- w lesie kurzelowskim pierwsze obozowisko (miejsce kwaterowania także później) koło gajówki Dąbrowy, Placówka Kurzelów.

Transkrypt

1 Leśna Kapliczka. Oddział partyzancki AK Mieczysława Tarchalskiego Marcina powstał w połowie 1943 roku. Historia oddziału i jego dowódcy jest na tyle znana, że nie będę jej tu przypominał. Warto przybliżyć historię głównej bazy oddziału Obozowiska na Pękowcu. Historię, która dzięki Lasom Państwowym jest kultywowana a pozostałości obozu otoczone są do dnia dzisiejszego opieką. Już od samego początku,powstania oddziału, problemem było zakwaterowanie. Oddział kwaterował w szałasach, wioskach, dworach, a także w specjalnie przystosowanych do tego obozowiskach leśnych Wspomnianych wyżej obozowisk było wiele. Było to głównie spowodowane względami bezpieczeństwa,gdyż oddział co kilka dni musiał przenosić się w inne okolice. Myślę, że warto tu wspomnieć kilka głównych obozowisk : - w lesie kurzelowskim pierwsze obozowisko (miejsce kwaterowania także później) koło gajówki Dąbrowy, Placówka Kurzelów. - Krogulec, Placówka Oleszno. - Gajówka Marianów pomiędzy Aleksandrowem, a Seceminem u gajowego Macieja Kowalskiego Wrona (stąd obozowisko nazywane u Wrony). - Czarny Las na południowy-wschód od Szczekocin, pod Gródkiem obozowisko na terenie Placówki Irządze pomiędzy wsią Gródek, a Pilicą. - na Szyszkach obozowisko na terenie Placówki Irządze. - Foltyny obozowisko na terenie Placówki Irządze. Kwatery w wioskach zajmowane przez dłuższy czas: -Zagórze koło miejscowości Tarnawa Góra (Placówka Moskorzew), -Zagórcze (Zagórze) wioska pomiędzy Krzepinem i Krasowem (Placówka Radków). W grudniu 1943 oddział kwaterował koło wsi Pękowiec na terenie Placówki Chrząstów. Właśnie to obozowisko zostało wybrane jako główne obozowisko oddziału. Na miejsce warownego obozu wybrano duży kompleks leśny między Kurzelowem, a wsią Pękowiec. Na suchym, piaszczystym wzgórzu porośniętym młodym, gęstym lasem zaplanowano wybudowanie bunkrów. Około 8 maja 1944r. z oddziału wydzielono grupę ok. 30 partyzantów, którzy mieli prowadzić prace pod nadzorem dwóch oficerów: por. Eugeniusza Smarzyńskiego Malinowski i ppor. Michał Michalski Skała (w pracach brali też udział w większości żołnierze z II plutonu którym dowodził). Oddział uzbrojony w 2 rkm, 2 pistolety maszynowe oraz karabiny samodzielnie ubezpieczał teren bazy wystawiając ubezpieczenia, które nie dopuszczały w okolicę osób postronnych. Także leśnicy którzy dowozili budulec nie przyjeżdżali do samego obozowiska, ale pozostawiali materiały w pewnym oddaleniu. Na miejsce prac donosili go sami partyzanci. Majstrem budowy został sierż. Mieczysław Mazurkiewicz Smok pod którego nadzorem budowano 4 bunkry mieszkalne oraz bunkier przeznaczony na magazyn. Cztery pierwsze bunkry usytuowane były jak na zamieszczonym planie. Miały wymiary 4 na 4 metry i były częściowo wkopane w ziemię (po obsypaniu wystających części wyglądały jak leśne pagórki). Trzy z nich miały charakter mieszkalny i znajdowały się tam: piętrowe prycze, stolik, ławka i piecyk żeliwny. W czwartym bunkrze nie było wyposażenia bowiem przeznaczony był on na miejsce szkoleń (mógł pomieścić ok. 30 żołnierzy) lub wydawania posiłku w czasie niepogody. Bunkier ten mógł także być wykorzystywany jako podręczny magazyn.

2 Okna we wszystkich bunkrach wychodziły na zewnątrz całego placu i były tak skonstruowane aby, w razie potrzeby, można było prowadzić z nich ogień do atakującego wroga. Piąty bunkier miał charakter tajny i przeznaczony był na magazyn broni, amunicji i innych materiałów wojskowych. Znajdował się on około 200 metrów od pozostałych. Jego podłoga umieszczona była ok. 3 metry pod poziomem gruntu. Miał wymiary 4x4 metry, ale dodatkowo miał przedsionek o wymiarach 1x1 metr zakończony u góry skrzynią wypełnioną ziemią w której wsadzone było drzewko. Całość była dokładnie zamaskowana. Aby dostać się do tego bunkra, trzeba było wiedzieć, które drzewko należało unieść w górę, a z nim skrzynię, wtedy odkrywał się pionowy właz do przedsionka, do którego wchodziło się po drabinie. Do

3 głównego pomieszczenia oddzielały go drzwi zamykane na kłódkę. Bunkier ten musiał być co najmniej raz w tygodniu wietrzony, a broń czyszczona i oliwiona. Bunkry na Pękowcu nigdy nie musiały być wykorzystywane do celów obronnych, ale późną jesienią i zimą 1944/45r. stanowiły oparcie dla przebywających w lesie żołnierzy AK. W tych właśnie bunkrach gościł także, w styczniu 1945r., Komendant Główny AK gen. Leopold Okulicki Niedźwiadek. Po zakończeniu działań wojennych, bunkry zostały wysadzone. Do dziś zachowały się wyraźne ślady, zagłębienia w ziemi. Dojście, dojazd do bunkrów ziemianek, jest oznaczone strzałkami. W 1995 roku w pobliżu obozu postawiono pamiątkowy kamień, odbyła się uroczystość odsłonięcia. Kamień odsłoniła Maria Tarchalska, córka dowódcy oddziału Majora Mieczysława Tarchalskiego ps. Marcin.

4 Jednym z Partyzantów, którzy brali udział w budowie obozu był Pan Jan Miedziejewski ps. Łazik - jeden z ulubionych Partyzantów Komendanta Marcina..Uczestniczył, on również jako obstawa/ochrona podczas wizyty Generała Leopolda Okulickiego. Już po zakończeniu działań wojennych Pan Jan był wspaniałym świadkiem tamtych dni a także opiekunem tego i wielu innych Miejsc Pamięci Narodowej. Niestety zmarł w dniu roku, w wieku 89 lat. Pięknym i trwałym śladem, który ten wspaniały człowiek pozostawił po sobie właśnie na Pękowcu, jest kapliczka na jednym z drzew. Niestety niedawno, ktoś zły człowiek zdewastował tą pamiątkę, w sumie nie wiadomo w jakim celu!?

5 Stowarzyszenie Pękowiec, które mam zaszczyt reprezentować, zwróciło się z prośbą o pomoc do Pana Artura Ratusznika Nadleśniczego Nadleśnictwa Włoszczowa. Ze środków Stowarzyszenia, zakupiono obrazek do kapliczki, który dzięki wspaniałej działalności Pana Nadleśniczego znalazł się w odnowionej kapliczce. Wyrazy uznania dla Pana Artura Ratusznika Nadleśniczego Nadleśnictwa Włoszczowa oraz Pana Krzysztofa Tobiasza Leśniczego z Leśnictwa Pękowiec Warto dbać o historię, nie tylko globalną, ale też i lokalną. Jacek Nestor --- Stowarzyszenie Pekowiec im.mjr.inż.mieczysława Tarchalskiego ps Marcin ul.złotowska 1/ Szczecin Tel:

6 WWW: Żródła : - Lis J., Kopczyński W., Niedbał J.: Kryptonimy Hetman i Chrobry Armii Krajowej, własne materiały Stowarzyszenia Pękowiec