Fundusze unijne na realizację zadań publicznych

Transkrypt

1 Fundusze unijne na realizację zadań publicznych

2 1 Plan prezentacji Fundusze strukturalne UE Fundusze unijne na realizację zadań publicznych możliwości wsparcia Praktyczne aspekty aplikowania o fundusze UE Projekty mieszane Korzyści i ryzyka w projektach mieszanych 1

3 2 Fundusze strukturalne UE 2

4 3 Fundusze strukturalne UE Cele UE Umocnienie spójności gospodarczej i społecznej Fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny Fundusz Spójności Instrument Realizacja celu Polityka regionalna 3

5 Dystrybucja funduszy UE perspektywa finansowa [w mln EUR] Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o. 4

6 Wdrażanie funduszy w Polsce Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO) strategiczny dokument określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy strukturalnych UE w Polsce Podział funduszy w zależności od szczebla zarządzania Zarządzanie centralne [IZ MRR] Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IŚ) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG) Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) Zarządzanie regionalne [IZ UM] Regionalne Programy Operacyjne poszczególnych województw 5

7 6 Fundusze unijne na realizację zadań publicznych możliwości wsparcia 6

8 Przykładowe rodzaje projektów i możliwości wsparcia z funduszy UE Transport autostrady, drogi ekspresowe, porty, lotniska, koleje PO IŚ, RPW, RPO Energetyka OZE, kogeneracja, dystrybucja energii, termomodernizacja PO IŚ, RPO Teleinformatyka e-administracja, einclusion, społeczeństwo informacyjne (ICT) PO IG, RPW, RPO Gospodarka wodnościekowa/ odpadami kanalizacja, oczyszczalnie ścieków, gospodarka odpadami PO IŚ, RPO Szkoła (Nauka i edukacja) infrastruktura oraz wyposażenie uczelni i szkół, infrastruktura B+R PO IŚ, PO IG, RPW, RPO Służba zdrowia ratownictwo medyczne, modernizacja infrastruktury, zakup sprzętu medycznego PO IŚ, RPO 7

9 Przykładowe rodzaje projektów i możliwości wsparcia z funduszy UE Rekreacja, turystyka i sport budowa i modernizacja infrastruktury turystycznej, obiekty sportowe RPO Parkingi Park&Ride, Bike&Ride, systemy monitorowania parkingów PO IŚ, RPW, RPO Rewitalizacja miast rewitalizacja obszarów zdegradowanych, poprzemysłowych i powojskowych, zabytków PO IŚ, RPO Siedziby władz publicznych infrastruktura, termomodernizacja RPO Mieszkalnictwo rewitalizacja substancji mieszkaniowej, termomodernizacja budynków mieszkalnych RPO Więziennictwo brak instrumentów 8

10 Dostępność funduszy unijnych w województwie małopolskim Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Kapitał Ludzki Regionalny Program Operacyjny województwa małopolskiego 9

11 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. małopolskiego Działanie 4.1 Rozwój infrastruktury drogowej Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych (z wyjątkiem projektów z zakresu rozwoju sieci dróg powiatowych do 65%) Kwota wsparcia: min. od 3 do 8 mln PLN, maks. od 10 do 80 mln PLN w zależności od typu projektu Transport Działanie 4.2 Zwiększenie roli transportu zbiorowego w obsłudze regionu Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 5 mln PLN, maks. 10 mln PLN Działanie 5.3 Rozwój zintegrowanego transportu metropolitalnego Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: całkowite wydatki kwalifikowane poniżej 100 mln PLN Kwota wsparcia: min. 5 mln PLN 10

12 Działanie 3.1 Rozwój infrastruktury turystycznej Wsparcie: do 75% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 0,5 mln PLN za wyjątkiem projektów związanych z budową systemu informacji turystycznej, maks. od 2 do 12 mln PLN w zależności od typu projektu Działanie 3.2 Rozwój produktu dziedzictwa kulturowego Wsparcie: do 75% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. od 0,4 do 20 mln PLN w zależności od typu projektu Kwota wsparcia: min. od 100 do 500 tys. PLN w zależności od typu projektu Działanie 3.3 Instytucje kultury Turystyka, kultura i sport Wsparcie: od 50 do 75% kosztów kwalifikowanych w zależności od typu projektu Wartość projektu: min. od 0,5 do 1 mln PLN, maks. od 2 do 20 mln PLN w zależności od typu projektu Kwota wsparcia: min. od 100 do 500 tys. PLN w zależności od typu projektu Działanie 5.2 Rozwój funkcji metropolitalnych Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: minimalna wartość całkowitej kwoty wydatków kwalifikowanych 20 mln PLN Działanie 6.1 Rozwój miast Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 0,5 mln PLN, maks. od 3 do 15 mln PLN w zależności od projektu Działanie 6.2 Rozwój obszarów wiejskich Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 0,5 mln PLN, maks. 3 mln PLN 11

13 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. małopolskiego Działanie 1.2 Rozwój społeczeństwa informacyjnego Teleinformatyka Rewitalizacja Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maksymalna wartość projektu do 4 mln PLN (za wyjątkiem projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego realizowanych przez szkoły wyższe do 20 mln PLN) Działanie 6.1 Rozwój miast Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 0,5 mln PLN, maks. 15 mln PLN Działanie 6.2 Rozwój obszarów wiejskich Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 0,5 mln PLN, maks. 5 mln PLN Szpitale i opieka zdrowotna Działanie 6.3 Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców, w tym socjalnego i zdrowotnego Wsparcie: do 60% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 0,5 mln PLN, maks. od 2,5 do 10 mln PLN w zależności od typu projektu 12

14 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. małopolskiego Działanie 7.1 Gospodarka wodno - ściekowa Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 1 mln PLN, maks. 8 mln PLN Działanie 7.2 Poprawa jakości powietrza i zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Środowisko i energetyka Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. od 10 mln do 20 mln PLN w zależności od typu projektu Kwota wsparcia: min. 20 tys. PLN, maks. 5 mln PLN Działanie 7.3 Gospodarka odpadami Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: min. 0,5 mln PLN, maks. 5 mln PLN Działanie 7.4 Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego oraz ochrona przed skutkami klęski żywiołowych Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maks. 40 mln PLN (dla projektów z zakresu monitoringu środowiskowego oraz zapobiegania i ograniczania skutków zagrożeń naturalnych oraz przeciwdziałania poważnym awariom maks. 4 mln PLN) Kwota wsparcia: min. 5 mln PLN 13

15 Wsparcie inwestycji na realizację zadań publicznych w RPO woj. małopolskiego Działanie 1.1 Poprawa jakości usług edukacyjnych Szkoła (nauka i edukacja) Wsparcie: do 70% kosztów kwalifikowanych Kwota wsparcia: maks. 4,5 mln PLN w przypadku projektów z zakresu infrastruktury kształcenia ustawicznego i zawodowego Działanie 5.1 Krakowski Obszar Metropolitalny jako ważny węzeł europejskiej przestrzeni badawczej Wsparcie: do 85% kosztów kwalifikowanych Wartość projektu: maksymalna wartość całkowitej kwoty wydatków kwalifikowanych projektu poniżej 4 mln PLN 14

16 15 Praktyczne aspekty aplikowania o fundusze UE 15

17 Praktyczne aspekty ubiegania się o dotację na realizację zadań publicznych Beneficjenci jednostki sektora finansów publicznych (np. JST, szkoły wyższe, GDDKiA, szpitale państwowe) Data rozpoczęcia projektu 1 stycznia 2007 roku Identyfikacja właściwego źródła wsparcia linia demarkacyjna Dostępność środków unijnych oraz terminy naborów listy projektów kluczowych Dokumentacja aplikacyjna wniosek o dofinansowanie, studium wykonalności, analiza kosztów i korzyści, inne wymagane dokumenty 16

18 Praktyczne aspekty ubiegania się o dotację na realizację zadań publicznych Tryb oceny wniosków ocena formalna, merytoryczna obligatoryjna i fakultatywna Ocena oddziaływania projektu na środowisko obszar szczególnej kontroli Wartość projektu koszty kwalifikowane Duże projekty obowiązek notyfikacji KE Pułap wsparcia zazwyczaj do 85% kosztów kwalifikowanych (istnieją działania, w których wsparcie wynosi do 100%) przy zastosowaniu metody luki finansowej 17

19 Wysokość dofinansowania metoda luki finansowej Kroki jakie należy podjąć przy określaniu dotacji UE Okres programowania Krok 1 Ustalenie wielkości luki w finansowaniu (R): R = Max EE/DIC gdzie: Max EE oznacza maksymalne kwalifikowane wydatki = DIC-DNR DIC oznacza zdyskontowany koszt inwestycji DNR oznacza zdyskontowany dochód netto = zdyskontowane dochody zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna Przykład DIC = DNR = R = ( )/ R = 70 % 18

20 Wysokość dofinansowania metoda luki finansowej Kroki jakie należy podjąć przy określaniu dotacji UE Okres programowania Krok 2 Ustalenie kwoty decyzji (DA decision amount), Czyli podstawy ustalania poziomu współfinansowania osi priorytetowej DA = EC x R gdzie: EC oznacza koszty kwalifikowane Przykład Nakłady inwestycyjne kwalifikowane: EC = DA = x 70% DA =

21 Wysokość dofinansowania metoda luki finansowej Kroki jakie należy podjąć przy określaniu dotacji UE Okres programowania Krok 3 Obliczenie wielkości (maksymalnej) dotacji UE: Dotacja UE = DA x Max CRpa gdzie: Max CRpa oznacza maksymalną wielkość współfinansowania przewidzianą dla osi priorytetowej w decyzji Komisji o przyjęciu programu operacyjnego Przykład Maksymalna kwota dofinansowania: Max CRpa = 85% Dotacja UE = x 85% Dotacja UE = Źródło: Wytyczne dotyczące metodologii przeprowadzania analizy kosztów i korzyści, Dokument Roboczy Nr 4 Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej Komisji Europejskiej, s.5. 20

22 21 Projekty mieszane 21

23 Ramy prawne łączenia funduszy unijnych i partnerstwa publicznoprywatnego Polska: Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju art. 28 ust. 9 wprowadzony przez art.32 Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym W ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz oraz z 2007 r. Nr 140, poz. 984) w art. 28 dodaje się ust. 9 w brzmieniu: 9. W ramach programu operacyjnego dofinansowane mogą być także projekty, o których mowa w ust. 1, realizowane w formie partnerstwa publiczno-prywatnego, na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym 22

24 Ramy prawne łączenia funduszy unijnych i partnerstwa publicznoprywatnego Unia Europejska: KE deklaratywnie wspiera rozwój PPP oraz projekty mieszane (zalecenia, wytyczne) Warunki dofinansowania projektu PPP z funduszy unijnych: Zapewnienie otwartego dostępu do rynku (procedury udzielania zamówień publicznych) Przestrzeganie zasad dotyczących pomocy państwa (wykluczenie nadmiernego wynagradzania, dopasowanie wysokości dotacji do potrzeb) Ochrona interesu publicznego (eliminacja nadmiernych zysków) Określenie optymalnego poziomu dofinansowania dotacyjnego 23

25 PPP jako beneficjent wsparcia w ramach programów operacyjnych Program Operacyjny Mieszkalnictwo Służba zdrowia i szpitale Parkingi Teleinformatyka Szkoła (Nauka i Edukacja) Rekreacja i sport Rewitalizacja miast Energetyka (w tym energia odnawialna) Transport (drogi, koleje, porty, lotniska) Gospodarka wodnościekowa/odpadami Infrastruktura i Środowisko Innowacyjna Gospodarka Regionalny Program Operacyjny woj. małopolskiego - obszary, w których partnerstwo publiczno-prywatne jest bezpośrednio wskazane jako beneficjent - obszary, w których partnerstwo publiczno-prywatne może być beneficjentem realizując zadania publiczne jst - obszary, w których występują zarówno działania, w których partnerstwo publiczno-prywatne jest bezpośrednio wskazane jako beneficjent oraz działania, w których partnerstwo publiczno-prywatne może być beneficjentem realizując zadania publiczne jst Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o. (stan na dzień ) 24

26 Model 1: Zaangażowanie sektora prywatnego w fazie eksploatacji Środki publiczne opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Fundusze UE Faza inwestycji Kontrakt 1: Zaprojektuj/Wybuduj Faza eksploatacji Kontrakt 2: Świadczenie usług/utrzymanie Źródło:Gerry Muscat, Presentation Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.5. zadanie publiczne podzielono na dwa odrębne projekty wnioskodawcą o dotację jest podmiot publiczny, a projekt, który ubiega się o wsparcie, obejmuje wyłącznie fazę inwestycyjną, w której nie występuje podmiot prywatny w przypadku zawarcia umowy na eksploatację współfinansowanej z funduszy UE inwestycji, opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników spójne z założonymi w dokumentacji aplikacyjnej prognozami przychodów w sytuacji, gdy rzeczywiste dochody sektora prywatnego będą wyższe, istnieje ryzyko konieczności zwrotu dotacji 25

27 Model 1: Zaangażowanie sektora prywatnego w fazie eksploatacji [Gdański Projekt Wodno-Ściekowy 215 mln EUR, w tym UE 91 mln EUR] Zakres projektu: inwestycje związane z rozbudową systemu kanalizacyjnego oraz wodociągowego W roku 2003 podpisano umowę z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOiR) zapewniającą środki kredytowe na realizację projektu GIWK (Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna) - właściciel majątku wodociągowokanalizacyjnego oraz strona umowy dzierżawy z Saur Neptun Gdańsk SA Gdański projekt wodno-ściekowy podzielony jest na 21 kontraktów w tym: 15 kontraktów na roboty 3 kontrakty na pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu 2 kontrakty na przygotowanie dokumentacji 1 kontrakt na Pomoc Techniczną 26

28 Model 2: DBO (Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj) Środki publiczne opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Fundusze UE Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj Źródło:Gerry Muscat, Presentation Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.6. zamawiający zawiera jeden kontrakt obejmujący zarówno fazę inwestycyjną, jak i eksploatacyjną faza inwestycyjna finansowana jest wyłącznie ze środków publicznych, a udział sektora prywatnego pojawia się dopiero na etapie operacyjnym wnioskodawcą nadal jest podmiot publiczny, a dofinansowaniem objęte są koszty inwestycji 27

29 Model 2: DBO (Zaprojektuj/Wybuduj/Eksploatuj) [Dublin-gospodarka ściekowa 265 mln EUR, w tym UE 133 mln EUR] Pierwszy projekt realizowany w formule PPP w Irlandii Projekt realizowany przez Radę Miasta Dublina Inwestycja złożona z 3 elementów: the Ringsend Treatment Works the Sutton Pumping Station a submarine pipeline under the bay to bring wastewater from North Dublin to Ringsend for treatment Sektor prywatny został zaangażowany do zaprojektowania, wybudowania i eksploatowania inwestycji Realizacja inwestycji: czerwiec 2003 Rozpoczęcie eksploatacji: połowa 2004 r. Inwestycja miała przyczynić się do osiągnięcia zgodności z Dyrektywą UE dotyczącą miejskiej gospodarki wodno-ściekowej (Dyrektywa 91/271/EWG) do 2005 roku Inwestycja jest finansowana ze środków Funduszu Spójności (50%), departament Środowiska, Dziedzictwa i Samorządu Terytorialnego oraz Radę Miasta Dublina 28

30 Model 3: Współfinansowanie równoległe kosztów inwestycji (ang. Parallel Co-finance of Capex) Komponent 1 Środki prywatne Komponent 2 Środki publiczne Fundusze UE Faza inwestycji opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Faza eksploatacji Kontrakt 1: Zaprojektuj/Wybuduj Kontrakt 2:DBFO Zaprojektuj/Wybuduj/Finansuj/Eksploatuj (włącznie z przejęciem eksploatacji Komponentu 2) Źródło:Gerry Muscat, Presentation Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.7. finansowanie sektora prywatnego pojawia się w fazie inwestycyjnej faza inwestycyjna dzielona jest na dwa komponenty dwie umowy model umożliwia objęcie dotacją tylko części kosztów inwestycji obniża się efektywna stopa dofinansowania może powodować problemy pomiędzy wykonawcą komponentu 2 a wykonawcą komponentu 1 i jednocześnie operatora całego majątku wytworzonego w ramach projektu 29

31 Model 3: Współfinansowanie równoległe kosztów inwestycji (ang. Parallel Co-finance of Capex) [N1/M1 Obwodnica Dundalk- 586 mln EUR, w tym UE 52 mln EUR] Druga inwestycja w Irlandii finansowana w formule PPP Projekt realizowany przez Rząd Irlandii Inwestycja złożona z 2 elementów: Budowa obwodnicy Droghedy (drogi szybkiego ruchu) 30-letnia koncesja w formule PPP na zaprojektowanie, finansowanie, eksploatację i utrzymanie obwodnicy Dundalk oraz eksploatację i utrzymanie obwodnicy Droghedy Obwodnica Droghedy finansowana ze środków Rządu Irlandii oraz z Funduszu Spójności Obwodnica Dundalk finansowana była przez konsorcjum CGR z: kredytu gwarantowanego przez EBI, kredytu bankowego, środków własnych inwestorów Obecnie eksploatacją zajmuje się NTR Ltd. Oraz CRG Ltd. Okres realizacji inwestycji: Koncesja na 30-letni okres eksploatacji została podpisana 5 lutego 2004 r. 30

32 Model 4: Wspólne finansowanie kosztów inwestycji Środki prywatne Środki publiczne opłaty za dostępność lub opłaty od użytkowników Fundusze UE Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/częściowo Finansuj/Eksploatuj (DBFO) Źródło:Gerry Muscat, Presentation Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.8. rzeczywista hybryda partnerstwa publiczno-prywatnego i funduszy UE koszty inwestycji są pokryte zarówno z dotacji, przez sektor publiczny, jak i prywatny podmiotem występującym o wsparcie powinna być spółka celowa zawiązana i powołana przez strony prywatną i publiczną do realizacji zadania 31

33 Model 4: Wspólne finansowanie kosztów inwestycji [Obwodnica Aten mln EUR, w tym UE 476 mln EUR] Budowa i eksploatacja 65 km autostrady Jeden z największych projektów infrastrukturalnych w Grecji Projekt był finansowany w 34% z funduszy strukturalnych UE, natomiast sektor prywatny zapewniał 66% finansowania Koszty kontraktu koncesyjnego finansowane było z dotacji rządowych (z pomocą środków z funduszy UE), natomiast finansowanie dłużne było gwarantowane przez EBI oraz zapewnione przez lokalne banki Konsorcjum Attiki Odos S.A. zajmujące się realizacją inwestycji składało się z 14 greckich firm Okres inwestycji: Okres eksploatacji: maksymalny okres koncesji wrzesień 2024 lub moment, w którym ROE osiągnie ustaloną wartość zawartą w kontrakcie przy określonej wartości bieżącej 32

34 Model 5: Współfinansowanie z dotacji opłat za dostępność Środki prywatne fundusze UE (pokrywają część opłaty za dostępność) opłaty za dostępność z krajowych środków publicznych 2015?? Faza inwestycji Faza eksploatacji Kontrakt: Zaprojektuj/Wybuduj/częściowo Finansuj/Eksploatuj (DBFO) Źródło:Gerry Muscat, Presentation Combining EU Grant Funding with Public Private Partnership, JASPERS, Wiedeń, 3 Maja 2007, s.9. zakłada dotację dla dofinansowanie w formie dopłat do opłat, które w trakcie eksploatacji podmiot publiczny będzie musiał płacić nie miał jeszcze zastosowania w praktyce, ponieważ stoi w sprzeczności z regułą n+2, według której fundusze unijne przyznane w ramach danej siedmioletniej perspektywy muszą być wydatkowane przez beneficjenta najpóźniej w dwa lata od końca tej perspektywy trudny sposób kalkulacji wysokości dofinansowania ze środków UE 33

35 Pozyskanie funduszy UE dla PPP Preumowa Projekty indywidualne Umowa o dofinansowanie Ocena wniosku Sektor Wybór partnera Spółka Wniosek o publiczny prywatnego celowa dofinansowanie Źródło: opracowanie własne Accreo Taxand Sp. z o.o. 34

36 35 Korzyści i ryzyka w projektach mieszanych 35

37 Projekty mieszane - korzyści i ryzyka Korzyści fundusze UE jako bezzwrotne źródło finansowania inwestycji udział środków prywatnych przyczyni się do redukcji zadłużenia sektora publicznego stymulacja rozwoju infrastruktury dywersyfikacja ryzyka transfer dobrych praktyk z sektora prywatnego (jakość, efektywność) 36

38 Projekty mieszane - korzyści i ryzyka Ryzyka dodatkowe obowiązki wynikające z przepisów dot. funduszy UE (promocja, trwałość projektu, termin realizacji, obowiązki sprawozdawcze, kontrole) ryzyko niewłaściwej kalkulacji stopy dofinansowania ryzyko wystąpienia pomocy publicznej zawiłości prawne (przepisy dotyczące funduszy UE, pomocy publicznej, PPP, koncesje, sektorowe, podatkowe itd.) brak doświadczeń 37

39 38 Dziękuję za uwagę 38