Zastosowanie mikroskopii kąta Brewstera w badaniu oddziaływań wybranych toksykantów z lipidowymi monowarstwami na granicy faz roztwór wodny/powietrze.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zastosowanie mikroskopii kąta Brewstera w badaniu oddziaływań wybranych toksykantów z lipidowymi monowarstwami na granicy faz roztwór wodny/powietrze."

Transkrypt

1 Panel Chemia Środowiska Pracownia Specjalizacyjna Ćwiczenie (p.239, WCh ul. Ingardena 3) Zastosowanie mikroskopii kąta Brewstera w badaniu oddziaływań wybranych toksykantów z lipidowymi monowarstwami na granicy faz roztwór wodny/powietrze. dr Michał Flasiński flasinsk@chemia.uj.edu.pl

2 1. Zagadnienia teoretyczne Monowarstwy Langmuira, klasyfikacja stanów monowarstw, surfaktanty - struktura chemiczna i właściwości, podstawowe klasy lipidów błonowych, właściwości i funkcje lipidów błon komórkowych, modelowe błony biologiczne, współczynnik załamania światła, kąt Brewstera 2. Wstęp Mikroskopia kąta Brewstera (BAM) stanowi obok mikroskopii fluorescencyjnej podstawową technikę mikroskopową stosowaną w celu bezpośredniej wizualizacji monowarstw substancji amfifilowych na granicy faz woda/powietrze. Historia techniki BAM sięga początku lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku, kiedy to pierwsze tego typu urządzenie zostało skonstruowane w Laboratorium Fizyki Statystycznej Uniwersytetu w Paryżu (Rys. 1) [1]. Rys. 1. Pierwszy mikroskop kąta Brewstera. I - źródło światła (laser argonowy); Obj - układ optyczny źródła światła, F - światłowód; C - kamera; Oc - okular; Mo - silnik; Trough - waga Langmuira [1]. W przeciwieństwie do mikroskopii fluorescencyjnej obserwacja domen powierzchniowych przy pomocy mikroskopu kąta Brewstera nie wymaga stosowania amfifilowych barwników fluorescencyjnych, a tym samym ogranicza wpływ dodatkowej substancji na zachowanie fazowe monowarstwy. Z tego względu technika BAM jest obecnie rutynowo stosowana w celu uzupełnienia charakterystyki monowarstw Langmuira prowadzonej w oparciu o rejestrowane izotermy ciśnienia powierzchniowego (π) w funkcji średniej powierzchni w

3 przeliczeniu na pojedynczą cząsteczkę w monowarstwie (A). Mikroskopia BAM dostarcza informacji na temat przemian fazowych zachodzących w trakcie kompresji warstwy powierzchniowej, a także podstawowych cech domen, takich jak wielkość, kształt oraz ich gęstości powierzchniowej. Przy pomocy mikroskopii kąta Brewstera możliwa jest również detekcja separacji fazowej oraz obserwowanie struktur trójwymiarowych związanych z załamaniem (kolapsem) monowarstwy. Prowadząc analizę wewnętrznych tekstur domen skondensowanych można również wnioskować na temat orientacji tworzących je cząsteczek względem normalnej do granicy międzyfazowej. Rys. 2. Nowoczesny mikroskop BAM firmy Accurion [2]. 3. Podstawy metody Mikroskopia kąta Brewstera jest jedną z podstawowych bezinwazyjnych technik stosowanych w badaniu monowarstw utworzonych na powierzchni subfazy wodnej przez nierozpuszczalne w wodzie substancje amfifilowe. Technika ta opiera się na zmianie współczynnika załamania światła na granicy faz woda (roztwór wodny)/powietrze w wyniku utworzenia na niej monowarstwy Langmuira. a. Zasada działania mikroskopu BAM Intensywność światła odbitego od oświetlanej powierzchni zależy od dwóch podstawowych czynników: kąta padania światła oraz jego polaryzacji. W przypadku światła spolaryzowanego w płaszczyźnie padania (polaryzacja p) istnieje kąt, zwany kątem Brewstera, dla którego

4 promieniowanie odbite od ostrej (tzw. fresnelowskiej) granicy międzyfazowej jest całkowicie wygaszane (Rys. 3). Warto wspomnieć, że sytuacja ta odnosi się do idealnie ostrej, pozbawionej szorstkości granicy pomiędzy dwoma przezroczystymi ośrodkami, pomiędzy którymi współczynnik załamania światła zmienia się skokowo. Dla rzeczywistych granic międzyfazowych, z uwagi na ich szorstkość, wywołaną przede wszystkim fluktuacjami termicznymi, współczynnik załamania światła nie zmienia się skokowo, z tego względu intensywność promieniowania odbitego nie jest wygaszona całkowicie, lecz osiąga minimum (1, )[1]. Rys. 3. Współczynnik odbicia (R) od ostrej granicy międzyfazowej w funkcji kąta padania dla światła o polaryzacji p (w płaszczyźnie padania) oraz s (prostopadle do płaszczyzny padania) [1] Utworzenie monowarstwy surfaktantu na powierzchni wody powoduje wprowadzenie dodatkowej cienkiej warstwy o współczynniku załamania światła innym niż dla powietrza i wody, co powoduje zwiększenie intensywności promieniowania odbitego w wyniku niewielkiej zmiany wartości kąta Brewstera. Na przykład utworzenie na granicy faz woda/powietrze monowarstwy o grubości 10 Å i współczynniku załamania światła 1,4, skutkuje około 35-krotnym zwiększeniem współczynnika odbicia. Intensywność promieniowania odbitego jest zatem silnie zależna od właściwości granicy międzyfazowej. W obecności monowarstwy zależy ona przede wszystkim od jej gęstości, grubości oraz anizotropii, dlatego współistnienie na granicy międzyfazowej domen faz różniących się tymi właściwościami może zostać zaobserwowane mikroskopem BAM. Dodatkowe użycie analizatora umożliwia określenie polaryzacji promieniowania odbitego, dostarczając

5 informacji na temat anizotropii optycznej monowarstwy, a tym samym orientacji cząsteczek względem normalnej do granicy międzyfazowej [3]. Rys. 4. Względna zmiana współczynnika odbicia w wyniku utworzenia monowarstwy na granicy faz woda/powietrze [4]. Rys 4. przedstawia względną zmianę współczynnika odbicia związaną z utworzeniem monowarstwy, w funkcji kąta padania światła. Na rysunku wykreślono wartość zmiany współczynnika odbicia podzieloną przez wartość współczynnika odbicia dla granicy fazowej niepokrytej monowarstwą ( R/R). Rys. 5. Schemat działania mikroskopu BAM. Na Rys. 5 przedstawiono schemat obrazujący zasadę działania mikroskopu BAM wraz z wyszczególnieniem podstawowych elementów optycznych urządzenia.

6 Wartość kąta Brewstera dla dwóch przezroczystych ośrodków o znanych współczynnikach załamania światła n 1 i n 2 można obliczyć posługując się wzorem: tgθ B = n n 2 1. Dla granicy faz powietrze (n 1 =1) / woda (n 2 =1,33) wartość kąta Brewstera wynosi w przybliżeniu 53. W przypadku granicy międzyfazowej pokrytej monowarstwą promieniowanie odbite przechodzące przez analizator można zarejestrować posługując się czułą kamerą CCD. Jako źródło światła w mikroskopie BAM stosowany jest laser (zazwyczaj światło czerwone lub w starszych modelach zielone), zapewniający wysoką intensywność promieniowania padającego, co w związku z niskim współczynnikiem odbicia powierzchni jest bardzo ważne. b. Anizotropia optyczna w obrazach BAM Obecność tekstur wewnętrznych przejawiających się niejednolitym kontrastem w obrazach zarejestrowanych techniką BAM związane jest ze zjawiskiem anizotropii optycznej, które występuje w przypadku domen odpowiadających fazom monowarstwy o relatywnie wysokiej kondensacji (Rys. 6) [5]. W takim przypadku, w przeciwieństwie do światła padającego, promieniowanie odbite nie jest już spolaryzowane w płaszczyźnie padania. Rys. 6. Struktury wewnętrzne w obrębie domen fazy LC [6]. Najczęściej zjawisko to związane jest z niejednorodnym azymutem kąta odchylenia cząsteczki od normalnej do granicy międzyfazowej (w przypadku faz utworzonych z cząsteczek pochylonych, Rys. 7) lub z deformacją dwuwymiarowej sieci krystalicznej (w przypadku faz złożonych z cząsteczek zorientowanych prostopadle do granicy międzyfazowej). Drugi z powyższych przypadków, który odznacza się niższym kontrastem domen anizotropowych jest

7 często związany z obecnością na powierzchni faz typu 'harringbone', w których krótkie osie prostopadle zorientowanych cząsteczek o konformacji all-trans hydrofobowego łańcucha tworzą ten charakterystyczny wzór ułożenia na powierzchni (Rys. 8). Rys. 7. Schemat odchylenia cząsteczki od normalnej do granicy międzyfazowej (t - kąt odchylenia, ϕ - azymut odchylenia) oraz schemat rozmieszczenia cząsteczek różniących się azymutem odchylenia w obrębie domeny [3]. Rys. 8. Schemat ułożenia typu 'herringbone' cząsteczek w monowarstwie [7]. W przypadku faz charakteryzujących się brakiem odchylenia cząsteczek od orientacji prostopadłej oraz heksagonalną symetrią komórki elementarnej obserwowany obraz przejawia jednolity kontrast. W takim przypadku swoboda rotacji cząsteczki wokół jej długiej osi sprawia, że anizotropia nie jest obserwowana.

8 c. Przykłady zastosowania mikroskopii BAM Określanie nie stanu monowarstwy Rys. 9. Struktury przypominające 'dwuwymiarową pianę', charakterystyczne dla monowarstwy w stanie ciekłym rozprężonym (lewe zdjęcie) oraz rozgałęzione struktury fazy ciekłej skondensowanej (prawe zdjęcie). Obserwacja struktur trójwymiarowych - np. w trakcie kolapsu monowarstwy Rys. 10. Struktury fazy trójwymiarowej charakteryzujące się wysokim współczynnikiem odbicia światła. Uwidaczniają się najczęściej w trakcie załamania (kolapsu) monowarstwy i w zależności od jego mechanizmu przyjmują rozmaite struktury (np. białe pasy lub drobne, jaskrawe punkty). Detekcja przejść fazowych w obrębie monowarstwy oraz obserwacja zmian wielkości i kształtu domen fazy skondensowanej

9 Rys. 11. Ewolucja kształtu, wielkości i gęstości powierzchniowej jasnych, nieregularnych domen fazy ciekłej skondensowanej wanej (LC) pozostającej w równowadze z ciemniejszą fazą rozrzedzoną (np. fazą ciekłą rozprężoną, LE lub gazową, G). Powyższa sekwencja struktur typowa dla przejścia fazowego LE ->> LC. Fazę LC charakteryzuje duża różnorodność kształtu domen - od eliptycznych, aż po dendrytyczne. Badanie separacji fazowej Rys. 12. Współistnienie fazy ciekłej skondensowanej (lewa strona zdjęcia) i trójwymiarowej fazy krystalicznej (jaskrawe domeny z prawej strony). Obraz może świadczyć o separacji fazowej w obrębie monowarstwy dwu- lub wieloskładnikowej o ograniczonej mieszalności komponentów. Jeden ze składników wyodrębnia się w postaci jaskrawych struktur trójwymiarowych. Badanie organizacji cząsteczek w obrębie domen skondensowanych

10 Rys. 13. Anizotropowe domeny fazy skondensowanej. 4. Literatura 1. Meunier, J. Why a Brewster angle microscope? Colloids Surf. A 2000, 171, Dostępne na: 3. Henon, S.; Meunier, J. Phase transitions in Gibbs films: Star textural defects in tilted mesophases. J. Chem. Phys. 1993, 98, Feder, A. Optical Studies of Monolayers at the Air/Water Interface. Doctoral Thesis 1997, Harvard University. 5. Roldán-Carmona, C.; Giner-Casares, J. J.; Pérez-Morales, M.; Martín-Romero, M. T.; Camacho, L. Revisiting the Brewster Angle Microscopy: The relevance of the polar headgroup. Adv. Colloid Interfac. 2012, 173, Albalat, R.; Claret, J.; Ignés-Mullol, J.; Sagués, F.; Morán, C.; Pérez, L.; Clapés, P.; Pinazo, A. Langmuir Monolayers of Diacyl Glycerol Amino Acid-Based Pattern of the Glycerol Backbone. Langmuir 2003, 19, Surfactants. Effect of the Substitution Kaganer, V. M.; Möhwald, H.; Dutta, P. Structure and phase transitions in Langmuir monolayers. Rev. Mod. Phys. 1999, 71, Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie bezpośredniej wizualizacji monowarstw lipidowych utworzonych na granicy faz roztwór wodny/powietrze przy zastosowaniu mikroskopu kąta Brewstera. Obserwacja domen powierzchniowych utworzonych na powierzchni wodnych

11 roztworów wybranych toksykantów oraz dla porównania na powierzchni ultraczystej wody ma na celu analizę wpływu czynników zanieczyszczających środowisko na morfologię monowarstw badanych lipidów błonowych. 6. Aparatura i stosowane odczynniki Waga Langmuira: KSV (Helsinki, Finlandia) model 2000, dwubarierkowa o całkowitej powierzchni 700 cm 2. Jako sensor ciśnienia powierzchniowego zastosowano płytkę Wilhelmy'ego wykonaną z bibuły filtracyjnej. Mikroskop kąta Brewstera: ultrabam, Accurion (Getynga, Niemcy). W urządzeniu zastosowano laser o mocy 50 mw emitujący światło o polaryzacji równoległej (p) i długości fali 658 nm. Mikrostrzykawki: firmy Hamilton o pojemności 250 µl Badane lipidy: kwas stearynowy, kardiolipina, DPPC Wybrane toksykanty: jony Cd(II), wybrany regulator wzrostu roślin stosowany jako herbicyd (np. kwas indolilo-3-octowy, kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy) Stosowane rozpuszczalniki: chloroform o czystości spektroskopowej 99,9% stabilizowany etanolem (Sigma-Aldrich), metanol czda. o czystości 99% (Avantor), chloroform czda. o czystości 99% (Avantor), ultraczysta woda o oporności 18,2 MΩ cm produkowana przez system Milli-Q. 7. Wykonanie ćwiczenia Przygotowanie wagi Langmuira do pomiaru - dokładne wyczyszczenie teflonowych powierzchni wanienki oraz ruchomych barierek przy pomocy wacików nasączonych chloroformem, a następnie dwukrotne przemycie wodą ultraczystą. Wypełnienie wagi Langmuira subfazą na którą zostanie naniesiona monowarstwa (w zależności od pomiaru: wodą ultraczystą lub uprzednio sporządzonym wodnym roztworem toksykanta o znanym stężeniu). Kalibracja mikroskopu względem oczyszczonej powierzchni subfazy - dostosowanie parametrów ekspozycji i wzmocnienia obrazu. Utworzenie monowarstwy badanego lipidu na powierzchni subfazy wodnej. W tym celu, na powierzchnię subfazy nanosi się za pomocą mikrostrzykawki roztwór lipidu

12 sporządzony w lotnym, niemieszającym się z wodą rozpuszczalniku organicznym (w praktyce najczęściej stosuje się mieszaninę chloroform/metanol 9/1). Przed rozpoczęciem pomiaru konieczne jest odczekanie 5 minut, celem odparowania rozpuszczalnika. Pomiar rozpoczyna włączenie symetrycznej kompresji monowarstwy na powierzchni subfazy wodnej, w trakcie której rejestruje się izotermę ciśnienia powierzchniowego (π) w funkcji średniej powierzchni przypadającej na cząsteczkę w monowarstwie (A). Obserwację ewolucji struktur powierzchniowych w czasie pomiaru prowadzi się na monitorze komputera za pomocą sterującego mikroskopem oprogramowania. Program umożliwia zarejestrowanie obrazów morfologii warstwy powierzchniowej na dowolnym etapie pomiaru. Rejestrując zdjęcie należy pamiętać o zanotowaniu parametrów odpowiadających etapowi kompresji monowarstwy, tj. powierzchni i/lub ciśnienia powierzchniowego. W trakcie pomiaru należy pamiętać o regulacji ostrości obrazu oraz o zastosowaniu korekty tła. 8. Sposób opracowania wyników Izotermy ciśnienia powierzchniowego (π) w funkcji średniej powierzchni (A) przypadającej na cząsteczkę w monowarstwie. Używając programy do obróbki danych umożliwiającego import plików ASCI (np. Origin lub Excel) należy opracować wykresy izoterm π - A dla badanych monowarstw lipidowych. Moduły ściśliwości monowarstw. Na podstawie zarejestrowanych izoterm π - A przeprowadzić obliczenia modułów ściśliwości według wzoru: C s -1 =-A(dπ/dA), a wyniki obliczeń wykreślić w funkcji ciśnienia powierzchniowego. Na podstawie maksymalnych wartości C s -1 (π) dokonać klasyfikacji stanu monowarstwy w oparciu o poniższą tabelę. Wartość modułu ściśliwości [mn/m] Stan monowarstwy 0-12,5 Gazowy (G) >12,5-100 Ciekły rozprężony (LE) > Ciekły skondensowany (LC) 250 Stały (S) Obrazy BAM. Pomniejszone i w razie konieczności przycięte zdjęcia zestawić wraz z informacją o ciśnieniu powierzchniowym i powierzchni/cząsteczkę, przy jakiej zostały zarejestrowane obrazy.

Funkcje błon biologicznych

Funkcje błon biologicznych Funkcje błon biologicznych Tworzenie fizycznych granic - kontrola składu komórki Selektywna przepuszczalność - transport ograniczonej liczby cząsteczek Stanowienie granic faz przekazywanie sygnałów chemicznych

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie techniki monowarstw Langmuira w sensoryce Marcin Broniatowski

Wykorzystanie techniki monowarstw Langmuira w sensoryce Marcin Broniatowski Wykorzystanie techniki monowarstw Langmuira w sensoryce Marcin Broniatowski Część teoretyczna Podstawowe pojęcia z fizykochemii powierzchni Definicja surfaktantów Faza, to jedno z najbardziej podstawowych

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET JAGIELLŃSKI, WYDZIAŁ CHEMII, ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ I ELEKTRCHEMII, ZESPÓŁ FIZYKCHEMII PWIERZCHNI MNWARSTWY LANGMUIRA JAK MDEL BŁN BILGICZNYCH Paweł Wydro Seminarium Zakładowe 25.I.28 PLAN

Bardziej szczegółowo

IM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO

IM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO IM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z metodą pomiaru grubości cienkich warstw za pomocą interferometrii odbiciowej światła białego, zbadanie zjawiska pęcznienia warstw

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie techniki monowarstw Langmuira w sensoryce Marcin Broniatowski

Wykorzystanie techniki monowarstw Langmuira w sensoryce Marcin Broniatowski Wykorzystanie techniki monowarstw Langmuira w sensoryce Marcin Broniatowski Część teoretyczna Podstawowe pojęcia z fizykochemii powierzchni Definicja surfaktantów Faza, to jedno z najbardziej podstawowych

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE ROZMIARÓW

WYZNACZANIE ROZMIARÓW POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 6 WYZNACZANIE ROZMIARÓW MAKROCZĄSTECZEK I. WSTĘP TEORETYCZNY Procesy zachodzące między atomami lub cząsteczkami w skali molekularnej

Bardziej szczegółowo

Laboratorium techniki laserowej. Ćwiczenie 5. Modulator PLZT

Laboratorium techniki laserowej. Ćwiczenie 5. Modulator PLZT Laboratorium techniki laserowej Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 006 1.Wstęp Rozwój techniki optoelektronicznej spowodował poszukiwania nowych materiałów

Bardziej szczegółowo

REFRAKTOMETRIA. 19. Oznaczanie stężenia gliceryny w roztworze wodnym

REFRAKTOMETRIA. 19. Oznaczanie stężenia gliceryny w roztworze wodnym REFRAKTOMETRIA 19. Oznaczanie stężenia gliceryny w roztworze wodnym Celem ćwiczenia jest zaobserwowanie zmiany współczynnika refrakcji wraz ze zmianą stężenia w roztworu. Odczynniki i aparatura: 10% roztwór

Bardziej szczegółowo

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia

K02 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K2 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie krytycznego stężenia micelizacji (CMC) z pomiarów napięcia powierzchniowego Zakres zagadnień obowiązujących

Bardziej szczegółowo

BADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA

BADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA Celem ćwiczenia jest: BADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA 1. poznanie podstawowych właściwości interferometru z podziałem czoła fali w oświetleniu monochromatycznym i świetle białym, 2. demonstracja możliwości

Bardziej szczegółowo

Wykład 17: Optyka falowa cz.2.

Wykład 17: Optyka falowa cz.2. Wykład 17: Optyka falowa cz.2. Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.321 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 1 Interferencja w cienkich warstwach Załamanie

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie współczynnika załamania światła

Wyznaczanie współczynnika załamania światła Ćwiczenie O2 Wyznaczanie współczynnika załamania światła O2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie współczynnika załamania światła dla przeźroczystych, płaskorównoległych płytek wykonanych z

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Ćwiczenie nr 7 Temat: Pomiar kąta załamania i kąta odbicia światła. Sposoby korekcji wad wzroku. 1. Wprowadzenie Zestaw ćwiczeniowy został

Bardziej szczegółowo

MODULATOR CIEKŁOKRYSTALICZNY

MODULATOR CIEKŁOKRYSTALICZNY ĆWICZENIE 106 MODULATOR CIEKŁOKRYSTALICZNY 1. Układ pomiarowy 1.1. Zidentyfikuj wszystkie elementy potrzebne do ćwiczenia: modulator SLM, dwa polaryzatory w oprawie (P, A), soczewka S, szary filtr F, kamera

Bardziej szczegółowo

Problemy optyki falowej. Teoretyczne podstawy zjawisk dyfrakcji, interferencji i polaryzacji światła.

Problemy optyki falowej. Teoretyczne podstawy zjawisk dyfrakcji, interferencji i polaryzacji światła. . Teoretyczne podstawy zjawisk dyfrakcji, interferencji i polaryzacji światła. Rozwiązywanie zadań wykorzystujących poznane prawa I LO im. Stefana Żeromskiego w Lęborku 27 luty 2012 Dyfrakcja światła laserowego

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU

WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU Cel ćwiczenia: 1. Zapoznanie z budową i zasadą działania mikroskopu optycznego. 2. Wyznaczenie współczynnika załamania

Bardziej szczegółowo

CHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH

CHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 1 CHROMATOGRAFIA BARWNIKÓW ROŚLINNYCH I. Wiadomości teoretyczne W wielu dziedzinach nauki i techniki spotykamy się z problemem

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr

Bardziej szczegółowo

DETEKCJA W MIKRO- I NANOOBJĘTOŚCIACH. Ćwiczenie nr 3 Detektor optyczny do pomiarów fluorescencyjnych

DETEKCJA W MIKRO- I NANOOBJĘTOŚCIACH. Ćwiczenie nr 3 Detektor optyczny do pomiarów fluorescencyjnych DETEKCJA W MIKRO- I NANOOBJĘTOŚCIACH Ćwiczenie nr 3 Detektor optyczny do pomiarów fluorescencyjnych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zaznajomienie się z zasadą działania i zastosowaniami detektora optycznego

Bardziej szczegółowo

Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych

Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ ORGANICZNEJ I PETROCHEMII INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH: Badanie właściwości związków powierzchniowo czynnych Laboratorium z

Bardziej szczegółowo

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE LASERY I ICH ZASTOSOWANIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 3 Temat: Efekt magnetooptyczny 5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą modulowania zmiany polaryzacji światła oraz

Bardziej szczegółowo

JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?

JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? Podstawowe miary masy i objętości stosowane przy oznaczaniu ilości kwasów nukleinowych : 1g (1) 1l (1) 1mg (1g x 10-3 ) 1ml (1l x 10-3 ) 1μg (1g x 10-6 ) 1μl (1l x 10-6 ) 1ng (1g x 10-9 ) 1pg (1g x 10-12

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 74. Zagadnienia kontrolne. 2. Sposoby otrzymywania światła spolaryzowanego liniowo. Inne rodzaje polaryzacji fali świetlnej.

Ćwiczenie 74. Zagadnienia kontrolne. 2. Sposoby otrzymywania światła spolaryzowanego liniowo. Inne rodzaje polaryzacji fali świetlnej. PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Polarymetr Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia 74 Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie 74 Cel ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie Nr 6 Skręcenie płaszczyzny polaryzacji

Ćwiczenie Nr 6 Skręcenie płaszczyzny polaryzacji Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski Chorzów 2018 r. Ćwiczenie Nr 6 Skręcenie płaszczyzny polaryzacji Zagadnienia: polaryzacja światła, metody otrzymywania światła spolaryzowanego, budowa polarymetru, zjawisko

Bardziej szczegółowo

Badanie właściwości optycznych roztworów.

Badanie właściwości optycznych roztworów. ĆWICZENIE 4 (2018), STRONA 1/6 Badanie właściwości optycznych roztworów. Cel ćwiczenia - wyznaczenie skręcalności właściwej sacharozy w roztworach wodnych oraz badanie współczynnika załamania światła Teoria

Bardziej szczegółowo

Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej WPROWADZENIE Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną techniką analityczną, stosowaną

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ

POLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ ANALIZA TERMICZNA WSTĘP Zespół ciał (substancji) stanowiący w danej chwili przedmiot naszych badań nazywamy układem, a wszystko co znajduje się na zewnątrz niego, otoczeniem. Poszczególne jednolite części

Bardziej szczegółowo

Ciekłe kryształy. - definicja - klasyfikacja - własności - zastosowania

Ciekłe kryształy. - definicja - klasyfikacja - własności - zastosowania Ciekłe kryształy - definicja - klasyfikacja - własności - zastosowania Nota biograficzna: Odkrywcą był austriacki botanik F. Reinitzer (1888), który został zaskoczony nienormalnym, dwustopniowym sposobem

Bardziej szczegółowo

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia Laboratorium techniki światłowodowej Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, lipca 2009 r. DWÓJŁOMNOŚĆ MIKI

40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, lipca 2009 r. DWÓJŁOMNOŚĆ MIKI ZADANIE DOŚWIADCZALNE 2 DWÓJŁOMNOŚĆ MIKI W tym doświadczeniu zmierzysz dwójłomność miki (kryształu szeroko używanego w optycznych elementach polaryzujących). WYPOSAŻENIE Oprócz elementów 1), 2) i 3) powinieneś

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1

Wykład 2. Anna Ptaszek. 7 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 2. Anna Ptaszek 1 / 1 Wykład 2 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 7 października 2015 1 / 1 Zjawiska koligatywne Rozpuszczenie w wodzie substancji nielotnej powoduje obniżenie prężności pary nasyconej P woda

Bardziej szczegółowo

SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI?

SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? JAK ZMIERZYĆ ILOŚĆ KWASÓW NUKLEINOWYCH PO IZOLACJI? SKUTECZNOŚĆ IZOLACJI Wydajność izolacji- ilość otrzymanego kwasu nukleinowego Efektywność izolacji- jakość otrzymanego kwasu nukleinowego w stosunku do ilości Powtarzalność izolacji- zoptymalizowanie procedury

Bardziej szczegółowo

Grupa: Elektrotechnika, Studia stacjonarne, II stopień, sem. 1. wersja z dn Laboratorium Techniki Świetlnej

Grupa: Elektrotechnika, Studia stacjonarne, II stopień, sem. 1. wersja z dn Laboratorium Techniki Świetlnej Grupa: Elektrotechnika, Studia stacjonarne, II stopień, sem. 1. wersja z dn. 29.03.2016 aboratorium Techniki Świetlnej Ćwiczenie nr 5. TEMAT: POMIAR UMIACJI MATERIAŁÓW O RÓŻYCH WŁASOŚCIACH FOTOMETRYCZYCH

Bardziej szczegółowo

Rys. 1 Schemat układu obrazującego 2f-2f

Rys. 1 Schemat układu obrazującego 2f-2f Ćwiczenie 15 Obrazowanie. Celem ćwiczenia jest zbudowanie układów obrazujących w świetle monochromatycznym oraz zaobserwowanie różnic w przypadku obrazowania za pomocą różnych elementów optycznych, zwracając

Bardziej szczegółowo

Optyczna spektroskopia oscylacyjna. w badaniach powierzchni

Optyczna spektroskopia oscylacyjna. w badaniach powierzchni Optyczna spektroskopia oscylacyjna w badaniach powierzchni Zalety oscylacyjnej spektroskopii optycznej uŝycie fotonów jako cząsteczek wzbudzających i rejestrowanych nie wymaga uŝycia próŝni (moŝliwość

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Środowiska. Panel specjalizacyjny: Chemia Środowiska

Zakład Chemii Środowiska. Panel specjalizacyjny: Chemia Środowiska Zakład Chemii Środowiska Panel specjalizacyjny: Chemia Środowiska Rola chemii w badaniach i ochronie środowiska środowisko zdegradowane http://wikimapia.org środowisko zrewitalizowane analityka opis stanu

Bardziej szczegółowo

STEREOCHEMIA ORGANICZNA

STEREOCHEMIA ORGANICZNA STERECEMIA RGANICZNA Sławomir Jarosz Wykład 3 antyperiplanarna synperiplanarna synklinalna antyklinalna Konformacja uprzywilejowana s-trans s-cis s-trans s-cis (C=) = 1674 cm -1 (C=) = 1698 cm -1 (C=C)

Bardziej szczegółowo

Wymagane parametry dla platformy do mikroskopii korelacyjnej

Wymagane parametry dla platformy do mikroskopii korelacyjnej Strona1 ROZDZIAŁ IV OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Wymagane parametry dla platformy do mikroskopii korelacyjnej Mikroskopia korelacyjna łączy dane z mikroskopii świetlnej i elektronowej w celu określenia powiązań

Bardziej szczegółowo

Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii

Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii Seria 2, ćwiczenia do wykładu Od eksperymentu do poznania materii 8.1.21 Zad. 1. Obliczyć ciśnienie potrzebne do przemiany grafitu w diament w temperaturze 25 o C. Objętość właściwa (odwrotność gęstości)

Bardziej szczegółowo

POLARYZACJA ŚWIATŁA. Uporządkowanie kierunku drgań pola elektrycznego E w poprzecznej fali elektromagnetycznej (E B). światło niespolaryzowane

POLARYZACJA ŚWIATŁA. Uporządkowanie kierunku drgań pola elektrycznego E w poprzecznej fali elektromagnetycznej (E B). światło niespolaryzowane FALE ELEKTROMAGNETYCZNE Polaryzacja światła Sposoby polaryzacji Dwójłomność Skręcanie płaszczyzny polaryzacji Zastosowania praktyczne polaryzacji Efekty fotoelastyczne Stereoskopia Holografia Politechnika

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wyznaczanie względnej przenikalności elektrycznej kilku związków organicznych

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wyznaczanie względnej przenikalności elektrycznej kilku związków organicznych Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wyznaczanie względnej przenikalności elektrycznej kilku związków organicznych opracował dr P. Góralski ćwiczenie nr 2 Zakres zagadnień obowiązujących do

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 51: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 51: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 5: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych Cel ćwiczenia: Wyznaczenie współczynnika załamania światła dla szkła i pleksiglasu metodą pomiaru grubości

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 363. Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa. Początkowa wartość kąta 0..

Ćwiczenie 363. Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa. Początkowa wartość kąta 0.. Nazwisko... Data... Nr na liście... Imię... Wydział... Dzień tyg.... Godzina... Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa Początkowa wartość kąta 0.. 1 25 49 2 26 50 3 27 51 4 28 52 5 29 53 6 30 54

Bardziej szczegółowo

Ciekłe kryształy. Wykład dla liceów Joanna Janik Uniwersytet Jagielloński

Ciekłe kryształy. Wykład dla liceów Joanna Janik Uniwersytet Jagielloński Ciekłe kryształy Wykład dla liceów 26.04.2006 Joanna Janik Uniwersytet Jagielloński Zmiany stanu skupienia czyli przejścia fazowe temperatura topnienia temperatura parowania ciało stałe ciecz para - gaz

Bardziej szczegółowo

Eukariota - błony wewnątrzkomórkowe. Błony wewnętrzne stanowiące granice poszczególnych. przedziałów komórki i otaczające organelle komórkowe

Eukariota - błony wewnątrzkomórkowe. Błony wewnętrzne stanowiące granice poszczególnych. przedziałów komórki i otaczające organelle komórkowe Błona komórkowa (błona plazmatyczna, plazmolema) Występuje u wszystkich organizmów żywych (zarówno eukariota, jak i prokariota) Stanowią naturalną barierę między wnętrzem komórki a środowiskiem zewnętrznym

Bardziej szczegółowo

7-9. Stereoizomeria. izomery. konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych

7-9. Stereoizomeria. izomery. konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych 7-9. Stereoizomeria izomery konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych stereoizomery zbudowane z takich samych atomów atomy połączone w takiej samej sekwencji

Bardziej szczegółowo

Termodynamika fazy powierzchniowej Zjawisko sorpcji Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BET Zjawiska przylegania

Termodynamika fazy powierzchniowej Zjawisko sorpcji Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BET Zjawiska przylegania ermodynamika zjawisk powierzchniowych 3.6.1. ermodynamika fazy powierzchniowej 3.6.2. Zjawisko sorpcji 3.6.3. Adsorpcja fizyczna: izoterma Langmuira oraz BE 3.6.4. Zjawiska przylegania ZJAWISKA PWIERZCHNIWE

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM ANALITYCZNEJ MIKROSKOPII ELEKTRONOWEJ (L - 2)

LABORATORIUM ANALITYCZNEJ MIKROSKOPII ELEKTRONOWEJ (L - 2) LABORATORIUM ANALITYCZNEJ MIKROSKOPII ELEKTRONOWEJ (L - 2) Posiadane uprawnienia: ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO NR AB 120 wydany przez Polskie Centrum Akredytacji Wydanie nr 5 z 18 lipca 2007

Bardziej szczegółowo

Wykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego

Wykład 3. Fizykochemia biopolimerów- wykład 3. Anna Ptaszek. 30 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego Wykład 3 - wykład 3 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 30 października 2013 1/56 Warunek równowagi fazowej Jakich układów dotyczy równowaga fazowa? Równowaga fazowa dotyczy układów: jednoskładnikowych

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3 LUMINOFORY ORAZ ZJAWISKA WYGASZANIA LUMINESCENCJI

ĆWICZENIE 3 LUMINOFORY ORAZ ZJAWISKA WYGASZANIA LUMINESCENCJI Laboratorium specjalizacyjne Chemia sądowa ĆWICZENIE 3 LUMINOFORY ORAZ ZJAWISKA WYGASZANIA LUMINESCENCJI Zagadnienia: Podział luminoforów: fluorofory oraz fosfory Luminofory organiczne i nieorganiczne

Bardziej szczegółowo

Interferencyjny pomiar krzywizny soczewki przy pomocy pierścieni Newtona

Interferencyjny pomiar krzywizny soczewki przy pomocy pierścieni Newtona Interferencyjny pomiar krzywizny soczewki przy pomocy pierścieni Newtona Jakub Orłowski 6 listopada 2012 Streszczenie W doświadczeniu dokonano pomiaru krzywizny soczewki płasko-wypukłej z wykorzystaniem

Bardziej szczegółowo

4. Stereoizomeria. izomery. konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych

4. Stereoizomeria. izomery. konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych 4. Stereoizomeria izomery konstytucyjne różne szkielety węglowe, różne grupy funkcyjne różne położenia gr. funkcyjnych stereoizomery zbudowane z takich samych atomów atomy połączone w takiej samej sekwencji

Bardziej szczegółowo

Zjawisko interferencji fal

Zjawisko interferencji fal Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natężenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich

Bardziej szczegółowo

Liniowe i nieliniowe własciwości optyczne chromoforów organiczych. Summer 2012, W_12

Liniowe i nieliniowe własciwości optyczne chromoforów organiczych. Summer 2012, W_12 Liniowe i nieliniowe własciwości optyczne chromoforów organiczych Powszechność SHG: Każda molekuła niecentrosymetryczna D-p-A p musi być łatwo polaryzowalna CT o niskiej energii Uporządkowanie ukierunkowanie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM SPALANIA I PALIW

LABORATORIUM SPALANIA I PALIW 1. Wprowadzenie 1.1. Skład węgla LABORATORIUM SPALANIA I PALIW Węgiel składa się z substancji organicznej, substancji mineralnej i wody (wilgoci). Substancja mineralna i wilgoć stanowią bezużyteczny balast.

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła

Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła Ćwiczenie O3 Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła O3.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali

Bardziej szczegółowo

Sposób wykonania ćwiczenia. Płytka płasko-równoległa. Rys. 1. Wyznaczanie współczynnika załamania materiału płytki : A,B,C,D punkty wbicia szpilek ; s

Sposób wykonania ćwiczenia. Płytka płasko-równoległa. Rys. 1. Wyznaczanie współczynnika załamania materiału płytki : A,B,C,D punkty wbicia szpilek ; s WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA ŚWIATŁA METODĄ SZPILEK I ZA POMOCĄ MIKROSKOPU Cel ćwiczenia: 1. Zapoznanie z budową i zasadą działania mikroskopu optycznego.. Wyznaczenie współczynnika załamania światła

Bardziej szczegółowo

10. Analiza dyfraktogramów proszkowych

10. Analiza dyfraktogramów proszkowych 10. Analiza dyfraktogramów proszkowych Celem ćwiczenia jest zapoznanie się zasadą analizy dyfraktogramów uzyskiwanych z próbek polikrystalicznych (proszków). Zwykle dyfraktometry wyposażone są w oprogramowanie

Bardziej szczegółowo

Zjawisko interferencji fal

Zjawisko interferencji fal Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natężenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich

Bardziej szczegółowo

Badanie uporządkowania magnetycznego w ultracienkich warstwach kobaltu w pobliżu reorientacji spinowej.

Badanie uporządkowania magnetycznego w ultracienkich warstwach kobaltu w pobliżu reorientacji spinowej. Tel.: +48-85 7457229, Fax: +48-85 7457223 Zakład Fizyki Magnetyków Uniwersytet w Białymstoku Ul.Lipowa 41, 15-424 Białystok E-mail: vstef@uwb.edu.pl http://physics.uwb.edu.pl/zfm Praca magisterska Badanie

Bardziej szczegółowo

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE LASERY I ICH ZASTOSOWANIE W MEDYCYNIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Temat: Modulacja światła laserowego: efekt magnetooptyczny 5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą

Bardziej szczegółowo

WŁASNOŚCI FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH: INTERFERENCJA, DYFRAKCJA, POLARYZACJA

WŁASNOŚCI FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH: INTERFERENCJA, DYFRAKCJA, POLARYZACJA WŁASNOŚCI FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH: INTERFERENCJA, DYFRAKCJA, POLARYZACJA 1. Interferencja fal z dwóch źródeł 2. Fale koherentne i niekoherentne 3. Interferencja fal z wielu źródeł 4. Zasada Huygensa 5.

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM. Ćwiczenie nr 4 MIKROCYTOMETR DO BADANIA KOMÓREK BIOLOGICZNYCH

ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM. Ćwiczenie nr 4 MIKROCYTOMETR DO BADANIA KOMÓREK BIOLOGICZNYCH ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM Ćwiczenie nr 4 MIKROCYTOMETR DO BADANIA KOMÓREK BIOLOGICZNYCH Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową i warunkami działania mikrocytometru

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące

Bardziej szczegółowo

Własności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią?

Własności optyczne materii. Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Własności optyczne materii Jak zachowuje się światło w zetknięciu z materią? Właściwości optyczne materiału wynikają ze zjawisk: Absorpcji Załamania Odbicia Rozpraszania Własności elektrycznych Refrakcja

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia z mikroskopii optycznej

Ćwiczenia z mikroskopii optycznej Ćwiczenia z mikroskopii optycznej Anna Gorczyca Rok akademicki 2013/2014 Literatura D. Halliday, R. Resnick, Fizyka t. 2, PWN 1999 r. J.R.Meyer-Arendt, Wstęp do optyki, PWN Warszawa 1979 M. Pluta, Mikroskopia

Bardziej szczegółowo

Spektroskopia modulacyjna

Spektroskopia modulacyjna Spektroskopia modulacyjna pozwala na otrzymanie energii przejść optycznych w strukturze z bardzo dużą dokładnością. Charakteryzuje się również wysoką czułością, co pozwala na obserwację słabych przejść,

Bardziej szczegółowo

Polarymetr służy do pomiaru skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła w substancjach

Polarymetr służy do pomiaru skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła w substancjach Polarymetr służy do pomiaru skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła w substancjach optycznie czynnych. Zasadniczo składa się on z dwóch filtrów polaryzacyjnych: polaryzator i analizator, z których każdy

Bardziej szczegółowo

Falowa natura światła

Falowa natura światła Falowa natura światła Christiaan Huygens Thomas Young James Clerk Maxwell Światło jest falą elektromagnetyczną Barwa światło zależy od jej długości (częstości). Optyka geometryczna Optyka geometryczna

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE

LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Ćwiczenie nr 6 Temat: Wyznaczenie stałej siatki dyfrakcyjnej i dyfrakcja światła na otworach kwadratowych i okrągłych. 1. Wprowadzenie Fale

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz.

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Ka i Kb promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 02/08. PIOTR KURZYNOWSKI, Wrocław, PL JAN MASAJADA, Nadolice Wielkie, PL

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 02/08. PIOTR KURZYNOWSKI, Wrocław, PL JAN MASAJADA, Nadolice Wielkie, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211200 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 380223 (22) Data zgłoszenia: 17.07.2006 (51) Int.Cl. G01N 21/23 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Pracownia Optyki Nieliniowej

Pracownia Optyki Nieliniowej Skład osobowy: www.if.pw.edu.pl/~nlo Kierownik pracowni: Prof. dr hab. inż. Mirosław Karpierz Kierownik laboratorium Dr inż. Urszula Laudyn Dr inż. Michał Kwaśny Dr inż. Filip Sala Dr inż. Paweł Jung Doktoranci:

Bardziej szczegółowo

Technologia elementów optycznych

Technologia elementów optycznych Technologia elementów optycznych dr inż. Michał Józwik pokój 507a jozwik@mchtr.pw.edu.pl Część 5 rysunek elementu optycznego Polskie Normy PN-ISO 10110-1:1999 Optyka i przyrządy optyczne -- Przygotowywanie

Bardziej szczegółowo

Politechnika Warszawska Instytut Mikroelektroniki i Optoelektroniki Zakład Optoelektroniki

Politechnika Warszawska Instytut Mikroelektroniki i Optoelektroniki Zakład Optoelektroniki Politechnika Warszawska Instytut Mikroelektroniki i Optoelektroniki Zakład Optoelektroniki LASEROWY POMIAR ODLEGŁOŚCI INTERFEROMETREM MICHELSONA Instrukcja wykonawcza do ćwiczenia laboratoryjnego ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak

prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak Czy równowaga w przyrodzie i w chemii jest korzystna? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Pojęcie równowagi łańcuch pokarmowy równowagi fazowe równowaga ciało stałe - ciecz równowaga ciecz - gaz równowaga

Bardziej szczegółowo

Ćw. 5 Oznaczanie węglowodorów lekkich w powietrzu atmosferycznym

Ćw. 5 Oznaczanie węglowodorów lekkich w powietrzu atmosferycznym Ćw. 5 Oznaczanie węglowodorów lekkich w powietrzu atmosferycznym Chromatografia jest metodą rozdzielania mieszanin substancji ciekłych i gazowych w oparciu o ich podział między dwie fazy: stacjonarną i

Bardziej szczegółowo

Pomiar drogi koherencji wybranych źródeł światła

Pomiar drogi koherencji wybranych źródeł światła Politechnika Gdańska WYDZIAŁ ELEKTRONIKI TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych Pomiar drogi koherencji wybranych źródeł światła Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3 LUMINOFORY ORGANICZNE I NIEORGANICZNE.

ĆWICZENIE 3 LUMINOFORY ORGANICZNE I NIEORGANICZNE. Laboratorium specjalizacyjne A ĆWICZENIE 3 LUMINOFORY ORGANICZNE I NIEORGANICZNE. Zagadnienia: Podział luminoforów: fluorofory oraz fosfory Luminofory organiczne i nieorganiczne Różnorodność stanów wzbudzonych

Bardziej szczegółowo

Polaryzatory/analizatory

Polaryzatory/analizatory Polaryzatory/analizatory Polaryzator eliptyczny element układu optycznego lub układ optyczny, za którym światło jest spolaryzowane eliptycznie i o parametrach ściśle określonych przez polaryzator zazwyczaj

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE SWOBODNEJ ENERGII ADSORPCJI SURFAKTANTU NA GRANICY FAZ WODNY ROZTWÓR SURFAKTANTU POWIETRZE

WYZNACZANIE SWOBODNEJ ENERGII ADSORPCJI SURFAKTANTU NA GRANICY FAZ WODNY ROZTWÓR SURFAKTANTU POWIETRZE Ćwiczenie nr IV-S WYZNACZANIE SWOBODNEJ ENERGII ADSORPCJI SURFAKTANTU NA GRANICY FAZ WODNY ROZTWÓR SURFAKTANTU POWIETRZE I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie CMC, nadmiarowego stężenia powierzchniowego

Bardziej szczegółowo

Fala elektromagnetyczna o określonej częstotliwości ma inną długość fali w ośrodku niż w próżni. Jako przykłady policzmy:

Fala elektromagnetyczna o określonej częstotliwości ma inną długość fali w ośrodku niż w próżni. Jako przykłady policzmy: Rozważania rozpoczniemy od ośrodków jednorodnych. W takich ośrodkach zależność między indukcją pola elektrycznego a natężeniem pola oraz między indukcją pola magnetycznego a natężeniem pola opisana jest

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36 Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną

Bardziej szczegółowo

Budowa stopów. (układy równowagi fazowej)

Budowa stopów. (układy równowagi fazowej) Budowa stopów (układy równowagi fazowej) Równowaga termodynamiczna Stopy metali są trwałe w stanie równowagi termodynamicznej. Równowaga jest osiągnięta, gdy energia swobodna układu uzyska minimum lub

Bardziej szczegółowo

Elementy teorii powierzchni metali

Elementy teorii powierzchni metali prof. dr hab. Adam Kiejna Elementy teorii powierzchni metali Wykład 2 v.16 Sieci płaskie i struktura powierzchni 1 Typy sieci dwuwymiarowych (płaskich) Przecinając monokryształ wzdłuż jednej z płaszczyzn

Bardziej szczegółowo

Pomiar tłumienności światłowodów włóknistych

Pomiar tłumienności światłowodów włóknistych LABORATORIUM OPTOELEKTRONIKI Ćwiczenie 4 Pomiar tłumienności światłowodów włóknistych Cel ćwiczenia: Zapoznanie studentów z parametrem tłumienności światłowodów oraz ze sposobem jego pomiaru Badane elementy:

Bardziej szczegółowo

( F ) I. Zagadnienia. II. Zadania

( F ) I. Zagadnienia. II. Zadania ( F ) I. Zagadnienia 1. Rozchodzenie się fal akustycznych w układach biologicznych. 2. Wytwarzanie i detekcja fal akustycznych w ultrasonografii. 3. Budowa aparatu ultrasonograficznego metody obrazowania.

Bardziej szczegółowo

1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej?

1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? Tematy opisowe 1. Od czego i w jaki sposób zależy szybkość reakcji chemicznej? 2. Omów pomiar potencjału na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu. Podaj przykład, omów skale potencjału i elektrody

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki wykład 8

Podstawy fizyki wykład 8 Podstawy fizyki wykład 8 Dr Piotr Sitarek Katedra Fizyki Doświadczalnej, W11, PWr Optyka geometryczna Polaryzacja Odbicie zwierciadła Załamanie soczewki Optyka falowa Interferencja Dyfrakcja światła D.

Bardziej szczegółowo

Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej

Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu

Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej

Bardziej szczegółowo

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania z fizyki, wzory fizyczne, fizyka matura

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania z fizyki, wzory fizyczne, fizyka matura 12. Fale elektromagnetyczne zadania z arkusza I 12.5 12.1 12.6 12.2 12.7 12.8 12.9 12.3 12.10 12.4 12.11 12. Fale elektromagnetyczne - 1 - 12.12 12.20 12.13 12.14 12.21 12.22 12.15 12.23 12.16 12.24 12.17

Bardziej szczegółowo

Zjawisko interferencji fal

Zjawisko interferencji fal Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich

Bardziej szczegółowo

Fizyka Ciała Stałego

Fizyka Ciała Stałego Wykład III Struktura krystaliczna Fizyka Ciała Stałego Ciała stałe można podzielić na: Krystaliczne, o uporządkowanym ułożeniu atomów lub molekuł tworzącym sieć krystaliczną. Amorficzne, brak uporządkowania,

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Jagielloński. Wydział Chemii. Autoreferat. Paweł Wydro

Uniwersytet Jagielloński. Wydział Chemii. Autoreferat. Paweł Wydro Uniwersytet Jagielloński Wydział Chemii Autoreferat Paweł Wydro Kraków, 2013 2 SPIS TREŚCI 1. Imię i nazwisko 3 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe 3 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach

Bardziej szczegółowo

Polarymetr. Ćwiczenie 74. Cel ćwiczenia Pomiar kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji w roztworach cukru. Wprowadzenie

Polarymetr. Ćwiczenie 74. Cel ćwiczenia Pomiar kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji w roztworach cukru. Wprowadzenie Ćwiczenie 74 Polarymetr Cel ćwiczenia Pomiar kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji w roztworach cukru. Wprowadzenie Światło liniowo spolaryzowane* rozchodzi się bez zmiany płaszczyzny polaryzacji w próŝni

Bardziej szczegółowo

OPTYKA KWANTOWA Wykład dla 5. roku Fizyki

OPTYKA KWANTOWA Wykład dla 5. roku Fizyki OPTYKA KWANTOWA Wykład dla 5. roku Fizyki c Adam Bechler 006 Instytut Fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego Równania (3.7), pomimo swojej prostoty, nie posiadają poza nielicznymi przypadkami ścisłych rozwiązań,

Bardziej szczegółowo

Kierunek i poziom studiów: Biologia, poziom pierwszy

Kierunek i poziom studiów: Biologia, poziom pierwszy Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Biologia, poziom pierwszy Sylabus modułu: Techniki mikroskopowe modułu: 1BL_49 1. Informacje ogólne koordynator modułu Prof. dr hab. Ewa

Bardziej szczegółowo

ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1

ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1 METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Zamrażaniem produktów nazywamy proces

Bardziej szczegółowo