Perlit ekspandowany Zastosowanie

Transkrypt

1 Perlit ekspandowany Zastosowanie

2 Perlit - zastosowanie w budownictwie 1/ Chemia budowlana: a/ gotowe zaprawy budowlane murarskie i tynkarskie, kleje i szpachle: Perlit ekspandowany jest podstawowym składnikiem obniżającym masy tynków gipsowych wewnętrznych. Aktualnie najwięcej używa się go właśnie do tego celu w Polsce i producenci tego wyrobu stanowią podstawową grupę odbiorców zębieckiego perlitu. Ponadto staje się podstawowym składnikiem klasycznych, cementowo-wapiennych zapraw tynkarskich maszynowych, zarówno pakowanych do worków, jak i stosowanych w technikach silosowych. Zamiana klasycznego piasku na perlit ekspandowany powoduje istotne zmiany parametrów fizycznych i cech reologicznych wyrobów. Tym bardziej znaczących, im więcej piasku zamieniono na perlit. Generalnie - zwiększanie objętościowego udziału perlitu kosztem piasku powoduje obniżanie parametrów wytrzymałościowych. W zamian poprawia się: termoizolacyjność, odporność ogniowa, lekkość wyrobów, płynność, przyczepność, odporność na podciąganie kapilarne, stopień zmniejszenia hałasu. Coraz więcej producentów zaczyna go dodawać do klejów do styropianu czy mrozoodpornych klejów do płytek ceramicznych. Rozwinięta powierzchnia jego ziaren, w porównaniu do piasku bardzo ułatwia rozprowadzanie dodatków chemicznych zawartych w przygotowywanych fabrycznie suchych mieszankach budowlanych. Niewielka zawartość perlitu w takich mieszankach skraca czas mieszania. Zastąpienie niewielkiej ilość piasku perlitem w znaczący sposób poprawia ich płynność oraz wzmacnia przyczepność wielu zapraw i tynków aplikowanych na mury przy stosowaniu agregatów tynkarskich.

3 Ilustruje je 80xkrotne powiększenie mikroskopowe mieszaniny ziaren klasycznego piasku i perlitu kl. II powleczonych roztworem żółcieni. Jak można zauważyć nie zwilża ona piasku, natomiast całkowicie adsorbuje się na powierzchni ziaren perlitu. Podobnego oddziaływania należy oczekiwać od wszystkich dodatków chemicznych dodawanych do zapraw, tynków czy klejów obecność w nich niewielkich ilości perlitu powinna je aktywować ułatwiając ich rozprowadzenie w całej masie. Fot. 4 mieszaniny piasku z perlitem kl. II zabarwionej roztworem żółcieni Na kolejnej fotografii, będącej 120-krotnym powiększeniem ziaren perlitu kl. II pod mikroskopem skaningowym wyraźnie widać jak wygląda powierzchnia pojedynczych ziaren perlitu. Zdjęcie to pozwala zrozumieć pewne cechy charakterystyczne perlitu, jak np. znaczącą chłonność wody za przyczyną widocznego systemu porów czy też wzmożoną reaktywność spowodowaną znaczącym pofałdowaniem powierzchni jego ziaren, aktywującą poprzez to działanie innych składników mieszanin materiałów budowlanych. Widoczny system porów pozwala zrozumieć, dlaczego stosunkowo wolno perlit chłonie wodę i wyjaśnia, dlaczego jest dobrym przewodnikiem wilgoci np. w tynkach ciepłochronnych czy w tynkach renowacyjnych używanych do osuszania zabytkowych murów.

4 Fot. 5 perlit kl. II w mikroskopie skanningowym Zaprawy ciepłochronne Największe ilości tego typu zapraw było używane do stawiania murów z betonu komórkowego. Wcześniej podstawowym składnikiem gwarantującym odpowiednio niskie przewodnictwo cieplne był granulowany styropian. Ze względu na własności styropianu ich stosowanie było coraz bardziej zawężane nie mogą mieć tej wytrzymałości mechanicznej, ognioodporności i odporności termicznej, jak zaprawy ciepłochronne na bazie perlitu. Dlatego też producenci ceramiki poryzowanej, która zaczęła rozwijać się trochę później, na połączenia typu pióro wpust zalecają zaprawy perlitowe. Coraz więcej przedsiębiorstw używa go do produkcji ciepłochronnych zapraw murarskich stosowanych przy stawianiu budynków z bloczków wykonanych z betonu komórkowego czy ceramiki poryzowanej. Rosnąca wśród budujących świadomość bezsensu stosowania klasycznych zapraw murarskich przy wykorzystywaniu jednowarstwowych technologii stawiania budynków mieszkalnych przyczynia się do szybko rosnącej produkcji tych zapraw. Choć jeszcze wielu budujących własne domy poszukuje często iluzorycznych oszczędności na zaprawie nie wiedząc, że koszt ciepła uciekającego przez te tańsze warstwy zwykłej zaprawy murarskiej już po dwóch czy trzech sezonach grzewczych przewyższa uzyskane oszczędności.

5 Tynki termoizolacyjne: cementowe, cementowo wapienne i gipsowe Tynki, w których piasek zastąpiono perlitem, zachowują jego właściwości. Są lekkie, doskonale izolują cieplnie i akustycznie. Można je stosować wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń. Perlitowa warstwa tynków jest przepuszczalna dla par i gazów, pozwala ścianie oddychać, a ponadto jest niepalna. Jednocentymetrowa warstwa tynku perlitowego, pod względem izolacji cieplnej zastępuje: 0,5 cm styropianu, 5 cm cegły lub 8 cm tradycyjnego tynku na bazie piasku. Ten tynk, stosowany po obydwu stronach ściany, podwaja efekt. Stosując np.: na zewnątrz warstwę 6 cm, a wewnątrz 3 cm zastępuje się 4,5 cm styropianu lub 45 cm cegły lub 56 cm tynku tradycyjnego (piaskowego). Jeżeli kładziemy warstwę tynku perlitowego grubszą niż 6 cm, to powyżej tej granicy musimy używać siatki tynkarskiej. Tynki perlitowe można malować lub pokrywać tynkami cienkowarstwowymi. Współczynnik przewodnictwa cieplnego tynków perlitowych wynosi od 0,09 W/mºK (tynki lekkie) do 0,23 W/mºK (tynki ciężkie). W przypadku tynków gipsowo - perlitowych zwiększanie w nich udziału objętościowego gipsu poprawia parametry wytrzymałościowe. I tak dla placka 18 cm dla tynku o masie objętościowej 500 kg/m3 (relacja objętościowa gips/perlit wynosi 1:1) wynoszące odpowiednio 1,25 MPa (ściskanie) i 0,57 MPa (zginanie) rosną dla masy 700 kg/m3 (gips/perlit rośnie do 3:1) do wartości odpowiednio 2,97 MPa i 1,73 MPa. Przy cieńszych plackach są one wyższe jak w przypadku 14 cm. Dla 700 kg/m3 (wytrzymałość na ściskanie wynosi 4,61 MPa, a na rozciąganie 2,03 MPa, a dla 500 kg/m3 odpowiednio 2,19 MPa i 0,91 MPa. Tynki ognioodporne Kompedium techniki budowlanej od A do Z dla inżynierów i architektów dla tynków ognioodpornych, w których jako składnik gwarantujący te właściwości, obok perlitu, wymienia dużo trudniej dostępny i droższy wermikulit. Tamże, porównując materiały termoizolacyjne ogólnie i pod względem ceny, i szczególnie ważnej dla obiektów użyteczności publicznej ochrony przeciwpożarowej, w powiązaniu z izolacyjnością cieplną i akustyczną, perlit ekspandowany nie znajduje konkurenta.

6 W Polsce rozpoczyna się produkcja masy tynkarskiej z udziałem perlitu przeznaczonej do zabezpieczenia ognioodpornego konstrukcji stalowych. b/ ciepłochronne zaprawy murarskie i tynkarskie do samodzielnego wykonania na placu budowy w systemie ZGM "ZĘBIEC" S.A.: W zakładzie przygotowano dla firm budowlanych i indywidualnych inwestorów w oparciu o produkowany przez siebie perlit ekspandowany zębiecki system perlitowych dociepleń receptury do samodzielnego wykonywania na placu budowy ciepłochronnej zaprawy murarskiej i tynkarskiej oraz ciepłochronnych wylewek podłogowych perlitobetonów. Będzie można je zakupić w tworzonej sieci autoryzowanych przedstawicieli w następujących województwach: - podkarpackie, małopolskie, śląskie, łódzkie, świętokrzyskie, lubelskie, mazowieckie [południowe i środkowe], wielkopolskie [południowe]; Dane adresowe miejscu zakupu poda Dział Sprzedaży ZGM "ZĘBIEC" S.A. tel. (041) ; zaprawa murarska: W ZGM "ZĘBIEC" S.A. opracowano recepturę ciepłochronnej zaprawy murarskiej na bazie perlitu klasy I (granulacja 0 1mm) do samodzielnego jej wykonywania na placu budowy, zbadano w certyfikowanym laboratorium na zgodność z normą PN EN 998-2:2003 i przygotowano urządzenia do pakowania go w trójwarstwowe worki papierowe o pojemności ok. 0,1m3. Zapakowane worki są składowane na europaletach w ilości 18 szt. i obciągane folią termokurczliwą. Na worku jest umieszczona receptura i sposób postępowania przy samodzielnym przygotowaniu zaprawy murarskiej i jej stosowania przy wznoszeniu murów. Tak przygotowany wyrób jest sprzedawany jako perlit kl. I. Oznaczony jest znakiem budowlanym B i posiada deklarację zgodności z normą PN EN :2002 Kruszywa lekkie. Część 1: Kruszywa lekkie do betonu, zaprawy i rzadkiej zaprawy. Deklaracja zgodności została podpisana dnia 2006/06/30 i nosi nr 16/2006.

7 Receptura tej zaprawy murarskiej jest opracowana pod kątem jej wykorzystania przy stawianiu obiektów wykonanych z ceramiki poryzowanej i betonu komórkowego. Każdy indywidualny inwestor budujący dom mieszkalny czy specjalistyczna firma budowlana może samodzielnie ją przygotować przy stawianiu budowli ze wspomnianych wcześniej materiałów. Trzeba będzie go stosować ze wskazanym superplastyfikatorem Arpomentem O firmy War-remedium. Zakupując cement i wapna hydratyzowane i mieszając wszystkie te materiały zgodnie z recepturą podaną na worku otrzyma się wspomnianą wcześniej ciepłochronną zaprawę murarską. Każdy, kto będzie wykonywał tę zaprawę murarską przy ścisłym przestrzeganiu podanej na worku receptury wzbogaconej o załączoną w pliku PDF instrukcję stosowania ma gwarancję otrzymania ciepłochronnej zaprawy murarskiej spełniającej wymagania normy PN EN 998-2:2003 Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1: Zaprawa murarska Zgodnie z w/w normą tak wytworzoną zaprawę można określić jako zaprawę murarską według przepisu, zaprawę murarską wykonywaną na placu budowy i jako lekką zaprawę murarską izolującą cieplnie. Atestowane laboratorium wydając decyzje o zgodności receptury z normą PN EN 998-2:2003 określiło ją jako zaprawę murarską lekką typu L o kategorii wytrzymałości na ściskanie M10 i absorpcji wody spowodowanej podciąganiem kapilarnym 0,27kg/m2xmin0,5, przeznaczoną do stosowania wewnątrz jak i na zewnątrz obiektów budowlanych. Podstawowe dane techniczne zaprawy murarskiej wg receptury ZGM "ZĘBIEC" S.A.: 1/ Wymagane przez obowiązującą normę: - Wytrzymałość na ściskanie - 12,2 N/mm2; - Proporcje składników (objętościowo) perlit : cement : wapno - 5 :1:1 - Absorpcja wody spowodowana podciąganiem kapilarnym kg/m2xmin0,5; - 0,27 - Współczynnik przepuszczalności pary wodnej μ Współczynnik przewodzenia ciepła λ - 0,280 W/mºK

8 - Reakcja na ogień (wartość deklarowana) - A1; - Trwałość odporność na zamrażanie i odmrażanie spełnia wymagania normy PN 85/B / Dodatkowe: - Gęstość objętościowa świeżej zaprawy kg/m3 - Gęstość objętościowa w stanie suchym kg/m3 - Wytrzymałość na zginanie zaprawy stwardniałej - 3,6 N/mm2 - Czas wiązania (igła 300g) - początek=480min, koniec=570 min - Czas zachowania własności roboczych określony za pomocą znormalizowanego pręta penetrujacego min - Czas zachowania własności roboczych zaprawy cienkowarstwowej określony za pomocą stolika rozpływu -60 min - Zawartość powietrza w świeżej zaprawie - 14 % - Przyczepność po wymaganych cyklach sezonowania - do podłoża betonowego = 0,38 N/mm2 i symbol pęknięcia FP:A, zaprawa tynkarska: W ZGM "ZĘBIEC" S.A. opracowano recepturę ciepłochronnego tynku perlitowego na bazie klasy III (granulacja 0 3mm) do samodzielnego wykonywania na placu budowy, zbadano w certyfikowanym laboratorium na zgodność z normą PN EN 998-1:2003 i przygotowano urządzenia do pakowania go w trójwarstwowe worki papierowe o pojemności ok. 0,1m3. Zapakowane worki są składowane na europaletach w ilości 18 szt. i obciągane folią termokurczliwą. Przed obciągnięciem folią na wierzch palety jest wkładane opakowanie zbiorcze zawierające 18 szt. woreczków z dodatkami chemicznymi niezbędnymi przy wykonywaniu tynku. Na worku jest umieszczona receptura i sposób postępowania przy samodzielnym przygotowaniu tynku i jego nakładaniu na ściany. Tak przygotowany wyrób jest sprzedawany pod nazwą PERLIT TYNKARSKI. Oznaczony jest znakiem budowlanym B i posiada deklarację zgodności z normą PN EN :2002 Kruszywa lekkie. Część 1: Kruszywa lekkie do betonu, zaprawy i rzadkiej zaprawy. Deklaracja zgodności została podpisana dnia 2006/07/03 i nosi nr 19/2006.

9 Receptura jest opracowana pod kątem jej wykorzystania przy docieplaniu obiektów wykonanych z ceramiki poryzowanej, betonu komórkowego i silikatów. Każdy indywidualny inwestor budujący dom mieszkalny czy specjalistyczna firma budowlana może samodzielnie docieplić wspomniany wcześniej obiekt po kupieniu w wytypowanej hurtowni materiałów budowlanych naszego perlitu tynkarskiego, cementu i wapna hydratyzowanego, mieszając je zgodnie z recepturą i kładąc do 6 cm tynku w dwóch warstwach po ok. 3 cm grubości. Można je kłaść zarówno od wewnętrznej jak i od zewnętrznej strony muru. Tynk na bazie perlitu w przeciwieństwie do wielu powszechnie stosowanych materiałów do ocieplania ścian ma bardzo korzystne właściwości m. in. znacznie ułatwia transport pary wodnej z zawilgoconych murów czy nie tylko nie znika pod wpływem wysokiej temperatury wywoływanej przez pożary, ale utrudnia dostęp ognia / jako szkliwo zaczyna mięknąć powyżej 800ºC/. Ponadto jest odporny na wszelkiego typu zakażenia chemiczne czy biologiczne oraz nie smakuje popularnym gryzoniom. Każdy użytkownik perlitu tynkarskiego wyprodukowanego w naszym zakładzie przy ścisłym przestrzeganiu podanej na worku receptury wzbogaconej o załączoną w pliku PDF instrukcję stosowania ma gwarancję otrzymania lekkiego tynku ciepłochronnego spełniającego wymagania normy PN EN 998-1:2003 Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1: Zaprawa tynkarska Zgodnie z w/w normą tak wytworzoną zaprawę można określić jako zaprawę tynkarską o określonym składzie(według przepisu), zaprawę tynkarską wykonywaną na placu budowy i jako lekką zaprawę tynkarską izolującą cieplnie. Atestowane laboratorium wydając decyzje o zgodności receptury z normą PN EN 998-1:2003 określiło ją jako zaprawę tynkarską lekką typu LW o kategorii wytrzymałości na ściskanie CS II (od 1,5 do 5,0 N/mm2) i kategorii absorpcji wody spowodowanej podciąganiem kapilarnym W0, przeznaczonych do stosowania wewnątrz i na zewnątrz obiektów budowlanych.

10 Podstawowe dane techniczne zaprawy tynkarskiej wg receptury ZGM "ZĘBIEC" S.A.: 1/ Wymagane przez obowiązującą normę: - Gęstość objętościowa w stanie suchym kg/m3 - Wytrzymałość na ściskanie - 2,8 N/mm2 - Przyczepność do podłoża i symbol modelu pęknięcia - 0,37 N/mm2, FP:A - Absorpcja wody spowodowana podciąganiem kapilarnym - 0,82 kg/m2xmin0,5 - Współczynnik przepuszczalności pary wodnej μ Współczynnik przewodzenia ciepła λ - 0,089 W/mºK - Reakcja na ogień (wartość deklarowana) - A1 - Trwałość odporność na zamrażanie i odmrażanie spełnia wymagania normy PN 85/B 04500; 2/ Dodatkowe: - Gęstość objętościowa świeżej zaprawy kg/m3 - Czas zachowania własności roboczych - 75 min - Zawartość powietrza w świeżej zaprawie - 21 % - Wytrzymałość na ściskanie zaprawy stwardniałej - 1,2 N/mm2 - Przyczepność po wymaganych cyklach sezonowania - do podłoża betonowego o grubości 10mm = 0,38 N/mm2 i symbol pęknięcia FP:B, a do betonu komórkowego o gęstości 500 kg/m3 = 0,17 N/mm2 i symbol pęknięcia FP:C; 2/ Perlitobetony a/ Zastosowania: Pod względem izolacji cieplnej i akustycznej są jednym z najlepszych na świecie materiałów budowlanych. Można je przygotowywać sposobem mokrym lub półsuchym z perlitu i cementu bądź produkować jako gotowe, suche mieszanki do użycia na budowie po wymieszaniu z wodą.

11 Perlitobetony klasyczne ( kg/m3) możemy stosować do/na: wylewania i wyrównywania posadzek, podłóg, stropów, wypełniania ścian, sufitów, dachów itp., produkcji kształtek i osłon termoizolacyjnych produkowanych monolitycznie lub jako prefabrykaty, odlewania fundamentów pod urządzenia pracujące w warunkach ekstremalnych temperatur od 200ºC do +800ºC, produkcji okładzin konstrukcji betonowych, kominów dymnych, przewodów energetycznych i chłodniczych, produkcji jednowarstwowych paneli do budowy ścian zewnętrznych typu sandwich, posadzki łazienkowe, sanitarne, szatnie, izolacje basenów itp. Jeden z polskich deweloperów, budujący wiele mieszkań i obiektów handlowych w Warszawie, zastosował przed kilkoma laty zdobyte w Niemczech doświadczenie z perlitem. W postaci lejnego perlitobetonu używał go zamiast pianki syntetycznej i styropianu w posadzkach i stropach, wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba przycinania płyt styropianowych i dopasowywania kładzionych w nich różnorakich instalacji wykonywanych w ociepleniach posadzek. Wykorzystanie perlitu w tym celu znacznie oszczędza czas i przyspiesza prowadzone roboty wykończeniowe. Cięższe perlitobetony, izolacyjno-konstrukcyjne ( kg/m3) otrzymuje się dodając do podstawowych składników piasek lub materiały usztywniające (zbrojenie), jak np. włókna stalowe, tworzywowe, bazaltowe, szklane itp. Dzięki temu minimalna wytrzymałość wzrasta do kilkunastu MPa, a λ spada do 0,250 W/mºK. Ze względu na znaczącą nasiąkliwość perlitu nie można go stosować bezpośrednio na gruncie jak keramzyt czy też do ocieplania murów piwnicznych od strony gruntu. Od października 2003r. obowiązuje w Polsce norma na wyroby z perlitobetonów pod nr PN EN 13169:2001 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie. Wyroby z ekspandowanego perlitu (EPB) produkowane fabrycznie. Specyfikacja

12 Galanteria betonowa Zastąpienie części piasku perlitem pozwala na znaczące obniżenie ciężarów produkowanych wyrobów. Szczególnie jest to ważne w przypadku okładzin elewacyjnych. Zastosowanie perlitu w technologii klasycznego wibroprasowania jest bezcelowe, gdyż perlit będzie wypływał na powierzchnię, natomiast zastosowanie superplastyfikatorów nowej generacji, używanych do produkcji betonów samozagęszczalnych pozwoli na pełne korzystanie z możliwości, jakie daje dodatek do nich perlitu. Podobnie jego właściwości umożliwiają obniżenie ciężarów wyrobów gipsowych, w tym sztukaterii. Zastosowanie perlitu w tej grupie wyrobów pociąga za sobą konieczność ich hydrofobizacji. Perlit można zastosować także do przy produkcji form z laminatów służących do produkcji galanterii betonowej czy też do odlewów wykonywanych w gipsie. Ekrany dźwiękochłonne W chwili obecnej są prowadzone prace naukowo-badawcze nad zastosowaniem perlitu i ewentualne opracowanie technologii produkcji. Natomiast na świecie od wielu lat jest stosowany przy ich produkcji i jako materiał obniżający ich masę i jako materiał poprawiający ich dźwiękoizolacyjność. b/ produkowane samodzielnie na placu budowy w systemie ZGM "ZĘBIEC" S.A.: W ZGM "Zębiec" S.A. opracowano receptury perlitobetonów, które zostały zbadane w specjalistycznych laboratoriach. Opracowano je na bazie perlitu kl. III pakowanego w papierowe worki o pojemności ok. 100 dm3. Ich parametry zestawiono w tabeli VI. Charakterystyka perlitobetonów

13 L.p Receptura perlitobetonu Objętościowe worek zestawienie cementu Współczynnik Gęstość Wytrzymałość składników dać worków przewodzenia objętościowa na ściskanie cement perlitu kl. III ciepła λ [kg/m 3 ] [N/mm 2 ] :perlit kl. III po 0,1m 3 [W/m K] :woda Na +litrów wody 25kg 1 14/4,0 1:4:1, /5,0 1:4:1, /3,8 1:6:1, /4,5 1:6:1, /5,2 1:6:1, /5,0 1:8:1, /5,5 1:10:2,0 Jeden+31,3 l 840 wody 3,8 0,097 Jeden+25,0 l 920 wody 6,4 0,078 Półtora+46,0 670 l wody 3,2 0,110 Półtora+39,0 740 l wody 4,2 0,087 Półtora+33,8 800 l wody 4,9 0,073 Dwa+45,0 l 710 wody 4,8 0,066 Dwa i pół+50,0 l 590 3,4 0,070 wody Przygotowuje je się na placu budowy, mieszając w betoniarce najpierw perlit w odpowiednich proporcjach z cementem przez kilkadziesiąt sekund. Potem wlewa się odpowiednią dla żądanej receptury ilość wody i miesza z nią maks. 3 min do uzyskania jednorodnej mieszaniny.

14 Na 1m3 perlitobetonu trzeba 1,2 1,4m3 perlitu. Perlitobetony lejne (niższa wartość mianownika w recepturze) są wygodniejsze w posługiwaniu się nimi wystarczy wylać i wyrównać powierzchnię - ale mają gorsze parametry wytrzymałościowo-cieplne i dłużej schną. Perlitobetony wilgotne (wyższa wartość mianownika) wymagają większego nakładu pracy trzeba je równomiernie, starannie ubijać, ale mają lepsze parametry i schną dwa razy szybciej. Perlitobetony łatwo szlichtuje się i na pierwszą dobę zaleca się przykrycie ich powierzchni folią, zwłaszcza tych wilgotnych. Czas schnięcia 3 cm warstwy perlitobetonu lejnego w przeciętnych warunkach do stanu suchości umożliwiającego dalsze postępowanie to jeden tydzień. Deklaracja zgodności na perlit kl. III w workach, przeznaczony do ciepłochronnych wylewek podłogowych perlitobetonów została podpisana dnia 2006/07/03 i nosi nr 18/2006. W załączonym pliku PDF instrukcja przygotowania wylewek perlitobetonowych wg receptury ZGM "ZĘBIEC" S.A. 3/ Suche zasypki budowlane: Suche zasypki stropowe, podłogowe i dachowe Perlit jest, w zależności od umiejętności posługiwania się nim, albo uzupełnieniem klasycznych materiałów izolacyjnych, albo materiałem podstawowym. W najbliższym czasie zacznie obowiązywać w Polsce zharmonizowana norma europejska europejska nr PN EN która określi wymagania techniczne dla perlitu jako suchej zasypki budowlanej. Perlit dzięki swojej całkowitej niepalności (klasa p. poż. A1), odporności na warunki zewnętrzne, obojętności chemicznej, w tym także dla insektów i gryzoni, w połączeniu ze swoimi specyficznymi właściwościami fizycznymi jak lekkość oraz dość znaczna wytrzymałość na obciążenia w stanie stałym przedstawia ciekawą własność reologiczną. Otóż ma szereg cech charakterystycznych dla lekkiej pseudo cieczy; daje się wdmuchiwać pneumatycznie, wsypywać, a rozsypany po powierzchni rozlewa się po niej praktycznie całkowicie. Dzięki temu można go aplikować jako materiał izolacyjny poprzez wdmuchiwanie pneumatyczne, wsypywanie w różnorakie szczeliny i przegrody w budowlach. Można go

15 rozlewać po poziomych powierzchniach jako wytrzymały na obciążenia sypki materiał izolacyjny pod wylewki i jastrychy mokre. Może być także samodzielną warstwą izolacyjną pod wylewki suche. Na budowach można go stosować jako składników perlitobetonów i perlitogipsów. Nadaje się do izolowania stropów drewnianych dachów i poddaszy (na sucho i na mokro). W podobny sposób można go użyć jako materiału izolacyjnego do nowo wznoszonych i remontowanych przewodów kominowych. Perlit - zastosowanie w hutnictwie Perlit ekspandowany jest podstawowym składnikiem zasypek izolacyjnych i izolacyjno egzotermicznych. To ten obszar jego stosowania przyczynił się do uruchomienia w połowie lat dziewięćdziesiątych w ZGM Zębiec S.A. pierwszej linii technologicznej do ekspandacji perlitu. Zakład nasz był w tym czasie największym polskim producentem zasypek hutniczych Perlit - zastosowanie w rolnictwie 1. Agroperlit - Ogrodnictwo ZGM Zębiec S.A. w miesiącu lutym 2006r.rozpoczął produkcję klasycznego agroperlitu połączoną z przesiewaniem przez sito 1mm. Agroperlit jest mineralnym podłożem stosowanym w uprawie kwiatów i warzyw od dziesięcioleci. Ten produkowany przez ZGM "ZĘBIEC" S.A. jest bardzo lekki / 1litr waży nie więcej niż 150g / i ma ziarna o średnicy 1 4mm. Charakteryzująca go znakomita porowatość przyczynia się do tego, iż chłonie wodę i rozpuszczone w niej substancje odżywcze, które potem przy ciepłej i suchej pogodzie powoli uwalnia. Dzięki zawartości dużych ilości powietrza we wnętrzu ziaren i dobrym własnościom kapilarnym wymieszany z glebą czyni ją lżejszą, napowietrza ją i spulchnia. Także dzięki dobrym własnościom kapilarnym może służyć jako nośnik nawozów w celu przedłużenia ich działania po wymieszaniu z glebą. Agroperlit przyczynia się do szybszego wzrostu korzeni i podczas przesadzania chroni je przed uszkodzeniem. Dzięki temu znalazł szerokie zastosowanie u producentów ziemi ogrodniczej, a przede wszystkim wśród producentów warzyw i kwiatów pod osłonami. Także

16 z powodzeniem jest stosowany w hydroponice bezglebowej uprawie roślin pod osłonami na skalę przemysłową. Perlit ma trwałą strukturę, co przeciwdziała zagęszczaniu się i osiadaniu substratów z jego udziałem i pozwala na termiczne, chemiczne czy biologiczne odkażanie i wykorzystywanie w uprawie przez wiele lat. Można go z powodzeniem dodawać do kwiatków hodowanych w mieszkaniach z centralnym ogrzewaniem zapobiegając w ten sposób szybkiemu parowaniu wody z doniczek. Dodany do ziemi w uprawach kwiatów i warzyw w ogródkach, inspektach i małych, działkowych szklarniach czy tunelach foliowych korzystnie wpływa na rozwój roślin i zwiększa szybkość ich wzrostu. Do gleby można domieszać agroperlitu do 1/3 jej objętości. Stosunek, w jakim należy go mieszać z glebą zależy od jej jakości i rodzaju uprawianych roślin. Im cięższa jest gleba, tym więcej potrzeba agroperlitu, aby uczynić ją lżejszą. Ze względu na jego zdolność do wspomagania rozwoju korzeni zwiększone dawki stosuje się podczas upraw warzyw korzeniowych albo przy przygotowywaniu rozsad warzyw i kwiatów. Jako lekki materiał mający dobre własności izolacyjne znalazł zastosowanie przy zakładaniu ogrodów na dachach. W profesjonalnej produkcji ogrodniczej jest dodawany w ilości 10 30% do podłoży organicznych, przy produkcji ziemi ogrodniczej czy specjalistycznych podłożach pod określone rośliny. Używa się go przy rozmnażaniu wegetatywnym roślin oraz jako materiał okrywowy przy wysiewach do multiplatów. Podstawowe jego zastosowanie to mineralne podłoże przy produkcji pod osłonami wielu warzyw takich jak pomidory, ogórki czy papryka oraz kwiatów takich jak róże, gerbery, goździki czy anturium. Coraz popularniejsza staje się uprawa truskawek w perlicie. Perlit jest dobrym dodatkiem przy kompostowaniu różnego rodzaju materii organicznej. Dodanie znaczącej ilości perlitu do zielonych odpadów poprawia napowietrzenie stosu kompostowego, wspomaga procesy rozkładu i zmniejsza nieprzyjemny zapach. Stwarza to znakomitą możliwość zagospodarowywania agroperlitu stosowanego wcześniej przy szklarniowych uprawach warzyw i kwiatów. To nie jedyna przewaga nad możliwością utylizowania dwóch podstawowych podłoży inertnych stosowanych w uprawach

17 szklarniowych w przeciwieństwie do wełny mineralnej można go dodawać do torfu czy mieszanek glebowych produkowanych na skalę przemysłową. Agroperlit jest niepalny, odporny na mróz, nierozpuszczalny w wodzie, odporny na warunki klimatyczne i procesy chemiczne i biologiczne zachodzące w glebie. Agroperlit to produkt ekologiczny, całkowicie nieszkodliwy dla środowiska. Przez wiele lat może wspomagać glebę bez jakichkolwiek negatywnych skutków. Wszystkie wymienione jego zalety czynią jego użycie opłacalną inwestycją nawet w krótkim horyzoncie czasowym. Wśród producentów warzyw i kwiatów pod osłonami od wielu lat trwają dyskusje o wpływie wielkości ziaren agroperlitu czy miejsca pochodzenia rudy perlitowej na wydajność produkcyjną. Czy agroperlit ze złóż słowackich czy greckich o granulacji 2 6mm jest najlepszy np. przy produkcji anturium a dla produkcji ogórków wystarczy agro ze złóż węgierskich o granulacji 1 3mm ma bardziej akademicki charakter. Najbardziej istotna jest wiedza i umiejętności producenta jeden ze znanych krajowych producentów pomidorów bardzo dobre rezultaty osiągnął nie na żadnym agroperlicie, ale na zębieckim perlicie kl. III (stosowanym w budownictwie). 2. Produkcja pasz Przed dwoma laty jeden z producentów płynnych dodatków do pasz z południowej Wielkopolski, poszukując usprawnienia procesu ich mieszania rozpoczął próby z wieloma nośnikami. Chciał zastosować produkowany przez ZGM "ZĘBIEC" S.A. granulowany bentonit, ale dał się przekonać do prób z perlitem ekspandowanym. Osiągnięte wyniki i mieszania wszystkich składników i ich pakowania były tak dobre, że w bardzo szybkim tempie uruchomił produkcję, którą z dużym powodzeniem rozszerza. Właśnie fot. 5 wyjaśnia dlaczego perlit sprawdził się w tym zaskakującym zastosowaniu stężone i dość lepkie płynne składniki dzięki systemowi porów są absorbowane we wnętrzu ziaren perlitu, natomiast po dodaniu ich do podstawowych składników mieszanki paszowej są w relatywnie suchej atmosferze szybko i praktycznie całkowicie uwalniane z wnętrza ziaren perlitu. Perlit - zastosowanie w ceramice

18 Materiały ogniotrwałe Zakład, uruchamiając kilka lat temu produkcję prostki perlitowej, dołączył do kilku innych polskich jej producentów. Jest to cegła izolacyjna, w której perlit jest wiązany hydraulicznie. Gęstość pozorna cegły wynosi kg/m3, przewodnictwo cieplne w 800ºC - 0,21 W/mºK, a wytrzymałość na ściskanie jest nie mniejsza niż 0,7 MPa. Wyrób ten może być stosowany w temperaturze do 800ºC, jest doskonałym materiałem do izolacji termicznej pieców hutniczych, odlewniczych, ceramicznych, w energetyce cieplnej i przemyśle chemicznym. Łatwość wiązania hydraulicznego perlitu ekspandowanego przy użyciu najprostszych pras bądź przez zwykłe odlewanie perlitobetonów w formach pozwala produkować z niego dowolne kształtki ognioodporne i termoodporne. Do zabezpieczenia kanałów ogniowych, do izolacji termicznej praktycznie wszystkich pieców, kotłów, reaktorów chemicznych wysokotemperaturowych. Można też z niego formować rozmaite fantazyjne kształtki do kominków, także barwionych pigmentami mineralnymi. 90-minutową ognioodporność I stopnia dla stropu zabezpiecza warstwa tynku perlitowego grubsza od 3,5 cm. Dla filarów i słupów 180 min. ognioodporności gwarantuje 6 cm tynku perlitowego. Natomiast warstwa tynku ( kg/m3) grubości 12 cm gwarantuje ochronę przeciwpożarową I stopnia dla obiektów przemysłowych i użyteczności publicznej. Lekkie materiały ceramiczne Perlit ekspandowany łatwo łączy się z surowcami do produkcji ceramiki budowlanej. Po zmieszaniu go na mokro z glinami plastycznymi, iłami bentonitowymi, a ogólnie z materiałami bogatymi w montmoryllonit, haloizyt lub kaolinit daje masę, z której formuje się kształtki na prasach, a następnie po wysuszeniu wypala się w piecach ceramicznych. Tak otrzymany produkt - ceramicznoperlitowa kształtka ciepłochłonna o masie objętościowej kg/m3 wytrzymuje nacisk 0,5 1,5 MPa, cechując się wyjątkowo niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła 0,070 0,093 W/m0K. Dodatkowo bardzo cenną zaletą tego materiału jest możliwość obróbki mechanicznej, takiej samej jak w przypadku betonu komórkowego. Ponadto może być wielokrotnie używany, gdyż profile kształtkowe mało się uszkadzają.

19 Perlit - zastosowanie w przemyśle spożywczym Najdrobniejszy perlit ( kl. 0 ) jest doskonałą pomocą filtracyjną w przemyśle spożywczym. Kształt cząsteczek tego perlitu jest inny niż pozostałych klas. Nie są to kuliste "banieczki", jak wszystkie inne klasy granulometryczne zębieckiego perlitu, ale połamane ziarna w kształcie łusek i czasz. Dlatego też ma on odmienne właściwości. Doskonale ilustruje je poniższa fotografia Powiększenie 500x perlitu filtracyjnego ZGM "ZĘBIEC" S.A. w mikroskopie skaningowym Powiększenie 500x perlitu filtracyjnego ZGM "ZĘBIEC" S.A. w mikroskopie skaningowym Dzięki powstałym w procesie ekspandacji mikroporom oraz nieregularnej, mocno pofałdowanej powierzchni cząstki tego perlitu zazębiają się wzajemnie w czasie formowania placka filtracyjnego tworząc system mikrokanalików pozwalający na uzyskanie korzystnych prędkości przepływu filtrowanego medium zapobiegając równocześnie przechodzeniu przez niego osadu z filtrowanych mediów. Z racji wspomnianych wcześniej jego fizyko-chemicznych i biologicznych własności, charakterystycznych dla szkła, w żaden sposób nie oddziaływuje negatywnie na filtrowane media. Perlit filtracyjny klasy 0 w porównaniu do innych materiałów filtracyjnych stosowanych w przemyśle spożywczym jest lżejszy i przez to potrzeba go mniej przy objętościowym formowaniu warstw filtracyjnych na obrotowych filtrach próżniowych czy filtrach ciśnieniowych.

20 Perlit klasy 0 znalazł do tej pory następuje zastosowania w przemyśle spożywczym przy: filtracji soku buraczanego przy produkcji cukru; filtracji owocowych soków pitnych jabłkowego, truskawkowego, porzeczkowego, aroniowego i wielu, wielu innych; filtracji popularnych win owocowych; filtracji piwa; filtracji olejów jadalnych; Także doskonale sprawdza się przy filtracji win produkowanych domowymi sposobami. Perlit - zastosowanie w ochronie środowiska Perlit ekspandowany od wielu lat ma w wielu krajach istotne zastosowania w ochronie środowiska. Dzięki modyfikacjom powierzchni znalazł wiele zastosowań. Albowiem ekspandowany perlit o powierzchni powleczonej materiałami hydrofobizującymi absorbuje naftę, benzynę, oleje, tłuszcze, smary, rozpuszczalniki niepolarne i wszystkie inne "tłuste" ciecze ropopochodne na ziemi i na wodzie. Dzięki temu można usuwać benzynę i oleje na stacjach benzynowych czy rozpuszczalniki i smary w warsztatach mechanicznych. Najbardziej przydatny byłby do szybkiego usuwania rozlanych chemikaliów, rozpuszczalników czy ropopochodnych rozlewających się po drogach w mających czasami miejsce wypadkach drogowych. Ale najbardziej mógłby być przydatny do usuwania wspomnianych wcześniej chemikaliów, które w wyniku nieszczęśliwych wypadków w dużych ilościach dostają się do rzek i jezior. Hydrofobizowany perlit pozbierałby je praktycznie całkowicie a potem przeprowadzone do jego wnętrza szkodliwe substancje można by było wygodnie zutylizować bez większego zagrożenia dla środowiska poprzez spalenie w specjalnych urządzeniach. Do rozważenia zastosowanie go w gospodarce morskiej, zwłaszcza do usuwania tłustych zanieczyszczeń w basenach portowych. Perlit - inne zastosowanie