Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu"

Gabriel Lisowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 1 Ryzyko kredytowe limity i zabezpieczenia

2 2 Ryzyko kredytowe można: ograniczać poprzez stosowanie limitów tzw. koncentracji wierzytelności oraz poprzez stosowanie limitów czy nakazów dywersyfikacji portfela pod względami: geograficznym, branżowym, podmiotowym (wg formy osobowości prawnej, wg wielkości firmy, rodzaju produkcji, etc.) organizowanie konsorcjów kredytowych zbieranie tzw. składki na ryzyko ukrytej w prowizji i służącej stworzeniu funduszu rekompensacyjnego można się przed nim zabezpieczać stosując umowne, prawne formy zabezpieczeń odprowadzając rezerwy celowe na niespłacone należności stosując ubezpieczenia namawiając klienta do skorzystania z usług Funduszy Poręczeń Kredytowych (gminy) stosując tzw. samoubezpieczenie w postaci funduszu rezerw na ogólne ryzyko bankowe

wielkości firmy, rodzaju produkcji, etc.) organizowanie konsorcjów kredytowych zbieranie tzw.

3 3 Ryzyko kredytowe limity koncentracji wierzytelności LIMIT I (art. 71, Ustawy Pr. bankowe) Suma wierzytelności banku oraz udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie nie może przekroczyć, z zastrzeżeniem art. 128 ust. 4, limitu koncentracji wierzytelności, który wynosi: 1) 20% funduszy własnych banku w przypadku gdy którykolwiek z tych podmiotów jest w stosunku do banku podmiotem dominującym lub zależnym albo jest podmiotem zależnym od podmiotu dominującego wobec banku, z zastrzeżeniem art. 79 ust. 3, 2) 25% funduszy własnych banku w przypadku gdy podmioty te nie są podmiotami powiązanymi z bankiem, w sposób określony w pkt 1.

nie może przekroczyć, z zastrzeżeniem art. 128 ust.

4 4 LIMIT I (nie stosuje się go gdy): 1) stroną zobowiązaną wobec banku jest: Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski, Europejski Bank Centralny, rządy lub banki centralne państw członkowskich Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje zadłużenie zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat, 2) stroną zobowiązaną wobec banku jest bank mający siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub restrukturyzowały swoje zadłużenie zagraniczne w ciągu ostatnich 5 lat, 3) wierzytelność lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe są zabezpieczone gwarancją lub poręczeniem udzielonym przez podmioty wymienione w pkt 1 do wysokości zabezpieczenia, 4) wierzytelność lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe są zabezpieczone zastawem na prawach wynikających z papierów wartościowych, których emitentami są podmioty wymienione w pkt 1 do wysokości zabezpieczenia, 5) wierzytelność lub udzielone zobowiązanie pozabilansowe są zabezpieczone kwotą pieniężną, która została przeniesiona na własność i na rachunek banku do wysokości tej kwoty.

zobowiązaną wobec banku jest bank mający siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, z wyłączeniem państw, które restrukturyzują lub

5 5 Podmioty powiązane ze sobą organizacyjnie lub kapitałowo (kiedyś definiowano): 1) dwie lub więcej osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, względem których można wykazać, że są ze sobą powiązane, gdyż ponoszą wspólne ryzyko gospodarcze, ponieważ jedna z nich bezpośrednio lub pośrednio kontroluje pozostałe, albo 2) dwie lub więcej osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, między którymi nie zachodzą okoliczności określone w pkt 1, ale w stosunku do których można przyjąć, że ponoszą jedno ryzyko gospodarcze, ponieważ są powiązane w taki sposób, że kondycja finansowa jednej z nich może mieć wpływ na kondycję finansową pozostałych.

2) dwie lub więcej osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, między którymi nie zachodzą okoliczności określone w pkt 1, ale w stosunku

6 6 Ryzyko kredytowe limity koncentracji wierzytelności LIMIT II (art. 71, ust. 2) Suma wierzytelności banku oraz udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych, przekraczających 10% funduszy własnych banku w stosunku do podmiotów, o których mowa w ust. 1, nie może być wyższa niż 800% tych funduszy.

2) Suma wierzytelności banku oraz udzielonych przez bank zobowiązań

7 7 Ryzyko kredytowe limity koncentracji wierzytelności LIMIT III (w praktyce, art. 71, ust. 5) Zarząd banku jest obowiązany niezwłocznie zgłosić do Komisji Nadzoru Bankowego każdorazowe przekroczenie granicy 10% funduszy własnych banku w odniesieniu do wierzytelności banku lub udzielonych przez bank zobowiązań pozabilansowych obciążonych ryzykiem jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie.

przekroczenie granicy 10% funduszy własnych banku w odniesieniu do wierzytelności banku lub udzielonych

8 8 Limit IV choć tylko dla pracowników banku Suma kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń udzielonych członkom organów i osobom zajmującym kierownicze stanowiska w banku nie może przekroczyć 10% sumy funduszy podstawowych banku, a w banku spółdzielczym 25% sumy funduszy podstawowych banku (art. 79, ust. 3) Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej i poręczenia członkowi organu banku, osobie zajmującej stanowisko kierownicze w banku, akcjonariuszowi banku i członkowi banku spółdzielczego oraz podmiotowi powiązanemu z nimi kapitałowo lub organizacyjnie, jeżeli w pojedynczym przypadku przekracza równowartość EURO obliczoną w złotych według kursu ogłaszanego przez NBP, podlega zgłoszeniu do Komisji Nadzoru Bankowego. (art. 79, ust. 6)

3) Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej i poręczenia członkowi organu banku, osobie zajmującej stanowisko kierownicze w banku, akcjonariuszowi banku i członkowi banku

9 9 Limit IV choć tylko dla pracowników banku Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej lub poręczenia: 1) członkowi organu banku w kwocie przekraczającej równowartość EURO obliczonej w złotych według kursu ogłaszanego przez NBP, łącznego zobowiązania wymaga wspólnej uchwały zarządu i rady nadzorczej, podjętej w głosowaniu tajnym większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy członków obu organów, bez udziału zainteresowanej osoby, 2) członkowi organu banku w kwocie nie przekraczającej równowartości EURO, obliczonej w złotych według kursu ogłaszanego przez NBP, łącznego zobowiązania określa regulamin uchwalony przez radę banku (walne zgromadzenie), (art. 79, ust. 2, p.1 i 2)

tajnym większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy członków obu organów, bez udziału zainteresowanej osoby, 2) członkowi organu banku w kwocie nie przekraczającej

10 10 Ryzyko kredytowe banku limity dywersyfikacji portfela kredytowego - przykład GRUPA A (niskie ryzyko) (pożądani kredytobiorcy) (utrzymanie (udział w portfelu ok. zaangażowania banku) 20%) (udział portfelu ok. wysoka dynamika 50%) popytu realny wzrost popytu, dobre wyniki stabilne wyniki finansowe przemysł rafineryjny telekomunikacja produkcja wyrobów tytoniowych produkcja koncentratów spożywczych GRUPA B (przeciętne ryzyko) finansowe produkcja farb i lakierów produkcja opakowań szklanych sprzedaż hurtowa porcelany, środków czystości, farb produkcja aparatury pomiarowej i optycznej przemysł piekarski GRUPA C (podwyższone ryzyko) (wzmożony monitoring i stopniowe wycofywanie się z branży) (udział w portfelu 20 %) spadający popyt, zróżnicowane wyniki finansowe budownictwo ogólne i inżynieria lądowa produkcja żeliw i stali, stopów żelaza i rur stalowych przemysł mięsny zarządzanie nieruchomościami GRUPA D (wysokie ryzyko) (wycofywanie się z kredytowania branży (udział w portfelu ok. 10%) ujemne wyniki finansowe, brak perspektyw rozwoju górnictwo i wzbogacanie węgla kamiennego transport kolejowy pasażerski transport drogowy produkcja maszyn dla gómictwa oraz maszyn budowlanych przemysł cukrowniczy

wysoka dynamika 50%) popytu realny wzrost popytu, dobre wyniki stabilne wyniki finansowe przemysł rafineryjny telekomunikacja produkcja wyrobów tytoniowych produkcja koncentratów spożywczych GRUPA B

11 11 Tworzenie rezerw celowych (Uchwała KNB) TYP NALEŻNOŚCI należności w postaci kredytów udzielonych osobom fizycznych (poza kredytami mieszkaniowymi) w sytuacji normalnej Podstawa zaliczenia brak opóźnień w spłacie odsetek i rat kapitału, bądź zaległości nie przekraczają 1 miesiąca Stopa rezerw 1% od 31 marca do 31 grudnia 2000r., 1,5% od 1 stycznia 2001 r. należności i udzielone zobowiązania pozabilansowe zaklasyfikowane do kategorii pod obserwacją należności poniżej standardu należności wątpliwe należności stracone brak opóźnień w spłacie odsetek i rat kapitału, bądź zaległości nie przekraczają 1 miesiąca opóźnienie w spłacie wynosi powyżej miesiąca i mniej niż trzy miesiące opóźnienie w spłacie kapitału wynosi powyżej trzech miesięcy i mniej niż sześć miesięcy, opóźnienie w spłacie powyżej 6 miesięcy dotyczy dłużników postawionych w stan likwidacji, są kwestionowane przez dłużników w drodze postępowania sądowego, dotyczą dłużników, których miejsce pobytu jest nieznane, dotyczą dłużników u których nastąpiło nieodwracalne pogorszenie sytuacji finansowej 1% od 31 marca do 31 grudnia 2000r., 1,5% od 1 stycznia 2001 r. 20 % 50 % 100 %

należności i udzielone zobowiązania pozabilansowe zaklasyfikowane do kategorii pod obserwacją należności poniżej standardu należności wątpliwe należności stracone brak opóźnień w spłacie odsetek i

12 12 Rezerwy celowe na trudne kredyty utworzone przez banki komercyjne w latach ,5 17,7 ( w mld zł) ,1 11, IX 2002 W. Grzegorczyk., Rezerwy mogą być mniejsze, Rzplita, 2003, nr. 91, str. B7.

zł) 10 8 9,1 11,2 6 4 2 0 1999 2000 2001 IX 2002 W.

13 13 Koniec dziękuję!!!

14 14 W zakresie należności od Skarbu Państwa obowiązują inne definicje kategorii: Należności normalne należności dla których opóźnienie w spłacie kapitału i odsetek nie przekracza 1 roku Należności wątpliwe opóźnienie w spłacie wynosi w momencie powstania należności od 1 do 2 lat oraz należności o nieokreślonym w umowie terminie płatności, dla których okres od momentu podpisania umowy do momentu klasyfikacji nie przekroczył 1 roku, Należności stracone - opóźnienie w spłacie wynosi w momencie powstania należności przekracza 2 lata oraz należności o nieokreślonym w umowie terminie płatności, dla których okres od momentu podpisania umowy do momentu klasyfikacji przekroczył 1 rok, a także wszelkie należności sporne.

od momentu podpisania umowy do momentu klasyfikacji nie przekroczył 1 roku, Należności stracone - opóźnienie w spłacie wynosi w momencie powstania należności przekracza 2 lata

15 15 Podstawę naliczania rezerwy celowej stanowi wartość należności lub udzielonego zobowiązania pomniejszona o wartość zabezpieczeń w postaci, na przykład (lista 17 pozycji): gwarancji lub poręczenia Skarbu Państwa, NBP lub BFG gwarancji lub poręczeń banku centralnego lub rządu państwa należącego do OECD polisy ubezpieczeniowej Korporacji ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA 100% poręczenia jednostek samorządu terytorialnego RP, wynikającego z uchwały odpowiednich organów, do wysokości 80% zabezpieczanej kwoty poręczenia podmiotu gospodarczego o dobrej sytuacji finansowej, do wysokości 15% kapitałów własnych poręczyciela

polisy ubezpieczeniowej Korporacji ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA 100% poręczenia jednostek samorządu terytorialnego RP, wynikającego z uchwały

Podobne dokumenty

Warszawa, dnia 23 października 2017 r. Poz. 1965

Warszawa, dnia 23 października 2017 r. Poz. 1965 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW 1) z dnia 12 października 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane