System finansowy gospodarki

Transkrypt

1 "per aspera ad astra" System finansowy gospodarki Zajęcia nr 8 Rynek kapitałowy Rodzaje rynków finansowych (hybrydowe kryterium podziału: przedmiot obrotu oraz zapadalność instrumentu) Rynki walutowe: Międzynarodowy, Hurtowy krajowy (FOREX), Detaliczny krajowy. Rynki pieniężne: Rynek depozytów krótkoterminowych, Rynek kredytów obrotowych, Rynek weksli handlowych, Międzybankowy rynek pieniężny, Rynek bonów skarbowych. Rynki kapitałowe: Rynek depozytów długoterminowych, Rynek kredytów długoterminowych, Rynek pozabankowych instytucji finansowych, Rynek papierów wartościowych. 1

2 Rynek pierwotny Nabywca instrumentu Aktywa Pasywa Sprzedawca instrumentu (emitent) Aktywa Pasywa Pieniądz -100 Pieniądz +100 Niepieniężny majątek finansowy Rynek wtórny Nabywca instrumentu Aktywa Pieniądz -100 Pieniądz +100 Niepieniężny majątek finansowy +100 Pasywa Sprzedawca instrumentu Aktywa Niepieniężny majątek finansowy Zobowiązania +100 Pasywa Architektura polskiego rynku papierów wartościowych Inwestor lub subemitent inwestycyjny Emitent lub subemitent usługowy Rynek wtórny Wprowadzający Rynek pierwotny Pierwsza oferta publiczna Prospekt emisyjny zatwierdzany przez KNF Zdematerializowane instrumenty finansowe R Y N E K Z O R G A N I Z O W A N Y Rynek regulowany Działa w sposób stały, zapewnia inwestorom powszechny i równy dostęp do informacji (m.in. o cenach instrumentów finansowych i indeksach) Alternatywny system obrotu Zorganizowany przez firmy inwestycyjne (np. domy maklerskie i banki) oraz spółki giełdowe. Rynek giełdowy rynek podstawowy rynek równoległy Rynek pozagiełdowy Catalyst Towarowy rynek instrumentów finansowych 2

3 Oferta publiczna Art. 3. Ustawy o ofercie publicznej 1. Publicznym proponowaniem nabycia papierów wartościowych jest proponowanie nabycia papierów wartościowych w dowolnej formie i w dowolny sposób, jeżeli propozycja jest skierowana do co najmniej 100 osób lub do nieoznaczonego adresata. 2. Publiczne proponowanie nabycia papierów wartościowych może być dokonywane wyłącznie w drodze oferty publicznej. 3. Ofertą publiczną jest udostępnianie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, co najmniej 100 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych papierów wartościowych. Funkcje giełdy Pełni rolę pośrednika w gospodarce, zapewniając transfer środków od podmiotów dysponujących ich nadwyżkami do podmiotów zgłaszających na nie popyt; Kieruje środki przede wszystkim tam, gdzie przewaga korzyści nad nakładami jest największa; Zapewnia szybkość, bezpieczeństwo i ciągłość obrotu; Zmniejsza inercję procesów inwestowania; Wywiera pozytywną presję na przedsiębiorstwa, które muszą spełnić rygorystyczne warunki, by zaistnieć na giełdzie, a później się na niej utrzymać; przedsiębiorstwa są zainteresowane możliwie najwyższymi notowaniami swoich walorów; Stanowi alternatywę i konkurencję w stosunku do systemu bankowego; Umożliwia dywersyfikację ryzyka inwestycji. 3

4 Cechy rynku giełdowego Centralizacja zleceń; Równość traktowania zleceń; Bezpieczeństwo obrotu; Dostępność informacji; Płynność. Uczestnicy giełdy oraz podmioty rynku zorganizowanego Domy maklerskie posiadające status członka giełdy {np.: Bank BPH S.A. Biuro Maklerskie, Concorde Securities LTD (Węgry), Dom Maklerski BZ WBK S.A., AS Hansapank (Estonia), Internetowy Dom Maklerski S.A., JP Morgan Securities LTD (Londyn), Wood & Company Financial Services, as (Czechy)}. KDPW (Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych); KNF (Komisja Nadzoru Finansowego); Rada Giełdy, Zarząd Giełdy. 4

5 Podstawowe operacje giełdowe 1. Transakcje natychmiastowe. Krótka sprzedaż. 2. Transakcje terminowe. Byk i niedźwiedź na giełdzie Hossa Wzrost cen Bessa Spadek cen Kupujący, grający na zwyżkę to byk. Sprzedający, grający na zniżkę to niedźwiedź. 5

6 Długa i krótka pozycja inwestora Inwestor występujący na rynku zajmuje tzw. pozycję długą, jeżeli kupuje kontrakt lub pozycję krótką w przypadku sprzedaży kontraktu; Długa i krótka pozycja to pozycje otwarte; W celu minimalizacji ryzyka można zamknąć pozycję. Podstawowa zasada ostrożnego inwestowania to dywersyfikacja ("nie wkładaj jaj do jednego koszyka"). Przykład (dotyczy zachowania inwestora na giełdzie) Załóżmy, że znaleźliśmy się w skórze inwestora rankiem 1 grudnia 2013 r. Inwestor zastanawia się nad strategią składania zleceń tego dnia na GPW w Warszawie. Kupuje 100 akcji Banku BPH, których wartość wg kursu otwarcia wyniosła 438 zł/sztukę. Według jego prognoz pod koniec dnia kurs tych walorów wzrośnie do poziomu 440 zł/sztukę. Ponadto inwestor ma przeczucie, że wartość akcji BRE Banku spadnie pod koniec sesji z obecnego poziomu 117 zł do poziomu 115 zł za akcję. Udaje się zatem do swojego maklera i proponuje mu układ, w którym pożyczy od niego 100 akcji tej spółki, by oddać je po zamknięciu sesji (po fixingu końcowym). Makler zgadza się, przyjmując od inwestora depozyt w wysokości 100% transakcji jako zabezpieczenie. Ponadto pobiera dodatkową prowizję w ustalonej wysokości (np. 1% transakcji). Załóżmy, że prognozy inwestora się sprawdziły. Pod koniec sesji udało mu się sprzedać 100 akcji Banku BPH po kursie 440 zł oraz nabyć 100 akcji BRE Banku po kursie 115 zł. W jakiej wysokości zrealizował zatem zyski? Adnotacja: Akcje BRE Banku i Banku BPH notowane są w systemie ciągłym. 6

7 Zysk na akcjach BPH 100 ( ) = 200 Zysk na akcjach BRE 100 ( ) = 200 Zysk łączny 400 1% od (prowizja) = 283 Dzienna stopa zwrotu 283 / ( ) = 0,005 = 0,5% W przypadku akcji BPH inwestor grał na zwyżkę, a więc występował w pozycji byka. W przypadku akcji BRE inwestor grał na zniżkę, a więc występował w pozycji niedźwiedzia. Summa summarum inwestor zamknął swoją pozycję całkowitą, zostając bez papierów wartościowych w portfelu. Podział inwestorów (ze względu na źródła i sposoby wykorzystywania informacji) 1. Fundamentaliści; 2. Statystycy i ekonometrycy (zwolennicy tzw. teorii efektywnego rynku); 3. Technicy. 7

8 Hipotezy rynku kapitałowego 1. Hipoteza słaba. 2. Hipoteza słabo-silna. 3. Hipoteza silna. Syntetyczne wskaźniki giełdowe WIG, WIG-30, WIG-20, mwig40, swig80, WIG-Banki, WIG- Budownictwo, WIG-Media, RESPECT indeksy GPW w Warszawie; Dow Jones Industrial Average, Financial Times 100, Nikkei, NYSE Composite Index, Standard and Poor s 500, Standard and Poor s Global

9 System UTP (Universal Trading Platform) UTP jest giełdowym elektronicznym systemem notującym o rozwiniętej strukturze modułowej. Zapewnia automatyzację przekazywania zleceń i zawierania transakcji oraz dostęp uczestników rynku do systemu obrotu papierami wartościowymi. W kwietniu 2013 r. system UTP zastąpił system WARSET. Systemy notowań na GPW System notowań ciągłych; System notowań jednolitych. 9

10 Przebieg sesji giełdowej 5 faz: Przedsesyjna, czyli samego zbierania zleceń; Otwarcia i wyliczenia, na podstawie już złożonych zleceń, jednolitej ceny otwarcia (pierwszy fixing); Obrotów ciągłych (realizacji zleceń według ich napływu); Zamknięcia i wyliczenia jednolitej ceny zamknięcia (drugi fixing); Posesyjnej, tj. zbierania zleceń na następny dzień, obliczania wyników sesji i oceny prawidłowości jej przebiegu. Fixing (wyznaczanie jednolitej ceny dnia) przykład z książki: A. Sopoćko Rynkowe Instrumenty Finansowe Oferty sprzedaży Oferty kupna Cena Liczba zleceń Skumulowana liczba zleceń Skumulowana liczba zleceń Liczba zleceń PKC/PKD PKC/PKD

11 Zlecenia na GPW Rynek giełdowy jest to rynek kierowany zleceniami, tzn. taki, na którym kursy ustalane są na podstawie zleceń składanych przez inwestorów. W czasie notowań ciągłych kupujący i sprzedający składają zlecenia, które po przekazaniu na giełdę są realizowane na bieżąco, pod warunkiem zgodności cen, lub trafiają do arkusza zleceń i oczekują ofert przeciwnych o odpowiedniej cenie, umożliwiających zawarcie transakcji. Przy realizacji zleceń obowiązują dwa priorytety: cena i czas złożenia zlecenia. Oznacza to, że w przypadku gdy czekają na realizację dwa zlecenia o identycznej cenie, jako pierwsze realizowane jest to, które zostało przekazane na giełdę wcześniej. Zlecenia maklerskie c.d. Mówiąc o rodzajach zleceń bierze się pod uwagę trzy kryteria: limit ceny, dodatkowe warunki oraz termin ważności; Zlecenia bez limitu ceny: Po Każdej Cenie (PKC), Po Cenie Rynkowej (PCR), Po Cenie Rynkowej na Otwarcie (PCRO); Zlecenia z limitem ceny (również stop limit); Dodatkowe warunki (minimalna wielkość/wolumen wykonania, limit aktywacji, wielkość/wolumen ujawniania). 11

12 Praca domowa Przerobić rozdziały: 4 (zwłaszcza punkt 4.3), z książki Profesora; Korzystać z zasobów sieci, polecane portale: gpw.pl i gpwirk.pl (w tym materiały edukacyjne i kurs "Podstawy inwestowania na giełdzie" IRK), elfin.pl, money.pl, kdpw.com.pl, bondspot.pl, gpwcatalyst.pl. Dziękuję za uwagę 12