ŚRODOWISKO NATURALNE SZANSE I ZAGROŻENIA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ŚRODOWISKO NATURALNE SZANSE I ZAGROŻENIA"

Transkrypt

1 Pobrano ze strony ŚRODOWISKO NATURALNE SZANSE I ZAGROŻENIA Ochrona i kształtowanie środowiska, w którym żyjemy jest koniecznością, a zatem podstawowym obowiązkiem każdego z nas, gdyż każdy z nas jest chwilowym użytkownikiem tego środowiska i ma przekazać je innym, następnym pokoleniom. Artykuł ten kieruję do wszystkich nauczycieli, których interesują zjawiska sprzyjające i zagrażające środowisku naturalnemu. Świadomość ekologiczna i wiedza na ten temat jest niezbędna by wyjaśnić dzieciom pewne zjawiska, które wokół nas zachodzą. Rozszerzenie wiedzy z tego zakresu w moim przedszkolu jest szczególnie istotne ze względu na realizację Programu Rozwoju Przedszkola. POWIETRZE Nasza planeta otoczona jest powłoką gazową, którą nazywamy atmosferą. Ta mieszanina gazów powoduje, że ziemia obserwowana z kosmosu ma barwę niebieską. Dzięki sile grawitacji utrzymuje się ona wokół ziemi. Wraz ze wzrostem wysokości staje się coraz rzadsza. Możemy wyróżnić w niej warstwy: troposfera, stratosfera, mezosfera, jonosfera, termosfera, egzosfera. Bez atmosfery życie na Ziemi byłoby niemożliwe. Chroni ona planetę przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym, a także chłodem kosmosu. Dostarcza nam powietrza. Atmosfera stwarza warunki do życia, a jednocześnie sama jest produktem procesów życiowych. Dwa podstawowe procesy, fotosynteza i oddychanie, kształtują bowiem skład procentowy powietrza.

2 Pierwszy z tych procesów stale uzupełnia zapasy tlenu atmosferycznego, drugi pochłania drogocenny tlen, wytwarzając w zamian dwutlenek węgla. Obok tlenu i dwutlenku węgla, powietrze tworzą także azot i w małym procencie gazy szlachetne. Z tej mieszaniny gazów z biologicznego punktu widzenia najważniejszy jest tlen, bowiem dzięki niemu organizmy żywe w procesie oddychania tworzą energię potrzebną do życia. Stały dostęp tlenu jest warunkiem życia większości organizmów, a jego brak oznacza dla nich śmierć. Zanieczyszczenie powietrza Obok typowych składników w powietrzu znajduje się całe mnóstwo substancji gazowych lub stałych stanowiących poważne zanieczyszczenia. Pochodzą one z wielu źródeł. Do grupy tej zaliczamy między innymi tlenki siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, węglowodory, pyły, metale ciężkie (głownie ołów). Największa koncentracja przypada na obszary najgęściej zaludnione to jest duże miasta. Pamiętajmy jednak, że wiatr może przenieść zanieczyszczenia na duże odległości, a miejsca do tej pory nie skażone mogą ulec degradacji. Źródła zanieczyszczeń atmosfery Do najgroźniejszych źródeł zanieczyszczenia powietrza możemy zaliczyć: elektrociepłownie, piece gospodarstw domowych, środki transportu, zakłady przemysłowe, miejskie spalarnie śmieci. Wśród zakładów emitujących zanieczyszczenia do powietrza w Koszalinie i powiecie znajdują się: Miejska Energetyka Cieplna, Pomorski Przemysł Mięsny AGROS, Wytwórnia Części Samochodowych KOMETAL,

3 Koszalińskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Ogrodniczej w Karniszewicach, Sianowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego, Palarnia Kawy MK- Cafe w Skibnie. Skutki zanieczyszczenia atmosfery 1. Smog. 2. Kwaśne deszcze. 3. Efekt cieplarniany. 4. Dziura ozonowa. 5. Zamieranie lasów. 6. Choroby cywilizacyjne człowieka. 7. Choroba popromienna. Ad. 1. Smog jest zjawiskiem dotyczącym dużych miast, szczególnie w okresie letnim. Zanieczyszczenia powietrza takie jak pyły, sadza, tlenki węgla, siarki azotu, węglowodory unoszące się nad miastem, mieszają się z parą wodną i tworzą toksyczną zawiesinę zwaną smogiem. Ad. 2. Kwaśne deszcze głównymi winowajcami w procesie powstawania kwaśnych deszczów są tlenki siarki i azotu. Rozpuszczają się one z dużą łatwością w wodach atmosferycznych to jest w opadach deszczu bądź śniegu, powodując ich zakwaszenie. Na ziemię spadają więc zamiast czystej wody rozcieńczone kwasy siarkowy i azotowy. Zakwaszone deszcze są bardzo szkodliwe dla roślin. Uszkadzają ich liści i systemy korzeniowe. Zmieniając odczyn gleby przyczyniają się do wypłukiwania soli mineralnych, które w ten sposób stają się nieosiągalne dla roślin. Kwaśne deszcze nie pozostają bez wpływu na życie w jeziorach. Nagły dopływ kwasów do jeziora zaburza równowagę biocenotyczną. Zabytki architektury, które przetrwały setki bądź tysiące lat, w ostatnich dziesięcioleciach zaczęły się kruszyć, na skutek stałego

4 oddziaływania kwasów. Kwaśne deszcze mogą być przyczyną chorób serca, płuc, astmy, raka i niedorozwoju umysłowego dzieci. Ad. 3. Efekt cieplarniany ciepło wnikające do ziemskiej atmosfery jest nadmierne i w związku z tym jest częściowo odsyłane w przestrzeń kosmiczną. Istnieje więc naturalna równowaga między ilością ciepła dostarczonego przez słońce i odprowadzanego w kosmos. Zapewnia to stabilną temperaturę na Ziemi. Jednak działalność ludzka narusza tę równowagę. Dwutlenek węgla emitowany do atmosfery w ogromnych ilościach, gromadzi się w niej i stanowi barierę uniemożliwiającą powrót nadmiaru ciepła w kosmos. W wyniku działalności człowieka w ciągu ostatniego wieku średnia temperatura na Ziemi wzrosła aż o 1oC, a w przeciągu kolejnych stu lat może wzrosnąć o następne 2,5 oc. Niestety jest to zbyt krótki czas, aby organizmy przystosowały się do nowych temperatur. Podniesienie się temperatury może spowodować podniesienie się poziomu morza o około 40 cm. Konsekwencją będzie zalanie nisko położonych wysp i terenów przybrzeżnych. W wyniku wzrostu temperatury zginęło by wiele gatunków roślin, co spowoduje niedobór żywności, a nawet głód, także zwierzęta stałyby się bezradne. Ad. 4. Dziura ozonowa ozon stanowi naturalny filtr ograniczający przenikanie szkodliwych promieni ultrafioletowych. Ich szkodliwość polega na tym, że uszkadzają materiał genetyczny komórek skóry w wyniku czego skóra szybciej się starzeje i podlega procesom nowotworowym. Głównym sprawcą niszczenia powłoki ozonowej jest freon, gaz używany w lodówkach, systemach klimatyzacyjnych, materiałach izolacyjnych, środkach czyszczących oraz opakowaniach plastikowych i typu spray. Ad. 5. Zamieranie lasów taki stan rzeczy jest wynikiem obumierania drzew na skutek zanieczyszczeń gazowych i pyłowych atmosfery. Drzewa stale przysypywane pyłem i nadżerane przez kwaśne deszcze mają przerzedzoną koronę, pożółkłe liście, uszkodzone korzenie. Wszystkie te zmiany prowadzą do obniżenia odporności drzew na działanie niekorzystnych warunków

5 klimatycznych, szkodniki i choroby. Na działanie szkodliwych czynników szczególnie wrażliwe są lasy górskie. Tam mgły są częstsze, a opady obfitsze dlatego drzewa są wyjątkowo narażone na działanie kwaśnych deszczy. Ad. 6. Choroby cywilizacyjne człowieka zanieczyszczenia pyłowe i gazowe sprzyjają powstawaniu chorób układu oddechowego i krążenia na przykład: pylic, chronicznego zapalenia oskrzeli, raka płuc, ołowicę. Coraz więcej osób z pośród nas cierpi na alergię, czy nadwrażliwość układu odpornościowego. Poprawa stanu czystości atmosfery Czystość atmosfery można poprawić poprzez: zakładanie terenów zielonych ogrody, parki, zieleńce, stosowanie katalizatorów instalowanych w rurach wydechowych samochodów, stosowanie benzyny bezołowiowej, zaprzestanie wykorzystania węgla o dużej zawartości siarki, bądź odsiarczanie węgla, zastosowanie silników elektrycznych, instalowanie urządzeń odpylających filtry i elektrofiltry na kominach fabrycznych. WODA Jej naturalnymi rezerwuarami są wody gruntowe i wody śródlądowe (jeziora, stawy, rzeki). Jednak te drugie często są zanieczyszczone i przed użyciem trzeba je oczyścić. Morza zawierają 97,2 % wody jaka znajduje się na naszej Ziemi. Woda słodka stanowi zaledwie pozostałe 2,8 % z czego 2,1 % uwięziona jest w lodowcach. Zatem dostępna woda słodka to tylko 0,7 % rezerwuarów wody naszej planety. W drugiej połowie dwudziestego wieku stan hydrosfery drastycznie się pogorszył. W porównaniu z ubiegłymi wiekami wzrosło zużycie wody, a przecież trzeba pamiętać, że zużyta woda staje się ściekiem

6 i powracając do środowiska zanieczyszcza je. W domu człowiek zużywa ponad 100 litrów w ciągu doby, z czego do celów spożywczych tylko niewielki procent. Większość wody przetwarza więc na ścieki. Ścieki domowe to tylko mała cząstka ścieków powstałych w wyniku ogólnej działalności człowieka. Na naszym kontynencie bowiem zużycie wody do wszystkich celów wynosi średnio litrów w ciągu doby na osobę. Polska należy do krajów ubogich w wodę. Jeżeli weźmiemy pod uwagę ilość wody przypadającą na jednego mieszkańca, to wśród krajów europejskich znajdujemy się na 22 pozycji tj. na piątej od końca. Źródła zanieczyszczeń środowisk wodnych Zanieczyszczenia wód pochodzą z różnych źródeł, są nimi: 1. Ścieki komunalne. 2. Ścieki przemysłowe. 3. Ścieki pochodzące z rolnictwa (nawozy sztuczne i pestycydy wymywane z pól). 4. Opady atmosferyczne zawierające zanieczyszczenia powietrza. 5. Niezabezpieczone lub źle zabezpieczone wysypiska śmieci. 6. Wycieki ropy z tankowców. 7. Podwodne próby nuklearne. Ad. 1. Ścieki komunalne powstają w dużych aglomeracjach miejskich, wsiach, osiedlach mieszkaniowych. Do szczególnie szkodliwych substancji należą detergenty, czyli środki piorące i czyszczące, ścieki komunalne odznaczają się skażeniem bakteriologicznym, którego głównym sprawcą są szpitale. Ad. 2. Ścieki przemysłowe są to ścieki odprowadzane przez zakłady produkcyjne. Do gałęzi przemysłu najbardziej zatruwających środowisko wodne należą: górnictwo, energetyka, przemysł chemiczny i lekki, hutnictwo, przemysł maszynowy i drzewny. Olbrzymie spustoszenie w ekosystemach wodnych

7 powodują zanieczyszczenia termiczne, czyli podgrzane wody. Pochodzą głównie z elektrowni. Ciepła woda wnikając do rzeki czy jeziora zmniejsza zawartość tlenu i doprowadza do śmierci wielu zwierząt. Ad. 3. Ścieki pochodzące z rolnictwa środki chemiczne są wymywane przez deszcze do wód powierzchniowych jako tak zwane zmywy powierzchniowe. Substancje te docierają także do wód gruntowych, co jest szczególnie niebezpieczne gdyż większość gospodarstw wiejskich pobiera wodę pitną właśnie z ich zasobów. Do zanieczyszczenia wód gruntowych przyczyniają się również źle zabezpieczone szamba. Ad. 4. Opady atmosferyczne zawierające zanieczyszczenia powietrza unoszące się w atmosferze zanieczyszczenia gazowe i stałe tj. tlenki azotu, tlenki siarki, tlenki węgla, pyły docierające do zbiorników wodnych jako opad mokry. Deszcz bądź śnieg rozpuszcza w sobie te substancje i wprowadza je do rzek, jezior, mórz i oceanów. Ad. 5. Wysypiska śmieci bombami ekologicznymi są tzw. dzikie wysypiska. Potrafią one skazić na wiele lat setki jeśli nie tysiące m 3 gleby. Ad. 6. Wycieki ropy z tankowców w wyniku wycieków giną miliony zwierząt wodnych. Ropa oblepia np. ptaki uniemożliwiając im ucieczkę i zatruwając je. Ich pióra nie spełniają już funkcji termoizolacyjnej i ptaki giną z zimna. Zanieczyszczenia wód ropą naftową lub substancjami ropopochodnymi biorą się także z nieszczelności rurociągów, zbiorników i zaworów na stacjach paliw czy platformach wiertniczych. Ad. 7. Podwodne próby nuklearne wybuchy pocisków nuklearnych są źródłem promieniowania radioaktywnego, które przez setki lat degraduje środowisko na olbrzymich powierzchniach. Skutki zanieczyszczenia hydrosfery Środowisko wodne dzięki obecności pewnych drobnych organizmów mają zdolność samooczyszczenia. W procesie tym toksyczne substancje są

8 przekształcane w związki prostsze, nieszkodliwe dla środowiska. Jednak olbrzymia ilość zanieczyszczeń powoduje, że zbiorniki wodne nie są w stanie odzyskać swojej pierwotnej czystości, co gorsza ich skażenie pogłębia się i ulegają degradacji. Ścieki przemysłowe wprowadzają do wód całą gamę toksyn. Zabijają one ryby i inne organizmy wodne, bądź włączają się w obieg materii odkładają się w tkankach roślin i zwierząt np. w mięsie ryb. Inne nieco skutki wywołują ścieki komunalne. Są one źródłem skażenia bakteriologicznego, Spożywając brudną wodę możemy zachorować np. na cholerę, tyfus, żółtą febrę, zapalenie wątroby itp. Z tych oczywistych przyczyn wody pitne muszą być poddane zabiegom uzdatniania. A opady atmosferyczne zabierając po drodze zanieczyszczenia z powietrza powodują zakwaszenie wód czyniąc je szkodliwe dla ludzi i zwierząt. Wiele organizmów nie toleruje kwaśnego odczynu wody i znika kolejno z zakwaszonego środowiska należą do nich na przykład: raki, łososie, ślimaki. Wody chłodnicze odprowadzane do zbiorników wodnych przez cały okrągły rok są na pozór czyste, lecz skutki jakie wywołują mogą być opłakane. Mają one podwyższoną temperaturę (tzw. zanieczyszczenia termiczne) co powoduje obniżenie zawartości tlenu w wodzie i zwierzęta nie mogą się właściwie rozwijać. Szczególnie groźne są skutki skażenia wód gruntowych ponieważ czas ich odnawiania jest bardzo długi. Toksyczne substancje przeciekające przez glebę z dzikich wysypisk śmieci, substancje ropopochodne wyciekające z nieszczelnych rurociągów zatruwają wody podziemne co powoduje skażenie głębinowych ujęć wody. Poprawa stanu czystości wody Stopień zanieczyszczenia wód można zmniejszyć poprzez: stosowanie w procesach przemysłowych tzw. technologii czystych (bezodpadowych) co pozwala na zlikwidowanie zanieczyszczeń już u źródła.

9 wprowadzenie na większą skalę zamkniętych obiegów wody w zakładach przemysłowych, polegających na kilkakrotnym wykorzystaniu tej samej wody, stosowanie w przemyśle procesów technologicznych z małą ilością wody, wprowadzanie na szerszą skalę odsalania wód kopalnianych, likwidowanie dzikich wysypisk śmieci, budowanie przyzakładowych oczyszczalni ścieków, budowanie nowych oczyszczalni ścieków, najlepiej dwu lub trzy stopniowych tzn. mechaniczno biologicznych lub mechaniczno chemiczno biologicznych, oszczędzanie wody. GLEBA Gleba pokrywa cienką warstwą powierzchnię naszej planety. Pełni w przyrodzie wiele niezastąpionych funkcji: jest miejscem życia organizmów glebowych (np. bakterii, grzybów, dżdżownic), zatrzymuje zanieczyszczenia, jest podstawą rozwoju roślin, umożliwia uprawę roli, jest rezerwuarem wód gruntowych, kształtuje krajobraz, jest schronieniem dla zwierząt, które kopią w niej nory. Zagrożenia gleby 1. Wycinanie i pożary lasów prowadzą do pustyni terenu. 2. Eksploatacja surowców przyczyniająca się do deformacji powierzchni, zaburzenia poziomu wód gruntowych i skażenia gleby.

10 3. Monokultury prowadzą do wyjałowienia gleby. 4. Przenawożenie gleb prowadzące do skażenia wód gruntowych. 5. Osuszanie obszarów i regulacja rzek obniżająca poziom wód gruntowych. 6. Intensywny wypas bydła prowadzący do erozji gleby. 7. Stosowanie chemicznych środków ochrony roślin tj. owadobójczych, chwastobójczych i grzybobójczych, zabieranie obszarów rolniczych pod budownictwo. 8. Wypalanie traw zabijających organizmy glebotwórcze. 9. Dzikie wysypiska śmieci zatruwające glebę i wody gruntowe. 10. Skażenie gleb metalami ciężkimi. 11. Zakwaszenie gleb za sprawą kwaśnych deszczów, bądź opadu suchego. Ad.1. Dzięki obecności drzew w lesie tworzy się charakterystyczny mikroklimat, gleba osłonięta przez korony drzew utrzymuje wilgoć, a opadające liście użyźniają ją. Gdy wytniemy drzewa nie będą spadały liście, więc gleba stanie się jałowa, promienie słoneczne wysuszą ją prze co stanie się twarda i wyschnie jak kora. Obszar do tej pory zielony i tętniący życiem, zamieni się w pustynię. Ad. 2. Na skutek poszukiwania i eksploatacji kopalin, grunty ulegają degradacji bowiem ze skały płonej, pozostałej po procesie poszukiwania surowca usypuje się hałdy kopalniane. U podnóża tych hałd powstają natomiast olbrzymie niecki. Nieraz w wyniku nagłych zapaści tworzą się leje zapadliskowe lub uskoki. Górnictwo prowadzi także do zmian hydrogeologicznych. W trakcie drążenia szybów kopalni przecinane są warstwy wodonośne. Wydostająca się z nich woda grozi zalaniem kopalni w zawiązku z czym trzeba ją wypompowywać, a to powoduje obniżenie poziomu wód gruntowych. Woda wypompowywana z dużych głębokości zawiera sól i odprowadzana do rzeki powoduje jej zasolenie zaburzając w nich równowagę biologiczną. Bywa także, że górnictwo staje się przyczyną

11 nadmiernego zawodnienia terenów w miejscach gdzie następuje osiadanie gruntów i w zawiązku z tym podnosi się poziom wód gruntowych. Ad. 3. Z punktu widzenia przyrody monokultura jest zjawiskiem niepożądanym. Rolnicy uprawiają często na swojej ziemi jeden gatunek roślin przez kilka lat. Rośliny te pobierają z podłoża wciąż te same składniki mineralne, co wpływa na wyjałowienie gleby. W takiej sytuacji zabiegiem celowym jest stosowanie płodozmianu. Ad. 4. Sztuczne nawożenie daje efekty tylko do pewnego momentu, dalsze zwiększenie ilości nawozów szkodzi roślinom i obniża plony. Pomimo obszernej wiedzy na ten temat wielu rolników stosuje nadmierne ilości nawozów sztucznych co jest źródłem zaburzeń chemicznych w glebie. W przenawożonej glebie rozwijają się grzyby wytwarzające toksyczne substancje biologicznie czynne. Obniżają one jej żyzność i zatruwają organizmy w niej żyjące. Nadmierna ilość stosowanych nawozów wpływa negatywnie na rośliny. Organizm roślinny ma zdolność akumulacji związków zawartych w nawozach przez co obniża się jego wartość biologiczna. Ad. 5. Pozyskiwanie nowych terenów pod uprawę dokonuje się na różne sposoby np. ludzie wycinają lasy, osuszają łąki, prowadzą tzw. meliorację. Osuszenie łąk powoduje obniżenie zwierciadła wód podziemnych, co doprowadza do erozji gleby. Zerodowane grunty tracą zaś zdolność zatrzymania wód przez co uszkadzane są biocenozy glebowe tj. zespoły organizmów glebowych. Gleba uzyskana pod uprawę rolną szybko ulega erozji, giną liczne rośliny podmokłych łąk i torfowisk, zmniejsza się liczebność ptactwa wodnego. Ad. 7. Środki chemiczne tzw. pestycydy często działają nieselektywnie, w związku z czym obok szkodników zabijają pożyteczne organizmy będące naturalnymi wrogami pasożytów. Stosowanie pestycydów prowadzi często do wyselekcjonowania pokoleń szkodników odpornych na działanie tych preparatów. Pestycydy przyczyniają się do ginięcia pszczół, które na swoim

12 ciele przenoszą truciznę do ula, gdzie następuje zatrucie wszystkich pszczół. Związki te gromadzą się w tkankach zwierząt i ludzi spożywających rośliny uprawne poddane działaniu środków ochrony roślin. Nadmiar pestycydów jest wypłukiwany przez deszcz z pól i przedostaje się do strumieni podziemnych zanieczyszczając je. Ad. 8. Wypalanie suchych traw, to zabieg całkowicie nieuzasadniony i szkodliwy. Ogień, który na powierzchni trawi rośliny, zabija również mikroorganizmy roślinne i zwierzęce żyjące pod powierzchnią i poprawiające żyzność gleby. W ogniu giną również liczne pożyteczne owady, płazy i drobne ssaki mające tam swoje kryjówki. Gleba po pożarze jest martwa biologicznie a życie na niej będzie się odradzać przez co najmniej kilka lat. Gleba jest podatna na erozję wietrzną i wodną. Nie rzadko ogień z traw przenosi się na lasy i budynki gospodarskie. Ad. 9. Na dzikie wysypiska śmieci trafiają przeróżne odpady: od typowo komunalnych poprzez odpady budowlane, opony, wraki samochodów aż do odpadów toksycznych, które stanowią największe zagrożenie dla środowiska. Składowiska odpadów niosą liczne zagrożenia dla środowiska. W stertach śmieci zachodzą procesy gnilne, w związku z czym ulatniają się z nich gazy. Gazy te ulegają czasami zapaleniu co jest przyczyną pożarów. Dzikie wysypiska stwarzają dogodne warunki do życia i rozmnażania się szczurów czy much, które są nosicielami wielu chorób zakaźnych. Obiekty te są jednak głównym źródłem skażenia gruntu. Wraz z deszczem do gleby dostają się liczne toksyny zabijające organizmy glebotwórcze i powodujące skażenie wód gruntowych. Ad. 10. W skutek działalności przemysłu ciężkiego kopalń, hut metali, wytwórni tworzyw sztucznych czy świetlówek do środowiska trafiają metale ciężkie. Szczególnie groźne dla człowieka są rtęć, ołów i kadm, wywołujące liczne choroby i zaburzenia metaboliczne. Pierwiastki te dostają się do gleby różnymi drogami. Rtęć na przykład przenika do gleby bezpośrednio

13 z wyrzuconych baterii czy termometrów, ołów wydzielany podczas pracy silników samochodowych, trafia tam w postaci opadu suchego, pyły kadmu opadają na ziemię w raz z deszczem. W glebie metale ulegają kumulacji, skąd są pobierane przez rośliny i włączane do łańcuchów pokarmowych. Roślinożercy zjadają skażone rośliny, gromadzą trujące pierwiastki w swoich ciałach. Często ostatecznym odbiorcą toksycznego ładunku jest człowiek, który zjadając skażone mięso przyjmuje wraz z nim metale ciężkie, które nie pozostają bez wpływu na nasz organizm. Rtęć odkłada się w komórkach mózgu, wywołując nieodwracalne zmiany, ołów wywołuje nadpobudliwość, bezsenność i niesprawność umysłową, a kadm w większych stężeniach zabija komórki. W naszym rejonie najbardziej skażone są gleby przy trasach wylotowych na Sianów i Kołobrzeg. Ad. 11. Widocznym sygnałem zakwaszenia środowiska są uszkodzenia drzew, w szczególności drzew iglastych. Zmiana koloru igieł na żółty, przerzedzone korony, wypuszczanie pędów zastępczych czy tworzenie się pęknięć i guzów na korze, to tylko niektóre objawy zmian chorobowych. Kwaśne deszcze uszkadzają nie tylko igły i gałęzie, ale także zakwaszają gleby. Zakwaszone gleby zdecydowanie nie sprzyjają rozwojowi roślin. Młode korzonki w kwaśnym środowisku zostaję porażone i obumierają, co znacznie obniża pobór wody z gleby. Kwas siarkowy i azotowy zabijają również grzyby, które żyją w symbiozie z korzeniami drzew pomagając im w pobieraniu wody. Drzew popadają zatem w tak zwany stres wodny i umierają z pragnienia. Za sprawą kwaśnych deszczy zmniejsza się również zawartość substancji odżywczych w glebie. Na domiar złego do zakwaszonej wody przenika wiele metali ciężkich, które dodatkowo osłabiają drzewa i zabijają wiele organizmów glebowych.

14 ODPADY Rady dotyczące postępowania z odpadami: zmniejszaj objętość odpadów poprzez zgniatanie pustych puszek, przed wyrzuceniem plastikowej butelki do pojemnika odkręć ją, nie wrzucaj szkła okiennego do pojemników na stłuczkę szklaną, nie kupuj napojów w kartonowych opakowaniach (mleko, soki) wyprodukowanych z mocno sklejonego papieru, plastiku i aluminium stanowią uciążliwy odpad dla środowiska, zbierając makulaturę oddzielaj od papieru wszelkie nie papierowe dodatki, unikaj kupowania rzeczy nie potrzebnych, kupuj towary opakowane w papier, szkło, tekturę używaj opakowań wielokrotnie, wybieraj produkty w prostych lekkich opakowaniach, przy zakupach nie bierz nowej torby foliowej ze sklepu, używaj torby z materiału, zrezygnuj z zakupu towarów trwale opakowanych, spróbuj kupować je luzem i rozpakowane, reperuj przedmioty zamiast je wyrzucać, wybieraj wyroby z materiałów, które mogą być łatwo poddane obróbce wtórnej, zbieraj na kompost odpady ogrodowe i kuchenne, unikaj jednorazowych naczyń, sztućców, zapalniczek itp., kupuj baterie nadające się do ładowania tzw. akumulatorki.

15 ZAKOŃCZENIE Od początku istnienia na Ziemi gatunek ludzki próbuje dominować nad przyrodą i zachowuje się tak jakby była mu ona powierzona na własność. Nie kto inny jak my ludzie ograbiamy przyrodę z jej bogactw, przetwarzając naturalne środowisko (w wielkie śmietniska). Podporządkowujemy sobie inne gatunki zwierząt, zmuszamy je do ciężkiej pracy, bądź hodujemy je w ciasnych klatkach. Zabieramy dzikim zwierzętom ziemię, skrawek po skrawku i stawiamy na niej betonowe bloki. Co będzie dalej? Pora się ocknąć i respektować przyrodę, jeżeli nie chcemy doprowadzić do samozagłady. Trzeba nauczyć się współdziałać z siłami natury, jeśli chcemy aby nasza planeta służyła kolejnym pokoleniom. Musimy żyć w zgodzie z naturą żyć ekologicznie. Zasady postępowania proekologicznego możemy właściwie zastosować w każdej dziedzinie życia. W każdym zachowaniu możemy okazać troskę o naszą planetę. Codzienne nawyki są niezwykle ważne, bowiem to od nich zależy przyszłość Ziemi i nasza. Niektórzy mówią sami nic nie zdziałamy, dlatego nie warto się wysilać, nie warto zmieniać swoich przyzwyczajeń bo i tak będą nie zauważalne. Nie wierzcie tym pesymistom i pamiętajcie, że wielki zmiany mają początek w każdym z nas. Są już wśród nas ludzie, którzy zmienili swoje nawyki, ludzie żyjący w zgodzie z naturą. Ty także możesz zacząć żyć ekologicznie, poczynając od drobnych zmian w swoim gospodarstwie domowym. W zawiązku z powyższym tak ważna wydaje się być edukacja proekologiczna prowadzona już od najmłodszych lat przedszkolnych. OPRACOWAŁA mgr Danuta Salacha

16 LITERATURA 1. D. Cichy, W. Michajłow, H. Sandner: Ochrona i kształtowanie środowiska. WSiP, Warszawa H. Hłuszczyk, A. Stankiewicz: Słownik szkolny Ekologia. WsiP Warszawa A. Kalinowska: Ekologia wybór przyszłości. Editions Spotkania, warszawa Emilia i Jan Frątczakowie: Edukacja ekologiczna dzieci w wieku przedszkolnym. Kujawsko Pomorskie Studium Edukacyjne, Bydgoszcz 1996.

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU

WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność

Bardziej szczegółowo

grupa a Człowiek i środowisko

grupa a Człowiek i środowisko grupa a Człowiek i środowisko................................................. Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową

Bardziej szczegółowo

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet

Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie galaktyk Zwiększenie masy słońca (większe przyciąganie słońca) Zderzenie dwóch planet Efekt cieplarniany Wzrost emisji CO Zanieczyszczanie gleby Zanieczyszczanie wody Zanieczyszczanie powietrza wycinanie lasów Niszczenie warstwy ozonowej Wzrost emisji CO Uderzenie w ziemię meteorytu Zderzenie

Bardziej szczegółowo

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA

CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Magdalena Szewczyk Dział programowy : Ekologia CYKL: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA temat lekcji : Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń powietrza. Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów ( cele operacyjne):

Bardziej szczegółowo

1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów.

1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 1. Zadanie Wymień dwa naturalne źródła zanieczyszczeń atmosfery. 2. Zadanie Podaj dwa przykłady negatywnych skutków kwaśnych opadów. 3. Zadanie Zaznacz wyjaśnienie pojęcia smog. A. Kryształki lodu osadzone

Bardziej szczegółowo

1. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego

1. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego 1. Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego Degradacja środowiska przyrodniczego stanowi obecnie jeden z głównych problemów na świecie. Każdego dnia do atmosfery, hydrosfery oraz litosfery i pedosferę

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne

Bardziej szczegółowo

1. Pogadanka, praca nad wykresami i schematem, praca w grupach MAGDALENA SZEWCZYK. Dział programowy : Ekologia

1. Pogadanka, praca nad wykresami i schematem, praca w grupach MAGDALENA SZEWCZYK. Dział programowy : Ekologia MAGDALENA SZEWCZYK Dział programowy : Ekologia temat lekcji : Przyczyny i skutki kwaśnych deszczy Cele lekcji w kategoriach czynności uczniów (cele operacyjne): WIADOMOŚCI Uczeń: - podaje definicje kwaśnych

Bardziej szczegółowo

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak

TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA. Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak TECHNIK OCHRONY ŚRODOWISKA Opracowała: mgr inż. Joanna Depta- Ładak Charakterystyka zawodu Technik ochrony środowiska koordynuje pracę w zakresie ochrony powietrza, wód, powierzchni ziemi, ochrony przed

Bardziej szczegółowo

Skąd bierze się woda w kranie?

Skąd bierze się woda w kranie? Skąd bierze się woda w kranie? Stacje uzdatniania wody pobierają wodę z rzek, aby następnie dostarczyć do naszych domów. Woda wcześniej trafia do stawów infiltracyjnych z których przesiąka do studni. W

Bardziej szczegółowo

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 FIZYKA I CHEMIA GLEB Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001 Tematyka wykładów Bilans wodny i cieplny gleb, właściwości

Bardziej szczegółowo

Jak działamy dla dobrego klimatu?

Jak działamy dla dobrego klimatu? Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie

Bardziej szczegółowo

Relacje człowiek środowisko przyrodnicze

Relacje człowiek środowisko przyrodnicze 138 SPRAWDZIANY LEKCJI Sprawdzian z działu Relacje człowiek środowisko przyrodnicze Grupa I Zadanie 1 (0 4 p.) Każdemu terminowi przyporządkuj odpowiadającą mu definicję. 1. Zasoby przyrody A. Zasoby mające

Bardziej szczegółowo

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic?

Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Powietrze życiodajna mieszanina gazów czy trucizna, która nie zna granic? Projekt realizuje: Zanieczyszczenia powietrza Projekt realizuje: Definicja Rodzaje zanieczyszczeń Przyczyny Skutki (dla człowieka,

Bardziej szczegółowo

Spalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje. Prezentacja multimedialna

Spalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje. Prezentacja multimedialna Spalanie śmieci w domowych piecach truje i rujnuje Prezentacja multimedialna Informacje ogólne Zgodnie z raportem Komisji Europejskiej, co roku na choroby związane ze złym stanem powietrza umiera w Polsce

Bardziej szczegółowo

SZKOLNY PROGRAM EKOLOGICZNY

SZKOLNY PROGRAM EKOLOGICZNY SZKOLNY PROGRAM EKOLOGICZNY GIMNAZJUM PUBLICZNE W GORZYCACH WIELKICH 3 I Cele edukacyjne: 1. Uświadomienie zagrożeń środowiska naturalnego wynikających z gospodarczej działalności człowieka. 2. Budzenie

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA. Patr

ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA. Patr ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Patr Zanieczyszczenie atmosfery Największym niebezpieczeństwem dla naszej atmosfery są: tlenek węgla, tlenek azotu, dwutlenek siarki oraz pyły. Wszystkie

Bardziej szczegółowo

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA

ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA SCENARIUSZ ZAJĘĆ LEKCYJNYCH ETAP EDUKACYJNY: IV (szkoły ponadgimnazjalne) CZAS TRWANIA: 45 minut CEL OGÓLNY: Wprowadzenie w tematykę/utrwalenie wiedzy na temat skutków zanieczyszczenia

Bardziej szczegółowo

Czym zajmuje się ekologia?

Czym zajmuje się ekologia? Czym zajmuje się ekologia? Klasa: I gimnazjum Data przeprowadzenia lekcji: Prowadzący: Czas trwania lekcji: 45 minut.(jedna jednostka lekcyjna) I. Cele lekcji: a) poznawcze: zna pojęcia: ekologia, recykling,

Bardziej szczegółowo

DBAMY O ŚRODOWISKO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANY PRZEZ SPZOZ BRZESKO

DBAMY O ŚRODOWISKO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANY PRZEZ SPZOZ BRZESKO DBAMY O ŚRODOWISKO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA REALIZOWANY PRZEZ SPZOZ BRZESKO Należy pamiętać, że: Mikrobiologiczną florę środowiska szpitalnego stanowią: wirusy, bakterie, grzyby, pierwotniaki, niezwykle

Bardziej szczegółowo

RECYKLING ODPADÓW ZIELONYCH. Grzegorz Pilarski BEST-EKO Sp. z o.o.

RECYKLING ODPADÓW ZIELONYCH. Grzegorz Pilarski BEST-EKO Sp. z o.o. RECYKLING ODPADÓW ZIELONYCH Grzegorz Pilarski BEST-EKO Sp. z o.o. BEST-EKO Sp. z o.o. jest eksploatatorem oczyszczalni ścieków Boguszowice w Rybniku przy ul. Rycerskiej 101, na której znajduje się instalacja

Bardziej szczegółowo

Monitoring i ocena środowiska

Monitoring i ocena środowiska Monitoring i ocena środowiska Monika Roszkowska Łódź, dn. 12. 03. 2014r. Plan prezentacji: Źródła zanieczyszczeń Poziomy dopuszczalne Ocena jakości powietrza w Gdańsku, Gdyni i Sopocie Parametry normowane

Bardziej szczegółowo

powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej będąca produktem wietrzenia skał, czyli długotrwałego działania na nie wody, powietrza i temperatury, oraz

powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej będąca produktem wietrzenia skał, czyli długotrwałego działania na nie wody, powietrza i temperatury, oraz powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej będąca produktem wietrzenia skał, czyli długotrwałego działania na nie wody, powietrza i temperatury, oraz działania mikroorganizmów Złożony i długotrwały proces

Bardziej szczegółowo

Dlaczego tak ważną role pełni gleba?

Dlaczego tak ważną role pełni gleba? Gleba jest to powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej powstała ze skały macierzystej, będącą siedliskiem życia producentów. Ta rozdrobniona skała macierzysta charakteryzuje się urodzajnością tzn. zdolnością

Bardziej szczegółowo

czynnik źródło skaŝenia działanie ołów Spaliny samochodowe Niszczy układ nerwowy i pokarmowy, powoduje otępienie, poraŝenie mięśni, znuŝenie,

czynnik źródło skaŝenia działanie ołów Spaliny samochodowe Niszczy układ nerwowy i pokarmowy, powoduje otępienie, poraŝenie mięśni, znuŝenie, czynnik źródło skaŝenia działanie rtęć Ścieki przemysłowe, zakłady produkujące lampy rtęciowe Niszczy układ nerwowy, zaburzenia wzroku i koordynacji ruchów, upośledzenie umysłowe, śmierć ołów Spaliny samochodowe

Bardziej szczegółowo

Środowisko przyrodnicze - ogólny

Środowisko przyrodnicze - ogólny Ś R O D O W I S K O Środowisko to ogół elementów przyrodniczych i antropogenicznych (przyrody martwej i ożywionej, pozostających w stanie naturalnym lub przekształconym przez człowieka), tworzących otoczenie,

Bardziej szczegółowo

Zmiany w środowisku naturalnym

Zmiany w środowisku naturalnym Zmiany w środowisku naturalnym Plan gospodarki niskoemisyjnej jedną z form dążenia do czystszego środowiska naturalnego Opracował: Romuald Meyer PGK SA Czym jest efekt cieplarniany? Ziemia posiada atmosferę

Bardziej szczegółowo

Kwaśne deszcze kwaśny problem

Kwaśne deszcze kwaśny problem Kwaśne deszcze kwaśny problem Kwaśne deszcze to opady atmosferyczne, o odczynie ph mniejszym niż 5,6 zawierają kwasy wytworzone w reakcji wody z pochłoniętymi z powietrza gazami, takimi jak: dwutlenek

Bardziej szczegółowo

Chemiczne oddziaływanie składowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko

Chemiczne oddziaływanie składowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko Chemiczne oddziaływanie składowisk odpadów górnictwa węgla kamiennego na środowisko Prof. nadzw. dr hab. Andrzej Misiołek Wydział Nauk Technicznych Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

Bardziej szczegółowo

FOLDER INFORMACYJNY. [Wpisz tekst]

FOLDER INFORMACYJNY. [Wpisz tekst] FOLDER INFORMACYJNY Czym są odpady? Odpady to każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich pozbycia się jest obowiązany. Kategorie zużytego sprzętu elektrycznego

Bardziej szczegółowo

Elektroodpady zbierasz klimat wspierasz!

Elektroodpady zbierasz klimat wspierasz! Elektroodpady zbierasz klimat wspierasz! W numerze: 2-3 Niebezpieczne substancje 4-5 Zasady postępowania z elektroodpadami 6 Zapraszamy na zbiórkę 7 Ekołamigłówki 8 Ekoznaki 2 Niebezpieczne substancje

Bardziej szczegółowo

SMOG: co to takiego? Dlatego

SMOG: co to takiego? Dlatego Kampania społeczna SMOG: co to takiego? Smog to zjawisko atmosferyczne powstałe w wyniku wymieszania się powietrza z dymem i spalinami. Jest toksyczne i nienaturalne. Etymologia pojęcia smog wskazuje na

Bardziej szczegółowo

Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA

Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Klaudia Stasiak Klaudia Sadzińska Klasa II c LO ZAGROŻENIA ZWIĄZANE Z EMISJĄ PYŁÓW I GAZÓW DLA ŚRODOWISKA Zanieczyszczone powietrze W ostatnich latach odnotowuje się występowanie epizodów bardzo wysokich

Bardziej szczegółowo

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to:

Ostateczna postać długotrwałych zmian w określonych warunkach klimatyczno-geologicznych to: WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: OCHRONA ŚRODOWISKA RODZAJ STUDIÓW: STACJONARNE I STOPNIA ROK AKADEMICKI 2014/2015 WYKAZ PRZEDMIOTÓW EGZAMINACYJNYCH: I. Ekologia II.

Bardziej szczegółowo

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY

PYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY PYTANIA NA MIEDZYKLASOWY KONKURS PRZYRODNICZY 1. Pierwszy Park Narodowy utworzono w Stanach Zjednoczonych. 2. Główną przyczyną "kwaśnych deszczy" są tlenki azotu i siarki. 3. Odzyskiwanie surowców z materiałów

Bardziej szczegółowo

Wychowanie ekologiczne w kl.vi

Wychowanie ekologiczne w kl.vi Wychowanie ekologiczne w kl.vi Autor: Burczyk T. 20.04.2008. - 2000 ZSP Kleszczewo Kościerskie Wychowanie ekologiczne w klasie szóstej Założeniem Wychowania Ekologicznego jest zbliżenie ucznia do przyrody.

Bardziej szczegółowo

Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA

Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA Zestawienie standardów jakości środowiska oraz standardów emisyjnych Lp. STANDARD PODSTAWA PRAWNA STANDARDY JAKOŚCI ŚRODOWISKA (IMISYJNE) [wymagania, które muszą być spełnione w określonym czasie przez

Bardziej szczegółowo

Niska emisja. co to takiego?

Niska emisja. co to takiego? Niska emisja co to takiego? Niska emisja to najprościej ujmując emisja szkodliwych pyłów i gazów na niskiej wysokości. W tym przypadku chodzi o emitory (kominy i inne źródła emisji) znajdujące się na wysokości

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE

Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE Zanieczyszczenie Powietrza ŹRÓDŁA SKUTKI SUBSTANCJE ZANIECZYSCZAJĄCE Źródła zanieczyszczeń: Naturalne Sztuczne Zanieczyszczenia naturalne Wybuchy wulkanów Wyładowania atmosferyczne Pożary lasów Procesy

Bardziej szczegółowo

Departament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu

Departament Zrównoważonego Rozwoju Biuro Ochrony Przyrody i Klimatu Departament Zrównoważonego Rozwoju Zanieczyszczenia powietrza Zanieczyszczenia powietrza to wszelkie substancje (gazy, ciecze, ciała stałe), które znajdują się w powietrzu atmosferycznym, ale nie są jego

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć - 45 min. Cel ogólny zajęć: Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów związanej z właściwym zagospodarowaniem odpadów.

Scenariusz zajęć - 45 min. Cel ogólny zajęć: Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów związanej z właściwym zagospodarowaniem odpadów. Scenariusz zajęć - 45 min. Grupa wiekowa: Szkoła podstawowa Temat: Jak zostać ekobohaterem? Cel ogólny zajęć: Kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów związanej z właściwym zagospodarowaniem odpadów.

Bardziej szczegółowo

1. Logo 2. Kody 3. Pojemniki na odpady 4. Co nam daje segregacja śmieci 5. Co robić z odpadami 6. Składowanie 7. Utylizacja 8. Kompostowanie 9.

1. Logo 2. Kody 3. Pojemniki na odpady 4. Co nam daje segregacja śmieci 5. Co robić z odpadami 6. Składowanie 7. Utylizacja 8. Kompostowanie 9. 1. Logo 2. Kody 3. Pojemniki na odpady 4. Co nam daje segregacja śmieci 5. Co robić z odpadami 6. Składowanie 7. Utylizacja 8. Kompostowanie 9. Recykling 10. Zgnieć butelkę 11. Czy wiesz że 12. Używamy

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekologicznie znaczy trendy Prof. Alina Matuszak-Flejszman Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 9 kwietnia 2015 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych ( kształcenie zawodowe)

Bardziej szczegółowo

Zadania związane z przeciwdziałaniem spalaniu odpadów na powierzchni ziemi, w paleniskach domowych, wypalaniu traw

Zadania związane z przeciwdziałaniem spalaniu odpadów na powierzchni ziemi, w paleniskach domowych, wypalaniu traw Zadania związane z przeciwdziałaniem spalaniu odpadów na powierzchni ziemi, w paleniskach domowych, wypalaniu traw Janina Kawałczewska RCEE w Płocku Seminarium w ramach projektu pn. Spalanie odpadów i

Bardziej szczegółowo

CO WARTO WIEDZIEĆ O PLASTIKU I RECYKLINGU

CO WARTO WIEDZIEĆ O PLASTIKU I RECYKLINGU CO WARTO WIEDZIEĆ O PLASTIKU I RECYKLINGU 1. Czym jest plastik PET? Istnieje kilka rodzajów plastiku, przy czym każdy z nich ma inny skład i inne właściwości. PET to nazwa jednego z nich, a dokładnie poli(tereftalanu

Bardziej szczegółowo

Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą

Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą Konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą DLA TRWAŁOŚCI ŻYCIA Znaczenie różnorodność biologicznej dla dobrostanu ludzkości Anna Kalinowska Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym

Bardziej szczegółowo

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień

Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących

Bardziej szczegółowo

Michał Szczepanik Plan wynikowy ścieżka ekologiczna w gimnazjum

Michał Szczepanik Plan wynikowy ścieżka ekologiczna w gimnazjum Michał Szczepanik Plan wynikowy ścieżka ekologiczna w gimnazjum Lp. Treść Temat Ilość godzin Cel lekcji 1 Czy człowiek musi Znaczenie i ochrona wód 2 - uświadomienie zanieczyszczać wody? konieczności ochrony

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Międzynarodowe kody zagrożeń i zaleceń bezpieczeństwa (Risk and Safety Phrases)

Załącznik 2. Międzynarodowe kody zagrożeń i zaleceń bezpieczeństwa (Risk and Safety Phrases) . Międzynarodowe kody zagrożeń i zaleceń bezpieczeństwa (Risk and Safety Phrases) Poniższe kody umieszczane są na opakowaniach odczynników chemicznych oraz w katalogach firmowych producentów odczynników

Bardziej szczegółowo

Smog groźny nie tylko zimą

Smog groźny nie tylko zimą Smog groźny nie tylko zimą Latem, gdy temperatury oscylują w okolicy 30 C, a prędkość wiatru nie przekracza 2 m/s, szczególnie nad dużymi miastami może pojawić się brunatna mgła. To smog fotochemiczny.

Bardziej szczegółowo

Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5

Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 Szkolenie z zakresu stosowania nawozów BLOK 5 opracowanie: Kierownik DAOR OSChR mgr inż. Krzysztof Skowronek Starszy Specjalista DAOR OSChR mgr inż.. Grażyna Sroka Program szkolenia Blok 5. Zasady stosowania

Bardziej szczegółowo

STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA

STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE NĘDZA Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych badań

Bardziej szczegółowo

Gospodarka odpadami. Wykład Semestr 1 Dr hab. inż. Janusz Sokołowski Dr inż. Zenobia Rżanek-Boroch

Gospodarka odpadami. Wykład Semestr 1 Dr hab. inż. Janusz Sokołowski Dr inż. Zenobia Rżanek-Boroch Gospodarka odpadami Agnieszka Kelman Aleksandra Karczmarczyk Gospodarka odpadami. Gospodarka odpadami II stopień Wykład Semestr 1 Dr hab. inż. Janusz Sokołowski Dr inż. Zenobia Rżanek-Boroch Godzin 15

Bardziej szczegółowo

Jak segregowac odpady?

Jak segregowac odpady? Jak segregowac odpady? Podstawową zasadą dotyczącą wszystkich segregowanych przez nas opakowań jest ZGNIATANIE! Dzięki temu zmniejszamy ich objętość i więcej się ich zmieści w pojemniku! ELEKTROSMIECI

Bardziej szczegółowo

www.harcerskanatura.eu PROJEKT

www.harcerskanatura.eu PROJEKT PROJEKT kampania edukacyjna dla dzieci i młodzieży 4 żywioły przyjaciele człowieka cykl konkursów w szkołach główna nagroda w konkursach wymiana dzieci i młodzieży między Partnerami projektu program edukacyjny

Bardziej szczegółowo

POWODZENIA! TEST A) MDCXCVIII B) MCDXCVIII C) MCDCXVIII D) MCCCCXCVIII. A) kartograf B) geodeta C) meteorolog D) archeolog

POWODZENIA! TEST A) MDCXCVIII B) MCDXCVIII C) MCDCXVIII D) MCCCCXCVIII. A) kartograf B) geodeta C) meteorolog D) archeolog Przed Tobą test zadań zamkniętych i krzyżówka. W każdym zadaniu zamkniętym tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Swoje odpowiedzi do testu zaznacz w karcie odpowiedzi. Krzyżówkę rozwiąż na kartce, na której

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe

Plan wykładu: Wstęp. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia wód. Odpady stałe Plan wykładu: Wstęp Klasyfikacja odpadów i zanieczyszczeń Drogi przepływu substancji odpadowych Analiza instalacji przemysłowej w aspekcie ochrony środowiska Parametry charakterystyczne procesu oczyszczania

Bardziej szczegółowo

SKUTKI SUSZY W GLEBIE

SKUTKI SUSZY W GLEBIE SKUTKI SUSZY W GLEBIE Zakrzów, 20 lutego 2019 r. dr hab. inż. Marek Ryczek, prof. UR atmosferyczna glebowa (rolnicza) hydrologiczna rośliny wilgotność gleba zwięzłość struktura gruzełkowata zasolenie mikroorganizmy

Bardziej szczegółowo

wapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce

wapnowania regeneracyjnego gleb w Polsce Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach Zakład Żywienia Roślin i Nawożenia Ocena zapotrzebowania na środki wapnujące oraz kosztów wapnowania regeneracyjnego gleb

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku

Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku Ochrona lasów Zanieczyszczenie atmosfery i terenu wpływa pośrednio na rozwój lasu. Naruszona bowiem zostaje równowaga chemiczna i zmieniony odczyn ph w środowisku glebowym. Działanie bezpośrednie, jak

Bardziej szczegółowo

REALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ

REALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA WE WŁOCŁAWKU REALIZACJA ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ Koordynator ścieżki dr Wojciech Górecki Szczegółowe cele kształcenia i wychowania dla ścieżki ekologicznej

Bardziej szczegółowo

Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna

Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Prof. Dr hab. Ewa Solarska Pracownia Żywności Ekologicznej Wydział Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Konferencja naukowa

Bardziej szczegółowo

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa

Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997

Bardziej szczegółowo

10 dobrych uczynków dla Ziemi. czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę

10 dobrych uczynków dla Ziemi. czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę 10 dobrych uczynków dla Ziemi czyli jak na co dzień możemy dbać o przyrodę Zmniejszenie ilości odpadów Jak to możemy osiągnąć? Korzyści i zalety Korzystanie z tworzyw biodegradowalnych Nie marnujemy miejsca

Bardziej szczegółowo

Ekologiczna ścieżka edukacyjna

Ekologiczna ścieżka edukacyjna Ekologiczna ścieżka edukacyjna Lp. Treści ogólne Treści szczegółowe Osiągnięcia przedmiot klasa 1. Ekonomiczne i społeczne aspekty Uczeń potrafi: związków między człowiekiem i jego działalnością a środowiskiem.wartość

Bardziej szczegółowo

Opracował: Marcin Bąk

Opracował: Marcin Bąk PROEKOLOGICZNE TECHNIKI SPALANIA PALIW W ASPEKCIE OCHRONY POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Opracował: Marcin Bąk Spalanie paliw... Przy produkcji energii elektrycznej oraz wtransporcie do atmosfery uwalnia się

Bardziej szczegółowo

Spalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku

Spalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku Scenariusz warsztatów: Spalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku Scenariusz przewidziany jest do realizacji w szkołach podstawowych (kl. IV VI). Treści można poszerzyć bądź też zmodyfikować

Bardziej szczegółowo

Powietrze bez śmieci. Ogólnopolska kampania antysmogowa. Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Kusocińskiego w Legionowie Klasa IIIe

Powietrze bez śmieci. Ogólnopolska kampania antysmogowa. Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Kusocińskiego w Legionowie Klasa IIIe Powietrze bez śmieci Ogólnopolska kampania antysmogowa Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Kusocińskiego w Legionowie Klasa IIIe Lekcja nr 2 26.02.2018r. Tym razem nasza uwaga skupiona była na smogu. Zajmowaliśmy

Bardziej szczegółowo

Drewno. Zalety: Wady:

Drewno. Zalety: Wady: Drewno Drewno to naturalny surowiec w pełni odnawialny. Dzięki racjonalnej gospodarce leśnej w Polsce zwiększają się nie tylko zasoby drewna, lecz także powierzchnia lasów. łatwość w obróbce, lekkość i

Bardziej szczegółowo

POWIATOWY KONKURS EKOLOGICZNO-PRZYRODNICZY /etap II, poziom szkoły podstawowe

POWIATOWY KONKURS EKOLOGICZNO-PRZYRODNICZY /etap II, poziom szkoły podstawowe . Nazwisko i imię POWIATOWY KONKURS EKOLOGICZNO-PRZYRODNICZY /etap II, poziom szkoły podstawowe Test zawiera 30 pytań, z których każde ma tylko jedną prawidłową odpowiedź. Prawidłową odpowiedź należy podkreślić.

Bardziej szczegółowo

OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA

OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KUŹNIA RACIBORSKA Wyniki badań odczynu gleby i zawartości makroelementów w próbkach gleby przedstawiono w tabelach zasobności gleby: Zestawienie zasobności gleby na obszarze

Bardziej szczegółowo

Załącznik Nr 1. Wykaz najważniejszych aktów prawnych. Prawodawstwo polskie

Załącznik Nr 1. Wykaz najważniejszych aktów prawnych. Prawodawstwo polskie Załącznik Nr 1 Wykaz najważniejszych aktów prawnych Prawodawstwo polskie Ustawy i Rozporządzenia o charakterze ogólnym Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627,

Bardziej szczegółowo

1 p. za jeden poprawny merytorycznie przykład z wyjaśnieniem Rozwiązanie: przykładowe odpowiedzi Kaktusy liście przekształcone w kłujące ciernie

1 p. za jeden poprawny merytorycznie przykład z wyjaśnieniem Rozwiązanie: przykładowe odpowiedzi Kaktusy liście przekształcone w kłujące ciernie Model odpowiedzi i schemat punktowania do zadań stopnia wojewódzkiego Wojewódzkiego Konkursu Przedmiotowego z Biologii dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2018/2019 Za

Bardziej szczegółowo

Niska emisja sprawa wysokiej wagi

Niska emisja sprawa wysokiej wagi M I S EMISJA A Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Suwałkach Sp. z o.o. Niska emisja sprawa wysokiej wagi Niska emisja emisja zanieczyszczeń do powietrza kominami o wysokości do 40 m, co prowadzi do

Bardziej szczegółowo

Spalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku

Spalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku Scenariusz warsztatów: Spalanie odpadów i wypalanie traw zagraża naszemu środowisku Scenariusz przewidziany jest do realizacji w przedszkolach i szkołach podstawowych (kl. I III). Treści można poszerzyć

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum.

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy III a, III b, III c, III d gimnazjum. DZIAŁ VI PRZYRODA WOKÓŁ NAS - 5 NR I TEMAT LEKCJI 1. Lasy liściaste i iglaste WYMAGANIA PODSTAWOWE Uczeń: wymienia warstwy

Bardziej szczegółowo

Rzeczy takie jak ciągłe zmiany klimatu, zanieczyszczenia powietrza, kwaśne deszcze, niszczenie warstwy ozonowej i globalne ocieplenie dają nam do

Rzeczy takie jak ciągłe zmiany klimatu, zanieczyszczenia powietrza, kwaśne deszcze, niszczenie warstwy ozonowej i globalne ocieplenie dają nam do Dbanie o środowisko Rzeczy takie jak ciągłe zmiany klimatu, zanieczyszczenia powietrza, kwaśne deszcze, niszczenie warstwy ozonowej i globalne ocieplenie dają nam do zrozumienia, że nieprawidłowo z nich

Bardziej szczegółowo

ŚRODOWISKO PONAD WSZYSTKO

ŚRODOWISKO PONAD WSZYSTKO ŚRODOWISKO PONAD WSZYSTKO ZASADY EKOLOGICZNE: Co zrobić żeby odpadów było jak najmniej? 1. Nie produkuj nowych odpadów, czyli: Kupuj tylko to, czego naprawdę potrzebujesz. Wybieraj produkty, które nie

Bardziej szczegółowo

Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu.

Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. Każdego roku na całym świecie obserwuje się nieustanny wzrost liczby odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z różnych gałęzi gospodarki i przemysłu. W większości przypadków trafiają one na wysypiska śmieci,

Bardziej szczegółowo

DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby

DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY. Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby DLACZEGO NIE POWINNO SIĘ SPRZEDAWAĆ I SPALAĆ SŁOMY Zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez

Bardziej szczegółowo

Jestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE

Jestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE Jestem częścią przyrody PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNO PRZYRODNICZEJ DZIECI 5 LETNIE Wstęp Wiek przedszkolny to okres wzmożonej aktywności poznawczej i szczególnej wrażliwości emocjonalnej. Dlatego już w

Bardziej szczegółowo

Lokalny ekorozwój. Patrycja Bancerz Aleksandra Rudzińska

Lokalny ekorozwój. Patrycja Bancerz Aleksandra Rudzińska Lokalny ekorozwój { Patrycja Bancerz Aleksandra Rudzińska Spis treści 1. Charakterystyka środowiska Gminy Adamów 2. Ekorozwój w naszej Gminie: Segregacja śmieci Zbiórki makulatury Sprzątanie świata Zbiórka

Bardziej szczegółowo

Drugie życie odpadów ALEKSANDRA BRZEZIŃSKA JAGODA MACKIEWICZ

Drugie życie odpadów ALEKSANDRA BRZEZIŃSKA JAGODA MACKIEWICZ Drugie życie odpadów ALEKSANDRA BRZEZIŃSKA JAGODA MACKIEWICZ Zrobiliśmy tą prezentację dla Was żebyście więcej wiedzieli o środowisku i że nie należy zaśmiecać Ziemi. Wybrałyśmy temat ''Drugie życie odpadów''

Bardziej szczegółowo

STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM W 2014 R.

STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM W 2014 R. Urząd Statystyczny w ie STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM W 214 R., wrzesień 215 r. Podstawowe tendencje W województwie lubelskim w 214 roku: w porównaniu z rokiem poprzednim ZIEMIA zmniejszyła

Bardziej szczegółowo

Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie

Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie Energia słoneczna docierająca do ziemi ma postać fali elektromagnetycznej o różnej długości. W zależności od długości fali wyróżniamy: Promieniowanie ultrafioletowe, Promieniowanie widzialne, Promieniowanie

Bardziej szczegółowo

Segregacja śmieci jak to robić? Jak segregować odpady komunalne?

Segregacja śmieci jak to robić? Jak segregować odpady komunalne? Segregacja śmieci jak to robić? Jak segregować odpady komunalne? W związku z licznymi wątpliwościami jakie pojawiają się w trakcie segregacji odpadów przez mieszkańców nieruchomości, poniżej przedstawiono

Bardziej szczegółowo

ABC Rolnictwa - warsztaty edukacyjne

ABC Rolnictwa - warsztaty edukacyjne ABC Rolnictwa - warsztaty edukacyjne Barzkowicki Ośrodek Edukacji Ekologicznej działający przy Zachodniopomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach w dniach od 20 maja do 11 czerwca br. zorganizował

Bardziej szczegółowo

TEST na Kurs Początkowy

TEST na Kurs Początkowy Miejscowość:.. Data: TEST na Kurs Początkowy W zakresie naprawy i obsługi technicznej urządzeń i instalacji chłodniczych oraz klimatyzacyjnych zawierające substancje kontrolowane oraz obrotu tymi substancjami,

Bardziej szczegółowo

Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 -

Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej - 2002 - Zespół redakcyjny: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa 1. Doc. dr hab. Irena Duer 2. Prof.

Bardziej szczegółowo

Gra zespołowa z zakresu edukacji globalnej. grupa docelowa: młodzież od 15 lat od 6 do 12 osób. czas trwania: minut

Gra zespołowa z zakresu edukacji globalnej. grupa docelowa: młodzież od 15 lat od 6 do 12 osób. czas trwania: minut Gra zespołowa z zakresu edukacji globalnej autorzy: grupa docelowa: materiały: Anna Mejzner Beata Michalec Mieczysław Mejzner cele: ü powtórzenie wiadomości z ochrony środowiska i biologii ü rozszerzenie

Bardziej szczegółowo

Agata Gąsieniec Klasa V B

Agata Gąsieniec Klasa V B Agata Gąsieniec Klasa V B Nasza Ziemia jest zależna od równowagi, w której każda istota odgrywa jakąś rolę i istnieje tylko dzięki istnieniu innej istoty. To harmonia... Nasza Ziemia liczy ponad 4 mld

Bardziej szczegółowo

Świadomi dla czystego powietrza

Świadomi dla czystego powietrza Świadomi dla czystego powietrza Szkolenia z zakresu przeciwdziałania niskiej emisji Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego jest wprowadzenie do powietrza substancji

Bardziej szczegółowo

Chemia, brud i pierwiastki -co możemy znaleźć w szklance

Chemia, brud i pierwiastki -co możemy znaleźć w szklance Chemia, brud i pierwiastki -co możemy znaleźć w szklance P olska należy w Europie do państw o najbardziej zanieczyszczonym środowisku naturalnym! Do tego środowiska, należy również Woda, która otacza nas

Bardziej szczegółowo

OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE

OCENA WYNIKÓW BADAŃ W GMINIE KRZYŻANOWICE STAN WŁAŚCIWOŚCI AGROCHEMICZNYCH GLEB I ZANIECZYSZCZEŃ METALAMI CIĘŻKIMI GRUNTÓW NA UŻYTKACH ROLNYCH STAROSTWA POWIATOWEGO RACIBÓRZ W GMINIE KRZYŻANOWICE Opracowanie wyników i sprawozdania z wykonanych

Bardziej szczegółowo

Każdy mieszkaniec Ziemi może ograniczyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery DEBATA EKSPERCKA

Każdy mieszkaniec Ziemi może ograniczyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery DEBATA EKSPERCKA Każdy mieszkaniec Ziemi może ograniczyć emisję dwutlenku węgla do atmosfery DEBATA EKSPERCKA Zanieczyszczenie powietrza Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są, np.: pyły, dwutlenek siarki, tlenki azotu

Bardziej szczegółowo

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE

WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE Definicja lasu według ustawy o lasach (administracyjna) Na podstawie ustawy o lasach, lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha,

Bardziej szczegółowo

Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna.

Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna. Badanie stanu fizycznego zanieczyszczenia wód w gminie Raba Wyżna. Zanieczyszczenie wód - niekorzystne zmiany właściwości fizycznych, chemicznych i bakteriologicznych wody spowodowane wprowadzaniem w nadmiarze

Bardziej szczegółowo

Recykling moda czy konieczność? Zadbaj o środowisko w gminie, w domu i w szkole. Marta Szczecińska, Kielce 2013 r.

Recykling moda czy konieczność? Zadbaj o środowisko w gminie, w domu i w szkole. Marta Szczecińska, Kielce 2013 r. Recykling moda czy konieczność? Zadbaj o środowisko w gminie, w domu i w szkole Marta Szczecińska, Kielce 2013 r. Światowe trendy: trash art, moda recyklingowa i upcycling Fakty Każdy mieszkaniec Polski

Bardziej szczegółowo