Od Dyrektywy 2008/96/WE do nowelizacji ustawy o drogach publicznych aktualny stan prawny w praktyce

Transkrypt

1 Seminarium Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego dwa lata doświadczeń po implementacji Dyrektywy Unijnej Uniwersytet Zielonogórski Zielona Góra Od Dyrektywy 2008/96/WE do nowelizacji ustawy o drogach publicznych aktualny stan prawny w praktyce dr inż. Józef Włosek UZ Zielona Góra

2 1. Wprowadzenie Pyt.: Kto w Polsce jest / powinien być zainteresowany problematyką brd? Odp.: Czy tylko NIK - Przyczyny złego stanu bezpieczeństwa drogowego w świetle wyników kontroli NIK 2011 r. Zły stan pojazdów Zagrożenie na przejazdach kolejowych Nieprawidłowy przewóz mat. niebezpiecznych Wadliwa organizacja ruchu drogowego Złe szkolenie i egzaminowanie kierowców Zły stan techniczny infrastruktury drogowej;

3 1.2. Definicje [wg Dyrektywy] Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego oznacza niezależną, szczegółową, systematyczną i techniczną kontrolę pod względem bezpieczeństwa cech konstrukcyjnych projektu infrastruktury drogowej, obejmującą wszystkie etapy od projektowania do początkowej fazy użytkowania;. Projekt infrastruktury oznacza projekt budowy nowej infrastruktury drogowej lub istotną modyfikację istniejącej sieci mającą wpływ na natężenie ruchu.

4 Co widzi audytor brd?

5 Co widzi audytor brd?

6 1.3. Różnice pomiędzy "sprawdzaniem projektów drogowych" a "audytem BRD": Sprawdzenie projektu pod względem BRD: - zespół z doświadczeniem w projektowaniu (zgodność z ustawą). - zwykle brak wizji lokalnej bo to dopiero stadium mapy do celów projektowania - zapewnienie zgodności z normatywem warunki techniczne - brak rozważań w zakresie potrzeb innych środków transportu zlecenie jest ograniczone opisem przedmiotu zamówienia tylko droga Projektant nie chce i nie musi wskazywać innych alternatywnych środków transporu np. wydzielenie drogi dla rowerowów inną trasą poza granicami opracowania. - nastawienie na wskazywanie środków naprawczych audyt BRD: - zespół z doświadczeniem interdyscyplinarnym - co najmniej jedna wizja lokalna - zastosowanie listy kontrolnej z problemami zwykle nie branymi pod uwagę w projektowaniu - zwrócenie uwagi na aspekty multimodalne (piesi, rowerzyści, linie kolejowe, autobusy itp. - Nastawienie na przewidywanie powstania wypadku

7 2. DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2008/96/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej (str.9) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ wprowadza Dyrektywę na podstawie konsekwentnych inicjatyw: Konieczność zapewnienia wysokiego poziomu dobrobytu a w szczególności zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa na Transeuropejskiej Sieci Drogowej określonej w decyzji nr 1692/96/WE Wyznaczenie celu zmniejszenia o połowę liczby wypadków śmiertelnych na drogach w Unii Europejskiej między 2001 a 2010 na podstawie zobowiązań z Białej Księgi Europejska polityka transportowa 2003 komunikat UE z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie Europejskiego programu działań na rzecz bezpieczeństwa na drodze Zmniejszenie o połowę liczby ofiar wypadków drogowych w Unii Europejskiej do roku 2010: wspólna odpowiedzialność

8 DYREKTYWA cd. W uzasadnieniu do Dyrektywy UE wzięto pod uwagę zaawansowanie polityki brd w państwach członkowskich: Duży postęp w zakresie projektowania pojazdów (środki bezpieczeństwa oraz rozwój i stosowanie nowych technologii Funkcjonują odpowiednie procedury jako podstawowe narzędzia poprawy bezpieczeństwa infrastruktury drogowej w ramach transeuropejskiej sieci drogowej (ocena bezpieczeństwa ruchu drogowego) Badania naukowe mające zasadnicze znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa ruchu na drogach w Unii Europejskiej. Poziom bezpieczeństwa na istniejących drogach powinien zostać podniesiony poprzez inwestycje realizowane na określonych odcinkach dróg charakteryzujących się największą koncentracją wypadków lub największymi możliwościami ograniczenia wypadków W celu zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach w Unii Europejskiej państwa członkowskie powinny stosować wytyczne dotyczące zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury

9 DYREKTYWA cd. Artykuł 1 Przedmiot i zakres 1...dyrektywa wymaga ustanowienia i wdrożenia procedur dotyczących przeprowadzania przez państwa członkowskie ocen wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego, audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego, zarządzania bezpieczeństwem sieci drogowej i kontroli bezpieczeństwa ruchu drogowego. 2.Dyrektywa ma zastosowanie w odniesieniu do dróg wchodzących w skład transeuropejskiej sieci drogowej znajdujących się na etapie projektu, budowy lub użytkowania 3.Państwa członkowskie mogą również stosować przepisy niniejszej dyrektywy jako zestaw najlepszych praktyk w odniesieniu do krajowej infrastruktury transportu drogowego niewchodzącej w skład transeuropejskich sieci drogowych, której budowa została w całości lub w części sfinansowana przez Wspólnotę

10 DYREKTYWA cd. Państwa członkowskie zapewniają, że we wszystkich czterech obszarach określonych w art.3, 4, 5, 6 wypełnią postanowienia Dyrektywy Artykuł 3 Ocena wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego projektów infrastruktury W ocenie tej wskazuje się na względy bezpieczeństwa ruchu drogowego, które przyczyniają się do wyboru zaproponowanego rozwiązania. Dostarcza się również wszystkich istotnych informacji niezbędnych do analizy kosztów i korzyści poszczególnych wariantów podlegających ocenie. Analogia do oceny oddziaływania na środowisko?! DYREKTYWA RADY 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (str. 91) DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (str. 25)

11 DYREKTYWA cd. Artykuł 4 Audyty bezpieczeństwa ruchu drogowego projektów infrastruktury Państwa członkowskie zapewniają, aby do przeprowadzania audytu cech konstrukcyjnych projektu infrastruktury drogowej wyznaczony został audytor. Audytor posiada niezbędne kompetencje zawodowe oraz ukończył szkolenia przewidziane w art. 9. W przypadku audytów przeprowadzanych przez zespoły co najmniej jeden członek zespołu posiada certyfikat kompetencji zawodowych, o którym mowa w art. 9 ust. 3. Audyty bezpieczeństwa ruchu drogowego stanowią integralną część procesu projektowania infrastruktury na etapie: - projektu wstępnego, - projektu szczegółowego, - przygotowania do otwarcia oraz - w początkowej fazie użytkowania.

12 DYREKTYWA cd. Audytor określa elementy konstrukcji istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa w sprawozdaniu z audytu dla każdego etapu projektu infrastruktury. W przypadku gdy podczas audytu zidentyfikowano elementy zagrażające bezpieczeństwu, lecz projekt nie został poprawiony przed zakończeniem odpowiedniego etapu, właściwa jednostka przedstawia odpowiednie uzasadnienie w załączniku do sprawozdania z audytu.

13 DYREKTYWA cd. Artykuł 5 Klasyfikacja ze względu na bezpieczeństwo oraz zarządzanie siecią drogową w użytkowaniu Klasyfikacja odcinków dróg o dużej koncentracji wypadków oraz klasyfikacja ze względu na bezpieczeństwo sieci będą sporządzane na podstawie ocen użytkowania sieci drogowej, przeprowadzanych co najmniej raz na trzy lata. odcinki dróg objęte wysokim priorytetem zgodnie z wynikami klasyfikacji odcinków o dużej koncentracji wypadków oraz klasyfikacji ze względu na bezpieczeństwo sieci będą oceniane przez zespoły ekspertów. Co najmniej jeden członek zespołu ekspertów jest audytorem Na odcinki o dużej koncentracji wypadków należy kierować w pierwszej kolejności środki zaradcze:

14 DYREKTYWA cd. Zestaw przykładowych środków zaradczych, które należy wprowadzić: usunięcie lub zabezpieczenie stałych przeszkód na poboczu drogi, ograniczenie prędkości i nasilenie lokalnych kontroli prędkości, poprawa widoczności w różnych warunkach pogodowych i przy różnym oświetleniu, poprawa warunków bezpieczeństwa urządzeń na poboczu drogi, takich jak urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego,!! poprawa spójności, widoczności, czytelności i lokalizacji oznakowania poziomego (w tym stosowanie krawędziowego oznakowania akustycznego), oznakowania pionowego i sygnalizacji świetlnej, ochrona przed spadającymi kamieniami, osunięciami gruntu i lawinami, poprawa przyczepności/eliminacja nierówności jezdni, przeprojektowanie urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, umieszczenie oraz ulepszenie barier ochronnych w pasie dzielącym, zmiana oznakowania możliwości wyprzedzania, poprawa skrzyżowań, w tym przejazdów kolejowych, zmiana profilu trasy, zmiana szerokości jezdni, dodanie utwardzonego pobocza, wprowadzenie systemu zarządzania ruchem i jego kontroli, zmniejszenie możliwości kolizji z niechronionymi użytkownikami, przystosowanie drogi do obowiązujących norm konstrukcyjnych, remont lub wymiana jezdni, wykorzystanie inteligentnych znaków drogowych, poprawa systemów inteligentnego transportu i usług telematycznych dla celów interoperacyjności, funkcjonowania w nagłych przypadkach i sygnalizacji.

15 DYREKTYWA cd. Artykuł 6 Kontrole bezpieczeństwa Przeprowadzać kontrole bezpieczeństwa w odniesieniu do dróg będących w użytkowaniu w celu zidentyfikowania elementów związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego i zapobiegania wypadkom. Kontrole bezpieczeństwa obejmują okresowe kontrole sieci drogowej oraz badania ewentualnego wpływu robót drogowych na bezpieczeństwo ruchu drogowego

16 DYREKTYWA cd. Artykuł 9 Wyznaczanie i szkolenie audytorów Państwa członkowskie zapewniają przyjęcie programów szkoleń dla audytorów bezpieczeństwa ruchu drogowego do dnia 19 grudnia 2011 r. Audytorzy bezpieczeństwa ruchu drogowego pełniący swoje funkcje na podstawie dyrektywy przechodzą szkolenie wstępne zakończone uzyskaniem certyfikatu kompetencji zawodowych, a następnie uczestniczą w dalszych okresowych kursach szkoleniowych Audytorzy bezpieczeństwa ruchu drogowego posiadają certyfikat kompetencji zawodowych. Certyfikaty wydane przed wejściem w życie niniejszej dyrektywy są uznawane. (np. Politechnika Krakowska) Audytorzy mają posiadać odpowiednie doświadczenie lub ukończone szkolenie w zakresie projektowania dróg, inżynierii bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz analizy wypadków

17 3. BRD w Europie w roku wprowadzenia DYREKTYWY Liczba ofiar śmiertelnych na 1 mln mieszkańców w 2008 r.

18 4. USTAWA z dnia 13 kwietnia 2012 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw *) Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego niezależna, szczegółowa, techniczna ocena cech projektowanej, budowanej, przebudowywanej lub użytkowanej drogi publicznej pod względem bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego

19 USTAWA cd *) ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, ustawę z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, ustawę z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawę z dnia 12 stycznia 2007 r. o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia i ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko

20 USTAWA cd. Art. 24h. Zarządzanie bezpieczeństwem dróg w transeuropejskiej sieci drogowej polega na: 1) przeprowadzeniu: a) oceny wpływu planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego, b) audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego; 2) dokonywaniu klasyfikacji odcinków dróg: a) ze względu na koncentrację wypadków śmiertelnych, b) ze względu na bezpieczeństwo sieci drogowej.

21 USTAWA cd. Art. 24j. 1. Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego przeprowadza się: 1)w ramach opracowywania na potrzeby decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach karty informacyjnej przedsięwzięcia lub raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, ich ewentualnego uzupełniania oraz gdy w toku postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wyniknie potrzeba przedstawienia nowego wariantu drogi; 2) przed wszczęciem postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o pozwoleniu na budowę albo przed zgłoszeniem wykonywania robót; 3) przed wszczęciem postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie drogi lub zawiadomieniem o zakończeniu budowy lub przebudowy drogi; 4) przed upływem 12 miesięcy od dnia oddania drogi do użytkowania.

22 USTAWA cd. Art. 24n. 1. Audytorem bezpieczeństwa ruchu drogowego jest osoba, która posiada certyfikat audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego. 2. Certyfikat audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego może uzyskać osoba, która: 1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 2) korzysta z pełni z praw publicznych; 3) nie została skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyśl-ne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; 4) posiada wyższe wykształcenie techniczne w zakresie budownictwa drogowego, inżynierii ruchu drogowego lub transportu; 5) posiada co najmniej 5-letnią praktykę w zakresie projektowania dróg, inżynierii ruchu drogowego, zarządzania drogami, zarządzania ruchem drogowym lub opiniowania projektów drogowych pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego; 6) posiada zaświadczenie o ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu na audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego. 3. Audytor bezpieczeństwa ruchu drogowego ma obowiązek stałego podnoszenia kwalifikacji zawodowych na szkoleniach okresowych co najmniej raz na trzy lata.

23 Certyfikaty audytora brd

24 5. Czynniki zagrożenia wypadkowego Identyfikacja ryzyka wystąpienia zagrożenia wypadkowego poprzez: Postrzeganie drogi jako jednego z elementów czynników zagrożenia wypadkowego C-D-P Znajomość efektów łącznych oddziaływań różnych elementów dróg i ich otoczenia na bezpieczeństwo ruchu Konieczna jest aktualizacja tych podstaw z uwagi na zmieniające się uwarunkowania funkcjonowania infrastruktury drogowej- otoczenia drogi

25 Czynniki zagrożenia wypadkowego C-D-P cd. Czynnik % Droga (D) 3 Człowiek (C) 58 Pojazd (P) 2 DC 27 CP 6 PD 1 DCP 3 Droga Pojazd Człowiek

26 6. Przykłady wymagające audytu brd Który przepis obowiązuje od pomarańczowej linii? - B-25 zakaz wyprzedzania czy - P-4 podwójna linia ciągła czy - P-6 linia ostrzegawcza - czy.?

27 Przykłady wymagające audytu brd cd. Czy znak A-11 nierówna droga jest tu zbędny?

28 Przykłady wymagające audytu brd cd. Czy rowerzyści są uczestnikami ruchu?