Dostatnie święta pomimo pesymizmu Prezentacja wyników badania świątecznych zwyczajów zakupowych w Polsce i Europie 2010

Transkrypt

1 Dostatnie święta pomimo pesymizmu Prezentacja wyników badania świątecznych zwyczajów zakupowych w Polsce i Europie 2010

2 Spis treści Dostatnie święta pomimo pesymizmu Wstęp 3 Streszczenie 3 1. Sytuacja gospodarcza w oczach konsumentów 4 2. Przyjęte strategie zakupowe 4 3. Budżet świąteczny Najpopularniejsze prezenty świąteczne 6 5. Gdzie na świąteczne zakupy? 7 Podsumowanie 10 Kontakt 10

3 Wstęp W ramach trzynastej edycji badania świątecznych zwyczajów zakupowych firma Deloitte przeanalizowała zachowania obywateli państw europejskich. Badania przeprowadzone we wrześniu 2010 roku, przy pomocy ankiet on-line, objęły 20, 6 tys. obywateli z 19 krajów (Finlandii, Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Francji, Hiszpanii, Włoch, Irlandii, Luksemburga, Portugalii, Grecji, Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Rosji, Republiki Południowej Afryki). W polskiej części projektu wzięło udział 951 respondentów. To już druga edycja badania obejmująca także nasz kraj. Porównanie wyników ankiet z dwóch ostatnich lat pozwala na wyciągnięcie pierwszych wniosków o charakterze ogólnym. Poniżej prezentujemy najważniejsze wnioski płynące z tego projektu. Streszczenie Wyniki 13. edycji badania świątecznych zwyczajów zakupowych Europejczyków, w tym Polaków, po raz kolejny udowodniły słuszność tezy, znanej polskim socjologom. Pomimo dość pesymistycznej oceny zarówno sytuacji gospodarczej w kraju, jak i własnych dochodów oraz perspektyw na przyszłość, Polacy są nastawieni silnie na konsumpcję i zamierzają wydać coraz więcej na świąteczne zakupy. Obserwowany w br. wzrost wydatków na konsumpcję idzie w parze z poważnymi zmianami w sposobie zakupów, przede wszystkim wykorzystaniem w coraz szerszym zakresie Internetu w procesach zakupowych. Wybieramy sieć przede wszystkim ze względu na niższe ceny, większy wybór i wygodę związaną z dostarczaniem produktów do domu. Zbliżamy się w tych zwyczajach do mieszkańców Zachodniej Europy. Znacząco rośnie także zaufanie do ofert prezentowanych w Internecie, o czym najlepiej świadczy gotowość do przeznaczania na zakupy w sieci coraz większych sum. Polacy zamierzają przeznaczyć na ten cel 1/3 swoich środków na prezenty, a więc niemal tyle samo, ile wynosi średnia dla całej Europy (36% budżetów). Ewolucja procesów zakupowych to bardzo wyraźny sygnał dla firm zajmujących się handlem i dystrybucją swoich produktów, które muszą zacząć dopasowywać swoją ofertę w sieci do zmieniających się zwyczajów Polaków, a także zacząć już myśleć o bardziej wyrafinowanych sposobach korzystania z elektronicznych kanałów dostępu do produktów i usług. Dostatnie święta pomimo pesymizmu Prezentacja wyników badania świątecznych zwyczajów zakupowych w Polsce i Europie

4 Wykres. Jak oceniasz obecną sytuację gospodarczą? 12% 28% Gospodarka jest w fazie wzrostu Gospodarka jest stabilna Gospodarka znajduje się w stanie recesji Nie wiem Wykres. W porównaniu z rokiem 2010, stan gospodarki w roku % 25% 1. Sytuacja gospodarcza w oczach konsumentów W porównaniu z ubiegłym rokiem Polacy wyrażają się bardziej pesymistycznie na temat własnej sytuacji finansowej. Tylko 23% rodaków uważa, że ich status materialny w nadchodzącym roku ulegnie poprawie to o 5 punktów procentowych mniej niż przed rokiem. Rośnie także liczba respondentów, którzy uważają, że sytuacja nie ulegnie zmianie lub pogorszy się w kolejnym roku (65% wobec 56% w 2009 roku). Bardziej pesymistyczne są także nastroje konsumenckie dotyczące całej gospodarki. Jeszcze w 2009 roku 1/3 konsumentów zakładała, że w 2010 roku sytuacja w polskiej gospodarce ulegnie poprawie. Dziś twierdzi tak zaledwie ¼ uczestników badania. Równocześnie coraz mniejsza liczba Polaków uważa, że lokalna gospodarka jest w recesji ( wobec 42% w 2009 roku), a wśród respondentów coraz częściej dominuje pogląd, że gospodarka się rozwija (12% wobec 6% w 2009 roku). Poziom optymizmu jest silnie skorelowany z wiekiem i stopniem zamożności. Im młodsi i bardziej zamożni są respondenci tymi większy wykazują optymizm. Poprawi się Pozostanie bez zmian Pogorszy się Wykres. Jak scharakteryzujesz swoją strategię zakupową? Skoncentruję się na praktycznych prezentach Będę kupować głównie produkty markowe, niewiele produktów sprzedawanych pod marką własną sklepów dyskontowych lub 29% 54% 73% 2. Przyjęte strategie zakupowe Jak ten pesymizm wpłynie na zachowania zakupowe Polaków? Z badania wynika, że klienci będą racjonalizować wydatki świąteczne, skupiając się na praktycznych i tańszych prezentach. W związku z tym największym zainteresowaniem będą się cieszyć artykuły użytkowe oraz marki własne sieci detalicznych. Równocześnie jednak tylko 45% polskich konsumentów zamierza kupować prezenty w ramach promocji (plany takie ma 69% Europejczyków). Prawie trzech na czterech polskich konsumentów kupi prezenty świąteczne o dużej wartości użytkowej. Taka tendencja staje się wyraźniejsza w czasach kryzysu. Podczas zakupów więcej kobiet (76%) niż mężczyzn (70%) będzie szukać produktów o dużej wartości użytkowej. Kupię tańsze prezenty Będę kupować produkty sprzedawane pod marką własną sklepów dyskontowych i detalicznych, mało produktów markowych Na prezenty będę kupować produkty na wyprzedażach 45% 53% 52% Świąteczne potrawy Polacy przygotują z produktów dostępnych w sieciach dyskontowych. Zainteresowanie tego typu ofertą deklaruje 44% respondentów w Polsce (średnia europejska to, choć np. w przypadku Grecji odsetek ten sięga 63%). 4

5 3. Budżet świąteczny % ankietowanych deklaruje, że w tym roku na zakup świątecznych prezentów wyda więcej niż przed rokiem. Prognozy dotyczące wydatków ponoszonych na święta przez Polaków są rosnące (Polacy zamierzają wydać o 18,7% więcej w porównaniu z rokiem ubiegłym), podczas gdy średnia europejska jest o 1,67% niższa w niż ubiegłym roku. Dzieje się tak pomimo sporego pesymizmu w ocenie stanu gospodarki i osobistej sytuacji finansowej przez polskich konsumentów. 32% 34% 33% 32% 34% 33% 31% 31% 44% 44% 45% 45% 25% 25% 13% 13% 63% 63% Wykres. Jakie produkty kupisz, aby przygotować świąteczne potrawy? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 32% 34% 33% 31% 44% 45% 25% 13% 63% Europa Polska Francja Grecja produkty markowe produkty markowe produkty sprzedawane pod marką własną produkty sklepów detalicznych sprzedawane pod marką własną sklepów detalicznych produkty pod marką własną sklepów produkty dyskontowych pod marką własną sklepów dyskontowych Wlk. Europa 2010 (kwoty Polska w ) Francja Niemcy Francja Grecja Polska Czechy Słowacja Ukraina Europa Brytania Grecja Europa Polska Francja Grecja Łączne wydatki na prezenty pr pr sk pr dy Łączne dodatkowe wydatki na żywność Łączne dodatkowe wydatki na spędzanie czasu z bliskimi Łączne wydatki Zmiana (%) Łączne wydatki na prezenty 44,12% -3,33% -4,76% b.d. 25,71% -5,80% -1,82% 50,00% 4,23% Łączne dodatkowe wydatki na żywność 20,00% 0,00% -12,12% b.d. 12,50% -7,69% -24,14% 28,57% -9,09% Łączne dodatkowe wydatki na spędzanie czasu z bliskimi -27,27% -8,33% -7,69% b.d. 12,50% 0,00% -8,33% 14,29% -12,50% Zmiana (%) 25,00% -3,09% -6,92% b.d. 18,67% -5,71% -9,38% 36,59% -1,67% Dostatnie święta pomimo pesymizmu Prezentacja wyników badania świątecznych zwyczajów zakupowych w Polsce i Europie

6 Wykres. Źródła finansowania świąt Płacę gotówką Za świąteczne zakupy Polacy, zapłacą przede wszystkim dzięki oszczędnościom, rzadziej dzięki kredytom. Polacy są obok mieszkańców Wielkiej Brytanii, Francji i Grecji najbardziej niechętni dodatkowym zobowiązaniom kredytowym. Taką postawę deklaruje aż 47% respondentów w naszym kraju. 76% 4. Najpopularniejsze prezenty świąteczne Jakich prezentów oczekują Polacy? Ponad połowa z nich najchętniej znalazłaby pod choinką kosmetyki i perfumy. Na kolejnych miejscach na liście najbardziej pożądanych podarunków znalazła się gotówka, książki, biżuteria i zegarki, słodycze, podróże, odzież i obuwie. Pierwszą dziesiątkę upragnionych prezentów zamykają nowinki technologiczne: komputery stacjonarne, laptopy i urządzenia do komputera (8.miejsce), kamery cyfrowe (9.miejsce) oraz telewizory 3D (10.miejsce). Aktywnie oszczędzam pieniądze Wykorzystuję punkty lojanościowe Płacę za zakupy kartą kredytową Pod koniec każdego miesiąca Korzystam z kart podarunkowych Pożyczam od członków rodziny 69% 62% 57% 52% 49% 36% Wykres. Jakie prezenty najchętniej byś otrzymał? Top 10 (1-10) 2010 Top 10 /2009 Kosmetyki / Perfumy 54% Kosmetyki / Perfumy (49%) Gotówka 49% Książki (43%) Książki 47% Gotówka () Biżuteria / Zegarek 41% Odzież / obuwie (31%) Słodycze 39% Biżuteria / Zegarek (28%) Podróż 38% Komputer/ laptop (27%) Zarówno w Europie jak i w Polsce największa część budżetu zostanie przeznaczona na prezenty (43%) i żywność (41%). Średni budżet na zakupy wzrośnie w tym roku o 4,2%. Wydatki na żywność i napoje zmieniają się w mniejszym stopniu niż wydatki na zakup prezentów oraz rozrywkę poza domem. Większość Europejczyków i połowa polskich konsumentów planuje zachowanie wydatków na żywność oraz napoje na podobnym poziomie jak w ubiegłym roku. Wykres. Jakie są w tym roku Państwa preferencje w zakresie zakupów świątecznych? 16% 41% Artykuły spożywcze Prezenty Odzież / obuwie Płyty CD/Muzyka () Komputer stacjonarny / Laptop Urządzenia do komputera 34% Podróż (21%) Kamera cyfrowa 30% Słodycze (19%) Telewizor 3D 29% Aparat cyfrowy (17%) Kosmetyki i perfumy znalazły się także na pierwszym miejscu listy najczęściej kupowanych prezentów, zarówno w Polsce jak i w Europie (awans kosmetyków na liście Top 10 wręczanych prezentów tłumaczony jest przez respondentów dużą aktywnością specjalistycznych sieci handlowych, którym udało się zmodernizować ofertę lub wprowadzić do oferty produkty pod własną marką). W Polsce na dalszych miejscach znalazły się słodycze, książki, odzież i obuwie, biżuteria i zegarki, gotówka, muzyka (CD/MP3). Pierwszą dziesiątkę najczęściej kupowanych prezentów zamykają akcesoria sportowe (8.miejsce), filmy DVD/BlueRay (9.miejsce), a także żywność i napoje (10.miejsce). 41% 41% 41% 6 43% Artykuły spożywcze Artykuły spożywcze Artykuły Prezentyspożywcze Prezenty Prezenty Świąteczne spotkania Świąteczne towarzyskie spotkania Świąteczne towarzyskie Podróże spotkania towarzyskie Podróże Podróże Świąteczne spotkania towarzyskie Podróże

7 Wykres. Jakiego rodzaju prezenty kupisz dla przyjaciół i rodziny (dla osób nie będących dziećmi i nastolatkami)? Top 10 (1-10) 2010 Top 10 / 2009 Kosmetyki / Perfumy 67% Kosmetyki / Perfumy (48%) Słodycze 53% Książki (38%) Książki 50% Słodycze (27%) Odzież / obuwie Odzież / obuwie (26%) Biżuteria / zegarek 35% Muzyka (CD, MP3) (24%) Gotówka Nie wiem (21%) Muzyka (CD, MP3) 18% Biżuteria / zegarek (20%) Akcesoria sportowe / Odzież sportowa 17% Wystrój wnętrz (13%) Filmy (DVD, Blu-ray) 14% Żywność/napoje (12%) Żywność/napoje 13% Gotówka (10%) W przypadku prezentów dla dzieci (do 12 lat) i nastolatków (12-18 lat) lista wygląda zupełnie inaczej. Na pierwszym miejscu wśród wręczanych podarunków znalazły się gry edukacyjne, wskazywane jako najpopularniejszy prezent w 17 z 19 badanych państw. (Można domniemywać, że w obecnej sytuacji gospodarczej kupujący przywiązują większą uwagę do korzyści praktycznych, a także bardziej troszczą się o stworzenie warunków dla przyszłego sukcesu dzieci.) W Polsce na dalszych miejscach znalazły się książki, odzież i obuwie, gry planszowe, zabawki kreatywne i klocki, maskotki, puzzle. Pierwszą dziesiątkę najczęściej kupowanych prezentów zamykają pojazdy (8.miejsce), gry video (9.miejsce) i lalki (10.miejsce). Pierwsza 10 kupowanych prezentów 2010 Top 10 / 2009 dla dzieci do lat 12 Gry edukacyjne 51% Zabawki edukacyjne Książki 33% Książki Odzież / obuwie 30% Zabawki kreatywne, klocki Gry planszowe 29% Słodycze Zabawki kreatywne, klocki (np. Lego) 21% Gry planszowe, puzzle Maskotki 21% Odzież / obuwie Puzzle 20% Zestawy do rysowania Pojazdy 19% Samochody i zabawki zdalnie sterowane Gry video 17% Lalki Lalki 15% Zestawy młodego naukowca Pierwsze 10 kupowanych prezentów dla nastolatków 2010 Top 10/ 2009 Kosmetyki / perfumy 24% Książki Książki 24% Muzyka (CD, MP3) Gotówka 20% Kosmetyki / perfumy Ubrania / buty 19% Słodycze Sprzęt sportowy / ubrania sportowe 17% Ubrania / buty Odtwarzacz MP3/IPod 17% Odtwarzacz MP3/IPod Gry wideo 16% Gotówka Muzyka (CD, MP3) 16% Sprzęt sportowy / ubrania sportowe Telefon komórkowy 12% Zabawki edukacyjne Biżuteria / zegarek 11% Biżuteria / zegarek 5. Gdzie na świąteczne zakupy? Polscy konsumenci szukają prezentów zarówno w tradycyjnych sklepach, jak i internetowych (odpowiednio 75% i 74%). Placówki wielkopowierzchniowe są preferowane przede wszystkim przez osoby w wieku lat (24%). Badanie pokazuje jednak, że niezależnie od płci, poziomu dochodów, wykształcenia oraz wieku, kluczową rolę we wszystkich etapach zakupu upominków odgrywa Internet. Polacy właśnie w sieci zaczynają szukać pomysłów na prezenty, sprawdzają ceny oraz wybierają odpowiedni sklep, w którym można dokonać finalnego zakupu. W tym roku 30% Polaków planuje zarobić zakupy świąteczne on-line. To o 10 punktów procentowych więcej niż w ub. roku. Klienci przyzwyczajają się do kupowania w ten sposób oraz nabierają zaufania do bezpieczeństwa płatności i dostaw. Kupujący w sieci zamierzają przeznaczyć na ten cel 1/3 swoich środków na prezenty. Trzy najważniejsze powody, dla których Polacy dokonują zakupów przez Internet to: niższa cena, wygoda (dostawa produktów do domu), a także dostęp do szerszej gamy produktów (większy wybór) oraz większej liczby nowych pomysłów (dla europejskich konsumentów najważniejszym powodem kupowania w Internecie jest możliwość uniknięcia tłoku w sklepach i podobnie jak w Polsce niższe ceny oraz wygoda). Dostatnie święta pomimo pesymizmu Prezentacja wyników badania świątecznych zwyczajów zakupowych w Polsce i Europie

8 Wykres. W jaki sposób będziesz korzystać z Internetu, aby zrobić zakupy świąteczne? Wcale Poszukująć ofert i porównując produkty Poszukując ofert i porównując ceny Do zakupu produktów i/lub usług 14% Wykres. Skąd bierzesz pomysły na świąteczne prezenty? 30% 36% 49% Zarówno w Polsce jak i w Europie Internet wykorzystywany jest głównie w celu poszukiwania ofert i porównywania cen (48%) oraz produktów (45%). 33% Europejczyków deklarujących robienie świątecznych zakupów w Internecie i zamierza na nie przeznaczyć 36% swoje budżetu. Największą część budżetu na zakupy on-line wydadzą mieszkańcy Niemiec, Wielkiej Brytanii i Francji. Polscy użytkownicy sieci najczęściej korzystają ze stron internetowych sprzedawców detalicznych, wyszukiwarek oraz stron umożliwiających porównywanie cen. Zainteresowanie stronami internetowymi sprzedawców wyróżnia Polaków (65 %) spośród innych europejskich nacji kupujących przez internet. Będę odwiedzać sklepy w poszukiwaniu Będę szukać pomysłów na prezenty Będę szukać niekonwencjonalnych Będę koszystać z porównywarek cen żeby Będę przeglądać katalogi sklepów Będę czytać recenzje/ oceny produktów Zapytam przyjaciół i krewnych co chcieliby 75% 74% 72% 67% 66% 66% 66% Będę zwracać wiekszą uwagę na reklamy Będę korzystać z serwisów 39% 8

9 Wykres. Gdzie będziesz kupować prezenty? Hipermarkety Internet, domy aukcyjne typu Allegro, E-bay Sieci specjalistyczne sprzedające zabawki Tradycyjny sklep samoobsługowy Tradycyjne sklepy lokalne Sklepy internetowe Nie wiem Sprzedaż katalogowa Internet, dyskonty Specjalistyczne sklepy odzieżowe Sklepy luksusowe jak Louis Vuitton, Gucci Internet, okazje, artykuły używane Bazary Sklepy przyzakładowe typu outlet Zakupy telewizyjne 16% 13% 10% 9% 7% 5% 4% 4% 4% 3% 2% 1% 1% 1% Wykres. Jakie są powody robienia świątecznych zakupów przez Internet? Bo ceny są niższe niż w zwykłych Bo dostawa do domu jest wygodna Bo mam dostęp do większej liczby Bo mogę porównywać ceny Żeby uniknąć tłoku w sklepach 77% 72% 68% 59% 55% Bo nie mam czasu na zakupy lub 33% Bo lubię korzystać z doświadczeń Bo mam zaufanie do zabezpieczeń 18% 16% Wykres. Z jakich źródeł informacji korzystają Państwo w Internecie? Strona internetowa sklepu Strony do porównywania Wyszukiwarki (Google, Yahoo) 65% 64% 62% Strona internetowa producenta Ratingi i komentarze konsumentów 31% 28% Biuletyn owy Sieci społecznościowe 18% 14% Dostatnie święta pomimo pesymizmu Prezentacja wyników badania świątecznych zwyczajów zakupowych w Polsce i Europie

10 6. Podsumowanie Pomimo sporego pesymizmu najbliższe święta w polskich domach zapowiadają się dostatnio. Coraz więcej czynników wskazuje na to, że nasz rynek znalazł się w momencie przełomowych zmian w procesie zakupowym. Polscy konsumenci nie tylko coraz chętniej korzystają z nowoczesnych narzędzi wspomagających zakupy, ale także upodabniają się w swoich zachowaniach do zwyczajów konsumentów z innych części Europy. O tym jak szybko będą postępować te zmiany dowiemy się wraz z kolejnymi edycjami badania. Kontakt Magdalena Jończak Starszy Menedżer Konsulting Tel: +48 (22) mjonczak@deloittece.com Adam Chróścielewski Starszy Menedżer Audyt Tel: +48 (22) achroscielewski@deloittece.com Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 140 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: stanowić standard najwyższej jakości. Specjalistów Deloitte łączy kultura współpracy oparta na zawodowej rzetelności i uczciwości, maksymalnej wartości dla klientów, lojalnym współdziałaniu i sile, którą czerpią z różnorodności. Deloitte to środowisko sprzyjające ciągłemu pogłębianiu wiedzy, zdobywaniu nowych doświadczeń oraz rozwojowi zawodowemu. Eksperci Deloitte z zaangażowaniem współtworzą społeczną odpowiedzialność biznesu, podejmując inicjatywy na rzecz budowania zaufania publicznego i wspierania lokalnych społeczności. Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie Deloitte Polska. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited