Sub kul tu ry mło dzie żo we w okre sie trans for ma cji ustro jo wej w Pol sce

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Sub kul tu ry mło dzie żo we w okre sie trans for ma cji ustro jo wej w Pol sce"

Transkrypt

1 Sub kul tu ry mło dzie żo we w okre sie trans for ma cji ustro jo wej w Pol sce na przy kła dzie fe sti wa lu w Ja ro ci nie Pro jekt edu ka cyj ny z wie dzy o spo łe czeń stwie dla uczniów szkół po nad gim na zjal nych Redakcja, dziś nobliwa, jako bardzo, bardzo młody (i zbuntowany) człowiek był na pierwszym Jarocinie. I nawet mu na myśl nie przyszło, że będą o nim uczyć. No bo, jeśli już, to jako o bohaterze, nieszczęśliwym (koniecznie) poecie lub genialnym naukowcu. A tu, proszę, będą go rozpatrywać jako subkulturę. Jak ta przeszłość dopada człowieka... n AGNIESZ KA JAN KO WIAK -MA IK I. Wpro wa dze nie opis pro jek tu Wie dza o sub kul tu rach mło dzie żo wych kształ to wa na jest przez me dia i po da wa ne w uprosz czo nej for mie in for ma cje, któ re nie za wsze od zwier cie dla ją ich praw dzi we ob li cze. Naj czę ściej wnio ski for mu ło wa ne są na pod sta wie ze wnętrz nych, czę sto my - lą cych sym bo li, nie zro zu mia łych dla star - szej czę ści spo łe czeń stwa. Jest oczy wi ście praw dą, że wie le z tych sub kul tur nie sie pe - wien ele ment za gro że nia dla tra dy cyj nie poj mo wa nych war to ści, nie mo żna jed nak tych za strze żeń prze no sić na wszyst kie sub - kul tu ry, zresz tą naj lep szą for mą li kwi da cji te go nie bez pie czeń stwa jest sze rze nie rze - tel nej wie dzy na ich te mat. Mo żna za ło żyć, że w du żej czę ści przy - pad ków przy na le żność do okre ślo nych sub - kul tur nie mu si sta no wić świa do me go uczest nic twa, jest czę sto je dy nie po wie la - niem ta kich wła śnie ze wnętrz nych sche ma - tów. W do bie In ter ne tu nie spo sób wy obra - zić so bie sy tu acji, w któ rej mło dy czło wiek zo sta nie od cię ty od wie dzy na ten te mat, wie dzy for mu ło wa nej przez oso by nie kom - pe tent ne, wy da je się więc, że naj lep szym spo so bem wy ja śnie nia i zro zu mie nia te go pro ble mu jest ak tyw ne uczest nic two mło - dych lu dzi w pro ce sie po zna wa nia tych sub - kul tur na lek cji wie dzy o spo łe czeń stwie. Dys ku sja o tych spra wach, w po łą cze niu z wła snym ba da niem, mo że do pro wa dzić do uzy ska nia rze tel nej wie dzy o pro ble mie, a tym sa mym zmi ni ma li zo wać zja wi sko mał - po wa nia ze wnętrz nych oznak świad czą cych o przy na le żno ści do da nych sub kul tur. Dla te - go nie zwy kle wa żne jest, by wy kład o rze ko - mej szko dli wo ści sub kul tur wy gło szo ny przez na uczy cie la za stą pić in dy wi du al ną lub ze spo - ło wą ak tyw no ścią uczniów, któ rzy naj pierw sa mi zdo bę dą okre ślo ną wie dzę, a na stęp nie ze chcą na ten te mat po dy sku to wać w gro nie ró wie śni ków pod opie ką na uczy cie la. Po zwo - li to od mi to lo gi zo wać pew ne tre ści i za cho - wa nia mło dych lu dzi, z dru giej stro ny obiek - tyw nie i bez emo cji spoj rzeć na te zja wi ska. Upa da ją cy sys tem ko mu ni stycz ny niósł dla ów cze snej mło dzie ży wie le wy zwań i ogra ni czeń, z któ ry mi nie za wsze po tra fi ła so bie ona po ra dzić. Jed nym z ele men tów wy ra ża nia bun tu prze ciw ko sys te mo wi by ło two rze nie, al ter na tyw nej w sto sun ku do ofi - 34

2 cjal nej, ak tyw no ści mło dzie ży, wy my ka ją cej się spod kon tro li wszech obec ne go pań stwa. Z dzi siej sze go punk tu wi dze nia wie le tych ele men tów mo że być nie czy tel nych dla współ cze sne go po ko le nia, bo wiem ide ały ów cze snej mło dzie ży kon cen tro wa ły się na kon te sta cji rze czy wi sto ści, nie re al nej już dla dzi siej sze go mło de go po ko le nia. Trud no bo wiem w epo ce Eu ro py bez gra nic wy obra - zić so bie funk cjo no wa nie punk tów gra nicz - nych, czy przej ście dłu giej dro gi sta rań o pasz port, któ re go w tam tych cza sach nie mia ło się w do mu. W du żej czę ści ro dzą ce się sub kul tu ry wią za ły się z po dob ny mi ru - cha mi po za że la zną kur ty ną, bo wiem już wla tach 70. XX wieku gra ni ce nie by ły na ty - le szczel ne, by za trzy mać prze ni ka nie tych idei. Jed nak ów cze śni mło dzi Po la cy wal czy li z ogra ni cze nia mi, któ re dla ich za chod nich ko le gów by ły trud ne do wy obra że nia, stąd też tre ści na wet po dob nych ru chów od bie ga - ły zna czą co od za chod nich pier wo wzo rów. Nie kie dy bunt ten był na wet nie uświa da - mia ny, bo wiem mło dzi lu dzie nie do koń ca wie dzie li prze ciw ko cze mu pro te stu ją. Nie - któ re z po wsta łych wte dy ru chów by ły zu - peł nie bez i de owe, ozna cza ły je dy nie bunt prze ciw ko ota cza ją cej rze czy wi sto ści, wpi su - jąc się w kla sycz ny kon flikt mię dzy po ko le - nio wy. Trans for ma cja ustro jo wa zu peł nie zmie ni ła re alia, w któ rych przy szło funk cjo - no wać pol skiej mło dzie ży, w po wa żnym stop niu uszczu pla jąc ob sza ry z dzie dzi ny po - li ty ki, któ re wy ma ga ły jej ak tyw no ści. Za to no wa rze czy wi stość zro dzi ła no we pro ble my zwią za ne z nie rów no ścią szans w zdo by wa - niu wy kształ ce nia, mo żli wo ści po pra wy swo - je go by tu, czy wal ki o przy szłość. Fru stra cje wy ni ka ją ce z bra ku per spek - tyw w so cja li zmie za stą pi ła oba wa o pra cę, mo żli wość zdo by cia miesz ka nia itp. Jest to szcze gól nie od czu wal ne w okre sie, w któ rym za sa dy no we go sys te mu do pie ro się kształ - tu ją, a więc ma my na co dzień do czy nie nia z wie lo ma po zy tyw ny mi, ale ta kże ne ga tyw - ny mi pro ce sa mi spo łecz ny mi. Mo żna uznać, że jest to zja wi sko ogól no świa to we, choć w na wet, wy da wa ło by się, po dob nych pro ce - sach, spo sób po strze ga nia ich przez mło - dych lu dzi z by łe go blo ku wschod nie go jest in ny niż mło dzie ży na za cho dzie. Tam ten sys tem wy two rzył bo wiem w mło dych lu - dziach prze ko na nie o de cy du ją cej ro li pań - stwa opie kuń cze go, któ re go zada niem jest tro ska o spra wy mło de go po ko le nia i umo - żli wie nie mu do bre go star tu w do ro słe ży cie. Pa ra dok sal nie w sys te mie so cja li stycz nym, de kla ru ją cym po dob ne ce le, nie do szło do ich re ali za cji i mło dy czło wiek w mniej - szym niż na za cho dzie stop niu wią że swo ją przy szłość z opie kuń czą ro lą pań stwa. Stąd też per spek ty wa ma so wych pro te stów mło - de go po ko le nia w Pol sce jest zde cy do wa nie mniej sza niż w kra jach za chod nich. W du żej mie rze za ni ka też grunt do two - rze nia sub kul tur mło dzie żo wych, któ re mia ły by za stą pić re al ną rze czy wi stość i stwo rzyć dla mło dych lu dzi no wy świat. Czę ściej i na więk szą ska lę niż ich za chod - ni ko le dzy, mło dzi lu dzie ro zu mie ją, że ich szan se w przy szło ści za le żą od ich wła snej ak tyw no ści a nie po szu ki wa nia al ter na ty wy dla rze czy wi sto ści. Dla te go też pro ces two - rze nia sub kul tur ule ga obec nie pew nej mar gi na li za cji. Do brym przy kła dem dla zba da nia zja wi - ska sub kul tur jest fe sti wal w Ja ro ci nie, od - by wa ją cy się re gu lar nie w Wiel ko pol sce od po cząt ku lat 80. XX wieku. Jest to jed - na z nie licz nych im prez mło dzie żo wych, któ ra prze trwa ła do cza sów współ cze snych i na dal, ka żde go ro ku gro ma dzi rze sze mło dych lu dzi. Przez dłu gi okres funk cjo - no wa nia fe sti wa lu gro ma dził on rów nież przed sta wi cie li bar dzo wie lu sub kul tur mło dzie żo wych, ze wzglę du na to, iż był je - dy ną te go ty pu im pre zą. Dzię ki po rów na - niu ar ty stów, tek stów pio se nek, sub kul tur uczest ni czą cych w tym fe sti wa lu, mło dzież bę dzie w sta nie zdia gno zo wać dość wa żne zja wi sko kul tu ral no -so cjo lo gicz ne. Mło dzi lu dzie zro zu mie ją ko rze nie wie lu na dal ist - nie ją cych sub kul tur, po zna ją ich pro gram icel wjakim po wsta ły. Ła twiej bę dzie im zro zu mieć współ cze sne sub kul tu ry, a mo że na wet zmniej szyć nie co dy stans dzie lą cy ich z po ko le niem swo ich ro dzi ców. II. Ce le pro jek tu: 1. Cel ogól ny: Za po zna nie uczniów z oko licz no ścia mi po wsta nia, za ło że nia mi oraz funk cjo no wa niem wy bra nych sub kul - 5/

3 tur mło dzie żo wych w Pol sce od lat 70. XX wie ku do po cząt ku XXI wie ku. 2. Ce le szcze gó ło we: Uczeń: l zro zu mie ewo lu cję za sad funk cjo no wa - nia sub kul tur, l zdia gno zu je ro lę, ja ką peł ni ły sub kul tu ry wla tach przed upad kiem ko mu ni zmu, l do ko na po rów na nia ro li sub kul tur przed upad kiem ko mu ni zmu z ro lą, ja ką peł nią we współ cze snej Pol sce, l przed sta wi ro lę fe sti wa lu w Ja ro ci nie, l kształ tu je umie jęt ność pra cy w gru pie, l wska że naj bar dziej ty po we ele men ty funk cjo no wa nia sub kul tur, l zdia gno zu je przy czy ny ewo lu cji pro gra - mów i czę ścio we go za ni ku sub kul tur, l kształ tu je umie jęt ność po słu gi wa nia się tech no lo gią in for ma cyj ną. 3. Środ ki dy dak tycz ne: l rzut nik mul ti me dial ny, kom pu ter, ka me ra, l zdję cia z fe sti wa lu w Ja ro ci nie, zdję cia przed sta wia ją ce przed sta wi cie li wy bra - nych sub kul tur, ar chi wal ne fo to gra fie z pu bli ka cji, l tek sty i frag men ty pio se nek (np. De zer - ter: Ku przy szło ści, Spy taj mi li cjan ta, Ko - la bo ra cja, Po len Über Al les, Sys tem; Mo - skwa: Ni gdy!; Ar mia: Zo staw to; Kar cer: Ży cie za hymn; De fekt Mu zgó: Wszy scy je dzie my, i in ne). 4. Me to dy dy dak tycz ne: l pra ca w gru pach l opra co wy wa nie an kie ty l prze pro wa dza nie wy wia dów l przy go to wa nie fil mu l przy go to wy wa nie pre zen ta cji mul ti me - dial nej l po ga dan ka 5. Ter min re ali za cji: je den se mestr II. Prze strzeń re ali za cji pro jek tu, za da nia dla ze spo łów uczniow skich Gru pa I JA RO CIN WCZO RAJ Za da niem gru py jest zgro ma dze nie in - for ma cji do ty czą cych po wsta nia i funk cjo - no wa nia fe sti wa lu w Ja ro ci nie w la tach 80. XX wieku. Pod sta wą pra cy gru py jest pra - ca ba daw cza, zbli żo na do pra cy hi sto ry ka. Na pod sta wie ze bra nych, wy se lek cjo no wa - nych in for ma cji gru pa przy go to wu je pre - zen ta cję mul ti me dial ną. Dru gim za da niem dla gru py jest prze pro wa dze nie wy wia dów z bez po śred ni mi uczest ni ka mi fe sti wa lu wla tach 80. XX wieku (ro dzi ce, zna jo mi ro dzi ców itp.) a na stęp nie skon stru owa nie krót kie go fil mu, w któ rym za pre zen to wa ne zo sta ną naj cie kaw sze wy po wie dzi do ty czą - ce ro li i zna cze nia Ja ro ci na w la tach przed upad kiem ko mu ni zmu. Cie ka wym aspek tem pra cy gru py mo gą oka zać się roz mo wy z ro dzi ca mi i ich przy - ja ciół mi. Być mo że oka że się, że dzię ki te - mu doj dzie do lep sze go po ro zu mie nia po - mię dzy dwo ma po ko le nia mi. Gru pa II JA RO CIN DZIŚ Za da niem gru py jest przed sta wie nie współ cze sne go wi ze run ku fe sti wa lu, któ ry, ja ko jed na z nie licz nych im prez mło dzie żo - wych, prze trwał trans for ma cję ustro jo wą. Pod sta wą pra cy gru py bę dzie pró ba prze - pro wa dze nia ba da nia so cjo lo gicz ne go. Ucznio wie zbie ra ją in for ma cje do ty czą ce fe sti wa lu oraz je go cha rak te ru. Na pod sta - wie sa mo dziel nie skon stru owa nych an kiet oce nia ją zna cze nie fe sti wa lu dla dzi siej szej mło dzie ży oraz oce nia ją, ja kie sub kul tu ry bio rą udział w tym wy da rze niu. Na pod sta - wie zgro ma dzo nych in for ma cji ucznio wie przy go to wu ją pre zen ta cję mul ti me dial ną. Dru gim za da niem gru py jest prze pro wa - dze nie krót kich wy wia dów z ró wie śni ka mi, któ rzy bio rą udział w fe sti wa lu. W wy wia - dach sta ra ją się uka zać współ cze sną ro lę fe - sti wa lu. Z wy wia dów kon stru ują krót ki film. Gru pa III SUB KUL TU RY I AR TY - ŚCI WCZO RAJ Za da niem gru py jest przy go to wa nie pre - zen ta cji mul ti me dial nej do ty czą cej wy bra - nych sub kul tur: pun ki, he avy me ta low cy, skin he adzi, hip pi si. Du żą ro lę od gry wa nad - zór ze stro ny na uczy cie la, któ ry po wi nien do pil no wać, aby gru pa uka za ła za gro że nia, ja kie nio sły ze so bą nie któ re z tych sub kul - tur (zwłasz cza skin he adzi) oraz rze tel nie przed sta wi ła cha rak ter po szcze gól nych sub - 36

4 kul tur. Cha rak ter pra cy gru py zbli żo ny jest do dzia łań gru py I, pod sta wą pra cy jest więc pra ca ba daw cza na ma te ria le źró dło wym do star czo nym przez na uczy cie la. Dru gim za da niem jest prze pro wa dze nie wy wia dów z przed sta wi cie la mi star sze go po ko le nia, w któ rym uka za ny zo sta nie sto su nek spo łe - czeń stwa w okre sie przed trans for ma cją do da nych sub kul tur, ewen tu al nie wy wiad z człon ka mi wy bra nych sub kul tur. Na pod - sta wie tych ma te ria łów oraz przy go to wa nej przez uczniów li sty ze spo łów wy stę pu ją cych wja ro ci nie w la tach 80. XX wieku oraz ana li zy tek stów wy bra nych utwo rów mło - dzież przy go to wu je film o cha rak te rze pro - gra mu te le wi zyj ne go. Gru pa IV SUB KUL TU RY I AR TY - ŚCI DZIŚ Pod sta wą pra cy gru py jest rów nież pró ba ba da nia so cjo lo gicz ne go. Człon ko wie gru py przy go to wu ją an kie ty, któ re prze pro wa dzą w szko le (przy kła do we py ta nia: Czy na le żysz do ja kiejś sub kul tu ry, ja kie znasz naj po pu lar - niej sze sub kul tu ry, czy sub kul tu ry są zja wi - skiem ma so wym we współ cze snym świe cie?). Po opra co wa niu wy ni ków an kiet przed sta - wia ją je w for mie pre zen ta cji mul ti me dial nej, na któ rej rów nież pre zen tu ją 4 naj czę ściej wy stę pu ją ce sub kul tu ry wśród an kie to wa - nych. W dal szej ko lej no ści ucznio wie two rzą wy bór ze spo łów wy stę pu ją cych obec nie w Ja - ro ci nie oraz ana li zu ją tek sty wy bra nych utwo rów (przy ana li zie tek stów na uczy ciel mo że pod po wie dzieć uczniom od po wied nie py ta nia: cze go do ty czą utwo ry gra ne obec nie wja ro ci nie? Czy za wie ra ją tre ści po li tycz ne, je śli tak, to ja kie? itd.). Na pod sta wie tych ma te ria łów ucznio wie przy go to wu ją film o cha rak te rze pro gra mu te le wi zyj ne go, w któ rym pre zen tu ją wy ni ki ba dań. Przy kła do wa ba za źró dło wa 1. Film do ku men tal ny Be ats of fre edom. Zew wol no ści, Woj ciech Sło ta, Le szek Gno iń ski, 2009; 2. W. Du da -Dud kie wicz, Kul to wy Pe trel. Z ży - cia wzię te, wyd. QL CO, War sza wa 2004; 3. W. Kot, PRL. Czas non sen su. Pol skie de - ka dy. Kro ni ka na szych cza sów , wyd. Pu bli cat, Po znań 2007; 4. K. Le sia kow ski, P. Perzy na, T. To bo rek, Ja ro cin w obiek ty wie bez pie ki, In sty tut Pa mię ci Na ro do wej Ko mi sja Ści ga nia Zbrod ni prze ciw ko Na ro do wi Pol skie - mu, War sza wa 2004; 5. T. To bo rek, Nie za le żna mu zy ka roc ko wa; 6. M. Ma kow ski, Po ko le nie J8. Ja ro cin 80 89; wyd. In Rock, Po znań 2011; 7. M. Ma kow ski, M. Szy mań ski, Obok al bo ile pro cent Ba bi lo nu?; wyd. Ma nu fak tu ra Le gen da 2011; 8. Wy bra ne pod ręcz ni ki do Wie dzy o spo - łe czeń stwie (np. Z. Smu tek, J. Ma le ska, B. Sur macz Wie dza o spo łe czeń stwie. Pod ręcz nik część I dla li ceum ogól no - kształ cą ce go. Za kres roz sze rzo ny, wy da - nie IV zmie nio ne, OPE RON 2010; W. Maj, T. Sta chur ska -Maj, A. Za jąc, S. Za jąc Wie dza o spo łe czeń stwie dla li - ceum ogól no kształ cą ce go. Za kres roz sze - rzo ny, SOP Oświa to wiec To ruń 2006; red. K. A. Woj tasz czyk, Wie dza o spo łe - czeń stwie. Pod ręcz nik dla szko ły śred niej, Wy daw nic twa Szkol ne i Pe da go gicz ne Spół ka Ak cyj na 2002) 9. Wy bra ne przez uczniów lub/i na uczy cie - la tek sty pio se nek (np. De zer ter: Ku przy szło ści, Spy taj mi li cjan ta, Ko la bo ra - cja, Po len Über Al les, Sys tem; Mo skwa: Ni gdy!; Ar mia: Zo staw to; Kar cer: Ży cie za hymn; De fekt Mu zgó: Wszy scy je dzie - my i in ne) III. For my ewa lu acji Pro jekt za koń czo ny zo sta nie pre zen ta - cją wy ni ków prac po szcze gól nych grup. Za - da niem na uczy cie la jest prze pro wa dze nie po ga dan ki na te mat sub kul tur mło dzie żo - wych, pod czas któ rej przyj mie ro lę mo de - ra to ra. Na pod sta wie zgro ma dzo nych in - for ma cji ucznio wie sta ra ją się przed sta wić ró żni ce po mię dzy sub kul tu ra mi mło dzie - żo wy mi przed i po trans for ma cji ustro jo wej wpol sce. Przy kła do we py ta nia: Jak wła dze trak to - wa ły sub kul tu ry w okre sie ko mu ni zmu, aja ki jest ich sto su nek do współ cze snych sub kul tur. Ja kie z te go wy ni ka ją wnio ski w kwe stii zmian, któ re za szły w na szym pań stwie. Ja kie by ły pro gra my sub kul tur przed trans for ma cją? Czy dzi siej sze sub - 5/

5 kul tu ry na dal po sia da ją pro gram? W ja kim ce lu mło dzież jeź dzi ła do Ja ro ci na przed trans for ma cją? Ja kie są jej mo ty wy dziś? O czym trak to wa ły utwo ry pio se nek? Czy ich treść ule gła ja kiejś zmia nie? itd. Na uczy ciel for mu łu je opi so wą oce nę dla ka żdej gru py bio rąc pod uwa gę ter mi no - wość wy ko ny wa nych za dań, za an ga żo wa nie i po ziom przy go to wa nych pre zen ta cji. Przy kła do wa kar ta ewa lu acyj na: Ob szar oce ny Gru pa I Gru pa II Gru pa III Gru pa IV Ter mi no we wy ko ny wa nie za dań Do bór źró deł in for ma cji Sto pień i ja kość opra co wa nia in for ma cji War tość me ry to rycz na pre zen ta cji Ję zyk i styl ko men ta rza do pre zen ta cji Pra ca w gru pie Na uczy ciel oce nia po szcze gól ne ob sza ry w ska li 0 5. Mak sy mal na licz ba punk tów do zdo by cia: 30. Na uczy ciel wy sta wia oce nę na pod sta wie ska li WSO. Za łącz nik nr 1: Krót kie in for ma cje o wy bra nych sub kul tu rach Punk sub kul tu ra mło dzie żo wa ukształ to wa na w la tach sie dem dzie sią tych w Wiel kiej Bry ta nii i w USA, ja ko ruch anar chi stycz ny. Na ro dzi ny tej sub kul tu ry zwią za ne są z ze spo - łem Sex Pi stols. W Pol sce na ro dzi ny ru chu wią żą się z koń ców ką lat sie dem dzie sią tych i ko ja rzo ne z po sta wą an ty ko mu ni stycz ną. Cha rak te ry stycz ny strój to m.in. kurt ki z ćwie - ka mi, cię żkie bu ty z ko lo ro wy mi sznu rów ka mi, agraf ki, cha rak te ry stycz ne fry zu ry iro ke - zy, czę sto far bo wa ne na ró żne ko lo ry. Pierw sze pol skie ze spo ły pun ko we to: gru pa TILT, Bry ga da Kry zys, De zer ter i Kult. Hi ppi si tzw. dzie ci kwia ty. Ruch na ro dził się w la tach sześć dzie sią tych w USA, ja ko od po wiedź na woj nę w Wiet na mie, do Pol ski tra fił pod ko niec tej de ka dy. Sub kul tu ra kła - dła na cisk na wol ność ży cie ro dzin ne za stę po wa ło ży cie w ko mu nie. Hi pi si dą ży li do po - wro tu do na tu ry, czę sto re zy gno wa li z ży cia miej skie go. Cha rak te ry stycz ny wy gląd: ko lo - ro we ko szu le, spodnie ty pu dzwo ny, opa ski na gło wie, dłu gie wło sy. Skin he adzi rów nież ski ni sub kul tu ra na ro dzi ła się w An glii na po cząt ku lat sześć - dzie sią tych, lecz naj bar dziej roz wi nął się w la tach sie dem dzie sią tych (dru ga fa la). Na zwa wy wo dzi się od ogo lo nych głów, cha rak te ry stycz nych dla te go ru chu. Sub kul tu rę ce chu je agre sja, kult si ły i sil na so li dar ność w gru pie. Cha rak te ry stycz ny strój: woj sko wa kurt ka, wy po le ro wa ne gla ny, wą skie szel ki. W Pol sce ski ni po ja wi li się na po cząt ku lat osiem dzie - sią tych, gło sząc ha sła na cjo na li stycz ne i fa szy stow skie, ra si stow skie i szo wi ni stycz ne. He avy me ta low cy sub kul tu ra po wsta ła na po cząt ku lat sie dem dzie sią tych w An glii i USA. Człon ko wie sub kul tu ry na sta wie ni są naj bar dziej na od biór mu zy ki, ce chu ją ich dość ró żno rod ne po glą dy. Sub kul tu ra po ja wi ła się w Pol sce w dru giej po ło wie lat osiem - dzie sią tych, ra czej nie by ła zwią za na z po li ty ką, a z wal ką z co dzien ną sza ro ścią ży cia wpol sce. Cha rak te ry stycz ny wy gląd: dłu gie wło sy, wą skie dżin sy, bia łe adi da sy, ka mi zel ki z na szyw ka mi. 38

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Europejski Dzień Wiosny Eu ro pej ski Dzień Wio sny w Szko le Pod sta wo wej nr 59 im. Ja na Ma tej ki w kla sach na ucza nia zin te gro wa ne go za ini cjo wa li na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11 SPIS TRE ŚCI WSTĘP.....................................................9 ROZ DZIAŁ I ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI.......................11 1. TEO RIE OR GA NI ZA CJI A NA UKI O ZAR ZĄ

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni?

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? 2 Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? biuletyn informacyjny dotyczący ochrony praw pracowników USTA WA z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych BE ATA DZIE WIĘC KA Głów nym za da niem wy cho waw czo dy - dak tycz nym re ali zo wa nym przez pla - ców ki przed szkol ne jest stwo rze

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do

Bardziej szczegółowo

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą,

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą, DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Ratujmy kasztanowce Metoda projektu Istota metody projektów polega na tym, że grupa osób uczących się samodzielnie inicjuje, planuje i wykonuje pewne przedsięwzięcia, a następnie

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej aparatura i technika Dr n. farm. Sławomir Wilczyński Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego z OML w Sosnowcu, SUM w Katowicach Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa

Bardziej szczegółowo

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Zajęcia zgodne z niniejszym konspektem przeprowadzono z uczniami klasy I gimnazjum podczas Klubu Młodego Odkrywcy DawBas, działającego przy Zespole Szkół w Górsku.

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so -

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so - Metoda projekt w badawczych Me to da pro jek t w jest spo so bem wspie ra nia ak tyw ne go za an ga o wa nia i ce lo we go ucze nia siê oraz roz wo ju in te lek tu al ne go, a dla nie kt rych na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym.

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym. Sztuka i komputer Jak już wie cie, za po mo cą kom pu te ro wych pro gra mów gra ficz nych moż na wy ko ny wać róż ne dzie ła pla stycz ne, czy li two rzyć gra fi kę kom pu te ro wą. Ta ki ob raz moż na

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Wojciech Świątek Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Praktyczne wskazówki dla specjalistów ds. ochrony środowiska Ochrona środowiska VERLAG DASHÖFER www.dashofer.pl Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp.

Bardziej szczegółowo

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA w po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w STOCZ NI GDYNIA S.A., pro wa dzo nym na pod sta wie prze pi sów usta wy z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze gól

Bardziej szczegółowo

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny Ogól ne za sa dy za miesz cza nia ogło szeń wy mia ro wych i re klam w Par kie cie i je go do dat kach oraz wkład ko wa nia I. PO STA NO WIE NIA OGÓL NE 1 Ile kroć w ni niej szych za sa dach ogól nych

Bardziej szczegółowo

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach BAR BA RA WOY NA ROW SKA, MA RIA SO KO OW SKA, MAG DA LE NA WOY NA ROW SKA -SO DAN Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach W nowej podstawie programowej kszta³cenia

Bardziej szczegółowo

w umowach dotyczących

w umowach dotyczących Niezbędne postanowienia w umowach dotyczących utworów audiowizualnych Produkcja utworu audiowizualnego wymaga nie tylko sporych nakładów finansowych i organizacyjnych, ale również współpracy wielu podmiotów

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li?

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Drę czy ciel nie jest ani ta ki zły, ani ta ki sil ny, na ja kie go wy glą da. Sam, bez po mo cy dzie ci, drę czy ciel jest ni kim. q Si ła drę czy cie la bie rze

Bardziej szczegółowo

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Statut Zwi zku Kynologicznego w Polsce 2/ 1 STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Roz dzia³ I Po sta no wie nia og l ne 1 Sto wa rzy sze nie no si na zw Zwi zek Ky no lo gicz ny w Pol sceµ zwa ny

Bardziej szczegółowo

Wilno: magia historii

Wilno: magia historii Wilno: magia historii Są miejsca magiczne na ziemi, ale drugiego takiego jak Wilno nie ma JAROSŁAW DUMANOWSKI Wil no by ło i jest mia stem ma gicz - nym, nie zwy kle waż nym dla wszyst kich za miesz ku

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go

Lublin moje miasto. (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Lublin moje miasto Forum edukacyjne (hi sto ria, kul tu ra, go spo dar ka i spo łe czeń stwo) Pro po zy cja pro jek tu in ter dy scy pli nar ne go Ome to dzie pro jek tu sły szał chy ba każ dy z nas. Wie

Bardziej szczegółowo

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia masazyk_layout 1 10/9/13 2:29 PM Page 1 Ćwi cze nie Spo sób wy ko na nia Ma su je te ra peu ta lub sa mo dziec ko ko lej no każ dą rę kę od od ra mie nia w kie run ku dło ni po stro nie ze wnętrz nej ra

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia Gwarantowana Renta Kapitałowa Ogólne warunki ubezpieczenia OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA GWARANTOWANEJ RENTY KAPITAŁOWEJ GRK/R/4/2007 1. DE FI NI CJE Ile kroć w ni niej szych ogól nych wa run kach

Bardziej szczegółowo

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się ZE ŚWIATA Wspieranie rozwoju dziecka na Litwie Na świe cie za uwa ża się wy raź ną ten den cję do wspie ra nia roz wo ju dziec ka. Uza leż nio ne jest to jed nak od tra dy cji edu ka cyj nych, kul tu ro

Bardziej szczegółowo

potrzebna jest wiedza o umyśle?

potrzebna jest wiedza o umyśle? Dlaczego przedszkolakom potrzebna jest wiedza o umyśle? MAR TA BIA ŁEC KA -PI KUL, AR KA DIUSZ BIA ŁEK Gdy na zy wa my dziec ko ma łym psy cho lo - giem i mó wi my, że ma na iw ną wie dzę o umy śle, czy

Bardziej szczegółowo

250 pytań rekrutacyjnych

250 pytań rekrutacyjnych 250 pytań rekrutacyjnych które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi 250 pytań rekrutacyjnych, które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi Autorzy Katarzyna Chudzińska dyrektor zarządzający zasobami ludzkimi

Bardziej szczegółowo

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9 Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM G d y n i a 2 0 0 9 Program nauczania do nowej podstawy programowej (Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23.2.2008 r.) skonsultowany

Bardziej szczegółowo

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem War sza wa 2010 Pro jekt okład ki Do ro ta Za jąc Zdję cie na okład ce Wojciech Sternak Opra co wa nie re dak cyj ne Iza bel la Skrzecz Re dak cja

Bardziej szczegółowo

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon -

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon - 1 Plan wy ni ko wy Pol ska we współ - cze snym świe cie NA TO od zim nej woj ny do współ - ist nie nia In te gra cja eu ro - pej ska Pol ska w sys te - mie po li tycz nym i go spo dar czym Świat współczesny

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejk z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Instrukcja dla zdajàcego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Spraw dê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 11 stron (zadania

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim Jaki podatek zapłaci twórca? Zbliża się czas rozliczenia z fiskusem. Wielu twórcom rozliczenia podatkowe mogą nastręczać trudności, zwłaszcza, gdy prowadzą kilka rodzajów działalności, albo osiągają przychody

Bardziej szczegółowo

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 2 Przydatne pojęcia Czas pra cy to czas, w któ rym po zo sta jesz w dys - pozycji

Bardziej szczegółowo

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA hodowla Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Kontrola inbredu Terminem inbred, chów wsobny albo kojarzenie krewniacze określa się kojarzenia spokrewnionych

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2010 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele 1 3Przyj 0 1cie W E S E L N E 58 magazyn wesele 1 3 Tortowy zawr t g 0 0owy C o fantazjach w 0 2wiecie s 0 0odko 0 2ci C u kier ni czy 0 2wiat roz wi ja si 0 1 w b 0 0y ska wicz - nym tem pie, ofe ru j

Bardziej szczegółowo

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u

Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Po zna je my wy da rze nia z dzie j w PRL -u Scenariusz lekcji w III klasie gimnazjum Przed sta wia my Ko le an kom i Ko le gom pro po zy cjê sce na riu sza lek cji ote ma cie nie ³a twym, szcze g l nie

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Rozdział 1 Lu dzie uwa ża ją, że... In na książ ka dla na sto lat ków Więk szość lu dzi uwa ża, że nie je ste ście w sta nie zro zu mieć te go, co przed sta

Bardziej szczegółowo

Układanie paneli z PCV

Układanie paneli z PCV Układanie paneli z PCV Wybór paneli 1. Panele z PVC są produktem gotowym do użytku. Można kłaść je we wszystkich rodzajach pomieszczeń. Szczególnie dobrze sprawdzają się w pomieszczeniach wilgotnych (łazienki,

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi

Bardziej szczegółowo

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry Tomasz LATAWIEC członek SIDiR Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry pod ziem nej miesz czą się w sze ro ko ro zu mia nej dzie - dzi nie in ży nie rii sa ni tar nej i ochro nie śro

Bardziej szczegółowo

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe

Niezbędnik finansowy. Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel. Produkty oszczędnościowe Niezbędnik finansowy Bezpieczne oszczędzanie na wymarzony cel Produkty oszczędnościowe Pro duk ty ofe ro wa ne przez ban ki są two rzo ne z my ślą o klien tach i ich po - trze bach. Planując co miesiąc

Bardziej szczegółowo

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji czwartek, 14 sierpnia 2014 Z życia Gminy 3 Pra co wi te la ta W cią gu mi ja ją cej ka den cji (2010 2014) wój ta Zbi gnie wa Grzy ba i rad nych Gmi ny dzię ki wspar ciu środ ków ze wnętrz nych uda ło

Bardziej szczegółowo

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku BHP NA STACJACH LPG Pra cow nik, przy stę pu jąc do pra cy na sta no wi sku ope ra to ra LPG po wi nien za po znać się z oce ną ry zy - ka za wo do we go dla je go sta no wi ska oraz sto so wać odzież

Bardziej szczegółowo

Projekt okładki: Beata Kulesza-Damaziak Fotografie: Norbert Piwowarczyk Opracowanie ilustracji: Karandasz Korekta: Alicja Chylińska

Projekt okładki: Beata Kulesza-Damaziak Fotografie: Norbert Piwowarczyk Opracowanie ilustracji: Karandasz Korekta: Alicja Chylińska Projekt okładki: Beata Kulesza-Damaziak Fotografie: Norbert Piwowarczyk Opracowanie ilustracji: Karandasz Korekta: Alicja Chylińska Co py ri ght Do ro ta Dziam ska 2005 Co py ri ght Wy daw nic two BIS

Bardziej szczegółowo

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Mi chał Gra bia, Grze gorz So ko łow ski, Piotr Ho łu bo wicz In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia GS1 Polska Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Śle dząc

Bardziej szczegółowo

Układanie wykładzin podłogowych

Układanie wykładzin podłogowych Układanie wykładzin podłogowych Sposoby układania Sposób układania Układanie swobodne Zastosowanie Zalety Wady W małych pomieszczeniach, tam gdzie wystarcza jeden arkusz lub rzadko odwiedzanych Szybkie

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 Rada Unii Europejskiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 1 Autorzy: Aleksander Parzych, Aureliusz Wlaź Projekt graficzny serii: Techna Studio www.techna.pl Zdjęcia na okładce i w tekście: The Audiovisual

Bardziej szczegółowo

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia:

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia: 20 Wspólny Język 2010 Wspólny J zyk 2010 Standard Otwar cie Zna cze nie Otwar cie ma na stę pu ją ce zna cze nia: A) 5 kar w si le 12 17, B) układ 4441 z czwór ką ka ro w si le 12 17, C) układ 4 ka ra,

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki Elżbieta Judasz Prawo pra cy pierwsze kroki War sza wa 2012 Aktualizacja Katarzyna Piecyk Pro jekt okład ki www.jsphoto.eu Opra co wa nie re dak cyj ne Izabella Skrzecz Opra co wa nie ty po gra ficz ne

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od.

Bardziej szczegółowo

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Mi ro sław No wak, Ja cek Za jąc In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Wy daj ność sys te mów dys try bu cji

Bardziej szczegółowo

za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej

za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej za ba wy i gry te re no we w edu ka cji wcze snosz kol nej Kształcenie na etapie edukacji wczesnoszkolnej ma charakter edukacji zintegrowanej. Jest łagodnym przejściem od wychowania przedszkolnego do edukacji

Bardziej szczegółowo

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK.

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK. PRZEWODNIK Rozdzia³ 1, str. 1 SKUTECZNE ZARZ DZANIE SPÓ DZIELNI MIESZKANIOW Spis treœci 1. PRZEWODNIK 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów

Bardziej szczegółowo

Przywracanie PAMIĘCI. GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17. godz Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY

Przywracanie PAMIĘCI. GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17. godz Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY Przywracanie PAMIĘCI GRAFIKI Franciszka Kurzeji 2X17 godz. 17.00 Katowice, ul. Wincentego Pola 38 16/12/81 PAMIĘTAMY Opracowanie Karol Chwastek Prace ze zbiorów Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności

Bardziej szczegółowo

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia. Ogólne warunki dodatkowego ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego i całkowitego inwalidztwa w wyniku nieszczęśliwego wypadku Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego

Bardziej szczegółowo

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej 3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej Te mat: Pod sta wo we ćwiczenia gimnastyczne Zbiór ka, przy wi ta nie, po da nie te ma tu i celów zajęć. Za po znanie dzieci z za sa da mi bez

Bardziej szczegółowo

Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM. Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony

Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM. Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony Mo de le od po wie dzi do ar ku sza Prób nej Ma tu ry z OPE RO NEM Wie dza o spo e czeƒ stwie Po ziom rozszerzony Listopad 2009 1. c) ini cja ty w lu do wà 2. b) po ma raƒ czo wà re wo lu cjà 3. c) Egipt

Bardziej szczegółowo

Za sto so wa nie ana li zy ABC/XYZ w przed się bior stwie prze twór stwa mle ka stu dium przy pad ku

Za sto so wa nie ana li zy ABC/XYZ w przed się bior stwie prze twór stwa mle ka stu dium przy pad ku Jo an na Ba ra n 1 Szko ła Głów na Go spo dar stwa Wiej skie go w War sza wie To masz Cho mic ki 2 Za sto so wa nie ana li zy ABC/XYZ w przed się bior stwie prze twór stwa mle ka stu dium przy pad ku Po

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ogólne Warunki Ubezpieczenia Ryzyka Śmierci lub Kalectwa

Bardziej szczegółowo

Koncepcje i strategie logistyczne

Koncepcje i strategie logistyczne Ewa Ku liń ska 1 Agniesz ka Do rn fel d 2 Za rzą dza nie ry zy kiem pro ce sów lo gi stycz nych - studium przypadku 3 Przed mio tem pu bli ka cji jest oce na ry - zy ka to wa rzy szą ce go re ali za cji

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI Rozdział Blokada nadgarstka PODSTAWY Blo ka da nad garst ka po le ga na znie czu le niu trzech ner wów: pro mie nio we go, po środ ko we go oraz łok cio we go. 1. Nerw łok cio wy ma ga łąz kę czu cio wą

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treœci.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Europejska inicjatywa obywatelska

Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Europejska inicjatywa obywatelska Rzeczpospolita Polska Ministerstwo Spraw Zagranicznych Europejska inicjatywa obywatelska Publikacja opracowana na zlecenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych przez Instytut Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Ćwi cze nia na to rze prze szkód wrot ki, ro we ry, kół ka hu la - ho op, słup ki, ła wecz ki, rów no waż nia Zbiór ka na

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych Ubezpieczenie Składki OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA SKŁAD KI US/J/3/2007 Ni niej sze ogól ne wa run ki ubez pie cze nia sto su je się wy

Bardziej szczegółowo

www.nie bo na zie mi.pl

www.nie bo na zie mi.pl Nie bo Na Zie mi www.nie bo na zie mi.pl Kon rad Mi lew ski Wszel kie pra wa za strze żo ne. Nie au to ry zo wa ne roz po wszech nia nie ca ło ści lub frag men tu ni niej szej pu bli ka cji w ja kiej kol

Bardziej szczegółowo

Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym?

Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym? Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym? Dziecko sześcioletnie rozpoczyna naukę czytania i pisania. W tym okresie po raz pierwszy podejmuje również wiele innych zadań, w wykonywaniu których

Bardziej szczegółowo

Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów

Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów Mi ro sław An to no wicz, Hen ryk Zie la skie wicz Ro la trans por tu ko le jo we go w ryn ku prze wo zu sa mo cho dów Bran ża au to mo ti ve wy ko rzy stu je no wo cze sne roz wią za nia lo gi stycz ne,

Bardziej szczegółowo

Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy

Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Stanisław Staszewski Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Lista kontrolna z komentarzem, materiał pomocniczy dla pracodawców Warszawa 2015 Lista kontrolna z komentarzem Sta ni sław Sta szew

Bardziej szczegółowo

Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz obiektach sektora beauty

Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz obiektach sektora beauty higiena pracy mgr inż. Dominika Gacka, mgr Dorota Wodzisławska-Czapla Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz

Bardziej szczegółowo

Edu ka cja re gio nal na jest nie zwy kle wa -

Edu ka cja re gio nal na jest nie zwy kle wa - Gry miej skie, ja ko na rzę dzie edu ka cji re gio nal nej na przy kła dzie gry Łódź Bój Miejskie rozgrywki zadomowiły się już na gruncie polskim, stają się coraz bardziej popularne. Jednak w dalszym ciągu

Bardziej szczegółowo

Dys kry mi na cja bez po śred nia: Dys kry mi na cja po śred nia:

Dys kry mi na cja bez po śred nia: Dys kry mi na cja po śred nia: Objawy dyskryminacji Rodzaje dyskryminacji Kodeks pracy zobowiązuje do równego traktowania osób za trud nio nych, jak i sta ra ją cych się o pra cę. Pra co - daw ca dys kry mi nu je pra cow ni ka je że

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl

RAPORT. Kobiety w IT i TECH. womenintechsummit.pl RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 RAPORT Kobiety w IT i TECH 2018 Na świe cie trwa ci cha re wo lu cja: zmie nia się ro la ko biet w no wych tech no lo giach. Ich wpływ, do tych czas nie wiel ki, za czy

Bardziej szczegółowo

SPIS TREЊCI ZIELONE ЊWIATЈO DLA SZEЊCIOLATKA. 35 Urszula Nadolna Ile nуg ma stonoga? 38 Anna Pawіowska-Niedbaіa. 44 Beata Szurowska Ptaszki na topoli

SPIS TREЊCI ZIELONE ЊWIATЈO DLA SZEЊCIOLATKA. 35 Urszula Nadolna Ile nуg ma stonoga? 38 Anna Pawіowska-Niedbaіa. 44 Beata Szurowska Ptaszki na topoli 82010300905005 SPIS TREЊCI PEDAGOGIKA l PSYCHOLOGIA l ORGANIZACJA 5 Iwona Samborska Komercjalizacja dzieciсstwa ZIELONE ЊWIATЈO DLA SZEЊCIOLATKA 35 Urszula Nadolna Ile nуg ma stonoga? KSZTAЈCENIE I DOSKONALENIE

Bardziej szczegółowo

StReFA UmIeJętnoścI CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2!

StReFA UmIeJętnoścI CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2! O szkolnictwie dualnym i Programie K2 (Kariera i Kompetencje) rozmawiano podczas Konferencji z udziałem minister Joanny Kluzik-Rostkowskiej CHCEMY OSIĄGNĄĆ K2! KatowicKa specjalna strefa ekonomiczna wraz

Bardziej szczegółowo

Art Lift nowa technologia liftingu

Art Lift nowa technologia liftingu medycyna estetyczna Marcin Wujtowicz Sales manager MYDERM Laboratories S.A. Art Lift nowa technologia liftingu Me dy cy na este tycz na to no wa ga łąź na uk me dycz nych po wsta ła zpo łą cze nia der

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Szanowni Państwo, Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom naszych Klientów, zamieściliśmy

Bardziej szczegółowo

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa?

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa? 1 3aparatura i technika Dr n. farm. S 0 0awomir Wilczy Ґski Katedra i Zak 0 0ad Podstawowych Nauk Biomedycznych, Wydzia 0 0 Farmaceutyczny z OML w Sosnowcu 0 1l 0 2skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Bardziej szczegółowo

Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy

Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Lista kontrolna z komentarzem Materiał pomocniczy dla pracodawców Stanisław Staszewski Dostosuj swój zakład do obowiązującego prawa pracy Lista kontrolna

Bardziej szczegółowo