Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy I a Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu w roku szkolnym 2015/2016

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy I a Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu w roku szkolnym 2015/2016 Nauczyciel: mgr Dorota Barczyk Tematy lekcji 1. Geograficzny punkt widzenia 2. Mapa źródłem informacji geograficznej definiować pojęcia: geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, wymienić elementy środowiska przyrodniczego. podać definicję mapy, zastosowania mapy. 3. Skala mapy podać definicję skali, porównać wielkość skal. 4. Mapa i plan podać różnice między mapą a planem. definiować elementy środowiska przyrodniczego, podawać przykłady, podać źródła wiedzy geograficznej. omówić rodzaje map. obliczać odległość rzeczywistą na podstawie mapy. analizować mapę i plan, orientować mapę w terenie, zdefiniować siatkę geograficzną Mapa podać powiązania między elementami środowiska przyrodniczego i geograficznego. wymienić i zdefiniować elementy mapy. przeliczać odległości na podstawie różnych skal, przeliczać wszystkie rodzaje skal. skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę, zdefiniować odwzorowanie. omówić korelację geografii z innymi dziedzinami nauki, osiągnięć geografii jako nauki. omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map. omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map, obliczać skale na podstawie znajomości odległości. omówić główne rodzaje odwzorowań, odwzorowań umownych. omówić główne etapy rozwoju geografii, osiągnięcia geografii jako nauki. przedstawić rodzaje odwzorowań i ich zastosowanie. obliczać rzeczywiste powierzchnie, obliczać skale na podstawie znajomości powierzchni. rozpoznawać rodzaje odwzorowań na podstawie siatek kartograficznych, analizować mapy i plany, korzystając z programów

2 5. Język mapy odczytać wysokość bezwzględną punktu. 6. Mapa świata wskazać kontynenty i oceany na mapie. 7. Współrzędne geograficzne 8. Ziemia we Wszechświecie 9. Kształt i rozmiary Ziemi 10. Ruch obrotowy Ziemi wskazać na mapie półkule północną i południową, wschodnią i zachodnią. podać definicje planety i gwiazdy, wymienić kolejno planety Układu Słonecznego. podać nazwę kształtu Ziemi, podać długość promienia ziemskiego i równika. określić kierunek i okres ruchu obrotowego. i kartograficzną. obliczać wysokość względną, podawać nazwy metod kartograficznych. charakteryzować rzeźbę terenu na podstawie mapy. zdefiniować długość i szerokość geograficzną, opisać cechy południków i równoleżników. porównać cechy planety i gwiazdy, wymienić cechy planet wewnętrznych i zewnętrznych. przedstawić argumenty potwierdzające kulistość Ziemi. omówić prędkość liniową i kątową ruchu obrotowego, wymienić następstwa ruchu obrotowego. rozpoznawać metody kartograficzne prezentacji treści na mapach. wskazać główne obiekty geograficzne na poszczególnych kontynentach. odczytać położenie punktów na mapie. Kształt i ruchy Ziemi opisać geocentryczny i heliocentryczny model budowy Wszechświata. porównać kształt kulisty i elipsoidalny. następstwa ruchu obrotowego. odczytywać rzeźbę na podstawie poziomic, opisywać środowisko na podstawie mapy. wskazać położenie państw Europy. odczytać położenie obszaru, opracować trasę podróży, uwzględniając współrzędne geograficzne. porównać model heliocentryczny i geocentryczny, omówić fazy Księżyca. omówić cechy geoidy. przedstawić następstwa ruchu obrotowego w powiązaniu z jego cechami. komputerowych. analizować mapy satelitarne. wskazać położenie wielu obiektów geograficznych: przyrodniczych i politycznych. wytyczyć trasę na podstawie GPS. omówić schematy zaćmienia Księżyca i Słońca. podać zasadę wyznaczania geoidy. omówić przyczyny i konsekwencje działania siły Coriolisa. 11. Rachuba czasu odczytywać czas z map rozróżniać pojęcia czasu obliczać różnicę czasu obliczać różnice przedstawić zmianę czasu przy

3 12. Ruch obiegowy Ziemi 13. Strefy oświetlenia Ziemi stref czasowych. zdefiniować ruch obiegowy Ziemi. wymienić strefy oświetlenia Ziemi, podać nazwę obowiązującego w Polsce kalendarza. miejscowego, strefowego i urzędowego. omówić cechy ruchu obiegowego, podać daty początków astronomicznych pór roku, określić, kiedy kąt padania promieni słonecznych w Polsce jest największy i najmniejszy. podać cechy charakterystyczne, w tym zasięg, stref oświetlenia Ziemi. miejscowego na podstawie różnicy długości geograficznej. podać kąt nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity, omówić dzienną wędrówkę Słońca w różnych porach roku, w umiarkowanych szerokościach geograficznych. opisywać oświetlenie Ziemi w ciągu roku w różnych szerokościach geograficznych, obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie umiarkowanej. wszystkich rodzajów czasu, obliczać położenie na podstawie różnic czasu. odczytywać położenie Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku, omówić następstwa ruchu obiegowego. obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie międzyzwrotnikowej. przekraczaniu południka 180. zdefiniować aphelium i peryhelium. rozpoznawać położenie miejsca po dziennej wędrówce Słońca w dniach przesileń i równonocy. Sfery Ziemi

4 14. Zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi troposferę, obliczyć średnią temperaturę powietrza (dobową i roczną) i amplitudę dobową i roczną temperatury powietrza. wymienić warstwy atmosfery, omówić zależność temperatury powietrza od szerokości geograficznej. analizować roczną amplitudę temperatury powietrza. omówić przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza na kuli ziemskiej. przedstawić mechanizm powstawania efektu cieplarnianego i problem dziury ozonowej. 15. Wiatr wieje i wieje... zdefiniować niż i wyż atmosferyczny oraz ciśnienie atmosferyczne i wiatr. 16. Dlaczego pada? wymienić warunki powstawania chmur i opadów. przedstawić ruch powietrza w układach barycznych na półkuli północnej, podać nazwy wiatrów i obszary ich występowania: pasaty, monsuny, bryza, fen. rozróżnić podstawowe grupy chmur, wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych. 17. Pogoda i klimat definiować pogodę i klimat. omówić elementy pogody i składniki klimatu. 18. Zróżnicowanie klimatyczne naszej planety wymienić strefy klimatyczne Ziemi. omówić czynniki klimatotwórcze, analizować wykresy klimatyczne. : pasaty, monsuny, bryzę, fen, cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej. przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne), przedstawić warunki, w których dochodzi do pustynnienia. analizować i konstruować wykresy klimatyczne. podać zasięg stref klimatycznych, konstruować wykresy klimatyczne. omówić globalną cyrkulację powietrza, wyjaśnić przyczyny odchylania kierunków wiatrów. wyjaśnić przyczyny zróżnicowania sum opadów rocznych i rocznego rozkładu opadów na świecie, podać przyczyny powstania wskazanych pustyń świata. analizować mapy synoptyczne. charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne. omówić wpływ poszczególnych rodzajów wiatrów na klimat. zdefiniować wilgotność bezwzględną i względną, temperaturę punktu rosy, poziom kondensacji. na podstawie zdjęć satelitarnych prognozować pogodę. wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu, klimat miasta.

5 19. Woda na Ziemi hydrosfera 20. Co mamy pod nogami? wymienić elementy hydrologiczne, wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka. zdefiniować skałę, podać główne grupy skał. zdefiniować poszczególne elementy hydrologiczne. podać i zaklasyfikować do głównych grup skał przykłady skał ważnych dla gospodarki. opisać ruchy wody morskiej, typów genetycznych jezior, definiować pojęcia związane z siecią rzeczną. wyjaśnić pojęcie i omówić podział surowców mineralnych. analizować wpływ prądów morskich na środowisko wybrzeży, rozpoznawać na mapie typy mórz. klasyfikować i rozpoznawać skały wszystkich grup, podać ich zastosowanie. analizować oceany pod względem zróżnicowania zasolenia, rozpoznawać typy źródeł. omówić metamorfizm i jego znaczenie. 21. Litosfera podać główne warstwy wnętrza Ziemi, zdefiniować płytę litosfery i podać przykład. omówić budowę litosfery, wskazać płyty litosfery. omówić zjawiska na granicach płyt litosfery, wymienić główne wydarzenia w poszczególnych erach dziejów Ziemi. omówić przyczyny ruchu płyt litosfery, wymienić orogenezy, podać rodzaje gór z przykładami i ich charakterystyczne cechy. omówić wydarzenia w poszczególnych erach geologicznych, omówić ruchy epejrogeniczne i izostatyczne. Rzeźbiarze lądów 22. Siły drzemiące we wnętrzu Ziemi wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni, zdefiniować wulkanizm. wymienić i zdefiniować elementy budowy wulkanu. wulkanów, zdefiniować obszary sejsmiczne i asejsmiczne. wskazać obszary sejsmiczne i występowania czynnych wulkanów na świecie. dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej i wulkanicznej. wskazać nieczynne wulkany w Polsce, podając czas ich aktywności, przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych.

6 23. Rola wód w kształtowaniu krajobrazu rzeźby terenu ukształtowanej przez wodę. wymienić elementy rzeźby w poszczególnych odcinkach biegu rzeki, rozróżnić wybrzeża erozyjne i akumulacyjne. rzeźbotwórczą działalność rzeki w poszczególnych odcinkach (erozja, akumulacja). omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja), podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży. omówić powstawanie atoli, omówić rozwój polskiego wybrzeża. 24. Wędrujące wydmy określić czynniki sprzyjające działalności wiatru. zdefiniować akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru, form eolicznych. klasyfikować formy eoliczne, rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan. omówić powstawanie wiatrowych form erozyjnych (wskutek korazji, deflacji) i form akumulacyjnych, regionów aktywnej działalności wiatru. przedstawić zróżnicowanie wydm na świecie i w Polsce. 25. Lodowce zdefiniować lodowce górski i kontynentalny, podpisać elementy lodowca górskiego. omówić warunki powstawania lodowców. form erozyjnej i akumulacyjnej działalności lodowców górskiego i kontynentalnego. charakteryzować formy polodowcowe lodowców górskiego i kontynentalnego, podając przykłady. wskazać zasięgi zlodowaceń na świecie, podając przykłady współczesnych form polodowcowych.

7 26. Położenie Polski 27. Przeszłość geologiczna Polski 28. Lądolód i polskie pojezierza 29. Od Bałtyku po szczyty Tatr 30. Bogactwo skał i minerałów 31. Klimat Polski 32. Jaka pogoda w górach? 33. O rzekach i jeziorach 34. Głęboko ukryty skarb 35. W Raju" wskazać Polskę na mapie Europy; wskazać swoje województwo na mapie administracyjnej; nazwać i określić zasięg struktur tektonicznych występujących w Polsce; wskazać krainy geograficzne w pasach rzeźby; wymienić główne różnice w rzeźbie regionów wymienić podstawowe grupy skał, podać przykłady. odczytywać wartości temperatury powietrza i opadów na mapach; podać nazwy wiatrów występujących w Polsce; wskazywać na mapie wybrane elementy hydrologiczne POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI Uczeń potrafi: wskazać wszystkie wymienić sąsiadów województwa; wymienić konsekwencje konsekwencji rozciągłości rozciągłości południkowej południkowej i i równoleżnikowej równoleżnikowej podać orogenezy i podać erę, w której przykłady gór, które powstały poszczególne powstały w czasie ich struktury tektoniczne; trwania; wskazać regiony wskazać ważniejsze geograficzne rzeki, jeziora, zatoki; przypisywać formy po- charakteryzować podwierzchni do regionów, stawowe formy w których występują; powierzchni; podać zastosowanie omówić genezę głównych skał występujących surowców Polski. w Polsce. opisać cechy mas powietrza, kształtujących klimat wskazać na mapie dział wodny i dorzecze oraz rzeki główne; przedstawić zbiorowiska roślinne w Polsce; podać kierunki napływu mas powietrza oraz regionów, w których powstają; wyznaczać zlewiska; wyjaśnić proces powstawania gleby; konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej charakteryzować góry poszczególnych orogenez; wskazać na mapie Polski podane obiekty geograficzne; omówić rzeźbę powierzchni omówić występowanie surowców mineralnych Polski. obliczać średnie wartości temperatury powietrza, amplitudy temperatury i sum opadów; analizować klimatogramy; wskazać zlewiska, w których położona jest Polska; obliczać konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej charakteryzować budowę geologiczną poszczególnych jednostek tektonicznych; omówić genezę poszczególnych form powierzchni, występujących w Polsce; rozpoznawać wskazane skały. opisać cechy przejściowego klimatu wyjaśnić przyczyny występowania wód podziemnych w Polsce; reliktów i endemitów;

8 36. Tam, gdzie knieja szumi 37. Gleby Polski 38. Krajobrazy naturalne i antropogeniczne 39. Ludność Polski na tle Europy i świata 40. Rozmieszczenie ludności Polski 41. Ubywa nas czy przybywa? 42. Zróżnicowanie ludności Polski 43. Szukam pracy 44. Wielkie migracje Polaków 45. Przeprowadzam się 46. Polskie miasta i wsie 47. Grupy etniczne i mniejszości narodowe w Polsce 48. Obywatel Polski - obywatel Europy wskazać na mapie występowanie różnych typów gleb; wskazać główne zbiorowiska leśne; wymienić typy krajobrazu. na podstawie zestawień statystycznych odczytywać liczbę ludności Polski w różnych okresach; definiować przyrost naturalny i rzeczywisty; odczytać z różnych wykresów strukturę ludności; definiować pojęcia związane z migracjami; wskazywać większe miasta określać funkcje miasta i wsi; grup etnicznych i mniejszości narodowych w Polsce. omówić cechy wybranego krajobrazu. określić miejsce Polski w Europie pod względem liczby ludności; odczytywać mapę gęstości zaludnienia w Polsce; wskazywać obszary o dodatnim i ujemnym przyroście naturalnym i rzeczywistym; analizować strukturę ludności w Polsce; fal migracyjnych w Polsce; zdefiniować zespoły miejskie, podać przykłady; wskazać na mapie Polski występowanie grup etnicznych i mniejszości narodowych; wskazać skupiska Polonii na świecie; przedstawić strukturę gatunkową zbiorowisk roślinnych podawać przykłady poszczególnych typów krajobrazów. LUDNOŚĆ POLSKI Uczeń potrafi: wskazać na wykresach demograficznych okresy wyżów i niżów demograficznych; wykonać wykres przedstawiający zmiany liczby ludności; podać przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego podać przyczyny bezrobocia w Polsce; omówić przyczyny migracji i wyjaśnić ich rozmieszczenie; opisać funkcje wybranych miast omówić typy wsi; wybrane grupy etniczne i mniejszości narodowe; określić miejsca występowania wód podziemnych w Polsce; omówić genezę wybranej gleby; omówić cechy wszystkich typów krajobrazów z przykładami. omówić tendencje zmian liczby ludności podać przyczyny wyżów i niżów demograficznych; analizować zmiany przyrostu naturalnego własnego regionu; analizować wskaźnik bezrobocia w poszczególnych regionach omówić konsekwencje migracji; analizować zmiany w osadnictwie wiejskim i miejskim; podać przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce; przygotować prezentację multimedialną o wybranym typie krajobrazu. prognozować zmiany liczby ludności Polski, podając skutki; podać następstwa zmian liczby ludności i struktury ludności wskazać możliwości rozwiązywania problemu bezrobocia; porównać dawne i obecne przyczyny migracji Polaków; wskazać przykłady wpływu mniejszości narodowych i grup etnicznych na rozwój kultury narodowej; porównywać typy wsi;

9 wskazać państwa należące do Unii Europejskiej. przedstawić korzyści wynikające z wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. przedstawić obszary współpracy państw członkowskich Unii Europejskiej. analizować przestrzenny rozwój przykładowego miasta; oceniać działania podejmowane przez Unię Europejską.