% 3 3 3B C%! % /! " / *! 2%,,ƒ%K!=,!= C 2, [.e 2, - -%! =,, % *% %*%, ",? C%!, =: &b! ƒ="2!=*=, %K =, 3, = 3*=ƒ/"= 2 ƒ"% % *% %*% = C%!,! ", #.2% %,,ƒ %-.!=,",. %K/ = ", 2=* *=* = / "! " #! *% ", [. n ", - %, 2%.2= 2!=,,, =!,,- %ƒ / *%!,. IV onqekemh bngke `m`o{: o`bknbj` h b`pb`pnbj` d% *% 2 / K/, " %K%,. *,. =. C% ` =C%L (o=" %"*, b=!"=!%"* ). o!%,"=?= L- = " ` =C 3!% *= b=!"=!%"*, ` = 2=, q = (b%!, *=)

15 KATOLICY NA KAUKAZIE 15 l=!, l=,*, =2 ` = 2=, q = *, %L &a,k L *,, 2%!,,, 1898.[ (1913.!.)!= *=ƒ/"= 2, 2% " b=!- "=!%"*3,ƒ m%"%!%,l *= (%*% % 50 * ) *=2%, *,L "?,* C!, ƒ = " %,!=ƒ " %. Š=*!=ƒ " % % C!, ƒ =, " % o=" %"*3 (.2, =!= C% % / K,ƒ*%!3 *!3 3; L = o=" %"- *= =,, 2!=2," % ".%,2 " % 2=" b=!"=!%"*,). b %2 32 2", "? -,*=, " C%, = 2 K=K3 *= ` = 2=-,,,2!=ƒ! = % =, *! 2,2 2 L, %2C "=2 C%*%L,*%" % =, =.%ƒ L 2" %L 2 % 2 ƒ=, =,!*%" / 2=!% 2/. n =*% " %K%,. =. K/, *% 2 / (ƒ =, %.!=,, ). n 2%, 2% "?,* 3, q". l 3 " "=!"=!%" *% *% 2,!=ƒ " %, 3C%, = 2, %"= *,L C, =2 o 2! i,, *,L " "%-!% = &g"% *,L = [ (1939.) %,ƒ, *% % = " = = /L C!,% *% *2,",ƒ=,, (C, =2!=K%2= 3,2 " % L o="- %"* " 1927#1928.). Š%2 i,, *,L, / = = 2=!%, %" o=" %"*, b *=, q = = (,ƒ 2., *2% C!,.= = j="*=ƒ " 1868#1870.), C, 2 " "% %!* &)., = j="*=ƒ [ (1929.,,ƒ = " ),*= % " K%!,*! C%!2= L &d"= % = " q2!= q%- " 2%"[), 2% " = = C! /,, " ƒ *=., = *% = &3 = 23C,, 3, "! =, *% = 3 ",, *!/ 3 = % %"%L[ C% 2!%,, K & = *,L %,2" /L % [. o% 2% % *=*! ƒ *% *% 2 C% / &C% 2!%,, = 2%?,L *% 2 [, 2% &2%2 C!"/L ( %,2" /L %. # b. o.) C! =, C% *% 3[. d=- o.i,, *,L 3*=ƒ/"= 2, 2% & 2!%,2 2"% 2% K/ % 3 /, C%2% 3 2% 23 = (" *% 2.# b. o.) L =,*2%.%,2,, - *% *%?,, *%2%!/ " "% - *! C% %K =.% 2 = % 23C *=., 2%K/ C% 2=!% 3 %K/ = C% C 2, =2 [. o!=" =, " =C, = % " %!* &q %"= *,L 3,2 = 3 K, [ o. i,, *,L %2 = 2, *=* =,K% C%*=ƒ=2 /L, % 2%L- /L 3"=, -=*2,, % 2%, 2% C!"/,2, o=" %"*, " = = C% 2!%,, ƒ =, *% /, %,2" % % % =, = 3 ƒ=2 #, / % = K. j% = ="2%! K%, *! 3,2 2!3 %, % , 2% o. i,, *,L K/, L / *% 3, 2%, % bjo(k), % %" 2= " q3- o. ( % C% ` =C%L; *.2% 3 j% 2 " 2. ` =C *%L %" 23 %2 %,, *, = o=" %"*=, b=!"=!%"*=), "%.,-?= & %"%L,ƒ [, *%2%!3 2!%,, " qqqp. b "% %!, ` = 2=, q =- " C%, = 2, 2% " %2 32 2", "?,*= " *% 2 / " o=" %"*, b=!"=!%"* *= % "% *! = k,23!, q %"= %K,!=,,: &*% 2 / K/, C% / =!% 3[. b o=" %"* 3 = 2=! % K " & - 3 *=[ e!,* (h!,?) q =,!3 %L 2%!% / & = *%. 2%, 2,[. b"=!"=!%" *% *% 2 2% K/ 2=*%L & 3 *=[, *%2%!/L " k,23!, q %"=, C% -=,,, a=3.!. o% % = 3, &ƒ=, = ",, *=*.2% L = = 2,, 2!= 2/[, c!%3 *. j% =.2% K/ %, ` = 2=-, q = 2% % C%,2, %, 3,2/"=, 2%!%, = % = " 1913., = "% "! %C, /"= /. %K/2,L % = 3 K/ = "ƒ!% %L, 2%, *%! " %,!, 2 % # = = , % C%ƒ ( % l=!, q =, 1931.!., %"%!,2, 2%, *% = % = K/ =! K *%, " ƒ =,, "=!"=!%" *% % *% 2 = 3 K/ *,L * 3K, = C=" %" *% % # lšq: &! % 2,!%"=, 2!=*2%!/[). o=, ` = 2=, q = 2=* " C%, = 2, 2% " % / %" 2 *%L " = 2, " *,.. *! 2,, - 2 L, %2C "=, C%*%L,*%" &K=K3 *, % =[, = " =,L C!%"%,, "%". e %, C=, l=!,, %K=" 2, 2%, " 3 = = /. K!=*%", *!?,, %2C "=,,,, C!%"%,, "%%K-?, 2% 3 C% C!="% =" % 3 %K! 3. b%ƒ!%, *=2%, *% % C!,-.% = "!=L% ` =C/ =, = 2 " b1991. %2 a% = = q "!/,*, C!,.=",L =! %- %! *% C%K! *=* *=C = C% *,.!=K%,. 2!%,2 %L -,!- / &a3, * [, %"!, %ƒ =*%,- 2 3 C% ƒ *3 %2 q%, % ` =C/, " 2! 2, " 2=, ` =C *%L C% *%L L o *%" *,., = ƒ=2, % %,,!3,, C%- 2% *=, *=2%, *,. L. r " 2=, ` =C *%L " =- *%L *% =2* - = %" * C!, C!,.% *% %, = 2=* " 2% %"%L " % C% * b,2 ƒ "%,!=- K%2= = K!, = = %"= *,. 2!%,2 L, 2=, C!%.%,2 q". l /.q = C!,- ƒ =, C% *, "?,*,: %2 ` - L l%!=" *,L, %2 3 a 32. b 1996#2001. = 2% 2 ` =C *% % C!,.% = K/ %2 l,-!% =" * (C% *). h % % 2=!=,,, C!, -, = %"%L C%! * *=2%, *%L %K?, /. o= K%! (c! =, ) " = 3 C!,-.% *% % % = " 2=, ` =C *%L K/ % C% 2!% % ƒ =,!, *%- *=2%, *% % *% 2 = q". ",,, q". k,k%!,. j!= 3 % /L *=- 2!%,2 2"=.!= = K/ % "? " b=2,*= 17 =C! C=C%L h%= % o=" % II. r C% 2!% /L.!= K/ % "? " 2 K! q 2 K! 2001 C% =" C!,.% "%ƒ =" / C%*%L /L %2 i%ƒ - b= =K *. q 24 %*2 K! = 2% 2 C!,.% = " 2 %2 * % ƒ, *,L, = ",*=!- / "?,*% ( 18 2 K! 2006.) # %2 d=,, p= ƒ, " *,L. ` =C *,L!, *%-*=2%, *,L *% 2, ="! %,, 2" /L " p%,,, *= % "% *! ƒ"3,2 &n2 = [ = 2/!. ƒ/- *=. # =! *%, C% *%,!3 *%, *%. ` = p% 2"%, o=.3 %-,2"= c% C%,2= 2?, = =,!,L *%, 3*!=, *% ƒ/*=.. b =,,! orjhx ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

16 16 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19)!, *%-*=2%, *% % *% 2 =. q2=!,l / ` * =! C!, *=*-2% " *% 2 = " 2! 3 C, *%C%.g"3 = = 3ƒ/*=, C.%!.m / 2!3 / *!,C*,,ƒ ="=, "% K /,??, 3 3 ƒ"3*,. n "% % C% %2! ""!., 2%K/!=ƒ 2 2% %, *2% 2=* C!%,* %" %,!= 2,, "!3 3", "% q3 K3.h!= 3 C!,.%, % " 2! =2.23, 3 "3 *3, % ".2%2!=ƒ C!, ",! ` *- =!= * 3 %. o% 3 K/ q" 2 = = d,,2!, "= C%ƒ"%, = C!%"%,2 K % %L.Š=* %, C%ƒ =*%,-, C%K,, 2=,!=ƒ 3 /. 24 % K! % 2% % " =, " *% 2,!, 2!=,,. K!=*=. b d,,2!, "/..2% 3 "2%!= "= K=.d"= % = 2% 3 =ƒ= " = *% 2 " =,. / p% 3=. q k, *,. " =.%!% %,ƒ" 2 = $.2% %,,ƒ =,K% =*2," /. %" = L %! =,ƒ=,,. o%k/"=" " o%, %, C% 2,, k, *, *%2%!/ " ƒ/"= 2 C!%,.%, "% L -=,,,,, C!," ƒ, %223 =.23, 2%!,. k, *, /, 2" =! " ", q,", /,!= - C% % " 3 *, % 2!=. %2 q,", " =C!=",, Š3.%,, 3C%, = 2? " XIV ".,, 2! ",!/ =!- *, 2!=,,,. m=, %"=, k, * C!%,.%-,2 %2 =ƒ"=,!/k/,. m / =ƒ/"=, k, * # k,,, k, *. p=, C%-",, % 3, 2=* =ƒ/"= % 2 % %ƒ!%. q3? 2"3 2, C!=" =,,C%2 ƒ/, 2% =ƒ"=, C!%, -.%,2 %2 K/" % " = =.n22% k, *,L (k/ *,L?) 3C% 32 " 2=!/. ƒ=c,. " 1442., *=* %K - ƒ= /L, " 3 = %K.%, % 2,,, C% 2 *% 3 "%, *3 3 - K3. m%.2% XV "., = =ƒ"=,.2% %! " % C%, K! 2 *%!,? " = = XIV ". Š=*, %K!=ƒ%,.2%.%ƒ, K/ %K ƒ= -=,, L C%,, = =%K%!%2. rc%- 32/L k, *,L K/ "%%K? -2% % 2=2% %,ƒ" 2 %L = 2!!,2%!,, / % j% ", % 2. b C!,% =!= 2=, *% -,*2= 3 Š "2% *, %! %, % C% = /, % K/ %,,ƒ "/- =?,. ƒ *,. 3 L. k, * C! 2=" %K% = 2 " 2 *% % *% = %! 2"=, K/!/ =!- *%L! " L, C! " %L =. -, *% C!="%. }2% C!="% K/ % % "/ % %, 2=* *=* ="= % " = =,,L "%ƒ % % 2 = %"=,, *=* C% 3 *%L, 2=*, C% *%L,,,, C! % 2=" % % "%K%, %2, 2, % % %K!%*=, "ƒ= *%2%!% % C =2,,,, "%, *3 C =23 " ƒ =* C!,ƒ =, =" 2"= %! =. n %" %L %K ƒ= % 2 " = " k, *= K/ = "%, *= C%", % 2 C% *= % 3 C!,ƒ/"3, % 2% *% " C! =. 2!= /.p/ =! *= 3 K= K/ =,-- -!,!%"= = " ƒ=",, % 2, %2!=ƒ-!%" C% 2. o%?,* k, *,L K/ %K ƒ= 3,2 " *,. =2=., 2=* *=* % = C! "/ = 20 = %" (1 = % 2=" %2 17 % 20 =). KRONIKI RODZINNE b " k, *,. C!%,ƒ% %!=ƒ3 "= ƒ= =2 /. %K/2, $,, %K= / =, C!,,. " - 2/ 2% K/, =, o% *% % =,% = %-*3 23! % % 2!= &e, 2"%[, C!,.% = *=, j!= % =! *% % n =*% = 2/!=ƒ%!,2 / "%L / (1409#1435.), =K, C!%-,ƒ"%,,! ƒ / %C3 2%,, %*!=?, =,. o%2,= k, *=,ƒ, = 2% *%, 2% %*=ƒ= " % 2%,, %K C,2!/ =! *, C%", % 2,. g=2 3"- = % % 2 "%L = 2% *% 3 3 3K, =.2% % 2%,. m *%2%!% 3 3, = 23C, %, " XVI ". b.2% "! k, *, *=* -% "=!% % C%,, C!,- = = C= 3 b3 *%" *% 3!K= u% % 2%, = % %K!=K=2/"= /L = % 2=" 16 = %". b1565. " 3. 2 *%L! " K/ % 8 % /. ƒ ". d! " " = %2 %, = * C!,.% 3 " q,", =.. hƒ C% =2 L, C! = /. " C% ƒ3 *% 2 = " 1746., % =2 "/"%, 2% k, * K/ " 2 "! = % %L,ƒ *!3C L,.! ".2% % C!,.% =. m = 2 %, % =*%,, %- "=,.l %,,2, k, *= 2=,!2"=,.C,,,.%!/, *%2%!= %"% % = 2% C%?= =.2, 2= " XIX ". p % %!% %L k, * # q,", /!= C% % % * = K,? 2% % C!,% =. r!,. "% "!.C,,, C%! K=, %2 %. b! ƒ3 2=2!=ƒ %" o%, ƒ,, = *%2%!/. =.%, k, *, %2%, * o!3,,. l 2 % = -, C!,%K! %,ƒ" 2 % 2 " K%! K, *!,, =, L C% *% % ƒ/*=. q= / K%, "/ 23C, K/ = *% = ƒ=k= 2%"*=, = =" = 5 % K! m %2! =!=ƒ, - / %!=,, C!3 *,. " = 2 L, 2, K= 2%"=, " 2, % % - =. q= / C!,,!, / : j %, o 2!%, g=!. K= K/, % 2!=-%- "= /. a%, 2"% % 2= /. 2 L K/, 2%*% "/C%!%2/. l =,L / k, *,. # o=" # =*2," % 3 = 2"%- "= " 2 % 2, o% *% % =,% = %-*3 23! % % 2!= &e, 2"%[. o% "3*!=2 %L C% ƒ *, =.%-! %!=-, *, *3! / " f %" o=" 2= %K3 =2 = 3 % % C% *, 2= =.b% "!! C 2,,L * %! % 3 "/ 23C, %, C%ƒ =*%, C%- K, % =!%"=2 %L "3 *%L d=! L `ƒ=! *%L. e 3 *3? " 2 *% "%ƒ!= 2 "/" ƒ,,ƒ k K, =, = 2 C! % = = = 2= = C!% " 2, 2! * *3 23!, %K/ = "%,. C! *%".g =*% 2"% o=" % k, *, C!!% % "! 3 C!," ƒ= % 2, 7, % 2% - =,. "= K=.n2 " %! = = % % % = %,. 2 = 2,"%L L %L,ƒ,! k, *!=ƒ","=, 3 " C!- "/ % / XX ". ƒ!=k%2= *3ƒ c",ƒ = = ( % 2% % c, 2!), =C% -,* q2%,*,!3,!,*,. a/ ƒ 2=* = =ƒ,!=ƒ /-, 2%"=!=, q2=, ="= t%!23 /. b C% 3?, % / ƒ L 2"%- "=.%ƒ*!3 %*, %, =, - / K/ % % /L *%%C!=2,", "% % 2%"=!,? 2"% &o%2%c[. b 1934., "% "! 32%,!=, C%" 2%"! " K/ = "/" - =,ƒ q" *% % C%" 2=, "* = " Š3.% *,L C%" 2. e? *% *% 2 2% 3 =ƒ= k, * =? " % = %,,!%"= % 2=!, /,.=2=,, *!/2/, % % %L, *%2%!/ %.!=, ƒ ".%!% % 2%,, XIX ". m - *%2%!/ C32 "%,2, 3C%, = 2.23, 2! 3 2=. m%.2% 3 " C!% %. a%, 2"%.=2 C% "! %,,! *% 2!3*,,,,!=ƒK%!*.q %! "- 3.% =,, 2=. `**3!=2 / "%!/, 2!%23=!/ %K,. 2%!% C!% ƒ L = 2, " 2 ",ƒ,2- %L *=!2% *%L.2% % = % % C3 *2=. m= 2%?,. ƒ " = 2!!,2%!,,! ", " %, %*% % 2,. o% %", =,2 L (%*% % 650 %" *),ƒ 160 % %"- =,L 2%, 2 %K 2" 3 ƒ, % "%ƒ /"= 2 2% *% %K 2" /. 3. a%, - 2"%,2 L 2!3 %3 2!% % " q,", =., q,", *=.,!3,. = /. C3 *2=.. n =*% " 2 /.,. 2 % 2=2*=. r %, 2% K3 3?.2,. 2 % % K/2 " ƒ= % 23!,ƒ %. m= =,, 2!=2," %L 2!!,2%-!,, k, *= =.%,2 %*% % 100 = /. 3 = 2*%". o% % % =- = %!=ƒ",2, =!%23!,ƒ =.

17 17 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

18 18 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19)

19 19 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

20 20 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19)

21 OBOJE jego rodzice należeli do zamożnej szlachty kresowej. Ojciec Conrada, Apollo Nałęcz Korzeniowski był znanym dramatopisarzem, poetą i gorącym patriotą. Za udział w przygotowywaniu powstania Styczniowego cała jego rodzina została skazana na wysiedlenie w głąb Rosji. Matka, Ewelina z domu Bobrowska wkrótce zmarła, zaś ojciec po kilku latach dostał pozwolenie na opuszczenie Rosji, osiedlił się w Krakowie, gdzie zmarł w roku 1869 całkowicie złamany klęskami osobistymi i narodowymi. Niespełna dwunastoletnim Conradem zaopiekował się brat matki Tadeusz Bobrowski z Kazimierówki, który wypłacał Conradowi do ukończenia 24 roku życia 630 rubli rocznie, zaś później, do ukończenia wieku 30 lat połowę tej kwoty. W roku 1874 młodzieniec, pod wpływem lektury, która zastępowała mu szkołę, stanowczo postanowił opuścić kraj i samodzielnie przedostał się przez Odessę do Marsylii, gdzie został marynarzem. Jako marynarz należał do epoki kliprów okresu najwspanialszego rozwoju żaglowców, który trwał zaledwie parę dziesięcioleci. Zawsze z wielką dumą podkreślał swoją przynależność do społeczeństwa żeglarskiego. Nie ukończył żadnej szkoły morskiej, lecz jako samouk zdobył najwyższe kwalifikacje w zawodzie marynarskim. Conrad uprawiał zawód żeglarski przez lat prawie dwadzieścia (od końca 1874 roku do połowy 1894 roku) najpierw na Morzu Śródziemnym i Atlantyku na francuskich statkach trudniących się przemytem broni do szarpanej spiskami dynastycznymi Hiszpanii, oraz do Kolumbii z bronią dla rewolucjonistów. Awantura owa skończyła się ciężkim zranieniem, które zmusiło Conrada do opuszczenia Francji i zamustrowania w roku 1878 na statek angielski. Odtąd pływa po oceanach świata, przeważnie do Australii i po morzach Dalekiego Wschodu. Przez pierwsze pięć lat służby zajmował kolejno następujące niższe etaty: praktykanta, asystenta pokładowego, pomocnika szypra i marynarza. W wieku 22 lat po zdaniu egzaminów dostaje dyplom i obejmuje po raz pierwszy stanowisko oficerskie, w roku 1882 dostaje dyplom i stanowisko Sto pięćdziesiąt lat temu, w dniu 3 grudnia 1857 roku urodził się w Berdyczowie Teodor Józef Konrad Korzeniowski, ogólnie znany jako Joseph Conrad światowej sławy marynista, uznany klasyk literatury angielskiej. II oficera, w roku 1884 dostaje dyplom starszego oficera, by wreszcie w roku 1886, po przyjęciu obywatelstwa brytyjskiego, zostać kapitanem. W roku 1888 jako kapitan żaglowca Otago pływał między Australią i wyspą Mauricus. Służba na morzu trwała prawie wyłącznie na żaglowcach, gdyż na parowcach wynosiła łącznie niespełna rok. Trudności ze zdobyciem dowództwa statku oraz ciężkie ataki artretyzmu zmusiły Conrada do porzucenia w roku 1894 ukochanego zawodu marynarskiego. Kiedy Conrad na stałe osiadł w Anglii, był już autorem dwu powieści: Szaleństwo Almayera i Wykolejeniec, przyjętych przychylnie na razie wyłącznie przez znawców. Conrad był pisarzem niezwykle pracowitym i co rok lub dwa wydawał nową książkę, lecz prawdziwą popularność przyniosła mu dopiero powieść Los, wydana w roku Prawie wszystkie jego opowieści podejmują tematykę morską, a oparte są na przeżyciach własnych. Jest autorem wielu książek: Jądro ciemności, Korsarz, Lord Jim, Między lądem a morzem (Uśmiech szczęścia, Ukryty sojusznik, Freja z Siedmiu Wysp), Młodość, Murzyn z załogi Narcyza, Nostromo, Ocalenie, Oczekiwanie (opowieść niedokończona), Opowieści niepokojące (Karain, Idioci, Placówka postępu, Powrót, Laguna), Opowieści zasłyszane (Dusza wojownika, Książę Roman, Czarny sternik), Przygoda (pisana wspólnie z F. M. Huefferem), Smuga cienia, Spadkobiercy (pisana wspólnie z F. M. Huefferem), Sześć opowieści (Gaspar, Ruiz, Szpieg, Bestia, Anarchista, Pojedynek, Il Conde), Tajfun, i inne opowiadania (Amy Forster, Falk, Jutro), Tajny agent, U kresu sił, W oczach Zachodu, Wśród prądów (Plantator z Malaty, Wspólnik, Gospoda pod Dwiema Wiedźmami, Z powodu dolarów), Złota strzała, Zwierciadło morza, Zwycięstwo. Zwycięstwo człowieka nad śmiercią i chaosem, zwycięstwo nad wszelkimi złymi siłami świata przewija się przez całą twórczość Conrada. W dniu 24 marca 1896 roku odbył się ślub Conrada z Jassie George, natomiast 15 stycznia 1898 roku urodził się im syn Borys. W osiem lat później urodził się drugi syn pisarza John. Conrad stanowczo odrzucił propozycję uzyskania brytyjskiej godności rycerskiej motywując tym, że już należy do starożytnego polskiego rodu szlacheckiego herbu Nałęcz. W latach Pierwszej wojny światowej Conrad, który nigdy nie zerwał związków z krajem, poważnie angażuje się w sprawy polskie. Mimo że wszystkie książki napisał wyłącznie w języku angielskim, po polsku pisał i mówił bezbłędnie. Opublikował wówczas szereg artykułów dowodzących prawa Polski na niepodległość. Brał czynny udział w wojnie na pokładzie zamaskowanego torpedowca, używanego do tropienia i niszczenia niemieckich okrętów podwodnych. Lata powojenne przyniosły Conradowi niezwykłą popularność zwłaszcza wśród czytelników amerykańskich. Jego twórczość silnie zaważyła na pisarstwie m. in. Hemingwaya i Faulknera. W roku 1924 czyniono starania do przyznania mu Nagrody Nobla. Nie doczekał jej, gdyż zmarł w dniu 3 sierpnia 1924 roku. Bieżący rok 2007 ogłoszony został przez UNESCO rokiem Józefa Conrada Korzeniowskiego, najbardziej czytanego na świecie pisarza polskiego pochodzenia. opr. Aldona GÓRKO-SARMACKA 21 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

22 22 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) pedh, % % % 2="=! %- %! *,., L /. K=2= % %" %*=ƒ= % = % C% *%". c!= - L2 = 2 c.h. t,,c % %2 =, 2% &C% *%" " "%L *=. K -! %"%L,,,, %-,!%", % =2, K/ % K% 10%[. `!.," / =2 -!,= / = 2 ",, %, =.!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" - =,,!, *%2%!/. " 2! =, 2% *% C% *,. j = = = )! % %! *%L K! %"%L,,,, "* = `K.=ƒ,, =.%, % - 3? *%, 2"% "%, *,., %"!, *%-*=2%, *% % "!%, C%- " =, :!= %" # 1, 2=K-, %K!-%-,!%" # 70,,,., %", &!=ƒ % % ƒ"=, L[ # 1762, &,., 2 L %K% % C% =[ # 62, " % # a% " % *=2%-,*%" K/ % " m%"%!%,l * : 16 2=K-, %K!-%-,!%", 6 %-,!- *,., 3 2 L, 6 * = /., %",*%", 408,,., %". b*! C% 2, ` =C= =.%, % *=2%-,*%": 12 2=K-, %K!-%-,!%", 2?, /, 1! K %*, 170, -,., %", 17 2!% "/..b -%!2 p= " *,L 3, % 37 *=2%,*%", " 3*! C,, c% 2= = " *% # 36, " j=k=!, *% # 33, " 2=, b,- 2 ƒ "%L # 31, " 2=, m,*% = "- *%L # 63, " 3*! C,, d 2 # 27. b c,* = 26 "=! =.%-, % 110 *=2%,*%", " 3*! C,, m%"%2!%, *% # 19, " Š, - *% # 39, " -%!2 b, %"- *,L # 63, " -%!2 k=ƒ=! " *,L # 39, " -%!2 c% %", *,L # 36. q %, 2! %2,C % 2%, 2% 32, " C% *, C%C= =, " %- 2=" "%L * n2 % % j="*=ƒ *% % b C%,,,=2," m,*% = I K/ = 3! = )! % %! *= K! %"=,,,ƒ 17 3*! C,L,!=ƒK!% = /. %2 ` =C/ % o%2,. o% ƒ= / 3, C!=2%!=, ƒ= = =! % %! *,. =!,ƒ% %" ƒ=* = = " 2%, 2%K/ C! =K, %! " %!3,, K% C!,C= =, %!- *, C32,ƒ Š3!,,. *%!C3 = C!, 3,2 %. q = = = 2 2/. 3!% " K/" L p, o%- C%,2%L, "% "=",. " =!,, m=c%- % =, "ƒ 2/. " C %!3, "!3*=., K/,!= C! / C% =!,- ƒ% = *! C% 2 L. g=,, C% %- "=, 3 = 2,*, "% 2=, 1830#1831.,!=ƒ % %!% = & K = % = / [. n =*% %-,,= / = / % C%- *=. " *="*=ƒ *,. "%L *=. %"%! 2 % 2%, 2% C% ="?, % % =2 C% *% % C!%,.%, K/ % C!,ƒ"= % " *= 2"! *!3-2%". hƒ %.!=," L " K3 = =. `.l.d% 3*%"=-j%! =*%"= " % %- 2, " 2"3 2, 2% " 1835#1846. " n2 /L j="*=ƒ *,L *%!C3 K/ % C!,ƒ"= % C% *%".), % 3 = 2,*%" "% 2=, 1831., C!,- K/",. " n2 /L j="*=ƒ *,L *%!C3, C% C% 2= %"! % % C% *% %, 2%!,*= b. 0=K= =, %- 2=", % " % 1865 %" *. Š=*, %K!=ƒ% C!,ƒ"= / = L 2",2-3 3 K3,ƒ ƒ=c= /. 3K!,L C% 2, " 8!=ƒ C! "/ =,, % 3 = 2,*%" "%%!3 /. "/ 23C -,L C!%2," =! *%L " = 2,. ` =,ƒ -%! 3! /. C, *%" )! % %! *,., L /. K=2= - % %" C%*=ƒ/"= 2: " K%, 2" "% %-,!/ C% *% % C!%, -.%, K/, "%! =, K ƒ, -,, 2!,",, 3 3,2 "% =2!,= % C% %, "%, *%L 3 K%L.b3 %",. j="*=ƒ *%L "%L- / % % K/ % %2,,2, K/ 2!% =2 *=!!3.Š=*, C% C% *%",* h"= l=2" ", a= *%" *,L, "%, - *,L = =,* -%!2= c% %", *%- %, K/ &,ƒ "% %%C!?,. j%" *%L 3K!,, %!% = x ", [!, *%-*=2%, *% % "!%, C%- " =,. b 3 K3 " 23C, " "% 2-L e! *,L C% *, %, " *% K/ 3 % 2% C!"%- % %-,! *% %, = C!=C%!?,*=. q C! "% % " =! " )! % %! *,L k, L /L 1 4 K=2= % % 3 K = *=!!= C%- = C% =!= 2=? L: 15, C% = %"= &ƒ= %2,, C% 3 K *=C,2= % [, 16, 1846.&ƒ= %2-,, C% 3 K =L%!% [, 23 - *=K! 1846.&ƒ= C!,! /L C% ", C!%2,"3 %! " C% C% *%",*% [. h. l. a= *%" *,L K/ *="=!% %! %" q". c %!, 4-L 2 C,, q". ` / 3-L 2 C,,,! K! - 3 = ƒ= 23! *3 *= C=,.

23 j% = 23 *! C% 2, m%"%!%,l* l=!*3 j% 2= 2, %", 3, *% 3 " K/ % 52 % =, % C!%-,.%,,ƒ "%! l%, " *%L 3K!,,, C!, = = *!, *%- *=2%, *% 3 "!%, C%" =,. g= %2,, C% 3 K " K/ C% = %"=, % C% C% *%",*=, = 16 % K! C!%,ƒ" &ƒ= %2,, " =. C!%2," %! " " C% - *%",*,[. h %! = q". c %!, 4 * = =, q". b =,,!= 4-L 2 C, K= 2%, q". ` / 2-L 2 C, *%!% %L, 3-L 2 C,, q". q2=,- ="= 3-L 2 C,, ƒ =* %2,, ƒ= XXV 2 3 K/, =, " C= 2 n2 2" %L "%L / 1812 % =, "ƒ 2, o=!, = " j% =,!3 )! % %! *% % k, L % % 1 1 K=2= % = =L%!3 h =2, c!, %-! ", 3 c3, *% 3 " K/ % n C!%,.%,,ƒ "%! b% / *%L 3K!,,,!, *%- *=2%, *% % "!%, C%" =,,,,,, K/ *="=!% %! %" q". ` / 2-L 2 C, *%!% %L, 2=*%"% % K ƒ *%!% /, q". b =,,!= 4-L 2 C, K= 2%, q". ` / 3-L 2 C,,,! - K! / =, ƒ= o!, *3 1826, 1827, 1828, Š3! *3 1828, 1829 % %" "%L /, ƒ =* K C%!% %L 3 K/ ƒ= uu 2. o%, % =2!,= % % 2, 3 = C%!%, ",, %,,!= % 2%, 2% %,.2,,, %K!%- "% % 3 = 2"%"=", " Š3! *%L, j="*=ƒ *%L "%L =., ",, " "% - %L 3 K "%ƒ % % 2 C!% %,2 " *%"/ 2!=,,, C% *% %! - " *%" %!/ =! 2"=. c. h. t,,c % 2 C %2%L %2ƒ/"= % = =,* `! m%"%2!%, *% % 3*! C, C% C% - *%",* j=!%" (j%!%"), *%2%!/L 3, " C% *,. "%L *=. "% ". =C% % %" *,. "%L =., &" 1831 % 3 *% = %"= C% *% C!%2," =, = " 1840 % 3 C% = " 23C,2 "! / = L =!,,[.m *%2%!/ %-,!/ C! C% = =,, 2% &j=!%" 32,,, "/,,ƒ 3 =[. j=*%"% K/ % 3,", c. h. t,,c % =, *% = % 3", %K!% %" 2 % %,!=ƒ3 % % = =,*= =!,ƒ% =, 3," % C% 3K,. &q*%-!% %!=ƒ3 = %K!%2=, # C, = 3=!, 2, # = =,ƒ" 2 %L = K, =L,,! / %!- =,,! *% 3 = %, 2% %, C!,.%,, * 2=!,*3 C!% K%L!=ƒK,!=2,. %!/,, 2 K/. n2.2% % "!= K % 2 K, =L,. %! " ƒ =,2 % % =K =, =!-,ƒ% % "/,"=2 *%2 = C%!-,, %2 % K% ƒ % 2 ƒ= 2 % 3, = [. o% C% *%",* o 2! n,c%", j%!%", *%2%!% 3 " 1849., C%, 61 %, C!%,.%,,ƒ "%! %!% = o%ƒ =,, C!,- = = *!, *%-*=2%, *% 3 "!%, C%" =,,, = /? - 3 K% "3 K,%!=-,. b 3 K3 " 23C, C% C%!3,*% " % K! " 2=K -!= 3ƒ *,. "%L *,",ƒ,% % %!= = c =. b % 2=" =C% % %" *,. "%- L * 3 = 2"%"= " C%.% =. 1806# 1812., "!=,. C% o3 23 *%, c L K! %, o! L, -}L =3, j -, K! %, C!, % = a%k!3l *=, C% a%!, %"%, C!, a! ƒ,. b C% o! L, -}L =3!= 2/*% " "3!3*3, C!, C! - C!="! ƒ a! ƒ, 3!= C3 L " % %"3,, " b, *% "% - % % C,2=, K/ "ƒ 2 " C, " *%2%!% =.%, % = = = m=!= ƒ =*% %2,, 0=! 2"= o% *% % ƒ% %2% % *! 2= ƒ= "% / % 2%, 2"=. b1831. C% C% *%",* j%!%" *% = %"= 17- C.%2 / C% *, C% *% " o % *% "% "% 2", L 2"%- "= C!%2,"!3 *,. "%L *. n =- *% &"%ƒ%k %", "! %C% = 3 e % h C!=2%! *% 3 ", 2"3 C!, 3[, " %C! = 3 K3 "! ƒ!" /L )! % %! *,L k, L /L 113 K=2= %. 8 = o 2! n,c%", &" "%ƒ =, %2, % 3! %L,! " % 2 %L 3 K/ " p%,, b, % 2," L =!= %! % q". q2=, =- "= 2-L 2 C,[. 10 =C! &" =!= 3 %2, % % 3!,,! "- % 2 %L 3 K/ C% = %"= %! % q". ` / 2-L 2 C,[. ` 6 *=K! 1846.&ƒ= % L 2", " % "%K% -,,,ƒ C = %2 *="*=ƒ *,. %! " 2!. =" 2!,L *%C% = /.[ =!= - =" 2!,L *, %! % f ƒ %L *%!% / 3-L 2 C,. l %, %-,!/ C% *% % C!%-,.%,, 3,", " -%!2=. )! % %! *%L K! %"%L,,,, " "% "! 2% *% 3 = 2"%"=, " C% *% "% 2=,,, %, =*2,"- % % L 2"%"=, % C% =",. Š=*, *% =,!!%2/ " )!- % %! *% % k, L % % 1 1 K=2=- % = *=C,2= ` 2% c=k!, ", n " *,L &ƒ= %2,, "!=,. C!%2," C% *,. 2,*%" C!%-,ƒ" " C!=C%!?,*,[, *=*, % K!=2 q c=k!, ", n " *,L. j% =,! " L, L %L!%2/ )! % %! *% % 1 3 K=2= % = *=C,2= t!= c!%, %", o%-!k *,L "% "! C% *% % "% 2=-, % 2= "! C!,, 3 - K3 " a! 2-k,2%" *% C% *3. j% = -,!!%2/ " )! % %! *% % k,- L % % 1 7 K=2= % = *=C,2= h"= Š% = ", g="= *,L &3 = 2"%"= "!=,. C% *,, 2 -,*=, " "%L *=. K=!% = p%ƒ =[. j% =,! "% %-!=K% L 1 18!%2/ " C%!3,* b,* 2,L j%! - ", g *%", (,ƒ "%! l%, "- *%L 3K!,,,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" =, ),,! K! 3 = ƒ= 23! *3 "%L , C% *,L ƒ =* %2,, ƒ= "% / % 2%, 2"= 5-L 2 C,, " = C!=C%!?,*%. (o!% %, = 24-L 2!.) 23 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

24 24 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) (o!% %,. m= = % = 22-L 2!.) krfa` =, C! *%L %*!=,- ="= = "%ƒ % % 2 = =2,ƒ &, 2% %, 2=[ 2% *% 3 = 2,*= "%%!3 /. "/ 23C,L C!%2," p%,,, %, 2, *2% %"!, C! 23C,,, C% %ƒ! "= " 2=*%"%.h. K ƒ % %K%L % = *, 2=",, C! "/K%-!% : ƒ=", 3 % %" % % =,,!=C%!2 % C! "% " n2 /L j="- *=ƒ *,L *%!C3. u=!=*2! /L C!,-! # 3 K= C% C%!3,*= ~,= = q,,ƒ 3 %", = a3--= =, 3,"- % " 1849." )! % %! *% k,- L % 1 5 K=2= %. b.2% "! 3 K/ % 29 2, % C!%,.%,,ƒ "%! c!% *%L 3K!,,, C!,- = = *!, *%-*=2%, *% 3 "!%, C%" =,. o% %*% =,, 2- % j= 2 *% % *%!C3 = % %C! -,, " C!, "%! 3 e % h C!=2%!- *% % b, 2"= *% 2%!3. n =*% " &ƒ= *!= 3 K!,,= 2%", C!, = =?,. e h C!=2%! *% 3 b, 2"3, =ƒ = " "% 3 3 K3! %"/ K ƒ,, "%-! *% % % 2%, 2"= %C! -, " m="=, *,L C.%2 /L C% *[. q 3 K= = )! % %! *%L K! %"%L,,, C%ƒ"%, = 3 %2-,,2.~,= a3--= 17 =C! &"% ", =,.%!% 3 C%",, C!,! %L!=" 2" - % 2,,.!=K!% 2,, 2 %L!= /, C% 3 %L " 1838 % 3 " =. C!, 2, C!%,ƒ" " 3 2!- %-,!/[, C% 3, ƒ =* %2,, "% % % %! =. 3 %*2 K! &ƒ= %2,, C!%2," %! " C!%,ƒ- " " C!=C%!?,*,[, = 2 - "!= " C% C%!3,*,. b% C,2=, C%! 2"% = 2%? L =! L *%L 3 K/,2= % " p%,l *%L, - C!,, %K? C!, 2/! 2"% %2 C! 23C /. &" % 3 =! 2" C%! *=[ 3",L. b = 2, C! C 2 2"%- "=,!=ƒ = %"= / " % =2/ =2 " "%L *=. n2 % % j="- *=ƒ *% % *%!C3 = "% 3 *=!!3. o% 2"!,.2% 3 =.%, "% %,. -%! 3! /. C, *=. %-, -!%" )! % %! *%L K! %"%L,,,. Š=*, C%!3,* q2=, =" ~,= %- ", m, *,L, 40 2, " ƒ=, = % % 2 K=2= % % % *=ƒ = )! % %! *% % k, L % % 11 K=2= % =. n C!%,.%,,ƒ "%! `" 3 2%" *%L 3K!,,, C!,- = = *!, *%-*=2%, *% 3 "!%, C%" =,, 3 = 2"%"= " % 2=" C% *,. "%L * " "% /. L ",. C!%2,"!3 *%L =!,, " p %"/ K/ ƒ=, " "%L- *= )! % %! *%L K! %"%L,,,, " &ƒ= %2,, " =. C!%2," %! " C!%,ƒ" " C!=C%!?,*,[. a=2= % /L = A 2= 2 C% C%!3,* t!= o=" %", b% *%" *,L,,ƒ "%! c!% *%L 3K!,,,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" - =,, 34 2, 3, " b, *%L,*%-.,!3!, *%L =*=,,. 8 - "!= &C!,ƒ = ", %"- / " %3 = 2,, " "%ƒ 32,2 % %K? 2" =,.2%L `*=,,, C!%,,, =,, =ƒ =- " "% 3 3 K3, %C! " n2 /L j="*=ƒ *,L *%!C3 [. b &ƒ= %2,, C!%2," %!- " C!%,ƒ" " 3 2!-%-,!/, " 1843.&ƒ= %2,, C% 3 K C!%-,ƒ" " C!=C%!?,*,[, ".2% % 3 &ƒ= %2,, C!%2," %! " C!%,ƒ" " C% C%!3,*,[,, ƒ =* "% % % %! = q". c %!,. 21 =C! &ƒ= %2,,, %*=ƒ= / " =., C! 2! *= % =, K/",. = )! % %!- *%L K! %"%L,,,, =!= %! % q" ` / 4-L 2 C, = C, &g=.!=k!% 2 [. bc% - 2",, % 3, %, =!= - =L%!=. o!=c%!?,* k ", l=2- " ", j%! 2*%" *,L, 38 2,,ƒ "%! `" 3 2%" *%L 3K!,,,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%- " =,, &ƒ= 3 = 2, " C% *% 2 " 1831 % 3 C% j% -,! =,, c. c =" %*% = 3? % =!, L, "%! *% % % 2%, 2"=, =ƒ = = 3 K3 " n2 /L j="*=ƒ *,L *%!C3 [. &g= %2,, C!%2," %! ", %*=ƒ= / ".* - C,,, C% 3,, " Š, *% C.%2 % C% *3[ =-!= ƒ =*% %2,, "% % % o=!%.% = C!, 2= " o%2, %! = q". c %!,, 1 *=K! &ƒ= %2,, C!%2," %! " C!%,ƒ" " C!=C%!?,*,[ C! - "% % " )! % %! *,L k, L /L 1 1 K=2= %. o!=c%!?,* 2% % K=2= % = ` * =! b,* 2 - ", o 3! *,L, 33 2,,ƒ "%! b=! =" *%L 3K!,,,!, *%- *=2%, *% % "!%, C%" =,, &ƒ= 3 = 2, " "%ƒ 32,2 % %- %K? 2" [ ",*%-.,!3!, *%L =*=,, =ƒ = " "% 3 3 K3! %"/. &g= %2,, C!%- 2," %! "[ " % 2%, = C!=C%!?,*=. o%!3,* t!= k ", %", c32%" *,L, 36 2, C!%,.%,,ƒ "%! b% / *%L 3K!,,,!, *%- *=2%, *% % "!%, C%" =,.a3 3-, *!% 1- % r = *% % C% *= o% *%L =!,,, C%C= " " C, ƒ=,! %"/ " m="=, - *,L C.%2 /L C% *. n =*%.2% C% = % 3 "/ 3,2 %-,! *,L,, ƒ=, =2 % % 2, K=2= % - % % = A 2= 2=, = ƒ=2 ƒ=" 3? % *=ƒ /,! /, 3? 2"% " %!% ` =C=. o!%",= 2 L 2! 2=K= = =,*= )! % %! *%L K -! %"%L,,, 2=K -*=C,2= `! L m,*% = ", c%! (" 1849.#, - C%, % 52 % =), C!%,.%,,ƒ "%! l, *%L 3K!,,,!, *%- *=2%, *% % "!%, C%" =,. o% %*% =,, 3 ƒ % % 3,,?= K/ %C! = 3 K3 " *=!, o% % *% % 3K! =2%!=. b K/ &!=ƒ = %"=,ƒ *% *,.!, 2!=2%!%" "! %"/ K ƒ, -, "%! 2"= "C! % %2, %L

25 "/ 3,, %C! " n2 /L j="*=ƒ *,L *%!C3 C% C% %ƒ!, " C, /"=,, *%C,L *! 2 /.,,- 2! *,. K3 = % C!,,.2/ = j="*=ƒ, "% "! 3, % " *=!,, j= -o% % *% %!= = *% % 3K! =2%!=, C! - = /. " 2%!%,!3*,[. b% "= " Š, *% C.%2 % C% *3, ƒ=- 3, %! q". c %!,, " &ƒ= %2,, " =. C!%2," %! " C!%,ƒ" " %-,!/[. l=l%! h"= q2=, ="%", j%- K/ *,L,,ƒ "%! b% / *%L 3K!,,, &" K/" 3 o% *3 "%L 3 "ƒ 2 " C C!, = *! C%- 2, g= % 2 [, =C!="! %"/ " )! % %! *,L k, L /L 1 6 K=2= %.&g= %2,, C!%2," %! "[ C!%,ƒ" " C% C%!3,*,, = " "=! " =L%!/, K/ *="=!% %! %" q". b =,,!= 4-L 2 C,, q". ` / 3-L 2 C, K= 2%,, C!=" " % % 2 - K, *% % C!, 2="=. o%!3,* )! % %! *% % k, L % % 1 5 K=- 2= % = " ~,= n,c%", o!%, % *,L, 40 2, C!%,.%,,ƒ "%! `" 2!,L *%L, C!,,,ƒ c=,,, Š=!% %" *% % 3 ƒ =,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" =-,, K/ "ƒ 2 " C ".% C% *% % "% 2=, 1831., %C! " 39-L e! *,L C% *, = ƒ=2 " j="*=ƒ *,L k, L /L 1 8 K=2= %.&g= %2,, C!%2," %! "[ " C!%,ƒ" " C!=C%!?,*,, 3, K=2= % / = A 2= 2%, K=2= % / *=ƒ =! ƒ!" % % )! % %! *% % k, L % % 113 K=2= % =.x2=k -*=C,2= )!- % %! *% % k, L % % 16 K=2= % = " q l=!2/ %", n - " *,L, 47 2, C!%,.%,,ƒ "%-! `" 3 2%" *%L 3K!,,,!, *%- *=2%, *% % "!%, C%" =,. 10, &ƒ= "%ƒ 32,2 / %,, [ K/ % = &" *! C% 2-3!=K%23 K!% %[.hƒ =! 2= 2- *%L!%2/ a%k!3l *%L *! C% 2, % C! ", " j="*=ƒ *,L =C! /L K=- 2= %. g ƒ= %2,, C!%2," %!- " % "/ 3, %-,! *,L,, K/ =!= %! % q". ` / 4-L 2 C, = C, &g=.!=k!% 2 [. h C!="?,L % % 2 K=2= % - % % *"=!2,! L 2!= C%!3,* t% = l=!2/ %", b,, *,L, 42 2, C!%,.%,,ƒ "%! k K, *%L 3K!,,,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" =,. a3 3, C% C%-!3,*% o% *%L =!,,, " =C! C%C= " C, K/ & =ƒ =- " C% *, n2 % % j="*=ƒ *%- % *%!C3 =! %"/ [. &g= %2,, " =. C!%2," %! "[ C% = %"= " 1846., % C% C%!3,*=,, ƒ% %23 = &g= C=, C%,- K=",.[. o%!3,* } 3=! ` 2% %", o%!, *,L, 32 2,!, *%- *=2%, *% % "!%, C%" =,, C!%,.%,,ƒ "%! b% / *%L 3K!,,. &g= 3 = 2, " 2=L % "%ƒ 32,2 % %K? 2" =, h C!=2%! *% % 3,- "!,2 2= q".b =,,!= %C! " "% 3 3 K3 " "%L *= n2 - % % j="*=ƒ *% % *%!C3 =, *3 = " 23C, "% %%C!?, [. b/ 3, %-,! *,L,, 2= K=2= % / = A 2= 2%. e % K!=2, C!=C%!?,* q2 C= ` 2% %", o%! " *,L 2-L, &ƒ= "% 3" 2"%- "=, =!%"= %L 3, % 2, " 2%, 2% % K/ b, % 2," L C!%? ƒ= 3 = 2, " o% *% 2, %K =!3, K " %" " ƒ % =! /. C!% 23C*=.[, K/, "%! *% % % 2%, 2"=, =ƒ = = 3 K3 " n2 /L j="*=ƒ *,L *%!C3. r = 2"%"= ".* C,,. C!%2," %! " = "% - 2% % K! 3 )! % % %!, =-!= ƒ =*% %2,, "% % % %! = q".c %!,, 2= K=2= % - / *"=!2,! L 2!%. o!%,.%-,",l,ƒ C% *,. "%! p= % - *%L 3K!,, C% C%!3,* h =2,L j=! %", p% ƒ, *,L 3, "% "! "% 2=, !-%-,-!% 2- % r = *% % C% *= K/" L o% *%L =!,,. p %"/ %2C!="- = j="*=ƒ, &ƒ= %2,, "!= -,, C!%2," %! " 1834 % = %*2 K! 18 =!= ƒ =*% %2,, "%- % % %! = q". c %!,, "3!3K,! K!% [. t %-, *%"- ", d=, %" *,L C!%,.%,,ƒ "%! 0=! 2"= o% *% % o % *%L 3K!,,,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" =,. ~ *!% 5- % k, L % % C% *= 3 = 2"%"= " K%.!3 *,, "%L *=,, 12 = "ƒ 2 " C, %2C!=" 3 2!-%-,!% " Š, *,L C -.%2 /L C% *. d% 3, %, = 2=K -*=C,2= =, " 1849." "%ƒ!= *% = %"=! =! *%L!%2%L )! % %! *% % k, L % % 1 11 K=2= % =. q.% 3 K,%!=-,, C%!3,* ~,= n,c%", o!%, % *,L, *%2%!% 3 " 1849., C%, % n C!%,.%, &,ƒ "%! `" 2!,L *%L c=,,, Š=! %" *% % %*!3 =[, C!, = = *!, *%-*=2%, *% 3 "!%,- C%" =,. a3 3, "% %C - / &K/" L o% *%L =!,, ƒ=, "!%,L *3 3 K3! %"/ 1831., 7[, 2= *="=!% %! = q". ` / 3-L 2 C,, 2=!, = A 2= 2% 3C!=", 2- % %2, )! %- %! *%L K! %"%L,,,.d% % 2 K=2= -% % % *=ƒ =, C!=" " 1849." 11- )! % %! *% k,- L % K=2= % C%!3,* t!= c!,. l=2" ", q= *,L, 34 2,,ƒ "%! b, *%L 3- K!,,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" =,. q 3, C% C!=- C%!?,*% " 1- r = *% C% *3, " &ƒ= = %"% 3 %2 3 *3 " o!3, C% C% %ƒ!, " = -!,, C!, %,,2 ƒ=!=, L * 2 % 3 l=23 ", 3 ƒ=, " % =2/ "C! % %2, %L "/ 3-,[. &g= %2,, C!%2," %! "[ K/ C!%,ƒ" " 1841." C!=C%!?,*,, = " 1846." C% C%!3,*,. (o!% %, = 26-L 2!.) 25 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19) o%2,, 2=, ƒ %L %!%,

26 26 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) Š,C %! = (o!% %,. m= = % = 22-L 2!.) `bj`gqjne *% = %"=, 2=!= % C% % =2 C% *=,!3,!=ƒ = %"= /, =.hƒ,. = -%!,!%"=, %2 / %2! /, 2% % 2%K/ C! % 2=",2 "%ƒ % % 2 %2,,2 -. c. h. t,,c % " C%, =, 2% C! = = %.* C,,, C!%2," %! " C% / = "% % = A 2= 2= C% *= Š! = *%" *% % & = C=!%.%- C% " 3*! C, %K,!=2 ".!=ƒ = %"= /., =?,. 3 = 2"%"=2 " "% /. L 2",.. h. =K,!= % %" * % 200,, /, " 32*3, =ƒ/"=,.23 *% = 3, %- 2!= /,% %. Š! = *%" *,L = 2% K/,. *% =,!%. m 3 %, %"%!,2, 2%,% ƒ " % % %!2 % %"3, 2%K/ %2,,2, "/K,2,ƒ "% % C% %, [. m C! C 2 2"%"= % = %! =",, " C% 3,, 32!= /.!= C!=" C% %K!=ƒ%"=,,, " ƒ= - /. "%! *, % 2%, 2"%. b )! % %! *% k, L % 1 10 K=2= % 3, K=2= % / = A 2= 2% h"= c!, %! ", j%- "= " *,L (,ƒ "%! c!% *%L 3K!,,, j%k!, *% % 3 ƒ =,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" - =, ).12 *=K! 1851.&c% 3 =!, C!=2%! b/ % =L %%,ƒ"%, %*%," 3 " 1838 % 3 *3! =3* " r,"!,2 2 q". b =,,!= % 2 C *=, =2= h"= 3 j%"=- " *% 3,, C% 3 = %K =!3 - % % 2% = 3 = 2, % " 2=L % %K? 2", %C! % 3 " 1839 %- 3 C% b/ % =L 32"! % 3 C!, %"%!3 "% % % 3 = " n2 - /L j="*=ƒ *,L *%!C3, = C!="=. "% %%C!?,., "/ =2,C % = 2 C *=, =2=[. j% =,! K=2= % = =L%! k "= %" %* = /"= 1 2 K! 1856.: &b"! % % K=2= % = 3 2!-%-,!,ƒ "%! b,* 2,L l " *,L, 3 = 1848 % =, "% 3! %L 3 K%, C!,! / C%- ", "C% ƒ= 3,"= 2 C!%,ƒ- "% 2"= " %-,!/, % C!="= % = "%! 2"% %,. C%!!=ƒ! / c!%,,, C%2% 3 % %.2% % "!, % 2= 2 ",,., =.[. o! 2="," "/2! K%"= / %2 C! - "%,2 "%! 2"= k K, *%L 3K!,, %*3 2/ % C!%,.% -,, b,* 2, l " *% % (3*=ƒ %K %2 2="* % %2 =, C%!3,*= l "- *% %, 2!, *% ", 2 2"% % *!?,,,!%,,), k "= %" C!%, 3 *%!,2 32"!, "%-! *,. C!=" "% % C%, % %. m *%2%!/, %"=2, C! - 2=" 2 C% *%" " "%L *=. n2- % % j="*=ƒ *% % *%!C3 = 2!=,,% % 2=L /,, " /, %- ƒ,*=, %! " " K%! K =!,ƒ- %. m=c!,!, `. u. a, " C, = : &q / / C% *,, C%!,"= % "%K%,2 % ",, %! " 2% *% %!= %, %, -=*2,- *,, C% % =, 2% *% *=- K!, 2=, %, = 2, % =2!3 *%L =!,, C! % % 2 "%L 2" % 2 "% % C% %, # %K.%, % 2 3 = 2"%"=2 " "%L C!%2," 2.,,, = / "%K% /!=ƒ,, 2% " % C% %K 2"%"= % 2= %", "!3 *%L =!,, %CC%ƒ,,, C%,2,- *, =!,ƒ =. o% *, 2=, 2 %- 2=?, ƒ" %, *%2%!% K,ƒ, % C! 2=",2 L C! %"%L p%,, K%!?,, %! =,,, 2 = / % L 2"%"= %, 2! =,% = % 3,,!2" =!,ƒ = # C% *%",!3 *,., = / %"[. l %, 3C%, =, % 2=L % % L 2",, %-,!%" C% *% % C!%,.%, %! = % %"= / = "/ / =.!=ƒ % %!% = % % -,*%", C% 2"! /. 3.=.. c. h. t,,c % C, =, 2%,!%- % =. m%"%2!%, *% % 3*! C, o=,,l,*=* % C!,,!,2 C% *, C!%,.%, = = -,*= =!,ƒ% = j=!%",, C%.2% 3 & = 2% C!, %, C/ = %K/, = C/ % % /[. 14, 1852.!= - =L%! b% - ƒ=c!=-,"=,ƒ Š,-, = ", -=,!= = q! K! *%"=: &l, % 2,"/L % 3- =! k=ƒ=! l=!*%",! d% % % ",. c =" %*% = 3? %, 2% K3 2% K/ %,,ƒ %-,!%" j!/ = %" *,L, C!% ƒ"=, "% = ƒ"=,!=ƒk%l,*=, C%- 3, 2=*% %2"!=?, *, 2% "!=ƒk% C%ƒ"% =,, = / 2%*, C/2*,, 2% 3.,, %?, %K.2% " =!%, " = "! /,,K /[. x2=k *%!C3 = C!%, *% = %"=, )! % %! *%L K! %"%L,,, & %- ƒ =2! ƒ =ƒ32,*%" =,.: 2, " %!=. *=*% %-,K% K % % %-,!=,,, %, = j!/ = %" *% %, *=*,, % C!,, / * C%K 3, 2, *=*, % %"=, " 2=*,.!%- ƒ/ *=.[. p= C%!,", C!%"!,2.23, -%! =,, k.l. q! K! *%" C% 3, 3? %, : %K =!3, % &C!%,"=?,. 3 %!- " K % % %-,!=,,, %

27 , = C% -=,, j!/ = %" *,L, % C% *%",* l,!% %" %, 2% " =3 =. x K,*, j3 -Š= ƒ, o,-, 3 q%.2/ u=ƒ=*=, Š K.% =,, o K C 3 q L = u= =-= =.%- 2 C% % % 3 K % 3!3 *% 3, *%2%!/, 3 = 2"3 2 " C=!2,., =K =..,?,*%", % C!%ƒ"=,,.,ƒ" 2 /, C!, 3 = 2,, "!=ƒk%. 2%*% 2 L =, = 2[. c. h. t,,c % C!%2 2%"= C!%2," 3,L, % %"= /. = C% %ƒ!,- 2 % %2 %,, *% = %"=,, % / =.: &l%l C% 2 /L %- 3," l. t. t %!%", % %"!= - =L%!= -% a!, *=, C% - 2, ", *%L *, * œp3 *%L 2=!, /B 1877 % = 2=2 % "ƒ 2,, l,.=l %" *% % 3*! C,. b.2%l 2=2 *=ƒ= %, 3!3,, - 2% % 2,, 2% œ %! / C% 3 =, = / "! / ", % C% % -,, =,. =!,ƒ% %" %2 C% *%"- C! K,*%"B. o!%2,".2% % % C!%2 2%"=2. o% *= =-,% = % 2,*% = K/ =, C=2, %, % = j="*=ƒ " 2! = % 2"% C% *%", "!=ƒ /., =., C% %,., *%- 2%!/ %2%" K/ %2 3, C% =2!3 *3!3*3. a %" * %! = K/ % 3 C% *=, %!=ƒ! % K%, 3!3 *,,; %- %K?=2 ", %, *=* 2, 2=*,!3,,, K/ %! = 3 / K/,.2, ",. q %!, *%2%!/ "%ƒ"/ =, = 3*! C,, "!= 2%,, 250 =, =, % =,, %, %, ", 2 ", 2% = 2 " 3*! C,, % = L L q3.3 -j= C%!%K % 2,[. h %"=, b. b. k=c, = C%*=ƒ/"= 2, 2% &% %" 3 = 3 ƒ!2,!%", "% "=",. = 2%-!% %! ", % 2=",!3 *, (" 2%,, 3*!=, /, K %!3 /)[. m! *% *=*!=ƒ %-,!/ C% - *% % C!%,.%, "% L!=ƒ3- %L %C *%L, % % % 2="= %C3 *=, 3 = " ƒ!2,! 2"= " %!/ K! 1847.!= - =L%! k. k. ` K!= 2 %* = /"= = =,*3 )! % %! *%L K! - %"%L,,,!= -= A 2= 23 `.h.a3 K! 3: &b% 2-L!%2 )! %- %! *% % k, L % % 17 K=2=- % = 1- % 2 K! 1843 % =, 2.. % "!, *=* *% = 3 2 *=C,2= g="= *,L, K/ %, % % % K =" %,,ƒ 2=!% 3- =?,.,,,ƒ % % /. % =2. d% " 23C, % " *% = %"=, K/, C%K,: " 1841 % 3 K = % "=, " 1842 % 3 %,,, " 1843.C% 1 2 K! K = % "=. n2 % C! - *!=?, C%K %" "% 2-L k, L %L!%2 * ƒ=k%2,"% 2,, C%C, % %L *=C,2= = g="= *% %, = % %"=-,, C!," % % C!,*=ƒ= b% % %,, 2!= %,"=, 2 2 C!%,2 C%*%! L.% =2=L 2"= b= % o! "%.%,2 2"= % =-!=,, %ƒ = % % %-,!= b/ % =L %C! % =!= %, b/ % =L, K = %"%, [. b%c!% % 2%, *% *% C% *%" ƒ!2,!%"= % * %! = = g=c= - % j="*=ƒ, % 2= 2 %2*!/2/. `.u. a, " 32"! =, 2% 2% *% " "% "!.* C,,,!3 *,. "%L * " g=*3k= & = 2%!% 3 %!- " C! % K% 2/, C% *%"[. }2=,-!= " % = 3 = =: 2% *% C% *%" % % =.%,2 " % %L ƒ=*3k= *%L.* C,,,. b %,, *% = 3? % n2 - / j="*=ƒ *, *%!C3 % = 2 K%! = / ", : ƒ= C!,% 12 =" 3 2= C% 10 %*2 K! 1834.,ƒ Š, *% %, m="=, *% % C% - *%" K = % &*,! / %! = [ 26 C% *%". b %%K?,, 2,23!- % % %" 2,*= a32 "= K=!% 3 c. b. p%ƒ 3 %2 8 =!2= %2- = 2, 2% &!, =C 3 %", %,. %! " *,2= 2 - *% *% %2 C% *%",, % *%2%!/. C% 2 C % 3",,"= 2 [. d3 = 2-, 2%! " 2=*,. %%K?,., 2 2% *% % %K 2" % C% *=., %, %!3 *,. % =2=.- ƒ!2,!=.. o% *!=L L!, C!"/L = = -,* )! % %! *%L K! %"%L,,,!= - L2 = 2 m. m. p= " *,L %2!3 *,. ƒ!2,!%" %2 C% *%", *% = C, = : &b ƒ!* %" % % K /.,ƒ!3 *,., C% *%". m *%2%!/,ƒ,. =.%- 2 2= 10#15, K% 2. l %, =2/[. Š %-, k=c, *,L, "%ƒ- =" ",L %2! C% *,.,- "! = 2%" " g=*3k=, 3C%, =- 2 " "%,. 3=!=., 2% * 3 " 1857.,ƒ!3 *% % =! = j3- K= *% % 2!%" K = % 166,,., %". 0,-!= " % C! 3", =, % =*% =, 2! = /L k=c, *, =,% = /L % 2=" ƒ!2,!%". &q!, C! K,*%", # %2 = k=c, *,L, # K/ % % = % C% *%",!3, %" (2% *% "%- ), = K%, 2"% # % *%",2/, 2=2=!/; C%, K/, % %K % % %, /, C%2% 3 2% =-, =L2, ƒ 23!%*[. l%2,"/ ƒ!2,! 2"= C% *%" %K/ % 2!=*23 2 ",2!=23! *=* =, K%!%2 &ƒ= = 3, "= 3 "%K% 3[. ` =,ƒ =!.," /. -% = )! % %! *%L K! %"%L,,, C%*=ƒ/"= 2, 2% = 2% C!,-, %L 3.% = " %!/ K/ % "%" 2!, &C%!,"=2 % "%K%-,2 3 K%! K3 %! *,. =!% %"[, = C!% 23C*, C% 3 K,.= =2 % 2, %"% 2"% 2 /, 3 %",, C% 3K %*= % % 3? 2"%"=, C!,K! /. -%!2%". 25 = k. l. q! K! *%" %%K?= *% = - 3? 3 n2 / j="*=ƒ *, *%!C3 %, 2% %! / % 2=",, " j=k=!, *% 3*! C, K/" %! %"% % j=k=!, *% % e! *% % (o!% %, = 28-L 2!.) 27 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

28 28 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) (o!% %,. m= = % = 22-L 2!.) 1 1 C% *= t!=, *= d 3 *% %: &o% % 2=",, % (d 3 *% %. # n. l.) " m%"%!%,l *, % C%*=ƒ=, 2% 2 ƒ= 15 C! 2, =.% C!, C! "%ƒ* C!%",= 2= %2 j3k= - *%L C!, 2=, " 3*! C, `K,, % K/ " C, ", 4 %" * C!, -! L2%!,, %2 2% " "%, = /, %- C=2, = *% = C!% 3, 2% 2%"=!,? L %,!3 C!, 3 K/ %, 2% *% % 2="= = 3 = C=2!% =, % 40 23*. o% 3, K%- =*=ƒ=,, ƒ = 2 % 2,, % C% =3 = 3,, " 2! 2,", %! =,, K/ "ƒ 2 = 3,, L, K% "/, C=2!% =,. o% 2% % % C! ="=, %2 % % % %! = *!3 % 3,, =*%, % C!," " 3*! C, j=k=!, *% [. a/ % 3 2= %" %, 2% &t!=, * %" / d 3 *,L L 2",2 % C%- 23C, " 3 K3 K/" L o% *%L =!,, " 17-L C.%2 /L C% * % =- 2%,,ƒ "%! K/" % o % *% % "% "% 2"=, n 2!% *% % %K"% =,! ", j3 * l= / %.,, 2% = %2!% [. d ƒ!- 2,!=! % K/ % %2C!=",2 = 3 K3 " j="*=ƒ *,L k, L /L 1 2 K=2= %, = "/ = / & %! = ƒ= C!,"% C% 3, % % d 3 *% % 10!3K. C!, 2 = 2 *=ƒ /[. n =*% 3 %,",L " ` =C *,L "% /L % C,2= t!=, * d 3 *,L 15 = *% = %2 "% C=, *,.. j=* ", %,ƒ, C%",!3 % % ƒ!2,!=, %! / % -2%! - %,, K =",, *, & %-!=2,*=, C% K%! K [. o!," /L!* =, " m%"%!%,l * " = = 1850., ƒ!2,! C%*=ƒ= : &g%"32 l=!2/ t %!%" / k=c, - *,L, %2!% ,!= %2/ ƒ =. b!/!, *%-*=2%, - *%L, =, C%",, 3 q". o!, = 2, % C%K = % % K/"=. b 3 K3 e % h C!=2%! *% % b, 2"= C% 23C, 1838 % = =,, = C%,,ƒ C%?,,. *! 2 l, *%L 3K!,, d *% % 3 ƒ- = = j%"*%"= C%?,*= d 2= %C!, C!"% = = % " f,2%,! *,L =!,ƒ% /L K=2=- %, %2*3 = " 1840 % 3 C! " " )! % %! *,L k, L /L 1 5,, 15 K=2= %,!= C% % /L " 3*! C,, c,*[. b %KA-,, k=c, *, C!,, / C%K = " %!/ 2, = *= = % %ƒ = % =, &K%! K/ =!,ƒ % [: &o% C!,K/2,, " 3*! C, c,* " 1840 % 3, C% ƒ=?,, " 3!%23 " % %,ƒ %ƒ = /. "/ K=2=- % %" =! ƒ "= K = " %!/ K ƒ " *,. C%K3,2 /. * 2% 3 % 2%!% / = = 2"= C!,,, C% % %L % L 3C% 2,, C!, C%K,*=*,. *=ƒ /. "? L [. &b C%K, #!= *=ƒ/"= = l. k=c, *,L, # =.%, %*% % " 2, 2, C!%,"= " %!=. " =3 c? C ",, " C!% % 1849 % 3 ", "/K = %!, ", " m%"%!%,l * * ƒ 3 *% = 23, %C!%,", *!/ = 2%? C!%,.%,, C%*=ƒ= K C%?,!% 2"= C% *%,, K/ C!,*% =,!%"= % % % 2% *% %"% 2", *! ƒ!" % 3 )! % %! *% 3, L % K=2= % 3. a3 3, " %!=., C% 23ƒ % 3 %K/ =, 2= 3, %2 *%2%!%L C!,, "3. 2 L 3 *= C% =. f= *=* %2 2 L "%,., "ƒ 3 = K/ % K =2 %C 2 " %!/, =L2, C% %K "/" 2, %223 = " m%"%!%,l *,,!3 % *=*% -,K% 3*! C, 2 L, 2 K%, 2% %, % 2=, %"! /,,!%2=,, C%2% 3 2% = %, *=* 3ƒ = ƒ = =2%"*, %2!*, C!% = = K/",.%ƒ, % %, m=" = %"/!3 % 3 %! 3, = 2, % 2=, K ƒ " *% % C!,ƒ!,, C% 3 17 % "=! "!% "/- ƒ= C!"/L K %* =3ƒ,! 32 *%2, 3, C% ", % =K!=2 *, %*,, % =", 3! *, *!/ " 3 %*% % K=2= % /. % %!% %",, C% K/ % " =3 c /, % = C32,,,ƒ %*, %2 %, ƒ=- K/ % % 3,2 " %, =3,.%ƒ, "ƒ, =!3 %L C!," %K!=2 % " m%"%!%,l *,, C% "! 32 3 =! 23[. m= "%- C!% % "%ƒ % % 3 = 2,, " =*,-. C!%2,"!3 *,. "%L * k=c, *,L *=2 %!, % %2" 2, : &o!%,"= " %!=.,,*=*% % C!%2,"%ƒ=*% % % C% 23C*= = =,, *!3, " 2% 3 = 2"%"= [. o!,.2% = % K =",. " %!/ C% *%", % %, "% "=, "! =. %! ",.%2 %2 %, C% -,. * ƒ!2,!= K/ % = *% - % %ƒ = /. c!= m. m. p= " *,L "!=C%!2 *% = 3? 3 n2 / j="*=ƒ *, *%!C3 % 8 =C! %%K?= : &a / K% = 2 %K!=?=, "!=K/, C!% =- "=, " Š!=C ƒ3, %2*3C?,*, /.!3 C%*3C=,,.!=K%2, % C% 2!%, %"/. *! C% 2 L, K% K,2 % 2 [ =,.] *! L!%", "/"%ƒ 2= ƒ=2!3,2 ; " %!=. = =!=K%" 3C= = 2,, % K /.,,"3?,. 2= = "%K%, 3",,"= 2. r " 2/ *=. %.%-,, % = L C, 2! *%" *!,*, = C% *% ƒ/* œ "! /.B.a / "!* *%L %!3!3-3,, %"=, %ƒ = = 2 C% C =2 =,. %-,!%"[. a%, 2"% %-,!%", % =2 C% *% % C!%,.%,, 3,"-,. " 3*! C,. )! % %! *%L K! %"%L,,,, %K!% %" 2 % "/C% % "%L "%, *,L %. n,,ƒ %, *,. 2=!%, %" " = = uu ". %*!3 = : &`!,! *,, % ="=, C% *, "%2 *2% ", 3 = %"=2 3 %!* - %", 2=*, 2!3 % %K/2/!3 - *,, "%L *=,[. m=.2% ƒ= =, %2*,* 3,ƒ" 2 /L 2 /L C! C!,, =2, %K? 2" /L 2. c L 3*: &b C! *!= /. "% C%, =,. % C!% % C% = = q%,. )! % %! % % %K % - ",. q%"! % C!=","% "%ƒ 3?= 2, 2% %K/2/L!3 - *%L *!%" C!,K! /L *!=L % 2=!=ƒ / C!, = 2 / * 2!3 % 3 3, %ƒ =, % ", C%,. C!,"%,2 = C% *%",.2% *% % %C, *=,,K%!= *=ƒ/- "= % K 2",.,,,.,ƒ, K% "%L, C% /. ",*% *!= % = /, " j="*=ƒ *, "%L *= K/",, 23 2=, p3* ",, g="= *,, q =! *,, 3C%, =

29 %,K, = c%,* c="!% *% %, % % C% 2, 2%.2% K/, %K!/, K, / 2%"=!,?=, C% *,; % 2% % 2", -,., %"-C% *%", %"! % 2! ",. " %K? L =!/. % =2 *,., L, C, =" 3 "% C%, =, C!, % 3C%-, =2. m 3, %, "% *!%", 2!= =,, ƒ= 3,-, =!="!3 *,, K, "%,. ƒ *%" * % *= ƒ="% "= %L ƒ,,! % % ƒ *% % 3? 2"%"=,![. h L 2",2 - %, " "%,. ƒ=c, *=. %, *,L 2=!%, %2 =, 2% " K% =!. c%,* &K/,ƒ!3K!* =, C%!3,* c="!, *,L, = % 2 % =L %, C! " ƒ %, C%! K % " k=ƒ=! " *% 3*! C,,; 2%"=!,?, "= 2%C% / "C% 2",, C%- 2=",, 3 C= 2,*, *%2%!/L, L = "%ƒ"/ = 2!, %*%C%" K/" % 3*! C, [. n2 2," 3! 3 3 K3 C% *%", 3=-!, 2 %%K?= % 3 K % 2=",. ","/. 3 = 2,*%" K% =!. c%,*: &b.2%l.* C,,, C!, 3 = 2, p3* ",, % 2%"=!,?, g="= *,L, q =! *,L. o!"/l % 3, %!= *% %, = (K/ "%, - *,L = =,* " e*=2!, % =! ), "2%!%L 2=*, 3 K3 3,!=- %, ƒ"! *, 3K,2!=ƒK%L,*=, K,ƒ. q3.3 = " Š! 2,L %-, % 3K%*%L 2=!% 2,, ", =L%!= 3C!=",,!= = q=-= %"=[. d%*3 2/ -% = )! % %! *%L K! %"%L,,, 2=* = 2 = % ", 2 2" % K% "%L %K 2, C%- *%" " K%. %! =,. l=l%! h. l. a= *%" *,L =.%, &" 1845 % 3, 30, = C!, %2!=,, %!- ", =",., % =C=, = -%!2 c% %", *,L; " 1846 % 3 % K! 28 C!, 23! -%!2= c% %- ", *% % *%C,? %! " " 6000 %" * " 3 2" %L %K%!% =!,ƒ% = 2% % -%!2= " 500 %" * C!, %"! % C%!=,, - C!, 2, %2 23C," % ƒ =,- 2 % C%2!, ƒ= %*=ƒ= % ".2% 3 2"% C% = %"= %!- % q". c %!, 4-L 2 C,, C%- 3 % %"/ / = %"=, [. o% C%!3,* ` * =! b,* 2 ", c=, ", (,ƒ "%! c!% *%L 3K!,,) " = 2"%"= &" C! 2! *=. %! =,, 23 "=! =C=",. = *% = 3, "/ = 3,ƒ -%!2= m="=, *% %!3K*,!%", 3 =C! C,* 2=,, *% = %, "/ = %L!=K%2 = % %!% =., 21 *=K! C!, %2!=,, %! ", =C=",. = *% = 3, "/ = 3!3K*,!%". g= %2,,, %*=ƒ= % ".2,. C! 2! *=. b,- % 2," L =!= %! % q". ` / 4-L 2 C, = C, &g=.!=k!% 2 [. o!=c%!?,* Š% = d, %", o%*32%" *,L (,ƒ "%! 0=! 2"= o% *% % `" 3 2%" *%L 3K!,,) 3 = 2"%"= " &C% = = 2"%!= - L2 = 2= p= " *% % = "% 2% % K! 3 )!- % % %! 3 = " "/ = * "%L * C!, 3 2! *, q3k=, " =!*% C!, 2% K/", 2% %, = C!, 3*! C,, =!, C!,3 %2%",- 2 /.!=K%2=. * "%ƒ", 3*! - C,, ".2% "! " C! 2! *=. 4 C% 9 =,,!=!* *% C3 "!3 C!, 3 2!%L 2" ƒ= - *,[. b%, *,L = =,* c% 2= = "- *% % 3*! C, `. c. n " *,L 20 = C% 3, &b, %- 2," L K = %"%, ƒ= %2,-,, %*=ƒ= / ".* C,,. C!, "%ƒ",, "3. %"/. 3*! C,L = "% K! 3! *, j3k=,[. x2=2 /L,! 3C!=", 1- % %2, )! % %! *%L K! %"%L,,, C% "%L,!,, C%!3,* ~,= h"= %", d3. %" *,L " j!/ *3 *= C=,, &*% = *! - C% 2 m%"%!%,l * C%2! K%"= = 3, %L %K%!% /, % K% -, C%!3 /! 2"% 3 C C%, % 3! =2 "!*,,!=K%2/.2,, " ", 3 *! L,!3? L. *=!/ C!, 2, C!, K ƒ%!3 % %- 2%,, m%"%!%,l *= % 2%!% / %!, 2! K%"=", *!% %%K!=-,L,, *3 2"=?, 3 /C- %L 2 % 2,, "/C% /, K/ 2!%, "% ", *% *% % % K/ %, C!, / *,[. t=*2/ 3 = 2, ".* C,,. %-,!%"-C% *%" C% 2"! = 2 %,",L ",2!=23! 2! %- 2,C &K%! %" ƒ= = 3, "= 3 "%K% 3[. Š=*, 2=!,L = A 2= 2 2=K= =- =,*= )! % %! *%L K! %"%L,,, C% "%L,!-*=C,2= ~ 2, h"= %", Š! 2 *,L (,ƒ "%! j= -o% % *%L 3K!-,,,!, *%-*=2%, *% % "!%-, C%" =, ) =.%, 25 "=! &C!, "/ 23C,, %, - /. %2! %",ƒ `K, *% % 3*! C -, C% = = 2"% ", -=,!= = q! K! *%"=; C!, C! C!="! ƒ! *3 a3 3 /!, C!, "ƒ 2,,,, - 2! K,, =3 %" c3!.=k, d! - =K, u3!, =K [. o% C%!3,* l,.=, m,*% = ", q = *%" *,L, &,ƒ C% *,. 3!% "[, 3 = 2"%- "= " &" ",,, C% =- = 2"% q",2/ e % b, 2"= *% 2!-=,!= = q! K! *%"=,ƒ 3*! C, m%"%!%,l *! ƒ.! - K 2 l=!*%2. " 3? m K! =L =*=ƒ=,,2 L ƒ= C!, ƒ - / C!%2,"3 = L 2",. 17 "=-! " =. %! =, C!,, 2! K -,, C%*%! /. =3 %", ƒ= %2,, " b, % 2," L =!= - ƒ =*% %2,, "% % % %! = q". c %!, [. j=c,2= `. c. n "- *,L 3 = 2"%"= " %,, =3 %" " C%L! *, c% 2= =L. q"%, 2, % 2 C% *, C!,- K! /. -%!2%" C!% ", *%! " %CC%ƒ,,% % 2, =! *% 3 = %! =",, = " 2!,, %-.!=,2 C!,"! % 2 *=2%, - *% 3 "!%, C%" =,. (n*% =, = 30-L 2!.) 29 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19) b, j3k= *%L C% % / )! % %!

30 30 (n*% =,. m= = % = 22-L 2!.) WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) nl`mdnb`mhe C% 2%- % %%K?= % % C!% K=. %-,!%",,,., %" C!, =2 *=2%, *% % *=C = =, C%,.!, 2,= *,. 2! K. b%, *,L = =,* -%!2= c% %- ", *% % =L%! m=ƒ, %" 30 = %* = /"= = =,*3 )!- % %! *%L K! %"%L,,,: &m, -,, / p, *%-*=2%, *% %, C%" =,, "% ""! % -%!2 % 2%?,, %*% % % = "/C%, % 3.!, 2= *% % C% K/2 % 2, "?,*=, = C%2% 3, C!% 2 % %.% =2=L 2"= % "/- / * 2=*%"% %[. m= =,* 2- % %2, )! % %! *%L K! %"%L,,,!=- ncc! = %* = /"= 20, 1841.: &b% %,. 3*! C -,. ""! % % 2- % %2, 2 ƒ =,2 %, % *=* %-, -!%", 2=*,,,., %"!, *%- *=2%, *% % "!%, C%" =,, *%2%!/ % "!, C% 23C, " )! % %! *, K=2= % /, = *%2%-!/ = 1836 % = 3, C%",, C!, = 2, " 2/ 2=L K/,, C%,, " K! %"/. 3*! C,. "?,*%", % 3?,., C!=",2 ".!, 2,= *, 2! K/ C% %K! 3 *=2%, *% 3[. o!=",2 2"% 2=!= %, 2, =" 2! 3 3.%"- / ƒ=c!% = C% *%". 7 - "!= m,*% =L I &b/ % =L C%- " 2 %,ƒ"%, : " rc!=",, )! % %! *%L K! %"%L,,, =ƒ =,2 % %K% % *=C = = C!, 2,*%,ƒ C% *,.,,., %", ƒ =?,. =2, *,L ƒ/*, %KA ƒ = % % C!,K! /. 3*! C,L[. 15, k. l. q! K! *%" %* = /"= : &j=c - = K! %"%L,,,,!% % =. Š% * ", C!,K/ " m%"%!%,l * 5, =, 15- % C% %*% =,, ƒ.!, 2,= *,. 2! K, %" p, *%-*=2%, *% % "!%, C%" - =,, %2C!=", " j=k=!, *% 3*! C,, %2*3 = % 16- % = % %"=2 " c,*. h!%- % =. Š% * ", = C% = %2- C!=",2 C!"= C% K! %"/ 3*! C,, 2%K/ 3C3 2,2 K = %C!, 2 % % C ="=, "! -, % =,, 3 = %K!=2 % C32, " j!, C%,2 %K ƒ= - % 2, " ` =C, -%!2 p= " *,L, c% 2= = " *% 3*! C,,[. `. h. q, *,L, C,= %,ƒ3- =",L "%C!% % *=2%,,ƒ = )! % %! *%L K! %"%L,,,, "/ %*% %,"= 2 2 % 2 k. l. q! K! *%"= C% %! =,ƒ=,, % 2%L %L,ƒ, *=2%,*%" " C!,- K! /. -%!2=.. q%.!=,", " =!.," /. - =. C!%, C% *,. %-,!%",, %",*%" K! %"/. 3*! C -,L 2!% = 2 C!,"! % 2 * =,% = % 3 "!%, C%" =-, " 3 %",. 2 *,., C/2=,L. 26 %*2 K! *=! *% - *,L = %! %", *,L C!%, *%- =,!= )! % %! *% % k, L % % 1 1 K=2= % =: &16, = C!% % % 2 K! = %2 ƒ=*% %L % L /!%, /, *%2%!/L, % % "!, %*!? C% %K-! 3 p, *%-*=2%, *%L!*",. l =.2%2 %2!%, "% %, C% = 2%? "! %!, K% ƒ- ; = C%2% 3 %,"= C%*%!- L C!%,2 b= b/ %*%K = %-!%, % 2=",2 b=,.% =2=L- 2"% =2 %, 3C!=",- )! % %! *%L K! %"%L,,, % "/ / * " ` =C3 C!, C!"% 3 %K % 3 = p, *%-*=2%, *% % "? -,*= 3- % %2, K! %"%L,,,, C!%,"=? % ". j!,[. nk.2% C!%, " "%!=C%!2 % "!= C%!3,* p% *%" *,L, %2,",!3 2, 2% &!%,",L %2 ƒ=*% %L % L / = " = 2%? "! " %"! % % 2%,, ƒ %!%" [. hƒ" 2 /L *="*=ƒ *,L!=ƒ",* c.b. m%", *,L " "% 2!3 &` =C=, ƒ=*3k= *, C%, [ %%K?=, 2% " *! C% 2, ` =C= & 2=!=,, K = %, %- % *=2%, *,.!*" L " 1-, 2- %2,. )! % %! *%L K! - %"%L,,,, * ƒ= j=, %" *% %, "%ƒ ", = % = *=2%, - *= = %" ƒ= 2 %K!%"% /.!2"%"=,L[. b%*2 K! =ƒ 2= &j="*=ƒ[ C, = =, 2% K! K/ % C!%,ƒ" % % "?,!, *%-*=2%, *%L!*", " 3*! - C,, m%"%!%,l *. o!, % "? -,,.%!,ƒ % =2, %-,!%",,- 2 L %!% =, C%, &Ave Maria[ l% =!2=. q % 2=", m%"%!% -,L *=, ` =C/!3 *,, "%L *=-, " ,.!= / K/,!=ƒ-!3 /. nk/ % "= =!% " %.!= -,, =,% = /. 2!=,,L C!,- =,2. j=* %K 2% % %.2, 3 C% *%" )! % %! *%L K! %"%L,,,? hƒ -%! 3! /. C, *%" ", %, 2% %, C% "%ƒ- % % 2, 2!,, " 23C=2 " K!=*, %%2 2", =,. Š=*, *=C,2= t.c.o%!k *,L K/ & - =2 = %!, %2 2=" % % C%!3,*=!%,L *,. "%L * dƒ! = %" *%- % ` =,, p=l % %"%L[, 3,. 2,: / o =2%,!%, =" 3 2=, "% C,2/"= 2 " d"%! - *% C% *3, ` * =! #!%, " 1836., % ` =, =,!%, = " 1835., "% C,2/"= 2 " l=!,-, *%, 2,232 = 2 *=ƒ /, ` * =!= =.%,2 C!, %2. f =, 2,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" =,. o%!3,* `.h. q2!= K/ =2 = %!, "%-!, = q %"% *% % q!=-, j= C=!%",, / = b =,,!= (!%, " 1843.), % ` =, 3 (!%, = " 1845.), =, 2, =.%,, C!, %2, C!, = =, *!, *%-*=2%, *% 3 "!%, C%- " =,. l=l%! h. c. c3, *,L K/ =2 = %!, "%!, = nƒ K %" *% % ~,, n,c%",, 2 L: / = ` % -= (!%, 16 *=K! 1846.), %! L ` - =, 3 (!%, = 5 %*2 K! 1845.), ` 2%, 3 (!%, = 22 - "!= 1849.), =, 2, C!, = - =, *!, *%-*=2%, *% 3 "!%, C%" =,, =.%,, C!, c3, *%. h = 2 L, 2! -, %*! 2,2,. C% *=2%, *% 3 %K! 3 %"%!,2 % 2%, 2% " 2=*,.., C%-",, % 3, C/2=, %- K =2 C% *, 2!=,,,. n =*% %, %-,!/,, ", "%ƒ- % % 2, = 2% K/"=2 =!%,, " 23C=, " K!=* 2 /, "3 - *=,. o%!3,* t.-c. l. q= *,L

31 K/ =2 = & %!, 3!,*%"%L[ e*=2!, q2 C= %"%L,, % m=2=. f =, % % 2=, " C!="% =" % "!%, C%" =,,, =.%,, C!, %-,!. x2=k - *=C,2= )! % %! *% % k, L % % 1 13 K=2= % = o. b. " *,L K/ =2 = "%! * e q2 - C= %" u K,*%"%L, % 2=" L " C!="% =" % "!%, C%" =,,. q3c!3 %L *=C,2= = h"= = Š%- = ", = g="= *% % 2= = % C!="% =" % % "?,*=. o!=- C%!?,* )! % %! *% % k, L % % 1 1 K=2= % = b,* 2,L t= ", o 2!3 ", (,ƒ "%! l, *%L 3K!,,,!, *%-*=2%, *% % "!%, C%" =, ), = %-!, %2 2=" % % L."=2!= 12 * = - = j3ƒ *% d=! m,*,2,, 2 L,, =, C%" =, C!="% =" % % =.%, = C!,. r K%, 2"= %-,!%"-C% *%" "!=- -%! 3! /. C, *%" % - L % C% %,, ƒ =,2 ƒ=c, &.% % 2[. q*3*=, % %%K!=ƒ, =!,ƒ% - %L 3 K/, *% =,ƒ" 2, %K.* - C,,, " %!/ C! *=ƒ3 /, C% 2",, "% C!,, = % "% 2%! %, %2 32 2",?,, *,, %K.%, % 2 ", 2 *= /L %,, 2, =, *=ƒ/"=, = 2%, 2% *%2%!/ %-,!/- C% *, *%!%2=, "%L % 3 " *=!- 2% /.,!=., C%C%L*=.. &f,ƒ =! L *% % %-,!=,ƒ- " 2 =, # %"%!, C3 *, *,L h"= o 2!%", a *,. # r2!% 3, = ; %K 3 C% *%"% % *% =,!=,, ", %" *% 2!=*2,! ; "!% C3, *=!2/[. e, "% = 3 K=, = /L 3., C!=2%! *%L.C%., %2-, =, C% /, ~. l. k%2 = =, 3 %" *= "%K% 3,, * = 3 =L- % 2, 2% *=!2% =,!= " %, = ",ƒ.23 3 =L % 2. b/,!/ K/ = %, =! 2"% "/ƒ"=2 %?3?,!, *=, " 2, ",ƒ C! *=ƒ3 % 2. j=!2/ K/, %2A %L = 2 % 3 =,ƒ, %-,!%", " )! % %! *,. K! %- "/. 3*! C,.. c!%l o=!, *%L *% 3 /!% =" d% K!%" *,L =, = "% *=!!3 =!2,!,L- *, %-,!%, = 2 *%2%!% % ", 1858.!= C% = = = & =- *% %2 m%"%!%,l *=[. f = d% K!%" *% % " C%, = = % % 3 - K = j="*=ƒ, 2% 2%2 &" "%K% % %2 C%.% %" "! C,,,!= " *=!2/, " K 32, " *= 3,ƒ " 2! =",.?,. d % % = / % % % 2% %, 2% *% - *% ƒ= /. *=!2,*%" C! %,, 3 2!%,2 " % *"=!2,! 2% "!% C% 2% % %, %! % % C!,2% =[. o% 3 % %K!=ƒ%"=, C%- ƒ"% % " %,2 " % %%K!=ƒ % 3? 2"%"=, C% *%" 3. =3 /.,ƒ/ *=,L,,2!=23! /. 3" -,L. r %,. %-,!%" " -%! 3-! /. C, *=. ƒ=c, = %: &b% - C,2/"= " = 2 % 3 K % ƒ=- ",,, ƒ = 2 ƒ=*% a%,l,!= =2,*3!3 *3, C% *3, " %K?3,!%,L *3, 2%!,, %!=-,, =!,- 2,*3, = - K!3, % 2!,, 2!, % % 2!,, C% *,L ƒ/*[. m *%2%!/, -, "/ %K!=ƒ%"=,. o% C% - *%",* o. n. j%!%" &"% C,2/"= - "% t!= *-3!2 *% 3,"!,2 2, =? =! * n!, *%, C% - /L *3! =3*[. o%!3,* h. c. j%"=- " *,L &"% C,2/"= " h C!=2%!- *% 3,"!,2 2 q". b =,,!= C% 2 %2, -, % %- *% % -=*3-2 2=,, *%," " % % C% /L *3!, C% 3, C *=, =2=[. m = %!, C% *%" K/ % "/- C3 *,*%" l% *%" *%L, b, *%L,*%-.,!3!, *,. =*=,L, d"%! *% % C% *=, *= 2 *,. *%!- C3 %",,! /. 3,,?. q"%, ƒ =, *%2%!/,ƒ,. C/2=-,! =,ƒ%"=2 = )! % %! *% C%K!. c. h. t,,c % C, = %! %"% 6- %, L % % K=2= - % = C% * a=!, %" *%, *%2%!/L %*%,,, *,L -=*3 2 2 b, *% % 3,"!,2 2=, & % " 2% *=! *% % 3,!= = % =, % =2 *3,. l= % %!% 2=,,ƒ 3! /L,,,,,.%!= - *%L, a=!, %" *,L K/.%!% % %K-!=ƒ%"=, %.!=, 2!= 2 * =3 / ƒ= 2,. q "/ % =L % %,ƒ"% -, % K/ =ƒ =,! *2%!% 3-.3 *% % K%2=, *% % = = C!%-,ƒ"% 2"% " 3 2!-%-,!/[. l.. n " *,L, *%2%!% 3!=ƒ C!,- % C%K/"=2 = )! % %! *%L K! %"%L,,,, 2=.2 %!=-% %! " j="*=ƒ=, K/,ƒK!= % p3 *% % h C!=2%! *% % %!=- -, *% % %K? 2"=. m!=" % 3 / K/, C% *,,,2!=23! / " -,. Š=*, %K!=ƒ%, C%" " =,ƒ C% *%" " )! % %! *,. K! %"/. 3*! C,. K/ = "% %- % " ƒ= = % 2%,, *%2%!% d. h. n L,*%" =ƒ/"= 2 &*3-23! / K,, ",ƒ % [. q 3,, 2! = % % =,% = %L, - C!,, 2=", % C% *,. "% /. " C% %, " ƒ3? % ƒ" = 3 p%, L,!%, %L. b2=*%l,23- =,, C% *=, 2, % 2 C!%- " = 2% *% " %CC%ƒ,,% - % 2, "%L %! =,, *% *% " %.!=,, 2!=,,% /. % 2 L, "!/. j% = %"=, )! % %!- *%L K! %"%L,,, % =" 2! %" / ƒ=c!% = C% *%" " % =2 *,., %-,! *,.,., C! C 2 2"%"= % *=!! % 3!% 23 "!=,. 2,*%". b K%. ƒ= )! % %! *% C%K! C% *, 2= %",, %,2,,.!=,- 2,, 2!%,2,!%,L *%L % 3 =! 2" % 2,,.%2 C!%.2%2!=ƒ","= *!=L C!%2,"%!,"%, " 3 =, 2% *% %K 2 % % 3,, %, ƒ!2,! 2"=, C! %L K%! K/ %!3, "!3*=. = 2%!% %! ". u%!% % = =C2,!%"=", "! % %K%L %K? % 2, &*="*=ƒ "[, C% *, " C% %L! %Kƒ=", *=* % 2%, 2"=,, 2=*, C%!%- *=,,!=ƒ % "%,,!3 *,, 2%"=!,?=, 2 3 C%" " % 2,ƒ, C!,K! /. -%!2%". n. b. l`šbeeb, *=, =2, 2%!, *,. =3* (. j!= % =!) q2=2 =C, = = C!, -, = %"%L C%! * p%,l *% % 3 =,2=! % % =3 % % -% = (, %"=2 *,L C!% * =/~) 31 ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

32 32 WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) ` L d/,2! k=ƒ=!, $ %*- 2%! %K? 2" /. =3* (1989.), C!%- %! (1997.), j%,2 2= =" %", o% *%L =*=,, =3*. b k% ƒ, *% 3,"!,2 2 (= %.2% % " r,"!,2 2 l,*%- = j%c!,*= " Š%!3,, b/ L *% *% 3,*=,,, C%,2% %,,, 3 =!% /. %2 %,L " b=!- =" ) C! C% = 2, 2%!,!3 *%L (-, % %- *%L) /,,,2!=23!/;!3*%"%,2 l,,c, =! / 2!% %" 2% %, *,., - %"=,L,,ƒ =?, *,,,ƒ!,, &h, " p%,,[, % %, /L!3 *%-C% *%-=,L *,L *,- *% ( , b=! ="=-k% ƒ ). m=!3 *% ƒ/*, *!% %,. 2=2 L, k=ƒ=!,,ƒ = K!%!3 &m=c% %,, ),,*%". hƒ, 2%!,,!3 *% % =,% =,ƒ =[ (q.-o 2!K3!, 1993), = 2% %, &o% *=,!3 *= 3 =: %2 ` = = l, * ", =, ` * =!= o3 *, = % ) ="= l, % =, ` * =!= q%, / =[ (b=! ="=, 2004), *, 3 &b *!3 3 t %!= d% 2% " *% %: o% ", 2"%[ (l% *"=, 2004), % %!=-, &p3 *,, C% *, =ƒ=,!3!3 =: q=2,!, *=!=- -,*=[ (h"= %"%, 2007, " %="2%! 2" n % p K%"/ ). o! 2%, %"=,L C!%- - %!= ` k=ƒ=!, " 2 *3 23! = ƒ=c!%!=,!%"= % 2 =!% %", %K? 2" /.!3CC, = 2=*,!%*% C%, = = C!%K - =2,*=,, (-, % %- *%L /,) " p%,,, = 2=* "ƒ=, /. C! 3K -,L C% *%",!3 *,.. ` L k=ƒ=!, $ " 3*!3 *,..,!= 2%" % 3 =ƒ= % %ƒ- = " k% ƒ,,,!=?,l %,. C%!,, 2" /L " o% K= = = /L %!* 2!. l/!= /, 2% C!%- %! k=ƒ=!, C%ƒ"%, C! 2=",2 %!=K%23 ", =, =,.,2=2 L. m= = = L C % %2"%!- % %2!3, 2"% "/ =?, C% *,!3, 2%,!3 %-, %. Andrzej de LAZARI (o rosyjskim zaprogramowaniu kulturowym i polskiej rusofobii) Podzielam zdanie Geerta Hofstede, że kultura jest kolektywnym oprogramowaniem rozumu ludzkiego, że jest systemem, programującym świadomość określonej grupy ludzi. Jednocześnie utopijne są dla mnie wszelkie marzenia o urzeczywistnieniu się idealnej Powszechności, w której Ja byłoby wolne a jednocześnie niewyobcowane z powszechnej wspólnoty (idee wspólnego domu, globalnej wioski, wspólnej Europy, Kościoła Powszechnego, nie wspominając już o upadłej utopii komunizmu i innych, historycznych ideach wspólnotowych ). Upieranie się polityków, takich jak np. George W. Bush, iż Prawda moralna jest taka sama w każdej kulturze, o każdym czasie, w każdym miejscu, doprowadzić nas może jedynie do nowej utopii przy władzy. Nie ma jednej kultury ogólnoludzkiej. Istnieje niezliczona ilość kultur grupowych, wśród których bez wątpienia bardzo ważne miejsce zajmują kultury narodowe. Wspólnotowość tych kultur może być budowana jedynie w oparciu o racjonalne Prawo, jak to ma miejsce w Unii Europejskiej, moralność zaś na zawsze pozostanie względna. Względne są również inne wartości narodowe, wyznaniowe, ideologiczne. Różne jest też ich ocenianie w poszczególnych kulturach. Nie dziwi nas zbytnio inne postrzeganie świata przez Chińczyków, Japończyków, Arabów. Uświadommy sobie, że i nasi sąsiedzi myślą niejednokrotnie inaczej niż my. I to inaczej wcale nie musi oznaczać błędnie. Oto Polacy szczycą się swoim honorem. Dla Rosjan polski honor od czasów Puszkina jest synonimem próżnej pychy, zadufania. Czyż Rosjanie nie mają podstaw do takich opinii? Spójrzmy na naszych polityków i kibiców sportowych. Gdzie ich honor? Najczęściej zamiast niego pycha. Polaków najbardziej drażni w Rosji państwo i władza. W tej sprawie jesteśmy zgodni ze sporą częścią inteligencji rosyjskiej. Wiktor Jerofiejew ujął ten problem tak: Rozpaczliwa tęsknota do nieprzemijających wartości pośród gówna. Chamskie zarozumialstwo wiecznie zajętej sobą władzy, która nie ma czasu, by rozmówić się ze społeczeństwem. Nowe krzywdy. Siła inteligencji rosyjskiej polega na myśleniu pozarządowym. Na tym polega też jej odwieczna słabość (Encyklopedia duszy rosyjskiej). Tu jesteśmy zgodni, ale czy do pomyślenia jest Rosja bez silnego Państwa? Polacy kilkakrotnie udowodnili, że Polska może istnieć bez państwowości jako kultura. Czy Rosja mogłaby istnieć na takiej samej zasadzie? NIE KAŻDY RUSEK TO ROSJANIN, A I POLAK BYWA ROSJANINEM Gdy badaliśmy uprzedzenia studentów rosyjskich wobec Polski i Polaków, powstał problem. Chcieliśmy badać uprzedzenia Rosjan, na co nasi rosyjscy koledzy zareagowali pytaniem: A w jaki sposób mamy wam owych Rosjan wyłuskać z grup studenckich? Przecież wśród nich są również Kazachowie, Ukraińcy, Żydzi, Czeczeńcy i wielu innych narodowości, a pewnie i Polak się trafi. Okazuje się, że pytanie dzisiaj w Rosji o narodowość nie jest poprawne politycznie. Ważna jest, co zrozumiałe w wielonarodowym państwie, przynależność państwowa czyli rossijskość, a nie russkość jako przynależność do narodu-kultury. I jest to rozsądne, gdyż jeśli w Rosji miałoby kiedyś powstać społeczeństwo obywatelskie, nie może ona być narodowa, jednokulturowa russkaja; musi być wielokulturowa, państwowa, czyli rossijskaja. A jednocześnie nie namówi się przecież Czeczenów, by byli Rossijanami. Trudny problem i wyjścia z niego nie ma jedyną spajającą Rosjan wartością pozostaje silne Państwo. Bez niego Rosji w ogóle by nie było. Jerofiejew prześmiewczo ujął to tak: Im bardziej nieludzkie jest państwo, tym lepiej. Moim zdaniem, konserwatyści znają całą prawdę o życiu rosyjskim. Rosjan należy trzymać krótko, w wiecznym strachu, przykręcać im śrubę, nie pozwalać tchu zaczerpnąć. Wówczas zaczynają tworzyć naród i jakoś utrzymują się przy życiu. A jednocześnie: Rosja jest państwem, które nie umie być państwem i zapewne obywatelskości uczyć się będzie przez wiele pokoleń, gdyż tam tylko wolą przypadku masa stała się elektoratem, ma

33 33 prawo głosu, a z demokracją przecież nie ma nic wspólnego. ROSJA CORAZ DALEJ OD DEMOKRACJI pisze Gazeta (18.02), publikując z satysfakcją list zachodnich organizacji praw człowieka i ośrodków analitycznych z wezwaniem do George a Busha, by nakłonił Putina do (uogólnię) zdemokratyzowania Rosji. Zachodni analitycy zapomnieli, że ich kraje dochodziły do współczesnej demokracji kilkaset lat, że w systemie demokratycznym niezbędna jest świadomość prawna obywateli. W Rosji nie ma i nigdy nie było obywateli a tym bardziej świadomości prawnej. Mało tego dla większości mieszkańców Rosji demokracja stała się słowem nieprzyzwoitym, nad czym tak ubolewa Sołżenicyn. To dier mokracja, a dier mo to łajno. Skąd to się wzięło? Ano stąd, że po upadku komunizmu w ramach owej dier mokracji nastąpiła prichwatizacja ( nachapanie się zamiast prywatyzacji) i anarchia gospodarcza i polityczna. Dlatego, że Prawo nigdy nie było dla Rosjan autorytetem. Liczyła się Łaska (Boska, carska, urzędnicza). Nigdy Rosjanie w swej większości nie uznali również prymatu godnego Ja nad My. Ile wysiłku jeszcze przed nami, by w Polsce ustanowić rządy prawa, choć wydawałoby się, że świadomość prawną posiadamy, skoro w Konstytucji zapisaliśmy My, Naród Polski wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, czyli każde Ja z osobna, choć razem. W rosyjskiej Konstytucji przewagę ma wciąż My mnogonacionalnyj narod Federacji Rosyjskiej. I nic na to nie poradzimy. Kultur, gdzie My jest ważniejsze od Ja mamy w świecie dużo więcej. Ja zapewne kiedyś wyzwoli się i w Rosji, tak jak wyzwala się w Japonii, ale na to potrzeba kilku pokoleń i nie jednego Putina. ZA BOGA, CARA I OJCZYZNĘ! Tymczasem Rosjanie wciąż szczycą się swoją pokorą wobec Boga, władzy i losu. W polskim odbiorze pokora Rosjan świadczy o ich poddańczym stosunku do władzy (sami szliśmy przecież do boju za Boga, Honor i Ojczyznę). Warto jednak dociec, jak Rosjanie zostali zaprogramowani przez swoją kulturę do owej pokory. «Odmienność honoru w Carstwie Moskiewskim i w Rzeczypospolitej pisze Hubert Łaszkiewicz polegała na odmiennym rozumieniu tego, co pociąga za sobą utratę czci, a co nie. Pewne zachowania, traktowane jako dyshonor w kulturze Rzeczypospolitej, w Carstwie Moskiewskim są neutralne. Nazywanie się w korespondencji niewolnikiem cara nie przynosi ujmy na honorze. Nie powoduje utraty czci. Tak samo, w pewnych sytuacjach, naruszenie przez władcę nietykalności cielesnej (pojęcie w Moskwie nieznane) osoby należącej do elity, nie przynosi jej ujmy. [...] Władca, zajmując pozycję ojca i absolutnego suwerena, dominował nad swoimi poddanymi, którzy byli traktowani jak niedorosłe jeszcze dzieci w rodzinie. Patriarchalny model władzy nie pozwalał na ukształtowanie się innych rytuałów, chroniących cześć osoby. Był barierą, która nie pozwalała zaakceptować zachodnioeuropejskiego pojęcia honoru». Skoro tak, możemy oczywiście wyśmiewać się z wiernopoddańczego stosunku Rosjan do władzy i w historii, i współcześnie (podobnie śmieszyć nas mogą np. ukłony Japończyków), lecz co nam to da, prócz pysznej satysfakcji, że jesteśmy jakoby bardziej cywilizowani? Wyrastaliśmy w różnych kulturach i różne są nasze prawdy. WIZY I MIŁOŚĆ FRANCUSKA (DO ROSJI) Całemu Złu na świecie nie są już winni Żydzi, jak sądzi się niekiedy nawet w Polsce, lecz Rosjanie. Francuz (zapewne nie Arab francuski) André Glucksmann oskarżył Fiodora Dostojewskiego i innych Rosjan o napaść na Amerykę 11 września 2001 (Dostojewski na Manhattanie, 2003). Rosja, jego zdaniem, jest największym bandyckim państwem na świecie. To ona stworzyła nihilizm, który stał się problemem globalnym. Glucksmann, nie uznając prawodawstwa rosyjskiego, przekroczył granicę Rosji bez wizy, nieoficjalnie (czyż nie upodobnił się w ten sposób do znienawidzonego przez siebie nihilisty?). Teraz pisze, że Wolność słowa dla obywateli Rosji jest bezwzględnie limitowana. Dzięki nowej ustawie o przyznawaniu wiz administracja Putina próbuje zamknąć usta także cudzoziemcom. Publikująca jego tekst Gazeta (11.02; Wizy dla posłusznych) w komentarzu odredakcyjnym dodaje: Artykuł ukazał się pierwotnie w tygodniku Moskowskije Nowosti. Czy zauważy ktoś tu logikę i owe limitowanie oraz zamykanie ust, skoro Glucksmann, mający kłopoty z prawodawstwem Rosji, może swobodnie publikować teksty w rosyjskich wielonakładowych pismach? Moskowskije Nowosti nie przeniosły swej redakcji do Paryża. Odwrotnie paryski Kontinient i paryska Russkaja Mysl wychodzą teraz w Moskwie. Problem jest inny ilu mają czytelników i jaki nakład. Nikt nie limituje im przecież dostępu do papieru. Dlaczego opozycyjna Nowaja gazieta wychodzi tylko dwa razy w tygodniu? Dlaczego jej czwartkowe wydanie bez problemu można kupić w sobotę? Czy Glucksmann wraz z Gazetą przypuszczają, że jakaś cenzura limituje wolność słowa rosyjskich (moskiewskich!) wersji pism (transliteruję z rosyjskiego): Plejboj, Spid-Supier, Burda, Mari Kler, Kosmopolitien, Russkij Newsweek itd., które nabyć można w każdym kiosku, przy każdej stacji metra? Nikt nie znajdzie tam natomiast ani mojej ulubionej Russkoj mysli, ani tym bardziej Nowej Polszy. Zapewniam, że nie Putin o tym decyduje, tylko Rynek, skutecznie opanowany przez zachodnie koncerny i mafię. Swoją drogą, czy Glucksmann otrzymałby wizę amerykańską, gdyby nieoficjalnie przekroczył granicę USA, zaś w kolejnej swej książce potępił Amerykę za wojnę w Iraku i oskarżył np. Ralpha Waldo Emersona o masakrę dzieci w Biesłanie? (Dokończenie na str. 34) ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19)

34 34 Andrzej de LAZARI WIADOMOŚCI POLSKIE, Krasnodar, 2007, Nr 4 (19) (Początek na str. 32) Tarikowi Ramadanowi, szwajcarskiemu uczonemu islamiście, cofnięto wizę amerykańską. Nie otrzymał wizy członek rosyjskiej Dumy, pieśniarz Iosif Kobzon, norweski perkusista Kjetil «Frost» Haraldstad, reżyser Sylwester Latkowski, który poczuł się urażony pytaniami, zawartymi w amerykańskim wniosku wizowym, oraz bez liku innych ludzi. By było jasne ani mi w głowie potępiać za to Amerykę. To jej prawo. I na nic zdadzą się nasze lamenty o bezwizowy wstęp do Ameryki. W USA Prawo jest Bogiem i bez wiz pojedziemy tam wówczas, gdy spełnimy warunki amerykańskiego Prawa. INNOŚĆ ROSJI Wystarczy wejść na strony internetowe, by stwierdzić ile strachu i niechęci wywołuje w nas Car Putin (kilkaset linków ). Polacy nie lubią silnej władzy. Symbolem polskiego niezrozumienia Rosji i strachu przed nią jest dla mnie Krystyna Kurczab-Redlich ze swoją Pandrioszką, korespondencjami i występami w mediach. Pani Krystyna, wciąż otrzymując wizy i docierając nawet pięciokrotnie do Czeczenii, postanowiła zrozumieć Rosjan, gdyż, jak twierdzi, oni sami zwalniają się od tego czterowierszem Fiodora Tiutczewa. Tłumaczy ten czterowiersz i przekładem udowadnia, że nic nie zrozumiała. Tiutczew pisał: Umom Rossiju nie poniat, Arszynom obszczim nie izmierit : U niej osobiennaja stat W Rossiju możno tolko wierit. Kurczab-Redlich tłumaczy: Rozumem Rosji nam [jakoby Rosjanom. A. L.] nie pojąć, / Arszynem wielkim jej nie zmierzyć, / (o rosyjskim zaprogramowaniu kulturowym i polskiej rusofobii) Bo Rosja prawo ma szczególne: / Bo w Rosję można tylko wierzyć... Gdyby Pani Krystyna uświadomiła sobie, że tylko nieco młodszy od Tiutczewa Adam Mickiewicz nauczał: Czucie i wiara silniej mówią do mnie / Niż mędrca szkiełko i oko pewnie poprawniej przełożyłaby słowa rosyjskiego romantyka na język kultury polskiej i nie miałaby pretensji do Rosjan, że zwalniają się od zrozumienia. Bo przecież Tiutczew mówi, że to Pani Krystyna racjonalistyczny człowiek Zachodu, który próbuje wspólną miarką wszystko mierzyć nie jest w stanie Rosji zrozumieć. I nie omylił się! Można mieć pretensje do Tiutczewa o nacjonalizm, ale takie same pretensje trzeba byłoby mieć również do Mickiewicza. Tiutczew nie mówi, że Rosja prawo ma szczególne, gdyż prawo to wymysł rzymskiego racjonalizmu, obcego Rosji. Mówi, że Rosja jest czymś szczególnym, innym. Także Mickiewicz utrzymywał, że Polska jest Chrystusem narodów. To te same kategorie romantyczne, z których Polacy (mam nadzieję) już wyrośli, Rosjanie natomiast, mimo starań Putina, w romantycznym myśleniu wciąż pozostają. UPOKORZYĆ ROSJĘ Zdecydowana większość Polaków jest przekonana, że Rosja powinna mieć poczucie winy wobec Polski za wydarzenia z przeszłości. Wśród Rosjan zdanie to podziela jedynie garstka polonofilów. Brak poczucia winy wynika z faktu, że pojęcia cud nad Wisłą, 17 września, Katyń nic im nie mówią. Nie rozumieją więc polskich rozliczeń z historią i dziwią się, że nie chcemy być im wdzięczni za wolność w 1918 i 1945 roku. Putin bardzo zaskoczył Rosjan, gdy podczas wizyty w Warszawie złożył kwiaty pod pomnikiem Armii Krajowej i Państwa Podziemnego. Wielu dziennikarzy rosyjskich w pośpiechu zasięgało informacji, czym było AK (dla sprawiedliwości uświadommy sobie, jak często dziennikarze zachodni utożsamiają Powstanie Warszawskie z Powstaniem w Getcie). Polakom jeszcze trudniej przychodzi zrównoważenie swoich win wobec Rosji. Także mało wiedzą. I jak poczuć się odpowiedzialnym za zdobycie Połocka przez Batorego, za Dymitrów Samozwańców w Moskwie, za udział w kampanii Napoleona, powstanie listopadowe i styczniowe, skoro ze strony Rosji były rozbiory, brutalna rusyfikacja, zsyłki, wojna 1920 r., 17 września, wysiedlenia, Katyń, Starobielsk, Ostaszków, Miednoje, nie udzielenie pomocy podczas Powstania, narzucenie komunizmu i ludowości. Ci nieliczni Rosjanie, którzy zdają sobie z tego sprawę (przede wszystkim z kręgów nacjonalistycznych), uparcie powracają do prób usprawiedliwienia wojny 1920 r. i paktu Ribbentropp-Mołotow, udowadniają niemiecką winę za zbrodnię w Katyniu lub poszukują kontr-katynia na terytorium Polski. Historia nie jest i nigdy nie będzie czynnikiem sprzyjającym kształtowaniu się przyjaznych stosunków polsko-rosyjskich. I nie należy spodziewać się od Rosjan tego poczucia winy, jakie zaszczepione zostało Niemcom, lub gestu (na wzór polskich biskupów) przebaczamy i prosimy o przebaczenie. Rosjanie zbyt dużo sami wycierpieli od reżimu komunistycznego i zbyt długo wychowywano ich w nieprzyjaźni wobec świata zewnętrznego, by stać ich było na tego rodzaju gesty wobec obcych. Do wyjątków należy Aleksander Sołżenicyn, nawołujący Rosjan do pokuty, jednak bardziej za grzechy wobec samych siebie, niż wobec sąsiadów. W jego interpretacji komunizm został narzucony Rosji przez nie-rosjan i dużą za to odpowiedzialność ponosi Zachód. Dlatego przestańmy liczyć, że Rosjanie przyznają nam prawo do zadośćuczynienia za historię. Nie stać ich na to ani finansowo, ani światopoglądowo. Wśród odwiecznych sporów o godło, flagę, hymn trudno radzą sobie ze swoją przeszłością i historia polsko-rosyjska nigdy nie będzie dla nich problemem istotnym. Mrożkowi kiedyś się rzekło, że Polska leży na wschód od Zachodu i na zachód od Wschodu. Zakpił sobie, ale miał rację. Bo gdzież my jesteśmy, jeśli nie we własnej świadomości? Nas Imperium zniewala, Rosjan wciąż jeszcze wyzwala. Putin dlatego ma poparcie wśród mieszkańców Federacji, ponieważ zapanował nad rozpadającym się Imperium. Klęska idei Imperium jak do tej pory zawsze prowadziła Rosję do anarchizmu, gdyż Prawo ma tam wartość zdecydowanie bardziej mizerną niż u nas. Nasz bunt nic tu nie zmieni. Problem może wyleczyć jedynie czas, a w żadnym razie nie politycy, którym marzy się upokorzenie Rosji za wszystkie nasze krzywdy.

35 lat W Polsce wprowadzono kalendarz gregoriański, który zniwelowal 10-dniową różnicę między czasem astronomicznym i kalendarzowym (dnia 4 października 1582 roku) 420 lat Koronacja Zygmunta III Wazy na króla Polski (dnia 27 grudnia 1587 roku) 380 lat Odbyła się zwycięska dla floty polskiej bitwa morska pod Oliwą (dnia 28 listopada 1627 roku) 190 lat Zmarł Tadeusz Kościuszko (dnia 15 października 1817 roku) 150 lat Urodził się Józef Conrad Korzeniowski, światowej sławy marynista (dnia 3 grudnia 1857 roku) 145 lat W Warszawie zaczęła działać Szkoła Główna, pełniąca rolę uniwersytetu (dnia 25 listopada 1862 roku) 140 lat Zmarł Artur Grottger, wybitny malarz (dnia 13 grudnia 1867 roku) 110 lat Urodził się Władysław Broniewski, poeta i tłumacz (dnia 17 grudnia 1897 roku) 105 lat Urodził się Jerzy Zawieyski, prozaik, autor sztuk scenicznych, eseista (dnia 2 października 1902 roku) 100 lat Zmarł Stanisław Wyspiański, dramaturg, poeta i malarz (dnia 28 listopada 1907 roku) 100 lat Urodził się Ksawery Pruszyński, prozaik, publicysta, tłumacz (dnia 4 grudnia 1907 roku) 85 lat Urodził się Olgierd Terlecki, prozaik i publicysta (dnia 18 października 1922 roku) 85 lat Urodził się Tadeusz Borowski, poeta, prozaik, publicysta (dnia 12 listopada 1922 roku) 85 lat Zamordowany został pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Gabriel Narutowicz (dnia 16 grudnia 1922 roku) 75 lat Polscy kryptolodzy złamali kod niemieckiej maszynki szyfrującej Enigma (grudzień 1932 roku) 70 lat Zmarł Bolesław Leśmian (właściwie Lesman), poeta (dnia 5 listopada 1937 roku) 40 lat Zmarł Kazimierz Funk, wybitny biochemik, twórca nauki o witaminach (dnia 20 listopada 1967 roku) 40 lat W fabryce samochodów na Żeraniu wybudowano pierwszy egzemplarz polskiego Fiata 125p (1967 rok) 25 lat Sejm PRL delegalizował NSZZ Solidarność (dnia 8 października 1982 roku) 25 lat Zniesienie stanu wojennego w Polsce (dnia 31 grudnia 1982 roku) 15 lat Władze rosyjskie przekazały Polsce kopię decyzji Biura Politycznego WKP(b) z 5 marca 1940 roku o zamordowaniu polskich oficerów (dnia 14 października 1992 roku) ПОЛЬСКИЕ ВЕДОМОСТИ, Краснодар, 2007, 4 (19) TUZIN PRZYSŁÓW Kto nie ma szczęścia w kartach, ma szczęście w miłości Do trzech razy sztuka Nie to ładne, co ładne, ale co się komu podoba Małe złodzieje wieszają, a wielkim się kłaniają Broda jak u proroka, a cnota jak u draba Co się stało, to się nie odstanie Lepiej jak matka bije, niż jak macoch głaszcze Co się kupi tanio, psom się to dostanie Na frasunek dobry trunek Nagi rozboju się nie boi Nieszczęścia chodzą po ludziach Pieniądze są okrągłe toczą się j% 3 " *=!2/ " ƒ 2,2%2 " K", = 2," d"=!=ƒ= "/ %, % 2 " 2! 2,L C% 3,2 m 2%, %, 2%.%!% %,= 2%.%!% %, 2%, % ` 2/ % % "%!= " = 2,= C% 2, % % 2"3 2 a%!% = =C% 2% *=,= 3 %* "% *,L o!%,2%, 2% C!%,2% # "%!%2, q/! *= = = K,= =2 =.,, d "% =, % Š!C, %! = C L c% /L, 2% " 2%L # K / K%,2 a = C% 3.%,2, = C% d, 2 *32 2% "% = Redaguje kolegium. Redaktor naczelny Aleksander SIELICKI p =*2,!3 2 *%,. c =" /L! =*2%! ` * =! qekh0jhi Pismo Krasnodarskiej Organizacji Regionalnej Polskie Centrum Narodowo-Kulturalne Jedność Adres redakcji: , m. Krasnodar, ul. Stawropolskaja, 149. KubGU. FISMO. Pok Tel.: , faks 007 (861) poloniakubania@mail.ru Nakіad 999 egz. hƒ =, j!= % =! *%L!,% = %L %K? 2" %L %! =,ƒ=,, o% *,L =,% = %-*3 23! /L 2! œe, 2"%B `!! =*,,: ,. j!= % =!, 3. q2="!%c% *=, 149. j3kcr. thqln. j% Š.: , -=* 007 (861) poloniakubania@mail.ru Š,!= 999.*ƒ. o =2 %- 2 =. nka 4,5 C.. g=*=ƒ k???. n2c =2= % " 2,C%!=-,, nnn œš,c%!=-, œj!= % =! *,,ƒ" 2, B:. j!= % =!, b% 2% = C!% ƒ% =, 3. a! = *%L, 353/2. o% C, = % " C =

36 m= " %, C 2 2 # "%ƒ-!= 2, *% = = 23C= 2 C%!= C!%?=2 *%!%2*,, 2 *,, 2=, *=,, %2%",2 *,ƒ, = =! "ƒ!% - %L. h "/C3 * &o% *,. b % %- 2 L[, *%2%!/L "/!,2 "!3*=., ƒ= 2 % %2, = 2, C% %-%!,,, C% %! =,,, C% %KA 3, =, C% 2,!= 3 %2 = % C!"% % % C!,2 ƒ=2 % % "%, 2!=, % % %!= =2%L 11 % K! 2002 % =. j% %, / 2!,, C!,3!%-,2!%, =ƒ 2/ * % %"?, "%ƒ!%, o% *% % c% 3 =! 2"= C% 123 2!=ƒ %". h %"! % %, = / = %*=ƒ= %, 2%.2% %K/2, C% 2, %"C= %!%, =ƒ 2/ &o% *, b % %- 2,[ " e*=2!, % =!, C!"/L "/- C3 * *%2%!%L C!, = 20 % K! 1918 % =. }2=, -%! =,, %*=ƒ= =! =? ",, = "/K%! =ƒ"=, = %,ƒ =,. g= C 2, 3",. 2 = 3 = % "/C3 2,2, "ƒ,!= = % %-, / %KA *2," /, 3KA *2,"- / 2!3 % 2,, 18 %!%", 2!, C!, %,. l %,!3K!,*, C!%- % = 2 = /. C!"/. "/C3 *%", % C% ",,, %"/. p=,!, *!3 =,. ="2%!%",,2=2 L. l/ " = 2=!=, % 2, % b=, -%! =, % 2 % 2, o% *% % m=,% = %-j3 23! % % 0 2!= &e, 2"%[, % C% *%L,- = C%! " p%,,, % C% *%L, 2%!,,, *3 23!, % "* = C% *%" "!=ƒ- ",2, = %!,% =, %K, 2%!,, =,. "=,!% %", % =,. K3., C!=ƒ,*=., % =,. C% ƒ *=. =, 2%!, *3!%, 3... m= *% *% =.2% 3 ="= % # 3,2 "=, =, %!%,,2=2,. q K,! p =*,% = *%,