Rozliczenie roczne 2009 uwzględnienie w deklaracji podatkowej przekazanych darowizn

Transkrypt

1 Limit wynoszący 6 procent dochodu odnosi się do łącznej wartości darowizn, zarówno na cele organizacji pożytku publicznego, kultu religijnego, jak i krwiodawstwa. Osoby fizyczne, które podarowały w 2009 roku pieniądze bądź rzeczy po spełnieniu warunków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PIT) będą mogły uwzględnić je w swoim rozliczeniu podatkowym za ten rok. Prawo do darowizny zgodnie z ustawą o PIT może być limitowane i nielimitowane. Zgodnie z ustawą limit odliczeń za 2009 rok wynosi 6% dochodu i jest to limit łączny, dotyczy on wszystkich darowizn limitowanych przekazanych w danym roku podatkowym. Ustawa o PIT przewiduje następujące kategorie celów, na jakie można przeznaczyć darowiznę odliczaną w zeznaniu rocznym. W ramach darowizn limitowanych odliczeniu od dochodu podlegają darowizny na cele: - pożytku publicznego, - kultu religijnego, - krwiodawstwa. Natomiast nie podlegającą limitowi jest darowizna na cele charytatywno-opiekuńcze na rzecz Kościoła. Warunki, jakie muszą zostać spełnione w odniesieniu do wskazanych darowizn, są omówione poniżej. 1 / 9

2 I tak w odniesieniu do darowizny na cele pożytku publicznego, ustawa o PIT odsyła do ustawy z 23 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (dalej: ustawa o działalności pożytku publicznego). Należy wziąć pod uwagę również Dyrektywę Rady z 19 grudnia 1977 r. dotyczącą wzajemnej pomocy właściwych władz Państw Członkowskich w obszarze podatków bezpośrednich oraz opodatkowania składek ubezpieczeniowych (77/799/EWG), na podstawie której podatnik może uwzględnić w rozliczeniu darowizny dokonane nie tylko na rzecz organizacji pożytku publicznego działających w Polsce, ale i na rzecz równoważnych organizacji działających w innych krajach Unii Europejskiej lub innych państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Umożliwienie podatnikowi dokonania darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego działającej w innym kraju Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego nakłada na podatnika dodatkowy obowiązek uzyskania oświadczenia tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i realizowała cele określone w art. 4 tej ustawy. Ważne jest również to, by istniała podstawa prawna wynikająca z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska, lub innych ustaw, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium ta organizacja ma swoją siedzibę. W ramach tej ulgi można odliczyć wydatki z tytułu darowizn na rzecz organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego, niekoniecznie wpisanych na listę organizacji pożytku publicznego ogłaszaną przez Ministra Finansów. Beneficjentami darowizn mogą być również: - organizacje pozarządowe, które działają nie w celu osiągnięcia zysku, a mogą nimi być osoby prawne lub jednostki nie posiadające osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, np. fundacje i stowarzyszenia; - osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów ustaw o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej i o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli cele statutowe tych podmiotów obejmują prowadzenie działalności pożytku 2 / 9

3 publicznego; - stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, których celem jest działalność pożytku publicznego. Potwierdził to Minister Finansów w piśmie z 15 kwietnia 2004 r., Nr PB3/ /WK/04. Darowizny, które dają prawo do ich odliczenia mogą zostać przekazane m.in. na następujące cele pożytku publicznego, obejmujące: - pomoc społeczną, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób; - działalność charytatywną; - działalność na rzecz mniejszości narodowych; - ochronę i promocję zdrowia; - działania na rzecz osób niepełnosprawnych; - promocję zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy; - działalność wspomagającą rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości, nauki, edukacji, oświaty i wychowania; - kulturę, sztukę, ochronę dóbr kultury i tradycji; - ekologię i ochronę zwierząt oraz ochronę dziedzictwa przyrodniczego; - pomoc ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych oraz wojen w kraju i za granicą; - działalność wspomagającą technicznie, szkoleniowo, informacyjnie lub finansowo organizacje pożytku publicznego, w zakresie określonym wyżej. Podatnik może również odliczyć darowiznę przekazaną na cele kultu religijnego. Cel tej darowizny nie jest określony ani w ustawie o PIT, ani w innej, do której ustawa ta by odsyłała tak, jak w przypadku darowizny na cele pożytku publicznego. W takiej sytuacji pomocne jest posłużenie się definicją słownikową. Według Słownika języka polskiego" (t. I, PWN, Warszawa 1978) kult religijny należy rozumieć jako zewnętrzny aspekt religii w odróżnieniu od 3 / 9

4 teoretycznej doktryny; ogół obrzędów religijnych jakiejś religii, całokształt czynności religijnych". W ramach tej darowizny podatnik może odliczyć wpłaty pieniężne i darowizny rzeczowe, które mają związek z jego wiarą (wyznaniem), np. remonty w kościele, kwiaty na wystrój wnętrza kościoła czy datki na jego bieżące utrzymanie. Nie ma znaczenia, czy darowizna została dokonana na rzecz Kościoła, organizacji religijnej czy innego podobnego obdarowanego. Ważne jest, by przekazana została na cele kultu religijnego. Kolejna darowizna, to darowizna na cele krwiodawstwa. Prawo do uwzględnienia jej w swoim rozliczeniu podatkowym mają jednak jedynie honorowi dawcy krwi (wpisani do odpowiedniego rejestru). Ulga ta przysługuje wyłącznie w stosunku do krwi oddanej w Polsce. Jest to formalnie ulga z tytułu darowizn przekazanych na cele krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi zgodnie z art. 6 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. z 1997 r. Nr 106, poz. 681, ze zm.) w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy". Odliczeniu podlega faktycznie oddana ilość krwi przemnożona przez kwotę ekwiwalentu. Stawka za jeden litr honorowo przekazanej krwi wynosi 130,00 zł. Należy podkreślić to, że limit wynoszący 6 procent dochodu odnosi się do łącznej wartości darowizn, zarówno na cele organizacji pożytku publicznego, kultu religijnego, jak i krwiodawstwa. Natomiast darowizny nie objęte limitem, to darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze na rzecz Kościoła. Na podstawie art. 55 ust. 7 ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej i na podstawie art. 40 ust. 7 ustawy z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, 4 / 9

5 możliwe jest odliczenie od podstawy opodatkowania darowizny na rzecz Kościoła (kościelnych osób prawnych, np. parafii) w pełnej wysokości - bez uwzględnienia limitów określonych w ustawie o PIT. Zgodnie z art. 39 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, działalność charytatywno-opiekuńcza polega w szczególności na: - prowadzeniu zakładów dla sierot, starców, osób upośledzonych fizycznie lub umysłowo oraz innych kategorii osób potrzebujących opieki, - prowadzeniu szpitali i innych zakładów leczniczych oraz aptek, - organizowaniu pomocy w zakresie ochrony macierzyństwa, - organizowaniu pomocy sierotom, osobom dotkniętym klęskami żywiołowymi i epidemiami, ofiarom wojennym, znajdującym się w trudnym położeniu materialnym lub zdrowotnym rodzinom i osobom, w tym pozbawionym wolności, - prowadzeniu żłobków, ochronek, burs i schronisk, - udzielaniu pomocy w zapewnianiu wypoczynku dzieciom i młodzieży znajdującym się w potrzebie, - krzewieniu idei pomocy bliźnim i postaw społecznych temu sprzyjających, - przekazywaniu za granicę pomocy ofiarom klęsk żywiołowych i osobom znajdującym się w szczególnej potrzebie. Nie jest to wyczerpujące wyliczenie i za działalność charytatywno-opiekuńczą Kościołów można uznać również inne działania pokrewne. Zarówno darowizna limitowana, jak i nielimitowana wykazywana jest w załączniku PIT-O do deklaracji rozliczeniowej za rok podatkowy i na podstawie umieszczonych w niej kwot i danych obdarowanego jest podstawą do dokonania odliczenia od podstawy opodatkowania za dany rok podatkowy. 5 / 9

6 Jednak, aby organ skarbowy nie zakwestionował prawa podatnika do skorzystania z odliczenia od dochodu dokonanych darowizn, fakt ich dokonania musi być we właściwy sposób udokumentowany. Umowa darowizny powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego, ale dla jej skuteczności, a co jest z tym związane, uzyskaniem przez podatnika prawa do jej uwzględnienia w swoim rozliczeniu podatkowym, wystarczy, że zostanie spełniona, tzn. obdarowany przyjmie przekazaną darowiznę. Darowizny pieniężne podlegają odliczeniu na podstawie dowodu wpłaty na rachunek obdarowanego, a darowizny rzeczowe na podstawie oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 5 lutego 2010 r., nr IPPB4/ /09-9/Jk2: Pokwitowanie, oświadczenie o przyjęciu darowizny, obdarowany może złożyć na pisemnym oświadczeniu stron o wartości darowizny"). Wartość darowizny rzeczowej musi być określona w oświadczeniu o jej przyjęciu; jeżeli są to towary opodatkowane VAT, kwota darowizny będzie uwzględniała VAT należny. W przypadku darowizny na cele pożytku publicznego nie mamy obowiązku wskazać konkretnego celu, na jaki przekazujemy daną darowiznę, a obdarowana organizacja sama zadecyduje, na jaki cel ją przeznaczy. Podatnicy często wskazują jednak konkretne działania bądź akcje, jakimi zajmuje się obdarowywana organizacja. Natomiast w przypadku darowizny na cele kultu religijnego najprostszym sposobem potwierdzenia celu darowizny jest określenie przedmiotu wpłaty (przelewu, umowy darowizny): darowizna na cele kultu religijnego". Inny sposób dokumentowania odnosi się natomiast do darowizny na cele krwiodawstwa. Podatnik oddający honorowo krew, aby udokumentować wartość tej darowizny musi otrzymać z 6 / 9

7 punktu krwiodawstwa specjalne zaświadczenie, które w proporcji do ilości oddanej krwi określa wysokość ulgi (ekwiwalent pieniężny wynosi 130,00 zł za jeden litr krwi). Jeśli uznaje się, że wartość oddanej krwi stanowi darowiznę na cele krwiodawstwa, to poza poświadczeniem potwierdzającym ilość oddanej krwi, i co jest z tym związane, jej wartością, podatnik powinien posiadać oświadczenie obdarowanego o przyjęciu tej darowizny. Oznacza to, że albo poświadczenie będzie wydawała osoba uprawniona do reprezentowania stacji krwiodawstwa w zakresie zawierania umów darowizny, albo poza takim poświadczeniem podatnik uzyska dodatkowo wskazane oświadczenie. Problemy podatników w odniesieniu do właściwego dokumentowania przekazanej darowizny dotyczą głównie przelewów środków pieniężnych z rachunku bankowego. Mniejszym problemem jest wskazanie właściwego tytułu przekazu, a co jest z tym związane, celu, na jaki przekazywana jest darowizna. Większe problemy mają podatnicy, gdy darowizny dokonują oboje małżonkowie, ale przekaz faktycznie dokonywany jest z rachunku bankowego jednego z nich. Organy skarbowe nie uwzględniają w takich sytuacjach faktu, że w przypadku wspólnoty majątkowej środki zgromadzone na rachunku bankowym jednego ze współmałżonków są ich majątkiem wspólnym. W konsekwencji uznają, że darowizna została dokonana tylko przez tego małżonka, z którego konta dokonano przelewu. Stanowisko takie potwierdzają również sądy administracyjne. I tak przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 7 grudnia 2004 r., sygn. akt III SA/Wa 524/04, uznał, iż (...) skoro przelew został dokonany z konta męża, to tylko on może dokonać odliczenia". W odniesieniu do darowizny na kościelne cele charytatywno-opiekuńcze (np. na prowadzenie zakładów dla osób starszych, sierot osób niepełnosprawnych) poza warunkiem właściwego udokumentowania darowizny nałożono na podatnika również obowiązek uzyskania od kościelnej osoby prawnej sprawozdania z użycia otrzymywanych środków w terminie 2 lat od dnia przekazania darowizny. 7 / 9

8 Sprawozdanie nie jest konieczne dla odliczenia darowizny. Jeżeli jednak nie zostanie uzyskane w terminie 2 lat od dnia jej przekazania, podatnik będzie zobowiązany do skorygowania deklaracji podatkowej za rok, w którym dokonał odliczenia, do wysokości limitu określonego w ustawie o PIT, tzn. do 6% dochodu i potraktowania tej darowizny jako darowizny na cele pożytku publicznego. Przepisy nie określają, jaką formę powinno mieć wymagane sprawozdanie. Zagadnieniem tym zajmowały się już sądy administracyjne wskazując, iż powinno z niego wiarygodnie i szczegółowo wynikać, w jaki sposób otrzymane środki były wykorzystywane przez obdarowanego. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA) w wyroku z 29 października 2003 r., sygn. akt SA/Bd 2181/03, wyjaśniając istotę sprawozdania stwierdził, iż ogólne wskazanie celu, na jaki przeznaczono darowiznę, przez podanie - na cele charytatywno-opiekuńcze - nie spełnia wymogów ustawy, gdyż nie stanowi sprawozdania". Ponadto stwierdził, że sprawozdanie powinno mieć postać dokumentu zdatnego do uzasadnienia prawa do odliczeń. Dokument taki powinien mieć zatem takie cechy, które pozwalają na sprawdzenie jego treści w postępowaniu podatkowym. W związku z tym sprawozdanie, oprócz daty i podpisu osoby sporządzającej ten dokument, powinno zawierać opis zdarzeń z taką dokładnością, aby organy podatkowe mogły dokonać kontroli opisanych w nim faktów. Również w wyroku z 23 marca 2006 r., sygn. akt II FSK 1405/05, NSA uznał za niezbędne, aby sprawozdanie posiadało pewien stopień szczegółowości, wskazując: (...) informacje wynikające z wymienionego dokumentu winny być na tyle dokładne, konkretne i sprawdzalne, aby na ich podstawie można było zweryfikować, ustalić i ocenić, że w rzeczywistości sprawozdaje on przeznaczenie darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą zgodnie z przywołanym art. 55 ust. 7". 8 / 9

9 Należy podkreślić fakt, iż aby aktywność podatnika związana z jego działalnością dobroczynną w postaci przekazywanych darowizn pozwalała mu jednocześnie osiągnąć korzyść w rozliczeniach z fiskusem, musi być we właściwy sposób udokumentowana i potwierdzona. 9 / 9