Fot. Ośrodek Pamięć i Przyszłość. Pamięć i Przyszłość nr 1/2014 (23)

Transkrypt

1 WYDARZENIA Wystawa wyróżniona w konkursie CS Awards! Wirtualna ekspozycja Jerzy Woźniak Człowiek do zadań specjalnych, wyprodukowana przez Ośrodek Pamięć i Przyszłość w ramach projektu Patriotyzm jutra, otrzymała wyróżnienie (Honorable menton) w konkursie CSS Awards, międzynarodowej organizacji oceniającej serwisy internetowe. Strona ma szansę zdobyć kolejne wyróżnienia i trafić do prestiżowego zestawienia The 365 Best Css Websites Around The World. Wystawę o Jerzym Woźniaku można zwiedzać pod adresem jerzywozniak.pl Rocznica wprowadzenia stanu wojennego W przeddzień rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce przyjaciele i koledzy Piotra Bednarza oraz przedstawiciele władz samorządowych, państwowych i organizacji społecznych złożyli kwiaty pod tablicą przy ul. Fabrycznej, upamiętniającą bohatera Solidarności. Przewodniczący Dolnośląskiej Solidarności, Kazimierz Kimso przypomniał słowa, które Bednarz wypowiedział na sali sadowej: Tak się nie godzi. Zmarły w 2009 r. Piotr Bednarz był inicjatorem i organizatorem pierwszych robotniczych strajków w naszym mieście. Był jednym z najodważniejszych związkowców nie złamała go bezpieka ani aresztowania. Do końca był wierny ideałom Solidarności. Wiązankę pod tablicą złożył także przedstawiciel Ośrodka Pamięć i Przyszłość. Komiks o błogosławionym Czesławie Premiera komiksu opowiadającego historię życia błogosławionego Czesława odbyła się w niedzielę 29 grudnia 2013r. w kościele p.w. św. Wojciecha. Wydawnictwo prezentował autor Juliusz Woźny. Powstanie komiksu jest związane z 300-leciem wyniesienia bł. Czesława Odrowąża na ołtarze i 50. rocznicą ustanowienia go patronem Wrocławia. Komiks jest stylizowany na średniowieczną kronikę, jego głównym motywem jest najazd Mongołów na Dolny Śląsk w 1241 r. i cud wymodlony przez Czesława, mający ocalić Wrocław przed najeźdźcami. Czesław Odrowąż urodził się około roku Był założycielem klasztoru przy Fot. Ośrodek Pamięć i Przyszłość 79

2 wrocławskim kościele św. Wojciecha (1226 r.). Tradycja przypisuje mu ocalenie Wrocławia, Jan Długosz opisał cud ukazania się na niebie ognistej kuli, jaki zakonnik miał wymodlić w czasie oblężenia miasta przez Mongołów, co odstraszyło najeźdźców. Zakonnik zmarł 15 lipca 1242 r. (jest to data, którą podają późniejsze kroniki). W roku 1963 papież Paweł VI, na prośbę kard. Bolesława Kominka, ogłosił bł. Czesława głównym patronem miasta. List od Prezydenta RP Z satysfakcją przyjąłem wiadomość o powstaniu witryny internetowej»jerzy Woźniak człowiek do zadań specjalnych«napisał w specjalnym liście Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski. W swoim przesłaniu wyraził nadzieję, że nasza wirtualna wystawa przyczyni się do upowszechnienia wiedzy o tej niezwykłej postaci, gorącym patriocie i wspaniałym człowieku. Prezydent Komorowski uznał multimedialną wystawę za ważną formą wypełniania powinności pamięci wobec Jerzego Woźniaka, która stworzy użytkownikom Internetu możliwość włączania się w proces kształtowania polskiej pamięci historycznej. Tygiel narodów Kolejny wykład z cyklu spotkań Historia magistra vitae, wygłoszony przez prof. dr hab. Grzegorza Straucholda nosił tytuł Tygiel narodów Dolny Śląsk po II wojnie światowej. Odczyt został wygłoszony 16 stycznia 2014 r. w auli Papieskiego Wydziału Teologicznego. Wykłady w ramach cyklu Historia magistra vitae odbywają się raz w miesiącu, a ich celem jest ożywienie pamięci o tym, co stanowi bogatą i różnorodną kulturę religijną Wrocławia i całego Śląska. Podczas tych spotkań przybliżane są postacie wielkich ludzi Śląska, inicjatorów wielkich dzieł miłosierdzia chrześcijańskiego i pionierów, kształtujących dzieje tej ziemi po 1945 r. Historia regionu jest nierozerwalnie związana z teraźniejszością, poprzez spotkania organizatorzy chcą podkreślić aktualność powiedzenia Historia magistra vitae. 80 Pamięć i Przyszłość nr 1/2014 (23) Fot. Ośrodek Pamięć i Przyszłość

3 Grant Oral History IV edycja konkursu wyniki I etapu Program konkursu jest skierowany do szerokiego grona odbiorców: studentów studiów 1, 2 oraz 3 stopnia, a także doktorów zajmujących się w swoich badaniach tematyką związaną z powojenną historią Wrocławia lub polskich Ziem Zachodnich. Pierwszy etap IV edycji konkursu dobiegł końca. Decyzją Komisji Konkursowej w I etapie oceny wniosków przyznane zostały dwa granty: Arkadiuszowi Więchowi (projekt Życie codzienne mieszkańców Gór Sowich w latach ) Krzysztofowi Wasilewskiemu (projekt Po stronie Frontu Jedności Narodu. Gorzowskie elity polityczne ) Jednocześnie decyzją dyrektora Ośrodka Pamięć i Przyszłość został wydłużony termin rozstrzygnięcia II etapu Konkursu, a na rozmowę zaproszone zostały trzy osoby. Zwycięzcom Konkursu serdecznie gratulujemy. Dziękujemy za udział i gratulujemy również pozostałym uczestnikom, których wnioski prezentowały wysoki poziom i zyskały uznanie w oczach Komisji. Serdecznie zapraszamy do udziału w kolejnych edycjach konkursu. Spotkanie w Tajnych Kompletach Spotkanie z autorkami i bohaterami książki Zobowiązywała mnie przysięga. Proces Władysława Frasyniuka 1982 odbyła się 29 stycznia w księgarni Tajne Komplety. Poprowadziła je dr Maria Kisza, a wzięli w nim udział: wydawca Antoni Wójtowicz i dyrektor wrocławskiego oddziału IPN prof. Włodzimierz Suleja. Gośćmi specjalnymi byli Elżbieta Afenda-Rossa, córka mec. Stanisława Afendy i mec. Henryk Rossa, obrońca Władysława Frasyniuka. Podczas spotkania autorki opowiadały o przebiegu pracy nad książką, natomiast Władysław Frasyniuk wspominał okoliczności aresztowania, przesłuchań i więzienia oraz o ludzi, bez których nie byłoby zwycięstwa Solidarności. Wszyscy uczestnicy podkreślali wyjątkowość spotkania i jego kameralną, prawie rodzinną atmosferę. Fot. Ośrodek Pamięć i Przyszłość 81

4 Zjazd PEPiS we Wrocławiu W listopadzie 2015r. odbędzie się we Wrocławiu zjazd szefów instytucji należących do Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia. PEPiS powstała w 2011 r. w Pradze i zrzesza 43 publiczne i społeczne organizacje z państw Unii Europejskiej, Mołdawii, Ukrainy, Kanady i USA. Głównym zadaniem tej organizacji są badania i edukacja na temat reżimów totalitarnych oraz upamiętnienie ich ofiar. Wybór Wrocławia na pierwsze w Polsce spotkanie PEPiS nie był przypadkowy. Wśród członków Platformy zainteresowanie wzbudził projekt związany z budową centrum wystawienniczego Zajezdnia, gdzie instytucje Platformy będą mogły czasowo prezentować swoje wystawy. Centrum wystawiennicze Zajezdnia powstaje we Wrocławiu w miejscu historycznej zajezdni MPK, gdzie w 1980 r. rodziła się dolnośląska Solidarność. Oprócz funkcji wystawienniczej ma też pełnić rolę edukacyjną, konferencyjną i kulturalną. Wybudowane również zostanie nowoczesne centrum dokumentacyjne. Książki dla bibliotek miejskich 6 lutego w Zarządzie NSZZ Solidarność Region Dolnyśląsk odbyło się uroczyste przekazanie przedstawicielom wrocławskich bibliotek publicznych najnowszych pozycji książkowych z serii wydawniczej poświęconej Dolnośląskiej Solidarności. Na ręce Jarosława Delewskiego zastępcy Dyrektora Wydziału Edukacji Urząd Miasta Wrocławia i Andrzeja Ociepy dyrektora Biblioteki Miejskiej Wrocławia, przewodniczący Zarządu Regionu Dolny Śląsk NSZZ Solidarność Kazimierz Kimso, skarbnik Jarosław Krauze i Marek Mutor dyrektor Ośrodka Pamięć i Przyszłość przekazali po 200 egzemplarzy książki Zobowiązywała mnie przysięga (Małgorzaty Wanke- -Jakubowskiej i Marii Wanke-Jerie) i Solidarność drukująca (Krzysztofa Grzelczyka). Książki ukazały się nakładem wydawnictwa Profil. To kolejne pozycje, które opisują historię i ludzi związanych z dolnośląską Solidarnością. Nowy tom WRHM Jest już dostępny 3 tom Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej, poświęcony badaniom oral 82 Pamięć i Przyszłość nr 1/2014 (23) Fot. Ośrodek Pamięć i Przyszłość

5 history w Europie (w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Ukrainie i w Czechach). Wrocławski Rocznik Historii Mówionej to czasopismo kierowane do badaczy różnych dyscyplin naukowych, którzy posługują się metodą oral history. Każdy tom składa się z artykułów naukowych poświęconych szeroko rozumianej historii mówionej (metodologii, projektom badawczym, itp.). Druga część zawiera relacje oral history, opatrzone aparatem naukowym. W trzeciej publikujemy recenzje i omówienia wydawnictw dotyczących historii mówionej archiwaliów tego typu. Wszystkie materiały i artykuły są recenzowane. Namaluj mi historię IV edycja konkursu Ruszyła IV edycja konkursu plastycznego Namaluj mi historię. Konkurs skierowany jest do uczniów szkół podstawowych w dwóch kategoriach wiekowych, klasy 1 3 oraz 4 6. Zadaniem uczestników jest przygotowanie pracy plastycznej w dowolnej technice, przedstawiającej autorską wizję ucznia na temat wartościowych i unikalnych skarbów w jego otoczeniu. Temat ten ma zachęcić dzieci do poszerzenia wiedzy na temat Wrocławia, jego zabytków, przedmiotów, archiwaliów, ale również wybitnych osób, które można spotkać we Wrocławiu. Prace można nadsyłać na adres Ośrodka do 30 kwietnia 2014 r. Fot. Ośrodek Pamięć i Przyszłość Promocja książki Solidarność drukująca 12 grudnia 2013 r. miała miejsce promocja książki pt. Solidarność drukująca, której autorem jest Krzysztof Grzelczyk. Jej bohaterami są drukarze, bez których w latach 70. i 80 wrocławianie nie mieliby dostępu do wolnego słowa. Ówczesne media były całkowicie kontrolowane przez komunistyczne państwo. Do społeczeństwa można było dotrzeć jedynie poprzez drukowanie ulotek czy pism drugiego obiegu. W opisywanych w książce czasach prasa podziemna drukowała po 50 tys. egzemplarzy w ciągu miesiąca, dając mieszkańcom, jak powiedział podczas spotkania Krzysztof Grzelczyk, poczucie wolności przekazywane na kartkach. Niezwykle istotne dla drukarstwa podziemnego było utrzymanie lokalizacji drukarni w tajemnicy. Najlepiej było znaleźć miejsce poza 83

6 miastem dom na wsi, gdzie prawdopodobieństwo dekonspiracji było zdecydowanie mniejsze niż w bloku w mieście, przypominał Krzysztof Grzelczyk. Bohaterowie książki należeli do środowisk, które nie bały się sprzeciwiać władzy. W wolnej Polsce o wielu z nich niestety szybko zapomniano. Wystawa o Janie Pawle II 27 kwietnia 2014 r. papież Franciszek kanonizuje Jana Pawła II. W związku z tym wydarzeniem Ośrodek Pamięć i Przyszłość, przy współpracy Papieskiego Wydziału Teologicznego i Katolickiego Radia Rodzina, przygotowuje wystawę Wielki Przyjaciel Wrocławia, poświęconą związkom Jana Pawła II ze stolicą Dolnego Śląska. Jej autorem jest Krzysztof Kunert, który opowiada historię przyjaźni Karola Wojtyły z biskupem Bolesławem Kominkiem, przypomina niezwykłą atmosferę papieskich pielgrzymek, uroczystości podczas Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, a także trudne tygodnie choroby i śmierci Jana Pawła II, pożegnanie wrocławian z papieżem i radosne oczekiwanie na jego beatyfikację, a później kanonizację. Wystawę będzie można oglądać między 15 kwietnia a 5 maja 2014 r. na wrocławskim Rynku. 84 Pamięć i Przyszłość nr 1/2014 (23)

7 85

8 86 Pamięć i Przyszłość nr 1/2014 (23)

9 AUTORZY Joanna Hytrek-Hryciuk, dr historii, pracownik Instytutu Pamięci Narodowej. Zawodowo zajmuje się historią Dolnego Śląska, autorka książki Rosjanie nadchodzą! Ludność niemiecka a żołnierze Armii Radzieckiej (Czerwonej) na Dolnym Śląsku w latach Sebastian Ligarski, historyk, bibliotekarz, doktor nauk humanistycznych. Pracownik IPN w Szczecinie. Zajmuje się badaniami nad stanem wojennym oraz aparatem represji wobec środowisk twórczych w PRL. Koordynator projektu IPN Aparat bezpieczeństwa wobec środowisk twórczych, dziennikarskich i naukowych. Autor książki W zwierciadle ogłoszeń drobnych. Życie codzienne na Śląsku w latach , redaktor Intelektualiści polscy milczą zupełnie. Grudzień 70 styczeń 71 w Szczecinie oraz współautor albumu o prasie drugoobiegowej w PRL Grzegorz Majchrzak (ur r.) historyk, od 2000 r. pracownik Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej, członek Stowarzyszenia Archiwum Solidarności i Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Zajmuje się badaniem dziejów aparatu represji (zwłaszcza organów bezpieczeństwa), opozycji demokratycznej w PRL (głównie NSZZ Solidarność ), funkcjonowaniem mediów (przede wszystkim Polskiego Radia i Telewizji Polskiej) przed 1989 r., sportem w PRL oraz stanem wojennym. Autor licznych publikacji naukowych i popularnonaukowych na ten temat. Ostatnio opublikował m.in. zbiory dokumentów: My głodujemy my chcemy chleba. Poznański Czerwiec 1956 w listach opublikowanych w biuletynach Polskiego Radia, Poznań 2011, Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Strategia, taktyka, metody. Grudzień 1954 listopad 1956, Warszawa 2011 (wspólnie z Andrzejem Paczkowskim), I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ Solidarność. Stenogramy, t. 1: I tura, Warszawa 2011, t. 2 cz. 1 2 II tura, Warszawa 2013, (wspólnie z Janem Markiem Owsińskim) oraz Komitet do spraw Radia i Telewizji Polskie Radio i Telewizja w stanie wojennym, Warszawa 2011 (wspólnie z Sebastianem Ligarskim), Kryptonim 333. Internowanie Lecha Wałęsy w raportach funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu, Katowice 2012 (z Tomaszem Kozłowskim) oraz Internowani z Ochoty na tle stanu wojennego, Warszawa Obecnie kończy pracę nad monografią dotycząca rozpracowywania kierowniczych ogniw pierwszej Solidarnosci przez Służbę Bezpieczeństwa w latach Mateusz Edmund Matuszyk, od 2011 r. doktorant w Centrum im. W. Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego. Na co dzień zajmuje się historią przymusowych migracji Niemców ze Śląska i ich dalszymi losami w Republice Federalnej Niemiec. Wcześniej zgłębiał zagadnienia związane z historią przestępczości na Śląsku przed 1945 r., którym poświęcił swoją pracę licencjacką i magisterską. Dariusz Misiejuk, historyk, pracownik Oddziału IPN we Wrocławiu. Zainteresowania: dzieje zakonów w średniowiecznej Polsce, historia i kultura regionu Głubczyc. Michał Siedziako (ur. 1985) absolwent Instytutu Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego (2009), pracownik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Szczecinie. Autor kilkunastu artykułów naukowych o tematyce historycznej i politologicznej, wywiadu rzeki Bez wątpienia było warto! Z Markiem Adamkiewiczem rozmawia Michał Siedziako (Szczecin 2012; książka nominowana do Nagrody Historycznej tygodnika Polityka 2013), współredaktor (wraz z Maciejem Drzonkiem) pracy Solidarność z błoń. Wokół nauczania społecznego Jana Pawła II (Szczecin 2011). Przygotowuje pracę doktorską na temat wyborów do Sejmu PRL w latach Joanna Lilla Świącik, dr nauk humanistycznych, historyk. Badawczo zainteresowana historią Dolnego Śląska, szczególnie Legnicy i okolic, po II wojnie światowej. Autorka książek Podwójnie strzeżeni. Armia Radziecka w Legnicy , (Wrocław 2010), 20 lat samorządu terytorialnego w Polsce. Studium badawcze regionu miedziowego (oddane do druku), artykułów z dziejów najnowszych regionu. Honorowy członek Stowarzyszenia Młodzieży Spynacz, działaczka i wolontariuszka Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci z Autyzmem Dar Losu. Odznaczona przez Prezydenta RP Srebrnym Krzyżem Zasługi za osiągnięcia w działalności edukacyjnej 87

10 i wychowawczej młodzieży w 2012 r. Prywatnie zainteresowana literaturą fantasy, muzyką rosyjską, sztuką XIX w., ogrodnictwem i projektowaniem krajobrazu. Uczy historii w V Liceum Ogólnokształcącym w Legnicy. Barbara Techmańska, dr, adiunkt w zakładzie Dydaktyki Historii i Wiedzy o Społeczeństwie Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego. W obszarze dydaktyki zajmuje się edukacja regionalną. Zainteresowania: tematyka Legnicko- -Głogowskiego Zagłębia Miedziowego w zakresie edukacji, kultury i społeczeństwa. Małgorzata Wanke-Jakubowska absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego, z wykształcenia matematyk teoretyk, specjalista public relations, od 25 lat pracownik Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu i od 18 lat rzecznik prasowy tej uczelni. Po studiach pracowała w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego na stanowisku naukowo-dydaktycznym; jej zainteresowania naukowe dotyczyły algebry ogólnej. W latach była członkiem Komisji Wyborczej Regionu NSZZ Solidarność Dolny Śląsk i redagowała pismo NSZZ Solidarność AR Komunikaty. W 1991 r. pracowała jako dziennikarz w Dzienniku Dolnośląskim, a w latach współpracowała z Departamentem Public Relations KGHM Polska Miedź SA i redagowała biuletyn Zarządu Kombinatu Miedziak. Od 1992 do 2010 r. redagowała miesięcznik Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu GŁOS UCZELNI. Ukazało się 200 numerów tego czasopisma. Publikowała w ogólnopolskich miesięcznikach Forum Akademickie i Sprawy Nauki. Absolwentka komunikacji społecznej w organizacji i zarządzaniu na polsko-amerykańskim studium podyplomowym. Prowadziła wykłady i warsztaty z public relations na wrocławskich uczelniach. W latach była doradcą do spraw informacji i promocji ministra nauki. Współtworzyła pierwszy w historii resortu Raport o stanie nauki w Polsce. Współautorka dwóch książek: biografii Romana Niegosza Potrzeba ludzi przyzwoitych. Roman Niegosz życie dla Polski oraz Zobowiązywała mnie przysięga. Proces Władysława Frasyniuka 1982 które ukazały się w 2013 r. nakładem Wydawnictwa Profil. Oznaczona Medalem Niezłomni (2013) za zasługi w walce o niepodległość Polski, odwagę i godną postawę w stanie wojennym. Maria Wanke-Jerie absolwentka Uniwersytetu Wrocławskiego, z wykształcenia matematyk teoretyk, specjalista public relations, od 25 lat pracownik Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Po studiach pracowała w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego na stanowisku naukowo-dydaktycznym; jej zainteresowania naukowe dotyczyły algebry ogólnej. W latach była członkiem prezydium Komisji Uczelnianej NSZZ Solidarność AR i pełniła funkcję rzecznika informacji oraz redaktora pisma Komunikaty. W 1991 r. pracowała jako dziennikarz w Dzienniku Dolnośląskim, a w latach współpracowała z Departamentem Public Relations KGHM Polska Miedź SA i redagowała biuletyn Zarządu Kombinatu Miedziak. Od 1992 do 2010 r. redagowała miesięcznik Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu GŁOS UCZELNI. Ukazało się 200 numerów tego czasopisma. Publikowała w ogólnopolskich miesięcznikach Forum Akademickie i Sprawy Nauki. Absolwentka komunikacji społecznej w organizacji i zarządzaniu na polsko-amerykańskim studium podyplomowym. Prowadziła wykłady i warsztaty z public relations na wrocławskich uczelniach. W latach była doradcą do spraw informacji i promocji ministra nauki. Współtworzyła pierwszy w historii resortu Raport o stanie nauki w Polsce. Współautorka dwóch książek: biografii Romana Niegosza Potrzeba ludzi przyzwoitych. Roman Niegosz życie dla Polski oraz Zobowiązywała mnie przysięga. Proces Władysława Frasyniuka 1982 które ukazały się w 2013 r. nakładem Wydawnictwa Profil. Oznaczona Medalem Niezłomni (2013) za zasługi w walce o niepodległość Polski, odwagę i godną postawę w stanie wojennym. 88 Pamięć i Przyszłość nr 1/2014 (23)