Starostwo Powiatowe Rada Powiatu Pabianickiego ul. Piłsudskiego Pabianice

Transkrypt

1 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA W ŁODZI ODDZIAŁ W ŁODZI ul. Siewna 13a, Łódź tel. (042) , fax o-lodz@piorin.gov.pl Łódź, dnia r. Starostwo Powiatowe Rada Powiatu Pabianickiego ul. Piłsudskiego Pabianice Sprawozdanie z działalności WIORiN w Łodzi Oddział w Łodzi za okres r r. dla Rady Powiatu Pabianickiego w celu rozpatrzenia na sesji planowanej w październiku 2012 roku Podstawowe zadania Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa to: 1) Nadzór nad stanem fitosanitarnym upraw i obrotem roślinami, produktami roślinnymi i przedmiotami w kraju, na terenie UE i do krajów trzecich, 2) Nadzór nad obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin, rejestracja przedsiębiorców prowadzących obrót lub konfekcjonowanie środków ochrony roślin, 3) Nadzór nad wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem siewnym, szkółkarskim, rejestracja przedsiębiorców i dostawców. Obszarem nadzoru i działania inspektorów WIORiN w Łodzi Oddział w Łodzi są dwa powiaty: powiat m. Łódź i powiat pabianicki. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa wykonuje zadania na podstawie dwóch ustaw: 1. Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849 ze zm.), 2. Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie ( tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 41, poz. 271 ze zm.) oraz na podstawie rozporządzeń szczegółowych do tych ustaw.

2 I. Rejestry przedsiębiorców Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin oraz na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz z późn. zm.) rejestruje przedsiębiorców ze względu na różne typy działalności przez nich prowadzonych. W związku z tym wyróżniamy 5 rejestrów: 1. Rejestr przedsiębiorców na podstawie art. 12 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin - dotyczy działalności prowadzonej w zakresie fitosanitarnym. Liczba zarejestrowanych ogółem w Oddziale w Łodzi zarejestrowanych z czego: podmiotów mających siedzibę na terenie powiatu pabianickiego - 88 (w tym producenci i/lub dystrybutorzy ziemniaka - 38) podmiotów mających siedzibę na terenie powiatu m. Łódź - 60 (w tym producenci i/lub dystrybutorzy ziemniaka - 22). 2. Rejestr przedsiębiorców dokonujących obrotu materiałem siewnym na podstawie art. 54 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie. W Oddziale w Łodzi jest zarejestrowanych 73 przedsiębiorców, z czego: 2 firmy nasienne - wytwarzanie materiału siewnego, 7 hurtowni (2 powiat Pabianice, 5 powiat m. Łódź), 58 sklepów prowadzących obrót (19 powiat Pabianice, 39 powiat m. Łódź), 6 podmiotów zarejestrowanych, które prowadzą obrót materiałem siewnym na targowiskach (1 powiat Pabianice, 5 powiat m. Łódź). 3. Rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin na podstawie art. 64 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin. W Oddziale w Łodzi jest zarejestrowanych 41 przedsiębiorców, z czego: Powiat pabianicki 14 przedsiębiorców Powiat m. Łódź 27 przedsiębiorców Punktów obrotu środkami ochrony roślin znajduje się na terenie: powiat pabianicki - 16, w tym 2 hurtownie, powiat m. Łódź - 36, w tym 4 hurtownie, 2 punkty konfekcjonowania środków ochrony roślin. 4. Rejestr podmiotów prowadzących obrót materiałem siewnym /rejestr rolników/ na podstawie art. 54 a ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie brak wpisów. 5. Rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie prowadzenia szkoleń w zakresie ochrony roślin na podstawie art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin oraz Rejestr podmiotów prowadzących szkolenia w zakresie ochrony roślin na podstawie art. 75 a ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin.

3 Przed rokiem 2010 jednostki szkoleniowe były upoważniane na podstawie decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Łodzi. W Oddziale w Łodzi jest zarejestrowanych 7 jednostek szkoleniowych prowadzących szkolenia w zakresie ochrony roślin, w tym: Powiat pabianicki 1 jednostka Powiat m. Łódź 6 jednostek. II. Kontrola obrotu i stosowania środków ochrony roślin W roku 2011 wydano 2 nowe zaświadczenia o wpisie do rejestru przedsiębiorców prowadzących obrót i konfekcjonowanie środków ochrony roślin, w tym jedno z terenu powiatu pabianickiego. Na tego powiatu zarejestrowanych jest 14 przedsiębiorców, którzy prowadzą sprzedaż środków ochrony roślin w 16 punktach. Ponadto na terenie powiatu m. Łódź i powiatu pabianickiego sprzedaż środków ochrony roślin prowadzona jest także przez podmioty zarejestrowane w innych powiatach oraz województwach. Obecnie sprzedaż i konfekcjonowanie środków ochrony roślin są prowadzone w 52 punktach przez podmioty zarejestrowane w na terenie działania Oddziału oraz z poza terenu powiatów pabianickiego i m. Łódź. Działalność kontrolna Zgodnie z przyjętym harmonogramem kontroli, zatwierdzonym przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Łodzi, prowadzone były następujące typy kontroli: Typu A w hurtowniach, sklepach prowadzących obrót środkami ochrony roślin, materiałem siewnym zawierającym środki ochrony roślin oraz konfekcjonowanie środków ochrony roślin - 30 kontroli (w tym 12 na terenie powiatu pabianickiego), Typu B u rolników, producentów stosujących środki ochrony roślin 44 kontrole (w tym 32 na terenie powiatu pabianickiego). W obrębie kontroli typu B - 35 kontroli B CC w zakresie zasad wzajemnej zgodności cross-compliance (w tym 23 na terenie powiatu pabianickiego, Typu C na terenie Oddziału w Łodzi brak jednostek upoważnionych do przeprowadzania badań sprawności technicznej opryskiwaczy, skontrolowano objazdowe stacje kontroli opryskiwaczy. Kontrole odbywały się u rolników, gdzie opryskiwacze były badane przez te jednostki 4 kontrole (na terenie powiatu pabianickiego), Typu D w jednostkach upoważnionych do przeprowadzania szkoleń w zakresie konfekcjonowania i obrotu środkami ochrony roślin oraz stosowania środków ochrony roślin 1 kontrola (na terenie powiatu m. Łódź). W wyniku przeprowadzonych w 2011 roku kontroli typu A stwierdzono 8 nieprawidłowości w zakresie obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin: - oferowanie do sprzedaży za pośrednictwem serwisu internetowego niedopuszczonego do obrotu środka ochrony roślin Gwarant 500 SC naruszono art. 61 ust. 1 pkt. 1 ustawy o ochronie roślin,

4 - oferowanie do sprzedaży środka ochrony roślin Apyros 75 WG z nieaktualną etykietą-instrukcją stosowania naruszono art. 67 pkt. 1 lit. f ustawy o ochronie roślin, - stwierdzono środki ochrony roślin, którym skończyło się zezwolenie MRiRW na obrót i stosowanie (4 szt.) oraz środki przeterminowane (13 szt.) naruszono art. 37 ust. 1 oraz art. 67 pkt. 1 b ustawy o ochronie roślin. W związku z czym wydano decyzję administracyjną w sprawie wycofania środków ochrony roślin z obrotu, - 3 przypadki oferowania do sprzedaży niedopuszczonego do obrotu środka ochrony roślin Betokson Super 025 SL za pośrednictwem serwisu internetowego naruszono art. 61 ust. 1 pkt. 1 ustawy o ochronie roślin oraz art. 28 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1107/2009. W związku z czym nałożono 3 opłaty sankcyjne o łącznej wysokości zł, - brak szkolenia w zakresie obrotu środkami ochrony roślin, naruszono art. 64, ust. 4, pkt. 1 lit. a ustawy o ochronie roślin, - brak wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących konfekcjonowanie lub obrót środkami ochrony roślin, naruszono art. 108 pkt. 2 ustawy o ochronie roślin. W związku z czym nałożono opłatę sanacyjną w wysokości 2270 zł. W 2011 roku Oddział w Łodzi przeprowadził działania kontrolne w ramach porozumienia pomiędzy Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa, a Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w sprawie współpracy w zakresie prowadzenia kontroli wzajemnej zgodności (cross-compliance) dotyczących: 1. zdrowia roślin wynikających z ust. 9 pkt. B załącznika II do rozporządzenia Rady (WE) Nr 73/2009 z dnia 19 stycznia 2009 r. ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników; 2. zdrowia publicznego w odniesieniu do żywności pochodzenia roślinnego, wynikających z ust. 11 pkt. B załącznika II do ww. rozporządzenia 73/2009; 3. minimalnych wymogów dotyczących stosowania środków ochrony roślin, o których mowa w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Program rolnośrodowiskowy" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz. U. Nr 33, poz. 262, ze zm.). W przypadku stosowania środków ochrony roślin i/lub produktów biobójczych przez rolnika na terenie swojego gospodarstwa podczas kontroli wymogów wzajemnej zgodności (crosscompliance), przeprowadzanych przez inspektorów PIORiN, sprawdzeniu podlegały: 1. czy przestrzegany jest obowiązek stosowania wyłącznie środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu, 2. czy środki ochrony roślin i/lub produkty biobójcze zostały zastosowane zgodnie z etykietą-instrukcją stosowania, ściśle z podanymi w niej zaleceniami oraz w taki sposób, aby nie dopuścić do zagrożenia zdrowia, człowieka, zwierząt lub środowiska; 3. czy środki ochrony roślin są przechowywane zgodnie z zaleceniami zawartymi na etykiecie-instrukcji stosowania, 4. czy rolnik przestrzega obowiązku prowadzenia ewidencji zabiegów wykonywanych przy użyciu środków ochrony roślin (dokumentacji dotyczącej stosowania środków ochrony roślin), która powinna zawierać: czas zastosowania, uprawy na których zastosowano środek ochrony roślin, obszar, zastosowany środek ochrony roślin nazwa preparatu i zastosowana dawka i ewentualne uwagi,

5 5. czy rolnik przechowuje ewidencję zabiegów ochrony roślin co najmniej przez okres 2 lat od dnia wykonania zabiegu, 6. czy rolnik posiada ewidencję (dokumentację) dotyczącą stosowania produktów biobójczych, która powinna zwierać: datę zastosowania preparatu biobójczego, miejsce zastosowania preparatu biobójczego, rodzaj preparatu (nazwa), zastosowana dawka, nazwisko osoby stosującej (dotyczy osób/firm zatrudnionych), 7. czy przestrzegany jest obowiązek, żeby osoba wykonująca zabiegi przy użyciu środków ochrony roślin w produkcji rolnej, posiadała aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin, 8. czy przestrzegany jest obowiązek stosowania środków ochrony roślin za pomocą sprzętu sprawnego technicznie, który użyty zgodnie z przeznaczeniem nie spowoduje zagrożenia zdrowia człowieka, zwierząt lub środowiska. W 2011 Oddział w Łodzi przeprowadził 35 kontroli B CC w zakresie zasad wzajemnej zgodności Cross-compliance, w tym 23 kontrole na terenie powiatu pabianickiego. Podczas przeprowadzanych kontroli Cross-compliance stwierdzono 6 niezgodności u 5 rolników (w tym u 3 rolników z terenu powiatu pabianickiego), które dotyczyły: - brak aktualnego szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin (3 niezgodności), - brak zaświadczenia potwierdzającego sprawność techniczną opryskiwacza (2 niezgodności), - zastosowanie środków ochrony roślin niedopuszczonych do obrotu (1niezgodność). Działalność szkoleniowa Na terenie powiatu pabianickiego i m. Łodzi zarejestrowanych jest 7 jednostek szkoleniowych do prowadzenia szkoleń w zakresie ochrony roślin: - Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. mjr pil. Wł. Szcześniewskiego w Widzewie, Ksawerów ul. Szkolna 12, (w zakresie stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy, - Zakład Doskonalenia Zawodowego, ul. Łąkowa 4, Łódź, (w zakresie obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin), - SAM-ROL Sp. z o.o., ul. Północna 27/29, Łódź, (w zakresie stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy), - Przedsiębiorstwo Zwalczania Szkodników Żywności AGROPEST, ul. Górnicza 12/14, Łódź, (w zakresie: stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy i stosowania środków ochrony roślin metodą fumigacji), - Związek Ogrodniczy w Łodzi, ul. Św. Teresy 56/58, Łódź, (w zakresie integrowanej produkcji), - Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Ogrodnictwa Oddział Łódzki, Plac Komuny Paryskiej 5 a, Łódź, (w zakresie integrowanej produkcji), - Tomasz Kuciński Firma Usługowo-Szkoleniowa, ul. Marysińska 69/17, Łódź, (w zakresie: obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin i stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy). Na terenie działania Oddziału w Łodzi w 2011 roku przeprowadzono 7 szkoleń w zakresie ochrony roślin: - 4 szkolenia w zakresie obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin, w wyniku których wydano 78 zaświadczeń potwierdzających pozytywne ukończenie szkolenia, - 3 szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy, w wyniku których wydano 73 zaświadczenia potwierdzające pozytywne ukończenie szkolenia.

6 Obowiązkowe badania techniczne opryskiwaczy Na terenie powiatów m. Łódź i pabianickiego nie ma jednostek upoważnionych do prowadzenia badań sprzętu służącego do stosowania środków ochrony roślin. W związku z tym badania sprawności technicznej opryskiwaczy na terenie powiatów: pabianickiego i m. Łodzi są najczęściej przeprowadzane przez objazdowe Stacje Kontroli Opryskiwaczy. Informacje dotyczące Stacji Kontroli Opryskiwaczy można uzyskać na naszej stronie internetowej oraz poprzez bezpośredni kontakt z pracownikami WIORiN. W 2011 roku przebadano 216 opryskiwaczy, w tym 212 polowych i 4 sadownicze. Na terenie powiatu pabianickiego przebadano 194 opryskiwacze polowe i 2 sadownicze, pozostałą ilość przebadano na terenie powiatu m. Łódź. Wszystkie badania sprawności technicznej opryskiwaczy zakończono wynikiem pozytywnym. Monitoring płodów rolnych na zawartość pozostałości środków ochrony roślin oraz środków ochrony roślin pod względem ich jakości W 2011 roku pobrano 2 interwencyjne próbki środków ochrony roślin: Chwastox Turbo 340 SL i Chwastox Extra 300SL z określonymi numerami partii i datami produkcji w celu analizy parametrów jakościowych. Środki te spełniały wymagania jakościowe, czyli uzyskały atesty analityczne potwierdzające, że nadają się do obrotu handlowego i do użytku. Analizy dokonano w Instytucie Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu Oddział Sośnicowice. W roku 2011 nie pobierano prób płodów rolnych na pozostałości środków ochrony roślin. III. Kontrola wytwarzania i obrotu materiałem siewnym, szkółkarskim W roku 2011 na terenie, powiatów m. Łódź i pabianickiego, wydano jedno nowe zaświadczenie o wpisie do rejestru przedsiębiorców dokonujących obrotu materiałem siewnym, jeden podmiot został wykreślony z przedmiotowego rejestru przedsiębiorców. W zadaniach z zakresu nasiennictwa realizowanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa należy wydzielić trzy najważniejsze grupy: - Ocena polowa plantacji nasiennych oraz szkółek drzewek owocowych, - Kontrola obrotu materiałem siewnym i szkółkarskim, - Kontrola rolników deklarujących uprawy ekologiczne. Ocena polowa obejmuje kontrolę dokumentacji materiału siewnego i szkółkarskiego zgłoszonego do kwalifikacji oraz lustracje plantacji nasiennych i szkółek drzew owocowych. Celem tych działań jest nadzór nad produkcją materiału siewnego i szkółkarskiego, pozwalający na zagwarantowanie jakości nasion, sadzonek drzew i krzewów owocowych oraz sadzeniaków ziemniaka będących w obrocie. W 2011 r. na terenie powiatu pabianickiego oceną polową materiału szkółkarskiego (tj. grusze, jabłonie, morele, wiśnie, śliwy, brzoskwinie i czereśnie) objęto 5 plantacji

7 o łącznej wielkości 0,69 ha. Oceną polową materiału rolniczego objęto 29 plantacji o łącznej powierzchni 147,87 ha, w tym: - 17 plantacji roślin zbożowych o łącznej powierzchni 150,8 ha, zdyskwalifikowano 26,14 ha, - 4 plantacje traw o łącznej powierzchni 7,75 ha, zdyskwalifikowano 2,00 ha, - 1 plantacja facelii błękitnej o powierzchni 2,00 ha, - 2 plantacje łubinu wąskolistnego o powierzchni 3,80 ha, - 1 plantacja łubinu żółtego o powierzchni 2,80 ha, - 1 plantacja koniczyny łąkowej o powierzchni 0,5 ha, zdyskwalifikowano 0,5 ha, - 3 plantacje sadzeniaka ziemniaka o powierzchni 4,60 ha. Dyskwalifikacja materiału siewnego była spowodowana wymarznięciem, wymoknięciem, wyschnięciem lub nadmiernym zachwaszczeniem plantacji, w dwóch przypadkach plantacje zostały zaorane przez producentów i zostały uznane za nieistniejące. Ogólna liczba plantacji przyjętych do oceny przez WIORiN Oddział w Łodzi w 2011 roku wynosiła 31 o łącznej powierzchni 160,37ha (2 powiaty), zdyskwalifikowano 28,64 ha, co stanowiło 17,86 % powierzchni plantacji przyjętych do oceny. Zakwalifikowano ogółem 131,73 ha. Obrót materiałem siewnym i kontrola rolnictwa ekologicznego Głównym celem jest nadzór nad przestrzeganiem prawa z zakresu nasiennictwa. Realizowane jest to przez kontrole obrotu materiałem siewnym oraz materiałem szkółkarskim. Kontrolę obrotu materiałem siewnym przeprowadzono w 35 jednostkach. Ogółem przeprowadzono 53 kontrole, czynności kontrolne prowadzone były u producentów nasiennych, w hurtowniach, sklepach, marketach, u rolników ekologicznych, u dostawców materiału szkółkarskiego i na targowiskach. Podczas kontroli w sklepach skontrolowano 461 partii materiału siewnego tj. materiał siewny warzyw, mieszanki traw, zboża ozime i jare, strączkowe oraz burak pastewny. Ogółem zostało skontrolowane 16,78 t (50 partii) materiału siewnego z wyłączeniem warzyw oraz 391,834 kg (411 partii) nasion warzyw. Skontrolowano również materiał rozmnożeniowy warzyw, tj.: cebuli dymki w ilości 1238 kg. W wyniku przeprowadzonych kontroli u dostawców materiału szkółkarskiego, skontrolowano 440 sztuk drzewek owocowych (w tym 275 stanowił materiał kategorii CAC 1 ) oraz 116 sztuk krzewów jagodowych kategoria CAC. Kontrola obejmowała materiał siewny kategorii kwalifikowany i standard znajdujący się w obrocie pod względem formalnym (w zakresie ważności świadectw o uznaniu materiału siewnego po ocenie laboratoryjnej, prawidłowości oznakowania i opakowania oraz jakościowym (ocena laboratoryjna i tożsamości odmianowej materiału siewnego). Podczas przeprowadzania kontroli obrotu materiałem siewnym zostało pobranych 20 prób kontrolnych z obrotu materiałem siewnym. Skontrolowano 1 podmiot w zakresie wykorzystania w sezonie 2010/2011 etykiet 1 materiał szkółkarski CAC (Conformitas agraria communitatis) oznacza materiał rozmnożeniowy i nasadzeniowy roślin sadowniczych inny niż materiał siewny kategorii elitarny i kategorii kwalifikowany (Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie - Dz. U. z 2007 nr 41 poz. 271 ze zm.)

8 urzędowych dla materiału siewnego traw. W Polsce obserwuje się coraz większe zainteresowanie powrotem do rolnictwa ekologicznego, tj.: materiał wytwarzany jest metodami tradycyjnymi, bez użycia środków ochrony roślin i nawozów sztucznych. Do Działu Nadzoru Nasiennego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Łodzi rolnicy składają wnioski w sprawie pozwolenia na zastosowanie w rolnictwie ekologicznym materiału siewnego nie spełniającego wymogów przewidzianych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. tj.: materiału siewnego, który nie był wyprodukowany ekologicznie. Złożone wnioski są rozpatrywane i na ich podstawie wystawiana jest decyzja zezwalająca lub zakazująca wysiewu wnioskowanego materiału siewnego. Produkcja ekologiczna podlega kontroli Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Łodzi, która prowadzona jest przez Oddziały Terenowe WIORiN. Na terenie działania Oddziału w Łodzi złożono 8 wniosków w sprawie pozwolenia na zastosowanie w rolnictwie ekologicznym materiału siewnego (w tym 4 z terenu powiatu pabianickiego). Wystawiono 8 decyzji, z czego trzy decyzje nie zezwalały na wysiew wnioskowanego materiału (w tym 2 z terenu powiatu pabianickiego). Materiałem siewnego, na który nie wydano zezwoleń na jego wysiew były: łubin żółty i wąskolistny, owies zwyczajny, soczewica, esparceta siewna, groch i gryka. W 2011 r. nie nałożono mandatów karnych z tytułu naruszenia przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie. IV. Nadzór fitosanitarny nad obrotem wewnętrznym roślinami, produktami roślinnymi i zwalczaniem organizmów kwarantannowych Wykrywanie, identyfikacja i zwalczanie organizmów kwarantannowych Głównym zadaniem Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w zakresie nadzoru fitosanitarnego jest wykrywanie i identyfikacja tzw. organizmów kwarantannowych, ich zwalczanie z urzędu i zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się. W związku, z czym Inspekcja przeprowadza liczne lustracje upraw materiału szkółkarskiego drzew owocowych, materiału rozmnożeniowego i nasadzeniowego roślin ozdobnych, plantacji nasiennych roślin rolniczych (np. sadzeniaki ziemniaka) oraz pobieranie prób gleby, materiału roślinnego, produktów pochodzenia roślinnego i przedmiotów do badań laboratoryjnych. Zgodnie z działaniami zmierzającymi do zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych przeprowadzono: 998 lustracji zarówno upraw jak i roślin znajdujących się w obrocie na powierzchni 1298,298 ha, lustracjom poddano szt. roślin (głównie różnych gatunków roślin ozdobnych i drzewek owocowych), 321,500 ton bulw ziemniaków po zbiorze oraz 123,572 ton półproduktów spożywczych przeznaczonych na eksport (płatki migdałowe, wiórki i chipsy kokosowe, mak).

9 Ważnym elementem w kontrolach zdrowotności, szczególnie pod nasadzenia materiału roślinnego rozmnożeniowego, jest badanie podłoża i gleby z pól na obecność organizmów szkodliwych, których formy przetrwalnikowe zimują w glebie oraz nicieni. Dotyczy to w szczególności Globodera rostochiensis (mątwik ziemniaczany) i Globodera pallida (mątwik agresywny) oraz Synchytrium endobioticum (rak ziemniaka). Na obecność tych organizmów pobrano łącznie 231 prób (126 - mątwiki, rak ziemniaka). W wyniku przeprowadzonych analiz laboratoryjnych nie stwierdzono występowania powyższych organizmów szkodliwych w glebie i podłożu uprawowym. Lustracji i pobierania prób dokonuje się również ze względu na wiele innych organizmów kwarantannowych. Najważniejszymi z nich są: - Diabrotica virgifera (zachodnia kukurydziana stonka korzeniowa) - przeprowadzono 12 kontroli zdrowotności na plantacjach kukurydzy, łącznie zlustrowano 40,70 ha. W 2011 roku prowadzono monitoring występowania Diabrotica virgivera za pomocą pułapek feromonowych do odłowu samców zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej, które wystawiono w 2 lokalizacjach tj. przy Porcie Lotniczym Łódź im. Władysława Reymonta w Łodzi oraz na plantacji kukurydzy w miejscowości Konstantynów Łódzki na terenie powiatu pabianickiego, który znajduje się w strefie ryzyka. W wyniku prowadzonych lustracji nie stwierdzono występowania osobników dorosłych zachodniej kukurydzianej stonki korzeniowej. - Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus - (bakterioza pierścieniowa ziemniaka) ze zbiorów ziemniaków w 2011 roku pobrano do badan laboratoryjnych 17 prób bulw ziemniaka z 17 partii o łącznej masie 148,10 ton. W 2 próbach wykryto bakteriozę pierścieniową ziemniaka, - Ralstonia solanacearum (śluzak) - ze zbiorów ziemniaków w 2011 roku pobrano 17 prób bulw ziemniaka z 17 partii o łącznej masie 148,10 ton, pobrano również 6 próbek wody z Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Łodzi. W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych bulw ziemniaków i wody nie wykryto Ralstonia solanacearum, - Plum pox virus (wirus ospowatości śliwy, szarka) - wykonano 100 lustracji na różnych gatunkach rodzaju Prunus (tj. śliwa domowa, śliwa wiśniowa, śliwa czerwonolistna, brzoskwinia, morela, wiśnia, wiśnia gruczołowata, wiśnia wczesna, wiśnia piłkowana, wiśnia różowa, czereśnia, czereśnia ptasia, ałycza, migdałowiec trójklapowy, laurowiśnia wschodnia), będących żywicielami wirusa w szkółkach drzew owocowych i ozdobnych. Pobrano 69 prób do badań laboratoryjnych na obecność Plum pox virus, w tym 62 próby obowiązkowe z poszczególnych odmian gatunków drzew owocowych tj. śliwa, brzoskwinia i morela i 7 prób w ramach monitoringu z poszczególnych odmian czereśni i wiśni - wyniki badań laboratoryjnych były negatywne, - Phytophthora ramorum 125 inspekcji wizualnych na roślinach żywicielskich (głównie różanecznik, azalia, cis, dąb, kalina, buk, daglezja, kalina, wrzos, jesion, lilak, kasztanowiec, brzoza, cyprysik, magnolia, laurowiśnia). Pobrano 6 prób do badań laboratoryjnych, w wyniku których nie wykryto Phytophthora ramorum, - Bursapchelenchus xylophilus (węgorek sosnowiec) 195 inspekcji wizualnych na roślinach ozdobnych iglastych tj. świerk, jodła, sosna, choina, jodła, daglezja, kosodrzewina,

10 modrzew. W 2011 pobierano 2 próby z opakowań drewnianych pochodzących z Portugali oraz 1 próbę z opakowania drewnianego pochodzącego z Chin do badań laboratoryjnych na obecność węgorka sosnowca. W wyniku przeprowadzonych badań laboratoryjnych nie wykryto Bursapchelnchus xylophilus. Kontrola zarejestrowanych podmiotów i paszportowanie roślin Urzędowe kontrole u zarejestrowanych producentów i dystrybutorów oraz wydawanie paszportów roślin wynika z wprowadzenia systemu zdrowotności roślin opartego na stosowaniu przez kraje Unii Europejskiej jednolitych standardów zdrowotności i jakości materiału roślinnego, zgodnie z postanowieniami zawartymi w dyrektywach fitosanitarnych UE. W 2011 roku wydano szt. paszportów na szt. roślin. Paszporty roślin były wydawane na materiał rozmnożeniowy i nasadzeniowy drzew i krzewów owocowych, ozdobnych, bylin, rozsadę warzyw, (np.: różanecznik, chryzantema, gerbera, jodła, świerk, sosna, modrzew, jarząb, głóg, pigwowiec, platan, irga, jabłoń, grusza, wiśnia, czereśnia, śliwa, morela, brzoskwinia, migdałowiec, kalina, kosodrzewina, dąb, kallijka etiopska z rodziny obrazkowatych - Araceae, rozsada ogórka i pomidora). W 2011 roku nałożono 2 mandaty karne w wysokości 100 zł, w związku z wprowadzaniem lub przemieszczaniem roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, nie spełniających wymagań, o których mowa w art. 15 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin brak oznakowania bulw ziemniaka konsumpcyjnego znajdującego się w obrocie na targowisku, zgodnie z Rozporządzeniem MRiRW z dnia 14 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów oznakowania bulw ziemniaka innych niż sadzeniaki. W związku z odmową podpisania przez jednego kontrolowanego nałożonego mandatu za brak oznakowania wystosowano wniosek do sądu o ukaranie. Nadzór fitosanitarny nad obrotem z zagranicą Wymiana towarowa pomiędzy państwami niesie ze sobą duże zagrożenie dla roślin ze względu na możliwość zawleczenia organizmów kwarantannowych dotychczas nie występujących na terenie kraju. Warunki eksportu roślin i produktów roślinnych zawarte są w ustawie o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849 ze zm.) oraz w przepisach fitosanitarnych poszczególnych państw. Zgodnie z tą ustawą każda partia roślin, produktów roślinnych i przedmiotów eksportowana z Polski do państw trzecich musi być zaopatrzona w świadectwo fitosanitarne, wystawione zgodnie z przepisami fitosanitarnymi kraju przeznaczenia. W roku 2011 na terenie działania Oddziału w Łodzi wystawiono: - 34 świadectwa fitosanitarne dla eksportu. Towary eksportowane to głównie: sadzonki roślin ozdobnych (róża, borówka wysoka, gerbera, różanecznik, azalia), suszone półprodukty spożywcze (wiórki i chipsy kokosowe, mak, płatki migdałowe), drewno egzotyczne, skrzynie drewniane, artykuły ozdobne z suszonych roślin.

11 Główne kierunki eksportu: to Białoruś, Ukraina, Kazachstan, Federacja Rosyjska, pojedyncze wysyłki do Korei Południowej, Chorwacji, USA, Algierii i Wenezueli. Organizmy szkodliwe nie podlegające obowiązkowi zwalczania Jednym z wielu zadań Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Roślin i Nasiennictwa jest sygnalizacja i rejestracja organizmów szkodliwych nie podlegających obowiązkowi zwalczania. Są to choroby i szkodniki występujące w uprawach rolniczych, sadowniczych i warzywnych dość powszechnie, które mogą powodować straty gospodarcze. Zadaniem Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa jest ustalenie terminów zwalczania agrofagów oraz udostępnienie i rozpowszechnienie informacji na temat terminów ich zwalczania. Sygnalizację terminów zwalczania przeprowadza się w oparciu o wizualne lustracje upraw w terenie oraz odłowy owadów na pułapki feromonowe i lepowe. Komunikaty sygnalizacyjne na temat terminów zwalczania poszczególnych agrofagów w wybranych powiatach Inspekcja zamieszcza na stronie internetowej (zakładka sygnalizacja). Komunikaty sygnalizacyjne wysyłane są również drogą ową do Urzędów Gmin, Starostwa Powiatowego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W 2011 roku wydano komunikaty sygnalizacyjne dla upraw: - zbóż tj. pszenica ozima, pszenżyto ozime (mszyce, skrzypionki, rdza brunatna na pszenicy), - ziemniaka (zaraza ziemniaka, stonka ziemniaczana), - jabłoni, śliwy (parch jabłoni, owocówka jabłkóweczka, owocnica jabłkowa, owocówka śliwkóweczka). Małgorzata Pazurek Kierownik Oddziału w Łodzi