Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a"

Transkrypt

1 Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a Instrukcja do ćwiczenia nr 10 Asystent prowadzący: Dr Tomasz S. Pawłowski 1

2 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z przemysłowym procesem ciągłej produkcji bikarbonatu metodą Solvay a. Opis ćwiczenia Laboratoryjna instalacja chemiczna do produkcji bikarbonatu, będąca modelem instalacji przemysłowej składa się z dwóch głównych modułów (reaktorów): kolumny do nasycania solanki (wodnego, nasyconego roztworu chlorku sodu) amoniakiem oraz karbonizatora do nasycania solanki amoniakalnej ditlenkiem węgla. Procesy te zachodzą sekwencyjnie. Oba reaktory są ze sobą połączone. Podczas produkcji bikarbonatu reaktory zasilane są w sposób ciągły substratami: ditlenkiem węgla, amoniakiem, i solanką. W tym samym czasie odbierany jest bikarbonat. Aby zapewnić ciągły proces otrzymywania bikarbonatu należy utrzymywać na stałym poziomie: szybkości dozowania substratów oraz temperaturę karbonizatora. W trakcie ćwiczenia wykonywana jest analiza miareczkowa przesączu otrzymywanego z mlecznej zawiesiny bikarbonatu odbieranej z karbonizatora. Stała zawartość chlorków oraz amoniaku w zawiesinie jest wyznacznikiem właściwego utrzymywania parametrów procesu produkcji bikarbonatu. Wykonanie ćwiczenia Przed przystąpieniem do ćwiczenia założyć fartuchy i okulary laboratoryjne (chyba, że student nosi okulary korekcyjne) oraz zapoznać się z kartami charakterystyk substancji używanych w trakcie zajęć. Sprawdzić stan techniczny instalacji, włączyć wyciągi i listwy elektryczne. Założyć lateksowe rękawice ochronne i przystąpić do właściwej części ćwiczenia. Numeracja aparatów instalacji chemicznej występująca w instrukcji oparta jest na schemacie zaprezentowanym poniżej: 2

3 Legenda: 1. Butla ze sprężonym ditlenkiem węgla, 2. Butla ze sprężonym amoniakiem, 3. Rotametr do ditlenku węgla, 4. Rotametr do amoniaku, 5. Manostat do ditlenku węgla, 6. Manostat do amoniaku, 7. Pompa perystaltyczna, 8. Cylinder miarowy z solanką, 9. Zawór, 10. Zawór, 11. Kolumna do nasycania solanki amoniakiem, 12. Zawór, 13. Zawór, 14. Karbonizator, 15. Silnik mieszadła, 16. Termostat, 3

4 17. Zawór, 18. Naczynie z solanką amoniakalną. 1. Wyznaczyć gęstość solanki. W tym celu zważyć cylinder miarowy o pojemności 1 dm 3 (nr 8). Następnie napełnić go solanką do określonej objętości i ponownie zważyć. Iloraz masy i objętości roztworu da nam jego gęstość. 2. Napełnić solanką amoniakalną z naczynia nr 18 kolumnę nr 11 oraz karbonizator (nr 14) do określonej przez asystenta wysokości. Do tego celu użyć pompy perystaltycznej (nr 8) oraz zamontowanego w niej węża gumowego. W czasie napełniania kolumn włączyć termostat (nr 16). 3. Podczas napełniania kolumn solanką amoniakalną przygotować biurety do wszystkich miareczkowań (biurety na roztwory mianowane: NaOH, HNO 3 i AgNO3), potrzebne wskaźniki (dwuchromian, oranż metylowy, fenoloftaleina) i aldehyd mrówkowy. Oznaczyć zawartość chlorku sodu w solance według następującego przepisu: Odpipetować 10 ml roztworu solanki do kolby miarowej o pojemności 250 ml i dopełnić wodą destylowaną do kreski. Z otrzymanego roztworu odpipetować 5 ml do erlenmajerki, rozcieńczyć niewielką ilością wody, dodać kilka kropli nasyconego roztworu K2CrO4 i miareczkować 0.1 molowym roztworem AgNO3 do pojawienia się brunatnego zabarwienia. Zawartość NaCl ( ) liczymy według wzoru: Gdzie: liczba mililitrów 0.1 M AgNO 3 zużytych do miareczko-wania, poprawka na wskaźnik = 0.2 ml, 0.2 liczba mililitrów wyjściowego roztworu użytego do analizy ( 1/50 z 10 ml roztworu wyjściowego), zawartość w g NaCl odpowiadająca 1 ml 0.1 [M] HNO3. 4. Po napełnieniu obu kolumn reakcyjnych solanką amoniakalną wyłączyć pompę perystaltyczną i silnik mieszadła (nr 15) karbonizatora. 5. Otworzyć zawór nr 10. Otworzyć zawory (główny i reduktora) butli z CO 2 (nr 1), powodując przepływ CO 2, którego wartość określa asystent. Przepływ CO 2 kontrolować na rotametrze nr 3 i utrzymywać na stałym poziomie. Zapisać godzinę rozpoczęcia karbonizacji. 6. Przygotować, ponumerować i zważyć cztery erlenmajerki (odbieralniki) oraz cztery szalki Petriego. Zmontować zestaw do sączenia pod zmniejszonym ciśnieniem. 8. Po około 1 godzinie karbonizacji, gdy w karbonizatorze powstanie mlecznobiała zawiesina bikarbonatu, podstawić zlewkę pod dolny kran odpływowy 4

5 karbonizatora i odkręcając zawór nr 17 upuścić roztwór do określonego (zaznaczonego kreską) poziomu. 9. Otworzyć zawory (główny i reduktora) butli z NH3 (nr 2), powodując przepływ NH3, którego wartość określa asystent. Włączyć pompę perystaltyczną i rozpocząć dozowanie (z określoną przez asystenta prędkością) solanki do kolumny absorpcyjnej. Przepływ NH 3 kontrolować na rotametrze nr 4 i utrzymywać na stałym poziomie. Do załączonej tabelki (patrz, wzór tabelki poniżej) wpisywać: godzinę rozpoczęcia procesu oraz objętość solanki w cylindrze miarowym (nr 8). 10. W odstępach 15-minutowych, przez zawór nr 17, pobierać, upuszczając zawiesinę do zaznaczonej kreski na karbonizatorze, porcje roztworu bikarbonatu do ponumerowanych erlenmajerek. Każdą porcję najpierw schłodzić w zimnej wodzie, zważyć a następnie używając zestawu do sączenia pod zmniejszonym ciśnieniem oddzielić osad bikarbonatu od przesączu. 11. Zmierzyć objętość przesączu oraz masę wilgotnego bikarbonatu. Mokry bikarbonat przenieść do szalek i odłożyć do wysuszenia w temperaturze pokojowej. Suchy bikarbonat należy zważyć po kilkudziesięciu godzinach. Wyniki wszystkich pomiarów zapisujemy w tabelce otrzymanej od asystenta. 12. Z przesączu, według przepisu, sporządzić roztwory podstawowe do miareczkowania na zawartość chlorków oraz wolnego, słabo związanego i całkowitego amoniaku: Odpipetować 10 [ml] przesączu do kolby miarowej o pojemności 250 [ml] i dopełnić wodą destylowaną do kreski - tak otrzymany roztwór jest podstawowym roztworem do wykonania wszystkich poniżej opisanych analiz. 13. Wykonać serie miareczkowań: Oznaczania chloru oraz wolnego i słabo związanego amoniaku: Z otrzymanego roztworu podstawowego pobrać 5 ml, przenieść do erlenmajerki i rozcieńczyć niewielką ilością wody. Roztwór zmiareczkować 0.1 M roztworem HNO3 wobec oranżu metylowego (zmiana barwy z żółtej w środowisku 5

6 zasadowym na czerwoną w środowisku kwaśnym o ph = 3-4) w celu określenia ilości amoniaku wolnego i słabo związanego. Następnie do tej samej mieszaniny dodać kilka kropli nasyconego roztworu K 2CrO 4 i zmiareczkować 0.1 M roztworem AgNO 3 do pojawienia się brunatnego zabarwienia. Zawartość amoniaku wolnego i słabo związanego oraz chlorków - obliczyć z poniższych wzorów. Zawartość amoniaku wolnego i słabo związanego ( ): Gdzie: v liczba mililitrów 0.1 M HNO 3 zużytych na miareczkowanie, ilość w g NH 3 odpowiadająca 1 ml 0.1 M roztworu HNO 3, 0.2 liczba mililitrów wyjściowego roztworu użytego do analizy ( 1/50 z 10 ml roztworu wyjściowego). Zawartość chloru w roztworze ( ): Gdzie: v liczba mililitrów 0.1 M AgNO 3 zużytych do miareczkowania, p poprawka na wskaźnik = 0.2 ml, 0.2 liczba mililitrów wyjściowego roztworu użytego do analizy ( 1/50 z 10 ml roztworu wyjściowego), zawartość w g chloru odpowiadająca 1 ml 0.1 M HNO3. Oznaczanie amoniaku całkowitego: Odpipetować 5 ml roztworu podstawowego do erlenmajerki. Zobojętnić 0.1 M HNO 3 wobec oranżu metylowego. Następnie dodać 4 ml 40 % roztworu aldehydu mrówkowego uprzednio zobojętnionego wobec fenoloftaleiny i pozostawić na okres 1 minuty do przereagowania. Wydzielony kwas miareczkować 0.1 M NaOH wobec fenoloftaleiny do różowego zabarwienia. Całkowita zawartość amoniaku ( ): Gdzie: v liczba ml 0.1 M NaOH zużytego na miareczkowanie, ilość w g NH3 odpowiadająca 1 ml 0.1 M roztworu NaOH, 0.2 liczba ml pierwotnego roztworu użytego do analizy ( 1/50 z 10 ml roztworu pierwotnego). 14. Proces prowadzimy do momentu uzyskania powtarzalnych wyników z dwóch kolejnych próbek z karbonizatora. 6

7 15. Po odebraniu ostatniej porcji zawiesiny bikarbonatu z karbonizatora wyłączyć przepływy gazów (zakręcając zawory reduktorów w odpowiedniej kolejności), opróżnić karbonizator a następnie przepłukać go wodą wykorzystując do tego system węży gumowych. 16. Umyć używany sprzęt laboratoryjny i przygotować stanowisko do kolejnych zajęć. 17. Oddać tabelkę z wynikami asystentowi do podpisania i na jej podstawie wykonać w domu sprawozdanie według załączonego wzoru. Opracowanie wyników Z uzyskanych danych eksperymentalnych należy policzyć wartości średnie, na podstawie których obliczamy: 1. Wszystkie strumienie (solanki, amoniaku, ditlenku węgla, produktu itd.) w jednostkach [g/h]. 2. Straty w procesie. 3. Stopień wykorzystania sodu dwiema metodami: 7

8 a) jako stosunek ilości moli NH4Cl w roztworze końcowym (przesączu) do początkowej ilości moli NaCl (wprowadzonej z roztworem solanki): gdzie: zawartość chloru w przesączu, i 17 masy molowe chloru i amoniaku, amoniak związany w roztworze znad bikarbonatu obliczony w/g wzoru: b) obliczony z wydajności wagowej bikarbonatu (W): gdzie: waga suchego osadu bikarbonatu w [g/h], wydajność teoretyczna bikarbonatu policzona według wzoru: gdzie: ilość NaCl wprowadzona do karbonizacji z roztworem solanki w [g/h], 84 oraz 58.5 masy molowe bikarbonatu i chlorku sodu. 4. Stopień wykorzystania amoniaku ( ): 5. Wykonać wykres Sankey a na papierze milimetrowym opierając się na załączonym schemacie (patrz rysunek poniżej) zachowując proporcje strumieni. Należy określić podstawę bilansu: 1 [cm] = x [g/h]. 8

9 9

Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a

Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a Zakład Chemii Organicznej i Technologii Chemicznej Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a Instrukcja do ćwiczenia nr 10 2 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z przemysłowym

Bardziej szczegółowo

Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a

Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a WYMAANIA 1. Podstawy teoretyczne procesu otrzymywania sody metodą Solvay a. 2. Schemat technologiczny metody Solvay a operacje jednostkowe.. Surowce

Bardziej szczegółowo

Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych

Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych Instrukcja do ćwiczenia nr 9 Asystent prowadzący: Dr Tomasz S. Pawłowski 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się

Bardziej szczegółowo

Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych

Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych Zakład Chemii Organicznej i Technologii Chemicznej Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych Instrukcja do ćwiczenia nr 9 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 5. KOPOLIMERYZACJA STYRENU Z BEZWODNIKIEM MALEINOWYM (polimeryzacja w roztworze)

ĆWICZENIE 5. KOPOLIMERYZACJA STYRENU Z BEZWODNIKIEM MALEINOWYM (polimeryzacja w roztworze) ĆWICZENIE 5 KOPOLIMERYZACJA STYRENU Z BEZWODNIKIEM MALEINOWYM (polimeryzacja w roztworze) Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z metodą polimeryzacji w roztworze oraz badaniem składu powstałego kopolimeru.

Bardziej szczegółowo

ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU Instrukcja wykonania ćwiczenia 23

ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU Instrukcja wykonania ćwiczenia 23 ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU Instrukcja wykonania ćwiczenia 23 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą absorpcyjnego usuwania tlenków azotu z gazów odlotowych.

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 ZASADY OCENIANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 ZASADY OCENIANIA Układ graficzny CKE 2019 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH 8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem

Bardziej szczegółowo

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:

Bardziej szczegółowo

KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ

KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ Absorpcja Osoba odiedzialna: Donata Konopacka - Łyskawa dańsk,

Bardziej szczegółowo

Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 19

Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 19 ABSORPCYJNE ODSIARCZANIE ODLOTOWYCH GA ZÓW P R ZEMYSŁOWYCH Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 19 Celem ćwiczenia jest zapoznanie z absorpcyjną metodą usuwania SO 2 z gazów odlotowych przez pochłanianie

Bardziej szczegółowo

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE: Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania

Bardziej szczegółowo

A B S O R P C Y J N E O D S I A R C Z A N I E O D L O T O W Y C H G A Z Ó W P R Z E M Y S Ł O W Y C H. Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 19

A B S O R P C Y J N E O D S I A R C Z A N I E O D L O T O W Y C H G A Z Ó W P R Z E M Y S Ł O W Y C H. Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 19 A B S O R P C Y J N E O D S I A R C Z A N I E O D L O T O W Y C H G A Z Ó W P R Z E M Y S Ł O W Y C H Instrukcja wykonania ćwiczenia nr 19 Celem ćwiczenia jest zapoznanie z absorpcyjną metodą usuwania

Bardziej szczegółowo

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów

GOSPODARKA ODPADAMI. Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów GOSPODARKA ODPADAMI Ćwiczenie nr 5 Oznaczanie metodą kolumnową wskaźników zanieczyszczeń wymywanych z odpadów I. WPROWADZENIE Nieodpowiednie składowanie odpadków na wysypiskach stwarza możliwość wymywania

Bardziej szczegółowo

ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA

ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA Metoda Mohra Kolba miarowa Na Substancja podstawowa: (Na), M = 58,5 g mol 1 Pipeta Naczyńko wagowe c Na M m Na Na kolby ETAPY OZNACZENIA ARGENTOMETRYCZNEGO 1. Przygotowanie roztworu substancji podstawowej

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 03

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 02

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 8 Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO 3 2. Oznaczenie

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 01

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Obliczanie stężeń roztworów

Obliczanie stężeń roztworów Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,2 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...

SPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy... SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych

Bardziej szczegółowo

II. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:

II. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia: II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz

Bardziej szczegółowo

Pracownia Polimery i Biomateriały

Pracownia Polimery i Biomateriały Pracownia Polimery i Biomateriały INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA Spalanie i termiczna degradacja polimerów Część II Opracowała dr Hanna Wilczura-Wachnik Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Zakład Dydaktyczny

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 2: Stężenia

Ćwiczenia nr 2: Stężenia Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia

Bardziej szczegółowo

MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ

MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ 4 MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowego sprzętu stosowanego w miareczkowaniu, sposoby przygotowywania

Bardziej szczegółowo

Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH

Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH ĆWICZENIE 8 Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH 1. Zakres materiału Pojęcia: miareczkowanie alkacymetryczne, krzywa

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym. opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym. opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Adsorpcja kwasu octowego na węglu aktywnym opracowała dr hab. Małgorzata Jóźwiak ćwiczenie nr Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Charakterystyka

Bardziej szczegółowo

OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I

OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I 1. Ile gramów zasady sodowej zawiera próbka roztworu, jeżeli na jej zmiareczkowanie zużywa się średnio 53,24ml roztworu HCl o stężeniu 0,1015mol/l? M (NaOH) - 40,00 2. Ile gramów

Bardziej szczegółowo

Kraking katalityczny węglowodorów

Kraking katalityczny węglowodorów UNIWERSYTET WARSZAWSKI WYDZIAŁ CHEMII ZAKŁAD CHEMII ORGANICZNEJ I TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Kraking katalityczny węglowodorów Instrukcja do ćwiczenia nr 6 Fot. Joanna Kaczyńska-Walczak Opracowanie dr inż.

Bardziej szczegółowo

KOLEJNOŚĆ CZYNNOŚCI DO ĆWICZENIA NR 5 (kopolimeryzacja styrenu i bezwodnika maleinowego)

KOLEJNOŚĆ CZYNNOŚCI DO ĆWICZENIA NR 5 (kopolimeryzacja styrenu i bezwodnika maleinowego) KOLEJNOŚĆ CZYNNOŚCI DO ĆWICZENIA NR 5 (kopolimeryzacja styrenu i bezwodnika maleinowego) student A:.. student : student C:. lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY STECHIOMETRII

PODSTAWY STECHIOMETRII PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010

ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2010 Zawód: technik analityk Symbol cyfrowy zawodu: 311[02] Numer zadania: Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu 311[02]-0-102 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY

Bardziej szczegółowo

Laboratorium 3 Toksykologia żywności

Laboratorium 3 Toksykologia żywności Laboratorium 3 Toksykologia żywności Literatura zalecana: Orzeł D., Biernat J. (red.) 2012. Wybrane zagadnienia z toksykologii żywności. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Wrocław. Str.:

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie

Bardziej szczegółowo

Oranż β-naftolu; C 16 H 10 N 2 Na 2 O 4 S, M = 372,32 g/mol; proszek lub

Oranż β-naftolu; C 16 H 10 N 2 Na 2 O 4 S, M = 372,32 g/mol; proszek lub Laboratorium Chemii rganicznej, Synteza oranżu β-naftolu, 1-5 Synteza oranżu β-naftolu Wydział Chemii UMCS w Lublinie 1. Właściwości fizyczne i chemiczne oranżu β-naftolu S 3 a ranż β-naftolu; C 16 10

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 5 Kompleksometryczne oznaczanie twardości wody w próbce rzeczywistej oraz mleczanu wapnia w preparacie farmaceutycznym Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 ZASADY OCENIANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 ZASADY OCENIANIA Układ graficzny CKE 2018 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Obsługa

Bardziej szczegółowo

10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria

10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria 10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm

Bardziej szczegółowo

Część laboratoryjna. Sponsorzy

Część laboratoryjna. Sponsorzy XXVII Ogólnopolski Konkurs Chemiczny dla młodzieży szkół średnich Politechnika Śląska Wydział Chemiczny Polskie Towarzystwo Chemiczne Stowarzyszenie Przyjaciół Wydziału Chemicznego Gliwice, 23 marca 2019

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru ćwiczenie nr 25 opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Waliszewski Zakres zagadnień obowiązujących do

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 6 Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu KMnO 4 2. Manganometryczne

Bardziej szczegółowo

KOLEJNOŚĆ CZYNNOŚCI DO ĆWICZENIA NR 2

KOLEJNOŚĆ CZYNNOŚCI DO ĆWICZENIA NR 2 KOLEJNOŚĆ CZYNNOŚCI DO ĆWICZENIA NR 2 student A:.. student B: student C:. lp. Czynności do wykonania student wykonujący 1 Zapoznanie z kartami charakterystyk wszyscy 2 Odmierzenie octanu winylu, etanolu.

Bardziej szczegółowo

ALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego

ALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego Dwa pierwsze ćwiczenia, a mianowicie: Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych kationów występujących w płynach ustrojowych oraz Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych anionów ważnych w diagnostyce

Bardziej szczegółowo

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )

Odpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 ) PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Oznaczanie kwasowości ogólnej wody 2. Redoksymetria Redoksymetryczne oznaczania miedzi. 3. Kompleksometria

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu

ĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu

Bardziej szczegółowo

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt)

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt) XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019 ETAP I 9.11.2018 r. Godz. 10.00-12.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh 27 Zadanie 1 (10 pkt) 1. W atomie glinu ( 1Al)

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej

Bardziej szczegółowo

III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych

III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III A. Roztwory i reakcje zachodzące w roztworach wodnych III-A Przygotowywanie roztworów o różnym stężeniu III-A.1. Przygotowanie naważki substancji III-A.2. Przygotowanie 70 g 10% roztworu NaCl III-A.3.

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI

SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI Data.. Imię, nazwisko, kierunek, grupa SPRAWOZDANIE Z ĆWICZEŃ Z HIGIENY, TOKSYKOLOGII I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI OCENA JAKOŚCI WODY DO PICIA Ćwiczenie 1. Badanie właściwości fizykochemicznych wody Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu)

ZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu) ZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu) Za poprawne rozwiązanie zestawu można uzyskać 528 punktów. Zadanie

Bardziej szczegółowo

XXII OGÓLNOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY DLA MŁODZIEŻY SZKÓŁ ŚREDNICH

XXII OGÓLNOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY DLA MŁODZIEŻY SZKÓŁ ŚREDNICH Politechnika Śląska w Gliwicach Wydział Chemiczny Polskie Towarzystwo Chemiczne Gliwice, 12 kwietnia 2014 Nazwisko (z dopełniaczem) i imię...... Pesel... Adres zamieszkania... Szkoła... Miejscowość...

Bardziej szczegółowo

Nazwa kwalifikacji: Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego Oznaczenie kwalifikacji: A.06 Numer zadania: 01

Nazwa kwalifikacji: Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego Oznaczenie kwalifikacji: A.06 Numer zadania: 01 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego Oznaczenie kwalifikacji: A.06 Numer

Bardziej szczegółowo

Obliczanie stężeń roztworów

Obliczanie stężeń roztworów Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,20 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety

Ćwiczenie 1. Technika ważenia oraz wyznaczanie błędów pomiarowych. Ćwiczenie 2. Sprawdzanie pojemności pipety II. Wagi i ważenie. Roztwory. Emulsje i koloidy Zagadnienia Rodzaje wag laboratoryjnych i technika ważenia Niepewność pomiarowa. Błąd względny i bezwzględny Roztwory właściwe Stężenie procentowe i molowe.

Bardziej szczegółowo

K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia

K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego K05 Instrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie punktu izoelektrycznego żelatyny metodą wiskozymetryczną Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Układy

Bardziej szczegółowo

UKŁADY WIELOFAZOWE KARBONIZACJA SOLANKI AMONIAKALNEJ

UKŁADY WIELOFAZOWE KARBONIZACJA SOLANKI AMONIAKALNEJ POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ TECHNOLOGIA NIEORGANICZNA UKŁADY WIELOFAZOWE KARBONIZACJA SOLANKI AMONIAKALNEJ Dr inż. Maria Pertkiewicz-Piszcz Mgr inż. Joanna Henke

Bardziej szczegółowo

2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?

2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu? 1. Oblicz, ilu moli HCl należy użyć, aby poniższe związki przeprowadzić w sole: a) 0,2 mola KOH b) 3 mole NH 3 H 2O c) 0,2 mola Ca(OH) 2 d) 0,5 mola Al(OH) 3 2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu

Bardziej szczegółowo

SEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA

SEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA Zagadnienia, których znajomość umożliwi rozwiązanie zadań: Znajomość pisania reakcji w oznaczeniach alkacymetrycznych, stopień i stała dysocjacji, wzory na obliczanie ph buforów SEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA

Bardziej szczegółowo

XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016

XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 21 maja 2016 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń

Ćwiczenie 1. Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń Ćwiczenie 1 Sporządzanie roztworów, rozcieńczanie i określanie stężeń Stężenie roztworu określa ilość substancji (wyrażoną w jednostkach masy lub objętości) zawartą w określonej jednostce objętości lub

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 20 KWAS 2JODOBENZOESOWY NH 2 NaNO 2, HCl Woda, < 5 o C, 15 min N 2 Cl KI Woda, < 5 o C, potem 50 o C, 20 min I Stechiometria reakcji Kwas antranilowy Azotyn sodu Kwas solny stężony 1 ekwiwalent

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU

Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z procesem heterogenicznej katalizy oraz z metodami określania parametrów procesu takich jak: stopień przemiany,

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2 CIĄGŁA PRODUKCJA POLI(ALKOHOLU WINYLOWEGO)

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2 CIĄGŁA PRODUKCJA POLI(ALKOHOLU WINYLOWEGO) INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2 CIĄGŁA PRODUKCJA POLI(ALKOHOLU WINYLOWEGO) CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z procesem produkcji poli(alkoholu winylowego) w sposób ciągły oraz otrzymanie

Bardziej szczegółowo

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu

Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli. Ćwiczenie 1. Reakcja otrzymywania wodorotlenku sodu V. Metody otrzymywania kwasów, zasad i soli. Reakcje chemiczne wybranych kwasów, zasad i soli Zagadnienia Kwasy i metody ich otrzymywania Wodorotlenki i metody ich otrzymywania Sole i metody ich otrzymywania

Bardziej szczegółowo

OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW

OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW KIiChŚ OCHRONA ŚRODOWISKA W ENERGETYCE NEUTRALIZACJA ŚCIEKÓW Ćwiczenie nr 2 I WPROWADZENIE Reakcja zobojętniania (neutralizacji) - jest to proces chemiczny, mający na celu doprowadzenie odczynu cieczy

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 02

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I Związki manganu i manganometria AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA 1. Spośród podanych grup wybierz tą, w której wszystkie związki lub jony można oznaczyć metodą manganometryczną: Odp. C 2 O 4 2-, H 2 O 2, Sn

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU

Ćwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU Ćwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z procesem heterogenicznej katalizy oraz z metodami określania parametrów kinetycznych procesu takich jak:

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ 1. Odważono 1.0 g mieszaniny zawierającej NaOH, Na 2 CO 3 oraz substancje obojętną i rozpuszczono w kolbie miarowej o pojemności 250 ml. Na zmiareczkowanie próbki o objętości

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: rozszerzony Punkty

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: rozszerzony Punkty Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym zestawie tlenków podkreśl te, które reagują z mocnymi kwasami i zasadami a nie reagują z wodą: MnO2, ZnO, CrO3, FeO,

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE

PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Jaka jest średnia masa atomowa miedzi stanowiącej mieszaninę izotopów,

Bardziej szczegółowo

Równowagi w roztworach elektrolitów

Równowagi w roztworach elektrolitów Do doświadczeń stosować suche szkło i sprzęt laboratoryjny. Po użyciu szkło i sprzęt laboratoryjny należy wstępnie opłukać, a po zakończonych eksperymentach dokładnie umyć (przy użyciu detergentów) i pozostawić

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 5 Stechiometria reakcji Naftalen Kwas siarkowy stężony 1. H 2 SO 4 2. NaOH/NaCl 160-165 o C, 15 min 2-NAFTALENOSULFONIAN SODU 1 ekwiwalent 2,1 ekwiwalenta SO 3 Na Dane do obliczeń Związek molowa

Bardziej szczegółowo

Zad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.

Zad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3. Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.60 Numer zadania: 02

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Wykonywanie badań analitycznych Oznaczenie kwalifikacji: A.0 Numer zadania: 01 Wypełnia

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 24 BENZOESAN 2-NAFTYLU OH PhCOCl, NaOH H 2 O, t. pok., 2 godz. O O Stechiometria reakcji Chlorek benzoilu NaOH 1 ekwiwalent 1 ekwiwalent 1,05 ekwiwalenta Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol)

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIA. (4) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych, Artykuł 1

ROZPORZĄDZENIA. (4) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych, Artykuł 1 8.10.2016 L 273/5 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/1784 z dnia 30 września 2016 r. zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2568/91 w sprawie właściwości oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn

Bardziej szczegółowo

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1

Zakład Chemii Organicznej, Wydział Chemii UMCS Strona 1 PREPARAT NR 2 2,4,6-TRIBROMOANILINA NH 2 NH 2 Br Br Br 2 AcOH, 0 o C, 1 godz. Br Stechiometria reakcji Anilina 1 ekwiwalent 3.11 ekwiwalenta Dane do obliczeń Związek molowa (g/mol) Gęstość (g/ml) Anilina

Bardziej szczegółowo

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI

KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI 6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego

Bardziej szczegółowo

8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria

8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria 8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie

Bardziej szczegółowo

Regulamin BHP pracowni chemicznej. Pokaz szkła. Technika pracy laboratoryjnej

Regulamin BHP pracowni chemicznej. Pokaz szkła. Technika pracy laboratoryjnej I. Regulamin BHP pracowni chemicznej. Pokaz szkła. Technika pracy laboratoryjnej Zagadnienia Regulamin bezpieczeństwa i higiena pracy w laboratorium chemicznym Organizacja stanowiska pracy Ochrona przeciwpożarowa

Bardziej szczegółowo

1 ekwiwalent 4 ekwiwalenty 5 ekwiwalentów

1 ekwiwalent 4 ekwiwalenty 5 ekwiwalentów PREPARAT NR 9 NH 2 NH 2 HCOOH 100 o C, 1 godz. N N H BENZIMIDAZOL Stechiometria reakcji Kwas mrówkowy Amoniak (25% m/m w wodzie) 1 ekwiwalent 4 ekwiwalenty 5 ekwiwalentów Dane do obliczeń Związek molowa

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych

ĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych ĆWICZENIE 2 Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych Część doświadczalna 1. Metody jonowymienne Do usuwania chromu (VI) można stosować między innymi wymieniacze jonowe. W wyniku przepuszczania

Bardziej szczegółowo

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej

Bardziej szczegółowo

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki

Bardziej szczegółowo