jawisko wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek pracujących na oddziałach onkologicznych badanie wstępne

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "jawisko wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek pracujących na oddziałach onkologicznych badanie wstępne"

Transkrypt

1 P R A C A O R Y G I N A L N A Izabella Uchmanowicz 1, Beata Jankowska-Polańska 1, Grażyna Bronowicka 2 1 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny, Wrocław 2 Klinika Hematologii, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1, Wrocław Z jawisko wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek pracujących na oddziałach onkologicznych badanie wstępne The phenomenon of professional burnout among nurses working in the oncology department initial test STRESZCZENIE Wstęp. Wypalenie zawodowe jest odpowiedzią organizmu na sytuację stresową, która ma związek z wykonywaną pracą lub drugim człowiekiem w miejscu pracy. Pielęgniarki należą do grupy narażonej na wysoki stopień wypalenia. Praca, której istotą jest opieka i pielęgnowanie człowieka z rozpoznaną chorobą nowotworową, często już w stadium zaawansowania uniemożliwiającym skuteczne wyleczenie wyczerpuje, przede wszystkim przez swą intensywność i nieustanne poruszanie się wokół spraw ostatecznych. Cel. Celem pracy było zbadanie czy wśród pielęgniarek hematologicznych występuje syndrom wypalenia zawodowego i jakie czynniki mają wpływ na jego występowanie. Materiał i metody. Badaniami objęto 51 pielęgniarek pracujących na oddziale hematologii. Wybraną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny, który przeprowadzono techniką ankietową. W obliczeniach wykorzystano program komputerowy STATISTICA 10 PL. Wyniki. Nie zaobserwowano statystycznie istotnego związku częstości występowania symptomów wypalenia zawodowego z wiekiem, stażem pracy, wykształceniem, dodatkowymi kwalifikacjami, miejscem zamieszkania, systemem pracy i pełnioną funkcją (p > 0,05). Zauważono przypadki istotnej (p < 0,05) współzależności między odpowiedziami na pytania ankiety (10 22) z symptomami wypalenia zawodowego. Wnioski. 1. Wśród pielęgniarek hematologicznych występują objawy wypalenia zawodowego. 2. Zauważalna jest zależność niektórych objawów (zaburzona koncentracja, zniechęcenie, brak motywacji, problemy ze snem, drażliwość, brak cierpliwości w pracy) z odczuwanym stresem w miejscu pracy. 3. Dostrzegalny jest też niekorzystny wpływ wadliwego przepływu informacji na kondycję psychofizyczną badanych osób. Brak sił i energii, utrata motywacji do pracy, pomyłki i błędy, zniechęcenie zgłaszane przez pielęgniarki pracujące z chorymi onkologicznie, poczucie, że nie są zbyt dobre. 4. Zależność wpływu stresu na wypalenie dotyczy pielęgniarek z wyższym stażem pracy. Problemy Pielęgniarstwa 2013; 21 (4): Słowa kluczowe: wypalenie zawodowe; pielęgniarki; oddział onkologiczny ABSTRACT Introduction. Burnout is a response of the body to the stress situation, related to the work performed. Nurses belong to the group exposed of a high degree of burnout. Jobs, the essence of which is the care and nurture of man diagnosed with cancer to allow efficient exhaust, especially by his intensity and constant moving around of the final events Aim. Aim of the study was to examine whether haematology nurses suffer from occupational burnout syndrome and what factors influence its occurrence. Adres do korespondencji: dr n. med. Izabella Uchmanowicz, Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul. Bartla 5, Wrocław, izabella.uchmanowicz@am.wroc.pl 476

2 Izabella Uchmanowicz i wsp., Wypalenie zawodowe pielęgniarek Material and methods. The 51 nurses working at the haematology ward. Research was selected diagnostic survey, which was carried out the questionnaire. The calculations were made with the STATISTICA 10 PL. Results. There was no statistically significant association between the burnout symptoms with age, work experience, education, additional qualifications, place of residence, work system and function (p > 0.05 ). Observed cases of significant (p < 0.05) correlation between the responses to the questionnaire (10 22) with symptoms of burnout. Conclusions. 1. Among haematological nurses professional burnout were observed. 2. Some of the symptoms (impaired concentration, discouragement, lack of motivation, sleeping problems, oversensitivity, lack of patience) is a relation with stress experienced. 3. A noticeable adverse impact is defective flow of information on the condition of psychophysical subjects. Lack of strength and energy, loss of motivation to work, mistakes, discouragement reported by nurses, a sense of being not good enough. 4. Dependence of the impact of stress on burnout concerns of nurses with higher seniority. Problemy Pielęgniarstwa 2013; 21 (4): Key words: occupational burnout; nurses; oncology department Wstęp Intensywne, występujące dzień po dniu osobiste zaangażowanie w problemy ludzkie powoduje silne napięcie nerwowe. Proces wypalenia się (burnout) jest nieuchronną konsekwencją destrukcji, która zachodzi w psychice osób nadmiernie eksploatujących swoje siły w dawaniu siebie innym [1]. Syndrom wypalenia obejmuje takie reakcje, jak: utrata troski o drugiego człowieka, zmniejszona motywacja i chęć działania, przesadne dystansowanie się wobec problemów, obniżone morale. Wypalenie zawodowe może przebiegać jako rodzaj stresu społeczno-kulturowego, przeżywanego jako ogólne rozczarowanie egzystencjonalne albo jako rodzaj specyficznego stresu zawodowego ściśle związanego z konkretnymi warunkami pracy, zagrożeniem, stałym zmaganiem się z odpowiedzialnością [2]. W wypadku wypalenia zawodowego gniew i złość nie są wyrazem buntu wobec społeczeństwa, lecz objawem chronicznego wyczerpania psychicznego, poczucia wykorzystania przez innych, poczucia braku głębszego sensu działania, poczucie wstydu, samo obwiniania się w wyniku utraty poczucia kontroli. Wypalenie zawodowe jest więc rezygnacją,,,odpuszczeniem, pogodzeniem się, dezorientacją, w tym kogo należałoby winić za istniejący stan rzeczy [2]. Syndrom wypalenia zawodowego dotyczy zawodów tak zwanych służb społecznych, między innymi pielęgniarek, których praca polega na pomocy drugiemu człowiekowi i bliskim z nim kontakcie, często konfrontacji z negatywnymi emocjami roszczeniowymi pacjentów, z jego cierpieniem. W połączeniu z niskim wynagrodzeniem za odpowiedzialną i ciężką pracę może dojść do frustracji, bezradności oraz długotrwałego stresu. Takiej osobie trudno odczuwać satysfakcję z wykonywanej pracy, narastające trudności radzenia sobie z zawodowymi obciążeniami, prowadzą do coraz większego zmęczenia, do wyczerpania emocjonalnego. Syndrom wypalenia pojawia się w chwili, kiedy pielęgniarka przeżywa niepowodzenia i doświadcza brak sukcesu. W konsekwencji dochodzi do zniechęcenia, wzrostu napięcia, pojawia się niezadowolenie i brak motywacji do pracy, dołączają do tego problemy zdrowotne [3]. Objawy wypalenia zazwyczaj ewoluują w czasie i stopniowo narastają. Mogą obejmować sferę psychiczną lub fizyczną, wpływać zarówno na zachowania w pracy, jak i na środowisko rodzinne. Konsekwencjami typowymi syndromu wypalenia są psychofizyczne wyczerpanie, dystansowanie się od zawodowych problemów, poczucie braku adekwatnej gratyfikacji, obniżona satysfakcja z wykonywanej pracy [3]. Dodatkowo pojawia się chwiejność uczuć, spadek entuzjazmu do pracy, irytacja. Traktowanie dotąd wykonywanych atrakcyjnych zajęć jako przymusu zewnętrznego, a nie jako atrakcyjnego wyzwania [4]. Pielęgniarki pracujące na oddziałach onkologicznych należą do grupy o wysokim stopniu wypalenia [4, 6]. Praca, której istotą jest opieka i pielęgnowanie człowieka z rozpoznaną chorobą nowotworową, często już w stadium zaawansowania uniemożliwiającym skuteczne wyleczenie wyczerpuje, przede wszystkim przez swą intensywność i nieustanne poruszanie się wokół spraw ostatecznych. Cel pracy Celem pracy było zbadanie czy wśród pielęgniarek oddziału hematologii występuje wypalenie zawodowe oraz jakie czynniki mają na nie wpływ. Materiał i metody Badaniami objęto 51 pielęgniarek pracujących w szpitalu klinicznym na terenie województwa dolnośląskiego. Grupa badanych składała się wyłącznie 477

3 PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA 2013, tom 21, zeszyt nr 4 z kobiet co odzwierciedla strukturę zatrudnienia i świadczy o feminizacji zawodu. Wybraną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny, który przeprowadzono techniką ankietową badanie było anonimowe. W tym celu opracowano kwestionariusz ankiety zawierający 30 pytań. Sondażem diagnostycznym objęto grupę pielęgniarek pracujących na oddziale hematologii. Badana grupa była zróżnicowana pod względem wieku. Najliczniejszą grupę stanowiły kobiety w przedziale wiekowym lata ze stażem pracy ponad 25 lat, następnie w wieku lata, kolejna grupa to w wieku 55 lat i więcej, w wieku do 25 lat było najmniej badanych (p < 0,0001). Analiza statystyczna Odpowiedzi na pytania ankiety dotyczące zmiennych jakościowych i porządkowych (staż pracy, wykształcenie, dodatkowe kwalifikacje, dodatkowe wykształcenie, miejsce zamieszkania itp.) w 4 grupach wiekowych zebrano w tabelach wielodzielczych (kontyngencyjnych) w postaci liczności (n) i odsetka ankietowanych (%). Niezależność tych odpowiedzi od wieku weryfikowano za pomocą testu chi-kwadrat Pearsona z poprawką Yatsa. Jako cechy zależne od wieku uznano, gdy wynik testu (poziom istotności) wynosił p < 0,05. Do porównań średniej liczby punktów uzyskanych na pytania ankiety oceniane w skali od 1 do 5 w 4 grupach wiekowych oraz rangowane odpowiedzi na pytania ankietowe (20 22) z występowaniem symptomów wypalenia zawodowego wykorzystano nieparametryczną odmianę analizy wariancji, czyli test Kruskala-Wallisa. Gdy wyniki testów wskazywały na współzależność analizowanych cech (p < 0,05) statystyki pozycyjne (mediany, wartości minimalne i maksymalne oraz kwartyle dolny i górny) przedstawiono w postaci wykresów pudełkowych. W obliczeniach wykorzystano program komputerowy STATISTICA 10 PL. Wyniki i dyskusja Badaniami ankietowymi objęto 51 pielęgniarek pracujących w klinice hematologii we Wrocławiu. Podstawowe statystyki charakteryzujące badaną populację zamieszczono w tabeli 1. W analizowanym materiale występuje luka pokoleniowa brak pielęgniarek w wieku lata, a tym samym pielęgniarek ze stażem 6 10 lat. Poniżej przedstawiono przypadki istotnej (p < 0,05) współzależności między odpowiedziami na pytania ankiety (10 22) z symptomami wypalenia zawodowego. Pielęgniarki, które odpowiedziały, że obsada na oddziale jest wystarczająca rzadziej uskarżały się na brak sił i energii do pracy (p < 0,05) (ryc. 1). Pielęgniarki, które odpowiedziały, że obsada jest wystarczająca rzadziej uskarżały się na zniechęcenie do pracy (p < 0,05) (ryc. 2). Pielęgniarki, które odpowiedziały, że przepływ informacji w organizacji jest wystarczające rzadziej irytowały się z drobnych niepowodzeń w pracy (p < 0,05) (ryc. 3). Istnieje statystycznie istotny związek (p < 0,05) między przepływem informacji w organizacji a częstością występowania drażliwości i braku cierpliwości w stosunku do pacjentów (ryc. 4). Pielęgniarki, które stwierdziły, że przepływ informacji w organizacji jest niewystarczający częściej skarżyły się na pomyłki i błędy przy wykonywaniu zadań w pracy (p = 0,001), na brak sił i energii do pracy (p = 0,017), utratę motywacji (p = 0,002), zniechęcenie do pracy (p = 0,006) i miały poczucie, że nie są zbyt dobre (p = 0,039) (ryc. 5). Pielęgniarki, które odpowiedziały twierdząco, że stres jest nieodłącznym elementem w pracy pielęgniarki istotnie częściej wykazywały brak zdolności do koncentracji (p = 0,041), brak sił i energii do pracy (p = 0,019), utratę motywacji (p = 0,033), zniechęcenie do pracy (p = 0,014) i problemy ze snem (p = 0,032) (ryc. 6 8). Zaobserwowano statystycznie istotny związek między częstością odczuwania stresu w miejscu pracy a: brakiem wiary we własne możliwości (p = 0,026),drażliwością i brakiem cierpliwości w stosunku do pacjentów (p = 0,044), brakiem zdolności do koncentracji (p = 0,007), utratą motywacji (p = 0,007), zniechęceniem do pracy (p = 0,016), poczuciem, że nie jestem zbyt dobra (p = 0,019) i problemami ze snem (p = 0,007) (ryc. 6 8). Pielęgniarki, które uważają, że stres wpływa negatywnie na wykonywaną pracę częściej uskarżały się na: utratę motywacji (p = 0,003), zniechęcenie do pracy (p = 0,033), rezygnację i brak perspektyw (p = 0,005) oraz na rozdrażnienie, lęk, stany depresyjne (p = 0,001) (ryc. 6 8). Nie zaobserwowano statystycznie istotnego związku częstości występowania symptomów wypalenia zawodowego (pytanie 26 ankiety) z wiekiem, stażem pracy, wykształceniem, dodatkowymi kwalifikacjami, dodatkowym wykształceniem, miejscem zamieszkania, systemem pracy i pełnioną funkcją (p > 0,05). W badaniu własnym przeprowadzonym wśród pielęgniarek hematologicznych, stwierdzono istotny problem jakim jest brak pielęgniarek w wieku lat ze stażem 6 10 (p < 0,0001), co oznacza brak zatrudnienia nowych osób na tym stanowisku. Najwięcej badanych respondentek było w wieku lata (54%), następnie lat (38%), kolejne 6% to ponad 55 lat i 4% do 25. roku życia. 478

4 Izabella Uchmanowicz i wsp., Wypalenie zawodowe pielęgniarek Tabela 1. Charakterystyka badanych pielęgniarek Table 1. Characteristics of the nurses surveyed Zmienna Wiek (lata) do i więcej Staż pracy (lata): Mniej niż 5 2 (100,0%) 1 (5,3%) 0 (0,0%) 0 (0,0%) lat 0 (0,0%) 4 (21,0%) 0 (0,0%) 0 (0,0%) lat 0 (0,0%) 5 (26,3%) 0 (0,0%) 0 (0,0%) p < 0, lat 0 (0,0%) 9 (47,4%) 4 (14,8%) 0 (0,0%) > 25 lat 0 (0,0%) 0 (0,0%) 23 (85,2%) 3 (100,0%) Wykształcenie: Pielęgniarka dyplomowana 0 (0,0%) 13 (68,4%) 25 (92,6%) 2 (66,7%) Licencjat pielęgniarski 2 (100,0%) 3 (15,8%) 2 (7,4%) 0 (0,0%) p = 0,008 Magister pielęgniarstwa 0 (0,0%) 3 (15,8%) 0 (0,0%) 1 (33,3%) Dodatkowe kwalifikacje: Kursy 2 (100,0%) 16 (84,2%) 23 (85,2%) 3 (100,0%) Specjalizacje 0 (0,0%) 1 (5,3%) 2 (7,4%) 0 (0,0%) p = 0,9 Kursy i specjalizacje 0 (0,0%) 2 (5,3%) 2 (7,4%) 0 (0,0%) Dodatkowe wykształcenie: Tylko w zakresie pielęgniarstwa 1 (50,0%) 15 (78,9%) 26 (96,3%) 3 (100,0%) Licencjat 1 (50,0%) 1 (5,3%) 0 (0,0%) 0 (0,0%) p = 0,1 Magister 0 (0,0%) 3 (15,8%) 1 (3,7%) 0 (0,0%) Miejsce zamieszkania: < 50 tys. mieszk. 0 (0,0%) 8 (42,1%) 12 (44,4%) 0 (0,0%) tys. mieszk. 1 (50,0%) 3 (15,8%) 4 (14,8%) 1 (33,3%) p = 0,4 > 100 tys. mieszk. 1 (50,0%) 8 (42,1%) 11 (40,7%) 2 (66,7%) System pracy: Jednozmianowy 0 (0,0%) 4 (21,1%) 1 (3,7%) 1 (33,3%) p = 0,1 Wielozmianowy 2 (100,0%) 1 (78,9%) 26 (96,3%) 266,7%) Pełnione funkcje: Koordynująca 0 (0,0%) 0 (0,0%) 0 (0,0%) 1 (33,3%) Odcinkowa 2 (100,0%) 18 (94,7%) 26 (96,3%) 2 (66,7%) p = 0,7 Zabiegowa 0 (0,0%) 1 (5,3%) 1 (3,7%) 0 (0,0%) W badaniu zaobserwowano przypadki istotnej (p < 0,05) współzależności między odpowiedziami na pytania ankiety (10 22) z symptomami wypalenia zawodowego. Pielęgniarki, które odpowiedziały że obsada jest wystarczająca rzadziej mówiły o braku siły, energii do pracy, o zniechęceniu do wykonywanej pracy. Natomiast 56% pielęgniarek mówiło o nadmiarze obowiązków, a tym samym o zbyt małej obsadzie, 64% stwierdziło, że tempo pracy jest zbyt duże. Przepływ informacji za niezadowalający potwierdziło 62%. Świadczy to o narastającym wypaleniu zawodowym. Podobne czynniki wyodrębniły Maslach i Jackson w badaniach, których pielęgniarki zgłaszały problemy z związane z ich obowiązkami zawodowymi: udziałem w decyzjach, zakresem i nadmiarem obowiązków oraz spójnością grupy. Autorki zauważyły, że u badanych wypalenie rosło wraz ze wzrostem zadań przypadających na pielęgniarkę, ponieważ rosło jej wyczerpanie emocjonalne subiektywnie odczuwane [7]. W badaniach Święckiej i Starun 54,62% pielęgniarek 479

5 PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA 2013, tom 21, zeszyt nr 4 Rycina 1. Zależność między obsadą pielęgniarską a motywacją do pracy Figure 1. The relationship between nurse staffing and motivation to work Rycina 3. Zależność między przepływem informacji w organizacji a reakcja na niepowodzenia w pracy Figure 3. The relationship between the flow of information within the organization and the reaction to the failure of the operation Rycina 2. Zależność między obsadą pielęgniarską a zniechęceniem w pracy Figure 2. The relationship between nurse staffing and apathy at work Rycina 4. Zależność między przepływem informacji w organizacji a postawą wobec pacjentów Figure 4. The relationship between the flow of information within the organization and attitude to patients wymieniło nadmiar obowiązków i 52,74% zbyt małą liczbę personelu w stosunku do pacjentów, a 4,72% badanych zgłaszało zły przepływ informacji w zespole, brak cierpliwości do pacjentów 5,66%, brak motywacji do pracy wymieniło 6,61% respondentów [8]. W przedstawionych badaniach pielęgniarki, które stwierdziły, że przepływ informacji w organizacji jest wystarczający, rzadziej irytowały się z drobnych niepowodzeń w pracy (p < 0,05). Pojawił się statystycznie istotny związek (p < 0,05) między przepływem informacji w organizacji a częstością występowania drażliwości i braku cierpliwości w stosunku do pacjentów. Pielęgniarki w przedziale wiekowym lata istotnie częściej twierdziły, że przepływ informacji w organizacji jest niezadowalający (p < 0,05). Osoby, które stwierdziły, że przepływ informacji jest niewystarczający (p = 0,0170) częściej mówiły o pomyłkach i błędach przy realizacji zadań w pracy (p = 0,001), uskarżały się też częściej na brak sił i energii do pracy (p = 0,017), utratę motywacji (p = 0,002), odczuwały zniechęcenie do pracy (p = 0,006) i uważały, że nie są zbyt dobre (p = 0,039). Podobne wyniki uzyskały Lewandowska i Litwin, odnotowując następujące objawy wypalenia: roz- 480

6 Izabella Uchmanowicz i wsp., Wypalenie zawodowe pielęgniarek Rycina 5. Zależność między przepływem informacji w organizacji a zdolnością koncentracji Figure 5. The relationship between the flow of information within the organization and the ability to concentrate Rycina 7.Wpływ stresu na wiarę we własne możliwości Figure 7. The effect of stress on faith in their own abilities Rycina 6. Wpływ stresu na zdolność koncentracji Figure 6. The effect of stress on the ability to concentrate Rycina 8. Wpływ stresu na motywację do wykonywania zawodu Figure 8. The effect of stress on motivation to practice drażnienie, na które skarżyło się 46% badanych, obniżony nastrój zauważało u siebie 46%, brak motywacji 35%, brak entuzjazmu 30%, bezradność i bezsilność 14% i zaburzenia snu 16%, uczucie gniewu i złości odczuwało 19% [9]. W badaniach Ramuszewicz i wsp. dominującymi objawami natury psychicznej były zaburzenia snu 30% oraz drażliwość i obniżenie nastroju 17% [10]. Również w badaniach przeprowadzonych wśród pielęgniarek warszawskich oddziałów onkologicznych (n = 100) 68% ankietowanych jako częsty objaw wyczerpania emocjonalnego wskazało zmęczenie, obniżenie nastroju 47% badanych i 45% szybką irytację. Ponadto część ankietowanych wymieniała dolegliwości somatyczne 18% a 28% respondentów dystansowało się od trudnych sytuacji w miejscu pracy, 23% badanych unikało relacji wymagających zaangażowania emocjonalnego, sformalizowanie kontaktów międzyludzkich u siebie dostrzegało 15%, a obniżoną samoocenę 17% [10]. W codziennej pracy pielęgniarki napotykają sytuacje, w których towarzyszą często cierpiącym i umierającym, identyfikują się z ich bliskimi, odczuwają podobnie negatywne emocje i nie odczuwają wystarczającej satysfakcji z wykonywanej pracy. Przedstawiona grupa w badaniu własnym odpowia- 481

7 PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA 2013, tom 21, zeszyt nr 4 dała na pytanie o stopień wpływu poniższych czynników na powstanie stresu, które prezentuje się następująco: nieprzyjemne zapachy (p = 0,9), duża odpowiedzialność zawodowa (p = 0,8), kontakt z substancjami szkodliwymi (p = 0,8), częsty kontakt ze śmiercią (p = 0,8), nieuzasadniona krytyka przełożonych (p = 0,7), niskie wynagrodzenie (p = 0,5), napięte relacje z pacjentami i ich rodzinami (p = 0,5), brak perspektyw rozwoju zawodowego (p = 0,5), zła organizacja pracy (p = 0,4), braki w zaopatrzeniu w środki, materiały, urządzenia potrzebne do pracy (p = 0,4), monotonia (p = 0,3), niepewność zatrudnienia (p = 0,1), zbyt duża presja czasu (p = 0,171), rywalizacja pomiędzy pracownikami (p = 0,120). Nie zaobserwowano statystycznie istotnej korelacji między wiekiem a czynnikami wywołującymi stres (p > 0,05). Podobne czynniki stresują badaną grupę w Hajnówce i Lublinie. Na pierwszym miejscu autorki wymieniały napięcie emocjonalne (78%), konieczność podejmowania szybkich decyzji (73%), nadmiar obowiązków(18,20%), niskie wynagrodzenie (38,88%). Trudnościami jakie napotykają pielęgniarki/rze w swojej pracy są też mała obsada (40,7%) i zła organizacja pracy (10,98%) [8]. Pielęgniarki z badanej grupy, które potwierdziły hipotezę, że stres jest nieodłącznym elementem w pracy pielęgniarki (90%) istotnie częściej wykazywały się brakiem zdolności do koncentracji (p = 0,04), brakowało im sił i energii do pracy (p = 0,01), częściej wskazywały na utratę motywacji (p = 0,03), odczuwały zniechęcenie do pracy (p = 0,01) i miały problemy ze snem (p = 0,03). Większość badanych nie była zadowolona z warunków panujących w pracy (p = 0,7). Zaobserwowano statystycznie istotny związek między częstością odczuwania stresu w miejscu pracy a: brakiem wiary we własne możliwości (p = 0,02), drażliwością i brakiem cierpliwości w stosunku do pacjentów (p = 0,04), brakiem zdolności do koncentracji (p = 0,007), utratą motywacji (p = 0,007), zniechęceniem do pracy (p = 0,01), poczuciem, że nie jestem zbyt dobra (p = 0,019) i problemami ze snem (p = 0,005). Pielęgniarki, które uważają, że stres wpływa negatywnie (72%) na wykonywaną pracę częściej uskarżały się na: utratę motywacji (p = 0,003), zniechęcenie do pracy (p = 0,033), rezygnację i brak perspektyw (p = 0,005) oraz na rozdrażnienie, lęk, stany depresyjne (p = 0,001) problemy ze snem (p = 0,007). Stres w miejscu pracy jest często odczuwany przez pielęgniarki potwierdziło to 64% badanych osób. Wyniki własne znalazły potwierdzenie w badaniach Ramuszewicz i wsp. 42% badanych pielęgniarek twierdziło, że są zestresowane, a 32% określiło się jako wypalone zawodowo [11]. Długotrwały i nadmierny stres jest przyczyną wielu różnorodnych objawów. W badanej grupie dostrzegalne są objawy psychiczne i fizyczne stresu, które mogą sugerować symptomy wypalenia zawodowego. Wyniki odpowiedzi badanych na pytanie jak często obserwują u siebie symptomy wypalenia prezentują się następująco: poczucie, że nie jestem zbyt dobra (p = 0,9), rozdrażnienie, lęk, stany depresyjne (p = 0,8), brak wiary we własne możliwości (p = 0,08), rezygnacja i brak perspektyw (p = 0,8), problemy ze snem (p = 0,6), zmęczenie i wyczerpanie emocjonalne (p = 0,7), gniew i agresja (p = 0,5), unikanie kontaktów osobistych z pacjentami (p = 0,4), brak empatii i obojętność w relacjach z pacjentem (p = 0,4), przeziębienia, bóle głowy i infekcje (p = 0,4), utrata motywacji (p = 0,4), problemy z nadużywaniem alkoholu i tytoniu (p = 0,2), zniechęcenie do pracy (p = 0,2), drażliwość i brak cierpliwości w stosunku do pacjentów, utrata masy ciała lub nadwaga (p = 0,14), brak sił i energii do pracy (p = 0,1), brak zdolności do koncentracji (p = 0,08), irytacja z drobnych niepowodzeń (p = 0,06). W badaniach przeprowadzonych wśród pielęgniarek lubelskich szpitali (n = 60) objawy wypalenia zawodowego, takie jak: zmęczenie, wyczerpanie, napięcie emocjonalne, trudności w koncentracji, uczucie poirytowania, strach, zauważyło u siebie 67% ankietowanych [13]. W badaniach Święckiej i Starun na niesprecyzowany niepokój uskarżało się 41,15% respondentów z oddziału chirurgicznego, 33,02% z internistycznego i 23,08% z SOR-u. Zaburzenia snu podawało 37,74% z oddziału chirurgicznego, z internistycznego 34,31%, a z SOR-u 32,05% badanych, a problemy z koncentracją miało 26,42% (interna), 25,50% (chirurgia),26,92% (SOR). Większość badanej grupy zgłaszało objawy psychiczne i fizyczne wynikające ze stresu: bóle głowy (72,89%), zmęczenie (60,78%). Respondenci mówili też o paleniu papierosów (26,92%) i piciu alkoholu (8,97%) [8]. Prezentowane wyniki wskazują na pewne przejawy wypalenia wśród personelu pracującego na oddziale hematologicznym. Zauważalna jest zależność niektórych objawów z odczuwanym stresem w miejscu pracy, co generuje objawy wypalenia potwierdzają to wyniki badanej grupy: zaburzona koncentracja, zniechęcenie, brak motywacji, problemy ze snem, drażliwość, brak cierpliwości w stosunku do pacjentów. Wnioski 1. W badanej grupie pielęgniarek hematologicznych występują przejawy wypalenia zawodowego. 2. Zauważalna jest zależność niektórych objawów z odczuwanym stresem w miejscu pracy, co generuje objawy wypalenia potwierdzają to 482

8 Izabella Uchmanowicz i wsp., Wypalenie zawodowe pielęgniarek wyniki badanej grupy: zaburzona koncentracja, zniechęcenie, brak motywacji, problemy ze snem, drażliwość, brak cierpliwości w stosunku do pacjentów. 3. Dostrzegalny jest też niekorzystny wpływ wadliwego przepływu informacji na kondycję psychofizyczną badanych osób. Brak sił i energii, utrata motywacji do pracy, pomyłki i błędy, zniechęcenie zgłaszane przez pielęgniarki pracujące z chorymi onkologicznie, poczucie, że nie są zbyt dobre. 4. Zauważona zależność wpływu stresu na wypalenie w większości dotyczy pielęgniarek z dużym stażem pracy, a co za tym idzie z większym doświadczeniem. Implikacje wynikające z badania Obciążenie w pracy pielęgniarek i związane z tym ryzyko wypalenia zawodowego ma związek nie tylko z odpowiedzialnością za pacjentów i kontaktów o emocjonalnie stresującym podłożu, ale też stawianych im wymogów dotyczących moralnych aspektów życia i poczucia kontroli. Postrzegana jako służba człowiekowi praca pielęgniarki może być źródłem satysfakcji, zadowolenia i realizacji zawodowej, ale też bywa niekiedy źródłem zniechęcenia, braku satysfakcji, poczuciem obciążenia. Ma to związek z charakterem wielozadaniowym pracy pielęgniarki, z jej bardzo złożoną i specyficzną strukturą, co wiąże się z rozmaitymi zdolnościami, umiejętnościami i predyspozycjami pielęgniarek. Stres i wypalenie zawodowe są zjawiskiem niepokojącym, dlatego aby im zapobiegać należy wdrożyć i rozwijać programy edukacyjne dla pielęgniarek. Pielęgniarki powinny poznać techniki i umiejętności radzenia sobie ze stresem, techniki relaksacji, komunikacji interpersonalnych, asertywności. Zorganizowanie warsztatów psychologicznych byłoby pomocne w wzmocnieniu słabych stron osobowości i nabyciu umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych, a tym samym chroniłoby przed wypaleniem. Należy wprowadzić zmiany w warunkach pracy związane z obsadą i wpłynąć na jakość przepływu informacji w zespole terapeutycznym. Ograniczenia badania W badaniu wzięło udział 51 pielęgniarek z jednego ośrodka, należałoby takie badania przeprowadzić w większej grupie i w większej liczbie szpitali, w których prowadzi się leczenie onkologiczne. Badanie to jest badaniem pilotażowym, a autorzy pracy planują zwiększenie grupy badanych pielęgniarek oraz przeprowadzenie walidacji zastosowanego kwestionariusza. Piśmiennictwo 1. Maslach C. Wypalenie w perspektywie wielowymiarowej. W: Sęk H. (red.). Wypalenie zawodowe przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. PWN, Warszawa 2000: Strelau J. Psychologia. Podręcznik akademicki. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej. Tom 3 PWN, Warszawa Steciwko A., Mastalerz-Migas A. Stres oraz wypalenie zawodowe : jak rozpoznawać, zapobiegać i leczyć. Elsevier Urban & Partner, Wrocław Sęk H. Wypalenie zawodowe przyczyny, mechanizmy, zapobieganie. PWN, Warszawa Dębska G., Cepuch G. Wypalenie zawodowe u pielęgniarek pracujących w zakładach podstawowej opieki zdrowotnej. Probl. Pielęg. 2008; 16: Kurowska K., Zuza-Witkowska A. Empatia a wypalenie zawodowe u pielęgniarek onkologicznych. Now. Lek. 2011; 80: Maslach C., Schaufeli W.B., Leiter M.P. Job burnout. Ann. Rev. Psychol. 2001; 52: Święcka M., Starun J. Stres a zespół wypalenia zawodowego wśród personelu pielęgniarskiego. Probl. Pielęg. 2005; 1 2: Lewandowska A., Litwin B. Wypalenie zawodowe jako zagrożenie w pracy pielęgniarki. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2009; 55 (3): Ramuszewicz M., Krajewska- Kułak E., Rolka H., Łukaszuk C. Próba oceny wiedzy na temat zespołu wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek bloku operacyjnego. Pielęg. XXI w 2004; 3 (8): Ramuszewicz M., Krajewska- Kułak E., Rolka H., Łukaszuk C., Kułak W. Problem wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek operacyjnych. Chir. Pol. 2005; 7 (4):

lek. psychiatra Dariusz Galanty Wypalenie zawodowe

lek. psychiatra Dariusz Galanty Wypalenie zawodowe lek. psychiatra Dariusz Galanty Wypalenie zawodowe Wypalenie zawodowe ogólnie: Jest wtedy gdy praca przestaje dawać satysfakcję, pracownik przestaje się rozwijać zawodowo, czuje się przepracowany i niezadowolony

Bardziej szczegółowo

SYNDROMWYPALENIA ZAWODOWEGO WŚRÓD PIELEGNIAREK PRACUJĄCYCH Z CHORYMI PSYCHICZNIE.

SYNDROMWYPALENIA ZAWODOWEGO WŚRÓD PIELEGNIAREK PRACUJĄCYCH Z CHORYMI PSYCHICZNIE. SYNDROMWYPALENIA ZAWODOWEGO WŚRÓD PIELEGNIAREK PRACUJĄCYCH Z CHORYMI PSYCHICZNIE. STRESZCZENIE Wypalenie zawodowe pojawia się w sytuacji przewlekłego stresu, który jest charakterystyczny dla zawodów służb

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE BIANKA MISIAK. Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego

STRESZCZENIE BIANKA MISIAK. Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego BIANKA MISIAK Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego STRESZCZENIE Pielęgnowanie jest tym rodzajem działalności, który przez swój szeroki zakres

Bardziej szczegółowo

Wypalenie zawodowe 2008-06-15. Definicje. Definicje. Definicje. Definicje. Definicje

Wypalenie zawodowe 2008-06-15. Definicje. Definicje. Definicje. Definicje. Definicje Wypalenie zawodowe Professional Burn-out Sydrome Wypalenia zawodowe objawia się chronicznym, nieprzemijającym nawet po odpoczynku zmęczeniem, wyczerpaniem emocjonalnym, pogorszeniem samopoczucia i funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Wypalenie zawodowe pielęgniarek pracujących w wybranych hospicjach stacjonarnych województwa mazowieckiego

Wypalenie zawodowe pielęgniarek pracujących w wybranych hospicjach stacjonarnych województwa mazowieckiego Artykuł oryginalny Dorota Pytka, Anna Doboszyńska, Ewa Kądalska, Anna Sienicka Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału auki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wypalenie zawodowe pielęgniarek

Bardziej szczegółowo

Dorota Molek-Winiarska, Katedra Zarządzania Kadrami

Dorota Molek-Winiarska, Katedra Zarządzania Kadrami Dr Dorota Dr Molek-Winiarska Dorota Molek-Winiarska, Katedra Zarządzania Kadrami Katedra Zarządzania Kadrami CZYM JEST STRES? Czym jest stres? BODŹCEM wywołuje określone emocje; REAKCJĄ na zaburzenie równowagi

Bardziej szczegółowo

Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu.

Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Zależy jej na Twoim sukcesie, w każdej sferze życia. Im więcej szczęśliwych ludzi na świecie,

Bardziej szczegółowo

Poźniak Ewa, Aneta Mielnik. Podmioty Ratownicze w Systemie Bezpieczeństwa Państwa Sanok 24 25. 10. 2013 r.

Poźniak Ewa, Aneta Mielnik. Podmioty Ratownicze w Systemie Bezpieczeństwa Państwa Sanok 24 25. 10. 2013 r. Poźniak Ewa, Aneta Mielnik Podmioty Ratownicze w Systemie Bezpieczeństwa Państwa Sanok 24 25. 10. 2013 r. Cel badań- określenie zagrożeń występujących w pracy ratowników medycznych. Materiał - badania

Bardziej szczegółowo

Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu.

Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Zależy jej na Twoim sukcesie, w każdej sferze życia. Im więcej szczęśliwych ludzi na świecie,

Bardziej szczegółowo

Specyfika pracy a wypalenie zawodowe w opinii pielęgniarek

Specyfika pracy a wypalenie zawodowe w opinii pielęgniarek Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 1(1)/2016 ISSN: 2451-1846 DOI: http://dx.doi.org/10.21784/iwp.2016.001 Leokadia Rezmerska 1, Dorota Kochman 1, Agnieszka Anaszewicz 2 1 Państwowa Wyższa

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM

STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Środowisko zawodowe, w jakim przebywa pracownik, jest bardzo ważnym elementem, który może wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz funkcjonowanie społeczne. Pielęgniarki

Bardziej szczegółowo

STOPIEŃ WYPALENIA ZAWODOWEGO WŚRÓD NAUCZYCIELI I PEDAGOGÓW PRACUJĄCYCH W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH

STOPIEŃ WYPALENIA ZAWODOWEGO WŚRÓD NAUCZYCIELI I PEDAGOGÓW PRACUJĄCYCH W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH STOPIEŃ WYPALENIA ZAWODOWEGO WŚRÓD NAUCZYCIELI I PEDAGOGÓW PRACUJĄCYCH W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH Patrycja Gołąbek Jonak Anna Michalczyk Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie WYPALENIE ZAWODOWE Pojęcie wypalenia

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM

STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School

Bardziej szczegółowo

STRES I WYPALENIE ZAWODOWE PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA

STRES I WYPALENIE ZAWODOWE PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA STRES I WYPALENIE ZAWODOWE PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. PRACA - BIZNES - KARIERA Dr Bogna Bartosz Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski plan Stres - zacznijmy od danych. Definicja czym jest stres i jakie są

Bardziej szczegółowo

TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna

TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i

Bardziej szczegółowo

POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM

POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy NF1 W RODZINIE

Bardziej szczegółowo

WORK LIFE BALANCE W BIZNESIE

WORK LIFE BALANCE W BIZNESIE czyli o tym, co każdy teoretycznie wie ale mało kto potrafi osiągnąć i utrzymać Lublin, 6.02.2013 1 4. KORZYŚCI 3. JAK? 2. DLACZEGO? 1. CO TO? 2 ŻYCIE PRYWATNE PRACA WARTOŚCI PRIORYTETY 3 CO TO JEST? Równowaga

Bardziej szczegółowo

WYPALENIE ZAWODOWE JAKO SPOŁECZNA DYSFUNKCJA W ŚRODOWISKU PRACY

WYPALENIE ZAWODOWE JAKO SPOŁECZNA DYSFUNKCJA W ŚRODOWISKU PRACY ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2017 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 112 Nr kol. 1990 Józef OBER Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania jozef.ober@polsl.pl Janusz KARWOT Przedsiębiorstwo

Bardziej szczegółowo

Badanie satysfakcji zawodowej pielęgniarek. Jerzy Krukowski

Badanie satysfakcji zawodowej pielęgniarek. Jerzy Krukowski Badanie satysfakcji zawodowej pielęgniarek Jerzy Krukowski październik 2008 Wstęp Dużą część naszego życia pochłania praca zawodowa. Często nie uświadamiamy sobie tego faktu. Zdarza się, zwłaszcza w zawodach

Bardziej szczegółowo

Zmiana pracy czy zmiana siebie? Wypalenie zawodowe

Zmiana pracy czy zmiana siebie? Wypalenie zawodowe Dzielenie się dobrymi praktykami w SP 1 Trzebnica Zmiana pracy czy zmiana siebie? Wypalenie zawodowe Mobilność kadry edukacji szkolnej https://goo.gl/images/f6wx4u https://goo.gl/images/q4rs5d O tzw. syndromie

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

Wypalenie zawodowe polskich pielęgniarek metaanaliza badań

Wypalenie zawodowe polskich pielęgniarek metaanaliza badań Wilczek-Rużyczka Hygeia Public Health E, Zaczyk 215, 5(1): I. Wypalenie 9-13 zawodowe polskich pielęgniarek metaanaliza badań Wypalenie zawodowe polskich pielęgniarek metaanaliza badań Professional burnout

Bardziej szczegółowo

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych

Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski

Bardziej szczegółowo

aport pielęgniarski jako źródło informacji o chorych w opinii lekarzy i pielęgniarek

aport pielęgniarski jako źródło informacji o chorych w opinii lekarzy i pielęgniarek P R A C A O R Y G I N A L N A Mirella Sulewska, Anna Doboszyńska, Andrzej Krupienicz Zakład Podstaw Pielęgniarstwa, Wydział Nauki o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego R aport pielęgniarski jako

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia psychospołeczne

Zagrożenia psychospołeczne Zagrożenia psychospołeczne 1. Wstęp Zarządzanie stresem nie jest dla pracodawców jedynie obowiązkiem moralnym i dobrą inwestycją, jest to wymóg prawny określony w dyrektywie ramowej 89 /391/EWG 3 2. Przeciwdziałanie

Bardziej szczegółowo

Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego

Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest przedstawienie lekarzom i personelowi medycznemu technik właściwej komunikacji

Bardziej szczegółowo

dr Paweł Kocoń Przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu pracowników podmiotów ekonomii społecznej

dr Paweł Kocoń Przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu pracowników podmiotów ekonomii społecznej dr Paweł Kocoń Przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu pracowników podmiotów ekonomii społecznej Definicja wypalenia zawodowego: Według H.J. Freudenberga. syndrom wypalenia charakteryzuje się poczuciem psychicznego

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Psychologia

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Psychologia YL AB U MODUŁ U ( PRZDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu BPsych Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Psychologia Obowiązkowy Wydział

Bardziej szczegółowo

Marta Kasper. Streszczenie

Marta Kasper. Streszczenie Marta Kasper Streszczenie Temat Wybrane czynniki bezpieczeństwa pacjentów objętych opieką pielęgniarską w oddziałach internistycznych i chirurgicznych szpitali polskich uczestniczących w projekcie RN4CAST

Bardziej szczegółowo

,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM

,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM ,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM UZALEŻNIENIE UZALEŻNIENIE TO NABYTA SILNA POTRZEBA WYKONYWANIA JAKIEJŚ CZYNNOŚCI LUB ZAŻYWANIA JAKIEJŚ SUBSTANCJI. WSPÓŁCZESNA PSYCHOLOGIA TRAKTUJE POJĘCIE UZALEŻNIENIA

Bardziej szczegółowo

ZWIĄZEK WYBRANYCH CZYNNIKÓW SOCJODEMOGRAFICZNYCH Z WYPALENIEM ZAWODOWYM WŚRÓD PIELĘGNIAREK

ZWIĄZEK WYBRANYCH CZYNNIKÓW SOCJODEMOGRAFICZNYCH Z WYPALENIEM ZAWODOWYM WŚRÓD PIELĘGNIAREK ZWIĄZEK WYBRANYCH CZYNNIKÓW SOCJODEMOGRAFICZNYCH Z WYPALENIEM ZAWODOWYM WŚRÓD PIELĘGNIAREK THE RELATIONSHIP BETWEEN SELECTED SOCIO-DEMOGRAPHIC FACTORS AND PROFESSIONAL BURNOUT AMONG NURSES Iwona Nowakowska,

Bardziej szczegółowo

Kwestionariusz nie stanowi też diagnozy medycznej zaburzeń lub chorób psychicznych. Pytania dotyczą siedmiu sfer Twojego funkcjonowania:

Kwestionariusz nie stanowi też diagnozy medycznej zaburzeń lub chorób psychicznych. Pytania dotyczą siedmiu sfer Twojego funkcjonowania: Do jakiej grupy należysz Grupa Student Pracownik administracji Pracownik służb mundurowych Nauczyciel lub inny pracownik edukacji Pracownik opieki zdrowotnej Pracownik pomocy społecznej Inna grupa zawodowa

Bardziej szczegółowo

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Białymstoku

Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Białymstoku P R A C A O R Y G I N A L N A Jolanta Lewko 1, Dorota Mielech 2, Wojciech Nyklewicz 1, Cecylia Łukaszuk 1, Matylda Sierakowska 1, Krystyna Kowalczuk 1, Barbara Jankowiak 1, Elżbieta Krajewska-Kułak 1 1

Bardziej szczegółowo

Kierowcy- sprawcy i ofiary wypadków drogowych. Konsekwencje uczestnictwa w wypadku a bezpieczeństwo ruchu drogowego

Kierowcy- sprawcy i ofiary wypadków drogowych. Konsekwencje uczestnictwa w wypadku a bezpieczeństwo ruchu drogowego Kierowcy- sprawcy i ofiary wypadków drogowych. Konsekwencje uczestnictwa w wypadku a bezpieczeństwo ruchu drogowego Dorota Merecz Zakład Psychologii Pracy Psychologiczne konsekwencje uczestnictwa w wypadku

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ PROFESJONALIZM I EMPATIA PIELĘGNIAREK A SATYSFAKCJA PACJENTÓW Z OPIEKI W ODDZIAŁACH NEUROCHIRURGICZNYCH Streszczenie rozprawy na stopień

Bardziej szczegółowo

DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY

DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY Termin depresja niezwykle rozpowszechniony w codziennym języku zazwyczaj używany jest do nazwania normalnej reakcji na trudne wydarzenie. Często zdarza się, że młody człowiek

Bardziej szczegółowo

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ

Bardziej szczegółowo

Martyna Kaflik-Pieróg, Nina Ogińska-Bulik Stres w pracy, poczucie własnej skuteczności a zespół wypalenia zawodowego u strażaków

Martyna Kaflik-Pieróg, Nina Ogińska-Bulik Stres w pracy, poczucie własnej skuteczności a zespół wypalenia zawodowego u strażaków Martyna Kaflik-Pieróg, Nina Ogińska-Bulik Stres w pracy, poczucie własnej skuteczności a zespół wypalenia zawodowego u strażaków Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica 7, 37-47 2003 ACTA UNIVERSITATIS

Bardziej szczegółowo

Jak rozmawiać o chorobie i śmierci z pacjentami terminalnie chorymi i ich rodzinami szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego

Jak rozmawiać o chorobie i śmierci z pacjentami terminalnie chorymi i ich rodzinami szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Jak rozmawiać o chorobie i śmierci z pacjentami terminalnie chorymi i ich rodzinami szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest zapoznanie lekarzy i personelu medycznego

Bardziej szczegółowo

STRES W PRACY A SYNDROM WYPALENIA ZAWODOWEGO U FUNKCJONARIUSZY POLICJI

STRES W PRACY A SYNDROM WYPALENIA ZAWODOWEGO U FUNKCJONARIUSZY POLICJI ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA PSYCHOLOGICA 7, 2003 NINA OGIŃSKA-BULIK Zakład Psychoprofilaktyki Instytut Psychologii UŁ Katedra Psychologii w Łodzi Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna STRES W

Bardziej szczegółowo

Rozwój emocjonalny i społeczny. Paula Ulrych Beata Tokarewicz

Rozwój emocjonalny i społeczny. Paula Ulrych Beata Tokarewicz Rozwój emocjonalny i społeczny w okresie dorastania Paula Ulrych Beata Tokarewicz Ogólna charakterystyka 11/12 19 lat Szeroka skala przemian, kształtowanie charakteru, próba ról Nie każdy przechodzi kryzys

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspieranie miękkich kompetencji dziecka Mgr Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 2 października 2014 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Bardziej szczegółowo

ypalenie zawodowe wśród pielęgniarek pracujących na oddziałach neurologicznych

ypalenie zawodowe wśród pielęgniarek pracujących na oddziałach neurologicznych P R A C A O R Y G I N A L N A Janina Ogińska 1, Regina Żuralska 2 1 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Braniewie 2 Zakład Pielęgniarstwa Społecznego i Promocji Zdrowia Wydziału Nauk o Zdrowiu

Bardziej szczegółowo

ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE

ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział Chorobowości Hospitalizowanej 23 luty Ogólnopolski

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZE D MI OTU) I nforma cje ogólne. Nazwa modułu: Psychologia

S YL AB US MODUŁ U ( PRZE D MI OTU) I nforma cje ogólne. Nazwa modułu: Psychologia YL AB U MODUŁ U ( PRZE D MI OTU) I nforma cje ogólne Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok 1, semestr (I i II) Liczba

Bardziej szczegółowo

ybrane elementy kształcenia praktycznego w opinii studentów pielęgniarstwa

ybrane elementy kształcenia praktycznego w opinii studentów pielęgniarstwa P R A C A O R Y G I N A L N A Lilla Walas, Wiesław Fidecki, Iwona Adamska-Kuźmicka, Agnieszka Sadurska, Mariusz Wysokiński, Marta Czekirda Katedra Rozwoju Pielęgniarstwa, Wydział Pielęgniarstwa i Nauk

Bardziej szczegółowo

Aspekty doświadczania bólu w grupie pielęgniarek anestezjologicznych w zależności od wybranych zmiennych socjodemograficznych

Aspekty doświadczania bólu w grupie pielęgniarek anestezjologicznych w zależności od wybranych zmiennych socjodemograficznych Aspekty doświadczania bólu w grupie pielęgniarek anestezjologicznych w zależności od wybranych zmiennych socjodemograficznych The experience of pain in the group of nurse anaesthetists depending on selected

Bardziej szczegółowo

TEMAT REFERATU: Zjawisko zespołu wypalania się sił u rodziców dzieci niepełnosprawnych.

TEMAT REFERATU: Zjawisko zespołu wypalania się sił u rodziców dzieci niepełnosprawnych. REFERAT PRZYGOTOWANY NA POSIEDZENIE ZESPOŁU SAMOKSZTAŁCENIOWEGO NAUCZYCIELI WSPIERAJACYCH SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 9 TEMAT REFERATU: Zjawisko zespołu wypalania się sił u rodziców dzieci niepełnosprawnych.

Bardziej szczegółowo

tres w pracy pielęgniarek jako czynnik ryzyka wypalenia zawodowego

tres w pracy pielęgniarek jako czynnik ryzyka wypalenia zawodowego P R A C A O R Y G I N A L N A Krystyna Kowalczuk 1, Anna Zdańska 2, Elżbieta Krajewska-Kułak 1, Cecylia Łukaszuk 1, Katarzyna Van Damme-Ostapowicz 1, Krystyna Klimaszewska 1, Dorota Kondzior 1, Beata Kowalewska

Bardziej szczegółowo

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Bartosz Satysfakcja. Test przeprowadzony za pośrednictwem 1 października 2018

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Bartosz Satysfakcja. Test przeprowadzony za pośrednictwem   1 października 2018 Bartosz Satysfakcja Test przeprowadzony za pośrednictwem https://satysfakcjazpracy.pl 1 października 2018 INFORMACJE POUFNE Wprowadzenie Celem serwisu jest umożliwienie osobom zainteresowanym w oszacowaniu

Bardziej szczegółowo

Michał Janiszewski. Rok: 2003 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 11, 130

Michał Janiszewski. Rok: 2003 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 11, 130 Michał Janiszewski Rok: 2003 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 11, 130 Terapeuci zatrudnieni w placówkach lecznictwa odwykowego spotykają się swojej pracy z dużymi wymaganiami i oczekiwaniami. Ponad 90%

Bardziej szczegółowo

Professional burnout syndrome among family physicians

Professional burnout syndrome among family physicians Professional burnout syndrome among family physicians Wypalenie zawodowe w grupie lekarzy rodzinnych Ewa Ogłodek professional burnout syndrome wypalenie zawodowe Department of Clinical Psychiatry of the

Bardziej szczegółowo

tres i wypalenie zawodowe wśród pracowników szpitalnych oddziałów ratunkowych

tres i wypalenie zawodowe wśród pracowników szpitalnych oddziałów ratunkowych P R A C A O R Y G I N A L N A Sylwia Nowakowska Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu S tres i wypalenie zawodowe wśród pracowników szpitalnych oddziałów ratunkowych Stress and burnout syndrome

Bardziej szczegółowo

Cz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:

Cz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest: Cz. II. Metodologia prowadzonych badań Rozdz. 1. Cele badawcze Celem badawczym niniejszego projektu jest: 1. Analiza zachowań zdrowotnych, składających się na styl życia Wrocławian: aktywność fizyczna,

Bardziej szczegółowo

Psychologia - opis przedmiotu

Psychologia - opis przedmiotu Psychologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Psychologia Kod przedmiotu 14.4-WP-PielP-CHOL-Sk-S14_pNadGenUY423 Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Pielęgniarstwo Profil

Bardziej szczegółowo

Obniżenie nastroju czy depresja??

Obniżenie nastroju czy depresja?? Obniżenie nastroju czy depresja?? T.ParnowskiIPiN Medyczny ProgramEdukacyjny PAP 10.02.2015 Czy depresja jest problemem społecznym?? Inw a śn cze W poł S h s yc P a j za c y d li za iejs ś erć i m Roczna

Bardziej szczegółowo

pinie pielęgniarek na temat kształcenia podyplomowego

pinie pielęgniarek na temat kształcenia podyplomowego P R A C A O R Y G I N A L N A Urszula Cisoń-Apanasewicz, Genowefa Gaweł, Dorota Ogonowska, Halina Potok Instytut Zdrowia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu O pinie pielęgniarek na temat

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:

Bardziej szczegółowo

Wsparcie społeczne. Dorota Wojcik, Natalia Zasada

Wsparcie społeczne. Dorota Wojcik, Natalia Zasada Wsparcie społeczne Dorota Wojcik, Natalia Zasada Czym jest wsparcie społeczne? Jest to wszelka dostępna dla jednostki pomoc w sytuacjach trudnych. Wsparcie to konsekwencja przynależności człowieka do sieci

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży ABC pierwszej pomocy Beata Birnbach Joanna Sylwester ROM-E Metis Katowice

Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży ABC pierwszej pomocy Beata Birnbach Joanna Sylwester ROM-E Metis Katowice Zaburzenia depresyjne u dzieci i młodzieży ABC pierwszej pomocy Beata Birnbach Joanna Sylwester ROM-E Metis Katowice ZABURZENIA DEPRESYJNE Zaburzenie depresji głównej Dystymia Zaburzenia dwubiegunowe 25

Bardziej szczegółowo

Syndrom wypalenia zawodowego w pracy pielęgniarek psychiatrycznych

Syndrom wypalenia zawodowego w pracy pielęgniarek psychiatrycznych ASPEKTY ZDROWIA I CHOROBY Tom 1, Nr 1, Rok 2016, s. 21 29 Syndrom wypalenia zawodowego w pracy pielęgniarek psychiatrycznych Anna Klajda 1, Leszek Szewczyk 1 1 Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji, Wydział

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA

Bardziej szczegółowo

lat deklarowało silny stopień nasilenia bólu. W RZS 51% respondentów chorujących powyżej 10 lat oceniało ból na poziomie silnym.

lat deklarowało silny stopień nasilenia bólu. W RZS 51% respondentów chorujących powyżej 10 lat oceniało ból na poziomie silnym. I. STRESZCZENIE Głównym celem pracy była analiza porównawcza jakości życia i stanu fizycznego pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów z grupą chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Badania przeprowadzono

Bardziej szczegółowo

ylwetka zawodowa pielęgniarki w opinii pacjentów

ylwetka zawodowa pielęgniarki w opinii pacjentów P R A C A O R Y G I N A L N A Katarzyna Grabska, Wanda Stefańska Wydział Pedagogiki i Nauk o Zdrowiu Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku S ylwetka zawodowa pielęgniarki w opinii pacjentów

Bardziej szczegółowo

Próba zrozumienia zjawiska wypalenia się u pastorów i przyczyn dla których opuszczają oni służbę

Próba zrozumienia zjawiska wypalenia się u pastorów i przyczyn dla których opuszczają oni służbę Próba zrozumienia zjawiska wypalenia się u pastorów i przyczyn dla których opuszczają oni służbę Te sformułowania wypalenie się pastorów, pastorzy którzy porzucają służbę, a nawet kwestie związane z zatrudnianiem

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego WP i NoZ AM w Lublinie, p.o. kierownika Zakładu: Prof. dr hab. n.

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005 Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział Kraków; Instytut Ochrony Zdrowia, Państwowa

Bardziej szczegółowo

Raport z badania ankietowego dot. Stopnia zadowolenia klienta z poziomu usług świadczonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Rykach.

Raport z badania ankietowego dot. Stopnia zadowolenia klienta z poziomu usług świadczonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Rykach. Raport z badania ankietowego dot. Stopnia zadowolenia klienta z poziomu usług świadczonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Rykach. Ryki, styczeń 2013r. 1 Wstęp Powiatowy Urząd Pracy w Rykach w okresie od

Bardziej szczegółowo

Biznes Progres. ...bo wszystko zaczyna i kończy się na ludziach. Szkolenia sprzedażowe. Szkolenia z zarządzania. Indywidualne Treningi Managerskie

Biznes Progres. ...bo wszystko zaczyna i kończy się na ludziach. Szkolenia sprzedażowe. Szkolenia z zarządzania. Indywidualne Treningi Managerskie Biznes Progres...bo wszystko zaczyna i kończy się na ludziach Szkolenia z zarządzania Szkolenia sprzedażowe Indywidualne Treningi Managerskie Coaching Biznes Progres ul. Lotników 83 44-100 Gliwice e-mail:

Bardziej szczegółowo

Żałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ

Żałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba i strata Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba Proces psychologicznej, społecznej i somatycznej reakcji, będącej odpowiedzią na utratę i jej konsekwencje. Spełnia prawie wszystkie kryteria

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA

ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA Depresja Inż. Agnieszka Świątkowska Założenia kampanii Światowy Dzień Zdrowia obchodzony co roku 7 kwietnia, w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia daje nam unikalną możliwość mobilizacji działań

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Promocja zdrowia psychicznego Kod

Bardziej szczegółowo

Dostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent :

Dostrzegalne zmiany u pacjenta na tym etapie terapii winny manifestować się tym, że pacjent : CARE BROK sp. z o.o Szkoła Specjalistów Psychoterapii Uzależnień i Instruktorów Terapii Uzależnień O7-306 Brok ul. Warszawska 25 tel.: 793 607 437 lub 603 801 442 mail.: care@brok.edu.pl www.brok.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Streszczenie Wstęp: Cel pracy:

Streszczenie Wstęp: Cel pracy: Streszczenie Wstęp: Ocena bólu, który jest zjawiskiem bardzo złożonym z klinicznego punktu widzenia, stanowi jedno z istotnych wyzwań współczesnej medycyny. Rzetelne oszacowanie bólu ma podstawowe znaczenie

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 22 SECTIO D 2004

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 22 SECTIO D 2004 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 22 SECTIO D 2004 Zakład Organizacji Pracy Pielęgniarskiej Wydziału Opieki i Oświaty Zdrowotnej Śląskiej Akademii Medycznej

Bardziej szczegółowo

oziom wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek pracujących w publicznych zakładach opieki zdrowotnej badania wstępne

oziom wypalenia zawodowego wśród pielęgniarek pracujących w publicznych zakładach opieki zdrowotnej badania wstępne P R A C A O R Y G I N A L N A Elżbieta Cipora, Ewa Smoleń, Lucyna Gazdowicz, Teresa Maliwiecka, Ewa Poźniak Instytut Medyczny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. J. Grodka w Sanoku P oziom wypalenia

Bardziej szczegółowo

ypalenie zawodowe i satysfakcja zawodowa w opinii pielęgniarek

ypalenie zawodowe i satysfakcja zawodowa w opinii pielęgniarek P R A C A O R Y G I N A L N A Katarzyna Sowińska 1, Katarzyna Kretowicz 2, Aleksandra Gaworska-Krzemińska 2, Dariusz Świetlik 3 1 Absolwentka studiów magisterskich pielęgniarstwo Gdański Uniwersytet Medyczny;

Bardziej szczegółowo

Czy to smutek, czy już depresja?

Czy to smutek, czy już depresja? Niebezpieczna siostra smutku jak rozpoznać i poradzić sobie z depresją? Warsztaty dla uczniów Czy to smutek, czy już depresja? Podstawowe różnice Smutek To emocja, której doświadczanie jest naturalne dla

Bardziej szczegółowo

ytuacja materialna rodzin pielęgniarek a poziom występującego wypalenia zawodowego

ytuacja materialna rodzin pielęgniarek a poziom występującego wypalenia zawodowego P R A C A O R Y G I N A L N A Bernadeta Cegła 1, Aneta Dowbór-Dzwonka 1, Małgorzata Filanowicz 1, Ewa Szynkiewicz 1, Kornelia Kędziora-Kornatowska 2, Zbigniew Bartuzi 3 1 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego,

Bardziej szczegółowo

EMPATIA A WYPALENIE ZAWODOWE U PIELĘGNIAREK ONKOLOGICZNYCH EMPATHY AND OCCUPATIONAL BURNOUT OF ONCOLOGICAL NURSES

EMPATIA A WYPALENIE ZAWODOWE U PIELĘGNIAREK ONKOLOGICZNYCH EMPATHY AND OCCUPATIONAL BURNOUT OF ONCOLOGICAL NURSES Nowiny Lekarskie 2011, 80, 4, 277 282 KRYSTYNA KUROWSKA, ANNA ZUZA-WITKOWSKA EMPATIA A WYPALENIE ZAWODOWE U PIELĘGNIAREK ONKOLOGICZNYCH EMPATHY AND OCCUPATIONAL BURNOUT OF ONCOLOGICAL NURSES Katedra i

Bardziej szczegółowo

UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU

UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU UPORCZYWE ZABURZENIA NASTROJU Dystymia ICD 10 niejednoznaczność terminu, grupa zaburzeń (obejmuje nerwicę depresyjną, depresyjne zaburzenie osobowości, depresję nerwicową, depresję lękową przewlekłą) Dystymia

Bardziej szczegółowo

(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu)

(imię i nazwisko nauczyciela) (przedmiot) (numer programu) Iwona Jończyk (imię i nazwisko nauczyciela) Wybrane zagadnienia z psychologii społecznej (przedmiot) 2407MR i GŻ 1997.08.18 (numer programu) Klasa IV TŻa, IV TŻb Lp. Cele kształcenia i wychowania Treści

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu (sylabus) na rok akademicki 2018/2019. Psychologia kliniczna. Fizjoterapia Studia II stopnia Profil praktyczny Studia stacjonarne

Opis przedmiotu (sylabus) na rok akademicki 2018/2019. Psychologia kliniczna. Fizjoterapia Studia II stopnia Profil praktyczny Studia stacjonarne Opis przedmiotu (sylabus) na rok akademicki 2018/2019 1. Metryczka Nazwa modułu/ przedmiotu: Kod przedmiotu: Jednostki prowadzące kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Program kształcenia (Kierunek

Bardziej szczegółowo

KONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII

KONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII KONFLIKTY NA ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII Maria Wujtewicz Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii GUMed II Konferencja Naukowa Czasopisma Anestezjologia Intensywna Terapia Sopot 2014 KONFLIKT INTERESÓW

Bardziej szczegółowo

praca, stres zawodowy, wypalenie

praca, stres zawodowy, wypalenie praca, stres zawodowy, wypalenie Marta Anczewska, Prof. dr hab. Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie Praca zawodowa Praca oddala od nas trzy wielkie niedole: nudę, występek i ubóstwo. Wolter Praca

Bardziej szczegółowo

Warunki pracy lekarzy. 85% lekarzy dentystów

Warunki pracy lekarzy. 85% lekarzy dentystów Warunki pracy lekarzy i lekarzy dentystów Badanie opinii środowiska Romuald Krajewski Teresa Perendyk Kinga Wojtaszczyk W numerze 9/2013 GL przedstawiliśmy opinie naszego środowiska o konflikcie interesów

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Kod kierunku: 12. Specjalność: pielęgniarstwo 1. PRZEDMIOT

Bardziej szczegółowo

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Jan Kowalski. Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015

Raport indywidualny INFORMACJE POUFNE. Jan Kowalski. Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015 Jan Kowalski Test przeprowadzony za pośrednictwem http://pracabezstresu.pl 5 stycznia 2015 INFORMACJE POUFNE Wprowadzenie Celem serwisu jest umożliwienie osobom zainteresowanym lub martwiącym się oszacowania

Bardziej szczegółowo

Zadania psychologa w szkole

Zadania psychologa w szkole Zadania psychologa w szkole Pracę psychologa w szkole określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. Według aktualnych przepisów do obowiązków psychologa zatrudnionego w szkole należy: 1) prowadzenie

Bardziej szczegółowo

Wiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28,

Wiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, Wiesław Fidecki Starzenie się społeczeństwa wyzwaniem dla opieki pielęgniarskiej Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 167-170 2007 Starzenie Się Społeczeństwa Wyzwaniem Dla Opieki Pielęgniarskiej

Bardziej szczegółowo

Bariery w realizacji zadań interdyscyplinarnego zespołu opieki paliatywnej. Mgr Katarzyna Mucha

Bariery w realizacji zadań interdyscyplinarnego zespołu opieki paliatywnej. Mgr Katarzyna Mucha Bariery w realizacji zadań interdyscyplinarnego zespołu opieki paliatywnej. Mgr Katarzyna Mucha Zespół interdyscyplinarny Grupa profesjonalistów, reprezentantów różnych dziedzin, którzy mogą i chcą podejmować

Bardziej szczegółowo

Zespół wypalenia zawodowego wśród zespołów OIT. Dorota Merecz Zakład Psychologii Pracy Instytut Medycyny Pracy

Zespół wypalenia zawodowego wśród zespołów OIT. Dorota Merecz Zakład Psychologii Pracy Instytut Medycyny Pracy Zespół wypalenia zawodowego wśród zespołów OIT Dorota Merecz Zakład Psychologii Pracy Instytut Medycyny Pracy 28 grudnia godz. 6.58 Przepełnienie, brak łóżek, nic się nie zmieniło. Piętnaście ciał w półmroku

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie emocjami

Zarządzanie emocjami Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 9 grudnia 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Co to jest inteligencja

Bardziej szczegółowo

Specyfika pracy z osobami bezrobotnym perspektywa psychologiczna

Specyfika pracy z osobami bezrobotnym perspektywa psychologiczna Specyfika pracy z osobami bezrobotnym perspektywa psychologiczna Anna Skuzińska Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Elblągu Plan wystąpienia Charakterystyka psychologiczna sytuacji bez

Bardziej szczegółowo

Załącznik 1. Streszczenie podsumowujące całość wykonanych prac.

Załącznik 1. Streszczenie podsumowujące całość wykonanych prac. Załącznik 1. Streszczenie podsumowujące całość wykonanych prac. Ocena obciążenia psychofizycznego oraz zapobieganie dolegliwościom układu mięśniowo-szkieletowego u pracowników centrów obsługi klientów

Bardziej szczegółowo

Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH

Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:

Bardziej szczegółowo