BADANIA EKSPERYMENTALNE ŁOPATY O PRZEKROJU DWUSPÓJNYM TURBINY WIATROWEJ O PIONOWEJ OSI OBROTU KINETYKA I MOMENT NAPĘDOWY TURBINY
|
|
- Kacper Dziedzic
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 JAN RYŚ, MARCIN AUGUSTYN * BADANIA EKSPERYMENTALNE ŁOPATY O PRZEKROJU DWUSPÓJNYM TURBINY WIATROWEJ O PIONOWEJ OSI OBROTU KINETYKA I MOMENT NAPĘDOWY TURBINY EXPERIMENTAL STUDIES OF A TWO-COHERENT CROSS-SECTION BLADE OF WIND ROTOR WITH VERTICAL AXIS MOTION AND A PROPELLING MOMENT OF WIND TURBINE Strezczenie W niniejzym artykule przedtawiono badania ekperymentalne łopaty o przekroju dwupójnym wirnika karuzelowego ilnika wiatrowego, z mechanizmem naprowadzania na kierunek wiatru i planetarnym ruchem łopat. Pokazano budowę łopaty oraz wyniki pomiarów ił aerodynamicznych i momentu aerodynamicznego działających na model łopaty. Na podtawie otrzymanych wyników przeanalizowano kinematykę i moment napędowy wirnika turbiny oraz moc jednotkową. Rezultaty obliczeń przedtawiono na ryunkach. Słowa kluczowe: turbina wiatrowa, łopata o przekroju dwupójnym, moment napędowy, moc jednotkowa Abtract Thi paper preent experimental tudie in a wind tunnel of a two coherent cro ection blade of wind rotor with vertical axi, mechanim of locating the direction of the wind and planetary rotation of blade. A tructure of the blade and reult of meaurement of aerodynamic force and aerodynamic torque were hown. Baed on received reult under ome aumption the propelling moment and unit power were obtained. The reult are preented in figure. Keyword: wind turbine, two-coherent cro-ection blade, directing unit, propelling moment, unite power * Prof. dr hab. inż. Jan Ryś, mgr inż. Marcin Augutyn, Intytut Kontrukcji Mazyn, Wydział Mechaniczny, Politechnika Krakowka.
2 94 1. Wtęp Siłownie o pionowej oi obrotu to rozwiązania kontrukcyjne bazujące głównie na trzech podtawowych wirnikach wiatrowych Savoniua, Darrieua oraz wirnika typu H, o wiele protze w budowie i tańze w ekploatacji od iłowni o oi poziomej, jednak mało popularne m.in. ze względu na wolnobieżność i niką prawność [6, 7]. W pozukiwaniu korzytniejzych rozwiązań kontrukcyjnych wirników turbin o pionowej oi obrotu itotny jet kztałt łopat oraz charakter ruchu łopat względem oi obrotu wirnika. W niniejzym artykule zaprezentowano analizę nowego rozwiązania dla wirnika o planetarnym ruchu łopat, których kztałt w przekroju poprzecznym jet dwupójny. Spoobem na ocenę efektywności nowego typu wirnika będzie analiza oparta na wynikach badań ekperymentalnych oraz obliczeniach. Celem badań ekperymentalnych, przeprowadzonych w tunelu aerodynamicznym Laboratorium Inżynierii Wiatrowej Politechniki Krakowkiej [5], była analiza wpływów wiatrowych na powierzchnie łopaty o przekroju dwupójnym, turbiny wiatrowej o pionowej oi obrotu [1, 2], podcza obciążenia wiatrem. Wynikiem badań było wyznaczenie wpółczynników aerodynamicznych niezbędnych do obliczeń momentu napędowego wirnika z jedną, z dwoma lub trzema łopatami, a natępnie wyznaczenie mocy jednotkowej łopaty w funkcji prędkości wiatru. 2. Obiekt badań Obiektem badań aerodynamicznych była łopata o przekroju dwupójnym ilnika wiatrowego o pionowej oi obrotu i planetarnym ruchu łopat wirnika z mechanizmem naprowadzania na kierunek wiatru. Na ryunku 1 pokazano tego typu turbinę z trzema łopatami, zaprojektowaną i zbudowaną w Intytucie Kontrukcji Mazyn Politechniki Krakowkiej [4]. Ry. 1. Model turbiny karuzelowej z planetarnym ruchem łopat w tunelu aerodynamicznym Laboratorium Inżynierii Wiatrowej Politechniki Krakowkiej Fig. 1. Model of a merry-go-round type wind rotor with a planetary blade motion in the Wind Engineering Laboratory, Cracow Univerity of Technology
3 95 Wykorzytany do badań model łopaty to kontrukcja przetrzenna kładająca ię z dwóch przeciwległych płatów z możliwością regulacji położenia względem iebie (ry. 2). Wymiary gabarytowe modelu: wyokość 625 mm, zerokość podtawy 250 mm, natomiat zerokość pojedynczego płata 150 mm, powierzchnia nominalna łopaty S o = 0,625 m 0,25 m = 0,156 m 2. Ry. 2. Przekrój poprzeczny łopaty o kztałcie dwupójnym Fig. 2. Interection of the two-coherent cro-ection blade Kztałt przekroju poprzecznego pojedynczego płata modelu łopaty turbiny wiatrowej ukztałtowano tak, aby na jednej połowie płata była powierzchnia płaka, równoległa do powierzchni głównej, a na drugiej połowie przechodziła w powierzchnię wypukłą. Przetrzeń w środkowej trefie łopaty znacznie zwiękza moment aerodynamiczny, a także wytrzymałość i ztywność rozwiązania kontrukcyjnego [3]. Uytuowanie modelu w czaie badań zilutrowano na ry. 3. Ry. 3. Model łopaty w przetrzeni pomiarowej tunelu aerodynamicznego PK Fig. 3. A model of the blade in the meaurement pace of the wind tunnel of Cracow Univerity of Technology Na ryunku 4 pokazano, kolejno od punktu A1 do A14, utawienia łopat w czaie pracy wirnika wraz z układem wpółrzędnych (x, h). Łopaty wirnika obracają ię względem włanej oi w kierunku przeciwnym i z prędkością dwukrotnie mniejzą niż prędkość obro-
4 96 tu względem wirnika. Jet to możliwe dzięki zatoowaniu w tym rozwiązaniu kontrukcyjnym przekładni planetarnej. Ry. 4. Schemat przekroju poprzecznego wirnika, b kąt działania wiatru na wirnik, prędkość wirnika V o = 0 Fig. 4. A cheme of the interection of the rotor, b the angle of diverting the wind on the rotor, rotation peed of rotor V o = 0 3. Przebieg badań i wyniki pomiarów Badania przeprowadzono dla utalonej prędkości wiatru W śr = 16 m/. Uśredniona wartość ciśnienia dynamicznego wynoiła P dśr = 163 N/m 2. Model łopaty zamontowano na pionowej pięciokładnikowej wadze aerodynamicznej w przetrzeni pomiarowej tunelu, pomiar prędkości wiatru wykonano za pomocą zepołu kanerów ciśnień. Czujniki ciśnieniowe umiezczono w płazczyźnie pionowej, co pokazano na ry. 3. Działające na badany model łopaty, iły i moment aerodynamiczny, jak również zorientowanie modelu w układzie wpółrzędnych, przedtawiono na ryunku poniżej.
5 97 Ry. 5. Zorientowanie modelu w układzie wpółrzędnych X, Y, Z, oraz h, x. Siły i momenty działające na model łopaty (P x opór aerodynamiczny, P y iła boczna, M z moment kręcający względem oi Z, W kierunek wiatru, g kąt pochylenia wektora prędkości względnej V do oi przekroju łopaty) Fig. 5. Configuration of the model in the ytem of coordinate bearing X, Y, Z, and alo aerodynamic force and aerodynamic torque active on model (P x aerodynamic drag, P y lateral aerodynamic force, M z torque, W the wind direction) Otrzymane wyniki pomiarów oporu aerodynamicznego P x, iły bocznej P y i momentu kręcającego M z w zależności od kąta natarcia wiatru, przedtawiono w potaci graficznej na ry Ry. 6. Opór aerodynamiczny P x w funkcji kąta natarcia wiatru g obracającej ię łopaty względem oi wirnika Fig. 6. Aerodynamic drag P x a function of the angle of wind attack g of the blade in the axi of the rotor rotate
6 98 Ry. 7. Siła boczna P y w funkcji kąta natarcia wiatru g obracającej ię łopaty względem oi wirnika Fig. 7. Lateral aerodynamic force P a function of the angle of wind attack g of the blade y in the axi of the rotor rotate Ry. 8. Moment kręcający M z względem oi z w funkcji kąta natarcia wiatru g obracającej ię łopaty względem oi wirnika Fig. 8. Torque M z a function of the angle of wind attack g of the blade in the axi of the rotor rotate 4. Wpółczynniki areodynamiczne łopaty dwupójnej Otrzymane z pomiaru wartości ił P x, P y i momentu M z dla łopaty o przekroju dwupójnym w układzie wpółrzędnych X, Y, Z, połużyły do obliczenia wartości ił R h, R x i momentu M hx w układzie h, x według ryunku 5. Do obliczeń przyjęto g = a/2 dla prędkości obwodowej V o = 0 i b = 0: α α Rη = Px Py co in 2 2 (1)
7 99 α α Rξ = Px Py + in co 2 2 (2) M hx = M z (3) oraz wpółczynników aerodynamicznych k h, k x, k hx w układzie h, x: k η = P R d r ' η S ηξ (4) k ξ Rξ = (5) P S ' d r ηξ k ηξ M ηξ = P S a d r ' ηξ (6) gdzie: P dśr to średnie ciśnienie dynamiczne, którego wartość obliczeniowa wynoi 0,5 W śr 2 r = 160,3 N/m 2 (W śr to średnia prędkość wiatru o wartości W śr = 16,28 m/, r gętość powietrza r= 1,21 kg/m 3 ), a otrzymana wartość średnia ciśnienia dynamicznego z pomiaru to P dśr = 163 N/m 2, a = 250 mm zerokość modelu, S hx aktualna powierzchnia obryu [m 2 ] modelu łopaty (ry. 9) obliczona z iloczynu wyokości łopaty h = 0,65 m do rzutu protopadłego jej obryu zależnego od utawienia łopaty w układzie X, Y według ry. 4. Ry. 9. Aktualna, chwilowa powierzchnia obryu [m 2 ] modelu łopaty w funkcji kąta natarcia wiatru a łopaty względem oi wirnika w układzie h, x Fig. 9. Current area of the contour [m 2 ] of the blade a function of the angle of wind attack a of the turning blade the account of the axi of the rotor in x and h ytem of coordinate
8 100 Poniżej w formie graficznej przetawiono, na podtawie otrzymanych z badań ekperymentalnych wartości ił P x, P y i momentu M z dla badanej łopaty o przekroju dwupójnym w układzie wpółrzędnych X, Y, Z, wyliczone wartości ił R h, R x i momentu M hx w układzie h, x oraz ich wpółczynniki aerodynamiczne k h, k x, k hx. Ry. 10. Wartości ił i momentu kręcającego w układzie h, x oraz wyliczone na podtawie tych wartości wpółczynniki aerodynamiczne w funkcji kąta natarcia wiatru g obracającej ię łopaty względem oi wirnika Fig. 10. Value of aerodynamic force and torque in x and h ytem of coordinate, and the aerodynamic coefficient enumerated baed on thee value a function of the angle of wind attack g of the turning blade the account of the axi of the rotor W celu wyliczenia momentu całkowitego iłowni w układzie h, x, w potaci funkcji (7) zapiano aktualną, chwilową powierzchnię odryu S hx, otrzymując teoretyczną powierzchnię obryu S(a) tanowiącą parametr bezwymiarowy modelu łopaty: Sηξ α α α S( α) = = in κ co co h a + ign (7)
9 101 gdzie: κ= b a (8) a zerokość modelu łopaty równa 0,25 m, b odległość między elementami kładającymi ię na przekrój dwupójny równa 0,036 m. Ry. 11. Bezwymiarowa, teoretyczna powierzchnia obryu łopaty turbiny w funkcji kąta natarcia wiatru a łopaty względem oi wirnika w układzie h, x Fig. 11. Dimenionle, computational area of the contour [m 2 ] of the blade a function of the angle of wind attack α of the turning blade the account of the axi of the rotor in x and h ytem of coordinate 5. Moment rozruchowy turbiny wiatrowej o pionowej oi obrotu z jedną łopatą przy prędkości wirnika V o = 0, b = 0 Zgodnie z ryunkiem 12 na łopatę turbiny działają iły: R x ; R h i moment M hx. Można zatem zapiać ogólny wzór na całkowity moment napędowy wirnika generowany przez jedną łopatę M 1 ) jako średnią arytmetyczną momentów dla jednej łopaty w funkcji kąta natarcia wiatru a ) obracającej ię łopaty względem oi wirnika: α α M1( α ) = Rη co Rξ in R M ηξ (9) gdzie: R promień od oi wirnika do oi łopaty równy 1,5 m. Otrzymane wartości momentu całkowitego wirnika dla jednej łopaty M 1 ) w funkcji kąta natarcia wiatru a ) przedtawiono na ry. 13.
10 102 Ry. 12. Schemat ił działających na łopatę turbiny dla wybranych położeń względem oi wirnika prędkość obrotowa wirnika V = 0 Fig. 12. A cheme of force executing on blade of turbine for choen location by rotor rev of the rotor V = 0 Ry. 13. Wartości momentu całkowitego M 1 ) [Nm] dla jednej łopaty w funkcji kąta obrotu a obracającej ię łopaty względem oi wirnika w układzie h, x prędkość obrotowa wirnika V o = 0 Fig. 13. Value of total torque [Nm] for one blade a function of the angle α of the turning blade the account of the axi of the rotor in h, x ytem of coordinate rev of the rotor V o = 0
11 103 Moment całkowity dla trzech łopat M III ) względem układu h, x przy V = 0 to uma momentów całkowitych dla jednej M 1 ), dwóch M 2 ) i trzech M 3 ) łopat w funkcji kąta natarcia wiatru a ). M III ) = M 1 ) + M 2 ) + M 3 ) (10) Na ryunku 14 pokazano wartości momentu dla wzytkich trzech łopat z oobna M 1 ), M 2 ), M 3 ). Zaznaczono również cykl, w którym generowany jet moment całkowity M III ) przez wzytkie trzy łopaty jednocześnie. Ry. 14. Wartości momentu całkowitego M 1 ), M 2 ), M 3 ) [Nm] dla trzech łopat w funkcji kąta obrotu a Fig. 14. Value of total torque [Nm] for three blade a function of the angle a Wartości momentu całkowitego dla trzech łopat M III ) względem układu h, x przy V o = 0 zilutrowano na ry. 15. Ry. 15. Wartości momentu całkowitego M III ) [Nm] dla trzech łopat w funkcji kąta obrotu a obracających ię łopat względem oi wirnika w układzie h, x prędkość obrotowa wirnika V o = 0, b = 0 Fig. 15. Value of total torque [Nm] for three blade a function of the angle of α of the turning blade the account of the axi of the rotor in h x ytem of coordinate rev of the rotor V o = 0, b = 0
12 Orientacja prędkości względnej na płazczyznę łopaty turbiny W trakcie ruchu obrotowego pojedynczej łopaty turbiny z prędkością obrotową V o, wartość prędkości względnej V i jej orientacja względem oi ymetrii łopaty ulega zmianie. W przedtawionym poniżej toku obliczeń wyznaczono kierunek wektora oraz kładowe prędkości względnej wiatru V dla układu ruchomego związanego z pojedynczą łopatą turbiny x i h, dla prędkości wiatru W, prędkości wirnika V o i kąta natarcia wiatru względem oi łopaty b. Kąt a = 0 2p jet kątem natarcia wiatru dla obracającej ię łopaty względem oi obrotu wirnika (b = a/2) [3]. Zgodnie z ryunkiem 16 prędkość względną wiatru otrzymano ze wzoru: V = W V o (11) Wyznaczono kładowe x-y prędkość bezwzględnej wiatru W: W x = W inb (12) W y = W cob (13) Podobnie dla prędkości wirnika V o : V ox = V o ina (14) V oy = V o coa (15) Korzytając z wyżej zapianych wzorów, kładowe prędkości względnej otrzymają potać: V x = W inb V o ina (16) V y = W cob + V o coa (17) V = W + V 2WV inαinβ+ 2WV coαcoβ (18) o o o Otateczny wzór na wartość prędkości względnej V wiatru wygląda natępująco: 2 2 V = W + V + 2WV co( α+ β ) (19) o Składowe prędkości względnej względem układu ruchomego związanego z łopatą turbiny x i h można wyznaczyć z zależności: α α Vξ = Vx co + Vyin 2 2 α α Vη = Vxin + Vy co (21) 2 2 Po podtawieniu wzorów (16) i (17), wykonaniu uprozczeń otrzymano natępujące wzory na kładowe prędkości względnej V dla układu ruchomego związanego z łopatą turbiny x i h: α α V ξ = W in + β V o 2 in 2 o (20) (22)
13 105 α α V η = W co + β V o 2 + co 2 (23) Ry. 16. Schemat łopaty wirnika turbiny w ruchu dla kąta a Fig. 16. A cheme of the rotor blade in motion under angle of a blade a Kierunek wektora prędkości względnej V określa kąt g pokazany na ryunku 16. Kąt ten określa zależność na kładowe prędkości względnej V dla układu ruchomego x i h związanego z łopatą turbiny x i h: ξ γ = arctg V V η (24) lub γ ξ = arcin V V (25) Poniżej w formie graficznej przedtawiono przykład funkcji prędkości względnej V ), dla danej prędkości bezwzględnej powietrza W = 16 m/, kąta natarcia wiatru względem oi
14 106 łopaty g [º], g = g 180/p, dla b = 0 i prędkości wirnika V o = 10 m/ oraz kąta obrotu wirnika a [rad] lub a [º], a = a 180/p i obliczonej ze wzoru (18). Ry. 17. Wykre wartości prędkości względnej V ) w funkcji kąta obrotu wirnika a ; prędkość powietrza W=16 m/; b = 0; prędkość wirnika V o = 10 m/ Fig. 17. Graph of the value of the relative peed V ) in the function of the angle a ; air velocity W = 16 m/ec; b = 0; impeller peed V o = 10 m/ec Ry. 18. Wykre wartości kąta natarcia g = g w funkcji kąta obrotu wirnika a = a ; W=16 m/; b = 0; V o = 10 m/ Fig. 18. Graph of the value of the angle of attack g = g in the function of the angle a = a ; air velocity W=16 m/ec; b = 0; V o = 10 m/ec Korzytając ze wzorów (26) i (27) otrzymano wzór na wyliczenie kąta natarcia g w funkcji kąta obrotu wirnika a (28): V α αα ( ) αα ( ) ξ ( ) = Win + β Vo in 2 2 V α αα ( ) αα ( ) η( ) = W co + β Vo co (26) (27)
15 107 γ Vξ ( α ) αα ( ) β ( α) = arcin co V ( α) 180 π + ign Φ α 181 β 180 β π π Kąt g zgodnie z ry. 16 zmienia ię w zakreie < 0º, 180º >, co oznacza konieczność interpolacji wpółczynników aerodynamicznych do obliczeń numerycznych, które zotały wyznaczone na podtawie badań ekperymentalnych. Metodykę obliczeń tych wpółczynników podano w kolejnym rozdziale. (28) 7. Interpolacja wpółczynników areodynamicznych W obliczeniach momentu napędowego w trakcie ruchu obrotowego wirnika turbiny można założyć uśrednioną wartość wpółczynników aerodynamicznych k x, k h, k hx, jak to zatoowano w pracy [3]. Obecnie w wyniku badań ekperymentalnych można zaproponować interpolację funkcyjną k x (g), k h (g), k hx (g) względem kąta g() pochylenia wektora prędkości względnej V do oi przekroju poprzecznego łopaty. Jedną z możliwości interpolacyjnych przedtawiają zapiane niżej funkcje i wykrey. Interpolacja wartości wpółczynnika aerodynamicznego k x względem kąta g(): γ γ γ 037, ξ ( ) =, in( ( )) + in( 3 γγ ( )) (29) γγ ( ) + 01, k 094 Ry. 19. Wartości wpółczynnika aerodynamicznego k x (g ) w funkcji kąta natarcia g() Fig. 19. Value of aerodynamic coefficient k x (g ) in function of the angle of wind attack g() Interpolacja wartości wpółczynnika aerodynamicznego k hx względem kąta g(): γ,,, ηξ ) (30) π π π k ( ) =, + γγ ( ) +, γγ ( ) +, + γγ (
16 108 Ry. 20. Wartości wpółczynnika aerodynamicznego k h (g ) w funkcji kąta natarcia g() Fig. 20. Value of aerodynamic coefficient k hx (g ) in function of the angle of wind attack g() Interpolacja wartości wpółczynnika aerodynamicznego k h względem kąta g(): γ, η ( ) (31) π k ( ) =, γγ 8. Obliczenie momentu napędowego turbiny z wirnikiem o trzech łopatach Znając funkcje wpółczynników k x (g), k h (g), k hx (g) oraz kąta g(a), można zapiać zależności na momenty napędowe dla jednej łopaty turbiny, zakładając, że prędkość powietrza W = cont i prędkość wirnika V o = cont. α Mξ = Pd Sηξ() γ kξ() γ R in 2 γ = γ( α), α Mη = Pd Sηξ() γ kη() γ R co 2 M = P S () γ k () γ a ηξ d ηξ ηξ 2 a R 3 Wprowadzając bezwymiarową powierzchnię obryu łopaty S(g)w kierunku aktualnego zwrotu wektora prędkości względnej V, możemy momenty zapiać w formie bezwymiarowej. (32)
17 109 gdzie: S o [m 2 ] R [m] M ξ P S R m S k α = ξ = () γ ξ()in γ d o 2 M η P S R m S k α = η = () γ η( γ)co d o 2 M ηξ 2 = ηξ = () γ ηξ () γ P S R m 3 S k d o So = b h, m = m + m + ξ η m ηξ (33) nominalna powierzchnia łopaty, m bezwymiarowy moment napędowy dla jednej łopaty turbiny, promień wirnika turbiny. Obliczenia nawiązujące do danych w przykładzie (33) zamiezczono poniżej. π Vξ ( α ) 180 αα ( ) β S( α ) = in arcin ign co V ( α ) π Φ 181+ α β π β π + α κ π 2 π co ign co α π 180 (34) Ry. 21. Zmienność powierzchni S ) w funkcji kąta obrotu wirnika a ; W = 16 m/; b = 0; V o = 10 m/ Fig. 21. Changeability of the area S ) in the function of the angle a ; W = 16 m/ec; b = 0; V o = 10 m/ec Poniżej pokazano wartości wpółczynników aerodynamicznych k x (g), k h (g), k hx (g) w zależności od kąta natarcia wiatru a obracającej ię łopaty względem oi wirnika.
18 110, π kη( α) = 015, 030 γα ( ) π 180 π kξ ( α) = 094, in γ( α) , π in 3 γα ( ) π γα ( ) , 180 = 19, + 171, π, π, π k ηξ γ( α) + 019, 057 γα ( ) + 209, γα ( ) π 180 π 180 π 180 (35) Ry. 22. Zmienność wpółczynników aerodynamicznych k x (g), k h (g), k hx (g) w funkcji kąta obrotu wirnika a ; W=16 m/; b = 0; V o = 10 m/ Fig. 22. Changeability of the aerodynamic coefficient k x (g), k h (g), k hx (g) in the function of the angle a ; W = 16 m/ec; b = 0; V o = 10 m/ec Wartości kładowe momentu działającego na wirnik turbiny m hz ), m z (α ), m h (α ) dla jednej łopaty w funkcji kąta obrotu względem oi wirnika a. 2 mηξ ( α) = S( α) kηξ ( α ) 3 α π mξ( α) = S( α) kξ( α ) in α π = α π mη( α) S( α) kη( α ) co ign co (36)
19 111 Ry. 23. Zmienność kładowych m hz ), m z ), m h ) dla jednej łopaty w funkcji kąta obrotu względem oi wirnika a Fig. 23. Changeability of the moment component m hz ), m z ), m h ) for one blade in the function of the angle a Dodając wzytkie kładowe momentu działającego na wirnik turbiny m hz ), m z ), m h ), otrzymujemy całkowity moment napędowy m ) dla jednej łopaty w funkcji kąta obrotu względem oi wirnika a. m ) = m hx ) + m x ) + m h ) (37) Ry. 24. Wartości momentu napędowego m ) dla jednej łopaty w funkcji kąta obrotu względem oi wirnika a Fig. 24. Value of the moment m ) for one blade in the function of the angle a Moment i moc dla turbiny o trzech łopatach przedtawiono poniżej. Wykonując obliczenia wg wzorów (33), możemy wyznaczyć bezwymiarowy moment napędowy m ), a natępnie całkując, wyznaczyć moment średni I dla turbiny z trzema łopatami oraz moc przypadającą na 1 m 2 powierzchni nominalnej łopaty.
20 I = m d + m d + m d ( α ) α 120 ( α ) α ( α ) α S = 1 o R = 15, M3 = P S R I d M3 = 135, o (38) N = M V o 3 3 R N3= 1, Ry. 25. Charakterytyka mocy turbiny N3 [W] w funkcji prędkości obrotowej wirnika V o [m/] Fig. 25. Characteritic of the power of the turbine N3 [W] in the function of the rotation peed of the rotor V o [m/] Opierając ię na przygotowanym poobie obliczeniowym, można wyznaczyć charakterytykę mocy turbiny, czyli zależność mocy N [W] na 1 m 2 powierzchni łopaty w funkcji prędkości obwodowej wirnika V o [m/]. Przyjmując średnie wartości wpółczynników aerodynamicznych k x = 0,8, k h = 0,5, k hx = 0,15, możemy wg [3] obliczyć protzymi wzorami moment oraz moc turbiny na 1 m 2 powierzchni łopat, otrzymując podobny wynik z niewielkim błędem. 9. Wnioki Na podtawie przeprowadzonych badań ekperymentalnych wyznaczono wpółczynniki aerodynamiczne modelu łopaty dwupójnej wirnika turbiny przy dowolnym jej zorientowaniu względem wektora prędkości trugi powietrza. Wpółczynniki te połużyły do napiania programu obliczeniowego momentu napędowego i mocy na jednotkę powierzchni łopaty w trakcie pracy wirnika turbiny z prędkością V o, oraz wyznaczenia charakterytyki
21 113 mocy, która wkazuje, że turbina tego typu jet turbiną wolnobieżną, makimum mocy oiąga przy prędkości wirnika V o = (0,5 0,8) W, gdzie W prędkość wiatru. Efekt aerodynamiczny związany z kztałtem łopaty (moment M hx ) ujawnia ię przy więkzej prędkości V o. Można więc pozukiwać innego prowadzenia łopat wirnika, tak aby efekt aerodynamiczny był znaczący, co pozwoli na realizację projektu turbiny zybkobieżnej z wykorzytaniem łopat dwupójnych zatoowanych w obecnym rozwiązaniu kontrukcyjnym wirnika turbiny. Literatura [1] Ryś J., Projekt wynalazczy zarejetrowany pod numerem P , Zepół amonaprowadzania głowicy ilnika wiatrowego na kierunek wiatru, [2] Ryś J., Projekt wynalazczy zarejetrowany pod numerem P , Wirnik karuzelowego ilnika wiatrowego, [3] Augutyn M., Ryś J., Kinematyka i moment napędowy turbiny wiatrowej o pionowej oi wirnika, Czaopimo Techniczne, z. 11, 1-M/2007, Kraków [4] Augutyn M., Budowa modelu i prezentacja działania turbiny wiatrowej nowego typu oraz perpektywy zatoowań, Konf. Czyta energia czyte środowiko 2008, AGH, Kraków [5] Flaga A., Maty P., Augutyn M., Wpółczynniki aerodynamiczne czterech typów łopat wirników karuzelowych, Raport z badań, Laboratorium Inżynierii Wiatrowej, Politechnika Krakowka, Kraków [6] Flaga A., Wind turbine (in Polih, in printing), Wydawnictwo Politechniki Krakowkiej, Kraków [7] Lewandowki W.M., Proekologiczne odnawialne źródła energii, Wydawnictwo Naukowo- -Techniczne, Warzawa 2007.
BADANIA EKSPERYMENTALNE ŁOPATY O PRZEKROJU DWUSPÓJNYM TURBINY WIATROWEJ O PIONOWEJ OSI OBROTU KINETYKA I MOMENT NAPĘDOWY TURBINY
JAN RYŚ, MARCIN AUGUSTYN * BADANIA EKSPERYMENTALNE ŁOPATY O PRZEKROJU DWUSPÓJNYM TURBINY WIATROWEJ O PIONOWEJ OSI OBROTU KINETYKA I MOMENT NAPĘDOWY TURBINY EXPERIMENTAL STUDIES OF A TWO-COHERENT CROSS-SECTION
Bardziej szczegółowoKINEMATYKA I MOMENT NAPĘDOWY TURBINY WIATROWEJ O PIONOWEJ OSI OBROTU WIRNIKA
ARCIN AUGUSTYN, JAN RYŚ KINEATYKA I OENT NAPĘDOWY TURBINY WIATROWEJ O PIONOWEJ OSI OBROTU WIRNIKA KINEATICS AND DRIING TORQUE OF A WIND TURBINE WITH ROTOR ROTATION ERTICAL AXIS Strezczenie Abtract W niniejzym
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKÓW AERODYNAMICZNYCH RÓŻNYCH TYPÓW ŁOPAT WIRNIKA KARUZELOWEGO
PIOTR MATYS, MARCIN AUGUSTYN WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKÓW AERODYNAMICZNYCH RÓŻNYCH TYPÓW ŁOPAT WIRNIKA KARUZELOWEGO EXPERIMENTAL DETERMINATION OF AERODYNAMIC COEFFICIENTS OF DIFFERENT TYPES OF MERRY-GO-ROUND
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 4 Badanie zjawiska Halla i przykłady zastosowań tego zjawiska do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej
Ćwiczenie nr 4 Badanie zjawika alla i przykłady zatoowań tego zjawika do pomiarów kąta i indukcji magnetycznej Opracowanie: Ryzard Poprawki, Katedra Fizyki Doświadczalnej, Politechnika Wrocławka Cel ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoObliczanie naprężeń stycznych wywołanych momentem skręcającym w przekrojach: kołowym, pierścieniowym, prostokątnym 7
Obiczanie naprężeń tycznych wywołanych momentem kręcającym w przekrojach: kołowym, pierścieniowym, protokątnym 7 Wprowadzenie Do obiczenia naprężeń tycznych wywołanych momentem kręcającym w przekrojach
Bardziej szczegółowoSZEREGOWY SYSTEM HYDRAULICZNY
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N 1 SZEREGOWY SYSTEM HYDRAULICZNY 1. Cel ćwiczenia Sporządzenie wykreu Ancony na podtawie obliczeń i porównanie zmierzonych wyokości ciśnień piezometrycznych z obliczonymi..
Bardziej szczegółowos Dla prętów o stałej lub przedziałami stałej sztywności zginania mianownik wyrażenia podcałkowego przeniesiemy przed całkę 1 EI s
Wprowadzenie Kontrukcja pod wpływem obciążenia odkztałca ię, a jej punkty doznają przemiezczeń iniowych i kątowych. Umiejętność wyznaczania tych przemiezczeń jet konieczna przy prawdzaniu warunku ztywności
Bardziej szczegółowoBadanie charakterystyk turbiny wiatrowej w funkcji prędkości wiatru
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Instrukcja do zajęć laboratoryjnych w funkcji prędkości wiatru Ćwiczenie nr 1 Laboratorium z przedmiotu Odnawialne źródła energii Kod:
Bardziej szczegółowoRUCH FALOWY. Ruch falowy to zaburzenie przemieszczające się w przestrzeni i zmieniające się w
RUCH FALOWY Ruch alowy to zaburzenie przemiezczające ię w przetrzeni i zmieniające ię w czaie. Podcza rozchodzenia ię al mechanicznych elementy ośrodka ą wytrącane z położeń równowagi i z powodu właności
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE KOMBINACJI POTENCJAŁÓW T- DO WYZNACZANIA PARAMETRÓW SZTYWNOŚCI SIŁOWNIKA ŁOŻYSKA MAGNETYCZNEGO
Zezyty Problemowe Mazyny Elektryczne Nr 83/29 89 Broniław Tomczuk, Jan Zimon Politechnika Opolka, Opole WYKORZYSTANIE KOMBINACJI POTENCJAŁÓW T- DO WYZNACZANIA PARAMETRÓW SZTYWNOŚCI SIŁOWNIKA ŁOŻYSKA MAGNETYCZNEGO
Bardziej szczegółowoZad. 4 Oblicz czas obiegu satelity poruszającego się na wysokości h=500 km nad powierzchnią Ziemi.
Grawitacja Zad. 1 Ile muiałby wynoić okre obrotu kuli ziemkiej wokół włanej oi, aby iła odśrodkowa bezwładności zrównoważyła na równiku iłę grawitacyjną? Dane ą promień Ziemi i przypiezenie grawitacyjne.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA LUBELSKA
Badania opływu turbiny wiatrowej typu VAWT (Vertical Axis Wind Turbine) Międzyuczelniane Inżynierskie Warsztaty Lotnicze Cel prezentacji Celem prezentacji jest opis przeprowadzonych badań CFD oraz tunelowych
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI POSTACIOWEJ G ORAZ NAPRĘŻEŃ SKRĘCAJĄCYCH METODĄ TENSOMETRYCZNĄ
Ćwiczenie 7 WYZNACZANIE ODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI POSTACIOWEJ G ORAZ NAPRĘŻEŃ SKRĘCAJĄCYCH ETODĄ TENSOETRYCZNĄ A. PRĘT O PRZEKROJU KOŁOWY 7. WPROWADZENIE W pręcie o przekroju kołowym, poddanym obciążeniu momentem
Bardziej szczegółowoBlok 2: Zależność funkcyjna wielkości fizycznych
Blok : Zależność funkcyjna wielkości fizycznych ZESTAW ZADAŃ NA ZAJĘCIA 1. Na podtawie wykreu oblicz średnią zybkość ciała w opianym ruchu.. Na ryunku przedtawiono wykre v(t) pewnego pojazdu jadącego po
Bardziej szczegółowo( L,S ) I. Zagadnienia
( L,S ) I. Zagadnienia. Elementy tatyki, dźwignie. 2. Naprężenia i odkztałcenia ciał tałych.. Prawo Hooke a.. Moduły prężytości (Younga, Kirchhoffa), wpółczynnik Poiona. 5. Wytrzymałość kości na ścikanie,
Bardziej szczegółowoModel efektywny dla materiałów komórkowych w zakresie liniowo-sprężystym Małgorzata Janus-Michalska
Model efektywny dla materiałów komórkowych w zakreie liniowo-prężytym Małgorzata Janu-Michalka Katedra Wytrzymałości Materiałów Intytut Mechaniki Budowli Politechnika Krakowka PAN PREZENTACJI. Wprowadzenie.
Bardziej szczegółowoWYMIAROWANIE PRZEKROJÓW POZIOMYCH KOMINÓW ŻELBETOWYCH W STANIE GRANICZNYM NOŚNOŚCI WG PN-EN - ALGORYTM OBLICZENIOWY
Budownictwo DOI: 0.75/znb.06..7 Mariuz Pońki WYMIAROWANIE PRZEKROJÓW POZIOMYCH KOMINÓW ŻELBETOWYCH W STANIE GRANICZNYM NOŚNOŚCI WG PN-EN - ALGORYTM OBLICZENIOWY Wprowadzenie Wprowadzenie norm europejkich
Bardziej szczegółowoTurbina wiatrowa vawt pomiar sił naporu łopaty w tunelu aerodynamicznym
Turbina wiatrowa vawt pomiar sił naporu łopaty w tunelu aerodynamicznym Waldemar Fedak, Wojciech Gancarski, Stanisław Anweiler, Adam Niesłony, Roman Ulbrich 1. Wprowadzenie W debacie zrównoważonego rozwoju
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA MODELU MATEMATYCZNEGO ROBOTA INSPEKCYJNEGO
MODELOWANIE INśYNIERSKIE ISSN 896-77X 36,. 87-9, liwice 008 IDENTYFIKACJA MODELU MATEMATYCZNEO ROBOTA INSPEKCYJNEO JÓZEF IERIEL, KRZYSZTOF KURC Katedra Mechaniki Stoowanej i Robotyki, Politechnika Rzezowka
Bardziej szczegółowoANALIZA DYNAMICZNA MODELU OBIEKTU SPECJALNEGO Z MAGNETOREOLOGICZNYM TŁUMIKIEM
ANALIZA DYNAMICZNA MODELU OBIEKTU SPECJALNEGO Z MAGNETOREOLOGICZNYM TŁUMIKIEM Marcin BAJKOWSKI*, Robert ZALEWSKI* * Intytut Podtaw Budowy Mazyn, Wydział Samochodów i Mazyn Roboczych, Politechnika Warzawka,
Bardziej szczegółowoi odwrotnie: ; D) 20 km h
3A KIN Kinematyka Zadania tr 1/5 kin1 Jaś opowiada na kółku fizycznym o wojej wycieczce używając zwrotów: A) zybkość średnia w ciągu całej wycieczki wynoiła 0,5 m/ B) prędkość średnia w ciągu całej wycieczki
Bardziej szczegółowoMaksymalny błąd oszacowania prędkości pojazdów uczestniczących w wypadkach drogowych wyznaczonej różnymi metodami
BIULETYN WAT VOL LV, NR 3, 2006 Makymalny błąd ozacowania prędkości pojazdów uczetniczących w wypadkach drogowych wyznaczonej różnymi metodami BOLESŁAW PANKIEWICZ, STANISŁAW WAŚKO* Wojkowa Akademia Techniczna,
Bardziej szczegółowosilnych wiatrach poprzecznych
Budownictwo i Architektura 12(2) (2013) 103-109 Odporność pojazdów szynowych na wywracanie się przy silnych wiatrach poprzecznych Laboratorium Inżynierii Wiatrowej, Instytut Mechaniki Budowli, Politechnika
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z fizyki poziom rozszerzony (16 maja 2016)
Egzamin maturalny z fizyki poziom rozzerzony (16 maja 016) Arkuz zawiera 16 zadań, za których rozwiązanie można było uzykać makymalnie 60 punktów. Ogólną charakterytykę zadań przedtawia poniżza tabela.
Bardziej szczegółowo1. Wykres momentów zginających M(x) oraz sił poprzecznych Q(x) Rys2.
Zadanie. Zginanie prote belek. Dla belki zginanej obciążonej jak na Ry. wyznaczyć:. Wykre oentów zginających M(x) oraz ił poprzecznych Q(x).. Położenie oi obojętnej.. Wartość akyalnego naprężenia noralnego
Bardziej szczegółowoBADANIA WIRNIKA TURBINY WIATRROWEJ O REGULOWANYM POŁOŻENIU ŁOPAT ROBOCZYCH. Zbigniew Czyż, Zdzisław Kamiński
BADANIA WIRNIKA TURBINY WIATRROWEJ O REGULOWANYM POŁOŻENIU ŁOPAT ROBOCZYCH Zbigniew Czyż, Zdzisław Kamiński Politechnika Lubelska, Wydział Mechaniczny, Katedra Termodynamiki, Mechaniki Płynów i Napędów
Bardziej szczegółowoUkład napędowy z silnikiem indukcyjnym i falownikiem napięcia
Ćwiczenie 13 Układ napędowy z ilnikiem indukcyjnym i falownikiem napięcia 3.1. Program ćwiczenia 1. Zapoznanie ię ze terowaniem prędkością ilnika klatkowego przez zmianę czętotliwości napięcia zailającego..
Bardziej szczegółowoSterowanie jednorodnym ruchem pociągów na odcinku linii
Sterowanie jednorodnym ruchem pociągów na odcinku linii Miroław Wnuk 1. Wprowadzenie Na odcinku linii kolejowej pomiędzy kolejnymi pociągami itnieją odtępy blokowe, które zapewniają bezpieczne prowadzenie
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Konwersji Energii. Silnik Wiatrowy
Laboratorium z Konwersji Energii Silnik Wiatrowy 1.0.WSTĘP Silnik wiatrowy to silnik wirnikowy zamieniający energię kinetyczną wiatru na pracę mechaniczną łopat wirnika, dzięki której wytwarzana jest energia
Bardziej szczegółowoKOMPUTEROWE WSPOMAGANIE BADAŃ SKUTECZNOŚCI AMUNICJI ODŁAMKOWEJ WYPOSAŻONEJ W ZAPALNIKI ZBLIŻENIOWE
Dr inż. Maciej PODCIECHOWSKI Dr inż. Dariuz RODZIK Dr inż. Staniław ŻYGADŁO Wojkowa Akademia Techniczna KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE BADAŃ SKUTECZNOŚCI AMUNICJI ODŁAMKOWEJ WYPOSAŻONEJ W ZAPALNIKI ZBLIŻENIOWE
Bardziej szczegółowoZadania do sprawdzianu
Zadanie 1. (1 pkt) Na podtawie wykreu możemy twierdzić, że: Zadania do prawdzianu A) ciało I zaczęło poruzać ię o 4 później niż ciało II; B) ruch ciała II od momentu tartu do chwili potkania trwał 5 ;
Bardziej szczegółowoSPRĘŻ WENTYLATORA stosunek ciśnienia statycznego bezwzględnego w płaszczyźnie
DEFINICJE OGÓLNE I WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE WENTYLATORA WENTYLATOR maszyna wirnikowa, która otrzymuje energię mechaniczną za pomocą jednego wirnika lub kilku wirników zaopatrzonych w łopatki, użytkuje
Bardziej szczegółowoTurbina wiatrowa vawt komputerowe badania symulacyjne
Turbina wiatrowa vawt komputerowe badania symulacyjne Waldemar Fedak, Wojciech Gancarski, Stanisław Anweiler, Adam Niesłony, Roman Ulbrich 1. Wprowadzenie Podstawowym problemem w maksymalizacji wydajności
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH. Badanie wentylatora
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA I ENERGETYKI INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Badanie wentylatora Laboratorium Pomiarów Mazyn Cieplnych (PM-3) Opracował: Sprawdził: Zatwierdził:
Bardziej szczegółowoBADANIA AREODYNAMICZNE PANELI AKUSTYCZNYCH WIND TUNNEL TESTS OF ACOUSTIC PANELS
ANDRZEJ FLAGA, GRZEGORZ BOSAK, RENATA KŁAPUT* BADANIA AREODYNAMICZNE PANELI AKUSTYCZNYCH WIND TUNNEL TESTS OF ACOUSTIC PANELS Streszczenie Abstract W artykule przedstawiono opis badań w tunelu aerodynamicznym
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA PARAMETRÓW MODELU MATEMATYCZNEGO SYNCHRONICZNYCH MASZYN WZBUDZANYCH MAGNESAMI TRWAŁYMI
Prace Naukowe Intytutu Mazyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 6 Politechniki Wrocławkiej Nr 6 Studia i Materiały Nr 8 008 Sebatian SZKOLNY* mazyny ynchroniczne, magney trwałe, identyfikacja parametrów
Bardziej szczegółowoZeszyty Problemowe Maszyny Elektryczne Nr 75/2006 47
ezyty Problemowe Mazyny Elektryczne Nr 75006 47 Maria J. ielińka Wojciech G. ielińki Politechnika Lubelka Lublin POŚLIGOWA HARAKTERYSTYKA ADMITANJI STOJANA SILNIKA INDUKYJNEGO UYSKANA PRY ASTOSOWANIU SYMULAJI
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU
ĆWICZENIE 76 WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU Cel ćwiczenia: pomiar kąta łamiącego i kąta minimalnego odchylenia pryzmatu, wyznaczenie wpółczynnika załamania zkła w funkcji
Bardziej szczegółowoWydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Katedra Ciepłownictwa. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: Ćwiczenie nr 4 Laboratorium z przedmiotu: Alternatywne źródła energii Kod: ŚC3066
Bardziej szczegółowoPL B1. POLBUD SPÓŁKA AKCYJNA, Bielsk Podlaski, PL BUP 16/13. BOGUSŁAW GRĄDZKI, Stok, PL WUP 06/16
PL 221919 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 221919 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 397946 (51) Int.Cl. F03D 3/06 (2006.01) F03D 7/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoMATEMATYCZNY OPIS NIEGŁADKICH CHARAKTERYSTYK KONSTYTUTYWNYCH CIAŁ ODKSZTAŁCALNYCH
XLIII Sympozjon Modelowanie w mechanice 004 Wieław GRZESIKIEWICZ, Intytut Pojazdów, Politechnika Warzawka Artur ZBICIAK, Intytut Mechaniki Kontrukcji Inżynierkich, Politechnika Warzawka MATEMATYCZNY OPIS
Bardziej szczegółowoPOWŁOKI KOMPOZYTOWE Cu+Si3N4 I Ni+Si3N4 NAKŁADANE METODĄ TAMPONOWĄ
KOMPOZYTY (COMPOSITES) 3(2003)6 Jaroław Grześ 1 Politechnika Warzawka, Intytut Technologii Materiałowych, ul. Narbutta 85, 02-524 Warzawa POWŁOKI KOMPOZYTOWE Cu+Si3N4 I Ni+Si3N4 NAKŁADANE METODĄ TAMPONOWĄ
Bardziej szczegółowoDOŚWIADCZALNE OKREŚLENIE WPŁYWU KSZTAŁTU ŁBA ŚRUB MOCUJĄCYCH ŁOŻYSKO OBROTNICY ŻURAWIA NA WYSTĘPUJĄCE W NICH NAPRĘŻENIA MONTAŻOWE
Szybkobieżne Pojazdy Gąienicowe (19) nr 1, 2004 Zbigniew RACZYŃSKI Jacek SPAŁEK DOŚWIADCZALNE OKREŚLENIE WPŁYWU KSZTAŁTU ŁBA ŚRUB MOCUJĄCYCH ŁOŻYSKO OBROTNICY ŻURAWIA NA WYSTĘPUJĄCE W NICH NAPRĘŻENIA MONTAŻOWE
Bardziej szczegółowoBadania eksperymentalne zestawu do przewozu cięŝkiej techniki wojskowej dla manewru podwójnej zmiany pasa ruchu
ARCHIWUM MOTORYZACJI 1, pp. 59-68 (2010) Badania ekperymentalne zetawu do przewozu cięŝkiej techniki wojkowej dla manewru podwójnej zmiany paa ruchu GRZEGORZ MOTRYCZ, PRZEMYSŁAW SIMIŃSKI, PIOTR STRYJEK
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA METODĄ STRZAŁKI UGIĘCIA
aboratorium z Fizyki Materiałów 010 Ćwiczenie WYZNCZNIE MODUŁU YOUNG METODĄ STRZŁKI UGIĘCI Zadanie: 1.Za pomocą przyrządów i elementów znajdujących ię w zetawie zmierzyć moduł E jednego pręta wkazanego
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z AUTOMATYKI NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO
Intytut Mazyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławkiej ZAKŁAD NAPĘDÓW ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM Z AUTOMATYKI NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO Bezpośrednie terowanie momentem ilnika indukcyjnego
Bardziej szczegółowoWIELOKRYTEIALNY MODEL WIELKOŚCI ZAMÓWIENIA W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: Organizacja i Zarządzanie z. XX XXXX Nr kol. XXXX KATARZYNA JAKOWSKA-SUWALSKA ADAM SOJDA MACIEJ WOLNY Politechnika Śląka, Wydział Organizacji i Zarządzania,
Bardziej szczegółowoAnaliza częstościowa sprzęgła o regulowanej podatności skrętnej
Dr inż. Paweł Kołodziej Dr inż. Marek Boryga Katedra Inżynierii Mechanicznej i Autoatyki, Wydział Inżynierii Produkcji, Uniwerytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Doświadczalna 5A, -8 Lublin, Polka e-ail:
Bardziej szczegółowo(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/LV01/00008 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 200550 (21) Numer zgłoszenia: 365319 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 14.11.2001 (86) Data i numer zgłoszenia
Bardziej szczegółowoBADANIE ROZKŁADU PRĘDKOŚCI W DYFUZORZE TURBINY WIATROWEJ
Dr inż. Paweł PIETKIEWICZ Dr inż. Wojciech MIĄSKOWSKI Dr inż. Krzysztof NALEPA Inż. Kamila KOWALCZUK Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie DOI: 10.17814/mechanik.2015.7.282 BADANIE ROZKŁADU PRĘDKOŚCI
Bardziej szczegółowoEUROELEKTRA Ogólnopolska Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok szkolny 2015/2016
EUROELEKTRA Ogólnopolka Olimpiada Wiedzy Elektrycznej i Elektronicznej Rok zkolny 015/016 Zadania z elektrotechniki na zawody III topnia Rozwiązania Intrukcja dla zdającego 1. Cza trwania zawodów: 10 minut..
Bardziej szczegółowoSkręcanie prętów naprężenia styczne, kąty obrotu 4
Skręcanie prętów naprężenia tyczne, kąty obrotu W przypadku kręcania pręta jego obciążenie tanowią momenty kręcające i. Na ry..1a przedtawiono przykład pręta ztywno zamocowanego na ewym końcu (punkt ),
Bardziej szczegółowoBadania modelowe w tunelu aerodynamicznym wirników wiatrowych typu Magnusa o poziomej osi obrotu
Budownictwo i Architektura 12(2) (2013) 151-156 Badania modelowe w tunelu aerodynamicznym wirników wiatrowych typu Magnusa o poziomej osi obrotu Laboratorium In ynierii Wiatrowej, Instytut Mechaniki Budowli,
Bardziej szczegółowoLaboratorium LAB1. Moduł małej energetyki wiatrowej
Laboratorium LAB1 Moduł małej energetyki wiatrowej Badanie charakterystyki efektywności wiatraka - kompletnego systemu (wiatrak, generator, akumulator) prędkość wiatru - moc produkowana L1-U1 Pełne badania
Bardziej szczegółowomotocykl poruszał się ruchem
Tet powtórzeniowy nr 1 W zadaniach 1 19 wtaw krzyżyk w kwadracik obok wybranej odpowiedzi Inforacja do zadań 1 5 Wykre przedtawia zależność prędkości otocykla od czau Grupa B 1 Dokończ zdanie, określając,
Bardziej szczegółowoKO OF Szczecin:
55OF D KO OF Szczecin: www.of.zc.pl L OLMPADA FZYZNA (005/006). Stopień, zadanie doświadczalne D Źródło: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej A. Wymołek; Fizyka w Szkole nr 3, 006. Autor: Nazwa zadania:
Bardziej szczegółowoAnaliza osiadania pojedynczego pala
Poradnik Inżyniera Nr 14 Aktualizacja: 09/2016 Analiza oiadania pojedynczego pala Program: Pal Plik powiązany: Demo_manual_14.gpi Celem niniejzego przewodnika jet przedtawienie wykorzytania programu GO5
Bardziej szczegółowo9. DZIAŁANIE SIŁY NORMALNEJ
Część 2 9. DZIŁIE SIŁY ORMLEJ 1 9. DZIŁIE SIŁY ORMLEJ 9.1. ZLEŻOŚCI PODSTWOWE Przyjmiemy, że materiał pręta jet jednorodny i izotropowy. Jeśli ponadto założymy, że pręt jet pryzmatyczny, to łuzne ą wzory
Bardziej szczegółowoBADANIA PORÓWNAWCZE METOD OBLICZANIA OBCIĄŻEŃ OBUDOWY WYROBISK KORYTARZOWYCH NIEPODDANYCH DZIAŁANIU WPŁYWÓW EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zezyt 3 2007 Andrzej Wichur*, Kornel Frydrych*, Agniezka Zięba* BADANIA PORÓWNAWCZE METOD OBLICZANIA OBCIĄŻEŃ OBUDOWY WYROBISK KORYTARZOWYCH NIEPODDANYCH DZIAŁANIU WPŁYWÓW
Bardziej szczegółowoPL B1. ANEW INSTITUTE SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Kraków, PL BUP 22/14. ANATOLIY NAUMENKO, Kraków, PL
PL 222405 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 222405 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 403693 (22) Data zgłoszenia: 26.04.2013 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoPolitechnika Warszawska Instytut Automatyki i Robotyki. Prof. dr hab. inż. Jan Maciej Kościelny PODSTAWY AUTOMATYKI
Politechnika Warzawka Intytut Automatyki i Robotyki Prof. dr hab. inż. Jan acie Kościelny PODSAWY AUOAYKI 5. Charakterytyki czętotliwościowe ranmitanca widmowa Przekztałcenie Fouriera F f t e t dt F dla
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ SAMOCHODÓW I MASZYN ROBOCZYCH Instytut Podstaw Budowy Maszyn Zakład Mechaniki
POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ SAMOCHODÓW I MASZYN ROBOCZYCH Intytut Podtaw Budowy Mazyn Zakład Mechaniki Laboratorium podtaw automatyki i teorii mazyn Intrukcja do ćwiczenia A-5 Badanie układu terowania
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE PRZYBLIŻONYCH RÓWNAŃ NIEUSTALONEGO PRZENOSZENIA CIEPŁA DLA CIAŁ O RÓŻNYCH KSZTAŁTACH
MONIKA GWADERA, KRZYSZTOF KUPIEC, TADEUSZ KOMOROWICZ * ZASTOSOWANIE PRZYBLIŻONYCH RÓWNAŃ NIEUSTALONEGO PRZENOSZENIA CIEPŁA DLA CIAŁ O RÓŻNYCH KSZTAŁTACH APPLICATION OF APPROXIMATE EQUATIONS OF TRANSIENT
Bardziej szczegółowoĆ W I C Z E N I E N R E-7
NSTYTT FYK WYDAŁ NŻYNER PRODKCJ TECHNOOG MATERAŁÓW POTECHNKA CĘSTOCHOWSKA PRACOWNA EEKTRYCNOŚC MAGNETYM Ć W C E N E N R E-7 WYNACANE WSPÓŁCYNNKA NDKCJ WŁASNEJ CEWK . agadnienia do przetudiowania 1. jawiko
Bardziej szczegółowoCzęść 1 9. METODA SIŁ 1 9. METODA SIŁ
Część 1 9. METOD SIŁ 1 9. 9. METOD SIŁ Metoda ił jet poobem rozwiązywania układów tatycznie niewyznaczalnych, czyli układów o nadliczbowych więzach (zewnętrznych i wewnętrznych). Sprowadza ię ona do rozwiązania
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA. Ćwiczenie A2. Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyny metodą dynamiczną.
INSRUKCJA Ćwiczenie A Wyznaczanie wpółczynnia prężytości prężyny metodą dynamiczną. Przed zapoznaniem ię z intrucją i przytąpieniem do wyonania ćwiczenia należy zapoznać ię z natępującymi zagadnieniami:
Bardziej szczegółowoMETODYKA BADAŃ MAŁYCH SIŁOWNI WIATROWYCH
Inżynieria Rolnicza 2(100)/2008 METODYKA BADAŃ MAŁYCH SIŁOWNI WIATROWYCH Krzysztof Nalepa, Maciej Neugebauer, Piotr Sołowiej Katedra Elektrotechniki i Energetyki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Bardziej szczegółowoKONSTRUKCJE STALOWE W EUROPIE. Wielokondygnacyjne konstrukcje stalowe Część 3: Oddziaływania
KONSTRUKCJE STALOWE W EUROPIE Wielokondygnacyjne kontrukcje talowe Część 3: Oddziaływania Wielokondygnacyjne kontrukcje talowe Część 3: Oddziaływania 3 - ii PRZEDMOWA Niniejza publikacja tanowi trzecią
Bardziej szczegółowoPROBLEM OBJĘTOŚCIOWEGO STEROWANIA SIŁĄ LUB MOMENTEM UKŁADU ELEKTROHYDRAULICZNEGO
Tadeuz STEFAŃSKI PROBLEM OBJĘTOŚCIOWEGO STEROWANIA SIŁĄ LUB MOMENTEM UKŁADU ELEKTROHYDRAULICZNEGO W pracy przedtawiono wyniki analizy terowania iłą lub momentem (ciśnieniem) elementu wykonawczego układu
Bardziej szczegółowoModel oceny systemu remontu techniki brygady zmechanizowanej w działaniach bojowych
Bi u l e t y n WAT Vo l. LX, Nr 2, 20 Model oceny ytemu remontu techniki brygady zmechanizowanej w działaniach bojowych Marian Brzezińki Wojkowa Akademia Techniczna, Wydział Mechaniczny, Katedra Logityki,
Bardziej szczegółowoPorównanie zasad projektowania żelbetowych kominów przemysłowych
Budownictwo i Architektura 16(2) (2017) 119-129 DO: 10.24358/Bud-Arch_17_162_09 Porównanie zaad projektowania żelbetowych kominów przemyłowych arta Słowik 1, Amanda Akram 2 1 Katedra Kontrukcji Budowlanych,
Bardziej szczegółowoNaprężenia styczne i kąty obrotu
Naprężenia tyczne i kąty obrotu Rozpatrzmy pręt pryzmatyczny o przekroju kołowym obciążony momentem kręcającym 0 Σ ix 0 0 A A 0 0 Skręcanie prętów o przekroju kołowym, pierścieniowym, cienkościennym. Naprężenia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z PROEKOLOGICZNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ
VIII-EW ELEKTROWNIA WIATROWA LABORATORIUM Z PROEKOLOGICZNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego Instrukcja ćwiczenia nr 8. EW 1 8 EW WYZNACZENIE ZAKRESU PRACY I
Bardziej szczegółowoPL B1. POLITECHNIKA ŚLĄSKA, Gliwice, PL
PL 214302 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214302 (21) Numer zgłoszenia: 379747 (22) Data zgłoszenia: 22.05.2006 (13) B1 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoINSTYTUT ENERGOELEKTRYKI POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Raport serii SPRAWOZDANIA Nr LABORATORIUM TEORII I TEHCNIKI STEROWANIA INSTRUKCJA LABORATORYJNA
Na prawach rękopiu do użytku łużbowego INSTYTUT ENEROELEKTRYKI POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Raport erii SPRAWOZDANIA Nr LABORATORIUM TEORII I TEHCNIKI STEROWANIA INSTRUKCJA LABORATORYJNA ĆWICZENIE Nr SPOSOBY
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 5(96)/2013
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 5(96)/013 Adrian Chielewki 1, Staniław Radkowki, Przeyław Szuli 3 BADANIA CZUJNIKA FLUX GATE I. Wtęp Cele badań było wyznaczenie charakterytyki czujnika Flux Gate oraz
Bardziej szczegółowoWIELOKRYTERIALNY MODEL WIELKOŚCI ZAMÓWIENIA W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO 1
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. XX XXXX Nr kol. XXXX Katarzyna JAKOWSKA-SUWALSKA, Adam SOJDA, Maciej WOLNY Politechnika Śląka Wydział Organizacji i Zarządzania
Bardziej szczegółowoPL 216136 B1. ŁAZUR ZBIGNIEW, Lublin, PL 27.09.2010 BUP 20/10. ZBIGNIEW ŁAZUR, Lublin, PL 31.03.2014 WUP 03/14 RZECZPOSPOLITA POLSKA
PL 216136 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 216136 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 387552 (22) Data zgłoszenia: 19.03.2009 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoBryła sztywna - zadanka
Bryła ztywna - zadanka 1. Hantla kłada ię z dwóch kul o maach m 1 = 1kg i m = kg połączonych prętem o długości l = 0.5m maie dużo mniejzej niż may tych kul. Wyznacz środek ciężkości tej haltli. Trzy kule
Bardziej szczegółowoZmiany zagęszczenia i osiadania gruntu niespoistego wywołane obciążeniem statycznym od fundamentu bezpośredniego
Zmiany zagęzczenia i oiadania gruntu niepoitego wywołane obciążeniem tatycznym od fundamentu bezpośredniego Dr inż. Tomaz Kozłowki Zachodniopomorki Uniwerytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji. Rys.1. Schemat układu do pomiaru rezystancji metodą techniczną: a) poprawnie mierzonego napięcia; b) poprawnie mierzonego prądu.
Pomiar rezytancji. 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jet zapoznanie ię z najważniejzymi metodami pomiaru rezytancji, ich wadami i zaletami, wynikającymi z nich błędami pomiarowymi, oraz umiejętnością ich
Bardziej szczegółowoBadanie charakterystyk turbiny wiatrowej dla różnych kątów nachylenia łopat turbiny wiatrowej
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Instrukcja do zajęć laboratoryjnych dla różnych kątów nachylenia łopat turbiny wiatrowej Ćwiczenie nr 3 Laboratorium z przedmiotu Odnawialne
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 4-EW ELEKTROWNIA WIATROWA
LABORATORIUM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej INSTRUKCJA LABORATORYJNA NR 4-EW ELEKTROWNIA WIATROWA ELEKTROWNIA WIATROWA
Bardziej szczegółowoRegulamin Konkursu. III Drużynowy Konkurs Techniczny EKOTECH 2013
Regulamin Konkursu III Drużynowy Konkurs Techniczny EKOTECH 2013 1. Postanowienia ogólne 1. Organizatorem Konkursu III Drużynowy Konkurs Techniczny EKOTECH 2013, zwanego dalej Konkursem, jest Instytut
Bardziej szczegółowoWirtualny model przekładni różnicowej
Wirtualny model przekładni różnicowej Mateuz Szumki, Zbigniew Budniak Strezczenie W artykule przedtawiono możliwości wykorzytania ytemów do komputerowego wpomagania projektowania CAD i obliczeń inżynierkich
Bardziej szczegółowoProjekt 2 studium wykonalności. 1. Wyznaczenie obciążenia powierzchni i obciążenia ciągu (mocy)
Niniejzy projekt kłada ię z dwóch części: Projekt 2 tudium wykonalności ) yznaczenia obciążenia powierzchni i obciążenia ciągu (mocy) przyzłego amolotu 2) Ozacowania koztów realizacji projektu. yznaczenie
Bardziej szczegółowoPL B1. ŁAZUR ZBIGNIEW, Lublin, PL BUP 09/16. ZBIGNIEW ŁAZUR, Lublin, PL WUP 03/17 RZECZPOSPOLITA POLSKA
PL 225367 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 225367 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 409883 (51) Int.Cl. F03D 3/06 (2006.01) F03D 3/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoOBLICZENIA STATYCZNO-WYTRZYMAŁOŚCIOWE komina stalowego H = 52 m opartego na trójnogu MPGK Kraosno. - wysokość całkowita. - poziom pierścienia trójnogu
OBLICZENIA STATYCZNO-WYTRZYMAŁOŚCIOWE koina talowego H opartego na trójnogu MPGK Kraono I. Dane geoetryczne koina: H H npt D z g i : - wyokość całkowita :. - pozio pierścienia trójnogu :. - wyokość podtawy
Bardziej szczegółowoSYMULACJA OBLICZENIOWA OPŁYWU I OBCIĄŻEŃ BEZPRZEGUBOWEGO WIRNIKA OGONOWEGO WRAZ Z OCENĄ ICH ODDZIAŁYWANIA NA PRACĘ WIRNIKA
SYMULACJA OBLICZENIOWA OPŁYWU I OBCIĄŻEŃ BEZPRZEGUBOWEGO WIRNIKA OGONOWEGO WRAZ Z OCENĄ ICH ODDZIAŁYWANIA NA PRACĘ WIRNIKA Airflow Simulations and Load Calculations of the Rigide with their Influence on
Bardziej szczegółowoMetody systemowe i decyzyjne w informatyce
Metody ytemowe i decyzyjne w informatyce Ćwiczenia lita zadań nr 1 Prote zatoowania równań różniczkowych Zad. 1 Liczba potencjalnych użytkowników portalu połecznościowego wynoi 4 miliony oób. Tempo, w
Bardziej szczegółowoWPŁYW PARAMETRÓW TRANSFORMATORA NA WYZNACZANIE IMPEDANCJI PĘTLI ZWARCIOWEJ
Mazyny Elektryczne ezyty Problemowe Nr 4/5 (8) 9 Krzyztof Ludwinek, Jan Stazak Politechnika Świętokrzyka WPŁYW PARAMETRÓW TRANSFORMATORA NA WYNACANIE IMPEDANCJI PĘTLI WARCIOWEJ INFLUENCE OF THE POWER TRANSFORMER
Bardziej szczegółowoPL B1. SZKODA ZBIGNIEW, Tomaszowice, PL BUP 03/16
PL 224843 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 224843 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 412553 (22) Data zgłoszenia: 01.06.2015 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoKrzysztof Doerffer 1) Warunki wietrzności w Polsce i niejednoznaczność danych 2) Dostępne rozwiązania -zarys 3) Nowa koncepcja wiatraka 4) Badania wraz z CTO 5) Potrzeby badania małych wiatraków PAŹDZIERNIK
Bardziej szczegółowoWOLNOOBROTOWY GENERATOR Z MAGNESAMI TRWAŁYMI DO ELEKTROWNI WIATROWEJ Z TURBINĄ O PIONOWEJ OSI OBROTU
Zezyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańkiej Nr 50 XLI Konferencja Naukowo - Techniczna GDAŃSKIE DNI ELEKTRYKI 2016 Stowarzyzenie Elektryków Polkich, Oddział Gdańk Gdańk,
Bardziej szczegółowoMMB Drives 40 Elektrownie wiatrowe
Elektrownie wiatrowe MMB Drives Zbigniew Krzemiński, Prezes Zarządu Elektrownie wiatrowe produkowane przez MMB Drives zostały tak zaprojektowane, aby osiągać wysoki poziom produkcji energii elektrycznej
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1 CHARAKTERYSTYKI STATYCZNE DIOD P-N
LBORTORM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYCH ĆWCZENE 1 CHRKTERYSTYK STTYCZNE DOD P-N K T E D R S Y S T E M Ó W M K R O E L E K T R O N C Z N Y C H 1 CEL ĆWCZEN Celem ćwiczenia jet zapoznanie ię z: przebiegami
Bardziej szczegółowoWYZNACZENIE OBCIĄśENIA AERODYNAMICZNEGO W MODELU ELEKTROWNI WIATROWEJ MAŁEJ MOCY
MODELOWANIE INśYNIERSKIE ISSN 1896-771X 34, s. 67-7, Gliwice 007 WYZNACZENIE OBCIĄśENIA AERODYNAMICZNEGO W MODELU ELEKTROWNI WIATROWEJ MAŁEJ MOCY MAREK KOŹLAK, MARIUSZ PAWLAK Katedra Mechaniki Stosowanej,
Bardziej szczegółowoMODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA II. Zdający może rozwiązać zadania każdą poprawną metodą. Otrzymuje wtedy maksymalną liczbę punktów.
MODEL ODOWEDZ SCHEMAT OCENANA AKUSZA Zdający może rozwiązać zadania każdą poprawną metodą. Otrzymuje wtedy makymalną liczbę punktów.. Amperomierz należy podłączyć zeregowo. Zadanie. Żaróweczki... Obliczenie
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 163271 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 286299 (22) Data zgłoszenia: 01.08.1990 (51) IntCl5: F03D 3/02 (54)
Bardziej szczegółowoMODEL WYRZUTNI ELEKTROMAGNETYCZNEJ
Szybkobieżne Pojazdy Gąienicowe (22) nr 1, 2007 Zbigniew RACZYŃSKI MODEL WYRZUTNI ELEKTROMAGNETYCZNEJ Strezczenie: W artykule przedtawiono zaadę działania wyrzutni cewkowej i zynowej. Przedtawiono wyniki
Bardziej szczegółowo