Kryzys globalny - cz. II (zagrożenie i szansa) Ekologiczny holokaust albo upodmiotowianie ekohumanistyczne

Transkrypt

1 Kryzys globalny - cz. II (zagrożenie i szansa) Ekologiczny holokaust albo upodmiotowianie ekohumanistyczne

2 Lesław Michnowski B. ( ) członek Komitetu Prognoz Polska 2000 Plus przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

3 Dokonywana przez Chiny rozwojowa synteza socjalizmu i kapitalizmu to główna przeszkoda w przezwyciężaniu globalnego kryzysu metodą neo-darwinizmu społecznego/zerowego wzrostu. Równowagowo wzmacniany BRICS jako współcześnie główny czynnik przywrócenia światowej społeczności (ŚS) rozwojowej równowagi.

4 NEO-DARWINIZM SPOŁECZNY, gdy deficyt dostępnych zasobów naturalnych oraz zagrożenia ekologiczne: NAJSILNIEJSI w miejsce podporządkowywania - ELIMINUJĄ nieco słabszych KONKURENTÓW do źródeł deficytowych zasobów naturalnych i przyrodniczych, NISZCZĄC WRAZ Z TYM POTENCJAŁ INTELEKTUALNY I SOCJORÓŻNORODNOŚĆ LUDZKOŚCI

5 Co czynić aby BRICS nie pogłębił kryzysu? Wielce kryzysogenne globalne zagrożenie to: (1) - przejęcie i utrwalenie, zwłaszcza przez Chiny, wzorców nieracjonalnego rozwarstwienia społecznego oraz marnotrawnej (hedonistycznej, prestiżowej) konsumpcji, (2) - wstrzymanie kształtowania podatności innowacyjnej gospodarki. jak również (3) - uniemożliwienie prowadzenia poprawnej dalekosiężnej strategii trwałego rozwoju/winwin.

6 Część I

7 Meadows, D.H., Granice wzrostu (1972) minitoring dynamiczny.

8 Według ww Raportu Granice wzrostu przyjęcie za możliwy radykalnego wzrostu dostępności zasobów naturalnych, jednak bez odpowiedniej zmiany zasad funkcjonowania gospodarki, w tym jej podstaw aksjologicznych, również prowadzi do globalnej katastrofy.

9 Ekologiczny holokaust (JPII) jako patologiczny sposób przezwyciężania globalnego kryzysu ===================================== Michnowski, L., Ekohumanizm i trwały rozwój a koncepcja Cywilizacji Życia i Miłości Jana Pawła II, [w:] Episteme 57/2006, Wydawnictwo UKSW i Wszechnicy Mazurskiej, Acta Universitatis Masuriensis, Olecko 2006,

10 Według nowych (m.in r.) wypowiedzi Dennisa Meadowsa przezwyciężenie globalnego kryzysu wraz z zapewnieniem Ziemianom/ nadludziom dostatniego życia, wymaga zmniejszenia zaludnienia Ziemi o około 85% - czyli do 1-2 mld osób. Interview_Dennis_Meadows.dennismeadows_en.0.htm 0,1518,666175,00.html

11 Główna przyczyna wyczerpywania źródeł zasobów naturalnych oraz bezwzględnej degradacji środowiska przyrodniczego, to moralnie już zdegradowana ekonomika egoistyczna: (1) - zysku za wszelką cenę ; (2) - bez kompleksowego rachunku korzyści i kosztów gospodarowania, oraz (3) - umożliwiająca bogacenie się bez twórczego wkładu w rozwój światowej społeczności i środowiska przyrodniczego.

12 Względny (E=mc2) deficyt zasobów życia: naturalnych i przyrodniczych, to skutek deficytu: (a) wiedzy; (b) techniki, w tym metod symulacji komputerowej wielkich systemów; (c) aktywnego potencjału intelektualnego/mądrości; (d) umiejętności stymulowania ekospołecznie użytecznej aktywności poznawczo-innowacyjnej; (e) woli politycznej WSPÓLNOTOWEGO przezwyciężania globalnego kryzysu. ================================================ Apel Klubu Twórców Ekorozwoju: O ekohumanizm i budowę informacyjnych podstaw trwałego rozwoju (wyłożony w 2002 r. w Johannesburgu):

13 Fey, Willard R. Lam, Ann C. W., 2001, The Bridge To Humanity s Future: A System Dynamics Perspective on the Environmental Crisis and its Resolution, Michnowski, L., HOW TO AVOID THE GLOBAL CATASTROPHE?, SDS, Oxford Por. Michnowski, L., Jak żyć? Ekorozwój albo, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995, jak również: Pauli, G., The Blue Economy, 2010.

14 Dla przywrócenia zdolności rozwoju ŚS konieczność nowej rewolucji naukowotechniczno-przemysłowej, która umożliwi harmonizująco przekształcić stosunki człowiek człowiek i człowiek-przyroda - na wzór bezodpadowych stosunków biosfery (Rezonans ekorozwojowy)

15 Włączyć światową społeczność w proces rozwojowej - zwiększającej poziom informacji - ewolucji Universum (Big Bang Punkt Omega, TdCh)

16 Warunkiem rozwoju światowej społeczności jest przewaga - ludzką pracą dokonywanej - konstrukcji (regeneracyjnej powielającej i innowacyjnej) nad nieuchronnie postępującą destrukcją (fizyczną i moralną/dezaktualizacyjną)

17 Eliminowanie negatywnych konsekwencji moralnej destrukcji/ dezaktualizacji wymaga dalszego rozwoju nauki i techniki, co powoduje dalszy wzrost natężenia tej nieuchronnej już tylko upływem czasu powodowanej formy destrukcji życia

18 Czym wyższy poziom rozwoju nauki i techniki, tym WIĘKSZE TEMPO ZMIAN w uwarunkowaniach życia, oraz WIĘKSZE NATĘŻENIE MORALNEJ DESTRUKCJI form życia, już niezgodnych z nowymi uwarunkowaniami życia - a zatem więcej dalekowzrocznej MĄDREJ (w tym etycznej) - sztuczną inteligencją wspomaganej - koordynowanej PRACY oraz NOWEJ NAUKI i ekospołecznie użytecznej TECHNIKI dla eliminowania negatywnych skutków MORALNEJ DESTRUKCJI

19 A zatem ukształtowanie zdolności trwałego rozwoju ŚS wymaga docelowo ekohumanistycznego upodmiotowienia wszystkich ludzi, stworzenia im możliwości mądrej - ekospołecznie użytecznej - kreatywności intelektualnej

20 MĄDROŚĆ (w ujęciu tego referatu), to zdolność: (1) OBSERWOWANIA zdarzeń zachodzących w układzie: podmiot życia społeczno- gospodarczego środowisko (społeczno-przyrodnicze); (2) ROZPOZNAWANIA procesów, których te zdarzenia dotyczą; (3) PRZEWIDYWANIA przyszłego biegu tych procesów; (4) ich WARTOŚCIOWANIA; (5) PRZECIWSTAWIANIA się procesom negatywnym, (6) WSPOMAGANIA procesów pozytywnych.

21 Stan Zmian i Ryzyka (SZiR) - tak szybko zachodzące (powodowane rozwojem nauki i techniki) zmiany w uwarunkowaniach życia, oraz tak znaczna organizacyjna bezwładność, iż dla eliminowania negatywnych konsekwencji moralnej destrukcji istnieje konieczność antycypatywności (w tym feedforward), a zarazem występuje znaczne ryzyko błędów prognostyczno-adaptacyjnych, powodujące konieczność odpowiedniej rezerwotwórczości

22 Antycypatywność: prowadzenie polityki rozwoju społeczno-gospodarczego na podstawie przewidywania nadchodzących zmian w uwarunkowaniach życia i podejmowania, dotyczących form życia, działań adaptacyjnych, w tym obronnych, z odpowiednim zależnym od bezwładności danej społeczności wyprzedzeniem

23 Feedforward: podukład sterowniczy umożliwiający korygowanie podlegającego sterowaniu procesu ante factum, tzn na podstawie przewidywanych konsekwencji podejmowanych działań sterowniczych

24 GŁÓWNĄ PRZYCZYNĄ GLOBALNEGO KRYZYSU jest brak możliwości w wyniku deficytu mądrości w ramach socjal-darwinistycznych stosunków społecznych zwłaszcza z odpowiednim wyprzedzeniem, eliminowania negatywnych następstw MORALNEJ DESTRUKCJI

25 Ekohumanistyczne upodmiotowienie elity i nie-elity jako istotny warunek radykalnego zintensyfikowania ekospołecznie użytecznej kreatywności intelektualnej, a wraz z tym skutecznego eliminowania negatywnych następstw moralnej destrukcji

26

27 Ekohumanistyczne upodmiotowianie: wspomagane komputerową automatyzacją przemieszczanie osób/warstw społecznych/narodów pełniących dotąd przedmiotowe ( mówiących narzędzi ) funkcje w podsystemie Technika do podmiotowego (poznawczo-projektująco-decyzyjnego) podsystemu Człowiek, wraz ze stwarzaniem im warunków dla kierowania działalnością podmiotową na zasadzie dobra wspólnego/win-win.

28 EKOHUMANIZM: partnerskie współdziałanie dla dobra wspólnego/win-win wszystkich ludzi (bogatych i biednych, społeczności wysokorozwiniętych i w rozwoju opóźnionych), ich następców oraz środowiska przyrodniczego POWSZECHNIE WSPOMAGANE nauką i wysoką techniką oraz KULTURĄ INFORMACYJNĄ. ================================== Apel Warszawski - O ekorozwój

29 Istotnym warunkiem ekohumanistycznego upodmiotowienia jest ukształtowanie sprawnej informacyjnie i innowacyjnie podatnej infrastruktury społeczno-gospodarczej, zdolnej do wchłaniania efektów ekospołecznie użytecznej kreatywności intelektualnej, umożliwianej takim upodmiotowianiem

30 Ekohumanizm a Meadows 1992/2004 Tools for the Transition to Sustainability ( ) VISIONING ( ) Networking ( ) Truth-Telling ( ) Learning ( ) LOVING ( ). SNK Dobro wspólne Chiny win-win

31 Zastępowanie - wraz z ekohumanistycznym upodmiotowianiem kreatywności biologicznej/obronnej nadmiernej rozrodczości kreatywnością intelektualną jako naturalny sposób ograniczania takiej rozrodczości

32 Uwarunkowania ukształtowania wraz z upowszechnianiem mądrości zdolności trwałego rozwoju (sustainable development) światowej społeczności: (1) środowisku przyrodniczemu więcej dawać, aniżeli zeń brać ; (2) rozwojowo sterować procesem życia środowiska; (3) z wyprzedzeniem antycypatywnością podtrzymywać rozwój i eliminować nadchodzące zagrożenia; (4) tworzyć rezerwy zasobów materialnych i intelektualnych na wszelki wypadek ; (5) adekwatnie zwiększać potencjał mądrości światowej społeczności.

33 Realizacyjna konieczność dalekowzrocznego, wizyjnego programowania strategicznego/ backcasting wspomaganego ULTRASTABILNĄ sterowniczą strukturą światowej społeczności

34 Część II

35 Strategiczna wizja backcasting winna być oparta na wiedzy z zakresu logiki/cybernetyki rozwoju (systemów życia/sź)

36 Humanity has the ability TO MAKE DEVELOPMENT SUSTAINABLE to ensure that it meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs. Brundtland Report: Our Common Future, ch. I, p. 27

37 ROZWÓJ TRWAŁY (w tym r. przekr. gr. wzr.) ŚS albo kryzys i globalna katastrofa [θ = θ(i)] I poziom informacji światowej społeczności (ŚS) - wg N. Wienera; s poziom entropii ŚS (j.w.); n ilość elementów ŚS; q jakość elementów ŚS; Θ trwałość ŚS. Monitoring Dynamiczny (MD) przetwarzanie danych statystycznych w prognozy ostrzegawcze i informację o jakości i dynamice oraz przyszłym przebiegu procesu życia ŚS, pod warunkiem braku interwencji w ten przebieg. Ekohumanizm w przezwyciężaniu globalnego kryzysu:

38 Rozwój a wzrost Wzrost jako warunek rozwoju Warunkiem rozwoju ŚS jest wzrost aktywnego potencjału intelektualnego/mądrości oraz natężenia przepływu przez ŚS (jako system otwarty), energii (w szerszym znaczeniu). A więc dla trwałego przezwyciężenia obecnego kryzysu niezbędny jest zamiast zmniejszania - wzrost intensywności gospodarowania oparty na zmianie sposobu (w tym aksjologii) funkcjonowania światowej gospodarki

39 Nieuchronność ilościowego wzrostu systemu życia (SŻ) - jako warunek jego rozwoju - skutkuje osiąganiem przez SŻ granic jego wzrostu w ramach dotychczasowych jego form życia. Podtrzymanie rozwoju SŻ wymaga zatem posiadania umiejętności rozpoznawania i rozwojowego przekraczania tych granic

40 Współzależność grup elementów i relacji konstytuujących dowolny system życia, w tym światową społeczność Poprawnie zgodnie z wewnętrznymi i zewnętrznymi uwarunkowaniami życia - ukształtowany homeostat i orgware stymulują rozwój systemu życia

41 GRANICE WZROSTU ŚS: (a) NAUKOWO-TECHNICZNE, w tym EDUKACYJNE; (b) ORGANIZACYJNE - nie wymagające - dla rozwojowego ich przekroczenia wzrostu potencjału n-t i intelektualnego oraz przemiany aksjologicznej; (c) AKSJOLOGICZNE takie granice, dla rozwojowego przekroczenia których, niezbędna jest odpowiednia przemiana aksjologiczna oraz warunkująca ją przebudowa systemu zarządzania/homeostatu światowej społeczności.

42 Obecny kryzys to kryzys cywilizacyjny, będący skutkiem patologicznego przekroczenia przez światową społeczność granic wzrostu tych trzech rodzajów Trwałe jego przezwyciężenia wymaga zatem rozpoznania tych granic oraz opracowania metod rozwojowego ich przekroczenia

43 Przebieg rozwoju/kryzysu wyznaczają jego powtarzające się fazy i kolejno następujące etapy

44

45 Normalne i patologiczne stany jakości życia systemu życia, w tym światowej społeczności, powstające kolejno w jego trwałym rozwoju albo kryzysie, zapoczątkowanym patologicznym przekroczeniem granicy wzrostu elitarnego. Etapy procesu życia.

46 Etapy trwałego rozwoju m.in. światowej społeczności: (1) stagnacji egalitarnej; (2) wzrostu elitarnego kosztem nie-elity i środowiska; (3) wzrostu nie-elitarnego kosztem środowiska; (4) ekorozwoju rozwoju elity i nieelity razem ze środowiskiem.

47 Kryzys globalny skutkiem niedoprowadzenia do ukształtowania mądrej - w tym etycznej i dalekowzrocznej - elity światowej społeczności, co spowodowało niedokonanie humanistycznej, a następnie ekorozwojowej przemiany cywilizacyjnej, niezbędnych dla ukształtowania stanów wzrostu nieelitarnego i ekorozwoju ŚS

48 Ekohumanistyczne upodmiotowienie nie-elity i elity jako istotny warunek dostosowania ŚS do życia w SZiR i wraz z tym trwałego przezwyciężenia globalnego kryzysu.

49 Uwarunkowania ekohumanistycznego upodmiotowienia elity i nie-elity (1): (a) materialne warunki sprzyjające kreatywności intelektualnej (wyżywienie, wykształcenie, godna praca, mieszkanie, wypoczynek, opieka zdrowotna, emerytura, ); (b) system edukacyjny kształtujący powszechną mądrość, w tym ekohumanistyczną moralność; (c) powszechnie dostępny informacyjny system wiedzy o prawdopodobnych kompleksowych, w tym społecznych i przyrodniczych, konsekwencjach ludzkich działań i innych zmian w uwarunkowaniach życia ludzi i przyrody.

50 Uwarunkowania ekohumanistycznego upodmiotowienia elity i nie-elity (2): (d) system elastycznej automatyzacji wytwarzania; (e) ekonomika ekospołecznej sprawiedliwości; stymulująca ekospołecznie użyteczną innowacyjność (EUI) poprzez podział efektów społecznego procesu pracy proporcjonalnie do ekospołecznej użyteczności jej podmiotów; (f) stymulujący rozwój podział pracy twórczej pomiędzy elitą i nie-elitą; (g) sprawna informacyjnie i innowacyjnie podatna infrastruktura społeczno-gospodarcza.

51

52 Zasada pomocniczości jako istotny warunek ekohumanistycznego upodmiotowienia nie-elity

53 W SZiR jakościowo nowa rola administracji państwowej: (1) Wspomagana informacyjnie, w tym monitoringiem dynamicznym, inwigilacja interwencyjna (Kotarbiński); (2) Strategiczne programowanie wizyjne/backcasting.

54

55 Ekohumanistyczne zintegrowanie światowej elity wraz z przeprowadzeniem jej na ww piąty szczebel drabiny ludzkich potrzeb jako niezbędny warunek ukształtowania zdolności trwałego rozwoju światowej społeczności.

56 Co czynić aby BRICS nie pogłębił kryzysu? (1) Ekohumanistyczne upodmiotowianie elity i nie-elity (2) Ekohumanistyczna przebudowa światowego systemu finansowego, ukształtowanie - w miejsce spekulacyjnego systemu ekospołecznej polityki monetarnej (3) Optymalizowanie - przyczyniającej się do ekohumanistycznego upodmiotowianie - sprawnościowej konsumpcji. (4) Doprowadzenie do ekospołecznej sprawiedliwości. (5) Kształtowania informacyjnej sprawności oraz innowacyjnej podatności gospodarki. (6) Ukształtowanie systemu międzynarodowej specjalizacji naukowo-wytwórczej. (7) Doskonalenie poprawnej dalekosiężnej strategii trwałego rozwoju/win-win.

57 Dziękuję za uwagę