BARLINEK BEZ BARIER Program poprawy infrastruktury dla osób niepełnosprawnych w Gminie Barlinek

Transkrypt

1 BARLINEK BEZ BARIER Program poprawy infrastruktury dla osób niepełnosprawnych w Gminie Barlinek Autor: Kamila Rogut Szkudlar ek

2 Barlinek, styczeń/luty 2013 Wstęp Rok 2013 został ogłoszony przez Sejm RP rokiem osób niepełnosprawnych. Wprowadzenie w tym zakresie uchwały dowodzi konieczności naprawy nie tylko infrastruktury, ale także nastawienia obywateli. Inicjatywa podjęta przez ustawodawcę jest moim zdaniem jak najbardziej potrzebna, ale pokazuje także, że Państwo w kolejnej dziedzinie życia nie umie zapewnić bezpieczeństwa, w szczególności osobom niepełnosprawnym. Udowadnia to sama treść ww. uchwały, która apeluje do ulepszenia życia codziennego osobom niepełnosprawnym oraz fakt, że wraz z podjętą uchwałą nie zapewniono odpowiednich środków finansowych, chociażby na promocję działań w tym zakresie. Takich środków finansowych brakuje także związkom, które zrzeszają osoby niepełnosprawne, a główną przyczyna tego stanu rzeczy jest brak osobowości prawnej takich związków, które jako organizacje pożytku publicznego pozostawione są w zasadzie samym sobą z budżetem, na dochody, którego składają się przede wszystkim składki osób niepełnosprawnych. Obecny stan rzeczy skutkuje brakiem zainteresowania ze strony państwa, wobec konieczności rozwiązania problemów osób niepełnosprawnych w konkretnym miejscu lub gminie. Natomiast związki działające w konkretnym miejscu nie maja możliwości finansowych do rozwiązania wszystkich problemów. Zaistniała sytuacja pokazuje konieczność pomocy samorządu terytorialnego jako podmiotu łączącego i znajomość potrzeb osób niepełnosprawnych w danym miejscu i możliwość pozyskania środków finansowych. Sądzę, że o taką sytuacje nie należy nikogo obwiniać. Będąc osoba zdrową nie myśli się w kategorii osoby niepełnosprawnej, bo po prostu nie ma takiej potrzeby, dopiero utrata zdrowia powoduje zmianę w świadomości człowieka. Wtedy dostrzega się to, co wcześniej było naturalne lub obojętne.

3 Mieszkam w Barlinku około 30 lat i do chwili znacznej utraty wzroku wydawało mi się, że znam dobrze swoje miasto. Choroba wymusiła na mnie poznanie miasta na nowo. Szybko okazało się, że nie zawsze mogę dotrzeć sama tam gdzie chce lub wejść do miejsca, do którego bym chciała. Szybko tez okazało się, że nie tylko ja mam taki problem. Chcę by moje miasto było dla mnie i dla innych osób niepełnosprawnych zawsze bezpieczne. Uważam, że każde miasto powinno prześwietlić swoją infrastrukturę pod katem osób niepełnosprawnych. Cieszę się, że takiego prześwietlenia przy pomocy związków stowarzyszenia, mieszkańców i władz miasta będę mogła dokonać. Jestem przekonana, że niniejsze opracowanie ulepszy przestrzeń publiczną i stanie się otwartą furtką dla osób niepełnosprawnych które będą mogły samodzielnie załatwić sprawę w mieście, być aktywne zawodowo i społecznie, zrobić zakupy, korzystać z placówek kulturalnych i sportowych oraz korzystać z walorów turystycznych i innych atrakcji które oferuje gmina Barlinek. Definicja osoby niepełnosprawnej Osoba niepełnosprawna to osoba, która charakteryzuje się długotrwałym występowaniem pewnych ograniczeń w prawidłowym funkcjonowaniu człowieka. Ograniczenia te spowodowane są na skutek obniżenia sprawności funkcji fizycznych, psychicznych bądź umysłowych. Jest to także uszkodzenie, czyli utrata lub wada psychiczna, fizjologiczna, anatomiczna struktury organizmu. Utrata ta może być całkowita, częściowa, trwała lub okresowa, wrodzona lub nabyta, ustabilizowana lub progresywna. Niepełnosprawność jest jednym z ważniejszych problemów współczesnego świata. Wynika to z powszechności i rozmiaru tego zjawiska. Z niepełnosprawnością fizyczną wiąże się ponadto zazwyczaj tzw. niepełnosprawność społeczna, czyli niemożność pełnego funkcjonowania w społeczeństwie. 1 Podstawy prawne Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; ustawa z dnia 2 kwietnia 1997r. (Dz. U. z 1997r. Nr 78. Poz.483) 2. Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990r. (Dz. U. z 1990r. Nr 16 poz. 95; z późn. zm.) art. 7 ust. pkt.5 i Ustawa o języku migowym i innych środkach komunikowania się z dnia 19 sierpnia(dz. 1

4 U. Nr 209.poz1243) 4. Uchwała Sejmu w sprawie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych (M.P.z 2012r. poz. 991) Podstawy formalne Własna inicjatywa; 2. Rozmowy z mieszkańcami Barlinka Cel opracowania Celem niniejszego opracowania jest wskazanie barier przestrzeni publicznej w Barlinku, które osoby niepełnosprawne spotykają w życiu codziennym oraz przedstawienie sposobów ich likwidacji. W gminie Barlinek działa wiele instytucji, które pomagają osobą niepełnosprawnym, są to: Ośrodek Pomocy Społecznej, Koło Polskiego Związku Niewidomych, Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków, Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Bratek. Każda z tych instytucji posiada swój katalog potrzeb, jednakże ukierunkowany na daną niepełnosprawność. Brakuje aktywnej współpracy miedzy tymi organizacjami i wspólnego ustalenia priorytetów. Rezultatem braku integracji tych instytucji jest luka w postaci wspólnego głosu osób niepełnosprawnych przed innymi instytucjami, np. przed Radą Miejską w Barlinku. Zakres opracowania Zakres opracowania obejmuje gminę Barlinek, a w szczególności miasto Barlinek Metody i sposoby pr zyjęte w opracowaniu Przy przygotowaniu niniejszego opracowania zwrócono się do osób, które na co dzień opiekują się osobami niepełnosprawnymi oraz do samych osób niepełnosprawnych; skorzystano także z własnych doświadczeń. Pod uwagę wzięto wszystkie organizację działające na terenie gminy Barlinek, których specyfika działalności związana jest z poruszaniem się osób niepełnosprawnych. Wobec przyjęcia takiego założenia odstąpiono np. od kontaktu z Polskim Stowarzyszeniem Diabetyków, które zrzesza osoby chore na

5 cukrzycę, gdyż choroba ta w większości przypadków nie powoduje niepełnosprawności będącej przedmiotem opracowania. Swoje spostrzeżenia na temat napotykanych barier w życiu codziennym w gminie Barlinek wniosły m.in. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom BRATEK, pielęgniarki środowiskowe, Koło Polskiego Związku Niewidomych. Ewidencja osób niepełnosprawnych w gminie Barlinek W celu zewidencjonowania ilości osób niepełnosprawnych w gminie Barlinek zwrócono się do następujących instytucji: do Ośrodka Pomocy Społecznej w Barlinku, o podanie ilości osób które pobierają zasiłek pielęgnacyjny na dzień r. Zasiłek pielęgnacyjny przyznawany jest na wniosek osoby niepełnosprawnej, która ma orzeczony znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Grupa osób z orzeczeniem niepełnosprawności o stopniu lekkim pozostaje niezewidencjonowana. do Powiatowego Zespołu Orzekania o Niepełnosprawności w Myśliborzu, o podanie ilość osób, które na dzień r. mają orzeczoną niepełnosprawność w gminie Barlinek, gdyż jest to jednostka, która nadaje niepełnosprawność jednocześnie orzeka o jej stopniu. Pismem z dnia r. organ ten poinformował iż nie dysponuje rejestrem który mógłby wskazać ilość osób które posiadają aktualne orzeczenie o niepełnosprawności. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Myśliborzu, o podanie ilości osób, które na dzień r. przebywają na świadczeniu ZUS z tytułu niezdolności do pracy oraz na świadczeniu emerytalnym. Uznano, że niezdolność do pracy wynika z uszkodzenia organizmu w sposób, który danej osobie nie pozwala pracować. Ponadto nie każda osoba niepełnosprawna przebywa na świadczeniu z tytułu niezdolności do pracy i odwrotnie. Można przebywać na rencie i nie mieć orzeczenia o niepełnosprawności (np. uszkodzenie organizmu w postaci niemożliwości samodzielnego poruszania się, powoduje konieczność ujęcia takiej osoby jako niepełnosprawnej, mimo iż nie wystąpiła ona z wnioskiem o orzeczenie niepełnosprawności). Za wystąpieniem o podanie ilości osób przebywających na emeryturze przemawia natomiast fakt, iż jest to grupa w której także występują osoby, które mają problemy z poruszaniem się. do Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Barlinku, o podanie ilości członków na dzień r. do Koła Polskiego Związku Niewidomych, o podanie ilości członków na dzień

6 002013r. Po rozmowie z pracownikiem OPS w Barlinku odstąpiono od zwracania się z podobnym wnioskiem o podanie ilości osób niepełnosprawnych do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z tej przyczyny, że jednostki KRUS prowadzą ewidencje rolników, którzy posiadają nieruchomość rolną w danej jednostce, co oznacza, że mieszkaniec gminy Barlinek mając nieruchomość np. w Warszawie będzie podlegał tamtejszej jednostce KRUS. Przyjęta w tym opracowaniu ilość osób niepełnosprawnych jest oczywiście szacunkiem. Aby uzyskać ilość osób niepełnosprawnych w gminie Barlinek należałoby mieć do dyspozycji personalny wykaz osób z każdej ww. instytucji, bowiem okazać się może, że jedna osoba będzie pobierać zasiłek pielęgnacyjny w OPS, pobierać świadczenie z ZUS z tytułu niezdolności do pracy oraz należeć zarówno do Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów i do Koła Polskiego Związku Niewidomych, a tym samym figurować w 4 ewidencjach. Można także przyjąć, że znajdą się osoby niepełnosprawne, które nie będą ujęte w żadnym rejestrze, do którego się zwrócono (jak np.. osoby pobierające rentę z KRUS, czy osoby, które stały się niepełnosprawnymi ruchowo na skutek cukrzycy). Przyjmuje się więc, że ilość osób uzyskana z wyliczeń poniżej może odpowiadać faktycznej liczbie osób niepełnosprawnych w gminie Barlinek. Tab. Zestawienie ilościowe osób niepełnosprawnych w Gminie Barlinek Lp. Instytucja Deklarowana ilość osób niepełnosprawnych OPS w Barlinku ZUS w Myśliborzu w oczekiwaniu na odpowiedź 3. Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Koło Polskiego Związku Niewidomych 70 RAZEM 1213 Bariery infrastr uktur alne i pr opozycje ich likwidacji w mieście Barlinek Tab. 2. Wykaz barier infrastrukturalnych i propozycje ich likwidacji w mieście Barlinek Lp. Bariera/Problem Lokalizacja Propozycja rozwiązania Brak bezpiecznego Skrzyżowanie ulic: Montaż sygnalizacji przejścia dla pieszych w Niepodległości, Rynek, świetlnej z dźwiękiem

7 centrum Barlinka Kozia Niepodległości, Rynek, Różana 2. Nierówne nawierzchnie chodników Miasto Barlinek Wyrównanie nawierzchni chodników 3. Wysokie krawężniki Śliskie płytki na 4. podłogach oraz brak poręczy przy schodach Stojące reklamy na głównych ciągach spacerowych w mieście są dla osoby słabo 5. widzącej przeszkodą, a miejsce pozostawione na przejście jest wąskie, tym bardziej dla osoby poruszającej się na Miasto Barlinek, np. zejście z ulicy Rynek w kierunku promenady Większość sklepów w Barlinku Główne ciągi spacerowe w mieście np. reklamy przy ulicy Niepodległości: przy zejściu na ul. Tunelową oraz naprzeciwko skrzyżowania z ul. Górną Obniżenie krawężników w miejscach gdzie jest to możliwe. Pomalowanie na żółto krawężników gdzie obniżenie nie jest to możliwe Wystosowanie pisma do PINB w Myśliborzu z prośbą o sprawdzanie przy odbiorze czy nowo powstające obiekty wykonane zostały zgodnie Z Rozporządzeniem MI w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Sprawdzenie czy właściciele reklam posiadają zgodę od ZZDW. Wystosowanie pisma do ZZDW z prośbą o wydawanie przyszłych zezwoleń na postawienie reklamy z uwzględnieniem pozostawienia miejsca na

8 wózku inwalidzkim bezpieczne przejście niemożliwe do pokonania przejazd wózka. 6. Komunikacja miejska brak możliwości skorzystania przez osoby poruszające się na wózku inwalidzkim Całe miasto Rozwiązaniem mógłby być podnośnik oraz wyznaczenie przejazdów autokarów z podnośnikiem 7. Mało miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych Obszar przy ośrodku zdrowia Analiza możliwości stworzenia nowych miejsc parkingowych dla osób niepełnosprawnych 8. Wystające schody poza kubaturę budynku dotyczy tych miejsc, w których chodnik jest wąski Sposobem rozwiązania tego problemu jest zaznaczenie żółtym kolorem krawędzi stopni. 9. Schody przy ulicy Górnej do BOK są trudne do pokonania w porze wieczorowej Schody przy ulicy Górnejdo BOKu Sytuację tą poprawi żółta barierka bądź pomalowanie skrajnych stopni. Pionowe znaki drogowe postawione dalej od Uznano że problem ten 10. krawędzi jezdni z uwagi na szare słupki są Całe miasto rozwiąże żółta naklejka lub pomalowanie słupka na niedostrzegalne dla wysokości 1,40 1,70 m. osoby, która słabo widzi 1 Wąskie przejście przy budynku Urzędu Miejskiego Ulica Niepodległościszerokość budynku o numerze 20 Analiza możliwości przesunięcia zamontowanych w 2012r. barierek w stronę ulicy Przejścia dla pieszych. Pasy przy krawężnikach 12. Osoby słabo widzące mają problem z Całe miasto pomalować na kolor żółty osoba niedowidząca dzięki lokalizacją zbliżającego temu szybciej zorientuje

9 się chodnika się, że zbliża się do chodnika. 13. Brak odpowiedniej drogi i chodnika do BOKu Ulica Żabia i Podwale dla osób poruszających się na wózku Ul. Żabia i Podwale Nierówna nawierzchnia przy ulicy Sienkiewicza 14. utrudnia dostęp wózkiem inwalidzkim do ul. Sienkiewicza Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom BRATEK 15. Brak toalety miejskiej dla osób niepełnosprawnych Miasto Barlinek 16. Brak dostępu do plaży Miejskiej Ul. Sportowa Dostęp do punktów sprzedaży i usług takich 17. jak zakłady fryzjerskie, restauracje, puby, usługi Całe miasto telefoniczne, dom towarowy 18. Trasa wokół Jeziora Jezioro Barlineckie Remont nawierzchni jezdni i chodników ulicy Żabiej i Podwale Remont nawierzchni ulicy Budowa toalety miejskiej dostosowanej dla osób niepełnosprawnych Wykonanie wjazdu dla osób niepełnosprawnych Zachęcenie przedsiębiorców do przystosowania swoich obiektów dla osób niepełnosprawnych Analiza możliwości przystosowania trasy wokół Jeziora dla osób niepełnosprawnych

10 Wykaz barier w głównych instytucjach i budynkach w mieście Barlinek Tab. 3. Ośrodek zdrowia przychodnia przy ul. Szpitalnej Brak dostępu do ośrodka zdrowia dla osób mających problemy z poruszaniem się; skorzystanie z podnośnika jest możliwe po uprzednim zawiadomieniu osób dyżurnych; podnośnik często jest zepsuty (serwis jest w Poznaniu). Najlepszym rozwiązaniem 2. Brak dostępu do piętra 1 i 2 tj. do gabinetów specjalistycznych: okulisty, dentysty, neurologa i do byłaby winda z dostępem na każde piętro. laboratorium 3. Brak dostępu do opieki nocnej i świątecznej. Boczne wejście w ogóle niedostosowane dla osób niepełnosprawnych 4. Śliskie płytki podłogowe Wymiana płytek na antypoślizgowe Umieszczenie dodatkowo 5. na drzwiach gabinetów Ośrodek zdrowia przechodnia brak promocji dobrych informacji że zachowań wśród pacjentów pierwszeństwo mają matki z dziećmi, inwalidzi itp. Tab. 4. Urząd Miejski Brak informacji z przodu budynku, o tym ze wejście Montaż tablicy z dla osób niepełnosprawnych znajduje się z boku informacją budynku

11 2. Brak pomalowanych stopni lub barierki na żółto z boku budynku Pomalowanie skrajnych stopni na żółto lub barierki Barierki przy schodach wewnątrz budynku nie odpowiadają stopniom, w szczególności na parterze 3. barierka zaczyna się od drugiego stopnia Informacja o lokalizacji pokoju nr 9 znajduje się zbyt 4. wysoko 5. Brak numerów na drzwiach Dla osób niepełnosprawnych dostępny jest tylko parter, i mimo działania Biura Obsługi Interesanta i zejścia 6. pracownika do Interesanta brakuje pomieszczenia, w którym mógłby być obsłużony z zachowaniem intymności. Brak pionowego znaku o miejscu parkingowym dla 7. inwalidów Brak pracowników posługujących się językiem 8. migowym Dostosowanie barierek do schodów Umieszczenie informacja na wysokości wzroku, tj. 1,40 1,70 m Umieszczenie numerów na drzwiach Rozmieszczenie i układ parteru nie dają możliwości wysunięcia propozycji. Dopiero ewentualna rozbudowa budynku lub remont rozwiąże tę kwestię, Umieszczenie tablicy z informacją o miejscu parkingowym dla osób niepełnosprawnych Przeszkolenie pracowników w zakresie posługiwania się językiem migowym Tab. 5. Ośrodek Pomocy Społecznej przy ul. Strzeleckiej Zorganizowanie Biura Brak wyraźnej i czytelnej informacji o tym, że sprawę Obsługi na parterze można załatwić na parterze, po wezwaniu pracownika. budynku.

12 Tab. 6. Budynek Poczty przy ul. 1 go Maja Brak dostępu do budynku dla osób niepełnosprawnych, Wykonanie podjazdu dla sprawy załatwiane są poza budynkiem po naciśnięciu osób niepełnosprawnych dzwonka 2. Ciężkie i masywne drzwi, osoby starsze mają problem by je otworzyć Wymiana drzwi 3. Śliskie schody i podłoga Wymiana płytek na antypoślizgowe Tab. 7. Kościół pw. NS NMP w Barlinku Istniejący wjazd dla osób niepełnosprawnych jest wąski Wykonanie podjazdu przy i trudno dostępny bocznym wejściu (od 2. strony ul. Wodnej) oraz Brakuje także bezpiecznej poręczy przy schodach oraz montaż odpowiednich podjazdu dla wózków np. dziecięcych. poręczy przy schodach Tab. 8. Budynek Urzędu Pracy przy ul. Lipowej Brak dostępu dla osób niepełnosprawnych Wykonanie wejścia dla osób niepełnosprawnych i możliwość wezwania pracownika Tab. 9. Komisariat Policji przy ul. Ogrodowej Brak dostępu dla osób niepełnosprawnych Wykonanie wejścia dla osób niepełnosprawnych

13 lub możliwość wezwania pracownika Tab. 10. Muzeum Regionalne przy ul. Paderewskiego w Barlinku Brak dostępu dla osób niepełnosprawnych Analiza możliwości dostępu do budynku dla osób niepełnosprawnych Tab. 1 Budynek przy ulicy Sądowej bank, Redakcja Echo Barlinka Brak dostępu dla osób niepełnosprawnych Wykonanie wejścia dla osób niepełnosprawnych lub możliwość wezwania pracownika Tab. 12. Szkoła Podstawowa nr 1 przy ul. Jeziornej Wykonanie wejścia dla Brak dostępu dla osób niepełnosprawnych, dostęp na osób niepełnosprawnych, parter niemożliwy windy lub podnośnika Tab. 13. Publiczne Gimnazjum nr 1 przy ul. Leśnej Brak dostępu do budynku dla osób Budowa podjazdu dla osób niepełnosprawnych. niepełnosprawnych. Tab. 14. Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 przy ul. Szosowej Wykonanie połączenia Brak połączenia przystosowanego dla wózków przystosowanego dla inwalidzkich między szkołą a internatem wózków inwalidzkich między szkołą a internatem

14 2. Brak dostępu do boiska przy ZSZ dla wózków inwalidzkich Przystosowanie zejścia dla wózków inwalidzkich Poprawa infrastr uktury w Gminie Barlinek poza obszarem miasta W celu poznania potrzeb osób niepełnosprawnych poza obszarem miasta Barlinek zwrócono się o pomoc do jednostek pomocniczych Gminy do sołtysów. W Gminie Barlinek działa 20 sołectw, każdego sołtysa poproszono o pomoc w zakresie wskazania barier architektonicznych, urbanistycznych i społecznych na wsi. Uzyskane w ten sposób opinie można pogrupować na trzy kategorie: Grupę pierwszą stanowią dwa sołectwa: Krzynka i Rychnów są to miejscowości, które zdaniem sołtysów są przystosowane dla osób niepełnosprawnych i mających problemy z poruszaniem się. Świetlice wiejskie posiadają podjazdy dla wózków inwalidzkich i przystosowane toalety. W większej części obie te miejscowości posiadają nowe chodniki. Nie ma tez przeszkód z wejściem do sklepów spożywczych czy kościoła (Rychnów). 2. Druga grupa sołectw to miejscowości, w których poprawa infrastruktury wiązałaby się z jej budową. Istnieją bowiem sołectwa o zabudowie rozproszonej. Do takich sołectw można np. zaliczyć Dzikówko, Ożar, Okunie. W tych miejscowościach poprawa infrastruktury wiązałaby się z budowa chodników, oświetlenia i świetlicy wiejskiej. 3. Trzecią grupę stanowią sołectwa, które posiadają infrastrukturę jednak wymaga ona przystosowania dla osób mających problemy z poruszaniem się. Są to remonty chodników i ich rozbudowa, wybudowanie specjalnych wejść do świetlic i ich dostosowanie (np. poprzez likwidację wewnętrznych progów), dopasowanie wejść do kościołów (np. poprzez montaż poręczy czy budowa wejść). To także poprawa nawierzchni wokół obiektów sportowych tj. boiska czy placu zabaw. Wiele z potrzeb jakie wskazały sołectwa w Gminie Barlinek są planowane do realizacji. Przykładem są takie zadania inwestycyjne, jak budowa świetlic w Równie i Dzikowie z dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych, czy też budowa oświetlenia w miejscowości

15 Dzikówko. Główną przeszkodą w realizacji tych potrzeb jest oczywiście ich finansowanie. Brak infrastruktury na wioskach w postaci chodników o równej nawierzchni powoduje iż osoba niepełnosprawna pomimo dostosowania swojego mieszkania i otoczenia do własnych potrzeb po opuszczeniu granic domu nie ma możliwości samodzielnie poruszać się dalej. Takim sytuacją należy przeciwdziałać, gdyż skutkiem braku infrastruktury na wioskach będzie migracja osób niepełnosprawnych do miast.