Spór o uniwersalia - podstawowe stanowiska i główni przedstawiciele. Filozofia scholastyczna i jej znaczenie dla filozofii zachodniej.
|
|
- Justyna Leśniak
- 4 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Spór o uniwersalia - podstawowe stanowiska i główni przedstawiciele. Filozofia scholastyczna i jej znaczenie dla filozofii zachodniej. Spór o uniwersalia, to spór o status pojęć ogólnych. Wiąże się z tym pytanie, do czego pojęcia ogólne się odnoszą. A. Należy odróżnić predykaty, które są orzekane o czymś, i przypisują jakiemuś przedmiotowi (rozumianemu bardzo szeroko, a nie tylko jako synonim rzeczy) własność lub jej odmawiają. Np. Kubica jest kierowcą F1. To jest dom. Andrzej pisze. Prawdomówność jest cnotą etyczną. Niesprawiedliwość nie jest dobrem moralnym. Predykaty oznaczają i mają zazwyczaj charakter ogólny, bowiem predykaty kierowca, dom, pisze, cnota etyczna, dobro moralne można przypisać lub odmówić ich przypisania różnym i zarazem wielu przedmiotom. Ogólność może być rozumiana dwojako: Ekstensja (denotacja) predykatu to klasa jego desygnatów (ogółu przedmiotów, które on oznacza). Intensja (konotacja) predykatu to to, co predykat przypisuje przedmiotowi lub czego mu odmawia. Intensję można nazwać pojęciem. B. Nazwy (także własne) i oznaczenia denotują przedmioty np. Piłsudski, Wawel, miasto, Wisła. Oznaczenia, często będące połączeniem słów wskaźnikowych (ten, ta, to, tamten, to oto itp.) z predykatami lub same słowa wskaźnikowe spełniają funkcję
2 denotowania: ten tam, ta dziewczyna, miasto Wyspiańskiego, siedziba królów polskich. Pytanie, jakie stawiano jeszcze w starożytności, a potem w okresie średniowiecza i później, brzmiało, czy predykatom, które mają znaczenie, czyli intensję, odpowiadają desygnaty, które są pod jakimś względem ze sobą zgodne, czy też desygnatami predykatów (zazwyczaj ogólnych) są przedmioty ogólne. nazwa pojęcie/intensja/konotacja desygnat/ekstensja/denotacja Realizm pojęciowy Platona głosił, że istnieją desygnaty predykatów w postaci idei/form/przedmiotów ogólnych, niezmiennych. W ostatnich dialogach Platon sam skrytykował własną teorię idei, którą później podjął jego uczeń Arystoteles, i pokazał paradoksy do których prowadzi - tzw. argument trzeciego człowieka. Ujawnia on regres do nieskończoności w teorii idei. Umiarkowany realizm pojęciowy Arystotelesa głosił, że desygnatami predykatów są zespoły własności istotnych formy, występujące w przedmiotach indywidualnych. Nie istnieją przedmioty ogólne jako desygnaty predykatów. W okresie średniowiecza realizm pojęciowy Platona poprzez św. Augustyna ( ) i umiarkowany realizm pojęciowy Arystotelesa za pośrednictwem Boecjusza (Boethius) ( ) wpłynęły na ukształtowanie się stanowisk w sporze o uniwersalia, głównie realizmu pojęciowego. W IX wieku Eryk z Auxerre ( ) i Remigiusz z Auxerre ( ) przyjęli stanowisko antyrealistyczne, pomiędzy realizmem a nominalizmem. W XII wieku Roscelin ( ) zajął stanowisko nominalistyczne i głosił, iż istnieją jedynie przedmioty jednostkowe, a rodzaje to dźwięki, albo
3 głosy. Przypuszczalnie był nauczycielem Piotra Abelarda ( ), który stał na stanowisku zwanym sermonizmem (łac. sermo rozmowa, mowa, wyraz). Według Abelarda powszechniki/uniwersalia nie są głosami, lecz wyrazami, posiadającymi ogólne znaczenie, czyli konotację lub intensję. Wilhelm z Champeaux ( ) był realistą pojęciowym (bliższym stanowisku Arystotelesa) i twierdził, że wszystkie jednostki należące do gatunku mają jedną i tę samą istotę/naturę. Jan z Salisbury (1115/ /1180), studiował pod kierunkiem Piotra Abelarda, stał na stanowisku konceptualizmu. Ani desygnaty, ani nazwy nie są ogólne, lecz jedynie pojęcia, rozumiane jako stany psychiczne. William (of) Ockham (Occam) ( ) twierdził, iż nie istnieją realne przedmioty ogólne, lecz jedynie pojęcia jako stany umysłu. Tzw. brzytwa Ockhama: Nie wolno przyjąć niczego bez uzasadnienia, że ono jest, musi ono być oczywiste albo znane na mocy doświadczenia, albo zapewnione przez autorytet Pisma Świętego. XVII-wieczne sformułowanie: nie należy mnożyć bytów ponad konieczną potrzebę. Ockham, sam będąc scholastykiem i logikiem, dążył do ograniczenia założeń w rozumowaniach, scholastycznych, które można byłoby interpretować w sposób metafizyczny, czyli jako opisujące jakieś byty i relacje pomiędzy nimi bez możliwości stwierdzenia ich istnienia. Termin scholastyka wywodzi się z łacińskiej schola, czyli szkoła. Była to zarówno koncepcja filozofii i metoda jej nauczania i uprawiania. Za pierwszych scholastyków uważa się św. Augustyna i Boecjusza, choć właściwie dopiero św. Anzelm z Aosty ( ), biskup Canterbury, był scholastykiem w pełnym tego słowa znaczeniu. Trzy okresy w dziejach scholastyki:
4 Średniowieczny: V/VI wiek (Boecjusz) XVI wiek. Wiek XIII złoty wiek scholastyki (św. Tomasz z Akwinu). Nowożytny: XVI wiek pocz. XIX wieku (Thomas de Vio Cajetan, Francesco de Vittoria, Francisco Suarez). Neoscholastyka: pocz. XIX wieku, znacząca papieża rola Leona XIII dla rozwoju scholastyki (głownie myśli tomistycznej), do Soboru Watykańskiego II (Vaticanum II), to jest do roku. Metoda: Lectio dokładna lektura jakiegoś dzieła o uznanym autorytecie, np. Arystotelesa z zakresu logiki, Euklidesa z zakresu geometrii, Awicenny lub Galena z zakresu medycyny. Rola magistra (mistrza): czuwanie nad interpretacją. Disputatio swobodna dyskusja nad zagadnieniem (quaestio) wynikającym z przeczytanego tekstu przy zachowaniu rygorów logiki. Scholastyka obejmowała studiowanie filozofii, prawa kanonicznego i cywilnego, medycyny i teologii. Najważniejsze były fakultety filozofii i teologii, do których studiowania przygotowywały fakultety sztuk wyzwolonych (artes liberales): Trivium: gramatyka (łacina), dialektyka (logika) i retoryka. Quadrivium: geometria, arytmetyka, astronomia i muzyka.
5
Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna.
Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna. 2011-10-01 Plan wykładu 1 Filozofia średniowieczna a starożytna 2 3 Ogólna charakterystyka filozofii średniowiecznej Ogólna charakterystyka filozofii
Dialektycy i antydialektycy. Filozofia XI w.
Dialektycy i antydialektycy Filozofia XI w. Stanowiska Odrodzenie filozofii w XI w. rozpoczęło się od postawienia pytania o to, jak możemy poznać prawdy wiary. Czy możemy je w pełni zrozumieć przy pomocy
3. Spór o uniwersalia. Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
3. Spór o uniwersalia Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Nieco semiotyki nazwa napis lub dźwięk pojęcie znaczenie nazwy desygnat nazwy każdy
Spór o uniwersalia. Anna Jaroszewska. The dispute about universals. Początki sporu
Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna Tom I 2012 Numer 2 s. 139-145 www.filozofiapubliczna.amu.edu.pl ISSN 2299-1875 by Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna & Author Spór o uniwersalia Anna
Przewodnik. Do egzaminu z Historii filozofii średniowiecznej. Kierunek Filozofia semestr II. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)
Przewodnik Do egzaminu z Historii filozofii średniowiecznej Kierunek Filozofia semestr II opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa
W epoce katedr i scholastyki
W epoce katedr i scholastyki Scholastyka: filozoficzno-teologiczna nauka w średniowiecznym szkolnictwie Od łac. schola: szkoła. Szkoły klasztorne, katedralne, uniwersytety (1-Bolonia, 1088). Scholastyka
Filozofia, Socjologia, Wykład VI - Sceptycyzm, Filozofia średniowieczna
Filozofia, Socjologia, Wykład VI - Sceptycyzm, Filozofia średniowieczna 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczna koncepcja prawdy 2 3 4 5 6 Klasyczna koncepcja prawdy Prawda = zgodność myśli z rzeczywistością.
Wstęp do filozofii. wykład 8: Zagadnienia ontologii / metafizyki: co istnieje?, czyli spór o uniwersalia. dr Mateusz Hohol. sem.
Wstęp do filozofii wykład 8: Zagadnienia ontologii / metafizyki: co istnieje?, czyli spór o uniwersalia dr Mateusz Hohol sem. zimowy 2014/2015 Warto przeczytać Bertrand Russell, Problemy filozofii, przeł.
Hugo Grotius ( ) Franciszek Suarez ( ) Samuel Pufendorf ( )
Hugo Grotius (1583-1645) Franciszek Suarez (1548-1617) Samuel Pufendorf (1632-1694) Tomistyczna koncepcja prawa jako rozumnego urządzenia świata (Hugo Grotius) Woluntarystyczna wizja prawa, którego źródłem
Przewodnik. do egzaminów doktorskich z filozofii w Instytucie Chemii Fizycznej
Przewodnik do egzaminów doktorskich z filozofii w Instytucie Chemii Fizycznej Instytut Filozofii Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego WARSZAWA 2005 ZAKRES EGZAMINU
Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba
Izabella Andrzejuk Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba analizy fragmentu Komentarza według reguł
ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE. Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych
ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych O CO CHODZI W TYM ARGUMENCIE Argument ten ma pokazać, że istnieje zewnętrzna przyczyna wszechświata o naturze wyższej niż wszystko, co
EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010 2 Zadanie 1. (0 2) problemów i tez z zakresu ontologii, epistemologii,
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY
Historia filozofii staroŝytnej i średniowiecznej
Formularz opisu (formularz sylabusa) A. Informacje ogólne Nazwa pola Nazwa Jednostka prowadząca Jednostka, dla której przedmiot jest oferowany Kod Kod ERASMUS Treść Historia filozofii staroŝytnej i średniowiecznej
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY
Czy możemy coś powiedzieć o istocie Boga?
Przymioty Boga Czy możemy coś powiedzieć o istocie Boga? dowody na istnienie Boga ustaliły, że On jest, ale czy poza wiedzą o Jego istnieniu możemy coś wiedzieć o Jego istocie? Św. Tomasz twierdzi, że
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
Powszechniki/przedmioty abstrakcyjne
Powszechniki/przedmioty abstrakcyjne Powszechnikami (uniwersaliami) nazywają się przedmioty abstrakcyjnych pojęć ogólnych. Powszechniki są więc przedmiotami abstrakcyjnym (to znaczy, że inaczej niż przedmioty
Dlaczego matematyka jest wszędzie?
Festiwal Nauki. Wydział MiNI PW. 27 września 2014 Dlaczego matematyka jest wszędzie? Dlaczego świat jest matematyczny? Autor: Paweł Stacewicz (PW) Czy matematyka jest WSZĘDZIE? w życiu praktycznym nie
Rodzaje argumentów za istnieniem Boga
Rodzaje argumentów za istnieniem Boga Podział argumentów argument ontologiczny - w tym argumencie twierdzi się, że z samego pojęcia bytu doskonałego możemy wywnioskować to, że Bóg musi istnieć. argumenty
EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. MFI 2016 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY DATA: 11 maja 2016
Etyka problem dobra i zła
Etyka problem dobra i zła Plan wykładu Definicje i podstawowe odróżnienia Problem dobrego życia w klasycznej etyce Arystotelesowskiej Chrześcijańska interpretacja etyki Arystotelesowskiej Etyka - problem
SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE - FILOZOFIA JAKO TYP POZNANIA. 1. Człowiek poznający Poznanie naukowe... 16
SPIS TREŚCI P r z e d m o w a... 5 P r z e d m o w a do d r u g i e g o w y d a n i a... 7 P r z e d m o w a do t r z e c i e g o w y d a n i a... 9 P r z e d m o w a do c z w a r t e g o w y d a n i a...
Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)
Przewodnik Do egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa 2004 Treści
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) studia pierwszego stopnia Rok: I Przedmiot: Filozofia Philosophy Semestr: I Rodzaje zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne Studia
Rozdział 8. Św. Augustyn i państwo Boże
Słowo wstępne Rozdział 1. Filozofia i jej podstawowe zagadnienia Wstępne pojęcie filozofii Działy filozofii Filozofia a inne formy ludzkiego poznania Praktyczny wymiar filozofii Rozdział 2. Bezpieczeństwo
Piotr Chrząstowski-Wachtel Warsaw University, SWPS. Dlaczego informatycy tak lubią logikę?
Piotr Chrząstowski-Wachtel Warsaw University, SWPS Dlaczego informatycy tak lubią logikę? Logika Jedna z najstarszych dyscyplin naukowych Zajmuje się wnioskowaniem odkrywaniem nowych faktów na podstawie
A r t u r A n d r z e j u k. Czym jest tomizm?
A r t u r A n d r z e j u k Czym jest tomizm? Plan Najważniejsze tezy filozoficzne Tomasza z Akwinu Potępienia w 1277 i spory nimi wywołane Arystotelizm chrześcijański a tomizm Tomizm trydencki Odmiany
Sylabus LICZBA GODZIN. Treści merytoryczne przedmiotu
Sylabus Nazwa Przedmiotu: Teoria bytu (ontologia) Typ przedmiotu: obligatoryjny Poziom przedmiotu: zaawansowany rok studiów, semestr: I rok, semestr II; II rok, semestr I (studia filozoficzne I stopnia)
Spór o uniwersalia w świetle współczesnej filozofii Autor tekstu: Michał Haraburda
Spór o uniwersalia w świetle współczesnej filozofii Autor tekstu: Michał Haraburda Aby podjąć się rzeczowego omówienia: sporu o uniwersalia z perspektywy współczesnej filozofii, najpierw wydaje się słuszne,
Przewodnik. do egzaminów doktorskich z filozofii
Przewodnik do egzaminów doktorskich z filozofii Instytut Filozofii Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego WARSZAWA 2010 ZAKRES EGZAMINU 1. Elementy metafilozofii
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FILOZOFII XIII WIEKU
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FILOZOFII XIII WIEKU POWSTANIE UNIWERSYTETÓW Najwcześniej powstają dwa uniwersytety: Sorbona - Paryż Oxford Uniwersytety zostają zorganizowane na wzór struktury cechowej, w której
SPIS TREŚCI. majkrzak_doktor_doktorow.indd :27:58
SPIS TREŚCI Przedmowa... 5 Wstęp... 7 1. Okres średniowiecza... 9 2. Średniowieczna nauka... 12 3. Średniowieczne uniwersytety... 14 4. Scholastyka... 15 5. Pisanie dzieł... 18 6. Język scholastyczny...
OPERA PHILOSOPHORUM MEDII AEVI
OPERA PHILOSOPHORUM MEDII AEVI TOM 14 TEXTUS ET STUDIA 2015 Michał Zembrzuski, Magdalena Płotka, Andrzej M. Nowik, Adam M. Filipowicz, Izabella Andrzejuk, Artur Andrzejuk Z METODOLOGII HISTORII FILOZOFII
FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0 3) Obszar standardów
Wykład 1. Zagadnienia wstępne. Początki refleksji filozoficznej w Polsce Wincenty Kadłubek i Witelon Ślązak. Dr Magdalena Płotka
Wykład 1. Zagadnienia wstępne. Początki refleksji filozoficznej w Polsce Wincenty Kadłubek i Witelon Ślązak Dr Magdalena Płotka Filozofia jest jednym ze składników kultury umysłowej, do tego najbardziej
Filozofia, Socjologia, Wykład II - Podział filozofii. Filozofia archaiczna
Filozofia, Socjologia, Wykład II - Podział filozofii. Filozofia archaiczna 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych Metafizyka Ontologia Epistemologia Logika Etyka Estetyka
Filozofia, Germanistyka, Wykład I - Wprowadzenie.
2010-10-01 Plan wykładu 1 Czym jest filozofia Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady 3 Metafizyka Ontologia Epistemologia
Rocznik Tomistyczny 4,
Komentarz do "Hermeneutyki" Arystotelesa, Św. Tomasz z Akwinu, przekł. z jęz. łac., wprowadzenie i komentarz Andrzej P. Stefańczyk, Lublin 2013 : [recenzja] Rocznik Tomistyczny 4, 345-350 2015 Recenzja
Żeby istnieć trzeba myśleć (Kartezjusz) Żywiołem filozofii jest powaga myślenia. Mówimy potocznie:
Żeby istnieć trzeba myśleć (Kartezjusz) Żywiołem filozofii jest powaga myślenia. Mówimy potocznie: ale z Ciebie filozof! Też mi filozof! Nie filozofuj! Ale czy rozumiemy sens tych słów, poza oczywiście
ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE
ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE Koło Wiedeńskie Karl Popper Thomas Kuhn FILOZOFIA A NAUKA ZAŁOŻENIA W TEORIACH NAUKOWYCH ZAŁOŻENIA ONTOLOGICZNE Jaki jest charakter rzeczywistości językowej? ZAŁOŻENIA EPISTEMOLOGICZNE
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
1. Dyscypliny filozoficzne Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Pochodzenie nazwy filozofia Wyraz filozofia pochodzi od dwóch greckich słów:
Wykład 2. Powstanie Akademii Krakowskiej.
Wykład 2. Powstanie Akademii Krakowskiej. POWSTANIE AKADEMII KRAKOWSKIEJ Uniwersytet nie obejmował wszystkich uprawianych na większości ówczesnych uniwersytetów nauk; nie było w nim wydziału teologii.
Filozofia bytu w tekstach Tomasza z Akwinu
Artur Andrzejuk Filozofia bytu w tekstach Tomasza z Akwinu Wydawnictwo von borowiecky Warszawa 2018 PROJEKT OKŁADKI, OPRACOWANIE GRAFICZNE, SKŁAD I ŁAMANIE Maciej Głowacki REDAKCJA JĘZYKOWA Elżbieta Pachciarek
INFORMATYKA a FILOZOFIA
INFORMATYKA a FILOZOFIA (Pytania i odpowiedzi) Pytanie 1: Czy potrafisz wymienić pięciu filozofów, którzy zajmowali się także matematyką, logiką lub informatyką? Ewentualnie na odwrót: Matematyków, logików
Nominalizm PEF - Copyright by Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu
NOMINALIZM (od łac. nomen nazwa) stanowisko filozoficzne negujące istnienie jakiegoś rodzaju przedmiotów abstrakcyjnych w rzeczywistości pozaumysłowej, redukujące owe przedmioty do wytworów myśli lub wyrażeń
UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA
UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY PRZECIW ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY ATEISTYCZNE 1 1. Argument z istnienia zła. (Argument ten jest jedynym, który ateiści przedstawiają jako
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW.
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW. TOMASZA 399 0 1274 2012 PLAN PRACY I. Etyka Sokratesa II. System
GWSP GIGI. Filozofia z aksjologią. dr Mieczysław Juda
GWSP Filozofia z aksjologią dr Mieczysław Juda GIGI Filozofia z aksjologią [5] Systemy nowożytne: empiryzm Locke a i sceptycyzm Hume a Filozofia z aksjologią [5] Systemy nowożytne: empiryzm Locke a i sceptycyzm
FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 015/016 FORMUŁA OD 015 ( NOWA MATURA ) FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MFI-R1 MAJ 016 Uwaga: akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie
MIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii
MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne
Filozofia, ISE, Wykład V - Filozofia Eleatów.
2011-10-01 Plan wykładu 1 Filozofia Parmenidesa z Elei Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii 2 3 Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii
Filozofia i etyka. Podyplomowe studia kwalifikacyjne na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS
Filozofia i etyka. Podyplomowe studia kwalifikacyjne na Wydziale Filozofii i Socjologii UMCS 1 Nazwa Wprowadzenie do filozofii 2 Kod Erasmus --- 3 Język wykładowy Polski 4 Strona WWW 5 Godzinowe ekwiwalenty
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2010-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Podział nauk Arystoteles podzielił wszystkie dyscypliny wiedzy na trzy grupy:
PERIODYZACJA FILOZOFII
PERIODYZACJA FILOZOFII Kosmocentryzm Teocentryzm Antropocentryzm Starożytność: czym jest i jak powstał świat? Średniowiecze: kim jest Bóg? Nowożytność: kim jest człowiek? Współczesność Filozofia europejska
Nazwa. Wstęp do filozofii. Typ przedmiotu. Jednostka prowadząca Jednostka dla której przedmiot jest oferowany
Nazwa Kierunek Poz. kształcenia Jednostka prowadząca Jednostka dla której przedmiot jest oferowany Typ Opis Wstęp do filozofii kognitywistyka studia st. stacjonarne Wydział Filozofii i Socjologii, nstytut
W poszukiwaniu modelu dobrej edukacji szkoła średniowieczna Artur Górecki
W poszukiwaniu modelu dobrej edukacji szkoła średniowieczna Artur Górecki Poszukiwania remedium na katastrofalny stan dzisiejszego systemu kształcenia, który już nie przekazuje mądrości poznania człowiek
Uniwersytet PEF Copyright by Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 1
UNIWERSYTET (łac. universitas magistrorum et scholarium) zespół nauczających i ich słuchaczy biorących udział w określonym studium na określonym terenie; wszechstronne metodyczne uprawianie wiedzy naukowej
Sławomir Kozerski Stosunek cnót do uczuć w filozofii św. Tomasza z Akwinu, na przykładzie cnoty męstwa
Sławomir Kozerski Stosunek cnót do uczuć w filozofii św. Tomasza z Akwinu, na przykładzie cnoty męstwa CB Richard Ellis Page 1 Charakterystyka uczuć Poznanie zmysłowe: Pożądanie zmysłowe Poznanie zmysłowe
Wprowadzenie Wykaz skrótów Część I. Starożytność
Spis treści Wprowadzenie XI Wykaz skrótów XIII Część I. Starożytność 1 Rozdział 1. Bliski i Daleki Wschód 1 1. Homo sapiens 1 2. Mezopotamia i Egipt 2 3. Izrael 2 4. Indie 2 5. Chiny 4 6. Test 5 7. Odpowiedzi
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2014/2015
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 204/205 FORMUŁA DO 204 ( STARA MATURA ) FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MFI-R MAJ 205 Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie
Karta opisu przedmiotu
AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ W GDYNI Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Karta opisu przedmiotu A. Informacje ogólne 1. Nazwa przedmiotu Podstawy filozofii. Jednostka prowadząca Instytut Pedagogiki
Natalia Kunat "Komentarz do "Hermeneutyki" Arystotelesa", św. Tomasz z Akwinu, tł. A. P. Stefańczyk, Lublin 2013 : [recenzja]
Natalia Kunat "Komentarz do "Hermeneutyki" Arystotelesa", św. Tomasz z Akwinu, tł. A. P. Stefańczyk, Lublin 2013 : [recenzja] Scripta Philosophica. Zeszyty Naukowe Doktorantów Wydziału Filozofii KUL 3,
Wstęp 9. I. Stawiając pytania 11
Spis treści Wstęp 9 I. Stawiając pytania 11 1. Czym jest filozofia? 13 1.1 Pojęcie filozofii 13 1.2. Filozofia a światopogląd 14 1.3. Filozofia a ideologia 15 1.4. Specyfika tekstu filozoficznego 16 2.
Preferencje zakupowe papierni w sytuacji globalnej nadpodaży makulatury. Wpływ jakości materiału na pozycję negocjacyjną sprzedawcy makulatury
Preferencje zakupowe papierni w sytuacji globalnej nadpodaży makulatury. Wpływ jakości materiału na pozycję negocjacyjną sprzedawcy makulatury Marek Skorwider Mondi Group Jakości makulatury a pozycja negocjacyjna
Pojęcie bezpieczeństwa Miejsce bezpieczeństwa w hierarchii wartości Filozofia bezpieczeństwa i związane z nią dyscypliny badawcze
Elementy filozofii bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo z perspektywy historii filozofii i filozofii polityki. Wojciech Rechlewicz Celem publikacji jest realizacja trzech zadań. Pierwszym z nich jest wprowadzenie
Filozofia przyrody - Filozofia Eleatów i Demokryta
5 lutego 2012 Plan wykładu 1 Filozofia Parmenidesa z Elei Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej filozofii 2 3 4 Materializm Ontologia Parmenidesa Epistemologiczny aspekt Parmenidejskiej
Czym jest zło? Materiały do lekcji z podstawowych zagadnieo z etyki
Czym jest zło? Materiały do lekcji z podstawowych zagadnieo z etyki Rodzaje zła według Leibniza: Zło moralne grzech Czyn nieetyczny Zło Zło fizyczne cierpienie ból Zło metafizyczne niedoskonałośd Wybrakowanie
Filozofia człowieka. Fakt ludzki i jego filozoficzne interpretacje
Filozofia człowieka Fakt ludzki i jego filozoficzne interpretacje Spotkanie źródłem poznania i nauk POZNAWANIE 2 Jedność doświadczenia filozoficznego Filozofia nauką o zasadach ( principia) Do wiedzy o
KIERUNEK: FILOZOFIA. Jeżeli wykłady odbywają się równolegle z obowiązkowymi ćwiczeniami, to punkty ECTS umieszczone są tylko przy nazwie wykładu.
KIERUNEK: FILOZOFIA Plan studiów drugiego stopnia Cykl rozpoczynający się w roku akademickim 2018/2019 Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin Jeżeli wykłady odbywają się równolegle z obowiązkowymi
GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ
Autorka: Małgorzata Kacprzykowska ETYKA W GIMNAZJUM Temat (1): Czym jest etyka? Cele lekcji: - zapoznanie z przesłankami etycznego opisu rzeczywistości, - pobudzenie do refleksji etycznej. Normy wymagań
FILOZOFIA MUZYKI WEDŁUG PLATONA I BOECJUSZA
dr Gabriela Kurylewicz Pracownia Filozofii Muzyki Fundacja Forma Piwnica Artystyczna Kurylewiczów FILOZOFIA MUZYKI WEDŁUG PLATONA I BOECJUSZA 1 Filozofię metafizyczną i muzykę łączy zastanawiająca zależność
Zagadnienie 2. Koncepcja wojny, koncepcja pokoju wg św. Augustyna. Wojna sprawiedliwa wg św. Tomasza z Akwinu. Wystąpienia (po min)
NAUKA O WOJNIE I POKOJU Program konwersatorium I rok studiów magisterskich; specjalność: bezpieczeństwo i studia strategiczne. (skrót konspektu zajęć) Prowadzący: prof. dr hab. Bolesław Balcerowicz) Wykład
Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważn. i najważniejsze teorie semantyczne
Co to jest znaczenie? Współczesne koncepcje znaczenia i najważniejsze teorie semantyczne Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Koncepcje znaczenia 2 3 1. Koncepcje referencjalne znaczenie jako byt
Księgarnia PWN: Władysław Tatarkiewicz - Historia estetyki. T. 1-3 SPIS TREÂCI
Księgarnia PWN: Władysław Tatarkiewicz - Historia estetyki. T. 1-3 SPIS TREÂCI Przedmowa........................... 5 WST P............................ 9 Bibliografia ca okszta tu historii estetyki.................
4. Zagadnienie prawdy. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
4. Zagadnienie prawdy Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Metafizyczne i epistemologiczne pojęcia prawdziwości (1) Euzebiusz jest prawdziwym
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Lp. K_W01 K_W02 Nazwa Wydziału: Wydział Filozoficzny Nazwa kierunku
Przewodnik. Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)
Przewodnik Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa
EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0
KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII
KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII Różnice w koncepcjach religii człowiek Bóg człowiek doświadcza Boga człowiek doświadcza Boga i odnosi się do Niego nie za bardzo wiadomo, czy jakiś przedmiot istnieje można
OPERA PHILOSOPHORUM MEDII AEVI
OPERA PHILOSOPHORUM MEDII AEVI T O M 8 T E X T U S E T S T U D I A 1987 SUBSYSTENCJA I OSOBA WEDŁUG ŚW. TOMASZA Z AKWINU REDAKTOR TOMU: MIECZYSŁAW GOGACZ A K A D E M I A T E O L O G I I K A T O L I C K
Św. Augustyn, Wyznania, przekład Z. Kubiak, Znak, Kraków 1997
Św. Augustyn, Wyznania, przekład Z. Kubiak, Znak, Kraków 1997 ks. XI 1. Wyznania nie informują Boga, o czym i tak wie, lecz są wyrazem miłości Augustyna do Boga jako Ojca. 2. Augustyn pragnie poznać Prawo
Wstęp do logiki. Kto jasno i konsekwentnie myśli, ściśle i z ładem się wyraża,
Prof. UAM, dr hab. Zbigniew Tworak Zakład Logiki i Metodologii Nauk Instytut Filozofii Wstęp do logiki Kto jasno i konsekwentnie myśli, ściśle i z ładem się wyraża, kto poprawnie wnioskuje i uzasadnia
KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Filozofia KOD WF/II/st/3
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Filozofia KOD WF/II/st/3 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : II stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/i semestr 5. LICZBA PUNKTÓW
Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. konwersatoria 30 zaliczenie z oceną
Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Prawo Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. nadzw. dr hab. Dariusz Makiłła Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb
Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Finanse i Rachunkowość Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Wojciech Słomski Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb
Usowicz EFP Copyright by Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 1
USOWICZ ALEKSANDER filozof, ur. 14 VI 1912 w Drublanach na Litwie, zm. 8 VI 2002 w Krakowie. U. skończył szkołę powszechną w Duksztach Pijarskich na Wileńszczyźnie. Uczył się w Gimnazjum Zgromadzenia Księży
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH
Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy
Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Filozofia starożytność i średniowiecze (11-TN-14-FSS)
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Filozofia starożytność i średniowiecze (11-TN-14-FSS) 1. ogólne koordynator modułu rok
KIERUNEK: FILOZOFIA. Plan studiów drugiego stopnia Rok akademicki 2017/2018. Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin
KIERUNEK: FILOZOFIA Plan studiów drugiego stopnia Rok akademicki Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin ROK I (cykl kształcenia 2017-2019) Semestr zimowy letni Wykłady ogólnouniwersyteckie
SPIS TREŚCI. Część pierwsza KRYTYKA ESTETYCZNEJ WŁADZY SĄDZENIA
SPIS TREŚCI Przedmowa tłumacza................. XI KRYTYKA WŁADZY SĄDZENIA Przedmowa do pierwszego wydania............ 3 Wstęp...................... 11 I. O podziale filozofii............... 11 II. O suwerennej
Historia filozofii starożytnej i średniowiecznej. Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Muzykologii
Historia filozofii starożytnej i średniowiecznej Nazwa Wydziału Wydział Historyczny Nazwa jednostki prowadzącej Instytut Muzykologii moduł Nazwa modułu kształcenia Historia filozofii starożytnej i średniowiecznej
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie. Historia filozofii w zarysie
Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie Historia filozofii w zarysie (skrypt) Autor Dorota Łażewska Copyright by Wydawnictwo WSGE Józefów 2008 Wydawnictwo Wyższej Szkoły
Przyjaźń jako relacja społeczna w filozofii Platona i Arystotelesa. Artur Andrzejuk
w filozofii Platona i Arystotelesa Artur Andrzejuk Plan Greckie pojęcie przyjaźni philia. Idealistyczna koncepcja przyjaźni u Platona. Polityczna rola platońskiej przyjaźni. Arystotelesowska koncepcja
PLATONIZM I NEOPLATONIZM W UJĘCIU PROFESORA GOGACZA
Anna Kazimierczak-Kucharska, UKSW PLATONIZM I NEOPLATONIZM W UJĘCIU PROFESORA GOGACZA Spojrzenie profesora Gogacza na tradycję platońską wydaje się być interesujące przede wszystkim ze względu na liczne
SYLABUS. Malarstwa. Malarstwo. Kierunek studiów Specjalność Forma studiów
SYLABUS Nazwa przedmiotu: Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot: Katedra: Kierunek: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Liczba punktów ETCS za zaliczenie przedmiotu: Podstawy filozofii Wyższa Szkoła
Karta Opisu Przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Karta Opisu Przedmiotu ELEKTRONIKA I