OSOBOWOŚĆ ZAWODOWA TEORIA JOHNA HOLLANDA

Transkrypt

1

2 Anna Paszkowska-Rogacz OSOBOWOŚĆ ZAWODOWA TEORIA JOHNA HOLLANDA

3 Plan wykładu Model heksagonalny osobowości Charakterystyka typów osobowości zawodowej Narzędzia do badania typu osobowości zawodowej

4 John L. Holland, Ph. D. Badacz, praktyk doradca oraz nauczyciel akademicki Uniwersytetu Minnesota (USA)

5 KONCEPCJA OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ JOHNA HOLLANDA Realistyczny(R) Badawczy(I) Konwencjonalny(C) Artystyczny(A) Przedsiębiorczy(E) Społeczny(S)

6 MODEL HEKSAGONALNY KORELACJE Realistyczny.40 Badawczy Konwencjonalny Artystyczny Przedsiębiorczy.65 Społeczny

7 ZAŁOŻENIE I Każda osoba posiada cechy każdego typu występujące hierarchicznie w malejącym natężeniu

8 TYP OSOBOWOŚCI REALISTYCZNY Preferowane zachowania Kompetencje Słabe strony Wizerunek samego siebie Wartości Cechy Zainteresowania zawodowe Zawody posługiwanie się rzeczami, narzędziami, maszynami i zwierzętami kompetencje manualne mechaniczne, rolnicze, elektryczne, techniczne społeczne, oświatowe zdolności mechaniczne, sprawność fizyczna pieniądze, władza, status nietowarzyski, bezpośredni, uparty, jednostronny rośliny i zwierzęta, mechaniczne, ochronne przemysłowe inżynier mechanik, pilot helikoptera, projektant narzędzi, stolarz

9 TYP OSOBOWOŚCI Preferowane zachowania BADAWCZY badanie zjawisk: fizycznych, biologicznych, kulturowych Kompetencje Słabe strony Wizerunek samego siebie Wartości Cechy Zainteresowania zawodowe Zawody kompetencje naukowe i matematyczne przywództwo, perswazja zdolności intelektualne, szkolne, matematyczne i naukowe nauka analityczny, dociekliwy, niezależny, introspektywny, precyzyjny, racjonalny, chłodny naukowe biochemik, botanik, dentysta, chemik

10 TYP OSOBOWOŚCI Preferowane zachowania Kompetencje Słabe strony Wizerunek samego siebie Wartości Cechy Zainteresowania zawodowe ARTYSTYCZNY posługiwanie się materiałem fizycznym, słownym i ludzkim w celu wytworzenia dzieł sztuki lub produkcji artystycznej kompetencje artystyczne: języki, sztuka, muzyka, teatr, pisarstwo biurowe ekspresyjny, oryginalny, intuicyjny, introspektywny, niekonformistyczny, niezależny, niepoukładany estetyka niezorganizowany, ekspresyjny delikatny, oryginalny, niezależny, introspektywny artystyczne Zawody architekt, projektant wnętrz, projektant mody, autor scenariuszy

11 TYP OSOBOWOŚCI SPOŁECZNY Preferowane zachowania Kompetencje Słabe strony Wizerunek samego siebie Wartości Cechy Zainteresowania zawodowe Zawody manipulowanie innymi w celu informowania, szkolenia, rozwoju, kompetencje międzyludzkie i oświatowe manualne i techniczne oraz zdolności naukowe lubiący pomagać innym, rozumiejący innych, zdolności nauczania działalność społeczna i etyczna chętny do współpracy, przyjacielski, pomocny, dobry, pełen taktu, ciepły humanitarne, przywódcze - wpływanie na innych, usługi doradca zawodowy, dietetyk, pielęgniarka szkolna, dyrektor

12 TYP OSOBOWOŚCI PRZEDSIĘBIORCZY Preferowane zachowania Kompetencje Słabe strony Wizerunek samego siebie Wartości Cechy Zainteresowania zawodowe Zawody manipulowanie innymi w celu osiągnięcia celów organizacji lub korzyści ekonomicznych kompetencje przywódcze, międzyludzkie, umiejętność perswazji naukowe agresywny, lubiany, pewien siebie, towarzyski, zdolności krasomówcze osiągnięcia w dziedzinie polityki i gospodarki pełen ambicji, dominujący, ekstrawertyczny, rozmowny, optymistyczny przewodzenie, wpływanie na innych, sprzedaż prawnik, reprezentant handlowy, kucharz, kierownik

13 TYP OSOBOWOŚCI KONWENCJONALNY Preferowane zachowania manipulowanie danymi Kompetencje kompetencje biurowe, obliczeniowe Słabe strony artystyczne Wizerunek samego siebie Wartości Cechy Zainteresowania zawodowe Zawody konformistyczny, zorganizowany, zdolności urzędnicze i arytmetyczne osiągnięcia w biznesie zorganizowany, konformistyczny, wydajny, z kompleksami, rozważny, posłuszny szczegółowa praca biurowa stróż nocny, planista działalności gospodarczej, rachmistrz

14 NARZĘDZIA DO BADANIA TYPU OSOBOWOŚCI ZAWODOWEJ Kwestionariusz Preferencji zawodowych (KPZ) Skale osobowości (6) Wymiary psychologiczne samokontroli, męskości/kobiecości, statusu, nietypowości, ugodowości Zestaw do Samobadania (ZdS) 1971 Zeszyt oceny wymarzone zawody skale czynności (6), skale kompetencji (6) skale zawodowe (6) skale samooceny (12) Przewodnik po zawodach

15 ZAŁOŻENIE II Istnieje sześć typów środowisk pracy. Każde środowisko przyciąga konkretne typy osobowości

16 ZAŁOŻENIE III Ludzie poszukują takiego środowiska pracy, które umożliwia im realizacje własnych umiejętności, wyrażanie wartości, cech charakteru, preferowanych ról oraz będzie zgodne z ich postrzeganiem samego siebie Jeśli poszukiwanie środowiska nie kończy się powodzeniem, jednostka odczuwa konflikt i frustrację, ma niskie osiągnięcia i niską motywację do pracy

17 ZAŁOŻENIE IV Zachowanie jednostki jest determinowane interakcją jej osobowości i środowiska, w którym funkcjonuje interakcja ta określona jest przez zbieżność, spójność, zróżnicowanie i tożsamość zawodową

18 ZAŁOŻENIE V Pracownik, którego osobowość podobna jest do konkretnego typu, wymaga określonego środowiska pracy. Istnieją cztery stopnie zbieżności: Najwyższy np.: typ realistyczny - środowisko realistyczne Drugi np.: typ realistyczny środowisko badawcze i konwencjonalne Trzeci np.: typ realistyczny środowisko artystyczne i przedsiębiorcze Czwarty np.: typ realistyczny środowisko społeczne

19 ZAŁOŻENIE VI Stopień związku wzajemnych elementów we wzorcu osobowości lub w modelach środowiska określa stopień spójności czyli zintegrowania zainteresowań, systemu wartości, cech charakteru, umiejętności, postrzegania świata. Może on być: Wysoki np.: RB Średni np.: RA Niski np.: RS Wysoki stopień spójności wzorca osobowości pozwala przewidywać zachowania klienta Środowisko spójne stawia podobne wymagania dla obu typów w profilu

20 ZAŁOŻENIE VII Jasno zarysowany wyróżniający się profil osobowości charakteryzuje się dużą dozą podobieństwa do jednego lub dwóch typów oraz niewielkim stopniem podobieństwa do innych typów Jasno zarysowane środowisko charakteryzuje się jednym typem pracownika

21 ZAŁOŻENIE VIII Osoba o wysokim poczuciu tożsamości ma jasny i stabilny obraz swoich celów, zainteresowań, osobowości i umiejętności

22 Źródła Holland, J. L. (1997). Making Vocational Choices. Odessa, Florida: Psychological Assessment Resources, Inc. Weinrach, S. G. (1984). Determinants of Vocational Choice: Holland s Theory. W: D. Brown, L. Brooks, (red.), Career Choice and Development (s ). San Francisco, Washington, London: Jossey- Bass Publishers.

23